Tài liệu Sáng kiến kinh nghiệm sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong pascal

Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal MỤC LỤC  A. PHẦN MỞ ĐẦU                                                                                                        ....................................................................................................      2    I. CƠ SỞ KHOA HỌC                                                                                              ..........................................................................................      2     1. Cơ sở lý luận                                                                                                      ..................................................................................................      2     2. Cơ sở thực tiễn                                                                                                  ..............................................................................................      2    II. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI                                                                                    ................................................................................      3    III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU                                                    ................................................      3  1. Đối tượng nghiên cứu                                                                                           .......................................................................................      3  2. Phạm vi nghiên cứu                                                                                              ..........................................................................................      3    IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU                                                                       ...................................................................      3    V. TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI                                                                                     .................................................................................      3    VI. KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU                                                                                ............................................................................      3  B. NỘI DUNG                                                                                                                 .............................................................................................................      4    I. CƠ SỞ LÝ LUẬN                                                                                                  ..............................................................................................      4    II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ                                                                                      ..................................................................................      4    III. CÁC BIỆN PHÁP ĐàTIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ                     .................      5    IV. KẾT QUẢ CỦA ĐỀ TÀI.                                                                                  ..............................................................................       13    V. NHỮNG ĐIỂM CÒN HẠN CHẾ                                                                       ...................................................................       14  C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ                                                                                   ...............................................................................       15    I. KẾT LUẬN CHUNG:                                                                                           .......................................................................................       15    II. KIẾN NGHỊ:                                                                                                        ....................................................................................................       16  TÀI LIỆU THAM KHẢO                                                                                              ..........................................................................................       17 Trường THCS Chí Tân                    Trang 1                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal A. PHẦN MỞ ĐẦU I. CƠ SỞ KHOA HỌC    1. Cơ sở lý luận Ngày nay, chúng ta đang đứng trước một xã hội phát triển trong nhiều lĩnh  vực và nhiều ngành công nghiệp hoá khác nhau. Một trong những lĩnh vực phát  triển nhất đó chính là khoa học kỹ  thuật. Trong đó, ngành Công nghệ  thông tin  góp phần không nhỏ vào lĩnh vực này. Máy vi tính giúp ích cho con người rất nhiều, nó có thể  giúp con người làm  những công việc văn phòng, liên lạc với nhau thông qua thư  điện tử… Bên cạnh   đó nó còn giúp cho chúng ta tạo lập ra những chương trình để  phục vụ  cho công   việc hàng ngày thông qua ngôn ngữ lập trình.     2. Cơ sở thực tiễn Là một  giáo viên giảng dạy Tin học trong trường THCS không những giúp   học sinh biết soạn thảo văn bản và sử  dụng máy tính mà còn phải có khả  năng  phân tích, tổng hợp, trừu tượng hoá, khái quát hoá vấn đề và đặc biệt là phát triển   tư duy, sáng tạo.  Ngôn ngữ  lập trình Pascal là một loại ngôn ngữ  lập trình bậc cao, các câu   lệnh và từ  khóa rất gần gũi với ngôn ngữ  của con người. Là một môn lập trình  nên đòi hỏi người lập trình phải có tính tư duy, có khả  năng phân tích, tổng hợp.   Chính vì những điều đó nên Pascal cũng là một môn học gây khó khăn cho không ít  học sinh, nhất là học sinh lớp 8.  Ở  lứa tuổi này, các em đang phát triển không  đồng đều  về tâm sinh lý nên gây không ít khó khăn cho các em khi phải sử dụng  Pascal để lập trình.  Đặc biệt, đối với những học sinh yếu, kém thì lại càng khó hơn. Mặt khác,  nhiệm vụ của năm học là không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy của Giáo  viên và việc học của học sinh. Chính vì những lý do trên nên tôi đã chọn đề tài “Sử dụng hình ảnh để học   các từ khóa và một số lệnh trong Pascal”. Trường THCS Chí Tân                    Trang 2                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal II. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI Đề  tài  “Sử  dụng hình  ảnh để  học các từ  khóa và một số  lệnh trong   Pascal” nhằm giúp cho học sinh lớp 8: ­ Giúp các em học sinh lớp 8 có thể nắm vững được các “Từ khóa và một số   lệnh” trong Pascal và lập trình được những bài toán trong chương trình quyển 3. ­ Vận dụng để viết chương trình giải các bài toán trong toán học mà các em  đã được học. III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng nghiên cứu ­ Học sinh khối lớp 8. 2. Phạm vi nghiên cứu ­ Trong quá trình giảng dạy môn tin học trung học cơ  sở  quyển 3 dành cho  học sinh khối lớp 8. ­ Học kì I các năm học 2011– 2012 và 2012– 2013 IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ­ Phương pháp khảo sát thực tiễn. ­ Phương pháp kiểm tra đánh giá. ­ Phương pháp thống kê. V. TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI Hiện nay, chúng ta đang áp dụng và phát huy phương pháp dạy học trực   quan, phát huy tối đa sự tư duy sáng tạo của học sinh thông qua sơ  đồ  tư  duy.  Chính vì vậy, việc sử dụng hình ảnh để  học các từ  khóa và một số  lệnh trong   ngôn ngữ  lập trình Pascal sẽ  giúp cho học sinh dễ  nhớ, dễ  hiểu và phát huy  được khả năng tư duy sáng tạo của mình. VI. KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU ­ Từ tháng 8/2011 đến 11/2012 Trường THCS Chí Tân                    Trang 3                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal B. NỘI DUNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN Trước khi muốn học một ngôn ngữ  lập trình nào đó ta phải biết và hiểu   được các khái niệm sau: Ngôn ngữ lập trình là gì? Ngôn ngữ lập trình là một ngôn ngữ dùng để viết ra   các chương trình máy tính. Máy tính có hiểu ngay các chương trình này không? Câu trả  lời là không!  Muốn máy tính hiểu được các chương trình này thì phải thông qua một chương   trình biên dịch.  Chương trình biên dịch là gì? Chương trình biên dịch là một chương trình   dùng để chuyển đổi từ ngôn ngữ lập trình sang ngôn ngữ máy. Ngôn ngữ máy là gì? Ngôn ngữ máy là một dãy các bit nhị phân 0 và 1. Trong  đó 0 cho biết không có tín hiệu và 1 cho biết có tín hiệu. Làm sao con người điều khiển được máy tính? Con người đã lập trình ra  những chương trình và sử dụng chương trình biên dịch để chuyển thành ngôn ngữ  máy, từ đó máy tính có thể hiểu và làm theo sự điều khiển của con người. Khi chúng ta hiểu được rõ ràng những khái niệm như  vậy thì việc lập trình  cũng không còn mấy khó khăn nữa! phần còn lại của việc lập trình là chúng ta   phải thuộc được các câu lệnh, các từ khóa mà ngôn ngữ lập trình quy định. Việc  thuộc và viết được các câu lệnh và các từ  khóa của Pascal cũng không mấy khó  khăn đối với những học sinh học giỏi về  Anh văn hay siêng năng rèn luyện,   nhưng nó cũng không dễ dàng đối với những học sinh kém về Anh văn. II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ Hiện nay, hầu hết tất cả  các trường THCS đều đã đưa môn Tin học vào  giảng dạy, trong đó học sinh lớp 8 được học Quyển 3 với chương trình học là   Ngôn ngữ lập trình Pascal. Nhưng hầu hết tất cả  các giáo viên đều bám sát theo sách giáo khoa và yêu  cầu học sinh phải học thuộc các khái niệm, từ  khóa và một số  lệnh bằng chữ  viết, điều này khiến cho học sinh khó nhớ  dẫn đến việc viết chương trình cũng  Trường THCS Chí Tân                    Trang 4                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal rất khó khăn. Đặc biệt, đối với những học sinh cá biệt, học sinh yếu kém lại càng  khó hơn. Học “từ khóa và một số lệnh” bằng hình ảnh là một phương pháp học trực   quan và sinh động hơn, giúp học sinh dễ nhớ các từ  khóa và một số  lệnh hơn và   khi viết chương trình cũng như  thực hành trên máy sẽ  làm cho học sinh phát huy  hết được khả năng phân tích, tổng hợp, trừu tượng hóa của vấn đề. III. CÁC BIỆN PHÁP ĐàTIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Học “từ khóa và một số lệnh” bằng hình ảnh là như thế nào? Trước hết, tôi  đã chọn và quy  ước các từ khóa và một số lệnh tương  ứng với các hình ảnh như  sau: TỪ KHÓA VÀ MỘT SỐ LỆNH HÌNH TƯƠNG ỨNG Begin (Bắt đầu chương trình) End (Kết thúc chương trình) Program (Khai báo tên chương trình) Trường THCS Chí Tân                    Trang 5                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal Read (Readln) (nhập dữ liệu vào từ bàn phím  hay tạm dừng chương trình) Write (Writeln) (In dữ liệu ra màn hình) Var (Khai báo biến) Uses (Khai báo thư viện) Trường THCS Chí Tân                    Trang 6                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal Const (Khai báo hằng số) Các phép tính Sau khi quy  ước xong các từ  khóa tương  ứng với các hình  ảnh, tôi bắt đầu   cho học sinh làm những bài tập từ cơ bản đến nâng cao. Ví dụ 1: Viết chương trình in ra màn hình câu sau “Chao cac ban!”. (sử dụng   hình ảnh để tạo thành chương trình). Lúc đó học sinh có thể sắp xếp các hình ảnh  như sau: Trường THCS Chí Tân                    Trang 7                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal Sau khi các em đã sắp xếp xong các hình tôi lại yêu cầu một em khác lên nhìn  vào chương trình sắp xếp bằng hình  ảnh để  viết chương trình bằng chữ  và các  em có thể viết như sau: Program  vd1;  Begin {Tên chương trình} {Bắt đầu chương trình} Write(‘Chao cac ban!’); {In ra màn hình} Readln; End. {Dừng chương trình} {Kết thúc chương trình} Ví dụ 2: Viết chương trình nhập các số nguyên x,y từ bàn phím, sau đó hoán  đổi giá trị và xuất kết quả ra màn hình. Lần này tôi chia lớp ra thành 4 nhóm: Nhóm 1,2 sử  dụng hình  ảnh để  tạo  thành chương trình. Nhóm 3,4 viết chương trình bằng chữ. Chương trình nhóm 1,2 có thể thực hiện như sau: Trường THCS Chí Tân                    Trang 8                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal Trường THCS Chí Tân                    Trang 9                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal Nhóm 3,4 có thể viết chương trình như sau: Program vd2; Var x,y,z : integer; Begin Write(‘Nhap x,y =’); Read(x,y); z:=x; x:=y; y:=z; Write(x,y); Readln; End.       Ví dụ 3: Hãy viết chương trình Pascal để nhập vào bán kính của hình tròn và  in ra màn hình chu vi của hình tròn đó. Tôi chia lớp thành 4 nhóm trong đó nhóm 1, 2 viết chương trình bằng chữ  còn nhóm 3, 4 sử dụng hình ảnh để viết chương trình: ­ Nhóm 1, 2 thực hiện như sau: Program    chu_vi_hinh_tron; Uses         crt; Var           r, cv: real; Const       pi = 3.14;    Begin Clrscr; Write(‘nhap vào ban kinh cua hinh tron:’); Readln(r); Cv:= 2 * pi * r; Write(‘Chu vi cua hinh tron la: ’,cv:4:6); Trường THCS Chí Tân                    Trang 10                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal Readln; End. ­ Nhóm 3, 4 thực hiện như sau: Trường THCS Chí Tân                    Trang 11                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal Mỗi lần cho một ví dụ hay một bài tập nào đó tôi đều quan sát các em thực   hiện và nhận thấy 1 điều, khi các em sử dụng hình ảnh để tạo thành chương trình  thì lúc nào cũng thích thú và nhanh hơn so với các em (nhóm) sử dụng chữ để viết  chương trình. Điều đó có nghĩa rằng, khi các em sử dụng hình ảnh thì các từ khóa  và một số lệnh trong Pascal các em đã học thuộc và nắm rất rõ để thực hiện. Trường THCS Chí Tân                    Trang 12                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal Và một điều đặc biệt nữa là, khi gọi các em lên trả lời bài, nếu tôi đưa một  trong những hình  ảnh đã quy  ước  ở  trên ra để  hỏi đó là từ  khóa nào và dùng để  làm gì thì các em trả  lời rất nhanh và chính xác. Ngược lại, những em được gọi   lên trả  lời bài khi hỏi về  tên từ  khóa, ý nghĩa một số  lệnh và dùng để  làm gì thì  các em trả lời rất ấp úng và thiếu chính xác. Chính từ những ví dụ, những bài tập, những lần trả lời bài như  vậy và tôi   đã thấy được lợi ích của việc “sử dụng hình ảnh để học các từ khóa và một số   lệnh trong Pascal” nên tôi đã áp dụng cho tất cả các lớp mà nhà trường phân công   giảng dạy. IV. KẾT QUẢ CỦA ĐỀ TÀI. Kết quả khảo sát các lớp trước khi thực hiện: Năm 2011 ­ 2012 LỚ GIỎ TSHS KHÁ TB P I YẾ U KÉM 8A 29 2 14 13 0 0 8B 28 1 10 15 2 0 GHI CHÚ Năm 2012 – 2013 LỚ P TSH S GIỎ KHÁ TB I 8A 27 1 7 8B 26 0 4 YẾ U KÉM 12 7 0 21 1 0 GHI CHÚ Kết quả sau các lớp sau khi thực hiện: Năm 2011 ­ 2012 LỚ P TSHS GIỎ I KHÁ TB YẾ U KÉM GHI CHÚ 8A 29 6 16 7 0 0 Áp dụng đề  tài 8B 28 5 18 5 0 0 Áp dụng đề  Trường THCS Chí Tân                    Trang 13                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal tài Năm 2012 – 2013 LỚ P TSHS GIỎ I KHÁ TB YẾ U KÉM GHI CHÚ 8A 27 4 15 7 1 0 Áp dụng đề tài 8B 26 0 4 21 1 0 Không áp dụng đề  tài       Qua kết quả trên tôi nhận thấy đa số học sinh đều hiểu rõ về  các từ khóa  và  một số lệnh cũng như sử dụng chúng trong các ví dụ và các bài tập.        Tuy nhiên, với phương pháp này chúng ta chỉ  có thể  áp dụng tập trung vào  những học sinh yếu, trung bình và khá, còn đối với học sinh giỏi thì cần phải phát   triển và sáng tạo ra các phương pháp khác cho phù hợp hơn. V. NHỮNG ĐIỂM CÒN HẠN CHẾ ­ Là môn khoa học mới đưa vào chương trình giảng dạy học sinh bước đầu làm  quen với môn khoa học mới  nên việc giảng dạy cho học sinh nắm và lĩnh hội   kiến thức còn chưa đạt hiệu quả  cao. Đặc biệt là tiết thực hành, học sinh còn  lúng túng trong việc sử dụng chuột và bàn phím nên thời gian thực hành chưa đủ. ­ Do phòng mày vi tính chưa đủ  số  lượng máy cho học sinh (mỗi em 1 máy) để  các em quan sát, viết chương trình và chạy chương trình nhiều hơn trên máy tính. Trường THCS Chí Tân                    Trang 14                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ I. KẾT LUẬN CHUNG:      Qua thực tế giảng dạy theo phương pháp trên bước đầu đem lại một số kết   quả:   ­ Học sinh hứng thú, say mê hơn khi học, đạt được độ bền kiến thức.   ­ Học sinh phát huy tính độc lập suy nghĩ, rèn luyện tư  duy sáng tạo cho học   sinh.   ­ Học sinh được rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích, thực hành, liên hệ thực tế  tốt hơn.    ­ Từ những học sinh học kém về anh văn, cũng như những học sinh lười biếng  thì phương pháp này cũng phần nào giúp các em hứng thú hơn và có thể  học tốt   hơn môn học này. Trường THCS Chí Tân                    Trang 15                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal II. KIẾN NGHỊ:  ­ Nên phân chia số học sinh trong mỗi lớp sao cho phù hợp với phương pháp dạy  học mới để hiệu quả đạt được cao hơn.  ­ Tổ chức những cuộc hội thảo về phương pháp giảng dạy để giáo viên rút kinh  nghiệm và tìm ra các phương pháp  giảng dạy hay, phù hợp.  ­ Bổ sung kịp thời các loại phương tiện, thiết bị dạy học cho bộ môn như: đủ số  lượng máy cho học sinh (mỗi em 1 máy) phục vụ cho tiết dạy tốt hơn. Trên đây là những kinh nghiệm mà tôi đúc kết được từ trong quá trình thực  dạy, tuy nó không nhiều nhưng hy vọng nó sẽ  giúp ích cho quý thầy, cô dạy tốt  cũng như  các em học sinh có thể  học tốt hơn đối với môn học này. Rất mong   nhận được sự đóng góp ý kiến, nhận xét chân tình của quý thầy (cô). Chí Tân, ngày 28 tháng 11 năm 2012 Người thực hiện Lê Thị Hồng Anh Trường THCS Chí Tân                    Trang 16                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tin học dành cho Trung học cơ sở (Quyển 3) của Bộ Giáo Dục. 2. Tin học đại cương turbo Pascal của Tô Văn Nam Trường THCS Chí Tân                    Trang 17                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal NHẬN XÉT ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Trường THCS Chí Tân                    Trang 18                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal ........................................................................................................................................ NHẬN XÉT ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Trường THCS Chí Tân                    Trang 19                   GV: Lê Thị Hồng Anh Sử dụng hình ảnh để học các từ khoá và một số lệnh trong Pascal ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ NHẬN XÉT ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ Trường THCS Chí Tân                    Trang 20                   GV: Lê Thị Hồng Anh