Tài liệu Quan điểm toàn diện và vận dụng cnh - hđh

tailieuonthi PhÇn më ®Çu N­íc ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, do ®ã sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi trong bèi c¶nh ®ã còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c so víi tr­íc ®©y. Tr­íc nh÷ng n¨m 1986, do nhËn thøc vµ vËn dông sai lÇm lý luËn cña chñ nghÜa M¸c –Lªnin vµo c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ®· dÉn ®Õn nh÷ng thÊt b¹i to lín nh­ sù sôp ®æ cña hÖ thèng c¸c n­íc XHCN ë Liªn x« vµ c¸c n­íc §«ng ¢u, cßn ë ViÖt nam do nhËn thøc vµ vËn dông sai lÇm ®· dÉn ®Õn tôt hËu vÒ kinh tÕ vµ khñng ho¶ng vÒ chÝnh trÞ. Trong khi kh¼ng ®Þnh tÝnh toµn diÖn, ph¹m vi bao qu¸t tÊt c¶ c¸c mÆt, c¸c lÜnh vùc cña qu¸ tr×nh ®æi míi, §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng ®· ®ång thêi coi ®æi míi t­ duy lý luËn, t­ duy chÝnh trÞ vÒ chñ nghÜa x· héi lµ kh©u ®ét ph¸; trong khi nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi c¶ lÜnh vùc kinh tÕ lÉn lÜnh vùc chÝnh trÞ, §¶ng ta còng xem ®æi míi kinh tÕ lµ träng t©m. Thùc tiÔn h¬n 10 n¨m ®æi míØ n­íc ta mang l¹i nhiÒu b»ng chøng x¸c nhËn tÝnh ®óng ®¾n cña nh÷ng quan ®iÓm nªu trªn. §¹i héi ®¹i biÓu lÇn thø VIII cña ®¶ng ®· kh¼ng ®Þnh”xÐt trªn tæng thÓ, §¶ng ta b¾t ®Çu c«ng cuéc ®æi míi tõ ®æi míi vÒ t­ duy chÝnh trÞ trong viÖc ho¹ch ®Þnh ®­êng lèi vµ chinhs s¸ch ®èi néi ®èi ngo¹i. Kh«ng cã sù ®æi míi ®ã th× kh«ng cã sù ®æi míi kh¸c. Nh»m gãp phÇn nhËn thøc ®óng ®¾n h¬n vÒ nhiÖm vô x©y dùng CNXH trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH, t«i ®· lùa chän ®Ò tµi "Quan ®iÓm toµn diÖn vµ vËn dông vµo sù nghiÖp x©y dùng CNXH ë ViÖt nam hiÖn nay". 1 tailieuonthi §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu Qu¸ tr×nh x©y dùng CNXH ë ViÖt nam tõ tr­íc vµ sau ®æi míi ®Õn nay, vµ mét sè kiÕn nghÞ vËn dông quan ®iÓm toµn diÖn cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµo sù nghiÖp x©y dùng CNXH ë ViÖt nam. §Ò tµi ®­îc nghiªn cøu dùa trªn c¬ së nh÷ng nguyªn lý vµ ph­¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, thÕ giíi quan duy vËt biÖn chøng, c¨n cø vµo mét sè quan ®iÓm ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc tõ sau §¹i héi §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø VI. KÕt cÊu ®Ò tµi, ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn gåm hai ch­¬ng Ch­¬ng 1: Lý luËn chung vÒ quan ®iÓm toµn diÖn Ch­¬ng 2: VËn dông quan ®iÓm toµn diÖn vµo sù nghiÖp x©y dùng CNXH ë ViÖt nam. Do ®iÒu kiÖn thêi gian còng nh­ tr×nh ®é am hiÓu vÒ vÊn ®Ò nµy cßn h¹n chÕ, nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, t¸c gi¶ mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó ®Ò tµi nµy ®­îc hoµn thiÖn h¬n. 2 tailieuonthi Ch­¬ng1 Lý luËn chung vÒ quan ®iÓm toµn diÖn 1.1- Nguyªn lý vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn Theo quan ®iÓm siªu h×nh, c¸c sù vËt hiÖn t­îng tån t¹i mét c¸ch t¸ch rêi nhau, c¸i nµy bªn c¹nh c¸i kia, gi÷a chóng kh«ng cã sù phô thuéc, kh«ng cã sù rµng buéc lÉn nhau, nh÷ng mèi liªn hÖ cã ch¨ng chØ lµ nh÷ng liªn hÖ hêi hît, bÒ ngoµi mang tÝnh ngÉu nhiªn. Mét sè ng­êi theo quan ®iÓm siªu h×nh còng thõa nhËn sù liªn hÖ vµ tÝnh ®a d¹ng cña nã nh­ng laÞ phñ nhËn kh¶ n¨ng chuyÓn ho¸ lÉn nhau gi÷a c¸c h×nh thøc liªn hÖ kh¸c nhau. Ng­îc l¹i, quan ®iÓm biÖn chøng cho r»ng thÕ giíi tån t¹i nh­ mét chØnh thÓ thèng nhÊt. C¸c sù vËt hiÖn t­îng vµ c¸c qu¸ tr×nh cÊu thµnh thÕ giíi ®ã võa t¸ch biÖt nhau, võa cã sù liªn hÖ qua l¹i, th©m nhËp vµ chuyÓn ho¸ lÉn nhau. VÒ nh©n tè quy ®Þnh sù liªn hÖ gi÷a c¸c sù vËt, hiÖn t­îng trong thÕ giíi, chñ nghÜa duy t©m cho r»ng c¬ së cña sù liªn hÖ, sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c sù vËt vµ hiÖn t­îng lµ c¸c lùc l­îng siªu tù nhiªn hay ë ý thøc, ë c¶m gi¸c cña con ng­êi. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm duy t©m chñ quan, BÐcc¬li coi c¬ së cña sù liªn hÖ gi÷a c¸c sù vËt, hiÖn t­îng lµ c¶m gi¸c. §øng trªn quan ®iÓm duy t©m kh¸ch quan, Hªghen l¹i cho r»ng c¬ së cña sù liªn hÖ qua l¹i gi÷a c¸c sù vËt, hiÖn t­îng lµ ë ý niÖm tuyÖt ®èi. Quan ®iÓm cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng kh¼ng ®Þnh c¬ së cña sù liªn hÖ qua l¹i gi÷a c¸c sù vËt hiÖn t­îng lµ tÝnh thèng nhÊt vËt chÊt cña thÕ giíi. Theo quan ®iÓm nµy, c¸c sù vËt hiÖn t­îng trªn thÕ giíi dï cã ®a d¹ng, kh¸c nhau nh­ thÕ nµo ®i ch¨ng n÷a th× chóng còng chØ lµ nh÷ng 3 tailieuonthi d¹ng tån t¹i kh¸c nhau cña mét thÕ giíi duy nhÊt lµ thÕ giíi vËt chÊt. Ngay c¶ ý thøc, t­ t­ëng cña con ng­êi vèn lµ nh÷ng c¸i phi vËt chÊt còng chØ lµ thuéc tÝnh cña mét d¹ng vËt chÊt cã tæ chøc cao nhÊt lµ bé ãc con ng­êi, néi dung cña chóng còng chØ lµ kÕt qu¶ ph¶n ¸nh cña c¸c qu¸ tr×nh vËt chÊt kh¸ch quan. Quan ®iÓm duy vËt biÖn chøng kh«ng chØ kh¼ng ®Þnh tÝnh kh¸ch quan, tÝnh phæ biÕn cña sù liªn hÖ gi÷a c¸c sù vËt hiÖn t­îng, c¸c qu¸ tr×nh, mµ nã cßn nªu râ tÝnh ®a d¹ng cña sù liªn hÖ qua l¹i: cã mèi liªn hÖ bªn trong vµ mèi liªn hÖ bªn ngoµi, cã mèi liªn hÖ chung bao qu¸t toµn bé thÕ giíi vµ mèi liªn hÖ bao qu¸t mét sè lÜnh vùc hoÆc mét sè lÜnh vùc riªng biÖt cña thÕ giíi, cã mèi liªn hÖ trùc tiÕp, cã mèi liªn hÖ gi¸n tiÕp mµ trong ®ã sù t¸c ®éng qua l¹i ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua mét hay mét sè kh©u trung gian, cã mèi liªn hÖ b¶n chÊt, cã mèi liªn hÖ tÊt nhiªn vµ liªn hÖ ngÉu nhiªn, cã mèi liªn hÖ gi÷a c¸c sù vËt kh¸c nhau vµ mèi liªn hÖ gi÷a c¸c mÆt kh¸c nhau cña sù vËt. Sù vËt, hiÖn t­îng nµo còng vËn ®éng, ph¸t triÓn qua nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau, gi÷a c¸c giai ®o¹n ®ã còng cã mèi liªn hÖ víi nhau, t¹o thµnh lÞch sö ph¸t triÓn hiÖn thùc cña c¸c sù vËt vµ c¸c qu¸ tr×nh t­¬ng øng. TÝnh ®a d¹ng cña sù liªn hÖ do tÝnh ®a d¹ng trong sù tån t¹i, sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña chÝnh c¸c sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c sù vËt hiÖn t­îng. Mèi liªn hÖ bªn trong lµ mèi liªn hÖ qua l¹i, lµ sù t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a c¸c bé phËn, gi÷a c¸c yÕu tè, c¸c thuéc tÝnh, c¸c mÆt kh¸c nhau cña mét sù vËt, nã gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù tån t¹i, vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt. Mèi liªn hÖ bªn ngoµi lµ mèi liªn hÖ gi÷a c¸c sù vËt, c¸c hiÖn t­îng kh¸c nhau, nãi chung nã kh«ng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh, H¬n n÷a, nã th­êng ph¶i th«ng qua mèi liªn hÖ bªn trong mµ ph¸t huy t¸c dông ®èi víi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt. Tuy nhiªn, nãi nh­ vËy 4 tailieuonthi kh«ng cã nghÜa lµ phñ nhËn hoµn toµn vai trß cña mèi liªn hÖ bªn ngoµi ®èi víi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt, hiÖn t­îng. Mèi liªn hÖ bªn ngoµi còng hÕt søc quan träng, ®«i khi cã thÓ gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh. Mèi liªn hÖ b¶n chÊt vµ kh«ng b¶n chÊt, mèi liªn hÖ tÊt yÕu vµ ngÉu nhiªn còng cã tÝnh chÊt t­¬ng tù nh­ ®· nãi ë trªn. Ngoµi ra chóng cßn cã nh÷ng nÐt ®Æc thï. Ch¼ng h¹n nh­, c¸i lµ ngÉu nhiªn khi xem xÐt trong quan hÖ nµy l¹i lµ c¸i tÊt nhiªn khi xem xÐt trong mèi liªn hÖ kh¸c, ngÉu nhiªn l¹i lµ h×nh thøc biÓu hiÖn ra bªn ngoµi cña c¸i tÊt yÕu, hiÖn t­îng lµ h×nh thøc biÓu hiÖn Ýt nhiÒu ®Çy ®ñ cña b¶n chÊt. §ã lµ nh÷ng h×nh thøc ®Æc thï cña sù biÓu hiÖn nh÷ng mèi liªn hÖ t­¬ng øng. Nh­ vËy, quan ®iÓm duy vËt biÖn chøng vÒ sù liªn hÖ ®ßi hái ph¶i thõa nhËn tÝnh t­¬ng ®èi trong sù ph©n lo¹i c¸c mèi liªn hÖ. C¸c lo¹i liªn hÖ kh¸c nhau cã thÓ chuyÓn ho¸ lÉn nhau. Sù chuyÓn ho¸ nh­ vËy cã thÓ diÔn ra hoÆc do thay ®æi ph¹m vi bao qu¸t khi xem xÐt, hoÆc do kÕt qu¶ vËn ®éng kh¸ch quan cña chÝnh sù vËt vµ hiÖn t­îng. Trong tÝnh ®a d¹ng cña c¸c h×nh thøc vµ c¸c lo¹i liªn hÖ tån t¹i trong tù nhiªn, trong x· héi vµ trong t­ duy con ng­êi, phÐp biÖn chøng duy vËt, tËp trung nghiªn cøu nh÷ng lo¹i liªn hÖ chung, mang tÝnh chÊt phá biÕn. Nh÷ng h×nh thøc vµ nh÷ng kiÓu liªn hÖ riªng biÖt trong c¸c bé phËn kh¸c nhau cña thÕ giíi lµ ®«Ý t­îng nghiªn cøu cña c¸c ngµnh khoa häc kh¸c. 1.2 - Quan ®iÓm toµn diÖn trong triÕt häc M¸c- Lªnin Tõ viÖc nghiªn cøu nguyªn lý vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn cña sù vËt hiÖn t­îng, triÕt häc M¸c - Lªnin rót ra quan ®iÓm toµn diÖn trong nhËn thøc Víi t­ c¸ch lµ mét nguyªn t¾c ph­¬ng ph¸p luËn trong viÖc nhËn thøc c¸c sù vËt hiÖn t­îng, quan ®iÓm toµn diÖn ®ßi hái ®Ó cã ®­îc nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ sù vËt hiÖn t­îng. Mét mÆt, chóng ta ph¶i xem xÐt nã trong mèi liªn hÖ qua l¹i gi÷a c¸c bé phËn, c¸c yÕu tè, c¸c thuéc tÝnh kh¸c 5 tailieuonthi nhau cña chÝnh sù vËt, hiÖn t­îng ®ã, mÆt kh¸c chóng ta ph¶i xem xÐt trong mèi liªn hÖ gi÷a nã víi víi c¸c sù vËt kh¸c (kÓ c¶ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp). ®Ò cËp ®Õn hai néi dung nµy, V.I. Lªnin viÕt "muèn thùc sù hiÓu ®­îc sù vËt, cÇn ph¶i nh×n bao qu¸t vµ nghiªn cøu tÊt c¶ c¸c mÆt, c¸c mèi liªn hÖ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp cña sù vËt ®ã". H¬n thÕ n÷a, quan ®iÓm toµn diÖn ®ßi hái, ®Ó nhËn thøc ®­îc sù vËt, cÇn ph¶i xem xÐt nã trong mèi liªn hÖ víi nhu cÇu thùc tiÔn cña con ng­êi. øng víi mçi con ng­êi, mçi thêi ®¹i vµ trong mét hoµn c¶nh lÞch sö nhÊt ®Þnh, con ng­êi bao giê còng chØ ph¶n ¸nh ®­îc mét sè l­îng h÷u h¹n nh÷ng mèi liªn hÖ. Bëi vËy, tri thøc ®¹t ®­îc vÒ sù vËt còng chØ lµ t­¬ng ®èi, kh«ng ®Çy ®ñ kh«ng trän vÑn. Cã ý thøc ®­îc ®iÒu nµy chóng ta míi tr¸nh ®­îc viÖc tuyÖt ®èi ho¸ nh÷ng tri thøc ®· cã vÒ sù vËt vµ tr¸nh xem ®ã lµ nh÷ng ch©n lý bÊt biÕn, tuyÖt ®èi kh«ng thÓ bæ sung, kh«ng thÓ ph¸t triÓn. §Ó nhËn thøc ®­îc sù vËt , cÇn ph¶i nghiªn cøu tÊt c¶ c¸c mèi liªn hÖ, "cÇn thiÕt ph¶i xem xÐt tÊt c¶ mäi mÆt ®Ó ®Ì phßng cho chóng ta khái ph¹m sai lÇm vµ sù cøng nh¾c." Quan ®iÓm toµn diÖn ®èi lËp víi quan ®iÓm phiÕn diÖn kh«ng chØ ë chç nã chó ý ®Õn nhiÒu mÆt, nhiÒu mèi liªn hÖ. ViÖc chó ý tíi nhiÒu mÆt, nhiÒu mèi liªn hÖ vÉn cã thÓ lµ phiÕn diÖn nÕu chóng ta ®¸nh gi¸ ngang nhaunh÷ng thuéc tÝnh, nh÷ng quy ®Þnh kh¸c nhau cña cña sù vËt ®­îc thÓ hiÖn trong nh÷ng mèi liªn hÖ kh¸c nhau ®ã. Quan ®iÓm toµn diÖn ch©n thùc ®ßi hái chóng ta ph¶i ®i tõ tri thøc vÒ nhiÒu mÆt, nhiÒu mèi liªn hÖ cña sù vËt ®Õn chç kh¸i qu¸t ®Ó rót ra c¸i b¶n chÊt chi phèi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña sù vËt hay hiÖn t­îng ®ã. Nh­ vËy, quan ®iÓm toµn diÖn còng kh«ng ®ång nhÊt víi c¸ch xem xÐt dµn tr¶i, liÖt kª nh÷ng tÝnh quy ®Þnh kh¸c nhau cña sù vËt, hiÖn t­îng. Nã ®ßi hái ph¶i lµm næi bËt c¸i c¬ b¶n, c¸i quan träng nhÊt cña sù vËt hiÖn t­îng ®ã. 6 tailieuonthi Cã thÓ kÕt luËn, qu¸ tr×nh h×nh thµnh quan ®iÓm toµn diÖn ®óng ®¾n víi t­ c¸ch lµ nguyªn t¾c ph­¬ng ph¸p luËn ®Ó nhËn thøc sù vËt sÏ ph¶i tr¶i qua c¸c giai ®o¹n c¬ b¶n lµ ®i tõ ý niÖm ban ®Çu vÒ c¸i toµn thÓ ®Ó ®Ó nhËn thøc mét mÆt, mét mèi liªn hÖ nµo ®ã cña sù vËt råi ®Õn nhËn thøc nhiÒu mÆt, nhiÒu mèi liªn hÖ cña sù vËt ®ã vµ cuèi cïng, kh¸i qu¸t nh÷ng tri thøc phong phó ®ã ®Ó rót ra tri thøc vÒ b¶n chÊt cña sù vËt. Quan ®iÓm toµn diÖn võa kh¸c chñ nghÜa chiÕt trung võa kh¸c thuËt nguþ biÖn. Chñ nghÜa chiÕt trung tuy còng tá ra chó ý tíi nhiÒu mÆt kh¸c nhau nh­ng l¹i kÕt hîp mét c¸ch v« nguyªn t¾c nh÷ng c¸i hÕt søc kh¸c nhau thµnh mét h×nh ¶nh kh«ng ®óng vÒ sù vËt. Chñ nghÜa chiÕt trung kh«ng biÕt rót ra mÆt b¶n chÊt, mèi liªn hÖ c¨n b¶n nªn r¬i vµo chç cµo b»ng c¸c mÆt, kÕt hîp mét c¸ch v« nguyªn t¾c c¸c mèi liªn hÖ kh¸c nhau, do ®ã hoµn toµn bÊt lùc khi cÇn ph¶i cã quyÕt s¸ch ®óng ®¾n. ThuËt nguþ biÖn còng chØ chó ý ®Õn nh÷ng mÆt , nh÷ng mèi liªn hÖ kh¸c nhau cña sù vËt nh­ng l¹i ®­a c¸i kh«ng c¬ b¶n thµnh c¸i c¬ b¶n, c¸i kh«ng b¶n chÊt thµnh c¸i b¶n chÊt. C¶ chñ nghÜa chiÕt trung vµ thuËt nguþ biÖn ®Òu lµ nh÷ng biÓu hiÖn kh¸c nhau cña ph­¬ng ph¸p luËn sai lÇm trong viÖc xem xÐt c¸c sù vËt, hiÖn t­îng. 7 tailieuonthi Ch­¬ng 2 VËn dông Quan ®iÓm toµn diÖn vµo sù nghiÖp x©y dùng CNXH ë n­íc ta 2.1-Qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, bá qua chÕ ®é TBCN ë ViÖt nam lµ mét tÊt yÕu lÞch sö. N­íc ta qu¸ ®é lªn CNXH bá qua chÕ ®é TBCN lµ mét tÊt yÕu lÞch sö bëi v×: - Toµn thÕ giíi ®· b­íc vµo thêi ®¹i qu¸ ®é tõ CNTB lªn CNXH. Thùc tiÔn ®· kh¼ng ®Þnh CNTB lµ chÕ ®é x· héi ®· lçi thêi vÒ mÆt lÞch sö, sím hay muén còng ph¶i ®­îc thay b»ng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi céng s¶n chñ nghÜa mµ giai ®o¹n ®Çu lµ chñ nghÜa x· héi. Cho dï hiÖn nay, víi nh÷ng cè g¾ng ®Ó thÝch nghi víi t×nh h×nh míi, CNTB thÕ giíi vÉn ®ang cã nh÷ng thµnh tùu ph¸t triÓn nh­ng vÉn kh«ng v­ît ra khái nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n cña nã, nh÷ng m©u thuÉn nµy kh«ng dÞu ®i mµ ngµy cµng ph¸t triÓn gay g¾t vµ s©u s¾c. CNTB kh«ng ph¶i lµ t­¬ng lai cña loµi ng­êi. Qu¸ tr×nh c¶i biÕn x· héi cò, x©y dùng x· héi míi- x· héi chñ nghÜa kh«ng ph¶i lµ qu¸ tr×nh c¶i l­¬ng, duy ý chÝ mµ lµ qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng s«i ®éng tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸ch quan phï hîp víi quy luËt cña lÞch sö. Chñ nghÜa x· héi khoa häc, tù do, d©n chñ vµ nh©n ®¹o mµ nh©n d©n ta vµ loµi ng­êi tiÕn bé ®ang v­¬n tíi lu«n ®¹i diÖn cho nh÷ng gi¸ trÞ tiÕn bé cña nh©n lo¹i, ®¹i diÖn lîi Ých cña nh÷ng ng­êi lao ®éng, lµ h×nh th¸i x· héi cao h¬n CNTB. Qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng ®ã v× sù nghiÖp cao c¶ lµ gi¶i phãng con ng­êi, v× sù nghiÖp ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn cña con ng­êi, v× tiÕn bé chung cña loµi ng­êi. §i theo dßng ch¶y cña thêi ®¹i còng tøc lµ ®i theo quy luËt ph¸t triÓn tù nhiªn cña lÞch sö. 8 tailieuonthi -C¸ch m¹ng ViÖt nam ph¸t triÓn theo con ®­êng ®éc lËp dan téc, g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi. TÝnh tÊt yÕu lÞch sö Êy xuÊt hiÖn tõ nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû XX. Nhê ®i con ®­êng Êy, nh©n d©n ta ®· lµm c¸ch m¹ng th¸ng T¸m thµnh c«ng, ®· tiÕn hµnh th¾ng lîi hai cuéc kh¸ng chiÕn hoµn thµnh sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc. Ngµy nay, chØ cã ®i lªn CNXH míi gi÷ v÷ng ®­îc ®éc lËp d©n téc, tù do cho d©n téc, míi thùc hiÖn ®ùoc môc tiªu lµm cho mäi ng­êi ®­îc Êm no, tù do h¹nh phóc. Sù lùa chän con ®­êng ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi cña nh©n d©n ta nh­ vËy lµ sù lùa chän cu¶ chÝnh lÞch sö d©n téc l¹i võa phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i. §iÒu ®ã còng thÓ hiÖn sù qu¸ ®é lªn CNXH bá qua chÕ ®é TBCN ë n­íc ta lµ mét tÊt yÕu lÞch sö. Chñ nghÜa x· héi ë ViÖt nam, theo c¸ch nãi tãm t¾t vµ méc m¹c cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lµ; tr­íc hÕt nh»m lµm cho nh©n d©n lao ®éng tho¸t n¹nbÇn cïng,lµm cho mäi ng­êi cã c«ng ¨n viÖc lµm, ®­îc Êm no vµ sèng mét ®êi h¹nh phóc. Qu¸n triÖt t­ t­ëng c¬ b¶n ®ãcña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, trong C­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH, §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh: “x· héi x· héi chñ nghÜa mµ nh©n d©n ta x©y dùng lµ mét x· héi: -Do nh©n d©n lao ®éng lµm chñ -Cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao dùa trªn lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ chÕ ®ä c«ng h÷u vÒ c¸c t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu. -Cã nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn ®¹m ®µ b¶n s¾c d©n téc -Con ng­êi ®­îc gi¶i phãng khái ¸p bøc, bãc lét, bÊt c«ng, lµm theo n¨ng lùc, h­ëng theo lao ®éng, cã cuéc sèng Êm no, tù do, hµnh phóc, cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸ nh©n. -C¸c d©n téc trong n­íc b×nh ®¼ng, ®oµn kÕt vµ gióp ®ì lÉn nhau cïng tiÕn bé. 9 tailieuonthi -Cã quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c víi nh©n d©n tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi Môc tiªu cña CNXH ë n­íc ta lµ: x©y dùng mét x· héi d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng d©n chñ vµ v¨n minh. 2.2- VËn dông quan ®iÓm toµn diÖn vµo sù nghiÖp x©y dùng CNXH ë ViÖt nam §Ó ®¶m b¶o cã ®­îc nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ mét vÊn ®Ò, chóng ta ph¶i xem xÐt vÊn ®Ò ®ã theo quan ®iÓm toµn diÖn. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ph¶i xem xÐt sù vËt, hiÖn t­îng trong mèi liªn hÖ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c bé phËn, c¸c yÕu tè, c¸c thuéc tÝnh kh¸c nhau cña sù vËt, hiÖn t­îng còng nh­ trong mèi liªn hÖ qua l¹i gi÷a sù vËt ®èi víi c¸c sù vËt kh¸c vµ trong mèi liªn hÖ víi nhu cÇu thùc tiÔn cña con ng­êi. Víi môc ®Ých cã ®­îc nhËn thøc ®óng ®¾n, tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ®óng nh»m gãp phÇn hoµn thµnh th¾ng lîi sù nghiÖp cao c¶ lµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt nam cu¶ nh©n d©n ta th× trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi chóng ta ph¶i cã mét c¸i nh×n toµn diÖn ®èi víi c¸c nh©n tè cuÈ lùc l­îng s¶n xuÊt còng nh­ c¸c nh©n tè cña quan hÖ s¶n xuÊt trong mèi quan hÖ qua l¹i víi nhau mét c¸ch biÖn chøng, kh«ng xem nhÑ hay bá qua bÊt cø mét nh©n tè nµo, cã nh­ vËy c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ®­a ra míi gãp phÇn vµo thµnh c«ng cña c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. 2.2.1 §¸nh gi¸ nh÷ng thµnh tùu vµ nh÷ng h¹n chÕ cña CNXH trong thêi gian qua Thùc tiÔn cho thÊy, CNXH trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu vÒ nhiÒu mÆt cã ý nghÜa lÞch sö to lín nh­: Mét lµ: §· x©y dùng mét hÖ thèng gi¸ trÞ riªng cña m×nh, ®· ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, ®· xo¸ bá vÒ c¬ b¶n chÕ ®é ng­êi bãc lét ng­êi, 10 tailieuonthi ®· thùc hiÖn mét chÕ ®é phóc lîi x· héi vµ gi¸o dôc v¨n ho¸ quèc tÕ cho toµn d©n. Hai lµ: Cøu loµi ng­êi ra khái th¶m ho¹ ph¸t xÝt, lµ chç dùa cho phong trµo hoµ b×nh vµ c¸ch m¹ng thÕ giíi, ®Èy lïi nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n, gãp phÇn quan träng vµo sù nghiÖp ®Êu tranh v× hoµ b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc, lµ nh÷ng sai lÇm vµ thiÕu sãt. §ã lµ sù vËn dông kh«ng ®óng ®¾n, thiÕu s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµo thùc tiÔn cuéc sèng, còng nh­ viÖc chËm tæng kÕt nh÷ng bµi häc tõ thùc tiÔn x©y dùng CNXH ®Ó bæ sung ph¸t triÓn ®­êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn lý luËn; Nh­ véi v· xã bá mäi thµnh phÇn kinh tÕ hµng ho¸, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ mµ kh«ng tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ cña c¸c c«ng tr×nh ®­îc x©y dùng, coi nhÑ hoÆc phñ nhËn cuäc ®Êu tranh giai cÊp, thiÕt chÕ mét nÒn d©n chñ nÆng vÒ h×nh thøc, ch­a ®¶m b¶o nh©n d©n lao ®éng thùc sù lµm chñ mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi; thùc hiÖn chÝnh s¸ch bao cÊp trµn lan, chËm trÔ trong c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i; coi nhÑ c«ng t¸c x©y dùng ®¶ng vµ ®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¬ héi.v..v.. Nh÷ng khuyÕt tËt mang tÝnh gi¸o ®iÒu, chñ quan duy ý chÝ, quan liªu xa rêi quÇn chóng nãi trªn ®· lµm cho tÝnh ­u viÖt cña CNXH l©m vµo khñng ho¶ng toµn diÖn. Nguyªn nh©n cña nh÷ng khuyÕt tËt trªn bao gåm nhiÒu nguyªn nh©n mµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµ xa rêi hÖ t­ t­ëng cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin, vËn dông kh«ng ®óng ®¾n s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸cLªnin, trong ®ã cã nguyªn lý vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn, quan ®iÓm toµn diÖn trong chñ nghÜa M¸c-Lªnin. Kh«ng xem xÐt sù viÖc trong mèi liªn hÖ víi sù viÖc kh¸c, qu¸ nhÊn m¹nh coi trong nhiÖm vô nµy mµ xa rêi hoÆc thËm chÝ lµ phñ nhËn môc tiªu kh¸c.v.v.. 11 tailieuonthi 2.2.2 VËn dông quan ®iÓm toµn diÖn vµo sù nghiÖp x©y dùng CNXH ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. §i lªn CNXH lµ con ®­êng tÊt yÕu cña n­íc ta. Chóng ta phª ph¸n nh÷ng khuyÕt tËt, sai lÇm trong qu¸ tr×nh x©y dùng CNXH nh­ng kh«ng quan niÖm nh÷ng lÖch l¹c ®ã lµ khuyÕt tËt cña b¶n th©n chÕ ®é, coi khuyÕt ®iÓm lµ tÊt c¶, phñ ®Þnh thµnh tùu, tõ ®ã dao ®éng vÒ môc tiªu vµ con ®­êng ®i lªn CNXH. §æi míi kh«ng ph¶i lµ thay ®æi môc tiªu CNXH, mµ lµ lµm cho môc tiªu Êy ®­îc thùc hiÖn cã kÕt qu¶ b»ng nh÷ng quan niÖm ®óng ®¾n vÒ CNXH, b»ng nh÷ng h×nh thøc, b­íc ®i vµ biÖn ph¸p thÝch hîp. §iÒu cèt yÕu ®Ó c«ng cuéc ®æi míi gi÷ ®­îc ®Þnh h­íng CNXH vµ ®i ®Õn thµnh c«nglµ trong qu¸ tr×nh ®æi míi, §¶ng ph¶i kiªn tr× vËn dông s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c-Lªnin. ®¶ng ph¶i tù ®æi míi vµ chØnh ®èn, kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc l·nh ®¹o vµ søc chiÕn ®Êu cña m×nh. §æi míi toµn diÖn, ®ång bé vµ triÖt ®Ó nh­ng ph¶i cã b­íc ®i, h×nh thøc vµ c¸ch lµm thÝch hîp. Thùc tiÔn cho thÊy ®æi míi lµ cuéc c¸ch m¹ng s©u s¾c trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Trªn tõng lÜnh vùc, néi dung cña ®æi míi còng bao gåm nhiÒu mÆt; tõ ®æi míi quan niÖm ®Õn ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, tæ chøc c¸n bé, phong c¸ch vµ lÒ lèi lµm viÖc. NÕu chØ ®æi míi mét lÜnh vùc hoÆc mét kh©u nµo ®ã th× c«ng cuéc ®æi míi kh«ng thÓ ®¹t kÕt qu¶ mong muèn. §ång thêi trong mçi b­íc ®il¹i ph¶i x¸c ®Þnh ®óng kh©u then chèt ®Ó tËp trung søc gi¶i quyÕt lµm c¬ së ®æi míi c¸c kh©u kh¸c vµ lÜnh vùc kh¸c. VÒ quan hÖ ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ. Kinh tÕ vµ chÝnh trÞ lµ hai mÆ cèt lâi cña mèi quan hÖ gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng. Trong mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ vµ chÝnh trÞ th× kinh tÕ gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh chÝnh trÞ, v×. 12 tailieuonthi Kinh tÕ lµ néi dung vËt chÊt cña chÝnh trÞ, cßn chÝnh trÞ lµ biÓu hiÖn tËp trung cña kinh tÕ. C¬ së kinh tÕ víi tÝnh c¸ch lµ kÕt cÊu hiÖn thùc s¶n sinh ra hÖ thèng chÝnh trÞ t­¬ng øng víi quy ®Þnh hÖ thèng ®ã. Nãi c¸ch kh¸c, tÝnh chÊt x· héi, giai cÊp cña chÝnh trÞ bao giê còng ph¶n ¸nh tÝnh chÊt x· héi vµ gia cÊp cña c¬ së h¹ tÇng. Tõ ®ã dÉn ®Õn ù biÕn ®æi c¨n b¶n cña kinh tÕ lÉn chÝnh trÞ. Sù t¸c ®éng cña chÝnh trÞ ®ãi víi kinh tÕ: ChÝnh trÞ ®­îc biÓu hiÖn tËp trung b»ng nhµ n­íc, cã søc m¹nh vËt chÊt t­¬ng øng. Nhµ n­íc cã t¸c dông quyÕt ®Þnh n¨ng lùc hiÖn thùc ho¸ nh÷ng tÊt yÕu kinh tÕ. ¡nghen nãi" B¹o lùc ( quyÒn lùc nhµ n­íc) còng lµ mét lùc l­îng kinh tÕ". Trong c«ng cuéc ®æi míi cña n­íc ta hiÖn nay, chóng ta chñ ch­¬ng tiÕn hµnh ®æi míi ®ång bé ph¶i kÕt hîp ngay tõ ®Çu, ®æi míi kinh tÕ víi ®æi míi chÝnh trÞ vµ c¸c mÆt kh¸c cña ®êi sèng x· héi. Trong ®ã, ®æi míi kinh tÕ lµ träng t©m, cßn ®æi míi chÝnh trÞ thóc ®Èy ®æi míi kinh tÕ. §æi míi kinh tÕ chÝnh lµ ®æi míi ë lÜnh vùc CSHT, ®ã lµ ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, ph­¬ng thøc ph©n phèi, quy tr×nh c«ng nghÖ nh»m lµm cho nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn hoµ nhËp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi. §æi míi kinh tÕ lµ tiÒn ®Ò cho ®æi míi chÝnh trÞ, nã t¹o ra nÒn t¶ng vËt chÊt cho æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ x· héi, nã lµm n¶y sinh nhu cÇu ®æi míi hÖ thèng chÝnh trÞ, lµm cho nã n¨ng ®éng vµ trë thµnh ®éng lùc thùc sù cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ. §æi míi chÝnh trÞ ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®æi míi kinh tÕ, ph¶i phï hîp víi ®æi míi kinh tÕ. §æi míi chÝnh trÞ chÝnh lµ ®æi míi ë bé phËn quan träng cña KTTT, ®æi míi chÝnh trÞ thÓ hiÖn ë ®æi míi tæ chøc, ®æi míi bé m¸y, ph©n cÊp l·nh ®¹o cña §¶ng, d©n chñ ho¸ tr­íc hÕt tõ trong §¶ng. 13 tailieuonthi §æi míi chÝnh trÞ, t¹o ®iÒu kiÖn cho ®æi míi kinh tÕ Khi ®­êng lèi chÝnh trÞ, thiÕt chÕ chÝnh trÞ ®­îc ®æi míi phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ th× chÝnh trÞ trë thµnh ®Þnh h­íng cho ph¸t triÓn kinh tÕ. §ång thêi t¹o m«i tr­êng ph¸t triÓn vÒ an ninh trËt tù ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cßn ®ãng vai trß can thiÖp ®iÒu tiÕt, kh¾c phôc nh÷ng mÆt tr¸i do ®æi míi kinh tÕ ®­a ®Õn. Mét trong nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña CNXH ®ã lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, tr­íc ®©y do nhËn thøc sai lÇm chóng ta ®· xã bá mäi thµnh phÇn kinh tÕ, chØ cßn 2 l¹i thµnh phÇn kinh tÕ lµ kinh tÕ nhµ n­íc vµ kinh tÕ tËp thÓ, th× nay chóng ta ph¶i chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ph¶i ®i ®«i víi vai trß t¨ng c­êng qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ kinh tÕ-x· héi. Tr­íc ®¹i héi VI, chóng ta ®· nãng véi vµ nhÊt lo¹t x©y dùng QHSX mét thµnh phÇn dùa trªn c¬ së c«ng h÷u XHCN vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, lµm nh­ vËy lµ chóng ta ®· ®Èy QHSX ®i qu¸ xa so víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX t¹o ra m©u thuÉn gi÷a mét bªn lµ LLSX thÊp kÐm víi mét bªn lµ QHSX ®­îc x· héi ho¸ gi¶ t¹o, dÉn ®Õn k×m h·m sù ph¸t triÓn cña LLSX lµm cho ®Êt n­íc l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi. Tõ ®¹i héi VI ®Õn nay, kh¾c phôc sai lÇm trªn, chóng ta thùc hiÖn x©y dung nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, xuÊt ph¸t tõ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX n­íc ta lµ ®a d¹ng, kh«ng ®ång ®Òu vµ ch­a cao. Thùc tiÔn 15 n¨m ®æi míi ®· kh¼ng ®Þnh chñ ch­¬ng x©y dung nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ phï häp víi ph¸t triÓn LLSX ë n­íc ta. Nã ®· thùc sù gi¶i phãng, ph¸t triÓn, kh¬i d©y c¸c tiÒm n¨ng cña s¶n xuÊt, kh¬i dËy n¨ng lùc s¸ng t¹o chñ ®éng cña c¸c chñ thÓ lao ®éng trong s¶n xuÊt, ®­a n­íc ta ra khái thêi kú khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi. ViÖc x©y dùng kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn còng cã nghÜa lµ chóng ta chÊp nhËn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc nhµ. 14 tailieuonthi KÕt luËn N­íc ta qu¸ ®é lªn CNXH tõ xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp; nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ s¶n xuÊt nhá, tù cÊzp tù tóc, cßn ë t×nh tr¹ng phæ biÕn cña t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, lùc l­îng s¶n xuÊt l¹c hËu, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, quan hÖ s¶n xuÊt yÕu kÐm §Ó x©y dùng thµnh c«ng CNXH, ®¶m b¶o môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng, d©n chñ vµ v¨n minh, ®ßi hái chóng ta ph¶i cã chñ tr­¬ng ®æi míi toµn diÖn trªn mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi, ph¶i kÕt hîp ®æi míi kinh tÕ víi ®æi míi chÝnh trÞ. Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn, cã nh­ vËy míi t¹o ra nhiÒu cña c¶i vËt chÊt t¹o tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña CNXH 15