Tài liệu Nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4

I ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN. Tăng cường giáo dục đạo đức cho học sinh là một trong những tư tưởng đổi mới trong Giáo dục và đào tạo hiện nay .Điều đó được thể hiện rất rõ trong nghị quyết của Đảng , Luật giáo dục và các văn bản của Bộ Giáo dục. Điều 23-Luật giáo dục 2005 đã xác định : “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức , trí tuệ , thể chất, thẩm mỹ, và các kĩ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa.” Có thể nói đạo đức là cái tốt, cái đúng ở bên trong con người được biểu hiện ra bên ngoài bằng lời nói, hành vi tốt đẹp bên ngoài. Tức là con người phải có nhận thức đúng, tốt về sự vật hiện tượng thì từ đó mới có lời nói, hành vi tốt đẹp, đúng đắn với sự vật hiện tượng. Để có được nhận thức đúng cần phải có giáo dục. Đạo đức con người không phải có sẵn mà phải được giáo dục như chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy : "Hiền dữ phải đâu là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên". Trẻ em là tương lai của đất nước .Vì vậy trong nhiệm vụ giáo dục hiện nay , việc giáo dục đạo đức cho học sinh là một vấn đề hết sức quan trọng . Muốn trở thành người có ích cho xã hội thì cần phải hội đủ hai điều kiện : đức và tài như Bác Hồ đã từng nói : “ Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó , còn có tài mà không có đức thì là người vô dụng ”. Một vấn đề đang được quan tâm hiện nay là đạo đức học sinh được đánh giá theo nhiều ý kiến khác nhau: khen ngợi, đồng tình ủng hộ và phê phán gay gắt.Không phải là tất cả nhưng những hiện tượng con sâu làm rầu nồi canh đang làm đau đầu các nhà giáo dục đó là hiện tượng học sinh đánh, đe dọa thầy cô giáo; hiện tượng học sinh đánh bạn rồi tải lên mạng như một thành tích ; hiện tượng học sinh đánh nhau hội đồng nhất là vấn đề vô cảm khi nhìn thấy bạn mình gây lộn đánh nhau mà không có biểu hiện gì vẫn ung dung xem rồi cười nói với nhau. Hầu như trong các lớp học vẫn còn có những học sinh thuộc dạng cá biệt chưa ngoan, mất lễ phép với người lớn yếu kém về đạo đức. Cũng chính vì sự chưa ngoan đó mà dẫn đến tình trạng học lực yếu, học lực kém dẫn đến bỏ học làm ảnh hưởng không ít đến những thành viên khác trong lớp học và ảnh hưởng đến toàn trường, sâu xa hơn là gánh nặng của xã hội. 1 Muốn phát triển con người toàn diện, muốn đào tạo nhân tài của đất nước, chúng ta không chỉ dạy cho các em giỏi về văn hoá mà còn phải làm tốt công tác giáo dục đạo đức cho các em. Đặc biệt là giáo dục các em học sinh Tiểu học. Người xưa đã dạy: “Dạy con từ thuở còn thơ” hay “Tiên học lễ hậu học văn” Có nhiều cách giáo dục đạo đức cho trẻ tiểu học nhưng có lẽ trường tiểu học là nơi có thể làm tốt công tác giáo dục đạo đức. Trẻ tiểu học dễ dàng học được điều tốt và cũng dễ dàng nhiễm điều xấu. Nếu ngay từ bậc học này không có sự đầu tư quan tâm giáo dục đạo đức thì rất khó cho việc hình thành nhân cách người sau này. Chính vì thế môn học Đạo đức trong nhà trường tiểu học đã được học ngay từ lớp 1 có nhiệm vụ cung cấp những tri thức cơ bản ban đầu về phẩm chất đạo đức con người và rèn luyện những hành vi ứng xử theo các chuẩn mực đạo đức xã hội. Là một giáo viên dạy và chủ nhiệm lớp 4 với mong muốn vừa truyền thụ kiến thức vừa có nhiệm vụ nâng đỡ và uốn nắn để giúp học sinh có sự phát triển đúng đắn về nhân cách, về đạo đức. Tôi mạnh dạn chọn đề tài : NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH LỚP 4 2 II MÔ TẢ GIẢI PHÁP 1. MÔ TẢ GIẢI PHÁP TRƯỚC KHI TẠO RA SÁNG KIẾN THỰC TRẠNG  Những thuận lợi * Những thuận lợi chung Trong năm học này Trường Tiểu học Giao Xuân đang giữ vững và phát huy có hiệu quả “Trường chuẩn Quốc gia mức độ II”, “Trường Xanh - Sạch - Đẹp An toàn” là 1 trong 6 trường tiểu học tiên phong của huyện đưa chương trình Vnen vào giảng dạy. Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của Đảng ủy, Hội đồng nhân dân, UBND xã Giao Xuân, sự hỗ trợ nhiệt tình của các ban ngành đoàn thể địa phương nhất là sự tận tình, tâm huyết của ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp, của trường nên cơ sở vật chất của nhà trường ngày một khang trang sạch sẽ và đi vào hoàn thiện. Ban giám hiệu nhà trường năng động nhiệt tình sáng tạo, giáo viên của trường đều đạt chuẩn, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Trong những năm qua hiệu quả giáo dục của nhà trường luôn đứng tốp đầu của huyện. Đặc biệt năm học 2014-2015 nhà trường được đón cờ thi đua cấp Tỉnh.Các phong trào thi đua đầu năm như thi như Tiếng Anh qua mạng, thi Hùng biện Tiếng anh, Hội khỏe Phù đổng đang đứng tốp đầu cấp huyện. Năm học 2015 - 2016 tôi được phân công chủ nhiệm và giảng dạy lớp 4A với tổng số học sinh là 33 em trong đó: +Học sinh có những năng khiếu đặc biệt: 2 em có năng khiếu về Âm nhạc ( em Ánh, em Chi ) , 2 em có năng khiếu về Mĩ thuật ( em Quang, em Nhung) 2em điều hành tốt Hội đồng tự quản ( em Đăng, em Yến ) ... + Học sinh trong lớp tôi chủ nhiệm có tinh thần đoàn kết cao, có ý thức học tập vươn lên. +Phụ huynh học sinh của lớp rất quan tâm tạo mọi điều kiện học tập tốt cho con em mình : trang bị đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập, lắp đèn chống cận , mua ti vi nối mạng Internet....hào hứng triển khai xây dựng Mô hình lớp học mới( Vnen). 3 * Chương trình môn đạo đức lớp 4- môn học chính hình thành những chuẩn mực đạo đức cho các em. a) Về nội dung sách giáo khoa Đạo đức lớp 4: Chương trình môn đạo đức lớp 4 gồm 14 bài, đề cập đến các chuẩn mực hành vi trong các mối quan hệ (quan hệ với bản thân; với gia đình; với nhà trường; với cộng đồng xã hội; với môi trường tự nhiên)... có tích hợp kĩ năng sống cho học sinh . Mỗi bài học được cấu trúc như sau: Thông tin/ sự kiện / tình huống ... để đặt vấn đề .Các dạng bài tập rất phong phú và đa dạng : Đóng vai, quan sát tranh và kể chuyện tranh, xây dựng phần kết của câu truyện có kết cục mở, thảo luận, phân tích tình huống, tranh tình huống, trò chơi có liên quan đến bài học, xử lí tình huống, điền từ thích hợp vào chỗ trống, bày tỏ ý kiến, thái độ, hát múa, kể chuyện, đọc thơ, đọc cao dao, tục ngữ hoặc vẽ tranh về chủ đề đạo đức ... rất phù hợp với học sinh b) Về tổng thời lượng dành cho môn đạo đức lớp 4: là 1tiết/tuần Đặc biệt có 3 tiết - phần mềm dành cho việc giáo dục các vấn đề liên quan đến đạo đức và pháp luật của địa phương . Nó gắn giáo dục và dạy học môn đạo đức với thực tiễn đời sống đạo đức ngay trong cộng đồng dân cư nhằm giáo dục truyền thống văn hóa địa phương ,tình yêu quê hương từ đó giáo dục ngăn chặn sự xâm phạm của các tệ nạn xã hội ở chính địa phương mình c) Về quan điểm khi dạy môn đạo đức lớp 4: Dạy môn đạo đức thông qua các hoạt động với phương pháp là phù hợp với khả năng nhận thức và kinh nghiệm sống, nhu cầu hiểu biết : Học bằng chơi, chơi mà học .  Những khó khăn trong công tác giáo dục a. Đặc điểm tâm lí chung của học sinh khối 4 và của lớp: Qua những năm làm công tác chủ nhiệm lớp 4 và năm học 2015-2016 này, tôi cùng các bạn đồng nghiệp có chung nhận xét như sau: - Các em học sinh khối lớp 4 rất hiếu động và thiếu sự kiềm chế, thích bắt chước, rất tò mò và ham học hỏi. Tuy trình độ nhận thức của các em có phát triển hơn so với học sinh ở độ tuổi lớp 2, 3 nhưng kinh nghiệm sống của các em vẫn còn quá non nớt, chưa có đủ năng lực nhận thức các chuẩn mực đạo đức trên bình diện lí luận nên các em dễ dàng học được điều tốt và cũng dễ dàng nhiễm điều xấu. 4 -Khi khảo sát chất lượng về hai mặt giáo dục và đạo đức ở thời điểm đầu năm học, chúng tôi rất trăn trở vì lớp cũng còn "một số thành viên đặc biệt" cần quan tâm kịp thời ( Có em còn nói dối, có em lười học, lười lao động, nghỉ học không có lí do, có em còn nhút nhát sống thu mình) . Dù mỗi một trường hợp đặc biệt có thể khác nhau, song vẫn là tồn tại những mặt hạn chế cần khắc phục. -Theo trào lưu xã hội do sự bùng nổ của các phương tiện thông tin đã ảnh hưởng rất nhiều đến môi trường giáo dục cho trẻ. Các em có xu hướng thích vui chơi nhiều hơn học tập dẫn đến việc một số em chưa có tinh thần vượt khó trong học tập, thường xuyên vi phạm nội qui trường, lớp ... Nếu không tìm cách khắc phục thì chắc chắn kết quả mỗi năm sẽ đạt không cao. Bước đầu , tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng học sinh, kết quả như sau: + Học sinh có hoàn cảnh khó khăn: 3 em + Học sinh còn chưa tự tin, ngại giao tiếp: 3 em b. Tìm hiểu những nguyên nhân ảnh hưởng đến quá trình phát triển toàn diện của học sinh: * Gia đình: Trong số 33 học sinh tôi dạy năm học này điều kiện hoàn cảnh của các em khác nhau nên những mặt hạn chế cũng khác nhau chẳng hạn: một số học sinh có cha mẹ đi làm xa phải ở với ông bà, một cha mẹ các em làm nghề nông chủ yếu là làm biển thời gian phụ thuộc vào con nước nên việc quản lí con cái thất thường và ít có điều kiện theo sát con em trong việc học tập hàng ngày cũng như quản lý chặt chẽ hoạt động vui chơi từng giờ của các em, một số trường hợp phụ huynh rất quan tâm đến việc học tập của con em nhưng vì quan tâm chưa đúng cách như mua máy tính có nối mạng cho con học nhưng không kiểm soát thường xuyên nên đã ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình giảng dạy của giáo viên. Bên cạnh đó, ở gia đình hay xã hội có rất nhiều điều trái ngược với các nội dung đạo đức được dạy học trong nhà trường. Những điều trái ngược này do người lớn thực hiện một cách thường xuyên trực tiếp trước mắt các em. Đó là các ý thức như: giữ gìn vệ sinh chung nơi công cộng, chấp hành luật lệ giao thông, giúp đỡ người già neo đơn, giúp người có hoàn cảnh khó khăn, gặp hoạn nạn, nói lời hay lịch sự, v.v. không được cha mẹ, anh chị, những người xung quanh làm đúng như nhà trường, thầy cô chỉ dạy. * Về sở thích vui chơi của các em: 5 Các em đang có xu hướng yêu thích nhạc trẻ, nghiện chơi game.. * Xã hội Nơi tôi dạy xã Giao Xuân là một xã vùng ven biển trong những năm gần đây tỉ lệ nghiện ma túy khá nhiều : đứng thứ hai trong huyện . Xuất hiện nhiều tụ điểm buôn bán ma túy, những vụ trộm cắp do những người sử dụng ma túy gây nên điều đó ảnh hưởng không tốt tới sự phát triển đạo đức của các cháu. c .Thực trạng việc dạy và học môn đạo đức lớp 4 Nhiều đồng chí giáo viên còn xem nhẹ môn Đạo đức. Theo quan niệm của các đồng chí này môn Đạo đức không liên quan nhiều, rõ rệt đến chất lượng đại trà như môn Toán, Tiếng Việt cho nên thời gian đầu tư cho môn học này của các đồng chí còn ít .Giáo viên sử dụng đơn điệu các phương pháp chủ yếu là thuyết trình ,giảng giải ,dạy học chưa đi đôi với hành khiến học sinh chưa nói lên được suy nghĩ của mình bằng ngôn ngữ của bản thân nên việc khắc sâu kiến thức hành vi chưa cao dẫn đến việc hình thành thái độ cũng không được rõ ràng. Mặc dù đã được tập huấn phương pháp giáo dục đạo đức học sinh theo hướng tích cực ( không dùng roi vọt, những lời khiển trách nặng nề ảnh hưởng đến tâm lý của các em, những hình phạt ...) nhưng một số giáo viên chưa thực hiện tốt đấy cũng là một nguyên nhân khiến cho học sinh cảm thấy xa lạ sợ cô giáo ảnh hưởng không tốt đến giáo dục đạo đức cho các em. Đồ dùng dành cho môn Đạo đức 4 còn quá ít. Mà nội dung môn Đạo đức bao hàm nhiều mối quan hệ của học sinh với bản thân, với gia đình, với nhà trường, với cộng đồng xã hội. Vì vậy trong các tiết dạy Đạo đức giáo viên còn dạy chay dẫn đến hiệu quả giờ dạy chưa cao. Nhiều đồng chí giáo viên quá phụ thuộc hoặc sử dụng sách Sách Giáo viên Đạo đức 4 một cách rập guôn mà không để ý xem nội dung có phù hợp với trình độ học sinh hay không với đặc điểm vùng miền hay không . Học sinh chưa yêu thích môn học này, phụ huynh coi là môn học phụ không thi không ảnh hưởng nhiều đến việc thi đua của các em nên không quan tâm vì vậy việc học của các em lơ là . 2. MÔ TẢ GIẢI PHÁP SAU KHI TẠO RA SÁNG KIẾN Những vấn đề cơ bản về giáo dục đạo đức cho học sinh được thể hiện qua hai con đường cơ bản : * Con đường dạy và học các môn học trong và ngoài nhà trường rõ nhất là môn Đạo đức. 6 * Con đường hoạt động giáo dục ngoài giờ trong và ngoài nhà trường. Trước thực trạng đặt ra như trình bày ở trên tôi đã nghiên cứu và đề ra 8 giải pháp sau : Giải pháp 1 : Xác định đúng mục tiêu từng bài dạy, tiết dạy: Mục tiêu bài dạy chính là "kim chỉ nam" cho giáo viên khi tiến hành tổ chức giờ dạy, mục tiêu của từng bài được thực hiện trong 2 tiết. Vì vậy, cần xác định rõ các hoạt động trong từng tiết: Cần hình thành kĩ năng gì? Chúng sẽ giúp học sinh ứng xử như thế nào? Cần hình thành thái độ đạo đức gì cho học sinh ?..... Giải pháp 2: Xem xét nội dung từng bài: Bước tiếp theo tôi đọc kĩ từng nội dung, kiến thức được thể hiện ở sách giáo khoa nhằm mục đích xem xét nội dung có phù hợp với lớp chưa? Từ đó có thể sưu tầm và chọn một truyện, tình huống khác ... hay thay thế những bài tập có nội dung gần gũi với thực tế của lớp. Điều quan trọng là căn cứ vào gợi ý của sách nhưng phải tính đến hoàn cảnh cụ thể của địa phương mình, lớp mình để đi đến một quyết định thích hợp với yêu cầu :mục tiêu nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học cụ thể. Ví dụ 1: Nội dung bài "Giữ gìn các công trình công cộng" (SGK Đạo đức trang 34) có bài tập 2a: Em hãy cùng các bạn trong nhóm thảo luận về cách ứng xử trong tình huống sau đây: - Một hôm, khi đi chăn trâu ở gần đường sắt, Hưng thấy một số thanh sắt nối đường ray đã bị bọn trộm lấy đi mất. Nếu em là bạn Hưng, em sẽ làm gì khi đó? Vì sao? Nhận xét : Khi xem xét nội dung này tôi nghĩ học sinh lớp mình có thể không tưởng tượng được rõ thanh sắt nối đường ray là gì? Tính nguy hiểm của hành động trộm cắp mà bọn thanh niên đã làm và các em không thể vận dụng được nội dung này vào cuộc sống thực của mình, cho nên tôi đã thay tình huống bằng một dạng khác như sau: - Trên đường đi học về, Hưng thấy bạn nam đang dùng súng cao su thi nhau bắn vào bóng đèn ở cột điện bên đường. Nếu em là Hưng em sẽ làm gì khi đó? Vì sao? Ví dụ 2 : 7 Ở bài "Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ" (SGK Đạo đức trang 17, 18, 19) bài tập (1d) có nội dung: Cách ứng xử của các bạn trong tình huống dưới đây là đúng hay sai? Vì sao? - Ông nội của Hoài rất thích chơi cây cảnh Hoài đến nhà bạn mượn sách, thấy ngoài vườn nhà bạn có khóm hoa lạ, liền xin bạn một nhánh mang về cho ông trồng. Nhận xét : Việc làm trên của Hoài cho thấy, Hoài rất quan tâm đến ông. Đang đi mượn sách mà thấy khóm hoa lạ bèn nghĩ đến sở thích của ông mình liền xin bạn một nhánh mang về cho ông trồng. Nhưng xét về mặt thực tế tôi thấy chưa được hợp lý lắm. Rõ ràng, vì muốn thể hiện lòng hiếu thảo với ông, Hoài đã xin bạn để biếu ông. Trong thực tế, chưa chắc gì bạn của Hoài có quyền quyết định cho bạn một nhánh hoa giống đó. Cách ứng xử của Hoài trong tình huống trên là đúng Hoài được khen ngợi nhưng lại đặt ra một tình huống khác nếu các bạn sẽ bắt chước Hoài (thích gì xin nấy) để biếu lại cho người khác (bởi các em chưa có đủ năng lực nhận thức các chuẩn mực đạo đức trên bình diện lí luận) thì lại không phù hợp nữa. Trong tình huống này, tôi đổi nội dung như sau: - Biết ông ngoại hay uống cà phê, nên mỗi lần chuẩn bị về quê thăm ông, Hoài nhắc mẹ "Mẹ ơi ! Mẹ nhớ mua cà phê để biếu ông mẹ nhé". Ngoài ra còn có thể nêu thêm phần câu hỏi cho học sinh dự đoán tiếp: -Theo em, mẹ bạn Hoài có thái độ như thế nào khi nghe con mình nhắc thế? (... rất vui vì con mình nghĩ tới ông bà). - Nếu ông ngoại của Hoài nhận được quà biếu của hai mẹ con Hoài thì thái độ ông như thế nào? (... ông rất vui vì con cháu biết quan tâm đến ông, biết ông thích những món quà này ...). Giải pháp 3: Lựa chọn và vận dụng linh hoạt các phương pháp, hình thức, phương tiện giảng dạy môn đạo đức lớp 4 vào từng bài: Đây cũng là vấn đề trọng tâm quyết định thành công trong tiết dạy. Vì vậy, phải cân nhắc khi lựa chọn vận dụng các phương pháp, hình thức, phương tiện để giảng dạy. Ví dụ 1: Trong bài " Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ" (SGK trang 17) có truyện "Phần thưởng". Tôi đã không dùng phương pháp kể chuyện và đàm thoại mà cho học sinh sắm vai theo mẫu hành vi vì truyện này các em có thể tham gia đóng tiểu phẩm nên 8 tôi đã giao việc cho các em như sau: Mỗi nhóm tập sắm vai theo hành vi truyện kể, tuần sau cô sẽ mời đại diện các nhóm bốc thăm lên diễn. Kết quả: Theo dõi, tôi thấy các em rất tích cực và sôi nổi tập luyện để được diễn. Có nhóm tập lúc đầu giờ, giờ chơi, có nhóm hẹn nhau cùng học nhóm ở nhà một người bạn nào đó để tập. Hóa ra tôi đã đưa các em đến với một hoạt động vui chơi giải trí bổ ích mà lại rèn luyện được cho các em sự tự tin, bạo dạn trước đám đông. Ví dụ 2: Khi dạy bài "Kính trọng biết ơn người lao động" (SGK trang 27) lúc kiểm tra bài, ta không nên ép học sinh phải thuộc làu làu tri thức được tóm tắt trong phần ghi nhớ mà phải chú trọng việc học tập chuẩn mực. Tôi yêu cầu học sinh hãy nêu một ví dụ của bản thân trong việc thực hiện "kính trọng biết ơn người lao động?" . Vì sao em thực hiện được tốt như thế ?. Nếu học sinh biết xác định và giải thích tức học sinh đã nắm được tri thức bài học. Ví dụ 3: Khi dạy bài "Tiết kiệm tiền của" (SGK trang 11) giáo viên có thể liên hệ trong thực tế, gần gũi, nêu gương những em đã gom góp những tờ giấy còn thừa của năm trước đóng thành tập để làm nháp, những bạn mượn sách của anh chị năm trước để sử dụng vì muốn cha mẹ đỡ tốn kém. Chú ý : Khi vận dụng các phương pháp trong giờ dạy, tôi không quá bám theo sách giáo viên mà tổ chức giờ dạy. Ví dụ: Khi dạy bài "Tôn trọng luật giao thông" (SGK trang 40) sau phần cung cấp thông tin nói về tai nạn giao thông thì tiếp theo sau là một số câu hỏi phân tích những thông tin. + Phần này không nên áp dụng phương pháp hoạt động thảo luận nhóm(như Sách giáo viên) mà tôi cho học sinh làm việc cá nhân vì : Qua thực dạy bài này ( bài rất gần gũi với thực tế ) tôi thấy cho các em hoạt động cá nhân sẽ đạt được hiệu quả cao hơn.Tôi cho các em tự liên hệ thực tế tự kể về những vụ tan nạn giao thông ở xung quanh em. Từ đó mỗi người một ý hiểu về hậu quả, nguyên nhân cũng như nêu những việc cần làm để tham gia giao thông an toàn vì :Nếu cho các em thảo luận rồi báo cáo sẽ có nhiều ý trùng lặp hoặc các nhóm bạn đã báo cáo"hết ý" của nhóm mình tìm ra cho nên các em không có gì mới để báo cáo kịp thời (bị 9 giới hạn thời gian). Rồi thời gian để học sinh và giáo viên nhận xét sẽ kéo dài những hiệu quả chưa chắc đạt cao hơn so với cách tổ chức hoạt động cá nhân. Kết quả : Học sinh đưa ra rất nhiều đáp án trong từng câu hỏi : 1. Tai nạn giao thông để lại những hậu quả gì? (người chết, người bị thương, bị tàn tật, xe hư, giao thông bị ngưng trệ ... tổn thương về người và của). 2. Tại sao lại xảy ra tai nạn giao thông ? (do lái xe nhanh, vượt ẩu, lái xe trong tình trạng say rượu, chạy hàng đôi, hàng ba, đánh võng trên đường, vượt đèn đỏ, xe bị trục trặc về kỹ thuật ... không chấp hành tốt luật lệ giao thông). 3. Em cần làm gì để tham gia giao thông an toàn ? (chuẩn bị xe tốt trước khi xử dụng, không lạng lách, đánh võng trên đường, không chạy băng ngang đường mà không ngó trước, ngó sau ... chấp hành tốt luật lệ giao thông). Giải pháp 4: Kết hợp chặt chẽ ba môi trường giáo dục: a) Trao đổi với phụ huynh: -Ngay từ đầu năm, nhà trường đã tổ chức cho giáo viên và phụ huynh gặp gỡ nhau qua buổi họp phụ huynh nhân cơ hội đó với tư cách là giáo viên chủ nhiệm tôi đã : + Chia sẻ với phụ huynh học sinh tầm quan trọng của gia đình với việc giáo dục đạo đức cho học sinh vì gia đình là trường học đầu tiên và suốt đời của con người. Gia đình và truyền thống gia đình ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành và giáo dục đạo đức cho học sinh. Mọi người trong gia đình có quan hệ đối xử tốt, quan tâm chăm sóc lẫn nhau, có tôn ti trật tự, ông bà, cha mẹ, anh chị thật sự là tấm gương để học sinh noi theo thì bản thân học sinh đó bước đầu sẽ có nền tảng đạo đức tốt. + Nhấn mạnh giúp phụ huynh hiểu : Đạo đức là một tiêu chí quan trọng để đánh giá học sinh . Học sinh có ý thức tốt thì mới có tinh thần phấn đấu vươn lên. + Ngoài việc báo cáo về đặc điểm, tình hình lớp, tôi còn phối hợp với phụ huynh nhiều biện pháp hỗ trợ cho các em học tốt: như trang trí góc học tập, lập thời gian biểu cụ thể cho các em ở nhà, góp ý với phụ huynh những hạn chế cho các em tiền tiêu. Động viên phụ huynh có điều kiện mua báo nhi đồng, truyện thiếu nhi ... cho các em đọc. - Thường xuyên liên lạc với phụ huynh qua điện thoại, gặp gỡ trực tiếp khi có những vấn đề cần trao đổi. b) Hướng dẫn học sinh học tập, vui chơi ở nhà: 10 -Tôi còn hướng dẫn các em mượn sách, báo của thư viện trường. Nếu em nào có điều kiện mua thì chuyền tay cho các bạn cùng nhau đọc, cùng nhau sưu tầm những gương tốt, mở rộng tầm hiểu biết. - Tôi đã giới thiệu cho các em những chương trình dành cho thiếu nhi bổ ích phù hợp với lứa tuổi : Những bông hoa nhỏ, Đồ rê mí, Những đứa trẻ hay chuyện, Con biết tuốt, Bố ơi mình đi đâu thế ?….. - Tùy theo bài đạo đức, tôi gợi ý hướng dẫn cho các em cùng sưu tầm thông tin, hình ảnh từ báo, đài, hay gương người thật việc thật có ở những nơi các em ở ... khâu chuẩn bị này tốt đã giúp cho tiết dạy môn đạo đức của tôi càng sinh động, đạt hiệu quả. - Đặc biệt giao cho ban văn nghệ của lớp hướng dẫn các bạn các trò chơi dân gian (vì trò chơi dân gian rất dễ chơi lại gần gũi là một cơ hội để các bạn hòa đồng, hứng thú với các hoạt đô nô g nhóm) cũng là gián tiếp tránh các trò chơi không lành mạnh: Ban văn nghệ đang hướng dẫn các bạn chơi trò chơi “ Mèo đuổi chuột” - Tổ chức ký cam kết chấp hành Luật Giao thông, không buôn bán, tàng trữ, sử dụng pháo nổ để giáo dục việc chấp hành pháp luật và rèn kỹ năng sống có quy tắc, có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội cho học sinh. c) Hướng dẫn các em hiểu về những hoạt động khác ngoài giờ học Ví dụ: 11 - Với các gian hàng trong Ngày hội an toàn trường học mà trường tôi tổ chức 5/1 tôi đã giới thiệu, phân tích cho các em hiểu rằng mỗi phần quà mình mua là đã trích một phần tiền tặng cho các bạn nghèo trong trường nhân dịp Tết nguyên đán " hay phong trào "Mua tăm giúp Hội người mù", "Ủng hộ học sinh trong trường bị bệnh hiểm nghèo " tôi cho các em thảo luận để tự các em thấy đây là những việc nên làm từ đó các em sẽ tự nguyện tích cực tham gia tức là các em hiểu được tinh thần tương thân, tương ái. - Giảng giải giúp học sinh hiểu Phong trào "Vở sạch chữ đẹp" , " điểm 10 tặng thầy, cô " nhằm giúp các em hiểu được nếu phấn đấu đạt kết quả tốt sẽ mang lại niềm vui cho thầy, cô giáo. - Giảng giải, khích lệ phong trào "Đôi bạn cùng tiến trong lớp" rèn cho các em ý thức quan tâm giúp đỡ bạn. Giải pháp 5: Phối hợp với nhà trường tổ chức tốt các hoạt động thực hành đạo đức qua các tiết Giáo dục ngoài giờ lên lớp Tôi đã cho HS hoạt động thật - tức là cho các em trải nghiệm thật cuộc sống xã hội, điều này có ý nghĩa rèn luyện kỹ năng sống và hình thành nền tảng đạo đức cho các em. Niềm tin của các em hình thành trong cuộc sống thật chứ không chỉ là từ rao giảng đạo đức trong lớp học”, Trong năm có các ngày lễ lớn ở mỗi tháng như: 15/10 kỷ niệm ngày Bác Hồ gửi thư lần cuối cùng cho ngành giáo dục, 20/11 kỷ niệm ngày Nhà Giáo Việt Nam, 22/12 kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, v.v. tôi kết hợp với nhà trường tổ chức kỷ niệm các ngày lễ với các hoạt động sinh hoạt dã ngoại, tham quan di tích, văn nghệ, thể dục thể thao, báo tường, thăm gia đình thương binh liệt sĩ, giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn,viết thư thăm hỏi các chú bộ đội ở đồn biên phòng ,nêu gương những gương mặt tiêu biểu trên bảng tin nhà trường hay trong những buổi chào cờ v.v. 12 Giáo viên, học sinh tham gia tập múa sạp Tổ chức cho các em tìm hiểu và trải nghiệm, làm sạch môi trường ở vườn Quốc gia Xuân Thuỷ Các hoạt động này nhằm mục đích giúp cho học sinh thực hành những lý thuyết đạo đức thành lời nói, là cơ hội để hành vi đạo đức được thể hiện trước mắt nhiều người. Những lời nói, hành vi của các em sẽ được nhiều người nhận xét đánh giá. Dựa vào đó mà tôi có những biện pháp kịp thời uốn nắn những sai lệch trong học sinh hoặc phát huy những điều tốt giúp học sinh rèn luyện hình thành thói quen đạo đức. Giải pháp 6: . Nêu cao tấm gương người thầy. 13 Đối với trẻ tiểu học, ngoài cha mẹ, thầy cô giáo có vị trí hết sức quan trọng và có sức tác động rất lớn đối với trẻ. Có thể trong khoảng thời gian dài những điều cha mẹ dạy bảo, thuyết phục mà trẻ nhỏ không chịu nghe theo, không chấp nhận nhưng nếu cũng với những điều đó được thầy cô giáo yêu cầu thì các em lại phục tùng một cách tuyệt đối . Tôi luôn gương mẫu để học sinh noi theo. III .HIỆU QUẢ DO SÁNG KIẾN ĐEM LẠI Khi xác định "Môn đạo đức định hướng cho các môn học khác và tạo tiền đề cho các hoạt động đạo đức ..." Tôi đã chọn cho mình phương pháp giảng dạy như đã nêu trên và vận dụng sự hiểu biết của bản thân đồng thời phối hợp nhịp nhàng trong các tiết lên lớp kết hợp giáo dục rèn luyện kỹ năng cho học sinh dẫn đến kết quả mỗi năm học đạt được kết quả khả quan không phụ lòng tôi mong đợi: Hiệu quả về mặt xã hội Với sự cố gắng của tôi trong suốt thời gian qua tôi Tôi thật sự hài lòng về kết quả đạo đức của các em: các em đã gần gũi hơn với bạn bè trong lớp, cởi mở hơn với thầy cô, không nói tục, chửi bậy. Các em ngày càng lễ phép hơn với người lớn, với thầy cô, không còn học sinh cá biệt về đạo đức và tính tập thể trong lớp được phát huy cao hơn cho nên học kì I kết quả thi đua lớp tôi như sau: * Lớp 4A đạt Tập thể lớp xuất sắc – Chi Đội vững mạnh, 100% đội viên đạt danh hiệu cháu ngoan Bác Hồ. * Về các môn học và hoạt động giáo dục: Các em có tiến bộ thực sự.Kết quả đánh giá thường xuyên, và hoạt động giáo dục các môn học cuối học kì I: + Hoàn thành: 33/33 học sinh đạt 100% + Kết quả các môn kiểm tra bằng điểm số: 25/331học sinh Giỏi, 8/33 học sinh Khá + Đánh giá sự hình thành và phát triển năng lực phát triển phẩm chất: Đạt: 33/33 học sinh = 100 % *Trong những đợt ủng hộ học sinh nghèo vượt khó, ủng hộ sách vở cho các bạn khó khăn lớp tôi luôn đứng đầu toàn khối . *Xuất hiện nhiều tấm gương điển hình : em Huy nhặt được của rơi có giá trị nhưng đã đem trả lại người mất, em Quang dành toàn bộ số tiền tiết kiệm của mình để ủng hộ một bạn có hoàn cảnh trong lớp. * Trong lớp không còn xuất hiện những học sinh cá biệt , khó bảo, các em 14 chấp hành nghiêm chỉnh những nội quy của trường lớp. * 3 em đầu năm còn rụt rè nhút nhát đến giờ đã tự tin hòa đồng với bạn bè, thầy cô hơn... * Đặc biệt hơn nữa có rất nhiều phụ huynh phản ánh cảm thấy hài lòng vì sự tiến bộ của con mình trong lời ăn tiếng nói, hành vi ứng xử hàng ngày, trong nề nếp sinh hoạt cá nhân. * Kết quả các phong trào thi đua: + Thi giữ vở sạch viết chữ đẹp cấp trường có 12 em đạt giải nhất, 18em đạt giải nhì, trong đó có 5 em đại diện cho khối gửi bài Luyện chữ đẹp đi cấp huyện. + Đội văn nghệ của lớp dành giải nhất cấp trường có 5 em đạt giải được nhà chọn là tiết mục tiêu biểu trong buổi lễ kỉ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 . + Thi phát triển năng lực học sinh theo chủ đề "Nhà lãnh đạo nhỏ tuổi" lớp tôi đạt giải nhất cấp trường. V ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ Qua nghiên cứu đề tài trên tôi có một vài đề xuất kiến nghị sau: A. ĐỐI VỚI GIÁO VIÊN 1/ Phải có lòng kiên trì. Với những học trò “cá biệt”, người thầy cần phải luôn luôn đặt câu hỏi, nếu em HS là con của mình thì mình sẽ ứng xử thế nào? Nhờ thế tôi đã “giáo dục ” được rất nhiều HS cá biệt. 2/ Xây dựng kế hoạch thực hiê ôn công tác chủ nhiê ôm và giáo dục đạo đức học sinh theo chương trình công tác Đội và phong trào thiếu nhi gắn với chủ đề năm học ngay từ đầu năm học . Phát huy tốt vai trò chủ nhiê ôm, phụ trách chi đô iô . 3/ Tăng cường giáo dục đạo đức tích hợp qua các môn học có liên quan.: Xác định trách nhiệm dạy bất kỳ môn học nào cũng phải tham gia thực hiện công tác giáo dục đạo đức học sinh, kết hợp việc giáo dục đạo đức vào những bài giảng, những tình huống sư phạm có liên quan, khai thác bài tâ ôp thực hành, xử lý tình huống đạo đức. Phải xem nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh là nền tảng để rèn nền nếp, kỷ cương của trường lớp. 4/ Giáo viên phải nắm vững quy định về đạo đức nhà giáo, làm cơ sở để tự rèn luyê nô phẩm chất đạo đức nhà giáo, qui tắc ứng xử sư phạm, có lối sống và cách ứng xử chuẩn mực để thực sự làm tấm gương đạo đức học sinh noi theo ( lời nói gắn liền hành đô nô g thực tiễn). 15 5/ Khuyến khích học sinh tự giác, tự chủ tham gia tích cực các hoạt đô nô g phong trào đô iô , các hoạt động ngoài giờ lên lớp các hoạt động ở địa bàn cư trú của các em. B.ĐỐI VỚI NHÀ TRƯỜNG, ĐỘI THIẾU NIÊN TIỀN PHONG HỒ CHÍ MINH, CẤP TRÊN 1/ Thường xuyên tổ chức các hoạt đô nô g giáo dục ngoài giờ lên lớp theo kế hoạch hoạt đô nô g theo chủ điểm từng tháng.Hàng tuần, sinh hoạt dưới cờ có đánh giá nhắc nhở khắc phục hạn chế tồn tại, phát huy mă ôt tích cực, biểu dương tâ ôp thể lớp, cá nhân học sinh tiêu biểu. 2/Tăng cường tủ sách đạo đức và các hoạt đô nô g liên quan (giới thiê ôu sách, kể chuyê nô theo sách, kể chuyê ôn đạo đức Bác Hồ,Tiểu phẩm...) Xây dựng và cụ thể hóa kế hoạch thực hiê ôn chủ đề : “ Rạng ngời trang sử Đội, vững bước tiến lên Đoàn . 3/Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, tài liệu tham khảo đồ dùng dạy học môn Đạo đức để hiệu quả cao hơn 4/ Giới thiê ôu tìm hiểu các di tích văn hóa, di tích lịch sử ở địa phương tổ chức cho học sinh tham quan thăm viếng, học tâ ôp.( Đài liê ôt sĩ xã, Bảo tàng Trường Chinh, Vườn Quốc gia Xuân Thủy . . .) 5/ Tổng phụ trách Đô iô cần tham mưu kế hoạch, biê nô pháp hoạt đô nô g giáo dục ngoài giờ lên lớp, hướng dẫn giáo viên chủ nhiê ôm phụ trách chi đô ôi, đoàn viên TNCS hỗ trợ, phối hợp tổ chức hoạt đô nô g ,giáo dục đạo đức theo chủ điểm, phong trào thi đua, phong trào hoạt đô nô g khác. 6/ Tăng cường các hình thức tuyên truyền thông tin qua bảng tin, đài phát thanh xã , giáo dục theo chủ đề, biểu dương gương tốt, phát đô nô g phong trào chia sẽ giúp bạn, giúp người hoạn nạn. 7/Ngành giáo dục nên thường xuyên mở các đợt hội thảo, tổ chức hội giảng phân môn Đạo đức để giáo viên nhuần nhuyễn với phương pháp giảng dạy môn Đạo đức IV. CAM KẾT KHÔNG SAO CHÉP HOẶC VI PHẠM BẢN QUYỀN. Tôi xin cam kết trong quá trình tạo ra sáng kiến không sao chép hoặc vi phạm bản quyền của bất kì cá nhân nào. Trên đây là những kinh nghiệm của bản thân tôi được rút ra trong những năm công tác vừa qua. Tôi rất mong sự đóng góp nhiệt tình của quý thầy cô để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn. 16 Xin chân thành cảm ơn! GiaoXuân, ngày 18 tháng 3 năm 2016 CƠ QUAN ĐƠN VỊ TÁC GIẢ SÁNG KIẾN ÁP DỤNG SÁNG KIẾN (xác nhận) ..................................................................... ..................................................................... Ngô Thị Duyên (Ký tên, đóng dấu) PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO (Xác nhận, đánh giá, xếp loại) . …………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………. (LĐ phòng ký tên, đóng dấu) 17