Tài liệu Nâng cao chất lượng giáo dục nhận thức cho học sinh qua các bài giảng giáo dục công dân

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh I. GV : TrÇn ThÞ Lan LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Có rất nhiều ý kiến cho rằng học môn GDCD vừa khó vừa khô khan và không gây hứng thú gì cho người học, cũng có ý kiến cho rằng môn GDCD quá dễ , ai cũng học được và ai cũng dạy được vì đó là môn không quan trọng. Với cương vị là người trong cuộc tôi cho rằng cả hai quan điểm trên đều sai cả , học môn học này khó thật nhưng lại rất hay , rất phong phú thậm chí còn có ý nghĩa thực tiẽn cao, nó giúp cho con người có quan điểm ,cách nhìn nhận và phương hướng đúng đắn trên con đường tương lai của mình. Vấn đề là ở chỗ người giáo viên GDCD phải làm thế nào để cho mọi người đặc biệt là phụ huynh và học sinh cảm nhận được tầm quan trọng của môn học này. Hai năm học lại đây giáo viên GDCD được tham gia xét hạnh kiểm của học sinh,vậy nên lại thêm trọng trách lớn hơn cho chúng tôi trong quá trình giảng dạy. Học sinh vừa bước vào lớp 10 còn bỡ ngỡ,các em lại đang ở độ tuổi đang trưởng thành nên việc giáo dục nhân cách sống cho các em là quan trọng và cần thiết, điều này phải được tiến hành dần dần qua từng tiết học trong chương trình GDCD –THPT và đặc biệt là chương trình lớp 10 Mặt khác việc thực hiện tốt các chức năng và nhiệm vụ của môn học, người giáo viên trong mỗi tiết dạy cần phải quán triệt sâu sắc các nguyên tắc cơ bản: - Nguyên tắc tính Đảng. - Nguyờn tắc tớnh khoa học. Trường thpt Tĩnh gia 5 1 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan - Nguyờn tắc tớnh thực tiễn. Đó là luận điểm xuất phát có tính quy luật chỉ đạo toàn bộ quá trỡnh giảng dạy của người giáo viên nói chung và việc học tập môn GDCD lớp 10 của cỏc em học sinh núi riờng. Thực tế cho thấy rằng việc áp dụng kinh nghiệm “Cần quán triệt sâu sắc các nguyên tắc cơ bản vào trong việc giảng dạy môn GDCD lớp 10 ở nhà trường phổ thông trung học” đó giỳp cho tiết dạy, giờ dạy của cỏ nhõn tụi, sinh động hơn, hấp dẫn hơn và đạt hiệu quả cao hơn. Chính vỡ vậy tụi xin được trỡnh bày với các bạn đồng nghiệp một số kinh nghiệm của bản thân đó được đúc rút từ trong thực tế giảng dạy mụn GDCD lớp 10 ở nhà trường THPT. Tôi hy vọng rằng, những sỏng kiến này sẽ giỳp cho kinh nghiệm giảng dạy của cỏc bạn càng thờm phong phỳ. II. CƠ SỞ LÍ LUẬN Trong việc giảng dạy mụn GDCD lớp 10 ở nhà trường THPT, một yêu cầu tổng quát đặt ra cho mỗi người giáo viên là truyên thụ chính xác, đầy đủ các tri thức khoa học về chủ nghĩa Mác-LêNin, các đường lối chủ trương chính sách của Đảng tới đối tượng học sinh THPT cũn ớt tuổi, vốn sống thực tiễn nghốo nàn, khả năng tư duy khái quát chưa cao. Chớnh vỡ vậy việc quỏn triệt cỏc nguyờn tắc, tớnh Đảng, tính khoa học, tính thực tiễn vào trong việc giảng dạy môn GDCD lớp 10 ở nhà trường THPT Tĩnh gia 5 nói riêng và ở các trường THPT nói chung là một luận điểm có tính chỉ Trường thpt Tĩnh gia 5 2 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan đạo toàn bộ hoạt động dạy của người giáo viên và hoạt động học của người học sinh. III. CƠ SỞ THỰC TIỄN * Thứ nhất : Xuất phỏt từ những thực tế trờn, bản thõn tụi là một giỏo viờn THPT, mặc dự dạy mụn GDCD lớp 10 cũng luôn trăn trở về đổi mới phương pháp giảng dạy của mỡnh, về đối tượng giảng dạy của mỡnh… để làm sao đó cho mỗi giờ giảng phải đạt kết quả cao nhất. * Thứ hai: Xuất phát từ đặc trưng của bộ môn GDCD lớp 10 với nội dung là những nguyờn lý của chủ nghĩa Mỏc-LờNin, những phạm tru đạo đức cơ bản giúp học sinh hình thành nhân cách sống và trách nhiệm của mình đối với cộng đồng , xã hội Qua thực tế ỏp dụng kinh nghiệm “Cần quán triệt sâu sắc các nguyên tắc tính Đảng, tính khoa học và tính thực tiễn trong quá trỡnh giảng dạy mụn GDCD lớp 10 ở nhà trường THPT tụi thấy giờ dạy của mỡnh đạt hiệu quả cao hơn. IV. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI 1.Đối với giáo viên Nguyên tắc tính Đảng sẽ giúp cho người giáo viên có một lũng nhiệt huyết trong quỏ trỡnh giảng dạy, trung thành với quan điểm của chủ nghĩa MácLêNin, đấu tranh không khoan nhượng với những khuynh hướng sai lầm đi ngược lại với quan điểm của Đảng và Nhà nước. Trường thpt Tĩnh gia 5 3 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan Nguyên tắc tính khoa học sẽ giúp cho người giáo viên đưa ra một kết cấu bài giảng và kết cấu kiến thức cơ bản cho học sinh ghi một cách lôgíc hơn. Qua đó hỡnh thành cho cỏc em một tư duy lý luận chặt chẽ. Nguyên tắc tính thực tiễn sẽ giúp cho người giáo viên phải không ngừng cập nhật với các số liệu mới nhất, thông tin mới nhất để lấy dẫn chứng cho từng tiết giảng của mỡnh, cú như vậy bài giảng mới được hấp dẫn và sinh động. 2. Đối với học sinh Nguyên tắc tính Đảng sẽ hỡnh thành cho cỏc em thỏi độ và hành động kiên quyết đấu tranh chống lại các hiện tượng tiêu cực ở xung quanh nơi mỡnh đang sống. Các em biết tuyên truyền, vận động mọi người xung quanh cùng thực hiện tốt đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước ta. Nguyên tắc khoa học sẽ giúp các em có một tư duy lôgíc trong khi lý giải một vấn đề thực tiễn và hiểu các qui luật, phạm trù của chủ nghĩa Mác-LêNin một cách chính xác hơn. Nguyờn tắc thực tiễn sẽ giúp các em tin tưởng vào đường lối lónh đạo của Đảng và Nhà nước ta, tin tưởng vào tính đúng đắn của chủ nghĩa Mác-LêNin. Mặt khác nguyên tắc tính thực tiễn cũn giỳp cỏc em biết nhỡn thẳng vào sự thật của xó hội để thấy được mặt tích cực và mặt tiêu cực của xó hội PHẦN B: NỘI DUNG SÁNG KIẾN. Trường thpt Tĩnh gia 5 4 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan I. KINH NGHIỆM ÁP DỤNG: Việc quán triệt các nguyên tắc tính Đảng, tính khoa học, tính thực tiễn trong việc dạy môn GDCD ở nhà trường THPT có ý nghĩa cực kỡ quan trọng đối với người giáo viên không những ở khâu giảng bài ở trờn lớp mà cũn cú tỏc dụng tớch cực ở khõu giỏo dục ý thức cho học sinh sau bài học Trong quỏ trỡnh giảng dạy với những kiến thức được học ở trường ĐH tụi nhận thấy rằng học thuyết Mỏc-Lờnin là học thuyết xó hội mang tớnh đúng đắn sâu sắc, vỡ thế khi soạn giảng tụi cố giảng chắt lọc những kiến thức cơ bản nhất của bài học để học sinh dễ hiểu dễ nhớ dễ vận dụng, nhưng đồng thời vẫn đảm bảo được tính chính xác tính trung thực với quan điểm của chủ nghĩa MácLênin. Mặt khỏc trong quỏ trỡnh giảng bài ở trên lớp khi đưa ra nhiều tỡnh huống, nhiều bài tập … nếu học sinh cú cỏch hiểu sai khụng đúng với bản chất của chủ nghĩa Mác-LêNin và đường lối chủ trương của Đảng ta, thỡ tụi tỡm cỏch phõn tớch, giảng giải để học sinh thấy được cái sai của mỡnh. Đó chính là một yêu cầu của nguyên tắc tính Đảng (đấu tranh không khoan nhượng với các quan điểm thù địch). Hơn thế nữa tri thức của chủ nghĩa Mác-LêNin bao giờ cũng mang tính khoa học cho nên tôi thấy mỡnh càng phải trỡnh bày diễn giải và đưa ra các kiến thức cơ bản một cách tinh giản, cô đọng lôgíc. Điều đó sẽ làm cho các em dễ hiểu và dễ nhớ hơn. (Vỡ kiến thức ở bài học đó được tinh giản nhất). Trường thpt Tĩnh gia 5 5 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan Và để thu hút sự chú ý của học sinh vào bài giảng thỡ tụi cố gằng tỡm cỏch liờn hệ kiến thức với thực tiễn để phân tích đánh giá và tỡm hiểu cỏc cõu chuyện có liên quan đến bài học để kể cho các em nghe. Qua đó sẽ làm tăng tính hấp dẫn, tính thuyết phục của bài giảng. II. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. Những ảnh hưởng về phẩm chất và năng lực của người thầy, cô giáo trong giáo dục đạo đức cho học sinh. Giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ là một việc làm rất quan trọng đối với sự tồn vong của một dân tộc, bởi thế hệ trẻ là người chủ tương lai của nước nhà và điều này được thông qua: Thứ nhất : Nguyên tắc tính Đảng Một số yờu cầu cơ bản trong việc bảo đảm nguyên tắc tính Đảng: - Trước tiên phải trung thực với chủ nghĩa Mác-LêNin: Điều đó đũi hỏi người giáo viên GDCD phải là một chiến sĩ trên mặt trận văn hoá - tư tưởng của Đảng. Do đó cần phải trung thực với chủ nghĩa Mác-LêNin mà sự trung thực ở đây không phải trung thực trên từng câu, chữ mà là trong thực chất hành động cách mạng và khoa học vốn là hai mặt đặc tính căn bản kết hợp làm một số trong bản thân của chủ nghĩa Mác-LêNin. Trung thực với chủ nghĩa Mỏc-Lờnin đũi hỏi người giáo viên GDCD phải công khai giữ vững lập trường của giai cấp công nhân của Đảng mà giảng dạy. Lờ Nin cú núi rằng: Chủ nghĩa duy vật bắt buộc chúng ta mỗi khi đánh giá một Trường thpt Tĩnh gia 5 6 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan sự kiện phải công khai dứt khoát đứng về một tập đoàn xó hội nhất định (quan điểm giai cấp). Trung thực với chủ nghĩa Mác-Lênin là yêu cầu quan trọng bậc nhất đối với người giáo viên GDCD. Nó đũi hỏi mỗi người giáo viên phải không ngừng học tập nâng cao trỡnh độ hiểu biết một cách thấu đáo về chủ nghĩa Mác-Lênin, về đường lối chính sách của Đảng, đồng thời phải không ngừng rèn luyện bồi dưỡng lũng nhiệt tỡnh cỏch mạng. Trong hai điều đó thỡ nhiệt tỡnh cỏch mạng là cỏi gốc. * Vớ dụ: Khi giảng dạy bài 2 thế giới vật chất tồn tại khỏch quan thỡ cần khẳng định được tính đúng đắn của chủ nghĩa duy vật về nguồn gốc con người và xó hội loài người. Con người, xó hội loài người chỉ là một sản phẩm của giới tự nhiên theo sơ đồ sau: SĐ: Thế giới TN vô cơ –> Thế giới TN hữu cơ –> Hạt côa xecva –>Thế giới thực vật –> Thế giới động vật –> Vượn người –>Người tối cổ –> Người tinh khôn. Mặt khỏc chỳng ta cũn hiểu rằng con người chỉ tồn tại và phát triển trong môi trường tự nhiên. Do đó con người cần có nhận thức đúng đắn về tự nhiên và có hành động đúng để tác động vào tự nhiên một cách phự hợp với quy luật của nú. Trường thpt Tĩnh gia 5 7 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan Hơn thế nữa trong khi giảng bài này người giáo viên cũng không thể quên không phê phán các quan điểm duy tâm về nguồn gốc của con người. ( Bà Nữ Oa dùng bùn nặn ra con người và thổi vào đó sự sống. Đất sét nặn ra đàn ông, xương sườn người đàn ông tạo ra đàn bà) ấy. (Con người có hai phần: Phần thể xác được tạo thành từ đất, nước, lửa, không khí. Thể xác là vật hữu hỡnh nờn cú sinh tử. Cũn linh hồn con người do thượng đế tạo ra, nên nó là bất tử. Khi con người chết đi linh hồn thoát ra khỏi thể xác tới ngụ ở một ngôi sao nào đó. Khi một thể xác mới ra đời thỡ linh hồn đó lại nhập và tạo ra con người hoàn chỉnh – Pla ton). 2. Nguyờn tắc tớnh khoa học Như chúng ta đó biết việc giảng dạy mụn GDCD lớp 10 là một khoa học xột cả về mặt nội dung tri thức và cả hỡnh thức tổ chức. Do đó, việc xây dựng tư tưởng chính trị và phẩm chất đạo đức cách mạng, cho học sinh không phải là một cái gỡ khỏc mà chớnh là ở ngay trong việc truyền thụ tri thức qua cỏc bài học GDCD ở chương trỡnh lớp 10 Quan niệm trên đũi hỏi người giáo viên dạy môn GDCD lớp 10 phải truyền thụ kiến thức một cỏch lụgic, khoa học. Chớnh vỡ vậy ta cần quỏn triệt một số yờu cầu trong việc đảm bảo tính khoa học như sau: Một là: Phải truyền thụ chớnh xỏc cỏc khỏi niệm phạm trự, nguyờn lớ quy luật của CN Mỏc-Lờ nin: - Bất kỳ một môn học nào cũng bao gồm hệ thống các khái niệm, quy luật … chúng là những công cụ, ngôn ngữ chung của tư duy dễ diễn đạt tư tưởng. Trường thpt Tĩnh gia 5 8 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan Nếu không hiểu đúng các khái niệm, quy luật… thỡ sẽ khụng nắm được nôi dung khoa học của môn học từ đó sẽ nhầm lẫn giữa cái nọ với cái kia. Vớ dụ: Ở bài 4 nguồn gốc vận động và phát triển - Khi tỡm hiểu khỏi niệm mõu thuẫn là một chỉnh thể trong đó hai mặt đối lập vừa thống nhất với nhau vừa đấu tranh với nhau. - Ta phõn tớch ở ba khớa cạnh: + Chỉnh thể là một khối thống nhất. Ví dụ: Trong một cơ thể sinh vật có biến dị và di truyền . + Thống nhất với nhau là: Liờn hệ, gắn bú với nhau. + Đấu tranh với nhau là: Trái ngược nhau, bài trừ nhau. * Vớ dụ: Bài 5 về cách thức vận động của các sự vật hiện tượng (Lớp 10). Về khái niệm “ chất là thuộc tính tiêu biểu nhất để phân biệt nó với các sự vật khác ”. Nhưng thuộc tính tiêu biểu đó phải được đặt trong cùng một quan hệ nào đó. + Chẳng hạn lấy ví dụ về nước: Phải đặt trong mối quan hệ là trạng thái ta sẽ có 3 trường hợp có thể xảy ra: - Từ 1000C trở lờn: H2O bay hơi. - Trong khoảng từ 00C đến 1000C: H2O trạng thỏi lỏng. - Dưới 00C: H2O ở trạng thỏi rắn. Trường thpt Tĩnh gia 5 9 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan Hoặc trong quan hệ khỏc thỡ ta cú thể phõn biệt các chất: Đường, ớt, gừng, muối qua cùng một quan hệ là mùi vị: - Đường: Vị ngọt, màu trắng, hạt nhỏ. - Ớt: Vị cạy, màu đỏ. - Gừng: Vị cay, màu vàng. - Muối: Vị mặn, màu trắng, hạt to. Hai là: Khi đưa ra sự kiện phải chân thực, khi khái quát phải đúng đắn, khi kết luận phải chính xác. Đây cũng là yêu cầu có tính nghiêm ngặt đối với việc giảng dạy môn GDCD để nhằm đảm bảo tính khoa học của tri thức. Ăng ghen đũi hỏi rằng khi chỳng ta muốn nhận xột tự nhiờn, xó hội, lịch sử loài người hay sự hoạt động tinh thần của chính bản thân ta một cách có suy nghĩ thỡ phải tụn trọng bức tranh hiện thực. Bởi vậy bất kỳ một sự kiện nào, một chi tiết nào khi đưa vào bài giảng đều phải kiểm tra cẩn thận và phải có cơ sở vững vàng của nó. Và trong khi nờu sự kiện chúng ta không nên lẩn tránh các vấn đề tiêu cực của xó hội chớnh vỡ thế Lờ nin cho rằng: Cần phải cho nhõn dõn ta biết sự thật và sự thật dự cú chua chỏt đến đâu, người ta cũng phải nhỡn thẳng vào nú. Chỉ cú như thế nhân dân mới học được cách đấu tranh chống lại sự dối trá. Nếu không học sinh sẽ có lý do để nghi ngờ việc đưa ra các sự kiện, cách khái quát và kết luận của giáo viên. Song, trung thực trong giảng dạy không giống với thái độ lónh đạm khách quan của giai cấp tư sản. Vỡ vậy khi đưa các sự kiện đũi Trường thpt Tĩnh gia 5 10 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan hỏi người giáo viên phải có hiểu biết sâu sắc về hoàn cảnh kinh tế chính trị và xó hội phải biết nắm vững toàn bộ sự kiện, từng nhõn tố trong mối quan hệ rằng buộc giữa chỳng từ đó khái quát và kết luận đúng bản chất của vấn đề và vạch ra xu hướng vận động phát triển của chúng một cách khoa học. * Vớ dụ: Bài 7 thực tiễn và vai trũ của thực tiễn đối với nhận thức. Người giáo viên đưa ra các sự kiện phải chân thực chính xác: Sự kiện năm 1952 Wat Mam người Đức đó tỡm ra Step tụ mi xin. Tiếp thu thành tựu đó sau 3 tháng Bác sỹ Đặng Văn Ngữ tỡm ra 18 loại Steptụmixin chữa được các loại vết thương món tớnh đó bị bưng mủ. Ba là: Trỡnh bày cỏc tri thức và bài giảng phải cú lụgic chặt chẽ. Nguyờn tắc tớnh khoa học cũn thể hiện ở sự trỡnh bày cỏc tri thức và kết cấu bài giảng một cách lôgic chặt chẽ. Những đặc điểm đó là cái vốn có trong các nguyên lý của chủ nghĩa Mỏc-LờNin và đường lối chính cách của Đảng. Bởi vỡ bất kỳ một mụn khoa học nào cũng là một hệ thống chặt chẽ lụgic cỏc khỏi niệm, phạm trự, nguyờn lý và học thuyết. Như chúng ta đều biết chủ nghĩa Mác-LêNin “ Một học thuyết cân đối và hoàn bị ” (Lê Nin). Cũn đường lối của Đảng có tính thuyết phục cao là bởi vỡ nú là sản phẩm của trớ tuệ mà ở đó tính lôgic là cái nổi bật về sự vận dụng sáng tạo lý luận vào thực tiễn nước ta. Để đảm bảo tính lôgic chặt chẽ không có nghĩa là giảng dạy theo lối tỉ mỉ tuần tự máy móc mà ngược lại phải biết lựa chọn kiến thức cơ bản. Từ đó học sinh thấy được mối liên hệ biện chứng giữa chúng. Hiện nay các em học sinh Trường thpt Tĩnh gia 5 11 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan THPT đó tiếp cận với nhiều thụng tin đại chúng cho nên cần rèn luyện cho các em tư duy khái quát hoá, trừu tượng hoá để có thể hỡnh thành cỏc khỏi niệm khoa học, để hiều rừ hơn về đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước ta. Ví dụ ở bài 4 nguồn gốc vận động, phát triển của sự vật và hiện tượng thực chất chính là quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập. Cho nên trong bài này ngoài việc cần hiểu được khái niệm “ Mâu thuẫn ” mà cũn phải hiểu mõu thuẫn chớnh là nguồn gốc vận động phát triển của sự vật, hiện tượng. Trong tự nhiên sở dĩ các giống loài mới xuất hiên là do sự đấu tranh giữa hai mặt di truyền và biến dị. Trong xó hội cú giai cấp sở dĩ cú sự thay đổi các xó hội cũ bằng xó hội mới là do sự đấu tranh giữa hai giai cấp đối kháng . Trong nhận thức sở dĩ các tư tưởng khoa học ngày càng phát triển vỡ luụn cú sự đấu tranh giữa nhận thức đúng và nhận thức sai. Quỏ trỡnh đó sẽ tạo nên sự vận động, phát triển vô tận của thế giới. - Nếu cỏi lạc hậu mà chiến thắng cỏi tiến bộ (Xột trong một thời kỡ nào đó) thỡ đó là vận động thụt lùi. - Nếu cỏi tiến bộ mà chiến thắng cỏi lạc hậu thỡ đó là sự phát triển đi lên. - Nhưng theo quy luật của tự nhiên và xó hội thỡ trước sau cái tiến bộ sẽ là cái chiến thắng. Như vậy kiến thức ở bài 4 đó cú sự liờn kết gắn bú với bài 3 3. Nguyờn tắc tớnh thực tiễn Trường thpt Tĩnh gia 5 12 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan Nguyên tắc này cũng xuất phát từ nguyên tắc giáo dục của Đảng ta là học phải đi đôi với hành, giáo dục phải kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xó hội. Nếu khụng những kiến thức sỏch vở kia sẽ trở thành một mớ lý luận suụng khụng cú giỏ trị thực tiễn. Do đó, việc giảng dạy và học tập môn GDCD lớp 10 phải đạt được cái đích là nắm được chính xác kiến thức đó học đến mức làm chỉ được nó và sử dụng thành thạo vào trong hoạt động nhận thức cũng như hoạt động thực tiễn. Chỉ có như thế mới đạt đến trỡnh độ nắm vững trí thức. Từ lâu Hồ Chủ Tịch đó chỉ ra rằng: Học tập chủ nghĩa Mỏc-LờNin là học tập cỏi tinh thần xử trớ mọi cụng việc đối với mọi người và đối với bản thân mỡnh là học tập chõn lý phổ biến hoàn cảnh thực tiễn cách mạng của nước ta. Vỡ vậy cần nhấn mạnh rằng toàn bộ ý nghĩa sõu sa về hiệu quả của nguyờn tắc, tớnh khoa học trong quỏ trỡnh giảng dạy mụn GDCD chỉ phỏt huy tỏc dụng khi nú được vận dụng vào thực tiễn cuộc sống của các em học sinh ngay hiện tại và tương lai sau này. Dựa trên cơ sở lí luận và ý nghĩa đó cho nên chúng ta có thể thấy được một số yêu cầu của nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn như sau: Một là: Đảm bảo tính thực tiễn trong khâu giảng bài: + Chẳng hạn khi dạy về bài 8 thực tiễn và vai trũ của thực tiễn đối với nhận thức. Khi dạy đến phần nhận thức cảm tính cần lấy ví dụ kể một câu chuyện về “Năm ông thầy bói xem voi” sẽ thấy được cái nhược điểm của nhận thức cảm tính. Trường thpt Tĩnh gia 5 13 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan + Hoặc trong bài 13 Công dân với cộng đồng khi tỡm hiểu về vai trũ của cộng đồng. Hóy cho học sinh tỡm hiểu vai trũ của gia đỡnh ( bố mẹ, anh chị em ruột) đối với bản thân em. Từ đó sẽ suy ra vai trũ của cộng đồng đối với cuộc sống của mỗi con người. Chỳng ta vẫn biết rằng trong cỏc nguyờn lớ của chủ nghĩa Mác-Lênin, dù là trừu tượng nhất lại không thể không có một ý nghĩa thực tiễn. Hiểu nguyờn lớ của chủ nghĩa Mỏc-Lờnin nhưng phải biết chỉ ra, biết khai thác đông đủ ý nghĩa của nó thỡ nhất định sẽ mang lại hiệu quả cao trong giảng dạy. Để làm được điều đó đũi hỏi người giáo viên phải nắm vững đường lối, chính sách của Đảng, phải hiểu biết sâu sắc các nguyên lí của chủ nghĩa Mác-Lênin, phải có vốn sống thực tiễn nhiều…thỡ mới liờn hệ tốt kiến thức ở bài học với đời sống hàng ngày. Hai là: Đảm bảo tính thực tiễn trong hoạt động nhân thức và các hoạt động rèn luyện phẩm chất đạo đức của học sinh. Là một nguyên tắc mang tính chỉ đạo nội dung và phương pháp giáo dục. Vỡ vậy lớ luận liờn hệ với thực tiễn khụng nờn chỉ giới hạn trong những vớ dụ, những cõu chuyện của giỏo viờn trờn lớp mà cần quỏn triệt ở tất cả cỏc khõu, cỏc hỡnh thức tổ chức giảng dạy: thảo luận, giờ kiểm tra, hay ở nhà, ngoài nhà trường… cũng đều phải quán triệt nguyên tắc này. Minh họa cho phần này, trong quá trỡnh giảng dạy người giáo viên cần phải liên hệ với thực tế đời sống hàng ngày. (Cho học sinh làm bài tập dưới dạng trắc nghiệm). 2. Tạo niềm tin, thế giới quan và phương pháp luận cho học sinh Trường thpt Tĩnh gia 5 14 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan Trên thực tế hầu hết ở các trường học đều gặp khó khăn trong việc giáo dục ý thức cho học sinh, đặc biệt là các trường vừa mới chuyển đổi mô hỡnh từ bỏn cụng sang cụng lập như trường chúng tôi lại càng là vấn đề nan giải. Điều quan trọng là chúng ta phải tỡm hiểu được nguyên nhân dẫn đến tỡnh trạng đó. Tôi nhận thấy một nguyên nhân quan trọng là do học sinh đang bước vào tuổi trưởng thành, tõm sinh lý chưa ổn định dễ gây kích động, dễ bị lôi kéo và càng dễ bị sa ngó vào con đường hư hỏng Vỡ vậy thụng qua cỏc bài giảng người giáo viên hướng dẫn, truyền đạt và nhấn mạnh cho các em tỡm hiểu thực tế, nhận biết về thế giới ,về con người, về hướng đi và cả về con đường các em đi trong tương lai như thế nào cho đúng. Các em phải hiểu rừ tương lai của mỡnh là do mỡnh quyết định, bản thân mỡnh phải nỗ lực cố gắng mới đạt được. Để trở thành người có ích cho xó hội mới khú, cũn trở thành kẻ xấu bị xó hội lờn ỏn thỡ quỏ dễ, do đó thông qua các bài học có liên quan để hỡnh thành nhõn cỏch sống cho học sinh VD: Bài 1 : Thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng Giáo viên giúp học sinh nhận thức được việc học tập ,cuộc sống là do mỡnh quyết định chứ không thể chờ vào vận may hay sự giúp đỡ của người khác và để để đạ được mục đích của mỡnh phải cú hướng đi đúng đắn và phù hợp Bài 3 : Sự vận động và phát triển của thế giới vật chất Trường thpt Tĩnh gia 5 15 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan Giỏo viờn nhấn mạnh cho học sinh thấy được sự vận động thay đổi phải đi từ đơn giản đến phức tạp, phải chuyển động từ từ không được nóng vội đố cháy giai đoạn. Sự vận động không ngừng của xó hội loài người đó đem lại cho lịch sử loài người nền văn minh hiện đại. Vỡ vậy nếu muốn có cuộc sống tốt đẹp hơn chúng ta phải không ngừng cố gắng và hoàn thiện Những bài học thuộc vào phần triết học sẽ giỳp cỏc em hỡnh thành thế giới quan và nhõn sinh quan trong cuộc sống, phần nào cỏc em nhận thức được thực tế và xác định cho mỡnh hướng đi đúng đắn 3 .Chỳ trọng giỏo dục tinh thần trỏch nhiệm và ý thức vươn lên trong cuộc sống cho cỏc em Đối với học sinh THPT và đặc biệt là học sinh đặc biệt là học sinh lớp 10 các em chưa xác định được vị trí, vai trũ và trỏch nhiệm của mỡnh trong tập thể, vậy nờn thầy cụ cú thể thụng qua bài giảng của mỡnh để giúp các em nhận thức được điều đó VD: Bài 13: Cụng dõn với cộng đồng Giáo viên đưa các em hoà nhập vào tập thể sống gắn bó với tập thể, sống có tinh thần trách nhiệm ,biết đoàn kết đùm bọc và giúp đỡ lẫn nhau Bài 14: Cụng dõn với sự nghiệp xõy dựng và bảo vệ Tổ Quốc Qua bài học này học sinh ý thức được trách nhiệm xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc của mỡnh và Tổ Quốc cần thỡ cỏc em sẵn sàng tham gia nghĩa vụ quõn sự Trường thpt Tĩnh gia 5 16 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan Từ đó các em biết bảo vệ sức khoẻ, rốn luyện bản thõn, phũng chống bệnh tật hiểm nghốo, bảo vệ bản thõn và bảo vệ cộng đồng, xó hội III/ KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM Năm học 2012-2013 tôi được nhà trường giao nhiệm vụ giảng dạy 5 lớp 10 , tôi đó ỏp dụng ở lớp có nề nếp yếu nhất đó là lớp 10 C7 Học Kỡ 1 kết quả xếp loại hạnh kiểm như sau Sĩ số 39 Số lượng Tỉ lệ(%) Tốt 14 36 Khỏ 16 41 TB 6 15 Yếu 3 8 Học kỳ 2 và cả năm kết quả xếp loại hạnh kiểm như sau Sĩ số 33 Số lượng Tỉ lệ(%) Kết quả Tốt Khỏ TB 15 10 8 45 31 24 trờn tuy không cao nhưng nó phản ánh được sự Yếu 0 0 tiến bộ của học sinh, đặc bệt là những em học sinh chậm tiến ở hoc kỡ 1. Ít nhất cỏc em cũng thấy lo lắng khi kỡ thi sắp đến, số ngày nghỉ đó nhiều hay khi kiểm tra mỡnh vắng mặt, khi chỳng tụi bị chậm giờ phải điều học sinh đi học bù thỡ cỏc em cũng đó tham gia tương đối đó tham gia tương đối đầy đủ. Điều tôi thấy đáng mừng là các em đó ý thức được mục đích của học tập và không em nào vi phạm quy chế thi trong học kỡ 2 năm học 2012- 2013 Nếu người giỏo viờn GDCD kiờn trỡ thực hiện dựng bài dạy của mỡnh liờn hệ thực tiễn để giáo dục ý thức cho học sinh thỡ việc giỏo viờn GDCD tham gia vào xếp loại hạnh kiểm của học sinh là dễ dàng và chớnh xỏc Trường thpt Tĩnh gia 5 17 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan Cựng với việc áp dụng nguyên tắc tính Đảng vào trong giảng dạy tôi đó thấy mỡnh tõm huyết hơn với nghề nghiệp của mỡnh. Và thường xuyên để cho học sinh nói ra những hiểu biết của mỡnh từ đó tỡm ra những chỗ hiểu khụng đúng để mà uốn nắn kịp thời cho học sinh. Hoặc thấy những hiện tượng xó hội đi ngược lại với quan điểm của chọc chủ nghĩa Mác-LêNin với đường lối chính sách của Đảng để phân tích cho học sinh thấy được những mặt trái của hiện tượng không đúng đó. Cũn việc ỏp dụng tớnh khoa học và tớnh thực tiễn vào khõu soạn bài, giảng bài thỡ tụi đó cố gắng tinh giản kiến thức, sắp xếp một cách lôgích và lập luận một cách chặt chẽ để học sinh hiểu được bản chất các nguyên lý, phạm trự của chủ nghĩa Mỏc-LờNin. Từ đó giúp học sinh biết lý giải các hiện tượng của thực tiễn cuộc sống bõy giờ. Khụng những thế trong khi soạn bài tụi cũn tỡm ra cỏc vớ dụ thớch hợp tiờu biểu để minh hoạ cho từng phần của bài giảng. Nhờ việc áp dụng kinh nghiệm giaỉng dạy đó tôi đó thấy bài giảng của mỡnh sinh động hấp dẫn hơn, các em học sinh hiểu bài và tiếp thu kiến thức nhanh hơn. IV/ RÚT KINH NGHIỆM 1. Đối với giỏo viờn Trong quỏ trỡnh thực hiện thầy cụ cũng gặp nhiều khú khăn vỡ tõm lớ , tớnh cỏch học sinh khụng giống nhau nờn ý tưởng của thầy cô đôi khi không thực hiện được như mong muốn. Điều này đũi hỏi thầy cụ phải kiờn trỡ, Trường thpt Tĩnh gia 5 18 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan mềm mỏng, nhẹ nhàng, khụng nờn cứng nhắc và lạm dụng uy quyền của mỡnh để áp đặt cho học sinh Hơn thế nữa thầy cô phải thường xuyên cập nhật sự kiện mang tính thời sự có liên quan để các em thấy được lợi ích và tác hại của nó, nếu có thể tổ chức các buổi tham quan dó ngoại thỡ càng cú giỏ trị thực tiễn cao hơn 2. Đối với học sinh Học sinh cần phát huy tính tích cực tự giác nhiều hơn, tạo cơ hội cho các em tham gia hoà nhập vào cộng đồng và đặc biệt là phải giao nhiệm vụ cụ thể cho các em, đồng thời phải kiểm tra đôn đốc ,cú phờ bỡnh và khen thưởng rừ ràng V. KẾT LUẬN Công việc giảng dạy là hoạt động rất quan trọng trong nhà trường THPT. Do đó người giáo viên phải luôn luôn tỡm tũi cỏi phương pháp dạy học để khơi dậy tính tích cực của học sinh trong việc tiếp thu kiến thức ở trờn lớp. Muốn vậy người giáo viên phải không ngừng học hỏi nâng cao trỡnh độ chuyên môn nghiệp vụ của mỡnh. Trong thực tế tụi luụn luụn sưu tầm các ví dụ thực tiễn cuộc sống để minh hoạ cho bài giảng hoặc lấy các số liệu mới nhất trên báo, đài, mang Internet để làm tăng tính thuyết phục cho bài giảng. Cho nên tôi cũng có một số khuyến nghị với các đồng chí lónh đạo nhà trường và Sở giáo dục và đào tạo trang bị cho chúng ta một số băng đĩa về hỡnh ảnh hay hoạt động kinh tế xó hội chớnh trị của đất nước để minh hoạ cho bài giảng. ( đặc biệt là chương trình lớp 11,12 ) .Có được như vậy tôi tin rằng bài Trường thpt Tĩnh gia 5 19 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Anh GV : TrÇn ThÞ Lan giảng môn GDCD sẽ không khô khan, trái lại hấp dẫn và sinh động hơn nhiều không như mọi người tưởng, việc ỏp dụng kinh nghiệm cần quỏn triệt sõu sắc cỏc nguyên tắc tính Đảng, tính khoa học, tính thực tiễn vào trong quá trỡnh giảng dạy mụn GDCD đó làm cho giờ dạy của tụi cú hiệu quả hơn. Vỡ vậy trong thời lượng nhất định để biên soạn sáng kiến này rất eo hẹp, cho nờn tụi thiết nghĩ rằng sẽ khụng trỏnh khỏi hạn chế và thiếu sút. Rất mong cỏc đồng nghiệp góp ý chân thành và thẳn thắn để cho đề tài của tôi ngày càng hoàn thiện hơn. XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Thanh hoỏ, ngày 21 tháng 5 năm 2013 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mỡnh viết, khụng sao chộp của người khác Giỏo viờn Trần Thị Lan Anh Trường thpt Tĩnh gia 5 20