tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
A.GIíI THIÖU §Ò TµI
Mäi ngêi ®Òu biÕt, trong lÞch sö t tëng nh©n lo¹i tríc M¸c ®· cã kh«ng Ýt
c¸ch tiÕp cËn khi nghiªn cøu sù ph¸t triÓn cña x· héi. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn thøc
kh¸c nhau, víi nh÷ng ý tëng kh¸c nhau mµ cã sù ph©n chia lÞch sö tiÕn hãa cña x·
héi theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, nhµ x· héi häc Vi – c« ë Italia (16681744) ®· ph©n chia c¸c thêi k× ph¸t triÓn cña x· héi gièng nh ph©n chia c¸c giai
®o¹n cña mét ®êi ngêi: th¬ Êu, thanh niªn, thµnh niªn vµ tuæi giµ. Nhµ triÕt häc
duy t©m Hª-ghen (1770 -1831) ph©n chia lÞch sö x· héi loµi ngêi thµnh ba thêi k×
chñ yÕu: thêi k× ph¬ng §«ng, thêi k× cæ ®¹i vµ thêi k× GiÐc- ma- ni . Nhµ x· héi
chñ nghÜa kh«ng tëng Ph¸p Phu- ri- ª (1722-1837) chia lÞch sö x· héi thµnh bèn
giai ®o¹n: giai ®o¹n m«ng muéi, giai ®o¹n d· man, giai ®o¹n gia trëng, giai ®o¹n
v¨n minh. Cßn nhµ nh©n chñng Mü Hang- ri Moãc- g¨ng ( 1818-1881 ) l¹i ph©n
chia x· héi thµnh ba thêi ®¹i : thêi ®¹i m«ng muéi , thêi ®¹i d· man vµ thêi ®¹i v¨n
minh..
Mäi ngêi còng ®· quen víi nh÷ng kh¸i niÖm : thêi ®¹i ®å ®ång ,
thêi ®¹i cèi xay giã, thêi ®¹i m¸y h¬i níc, vµ gÇn ®©y lµ c¸c nÒn v¨n minh : v¨n
minh n«ng nghiÖp, v¨n minh hËu c«ng nghiÖp.
Mçi c¸ch tiÕp cËn nªu trªn cã nh÷ng ®iÓm hîp lÝ nhÊt ®Þnh, vµ do
®ã ®Òu cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh, nhng cha nãi lªn b¶n chÊt sù ph¸t triÓn cña x· héi
mét c¸ch toµn diÖn, tæng thÓ, do ®ã mµ cßn h¹n chÕ.
Dùa trªn nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu lÝ luËn vµ tæng kÕt qu¸ tr×nh
lÞch sö ®· h×nh thµnh nªn häc thuyÕt vÒ h×nh th¸i kinh tÕ -x· héi. H×nh th¸i kinh tÕx· héi lµ mét kh¸i niÖm cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö dïng ®Ó chØ x· héi ë tõng
giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh víi mét kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt ®Æc trng cho x· héi ®ã
phï hîp víi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ mét kiÕn tróc thîng
tÇng t¬ng øng ®îc x©y dùng trªn nh÷ng mèi quan hÖ s¶n xuÊt.
Lµ sù biÓu hiÖn tËp trung cña quan niÖm duy vËt lÞch sö, lÝ luËn vÒ
h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi nghiªn cøu lÞch sö x· héi trªn c¬ së xem xÐt c¶ lùc
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
lîng s¶n xuÊt, c¶ c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc thîng tÇng, tøc toµn bé c¸c yÕu tè
cÊu thµnh bé mÆt cña mét thêi ®¹i: chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi, khoa häc, kü
thuËt. Do ®ã, nã c¾t nghÜa x· héi ®îc s¸ng tá h¬n, toµn diÖn h¬n, chØ ra c¶ b¶n
chÊt vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi.
Trong sù nghiÖp ®æi míi cña §¶ng ta hiÖn nay, §¶ng ta ®· v¹ch ra
con ®êng ph¸t triÓn cña ®Êt níc: "§¶ng lÊy Chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµ t tëng Hå
ChÝ Minh lµm nÒn t¶ng t tëng, kim chØ nam cho hµnh ®éng..."
§Ò tµi "Häc thuyÕt Mac vÒ h×nh th¸i kinh tÕ
x· héi vµ sù vËn
dông cña ®¶ng ta trong thêi k× ®æi míi g¾n víi ho¹t ®éng ng©n hµng" lµ mét
®Ò tµi mang tÝnh chÊt s©u réng vµ cã ý nghÜa v« cïng to lín trong nhËn thøc, ®¸nh
gi¸ vÒ ®êng lèi chÝnh s¸ch. Nghiªn cøu vÊn ®Ò ®ã lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan v× nã
kh«ng chØ cã ý nghÜa vÒ ph¬ng ph¸p luËn mµ cßn cã gi¸ trÞ lín trong thùc tiÔn.
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
B.néi dung ®Ò tµi
i.tiÒn ®Ò lý luËn
Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö cña M¸c nh Lªnin ®¸nh gi¸ lµ thµnh tùu
vÜ ®¹i nhÊt cña t tëng khoa häc, trong ®ã cèt lâi lµ häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ-x·
héi. Giai cÊp t b¶n kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc häc thuyÕt nµy v× trong ®ã ®· luËn
chøng mét c¸ch khoa häc chÆt chÏ chÕ ®é t b¶n sÏ bÞ thay thÕ b»ng chÕ ®é céng
s¶n chñ nghÜa theo quy luËt chung cña tiÕn hãa x· héi, mµ chñ nghÜa duy vËt lÞch
sö cña M¸c ®· t×m ra.
B»ng sù nghiªm tóc khoa häc, chóng ta thÊy r»ng cho ®Õn nay cha
cã häc thuyÕt nµo vÒ tiÕn hãa x· héi cã thÓ thay thÕ ®îc häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh
th¸i kinh tÕ-x· héi. Häc thuyÕt nµy ®em ®Õn cho chóng ta c¬ së ph¬ng ph¸p luËn
®Ó nhËn thøc quy luËt ph¸t triÓn x· héi vµ mét niÒm tin khoa häc vµo lý tëng céng
s¶n chñ nghÜa.
Nh vËy, chñ nghÜa duy vËt cña M¸c ®· nh×n nhËn häc thuyÕt h×nh
th¸i kinh tÕ-x· héi lµ mét quy luËt ph¸t triÓn cña x· héi.
Tõ ®ã ta ®i tíi kh¸i niÖm: h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi
“ H×nh th¸i kinh tÕ-x· héi lµ mét ph¹m trï cña chñ nghÜa duy vËt lÞch
sö dïng ®Ó chØ x· héi ë tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh, víi mét kiÓu quan hÖ s¶n
xuÊt ®Æc trng cho x· héi ®ã phï hîp víi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n
xuÊt vµ víi mét kiÕn tróc thîng tÇng t¬ng øng ®îc x©y dùng trªn nh÷ng quan hÖ
s¶n xuÊt Êy”
Khi nghiªn cøu lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn
thøc kh¸c nhau, víi nh÷ng ý tëng kh¸c nhau mµ cã sù ph©n lÞch sö tiÕn hãa cña
x· héi theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau.
§¬n cö nh triÕt gia duy t©m Hª-ghen(1770-1831) ph©n k× lÞch sö
x· héi loµi ngêi thµnh ba thêi k× chñ yÕu:Thêi k× Ph¬ng §«ng, thêi k× cæ ®¹i vµ
thêi k× Grec-mani. Vµ nh nhµ x· héi kh«ng tëng cña Ph¸p lµ Phu-ri-ª(17721831) chia lÞch sö x· héi thµnh bèn giai do¹n: giai ®o¹n m«ng
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
Dùa trªn nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu lý luËn vµ tæng thÓ qu¸ tr×nh lÞch
sö, c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c ®· vËn dông phÐp biÖn chøng duy vËt ®Ó
nghiªn cøu lÞch sö x· héi, ®a ra quan ®iÓm duy vËt vÒ lÞch sö vµ h×nh thµnh nªn
häc thuyÕt vÒ h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi.
Häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi víi t c¸ch lµ: " Hßn ®¸ t¶ng" cña
x· héi häc M¸c XÝt nãi chung cho phÐp chóng ta h×nh dung qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña
lÞch sö lµ qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn.
Loµi ngêi ®· tr¶i qua n¨m h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi theo thø tù h×nh
th¸i kinhtÕ-x· héi céng s¶n nguyªn thñy, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t b¶n chñ
nghÜa vµ h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi céng s¶n chñ nghÜa.
H×nh th¸i kinh tÕ-x· héi cã tÝnh lÞch sö, cã sù ra ®êi vµ diÖt vong.
ChÕ ®é x· héi l¹c hËu sÏ mÊt ®i, chÕ ®é x· héi míi cao h¬n sÏ thay thÕ nã. §ã lµ
khi ph¬ng thøc s¶n xuÊt cò ®· trë nªn lçi thêi, khñng ho¶ng do m©u thuÉn cña
quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc lîng s¶n xuÊt.
Lùc lîng s¶n xuÊt lµ nÒn t¶ng vËt chÊt kÜ thuËt cña mçi h×nh thµi
kinh tÕ-x· héi. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña mçi h×nh th¸i kinh tÕ, xÐt cho cïng
do lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Lùc lîng s¶n xuÊt qua c¸c h×nh th¸i kinh tÕ- x·
héi nèi tiÕp nhau tõ thÊp lªn cao.
Quan hÖ s¶n xuÊt, quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt- lµ nh÷ng quan hÖ c¬ b¶n ban ®Çu vµ quyÕt ®Þnh tÊt c¶ mäi quan hÖ x· héi
kh¸c. Mçi h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi l¹i cã mét kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt cña nã t¬ng
øng víi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét tiªu
chuÈn kh¸ch quan ®Ó ph©n biÖt x· héi cô thÓ nµy víi x· héi kh¸c, ®ång thêi tiªu
biÓu cho mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña cña lÞch sö.
Xuyªn t¹c, c¾t xÐn néi dung häc thuyÕt ®Ó phñ nhËn häc thuyÕt.
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
§iÓn h×nh cña lo¹i quan ®iÓm nµy lµ quy lý luËn cña M¸c thµnh quyÕt ®Þnh luËt
kinh tÕ víi nghÜa coi kinh tÕ lµ yÕu tè duy nhÊt quyÕt ®Þnh sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn
cña x· héi. §iÒu nµy ®· bÞ chÝnh ¡ng Ghen b¸c bá- Dïng chÝnh lý luËn h×nh th¸i
kinh tÕ- x· héi ®Ó b¸c bá sù ra ®êi cña c¸c níc x· héi chñ nghÜa, cho r»ng nã tr¸i
víi qu¸ tr×nh lÞch sö- tù nhiªn r»ng c¸ch m¹ng th¸ng Mêi "§Î non"...do chç dùa
cha cã ''tÊt yÕu kinh tÕ" cø ®Ó qua chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa råi tiÕn lªn chñ nghÜa
x· héi råi chñ nghÜa céng s¶n theo ®óng quy luËt". Lóc cßn sèng Lªnin ®· b¸c bá
quan ®iÓm nµy, song ®Õn nay vÉn tån t¹i, kÓ c¶ biÕn thÓ cña nã lµ lo¹i quan ®iÓm
cho r»ng chÕ ®é x· héi chñ nghÜa sôp ®æ ë Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u lµ do hÖ
t tëng M¸c-Lªnin sai trong ®ã cã"lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi". §èi víi níc
ta nh÷ng n¨m gÇn ®©y còng cã mét sè ý kiÕn t¬ng tù, cho r»ng ta cha cã"tÊt yÕu
kinh tÕ" ®Ó lùa chän con ®êng x· héi chñ nghÜa vµ ®Ó bá qua chÕ ®é t b¶n chñ
nghÜa.
B¸c bá gi¸n tiÕp: Lo¹i quan ®iÓm nµy thÓ hiÖn díi d¹ng: Chøng
minh chñ nghÜa x· héi kh«ng cã t¬ng lai, tÊt yÕu bÞ diÖt vong. Chñ nghÜa t b¶n lµ
nÊc thang cao nhÊt cña lÞch sö x· héi, nã tån t¹i vÜnh viÔn.
Muèn thay thÕ häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ x· héi b»ng häc thuyÕt
kh¸c. §iÓn h×nh cho lo¹i quan ®iÓm nµy lµ tiÕp cËn theo nÒn v¨n minh. X· héi ph¸t
triÓn tõ nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp ®Õn v¨n minh c«ng nghiÖp vµ v¨n minh hËu
c«ng nghiÖp. Sai lÇm c¨n b¶n cña c¸ch tiÕp cËn nµy lµ "coi tr×nh ®é ph¸t triÓn khoa
häc, c«ng nghÖ, lùc lîng s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh duy nhÊt bá qua vai trß cña
quan hÖ kinh tÕ, giai cÊp, chÕ ®é chÝnh trÞ".
Qua ®ã chóng ta rót ra: ý nghÜa cña häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ- x·
héi vµ vÊn ®Ò qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi.
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
Häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi v¹ch ra nguån gèc, ®éng lùc
bªn trong cña sù ph¸t triÓn x· héi, t×m ra nguyªn nh©n vµ c¬ së cña sù xuÊt hiÖn vµ
biÕn ®æi nh÷ng hiÖn tîng x· héi ®Æt ra c¬ së lý luËn cho khoa häc vµ x· héi häc
n©ng nã lªn thµnh khoa häc thùc sù. Chèng l¹i quan ®iÓm duy t©m vÒ lÞch sö, coi x·
héi lµ sù kÕt hîp cã tÝnh chÊt m¸y mãc cña nhiÒu c¸ nh©n vµ gia ®×nh, coi sù vËn
®éng vµ ph¸t triÓn cña x· héi lµ lý do ý chÝ cña nh÷ng nhµ cÇm quyÒn chi phèi, coi
kü thuËt lµ c¸i chung quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt chÕ ®é x· héi, lµ tiªu chuÈn kh¸ch quan
ph©n biÖt c¸c h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi.
Häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi vò trang cho chóng ta ph¬ng
ph¸p khoa häc ®Ó nghiªn cøu sù ph¸t triÓn x· héi qua c¸c chÕ ®é x· héi kh¸c nhau,
hiÓu râ c¬ cÊu chung cña h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi vµ nh÷ng quy luËt phæ biÕn t¸c
®éng, chi phèi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña x· héi
.
Râ rµng, häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ -x· héi lµ mét thµnh tùu
vÜ ®¹i cña khoa häc x· héi, lµ mét bíc tiÕn khæng lå trong lÞch sö t tëng
nh©n lo¹i. Sù ra ®êi cña häc thuyÕt nµy lµ mét cuéc c¸ch m¹ng trong toµn bé
quan niÖm vÒ lÞch sö x· héi.
Häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi ®èi lËp víi quan niÖm
trõu tîng, duy t©m vÒ x· héi. Nã b¸c bá c¸ch miªu t¶ x· héi nãi chung, mét x· héi
cÊu thµnh chØ bëi nh÷ng con ngêi tù nhiªn sinh vËt. Nã ®¸nh ®æ h¼n quan niÖm
cho r»ng x· héi lµ mét tæ hîp cã tÝnh m¸y mãc, cã thÓ biÕn ®æi tïy ý theo ®ñ mäi
kiÓu, mét tæ hîp sinh ra vµ biÕn hãa mét c¸ch ngÉu nhiªn.
C¸c- M¸c ®· vËn dông lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi vµ ph©n tÝch
x· héi t b¶n, v¹ch ra c¸c quy luËt vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña nã. Tõ ®ã dù b¸o vÒ
sù ra ®êi cña h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi cao h¬n lµ: Céng s¶n chñ nghÜa mµ giai ®o¹n
thÊp lµ chñ nghÜa x· héi.
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
Trong c«ng cuéc ®æi míi ë níc ta, chóng ta vÉn gi÷ v÷ng môc tiªu
x· héi chñ nghÜa. §i lªn chñ nghÜa x· héi lµ phï hîp víi xu híng cña thêi ®¹i,vµ
tuy nhiªn chóng ta tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét nÒn kinh tÕ phæ biÕn lµ s¶n xuÊt
nhá, bá qua chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa nªn ph¶i tr¶i qua nhiÒu kh©u trung gian, nhiÒu
bíc qu¸ ®é. Chóng ta ph¶i tr¶i qua nh÷ng bíc ®i tÊt yÕu mµ kh«ng thÓ bá qua
®îc. Chóng ta ph¶i kÕ thõa vµ ph¸t triÓn ®Ó t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho chñ
nghÜa x· héi trªn tÊt c¶ c¸c mÆt: tõ lùc lîng s¶n xuÊt ®Õn quan hÖ s¶n xuÊt, tõ c¬
së h¹ tÇng ®Õn kiÕn tróc thîng tÇng.
II. Sù nghiÖp ®æi míi cña §¶ng HIÖN NAY G¾N VíI
HO¹t §éng ng©n hµng
1. Thùc tr¹ng kinh tÕ:
1.1 Nh÷ng thµnh tùu vµ tiÕn bé
:
NÒn kinh tÕ níc ta tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ ®¹t møc t¨ng trëng
kh¸.
N¨m 1997, GDP t¨ng 9% cao h¬n b×nh qu©n cña n¨m tríc lµ 8,2%.
N¨m 1999, t¨ng 4,7%- 5%.
Theo sè liÖu Ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng- Héi nghÞ lÇn thø
VIII- khãa 8 th× møc ®é thùc hiÖn c¸c chØ tiªu chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ níc ta n¨m
1999 nh sau:
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
- Tæng s¶n phÈm trong níc(GDP) t¨ng 4,7%- 5%
- Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng 5,2%- 5,5%
- S¶n lîng l¬ng thùc quy thãc ®¹t 33,8 triÖu tÊn.
- Gi¸ trÞ s¶n lîng c«ng nghiÖp t¨ng 10,3%- 10,5%
- Gi¸ trÞ c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng 3,5%- 3,8%
- Kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng 14,3%
- L¹m ph¸t 2%
- Béi chi ng©n s¸ch 4,9%(so víi GDP)
- Sè hé ®ãi nghÌo gi¶m 40 v¹n hé.
- T¹o viÖc lµm míi cho 1,2 triÖu ngêi.
- Sè tØnh hoµn thµnh phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc vµ xãa mï ch÷ lµ 58/61
tØnh.
-Trong hoµn c¶nh cã nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc nhng nÒn kinh tÕ
vÉn duy tr× ®îc tèc ®é t¨ng trëng. MÆc dï GDP n¨m 1999 t¨ng 5% so víi n¨m
1998 cã kÐm h¬n so víi tèc ®é cña c¸c n¨m tríc nhng møc t¨ng trëng ®· nhÝch
dÇn tõng th¸ng, tõng quý: Quý I, GDP t¨ng 4,2%- Quý II t¨ng 4,5%- Quý III t¨ng
5%... lµm xuÊt hiÖn kh¶ n¨ng chÆn ®µ gi¶m sót, tuy cßn ph¶i phÊn ®Êu rÊt cao míi
biÕn kh¶ n¨ng ®ã thµnh hiÖn thùc.
§Æc biÖt gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng 5,2% so víi n¨m 1998,
møc t¨ng cao nhÊt tõ tríc tíi nay vµ vît môc tiªu Quèc héi ®Ò ra. Víi s¶n lîng
l¬ng thùc 33,8 triÖu tÊn ®ñ kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng cña ngµnh n«ng nghiÖp víi nÒn
kinh tÕ quèc d©n lµ rÊt lín. Cïng víi n«ng nghiÖp trång trät c¸c ngµnh kh¸c nh
ch¨n nu«i, ®¸nh b¾t thñy s¶n, h¶i s¶n ®Òu cã møc t¨ng trëng kh¸ vµ æn ®Þnh.
VÒ c«ng nghiÖp, mÆc dï chÞu ¶nh hëng cña c¸c cuéc khñng ho¶ng
trªn thÕ giíi, còng nh khu vùc, thÞ trêng bÞ thu hÑp, ®Çu t níc ngoµi gi¶m
nhng møc t¨ng trëng vÉn duy trú trªn 10%, ®ã lµ mét sù cè g¾ng lín cña to¸n
ngµnh c«ng nghiÖp. NhÊt lµ s¶n phÈm quan träng cã nhu cÇu lín vµ thÞ trêng ®¹t
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
møc t¨ng trëng kh¸ so víi n¨m 1998: DÇu th« t¨ng 20,5%, ®iÖn t¨ng 8,2%, thÐp
t¨ng 11,8%, may mÆc t¨ng 12%, xe ®¹p t¨ng 16,3%, ®éng c¬ Diªzen t¨ng 31%...
C¸c c©n ®èi kinh tÕ vÜ m« ®îc duy trú t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn.
Tèc ®é t¨ng trëng xuÊt khÈu cao h¬n kÕ ho¹ch dù kiÕn, thu hÑp
®¸ng kÓ chªnh lÖch xót nhËp khÈu.
Trong ®iÒu kiÖn, bèi c¶nh kinh tÕ thÕ giíi gi¶m sót, thÞ trêng tiªu
thô bÞ thu hÑp, gi¸ hÇu hÕt c¸c mÆt hµng gi¶m m¹nh nhng tæng kim ng¹ch xuÊt
nhËp khÈu c¶ níc n¨m 1999 vÉn ®¹t 10,7 tû USD, vît hai lÇn so víi kÕ ho¹ch dù
kiÕn.
Kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n¨m ®¹t 11,3 tû USD gi¶m 2% so víi n¨m
1998 lµm cho møc nhËp siªu kho¶ng 600 triÖu USD, b»ng 5,6% so víi kim ng¹ch
xuÊt khÈu. §©y lµ møc thÊp nhÊt trong nhiÒu n¨m qua, nhê cã c¸n c©n thanh to¸n
quèc tÕ c¶ n¨m cã ®îc c¶i thiÖn, béi thu kh¸ lµm cho dù tr÷ ngo¹i tÖ ®îc t¨ng
lªn.
Trong bèi c¶nh ®Çu t níc ngoµi gi¶m do hËu qu¶ cña khñng ho¶ng
kinh tÕ, tµi chÝnh trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, víi t tëng chØ ®¹o cña TW4 vµ
nghÞ quyÕt TW6 lÇn 1, chóng ta ®· cã mét bíc tiÕn trong viÖc ph¸t huy néi lùc ®Ó
bï ®¾p vµ bæ xung mét phÇn thiÕu hôt cho ®Çu t ph¸t triÓn do sù gi¶m sót cña ®Çu
t trùc tiÕp tõ níc ngoµi.
§¸nh gi¸ s¬ bé cho thÊy tæng ®Çu t x· héi n¨m 1999 ®¹t 105 ngµn
tØ (t¨ng 9% so víi n¨m 1998), ®©y lµ mét sù cè g¾ng lín. NÐt næi bËt lµ trong khi
vèn ®Çu t trùc tiÕp tõ níc ngoµi gi¶m tõ 24,3 ngµn tØ (n¨m 1998) xuèng cßn 18,8
ngµn tØ ®ång (n¨m 1999) nhng tæng vèn ®Çu t ph¸t triÓn vÉn t¨ng 9%. §iÒu ®ã
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
nãi lªn t tëng ph¸t huy néi lùc cña c¸c NghÞ quyÕt Trung ¬ng bíc ®Çu ®i vµo
cuéc sèng.
Nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn x· héi ®· ®îc tËp trung ®Çu t nhiÒu
h¬n cho n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ c¸c
ngµnh c«ng nghiÖp then chèt, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, giao th«ng, bu ®iÖn, gi¸o
dôc, khoa häc c«ng nghÖ, y tÕ, v¨n hãa...
Thu ng©n s¸ch cã nhiÒu cè g¾ng ®¹t dù to¸n n¨m. ViÖc th«ng qua vµ
®a vµo ¸p dông lÇn ®Çu tiªn ë níc ta thuÕ V.A.T lµ mét cè g¾ng lín, bíc ®Çu cã
sù chuyÓn biÕn tÝch cùc ë mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt, kinh doanh.
Nh vËy, mÆc dï ®øng tríc hoµn c¶nh kinh tÕ thÕ giíi gi¶m sót,
khñng ho¶ng kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, nhng nÒn kinh tÕ níc ta c¬ b¶n cã sù
ph¸t triÓn vµ ®æi s¾c, gãp phÇn n©ng cao cuéc sèng cña ngêi d©n, æn ®Þnh x· héi.
Thµnh tùu ®ã lµ phÇn gãp cña mäi ngêi d©n lao ®éng, c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ sù
l·nh ®¹o tµi t×nh cña §¶ng vÒ mäi mÆt cña x· héi.
1.2 .Nh÷ng mÆt yÕu kÐmvµ tån t¹i:
MÆc dï duy tr× ®îc sù æn ®Þnh trong bèi c¶nh phøc t¹p, song t×nh
h×nh kinh tÕ x· héi cßn chøa ®ùng nh÷ng yÕu tè ®¸ng lo ng¹i.
- NhÞp ®é t¨ng trëng kinh tÕ ë møc thÊp tõ n¨m 1990 ®Õn nay, cô
thÓ: Giai ®o¹n 1991-1995 GDP t¨ng 8,2%, n¨m 1996 t¨ng 9,3%, n¨m 1997 t¨ng
8,2%, n¨m 1998 t¨ng 5,8%, n¨m 1999 GDP chØ t¨ng 4,7%-5% vµ vÉn trªn ®µ gi¶m
sót, mÆc dï nhÞp ®é gi¶m sót cã chËm l¹i. NÕu kh«ng cã biÖn ph¸p ®ñ m¹nh “chÆn
®µ suy gi¶m vµ phôc håi nhÞp ®é t¨ng trëng” cao th× khã cã kh¶ n¨ng ®¹t ®îc
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
nh÷ng môc tiªu chÝnh s¸ch ®Õn n¨m 2020 lµ c¬ b¶n biÕn níc ta thµnh níc c«ng
nghiÖp vµ gÇn ®©y nhÊt lµ c¸c chØ tiªu kinh tÕ n¨m 2000.
Møc s¶n xuÊt b×nh qu©n ®Çu ngêi cßn thÊp so víi c¸c níc trong
khu vùc vµ trªn thÕ giíi, s¶n phÈm lµm ra khã tiªu thô do thÞ trêng ngµy cµng thu
hÑp vµ cµng khã tÝnh trong khi chóng ta cha b¾t kÞp ®îc víi thêi thîng.
C¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu míi ®îc triÓn khai cha ph¸t huy ®îc
t¸c dông nh mong muèn lµm cho thÞ trêng kÐm s«i ®éng, mét sè s¶n phÈm vÉn
cßn tån ®äng, d thõa.
Khu vùc dÞch vô t¨ng qu¸ qu¸ chËm, tèc ®é t¨ng trëng chØ ®¹t
3,5-3,8% (kÕ ho¹ch ®Ò ra lµ 4-5%) thÊp h¬n so víi tèc ®é t¨ng trëng n¨m tríc lµ
6%. Ngµnh th¬ng nghiÖp chiÕm tØ träng cao thong lÜnh vùc dÞch vô nhng chØ ®¹t
møc t¨ng trëng díi 2%.
Tèc ®é t¨ng tØ träng vèn ®Çu t toµn x· héi ®ang cã xu híng
gi¶m dÇn: tõ 28%GDP (n¨m 1997) xuèng cßn 26,7% (n¨m1998) vµ 26,3% (n¨m
1999). Vèn ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi vÉn tiÕp tôc gi¶m m¹nh. §iÒu nµy nÕu
kh«ng ®îc kh¾c phôc sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ ë
nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XXI.
ChØ sè gi¸ tiªu dïng gi¶m m¹nh dÉn ®Õn hµng hãa ø ®äng, thÞ
trêng kÐm s«i ®éng, c¬ héi vµ m«i trêng ®Çu t cßn bÊp bªnh. TØ lÖ nî qu¸ h¹n
trong hÖ thèng tÝn dông vît qu¸ giíi h¹n an tßan (møc an toµn lµ 5%, nhng hiÖn
nay ®· lªn tíi 14%). Trong sè nî qu¸ h¹n th× trªn 7% lµ nî khã ®ßi. §©y lµ vÊn ®Ò
bøc xóc trong ngµnh tÝn dông-ng©n hµng.
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
Mét vÊn ®Ò ®îc toµn x· héi quan t©m ®ã lµ t×nh tr¹ng thÊt
nghiÖp. HiÖn nay thÊt nghiÖp ë Hµ Néi ®· dÉn tíi nhiÒu tÖ n¹n x· héi v× tû lÖ thÊt
nghiÖp ®· lªn tíi 10%, Thµnh phè Hå ChÝ Minh 7%. §Æc biÖt ë n«ng th«n sè thêi
gian lao ®éng míi ®îc sö dông kho¶ng 70%.
* Mét sè vÊn ®Ò c¶n trë sù ph¸t triÓn:
VÊn ®Ò chÊt lîng, hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh thÊp vÉn lµ tån
t¹i lín nhÊt cña nÒn kinh tÕ níc ta, vÊn ®Ò nµy ®· ®îc héi nghÞ trung ¬ng khãa
VIII chØ ra song trong hai n¨m qua kh«ng cã chuyÓn biÕn tÝch cùc. BiÓu hiÖn râ nÐt
nhÊt lµ chi phÝ vËt chÊt trong viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cã chiÒu híng t¨ng cao vµ
khã tiªu thô. Chi phÝ s¶n xuÊt vËt chÊt toµn bé c¸c ngµnh kinh tÕ chiÕm kho¶ng
48% trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt n¨m 1998 vµ t¨ng lªn 50% trong n¨m 1999.
Søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ níc ta ®· thÊp l¹i cµng thÊp h¬n
khi c¸c nÒn kinh tÕ bÞ khñng ho¶ng trong khu vùc ®ang cã dÊu hiÖu phôc håi. §iÒu
nµy chóng ta kh«ng thÓ ®æ lçi cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh v× tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi: §iÖn, níc, ®êng, bÕn c¶ng, viÔn th«ng...
ë níc ta cßn thÊp.
C¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch cßn chËm nªn cha ph¸t huy ®îc
nguån lùc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong tõng ngµnh vµ tõng vïng ®Ó ph¸t triÓn. §Æc
biÖt khu vùc kinh tÕ Nhµ níc: ChØ cã 21% c¸c doanh nghiÖp, thËm chÝ 15-20% cã
nguy c¬ bÞ ph¸ s¶n. ViÖc thùc hiÖn cæ phÇn hãa vµ c¸c bÖn ph¸p s¾p xÕp ®æi míi
doanh nghiÖp nhµ níc cßn nhiÒu h¹n chÕ.
Ng©n s¸ch Nhµ níc lu«n trong t×nh tr¹ng c¨ng th¼ng bëi v× quy
m« kinh tÕ cßn qu¸ nhá bÐ, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cßn thÊp, tû lÖ thÊt thu
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
lín dÉn tíi chi ®Çu t ph¸t triÓn ng©n s¸ch chñ yÕu cßn ph¶i dùa vµo nguån vay
trong níc vµ níc ngoµi.
ChÊt lîng tÝn dông thÊp còng lµ tån t¹i lín c¶n trë ph¸t triÓn
bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ níc ta. Nî qu¸ h¹n cao h¬n møc dù kiÕn (5%- møc dù
kiÕn). G©y khã kh¨n cho ng©n s¸ch quèc gia.
Chóng ta chñ tr¬ng thùc hiÖn c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý
cña Nhµ níc, nhng ®Õn nay c¸c yÕu tè cña kinh tÕ thÞ trêng cha h×nh thµnh
®ång bé, m«i trêng hîp t¸c, c¹nh tranh b×nh ®¼ng cha ®îc t¹o lËp ®Çy ®ñ. Trong
chÝnh s¸ch, thÓ chÕ qu¶n lý cña Nhµ níc cßn tån t¹i nhiÒu h×nh thøc hµnh chÝch
bao cÊp, vÉn mang nÆng c¬ chÕ "Xin -cho", g¾n víi thñ tôc phiÒn hµ thiÕu tÝnh c«ng
khai, nhng l¹i cã nhiÒu mÆt bu«ng láng qu¶n lý, kh«ng gi÷ ®îc trËt tù kû c¬ng.
T×nh h×nh ®ã khiÕn cho kinh tÕ vËn hµnh trôc trÆc, kh«ng ¨n khíp...
Tõ nh÷ng nhËn ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ Êy ta ®i t×m nguyªn nh©n cña
thµnh tùu th¾ng lîi còng nh nh÷ng mÆt tån t¹i vµ yÕu kÐm.
1.3 . §¸nh gi¸ chung nguyªn nh©n
§¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh tÕ - x· héi
n¨m 1999 kÕt luËn cña héi nghÞ Trung ¬ng 8 ghi râ:
- Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi
n¨m 1999 theo tinh thÇn nghÞ quyÕt Trung ¬ng 4, Trung ¬ng 6 (lÇn 1) vµ nghÞ
quyÕt 06 cña Bé chÝnh trÞ, mÆc dï gÆp ph¶i khã kh¨n vµ th¸ch thøc to lín do nh÷ng
diÔn biÕn phøc t¹p cña t×nh h×nh thÕ giíi chóng ta vÉn duy tr× ®îc tèc ®é t¨ng
trëng kho¶ng 5%.
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
Theo sè liÖu thèng kª cña b¸ NguyÔn ThÞ H»ng - §¨ng trªn t¹p
chÝ Céng s¶n 2/2000.
Hµng n¨m chóng ta gi¶i quyÕt viÖc lµm míi cho 1,2 -1,3 triÖu
ngêi lao ®éng cã tr×nh ®é nghÒ.
§êi sèng cña tuyÖt ®¹i bé phËn nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn râ rÖt. TØ
lÖ ®ãi nghÌo c¶ níc ®· gi¶m tõ 20,3%(n¨m 1995)- xuèng 14% (1999).
B×nh qu©n mçi n¨m gi¶m 300 ngµn hé (2% tæng sè hé ®ãi
nghÌo) 805 ngêi cã c«ng ®· cã møc sèng b»ng hoÆc cao h¬n møc sèng trung b×nh
cña d©n c cïng x·, phêng n¬i c tró.
§Ó ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®ã lµ do: Sù nç lùc, quyÕt t©m cao
cña toµn d©n, toµn §¶ng, sù cè g¾ng cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp thùc hiÖn NghÞ quyÕt
Trung ¬ng 4, vµ NghÞ quyÕt Trung ¬ng 6 (lÇn 1).
C¬ chÕ, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt ®· ®îc ®ång bé hãa thªm mét
bíc. C«ng t¸c chØ ®¹o, ®iÒu chØnh cña ChÝnh phñ, c¸c ngµnh, c¸c cÊp cã tiÕn bé.
B¸m s¸t kÞp thêi nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng trong t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi.
Mét sè mÆt tån t¹i vµ yÕu kÐm cña §¶ng- Nhµ níc ta xuÊt ph¸t tõ
c¸c nguyªn nh©n sau:
C«ng t¸c dù b¸o cã cè g¾ng nhng còng cã nhiÒu thiÕu sãt lµ mét
trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¬ cÊu ®Çu t kÐm hiÖu qu¶. Khã kh¨n ngµy
cµng tån ®äng lµ ¸p lùc ®Ì nÆng lªn sù ph¸t triÓn.
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
C¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ ®îc ban hµnh cha thùc sù ®ång bé, hîp víi
thùc tiÔn vµ thùc hiÖn c¸c ®êng lèi kinh tÕ võa chËm vµ võa kh«ng ®Õn n¬i, ®Õn
chèn.
Thu nhËp d©n c thÊp, thÞ trêng bÞ thu hÑp, nªn søc mua bÞ h¹n chÕ,
gi¸ thÞ trêng gi¶m liªn tôc, s¶n xuÊt cã dÊu hiÖu bÞ ®×nh trÖ, hµng tån kho t¨ng nªn
k×m h·m sù ph¸t triÓn.
C¸c doang nghiÖp trong níc chËm chuyÓn biÕn, kh«ng g¾n kÕt s¶n
xuÊt víi thÞ trêng trong tõng s¶n phÈm, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nhiÒu s¶n phÈm ®Çu t
theo híng ph¸t triÓn n¨ng lùc s¶n xuÊt kh«ng chó ý tíi ®Çu ra cña s¶n phÈm, g©y ø
thõa, tån kho, thiÖt h¹i tµi s¶n cña Nhµ níc vµ doanh nghiÖp.
Nguån lùc ph¸t triÓn cña ®Êt níc cha ®ñ søc ®iÒu chØnh c¬ cÊu
nÒn kinh tÕ theo híng ph¸t huy lîi thÕ trong ngµnh, vïng.
Huy ®éng vèn trong d©n c cßn thÊp nªn dù tr÷ tiÒn tÖ trong tÝn
dông ng©n hµng cha cao, cha ph¸t huy ®îc nh÷ng tiÒm lùc kinh tÕ.
Cuèi cïng lµ bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh cßn cång kÒnh trïng lÆp
chøc n¨ng. Sù phèi hîp gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp cha chÆt
chÏ. Ph©n c«ng c«ng viÖc cha râ rµng, cha ®¶m b¶o tËp trung thèng nhÊt l¹i võa
thiÕu d©n chñ trong ®iÒu hµnh nªn g©y nhiÒu chñ tr¬ng, quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n
kh«ng ®îc tæ chøc triÓn khai kÞp thêi nªn hiÖu qu¶ kÐm.
Trªn ®©y ta ®· nghiªn cøu thùc tr¹ng kinh tÕ ViÖt Nam trong nh÷ng
n¨m ®æi míi ®Æc biÖt lµ n¨m 1998-1999 lµ hai n¨m ®¸nh dÊu nh÷ng bíc ngoÆt
kinh tÕ cña thÕ kû XX më ®Çu cho nh÷ng ®Þnh híng kinh tÕ trong t¬ng lai. Víi
nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc lµ nguån cæ vò khÝch lÖ cho c¸c cÊp, c¸c ngµnh ®Ó
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
cïng nhau tiÕn bé. Nhng nh÷ng yÕu kÐm vµ tån t¹i còng lµ nh÷ng bµi häc ®Çy ý
nghÜa cÇn ph¶i ®îc nghiªn cøu l¹i mét c¸ch hßan thÞªn bé m¸y Nhµ níc vµ sau
n÷a lµ ®Þnh híng ®êng lèi ph¸t triÓn cu¶ ®Êt níc nh»m biÕn níc ta tho¸t khái
®ãi nghÌo, l¹c hËu, trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp ®Ó cã thÓ "s¸nh vai" víi nh÷ng
cêng quèc n¨m ch©u - nh ý nguyÖn cña B¸c Hå vÜ ®¹i.
Víi nh÷ng tiªn ®Ò tiÒn lÖ ®ã §¶ng ta cã nh÷ng chÝnh s¸ch, chñ
tr¬ng g× ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc trong thêi k× ®æi míi ?
Mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch vµ chñ tr¬ng lín cña §¶ng, cña Nhµ
níc lµ: ta tiÕp tôc nghiªn cøu:
2.§êng lèi l·nh ®¹o cña §¶ng.
Víi chñ tr¬ng "''N©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ
thèng ng©n hµng ë níc ta'', §¶ng ta ®· vËn dông linh ho¹t häc thuyÕt h×nh th¸i
kinh tÕ-x· héi vµo thùc tiÔn vµ lý luËn nh»m ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ níc ta.
2.1 §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ë viÖt nam
Nh÷ng nhîc ®iÓm vµ sai lÇm cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ theo m«
h×nh kinh tÕ hãa tËp trung thËt ra ®· ®îc §¶ng vµ Nhµ níc ta ph¸t hiÖn tõ l©u.
Ngay tõ 1972 Héi nghÞ TW LÇn thø 20( khãa III )®· dÒ ra “Xãa bá lèi qu¶n lý
hµnh chÝnh cung cÊp”. §Æc biÖt tõ sau khi thèng nhÊt ®Êt níc, nh÷ng ý ®å chñ
quan , duy ý chÝ , muèn ¸p ®Æt c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp trªn c¶
níc ®· gÆp kh«ng Ýt nh÷ng ph¶n ¸nh tõ c¬ së ,®Þa ph¬ng , nhÊt lµ ë c¸c tØnh miÒn
Nam. C¸c cÊp l·nh ®¹o cña §¶ng vµ nhµ níc, c¸c nhµ nghiªn cøu vµ qu¶ lý kinh tÕ
®Òu nhËn thøc ®îc r»ng trong suèt mét thêi gian qu¸ dµi chóng ta ®iÒu hµnh nÒn
kinh tÕ chØ b»ng nh÷ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh ,b»ng b»ng nh÷ng NghÞ quyÕt cña
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
§¶ng lµ chñ yÕu mµ kh«ng coi träng ®Çy ®ñ c¸c quy luËt kh¸ch quan, coi nhÑ lîi
Ých kinh tÕ, quan hÖ thÞ trêng, quan hÖ hµng hãa tiÒn tÖ. Chóng ta tõ l©u còng ®·
nh×n thÊy tÝnh chÊt bao cÊp trµn lan trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp
trung, ®¬n thuÇn dùa vµo chÕ ®é cÊp ph¸t vµ giao nép, h¹ch to¸n kinh tÕ chØ lµ gi¶
t¹o h×nh thøc chÝnh v× vËy mµ c¸c c¬ së kinh doanh lu«n ë trong t×nh thÕ bÞ gß bã,
thô ®éng vµ û l¹i mÊt hÕt ®éng lùc kinh tÕ, kh«ng quan t©m tíi n¨ng suÊt lao ®éng,
chÊt lîng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. ChÝnh v× vËy ®ái m¬Ý chÝnh s¸ch kinh tÕ ë
viÖt nam lµ mét yÕu tè cÊp thiÕt cÇn sím ®îc thùc hiÖn.
2.2. §æi míi qu¶n lý kinh tÕ tÊt yÕu ph¶i ®æi míi hÖ thèng tiÒn tÖ,
tÝn dông ng©n hµng
NÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i thùc chÊt lµ nÒn kinh tÕ tiÒn tÖ nÒn kinh tÕ
®· ®îc tiÒn tÖ hãa cao ®é. Nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ c¸c níc c«ng nghiÖp
míi trong khu vùc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Ó ®i ®Õn mét kÕt luËn thèng nhÊt lµ
nÒn kinh tÕ nµo ®îc tiÒn tÖ hãa cao th× nÒn kinh tÕ ®ã cã ®iÒu kiÖn t¨ng trëng tèt
nhÊt.
NÒn kinh tÕ níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang mét
nÒn kinh tÕ thÞ trêng vÒ thùc chÊt còng lµ mét qu¸ tr×nh tiÒn tÖ hãa mäi ho¹t ®éng
cña ®Êt níc.
Trong c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh tËp trung quan liªu bao cÊp
nh v¨n kiÖn ®¹i héi VI ®· v¹ch râ: “ C¬ chÕ ®ã cha chó ý ®Çy ®ñ ®Õn quan hÖ
hµng hãa- tiÒn tÖ vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, dÉn tíi c¸ch qu¶n lý vµ kÕ ho¹ch hãa th«ng
qua chÕ ®é cÊp ph¸t vµ giao nép theo quan hÖ hiÖn vËt lµ chñ yÕu”. C¬ chÕ bao cÊp
ë níc ta thÓ hiÖn qua bao cÊp qua gi¸, bao cÊp qua chÕ ®é l¬ng hiÖn vËt, bao cÊp
qua chÕ ®é cÊp ph¸t vèn, kÓ c¶ vèn tÝn dông ng©n hµng víi l·i suÊt rÊt thÊp.
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
Râ rµng lµ trong mét c¬ chÕ qu¶n lý nh vËy mäi ®éng lùc kinh
tÕ ®Òu bÞ triÖt tiªu, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh«ng thÓ ®iÒu tiÕt vµ kiÓm so¸t ®îc, tÝnh
n¨ng ®éng vµ s¸ng t¹o bÞ tª liÖt, vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ thËt sù thÊp kÐm, mäi hiÖn
tîng tiªu cùc vµ rèi ren trong x· héi ®Òu ph¸t sinh tõ ®ã. Quan hÖ hµng hãa tiÒn tÖ
trong ®iÒu kiÖn ®ã, dï cã kh¬i dËy vµ ¸p ®¹t b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh còng
kh«ng thÓ nµo ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶.
Nh vËy, qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ®· t¹o ®iÒu kÞªn cho quan hÖ hµng hãa
ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn t¹o qu¸ tr×nh ®æi míi hÖ thèng tiÒn tÖ ,tÝn dông, ng©n hµng.
Nhng ngîc l¹i qu¸ tr×nh ®æi míi hÖ thèng tiÒn tÖ, tÝn dông, ng©n hµng l¹i ®ãng
vai trß bµ ®ì trong tiÕn tr×nh ®èi míi kinh tÕ.
ChÝnh v× vËy, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña ta hiÖn nay, nh trong
nhiÒu NghÞ quyÕt cña §¶ng ®· ®¸nh gi¸, cßn ë trong t×nh tr¹ng ph©n t¸n, chia c¾t,
c¬ chÕ thÞ trêng ®ang ë d¹ng hoang s¬ , qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ cßn ph¶i tiÕn
hµnh trong mét thêi gian t¬ng ®èi dµi míi trë nªn t¬ng ®èi hoµn chØnh, qu¸ tr×nh
®æi míi hÖ thèng tiÒn tÖ tÝn dông, ng©n hµng nhÊt thiÕt ph¶i ®îc coi nh mét kh©u
quan träng vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong c«ng cuéc ®æi míi c¬ chÕ kÕ ho¹ch vµ
qu¶n lý kinh tÕ trong giai ®o¹n hiÖn nay. Ng©n hµng ph¶i thùc sù lµ mét t¸c nh©n
thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ trêng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ
khu vùc vµ trªn thÕ giíi, thùc sù lµ “bµ ®ì” cña tiÕn tr×nh ®æi míi kinh tÕ theo
nh÷ng ®Þnh híng mµ §¶ng ®· ®Ò ra.
2.3. TiÕp tôc ®æi míi vµ chÊn chØnh hÖ thèng ng©n hµng
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
Trong nhiÖm vô chÊn chØnh vµ lµnh m¹nh hãa hÖ thèng ng©n hµng,
cïng víi viÖc xóc tiÕn m¹nh h¬n c¸c biÖn ph¸p theo ch¬ng tr×nh ®· ®Ò ra, cÇn gi¶
quyÕt vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay lµ tØ lÖ qu¸ cao cña nî qu¸ h¹n ®ang g©y ¸ch t¾c, ø
®äng vèn trong ho¹t ®éng tÝn dông. Gi¶i ph¸p c¬ b¶n vµ l©u dµi lµ ®æi míi c¬ chÕ
l·i suÊt, ®ång thêi ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i lµm ¨n cã l·i, tr¶ ®îc nî, nÕu
mÊt kh¶ n¨ng thanh tãan th× ¸p dông luËt ph¸ s¶n, kÓ c¶ víi doanh nghiÖp nhµ
níc. HÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i mµ h¹t nh©n lµ c¸c ng©n hµng ph¶i ®îc
chÊn chØnh vµ tæ chøc l¹i ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶, thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn tù
chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong ho¹t ®éng tÝn dông, chÊm døt viÖc ng©n hµng th¬ng
m¹i cho vay cho vay theo lÖnh hµnh chÝnh. ChÝnh phñ t¹o nguån vèn ®Ó hç trî viÖc
gi¶i quyÕt c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n, cã c¬ chÕ xö lý tµi s¶n thÕ chÊp bÞ xiÕt nî ®ång
thêi triÓn khai x©y dùng c«ng ty mua b¸n nî, t¹o c¬ së ®Ó sím h¹ thÊp tû lÖ nî qu¸
h¹n xuèng giíi h¹n cho phÐp, t¨ng khèi lîng vµ vßng quay vèn qua ng©n hµng.
2.4.X©y dùng chiÕn lîc c¶i tæ hÖ thèng ng©n hµng.
§Ó c«ng cuéc c¶i tæ thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶ mong muèn ®ßi hái
kh«ng chØ thùc hiÖn c¶i tæ toµn bé hÖ thèng tµi chÝnh nãi chung mµ cßn ph¶i c¶i tæ
ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng riªng lÎ.
2.4.1.§¸nh gi¸:
§Ó x©y dùng mét chiÕn lîc ho¹t ®éng vµ x¸c ®Þnh c«ng cô
nh»m ®¹t ®îc c¸c môc tiªu cña nã, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cÇn ph¶i ®¸nh
gi¸ ®iÒu kÖn tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng riªng lÎ vµ nh÷ng vÊn ®Ò
trong hÖ thèng ng©n hµng nãi chung. Trong ®¸nh gi¸ cÇn ph©n lo¹i c¸c ng©n hµng
cã kh¶ n¨ng ®øng v÷ng, cã thÓ ®a vµo ch¬ng tr×nh c¶i tæ vµ nh÷ng ng©n hµng
kh«ng ®øng v÷ng cÇn ph¶i ®ãng cöa.
tailieuonthi
TiÓu luËn triÕt
2.4.2.Ph©n bæ thiÖt h¹i:
C¸c kho¶n thiÖt h¹i cña c¸c ng©n hµng vì nî trong nh÷ng giai ®o¹n ®Çu cña qu¸
tr×nh c¶i tæ cÇn ®îc ph©n bæ mét c¸ch râ rµng vµ c«ng b»ng ®Õn møc cã thÓ. C¸c
kho¶n thÖt h¹i tríc tiªn ph¶i ®îc bï ®¾p b»ng vèn tù cã ®Ó cã thÓ n©ng cao ®éng
c¬ b¶o toµn vèn cña giíi chñ ng©n hµng t¬ng lai.
2.4.3.Ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc:
Nh÷ng thiÕu sãt trong qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh ng©n hµng lµ
nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu g©y nªn c¸c vÊn ®Ò cña hÖ thèng ng©n hµng. Do ®ã
c¶i tæ ho¹t ®éng c¸c ng©n hµng riªng lÎ ph¶i lµ mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch biÖt cña
chiÕn lîc.
§èi víi hÖ thèng ng©n hµng nh mét thùc thÓ thèng nhÊt, ®iÒu
®ã cã ý nghÜa quan träng trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng lµ ph¶i x©y dùng khung
ph¸p lý, thÓ chÕ ®Çy ®ñ vµ ®ång bé t¨ng cêng c¬ chÕ ®iÒu tiÕt gi¸m s¸t vµ c¬ cÊu
cña khu vùc ng©n hµng kh«ng dîc ng¨n c¶n sù c¹nh tranh vµ t×m kiÕm lîi nhuËn
trong kinh doanh.
2.4.4. C¸c c«ng cô thùc hiÖn c¶i tæ:
Môc tiªu c¶i tæ tµi chÝnh nh»m phôc håi kh¶ n¨ng thanh to¸n
cña c¸c ng©n hµng b»ng c¸ch lµnh m¹nh hãa b¶ng c©n ®èi tµi s¶n vµ b¸o c¸o thu
nhËp ®Ó ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn vÒ vèn, kh¶ n¨ng sinh lêi, t¨ng cêng kh¶ n¨ng
thanh to¸n, qu¶n lý rñi ro.
3/ ý nghÜa rót ra ®èi víi b¶n th©n:
- Xem thêm -