Phßng gi¸o dôc - ®µo t¹o tP. H−ng Yªn
Tr−êng tiÓu häc Qu¶ng ch©u
-----WX-----
Kinh nghiÖm
Mét sè biÖn ph¸p qu¶n lý nh»m n©ng cao
chÊt l−îng gi¸o dôc
NguyÔn ThÞ Thanh Th¶o
Hä vµ tªn:
§¬n vÞ : Tr−êng TiÓu häc Qu¶ng Ch©u
H−ng Yªn, th¸ng 5 n¨m 2010
1
PhÇn më ®Çu
1. lý do chän ®Ò tµi
Qu¶n lÝ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña x· héi nãi
chung vµ cña mét tæ chøc nãi riªng. M¸c ®· viÕt: “ TÊt c¶ mäi lao ®éng x∙ héi
trùc tiÕp hay lao ®éng chung nµo tiÕn hµnh trªn quy m« t−¬ng ®èi lín th× Ýt
nhiÒu còng ®Òu cÇn ®Õn mét sù chØ ®¹o ...” Gi¸o dôc ®µo t¹o còng nh− c¸c lÜnh
vùc ho¹t ®éng kh¸c, kh©u qu¶n lÝ gi¸o dôc lµ mét tÊt yÕu, lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó
®¶m b¶o ho¹t ®éng gi ¸o dôc ®µo t¹o ®¹t ®−îc môc tiªu ®· ho¹ch ®Þnh. Qu¶n lý
nhµ tr−êng lµ mét bé phËn cña qu¶n lý gi¸o dôc nãi chung. Muèn duy tr×, ph¸t
triÓn vµ n©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc ®µo t¹o cña nhµ tr−êng, mét kh©u then chèt,
c¬ b¶n vµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh lµ ph¶i n©ng cao chÊt l−îng qu¶n lý cña Ban gi¸m hiÖu ®Æc
biÖt lµ cña ng−êi HiÖu tr−ëng ®èi víi ho ¹t ®éng d¹y häc cña ®éi ngò gi¸o viªn. §Êt n−íc
ta ®· tr¶i qua 20 n¨m ®æi míi, cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, nÒn gi¸o dôc ®µo t¹o
n−íc ta còng ®· ph¸t triÓn vµ ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu quan träng: Quy m« lín,
sè l−îng t¨ng nhanh. C¸c h×nh thøc gi¸o dôc ®µo t¹o ®a d¹ng, chÊt l−îng ®−îc
n©ng lªn mét b−íc. Bªn c¹nh n h÷ng thµnh tÝch ®ã, gi¸o dôc ®µo t¹o cßn béc lé
nh÷ng yÕu kÐm so víi c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. NghÞ quyÕt TW2
(kho¸ VIII) chØ râ: “ Gi¸o dôc ®µo t¹o n−íc ta cßn yÕu kÐm, bÊt cËp vÒ quy m«,
c¬ cÊu, ®¸ng quan t©m nhÊt lµ chÊt l−îng hiÖu qu¶ cßn thÊp” ch−a ®¸p øng kÞp
thêi nh÷ng ®ßi hái ngµy cµng cao vÒ nguån lùc cña c«ng viÖc ®æi míi kinh tÕ x·
héi. Trong gi¸o dôc th× chÊt l−îng gi¸o dôc vµ ho¹t ®éng d¹y häc cña gi¸o viªn lµ
hai yÕu tè c¬ b¶n t¹o n ªn hiÖu qu¶ gi¸o dôc. §Ó gãp phÇn kh¾c phôc nh÷ng h¹n
chÕ trªn ®©y, viÖc nghiªn cøu s©u s¾c vÒ biÖn ph¸p qu¶n lý cña HiÖu tr−ëng lµ viÖc
lµm thiÕt thùc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng d¹y häc cña ®éi ngò gi¸o viªn; qua
®ã nh»m n©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc.
MÆt kh¸c ph¶i chó träng ®Æc biÖt ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc
ë c¸c tr−êng TiÓu häc, ph¶i kh«ng ngõng häc tËp, ®óc kÕt kinh nghiÖm, ®æi míi
c¶i tiÕn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc, vËn dông mét c¸ch linh
2
ho¹t s¸ng t¹o vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ®¬n vÞ m×nh qu¶n lý.
NhËn thøc râ ®iÒu ®ã, lµ mét c¸n bé qu¶n lý phô tr¸ch chuyªn m«n t¹i mét
ng«i tr−êng ®· ®¹t ChuÈn quèc gia giai ®o¹n 1 ®ang phÊn ®Êu ®Ó ®¹t chuÈn giai ®o¹n
2 víi chÊt l−îng d¹y vµ häc cao, t«i lu«n tr¨n trë suy nghÜ: Lµm thÕ nµo ngµy mét
n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng d¹y vµ häc. §ã còng lµ lÝ do t«i chän vµ nghiªn cøu
®Ò tµi: “Mét sè biÖn ph¸p qu¶n lÝ nh»m n©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc.”
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
Trªn c¬ së nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc cña
ng−êi c¸n bé qu¶n lý, chØ ra thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng, tõ ®ã ®Ò
xuÊt c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng gi¶ng
d¹y trong nhµ tr−êng .
3. Kh¸ch thÓ vµ ®èi t−îng nghiªn cøu
Kh¸ch thÓ nghiªn cøu: Ho¹t ®éng qu¶n lý d¹y häc cña Ban gi¸m hiÖu trong
Tr−êng TiÓu häc Qu¶ng Ch©u- thµnh phè H−ng Yªn.
§èi t−îng nghiªn cøu: BiÖn ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc cña Ban gi¸m hiÖu
tr−êng TiÓu häc Qu¶ng Ch©u- thµnh phè H−ng Yªn.
4. gi¶ thuyÕt khoa häc
NÕu t×m ra ®−îc c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc phï hîp th× chÊt
l−îng gi¸o dôc nãi chung vµ ho¹t ®éng d¹y häc cña Tr−êng TiÓu häc Qu¶ng Ch©u
nãi riªng sÏ ®−îc n©ng cao.
5. nhiÖm vô nghiªn cøu
XuÊt ph¸t tõ môc ®Ých nghiªn cøu vµ gi¶ thuyÕt khoa, ®Ò tµi tËp trung gi¶i
quyÕt nh÷ng nhiÖm vô sau:
NhiÖm vô th− nhÊt : Nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ qu¶n lý, qu¶n lý
gi¸o dôc, qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y vµ häc cña gi¸o viªn .
NhiÖm vô thø hai : Kh¶o s¸t thùc tr¹ng q u¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc cña gi¸o viªn
tr−êng TiÓu häc Qu¶ng Ch©u- thµnh phè H−ng Yªn.
3
NhiÖm vô thø ba : §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc cña
ng−êi c¸n bé qu¶n lý tr−êng TiÓu häc kiÓm chøng nhËn thøc vÒ tÝnh cÇn thiÕt vµ tÝnh
kh¶ thi cña c¸c biÖn ph¸p ®Ò xuÊt.
6. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
a/ Nhãm nghiªn cøu ph−¬ng ph¸p lý luËn
- Nghiªn cøu c¸c tµi liÖu v¨n b¶n, kh¸i qu¸t hÖ thèng ho¸ c¬ së vÊn ®Ò lý luËn
c¬ b¶n cña ®Ò tµi.
- Nghiªn cøu c¸c v¨n b¶n, c¸c tµi liÖu, NghÞ quyÕt cña §¶ng, cña ngµnh Gi¸o
dôc ®µo t¹o.
b/ Nhãm ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tiÔn
- Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra (aket) b»ng b¶ng hái dµnh cho c¸n bé qu¶n lÝ, gi¸o viªn.
- Ph−¬ng ph¸p quan s¸t dù giê theo dâi ho¹t ®éng gi¶ng d¹y.
- Ph−¬ng ph¸p trß chuyÖn pháng vÊn.
- Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu s¶n phÈm H§DH.
- Nghiªn cøu s¶n phÈm qu¶n lÝ H§DH tr−êng TiÓu häc
- Ph−¬ng ph¸p tæng kÕt kinh nghiÖm qu¶n lÝ chuyªn m«n ë tr−êng TiÓu häc.
- Ph−¬ng ph¸p kiÓm chøng, nhËn thøc vÒ tÝnh cÇn thiÕt vµ tÝnh kh¶ thi cña c¸c
biÖn ph¸p.
c/ Nhãm ph−¬ng ph¸p bæ trî
- Ph−¬ng ph¸p xö lý sè liÖu b»ng sè liÖu thèng kª to¸n häc.
- Ph−¬ng ph¸p thö nghiÖm ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶, møc ®é ¶nh h−ëng cña mét sè
biÖn ph¸p.
4
PhÇn néi dung
Ch−¬ng 1: lý luËn chung vÒ qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc
1.1. vµi nÐt vÒ lÞch sö nghiªn cøu
Tõ thêi ®¹i cæ x−a, Khæng Tö (551- 479 TCN) - triÕt gia næi tiÕng - nhµ gi¸o
dôc lçi l¹c Trung Quèc cho r»ng: §Êt n−íc muèn phån vinh, yªn b×nh, ng−êi qu¶n
lý cÇn chó träng ®Õn 3 yÕu tè: Thø (d© n ®«ng), Phó (d©n giµu), Gi¸o (d©n ®−îc
gi¸o dôc).
nh− vËy gi¸o dôc lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®−îc cña mçi d©n téc. Theo
Khæng Tö th× gi¸o dôc lµ viÖc lµm cÇn thiÕt cho mäi ng−êi “ H÷u gi¸o v« lo¹i” .
VÒ ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc «n g coi träng viÖc tù häc, tù luyÖn, tu nh©n ph¸t huy mÆt
tÝch cùc, s¸ng t¹o, n¨ng lùc néi sinh, d¹y häc s¸t ®èi t−îng, c¸ biÖt ho¸ ®èi
t−îng. KÕt hîp häc víi hµnh, lý thuyÕt víi thùc tiÔn, ph¸t triÓn ®éng c¬ høng thó, ý
chÝ cña ng−êi häc. Nh×n chung cho ®Õn nay ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc cña Khæng Tö
vÉn lµ nh÷ng bµi häc lín cho c¸c nhµ tr−êng trong c«ng t¸c qu¶n lý cña m×nh.
§¶ng vµ nhµ n−íc ta coi gi¸o dôc lµ: “ Quèc s¸ch hµng ®Çu ”; toµn x· héi ®Òu
cã ý thøc ch¨m lo cho sù nghiÖp gi¸o dôc v× gi¸o dôc ®· t¹o nªn nguån lùc con
ng−êi phôc vô c ho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ ®Ó gi¸o dôc ViÖt Nam theo kÞp
víi gi¸o dôc cña c¸c n−íc tiªn tiÕn trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®øng tr−íc nhiÖm vô ®æi míi gi¸o dôc ®µo t¹o
nãi chung vµ ®æi míi néi dung, ph−¬ng ph¸p d¹y häc nãi riªng, nhiÒu nhµ
nghiªn cøu, trong ®ã nh÷ng nhµ gi¸o dôc, t©m lý häc ®· ®i s©u nghiªn cøu vÊn ®Ò
vÒ ®æi míi néi du ng d¹y häc theo h−íng n©ng cao tÝnh hiÖn ®¹i vµ g¾n khoa häc
víi thùc tiÔn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, vÊn ®Ò lÊy häc sinh lµm trung t©m trong ho¹t
®éng d¹y häc (TrÇn Hång Qu©n, Ph¹m Minh H¹c, §ç §×nh Hoan, TrÞnh Xu©n
Vò...).
Nh− vËy vÊn ®Ò n©ng cao chÊt l−îng d¹y häc tõ l©u ®· ®−îc c¸c nhµ nghiªn
5
cøu trong vµ ngoµi n−íc quan t©m . Trong nh÷ng n¨m cuèi thÕ kØ XX khi mµ
toµn x· héi b−íc vµo mét giai ®o¹n míi th× h¬n bao giê hÕt vÊn ®Ò nµy ®−îc
quan t©m nhiÒu h¬n, nã ®· trë thµnh mèi quan t©m chung cña toµn x· héi, ®Æc biÖt
lµ cña c¸c nhµ nghiªn cøu gi¸o dôc. ý kiÕn cña c¸c nhµ nghiªn cøu cã thÓ kh¸c
nhau nh−ng ®iÓm chung mµ ta thÊy trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña hä lµ:
Kh¼ng ®Þnh vai trß quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý trong viÖc n©ng cao chÊt l−îng
d¹y vµ häc ë c¸c cÊp häc, bËc häc. §©y còng chÝnh lµ mét trong nh÷ng t− t−ëng
mang tÝnh chiÕn l−îc vÒ ph¸t triÓn gi¸o dôc cña §¶ng ta “ §æi míi m¹nh mÏ néi
dung, ph−¬ng ph¸p vµ qu¶n lý gi¸o dôc ®µo t¹o”.
Qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc lµ ho¹t ®éng trung t©m cña Ban gi¸m hiÖu
nhµ tr−êng trong ®ã cã vai trß v« cïng quan träng cña phã hiÖu
tr−ëng. §ång thêi còng lµ néi dung qu¶n lý c¬ b¶n, quan träng trong c«ng t¸c
qu¶n lý tr−êng häc.
Thñ t−íng Phan V¨n Kh¶i ®· nªu: “ Kh©u quan träng nhÊt ®Ó n©ng cao chÊt
l−îng gi¸o dôc lµ ng−êi thÇy. Ch−¬ng tr×nh vµ SGK cã c¶i tiÕn, c¬ së vËt chÊt vµ
trang thiÕt bÞ cã ®Çu t− bao nhiªu mµ kh«ng cã thÇy d¹y giái, thÇy d¹y tèt, ng−êi
qu¶n lý giái, ng−êi qu¶n lý tèt còng v« Ých ”.
Do vËy, muèn thùc hiÖn ®−îc môc tiªu gi¸o dôc cña bËc TiÓu häc, ®¸p øng
yªu cÇu x· héi trong giai ®o¹n hiÖn nay, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ph¶i thùc hiÖn m¹nh mÏ
h¬n n÷a viÖc c¶i tiÕn vµ ®æi míi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, n©ng cao chÊt l−îng d¹y
häc, kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm trong ngµnh gi¸o dôc ®Ó hoµn thµnh tèt viÖc ®µo t¹o,
båi d−ìng nguån nh©n lùc con ng−êi cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®Ëi ho¸
®Êt n−íc. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng cña c¸c tr−êng phæ th«ng nãi chung,
tr−êng TiÓu häc nãi riªng lµ ph¶i cã cuéc c¸ch m¹ng trong gi¸o dôc, trong c«ng
cuéc qu¶n lý ®Ó ®¸p øng ®−îc nh÷ng ®Þnh h−íng vµ yªu cÇu míi cña x· héi.
1.2. c¬ së lÝ luËn
1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý
6
Qu¶n lý lµ mét thuéc tÝnh lÞch sö v× nã ph¸t triÓn theo sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi
ng−êi, th−êng xuyªn biÕn ®æi, nã lµ néi t¹i cña mäi qu¸ tr×nh lao ®éng.
Qu¶n lý lµ mét hiÖn t−îng xuÊt hiÖn rÊt sím, lµ mét ph¹m trï tån t¹i kh¸ch
quan ra ®êi tõ b¶n th©n nhu cÇu cña mäi chÕ ®é x· héi, mäi quèc gia vµ mäi thêi
®¹i. Theo tõ ®iÓn TiÕng ViÖt (NXB khoa häc x· héi - 1992, qu¶n lý: mang nghÜa cña
®éng tõ ) nghÜa lµ:
+ Qu¶n: Lµ tr«ng coi vµ gi÷ g×n theo nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh
+ Lý: Lµ tæ chøc vµ ®iÒu khiÓn c¸c ho¹t ®éng theo yªu cÇu nhÊt ®Þnh.
Theo quan ®iÓm ®iÒu khiÓn häc: Qu¶n lý lµ chøc n¨ng cña hÖ tæ chøc víi
b¶n chÊt kh¸c nhau (Sinh häc, x· héi kü thuËt) nã b¶o toµn cÊu tróc c¸c hÖ, duy tr×
chÕ ®é ho¹t ®éng.
NguyÔn Minh §¹o ®Þnh nghÜa: “ Qu¶n lý lµ sù t¸c ®éng liªn tôc cã tæ chøc,
cã ®Þnh h−íng cña chñ thÓ qu¶n lý lªn kh¸ch thÓ qu¶n lý vÒ c¸c mÆt v¨n ho¸,
chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi b»ng mét hÖ thèng luËt lÖ, c¸c chÝnh s¸ch, c¸c nguyªn t¾c,
c¸c ph−¬ng ph¸p vµ c¸c biÖn ph¸p cô thÓ nh»m t¹o ra m«i tr−êng vµ ®iÒu kiÖn cho
sù ph¸t triÓn cña ®èi t−îng”.
Nh− vËy, kh¸i niÖm qu¶n lý ®−îc c¸c nhµ nghiªn cøu ®−a ra ®Þnh nghÜa ®·
g¾n víi lo¹i h×nh qu¶n lý hoÆc ë lÜnh vùc ho¹t ®éng, nghiªn cøu cô thÓ song ®Òu
thèng nhÊt ë b¶n chÊt cña ho¹t ®éng qu¶n lý. §ã lµ sù t¸c ®éng mét c¸ch cã ®Þnh
h−íng cã chñ ®Ých cña chñ thÓ qu¶n lý ®Õn kh¸ch thÓ qu¶n lý nh»m lµm cho tæ
chøc vËn hµnh ®¹t môc tiªu mong muèn b»ng kÕ ho¹ch ho¸, tæ chøc, chØ ®¹o,
kiÓm tra.
Tõ c¸c ®Þnh nghÜa trªn cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt nh− sau:
+ Qu¶n lý lµ ho¹t ®éng bao trïm mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi loµi ng−êi, nã cã
vai trß ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh lao ®éng vµ ph¹m trï tån t¹i kh¸ch quan, lµ tÊt yÕu
cña lÞch sö.
+ Qu¶n lý lµ ph−¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu chung cña mét nhãm
7
ng−êi, mét tæ chøc, mét c¬ quan hay nãi réng h¬n lµ mét nh µ n−íc. Lao ®éng
qu¶n lý lµ ®iÒu kiÖn qua n träng ®Ó lµm cho x· héi loµi ng−êi tån t¹i, vËn hµnh vµ
ph¸t triÓn.
+ Qu¶n lý bao gåm 2 yÕu tè: Chñ thÓ qu¶n lý vµ ®èi t−îng qu¶n lý quan hÖ
chÆt chÏ víi nhau b»ng nh÷ng t¸c ®éng qu¶n lý, trong ®ã chñ thÓ qu¶n lý lµ t¸c
nh©n t¹o ra c¸c t¸c ®éng (c¸ nh©n hoÆc tæ chøc cã nhiÖm vô qu¶n lý, ®iÒu khiÓn
ho¹t ®éng). §èi t−îng qu¶n lý lµ bé phËn chÞu sù t¸c ®éng cña qu¶n lý (kh¸ch thÓ
cña qu¶n lý). Nh− vËy th«ng qua quy tr×nh: KÕ ho¹ch, tæ chøc, chØ ®¹o, kiÓm tra,
kh¸i niÖm qu¶n lý th−êng ®−îc hiÓu nh− sau: Qu¶n lý lµ sù t¸c ®éng cã ý thøc th«ng
qua kÕ ho¹ch ho¸, tæ chøc, chØ ®¹o, kiÓm tra ®Ó chØ huy, ®iÒu khiÓn c¸c qu¸ tr×nh
x∙ héi vµ hµnh vi ho¹t ®éng cña con ng −êi nh»m ®¹t ®Õn môc tiªu ®óng ý chÝ
cña con ng−êi qu¶n lý vµ phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan.
Ngµy nay tr−íc nh÷ng biÕn ®éng kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ x· héi, c«ng
t¸c qu¶n lý ®−îc coi lµ mét trong n¨m nh©n tè ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ( Vèn nguån lùc lao ®éng - khoa häc kü thuËt - tµi nguyªn vµ qu¶n lý ). Trong ®ã qu¶n lý
cã vai trß mang tÝnh quyÕt ®Þnh cho sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña c«ng viÖc . V×
thÕ ng−êi lµm c«ng t¸c qu¶n lý h«m nay kh«ng nh÷ng ph¶i cã tr×nh ®é häc vÊn,
tr×nh ®é chuyªn m«n cao, cã p hÈm chÊt ®¹o ®øc tèt mµ cßn ph¶i lµ ng−êi ®−îc
båi d−ìng vÒ khoa häc qu¶n lý , cã nghÖ thuËt qu¶n lý , cã n¨ng lùc tæ chøc vµ tËn
t©m víi c«ng viÖc.
1.2.2. C¸c chøc n¨ng qu¶n lý .
Chøc n¨ng qu¶n lý lµ mét hÖ thèng nhÊt ho¹t ®éng tÊt yÕu cña chñ thÓ
qu¶n lý n¶y sinh tõ sù ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ trong ho¹t ®éng qu¶n lý
nh»m thùc hiÖn môc tiªu qu¶n lý bao gåm c¸c chøc n¨ng sau:
1.2.2.1. KÕ ho¹ch ho¸.
Theo Peter Druker, mét trong nh÷ng chuyªn gia qu¶n lý hµng ®Çu ®−¬ng ®¹i ®·
®Ò xuÊt tiªu chuÈn vÒ tÝnh hiÖu nghiÖm ( tøc lµ kh¶ n¨ng lµm nh÷ng viÖc
8
“§óng”) vµ tÝnh hiÖu qu¶ ( tøc lµ kh¶ n¨ng lµm ®óng viÖc). ¤ng cho r»ng tÝnh
hiÖu nghiÖm lµ quan träng h¬n, bëi vÉn cã thÓ ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ khi chän sai
môc tiªu. Hai tiªu chuÈn nµy song hµnh cïng víi hai khÝa c¹nh cña kÕ ho¹ch x¸c
®Þnh nh÷ng môc tiªu “§óng” vµ lùa chän nh÷ng biÖn ph¸p “§óng” ®Ó ®¹t c¸c
môc tiªu nµy. C¶ hai khÝa c¹nh ®ã ®Òu cã ý nghÜa s èng cßn ®èi víi qu¸ tr×nh
qu¶n lý.
Trong qu¶n lý gi¸o dôc, qu¶n lý nhµ tr−êng, x¸c ®Þnh chøc n¨ng kÕ ho¹ch ho¸
cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi sù tån t¹i, vËn hµnh vµ ph¸t triÓn cña nhµ tr−êng.
Bëi trªn c¬ së ph©n tÝch nh÷ng th«ng tin qu¶n lý, nh÷ng tiÒm n¨ng hiÖn cã, nh÷ng
kh¶ n¨ng sÏ cã mµ x¸c ®Þnh néi dung ho¹t ®éng, c¸c ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh, nh÷ng
®iÒu kiÖn ®¶m b¶o ®Ó ®−a nhµ tr−êng ®¹t tíi môc tiªu mµ nhµ tr−êng mong
muèn ®¹t ®−îc.
Chøc n¨ng kÕ ho¹ch hãa bao gåm c¸c chøc n¨ng sau:
+ Chøc n¨ng chuÈn ®o¸n :
+ Chøc n¨ng dù b¸o :
+ Chøc n¨ng dù ®o¸n :
1.2.2.2. Chøc n¨ng tæ chøc
§Ò cËp ®Õn chøc n¨ng nµy Bamard cho r»ng: “ Chøc n¨ng qu¶n lý nh− lµ hÖ
thèng c¸c ho¹t ®éng hay t¸c ®éng cã ý thøc cña hai hay nhiÒu ng−êi”. Trong
cuèn C¬ cë khoa häc qu¶n lý ®· x¸c ®Þnh : “Tæ chøc lµ ho¹t ®éng h−íng tíi h×nh
thµnh cÊu tróc tèi −u cña hÖ thèng qu¶n lý vµ phèi hîp tèt nhÊt gi÷a c¸c hÖ thèng
l·nh ®¹o vµ bÞ l·nh ®¹o”. Trong qu¶n lý gi¸o dôc, qu¶n lý nhµ tr−êng ®iÒu quan
träng nhÊt cña c«ng t¸c tæ chøc lµ ph ¶i x¸c ®Þnh cho ®−îc vµ x¸ c ®Þnh râ vai trß, vÞ
trÝ cña mçi c¸ nh©n, mçi thµnh viªn, mçi bé phËn ®¶m b¶o mèi quan hÖ liªn kÕt
gi÷a c¸c c¸ nh©n, c¸c thµnh viªn, c¸c bé phËn t¹o nªn sù thèng nhÊt vµ ®ång bé yÕu tè ®¶m b¶o sù thµnh c«ng trong qu¶n lý, qu¶n lý gi¸o dôc, qu¶n lý nhµ tr−êng.
1.2.2.3. Chøc n¨ng chØ ®¹o
9
Trong qu¶n lý gi¸o dôc, qu¶n lý nhµ tr−êng chøc n¨ng chØ ®¹o cã ý nghÜa
quan träng sèng cßn ®ßi hái n¨ng lùc phÈm chÊt vµ nghÖ thuËt cña chñ thÓ qu¶n lý,
chØ ®¹o kh¸ch thÓ lµ nh÷ng con ng−êi cã tr×nh ®é n¨ng lùc vµ c¸ tÝnh phong phó.
1.2.2.4. Chøc n¨ng kiÓm tra
KiÓm tra lµ chøc n¨ng cã liªn quan ®Õn mäi cÊp qu¶n lý ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng kÕt
qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng qu¶n lý, ®o l−êng c¸c sai lÖch n¶y sinh trong qu¸
tr×nh ho¹t ®éng so víi môc tiªu vµ kÕ ho¹ch ®Þnh tr−íc. Nh− vËy, sau khi x¸c
®Þnh c¸c môc tiªu , quyÕt ®Þnh nh÷ng biÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó hoµn thµnh môc tiªu vµ
triÓn khai c¸c ho¹t ®éng tæ chøc, chØ ®¹o thùc hiÖn ho¸ c¸c môc tiªu, ®iÒu quan
träng ph¶i tiÕn hµnh ho¹t ®éng kiÓm tra ®Ó xem xÐt viÖc triÓn khai c¸c quyÕt
®Þnh trong thùc tiÔn tõ ®ã cã nh÷ng ®iÒu chØnh cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh ho¹t
®éng ®Ó gãp phÇn ®¹t tíi môc tiªu mµ ng−êi qu¶n lý cÇn h−íng tíi.
1.2.3. Qu¶n lÝ nhµ tr−êng
Nhµ tr−êng lµ tæ chøc gi¸o dôc c¬ së trùc tiÕp lµm c«ng t¸c gi¸o dôc ®µo t¹o;
chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña c¸c cÊp qu¶n lý gi¸o dôc ®ång thêi nhµ tr−êng còng lµ
mét hÖ thèng ®éc lËp, tù qu¶n. ViÖc qu¶n lý nhµ tr−êng ph¶i nh»m môc ®Ých n©ng
cao chÊt l−îng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc vµ ph¸t triÓn nhµ tr−êng.
Gi¸o s− Ph¹m Minh H¹c viÕt: “ Qu¶n lý nhµ tr−êng lµ thùc hiÖn ®−êng lèi
cña §¶ng trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh tøc lµ ®−a nhµ tr−êng vËn
hµnh theo nguyªn lý gi¸o dôc ®Ó tiÕn tíi môc tiªu gi¸o dôc, môc tiªu ®µo t¹o ®èi
víi ngµnh gi¸o dôc, víi thÕ hÖ trÎ vµ tõng häc sinh.”
Gi¸o s− NguyÔn Ngäc Quang cho r»ng: “ Qu¶n lý nhµ tr−êng lµ qu¶n lý
ho¹t ®éng d¹y vµ häc tøc lµ lµm sao ®−a ho¹t ®éng ®ã tõ tr¹ng th¸i nµy sang
tr¹ng th¸i kh¸c ®Ó dÇn dÇn tiÕn tíi môc tiªu gi¸o dôc.”
Qu¶n lý nhµ tr−êng TiÓu häc vÒ b¶n chÊt lµ qu¶n lý con ng−êi trong nhµ
tr−êng, hÖ bÞ qu¶n lý lµ tËp thÓ gi¸o viªn vµ tËp thÓ häc sinh, hÖ qu¶n lý lµ l·nh ®¹o
nhµ tr−êng. Cã thÓ nãi qu¶n lý tr−êng TiÓu häc chñ yÕu t¸c ®éng ®Õn tËp thÓ gi¸o
viªn ®Ó tæ chøc vµ phèi hîp ho¹t ®éng d¹y häc trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc häc sinh
10
trong môc tiªu cÊp häc. C«ng t¸c qu¶n lý tr−êng häc bao gåm sù qu¶n lý , sù t¸c
®éng qua l¹i gi÷a tr−êng häc vµ x· héi ®ång thêi qu¶n lý chÝnh nhµ tr−êng. Chóng
ta cã thÓ ph©n tÝch qu¸ tr×nh gi¸o dôc ®µo t¹o cña nhµ tr−êng nh− mét hÖ thèng
gåm 6 thµnh tè ®ã lµ:
1. Môc tiªu gi¸o dôc
2. Néi dung gi¸o dôc
3. ThÇy gi¸o
4. Häc sinh
5. Ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc
6. C¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ d¹y häc
Ng−êi qu¶n lý tr−êng häc chÝnh lµ HiÖu tr−ëng vµ c¸ c Phã hiÖu tr−ëng. Ho¹t
®éng qu¶n lý cña ng−êi qu¶n lý lµ ph¶i lµm cho hÖ thèng c¸c thµnh tè vËn hµnh, liªn
kÕt chÆt chÏ víi nhau ®em l¹i kÕt qu¶ nh− mong muèn.
1.2.4. Vai trß cña gi¸o viªn T iÓu häc trong sù nghiÖp gi¸o dôc
Ng−êi gi¸o viªn TiÓu häc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi qu¸ tr×nh gi¸o
dôc ë TiÓu häc. Ho¹t ®éng lao ®éng cña ng−êi thÇy võa mang tÝnh nghiÖp vô võa
mang tÝnh nghÖ thuËt. §ßi hái c¸c thµy c« gi¸o ë bËc TiÓu häc ph¶i lµ tÊm g−¬ng
s¸ng, lµ h×nh ¶nh th©n th−¬ng gÇn gòi ®Ó häc sinh häc tËp vµ noi theo. Môc tiªu ®µo
t¹o gi¸o dôc TiÓu häc ®· quy ®Þnh vai trß cña gi¸o viªn TiÓu häc lµ: “ Lùc l−îng
gi¸o dôc chÝnh gi÷ vai trß chñ ®¹o cho mäi häat ®éng gi¸o dôc lµ ng−êi gi¸o
dôc, tæ chøc qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña trÎ b»ng ph−¬ng thøc nhµ tr−êng ”. ë TiÓu
häc, ho¹t ®éng d¹y vµ häc trªn líp víi tÊt c¶ c¸c m«n quy ®Þnh theo ch−¬ng tr×nh
lµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng−êi gi¸o viªn. Ho¹t ®éng nµy ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i
n¾m v÷ng con ®−êng, c¸ch thøc cña sù h×nh thµnh trÝ tuÖ vµ nh©n c¸ch cña trÎ, ®Þnh
h−íng vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ®ã, ph¶i biÕt “ D¹y ch÷” kÕt hîp víi “ D¹y ng−êi ”.
§Ó ®¸p øng yªu cÇu cña ChuÈn nghÒ nghiÖp, gi¸o viªn tiÓu häc ph¶i ph¸t triÓn toµn
diÖn vÒ tr×nh ®é vµ nh©n c¸ch, ph¶i cã kiÕn thøc vµ c¸c nghiÖp vô s− ph¹m ph¶i ®¹t
11
tíi nghÖ thuËt.
1.2.5.Vai trß cña ng−êi c¸n bé qu¶n lÝ trong viÖc n©ng cao n¨ng lùc d¹y häc
cho gi¸o viªn.
Thùc hiÖn môc tiªu qu¶n lý, chøc tr¸ch vµ nhiÖm vô cña ng−êi qu¶n lÝ tr−êng
TiÓu häc ph¶i ®¶m b¶o chÊt l−îng gi¸o dôc toµn diÖn theo môc tiªu gi¸o dôc TiÓu
häc. Muèn vËy ph¶i kh«ng ngõng x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn cña tr−êng ®ñ vÒ sè
l−îng, ®¶m b¶o vÒ chÊt l−îng, ®ñ n¨ng lùc gi ¶ng d¹y... Th−êng xuyªn tæ chøc häc
tËp, båi d−ìng nh»m n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cho gi¸o viªn vµ
c¸n bé c«ng nh©n viªn ®ång thêi quan t©m ®Õn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña hä.
1.2.6. §Þnh h−íng chØ ®¹o ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay.
§æi míi ph−¬ng ph¸p lµ ®−a c¸c ph−¬ng ph¸p d¹y häc míi vµo gi¶ng d¹y trªn
c¬ së ph¸t huy mÆt tÝch cùc cña ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng®Ó n©ng cao chÊt l−îng d¹y
häc, n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸o dôc ®µo t¹o.
- D¹y häc ph¶i ph¸t huy ®−îc tÝnh tÝch cùc tù gi¸c chñ ®éng s¸ng t¹o cña ng−êi
häc.
- D¹y häc ph¶i båi d−ìng ph−¬ng ph¸p tù häc cho ng−êi häc.
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông tri thøc vµo thùc tiÔn.
- D¹y häc ph¶i t¸c ®éng ®Õn t×nh c¶m, ®em l¹i niÒm vui, høng thó häc tËp cho
ng−êi häc.
Trong 4 ®Þnh h−íng trªn th× ®Þnh h−íng c¬ b¶n nhÊt lµ: “D¹y häc ph¶i ph¸t
huy ®−îc tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña ng−êi häc”.
Trong mçi nhµ tr−êng, Ban gi¸m hiÖu lµ ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lÝ chØ
®¹o mäi ho¹t ®éng trong ®ã cã ho¹t ®éng d¹y häc. ViÖc qu¶n lÝ chØ ®¹o ®æi míi
ph−¬ng ph¸p d¹y häc nh»m n©ng cao chÊt l−îng d¹y cña thÇy chÊt l−îng häc cña trß
lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch cña gi¸o dôc trong giai ®o¹n míi.
12
Ch−¬ng 2
Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý Ho¹t ®éng d¹y häc
ë tr−êng TiÓu häc qu¶ng ch©u- thµnh phè h−ng yªn
n¨m häc 2009- 2010
2.1.VÒ c¬ së vËt chÊt phôc vô ho¹t ®éng d¹y vµ häc:
ThuËn lîi
- C¬ së vËt chÊt cña nhµ tr−êng kh¸ khang trang.
- Nhµ tr−êng cã ®ñ phßng häc cho häc sinh häc 2 buæi/ ngµy.
- Dï ®iÒu kiÖn nhµ tr−êng cßn khã kh¨n nh−ng tr−êng ®· ®Çu t− th− viÖn chuÈn
phôc vô gi¸o viªn vµ häc sinh.
- Nhµ tr−êng hµng n¨m ®Òu mua s¾m TBDH, tµi liÖu phôc vô cho ho¹t ®éng d¹y
häc. HiÖu tr−ëng chØ ®¹o b¶o qu¶n gi÷ g×n, sö dông CSVC- TBDH trong nhµ tr−êng
mét c¸ch tiÕt kiÖm.
Khã kh¨n
- Tr−êng n»m trªn ®Þa bµn trong ®ª, c¸ch biÖt khu d©n c−. §Þa bµn d©n c− sinh
sèng kÐo dµi däc ®ª s«ng Luéc nªn viÖc ®i l¹i cña häc sinh tiÓu häc khi ®Õn tr−êng
gÆp nhiÒu khã kh¨n.
- Nh©n d©n ®Þa ph−¬ng 95% sèng chñ yÕu b»ng nghÒ n«ng, ®êi sèng kinh tÕ cßn
khã kh¨n, nhiÒu häc sinh cã hoµn c¶nh Ðo le nh− bè mÑ mÊt ,hoÆc bè mÑ ®i lµm ¨n xa,
c¸c em ë víi «ng, bµ,...
- Tr−êng ch−a cã ®ñ c¸c phßng chøc n¨ng : phßng ¢m nh¹c, MÜ thuËt, phßng thÓ
chÊt,...
- Tr×nh ®é d©n trÝ thÊp nªn mét sè gia ®×nh phô huynh ch−a quan t©m ®Õn viÖc häc
hµnh cña con em m×nh, giao phã viÖc häc tËp cña con em cho nhµ tr−êng.
2.2.Thùc tr¹ng vÒ ®éi ngò gi¸o viªn
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®éi ngò gi¸o viªn cña nhµ tr−êng t−¬ng ®èi æn ®Þnh,
Ýt cã sù biÕn ®æi; tû lÖ gi¸o viªn ®¹t trªn chuÈn lµ 27/40 = 67,5%, sè gi¸o viªn ®¹t
13
chuÈn trë lªn lµ100%. Tr×nh ®é ®¹t chuÈn nh−ng n¨ng lùc thùc tiÔn, tay nghÒ cña
gi¸o viªn kh«ng ®ång ®Òu. Nã thÓ hiÖn rÊt râ qua ho¹t ®éng d¹y cña gi¸o viªn trªn
líp. Qua kh¶o s¸t thùc tr¹ng ho¹t ®éng d¹y cña gi¸o viªn, t«i cã thÓ chia thµnh 3
møc ®é nh− sau:
+ Cã kh¶ n¨ng chuyÓn t¶i néi dung ch−¬ng tr×nh, SGK mét c¸ch linh ho¹t, s¸ng
t¹o: 13/40= 32,5%
+ ChuyÓn t¶i ®Çy ®ñ n«Þ dung s¸ch gi¸o khoa: 23/40= 57,5%
+ ChuyÓn t¶i néi dung s¸ch gi¸o khoa cßn lóng tóng:4/40= 10%
N¨m häc 2009-2010 lùc l−îng gi¸o viªn trÎ cã sè n¨m d¹y häc d−íi 8 n¨m
chiÕm 30%. §©y lµ nh÷ng gi¸o viªn ®−îc ®µo t¹o tõ c¸c tr−êng ®¹i häc, cao ®¼ng
chÝnh quy nªn hä cã ph−¬ng ph¸p d¹y häc tiªn tiÕn h¬n, ngoµi ra hä cã søc khoÎ, cã
kiÕn thøc chuyªn m«n c¬ b¶n, cã hiÓu biÕt, cã kh¶ n¨ng nhËn thøc còng nh− tiÕp thu
c¸i míi nhanh h¬n. Bªn c¹nh ®ã hä cßn cã lßng nhiÖt t×nh c«ng t¸c yªu nghÒ, mÕn
trÎ. Song nh÷ng gi¸o viªn míi nµy thiÕu kinh nghiÖm trong d¹y häc nhÊt lµ khi tiÕp
xóc víi häc sinh vµ gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng s− ph¹m cßn lóng tóng, ch−a triÖt ®Ó,
thiÕu vèn sèng thùc tÕ vµ ch−a n¾m b¾t ®−îc t©m lý løa tuæi HS TiÓu häc, hay nãng
véi kÓ c¶ trong d¹y häc còng nh− trong gi¸o dôc. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc, hä ch−a
rÌn luyÖn kü kiÕn thøc kÜ n¨ng c¬ b¶n ®· chuyÓn sang phÇn n©ng cao, do vËy dÔ
lµm cho häc sinh ch¸n n¶n. Trong c«ng t¸c gi¸o dôc hä ch−a khÐo lÐo, cho nªn khi
båi d−ìng cho ®èi t−îng nµy cÇn tËp trung vµo trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ
c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý day häc vµ c¸c kü n¨ng giao tiÕp s− ph¹m, øng xö vµ ho¹t
®éng x· héi.
Khi nghiªn cøu nh÷ng gi¸o viªn l©u n¨m trong nghÒ chiÕm 70%. VÒ c¬ b¶n hä ®·
yªn t©m víi nghÒ nghiÖp, cã kinh nghiÖm d¹y häc vµ thùc tÕ c«ng t¸c. §©y lµ sè gi¸o
viªn ®· cã ®é chÝn trong nghÒ d¹y häc vµ hä gãp phÇn lín ®Ó gi÷ v÷ng vµ n©ng cao
chÊt l−îng gi¸o dôc. Tuy nhiªn trong sè gi¸o viªn l©u n¨m Êy cã 15% sè gi¸o viªn kh¶
n¨ng tiÕp thu vµ vËn dông PPDH míi cßn chËm, lóng tóng. HiÖu qu¶ gi¶ng d¹y cßn
h¹n chÕ. §Æc biÖt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc vÉn cßn bÞ
14
¶nh h−ëng bëi nh÷ng thãi quen cè h÷u cña ph−¬ng ph¸p d¹y häc cò, ch−a tÝch cùc sö
dông ®å dïng d¹y häc vµ ch−a ph¸t huy ®−îc hÕt t¸c dông cña TBDH trong giê lªn
líp. Mét sè Ýt gi¸o viªn ch−a thËt sù cè g¾ng vÒ chuyªn m«n, ch−a chÞu khã häc hái
kinh nghiÖm, ch−a cã ý thøc tù häc tù båi d−ìng ®Ó v−¬n lªn, ng¹i ®äc tµi liÖu tham
kh¶o.
Tõ thùc tr¹ng trªn cho thÊy c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i cã kÕ ho¹ch båi d−ìng n©ng
cao chÊt l−îng gi¶ng d¹y cho gi¸o viªn.
2.3. Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc t¹i tr−êng TH Qu¶ng
Ch©u- thµnh phè H−ng Yªn
BGH nhµ tr−êng qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc dùa trªn c¬ së ph¸p lý lµ chñ yÕu
nh−: LuËt gi¸o dôc, §iÒu lÖ tr−êng häc, ph¸p lÖnh c«ng chøc, ph©n phèi ch−¬ng
tr×nh c¸c m«n häc, c¸c h−íng dÉn thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m häc cña Bé, cña Së vµ
Phßng gi¸o dôc thµnh phè. C¸c biÖn ph¸p qu¶n lý cña BGH cã ¶nh h−ëng rÊt lín
®Õn viÖc n©ng cao n¨ng lùc d¹y häc cho gi¸o viªn. §Ó c¸c biÖn ph¸p ®ã cã hiÖu
qu¶ th× tr−íc tiªn ta ph¶i kÓ ®Õn n¨ng lùc cña nhµ qu¶n lý vµ qu¸ tr×nh phÊn ®Êu
®Ó kh«ng ngõng n©ng cao tay nghÒ. BGH ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong c«ng t¸c båi
d−ìng, tù båi d−ìng ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n còng nh− n¨ng lùc qu¶n lý
nhµ tr−êng. C¸n bé qu¶n lý cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, thùc hiÖn tèt mäi ®−êng lèi,
chÝnh s¸ch cña §¶ng, nhµ n−íc vµ cña ngµnh gi¸o dôc. Quan t©m ®Õn nhiÖm vô träng
t©m cña ngµnh lµ phÊn ®Êu ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu gi¸o dôc ®ã lµ “Thµy d¹y tèt, trß
häc tèt”. Quan t©m ®Õn båi d−ìng n¨ng lùc chuyªn m«n, n¨ng lùc d¹y häc cho gi¸o
viªn, t¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸o viªn ®i häc n©ng cao ®Ó ®¹t chuÈn vµ trªn chuÈn. Tæ
chøc tèt c¸c chuyªn ®Ò, c¶i tiÕn sinh ho¹t tæ, nhãm chuyªn m«n, ph¸t ®éng phong
trµo tù lµm ®å dïng d¹y häc. §Æc biÖt BGH coi träng viÖc chØ ®¹o ®Ó gi¸o viªn
ph¶i tÝch cùc vµ chñ ®éng trong viÖc ®æi míi PPDH. BGH ®· m¹nh d¹n ®−a c¸c
m«n häc tù chän( Ngo¹i ng÷ ) vµo CT d¹y häc trong nhµ tr−êng ®Ó thùc hiÖn môc
tiªu gi¸o dôc toµn diÖn vµ ph¸t hiÖn nh÷ng kh¶ n¨ng riªng biÖt cña häc sinh. Cã kÕ
ho¹ch kiÓm tra ®Òu c¸c ho¹t ®éng cña nhµ tr−êng vµ kiÓm tra ®¸nh gi¸ c¸n bé gi¸o
15
viªn còng nh− ®éng viªn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho c¸n bé gi¸o viªn. Song
trong ho¹t ®éng qu¶n lý cña BGH cßn mét vµi h¹n chÕ do c¸c ®/c ®Òu lµ n÷, kinh
nghiÖm qu¶n lý cßn cã mÆt h¹n chÕ. ChÊt l−îng båi d−ìng gi¸o viªn ch−a cao do
viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch vµ tæ chøc chØ ®¹o ch−a s¸t víi yªu cÇu, ch−a ®ång bé ®Ó
gióp gi¸o viªn cã chuyªn m«n yÕu vµ gi¸o viªn míi ra tr−êng. Mét sè gi¸o viªn ch−a
nhiÖt t×nh phÊn ®Êu ®Ó n©ng cao tr×nh ®é mµ l¹i tù b»ng lßng víi tÊm b»ng cao ®¼ng,
®¹i häc, mét sè kh¸c Ýt ®Çu t− cho häc tËp cña b¶n th©n, thiÕu nhiÖt t×nh, cßn ng¹i
khã, ng¹i khæ, ng¹i phÊn ®Êu ®Ó ®¹t gi¸o viªn giái c¸c cÊp. Cã GV cã t − t−ëng “
Lµm c«ng ¨n l−¬ng, ®Õn hÑn l¹i lªn” vµ t©m lý “ an phËn thñ th−êng” trong c«ng
t¸c gi¶ng d¹y vµ gi¸o dôc. Tuy vËy c«ng t¸c qu¶n lý cña BGH trong nh÷ng n¨m gÇn
®©y ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó ®−a chÊt l−îng d¹y häc còng nh− chÊt l−îng gi¸o dôc
cã nh÷ng b−íc tiÕn ®¸ng kÓ. §ã lµ t¹o ra phong trµo ®æi míi trong ph−¬ng ph¸p
gi¶ng d¹y còng nh− n©ng cao ®−îc nhËn thøc cña gi¸o viªn vÒ vÞ trÝ vai trß cña
gi¸o dôc TiÓu häc, cÇn ph¶i t×m ra gi¶i ph¸p tèt nhÊt ®Ó n©ng cao n¨ng lùc gi¸o dôc
còng nh− n¨ng lùc d¹y häc cho ®éi ngò gi¸o viªn TiÓu häc.
Tãm l¹i: Qua ph©n tÝch vµ kh¶o s¸t thùc tr¹ng gi¸o dôc TiÓu häc vµ nh÷ng biÖn
ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc ë tr−êng TiÓu häc Qu¶ng Ch©u cho thÊy: N¨ng
lùc, tr×nh ®é tay nghÒ cña gi¸o viªn kh«ng ®ång ®Òu cho nªn viÖc tiÕp thu vµ viÖc
vËn dông ph−¬ng ph¸p d¹y míi cßn cã nh÷ng h¹n chÕ. Mét vµi gi¸o viªn ng¹i thay
®æi thãi quen d¹y theo kiÓu truyÒn thèng, ng¹i chuÈn bÞ §DDH. Mét sè biÖn ph¸p
qu¶n lý ho¹t ®éng cña gi¸o viªn ch−a chÆt chÏ, th−êng xuyªn. ChÊt l−îng häc
sinh giái ch−a æn ®Þnh. §©y lµ vÊn ®Ò mµ ng−êi lµm c«ng t¸c qu¶n lý, c«ng t¸c gi¸o
dôc nµo còng rÊt quan t©m. Bëi tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trong nhµ tr−êng ®Òu nh»m môc
®Ých n©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc cho häc sinh, phÊn ®Êu ®¹t ®−îc môc tiªu
gi¸o dôc ®· ®Ò ra. Dùa vµo nh÷ng c¬ së thùc tiÔn nªu trªn, t«i m¹nh d¹n ®−a ra mét
sè biÖn ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng d¹y häc nh»m n©ng cao chÊt l−îng gi¶ng d¹y, cô thÓ
®−îc thÓ hiÖn ë ch−¬ng sau.
16
Ch−¬ng 3: ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p qu¶n lý
Nh»m n©ng cao chÊt l−îng d¹y häc
§Ó gi¸o dôc TiÓu häc thùc sù ®æi míi vµ thùc hiÖn tèt môc tiªu bËc häc, c¸c
nhµ qu¶n lý gi¸o dôc ph¶i ®æi míi t− duy gi¸o dôc, t− duy qu¶n lý vµ ®æi míi c«ng
t¸c qu¶n lý n©ng cao chÊt l−îng gi¶ng d¹y, häc tËp cña gi¸o viªn vµ häc sinh trong
tr−êng. V× vËy, ®ßi hái ng−êi c¸n bé qu¶n lý ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ,
linh ho¹t, s¸ng t¹o vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. Qua viÖc thùc hiÖn môc tiªu, néi dung ch−¬ng
tr×nh quy ®Þnh cho cÊp häc, ®Ó qu¶n lÝ ho¹t ®éng d¹y vµ häc chóng t«i ®· thùc hiÖn
mét sè biÖn ph¸p sau:
3.1. Båi d−ìng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cho gi¸o viªn
Trong thùc tÕ còng nh− vÒ lý luËn ®· kh¼ng ®Þnh ®éi ngò gi¸o viªn liªn quan
®Õn chÊt l−îng gi÷ vai trß rÊt quan träng trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu vµ kÕ ho¹ch
®µo t¹o, lµ nh©n tè ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ gi¸o dôc cña nhµ tr−êng. Tr×nh
®é vµ n¨ng lùc s− ph¹m cña gi¸o viªn lµ yÕu tè mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn
chÊt l−îng, uy tÝn cña nhµ tr−êng.Ng−êi c¸n bé qu¶n lÝ ph¶i n¾m ch¾c ®−îc tr×nh ®é,
n¨ng lùc s− ph¹m, tay nghÒ cña ®éi ngò gi¸o viªn. Ph¶i coi viÖc ®iÒu tra c¬ b¶n ®Ó n¾m
v÷ng ®éi ngò gi¸o viªn lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt cña ng−¬i c¸n bé qu¶n lÝ. Bëi trong
mét tËp thÓ gi¸o viªn, kh«ng ph¶i n¨ng lùc, tr×nh ®é tay nghÒ cña mçi ng−êi ®Òu nh−
nhau, ®iÒu ®ã phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh−: tr×nh ®é v¨n ho¸, hÖ ®µo t¹o, thêi gian
®µo t¹o, thêi gian c«ng t¸c, n¨ng lùc s− ph¹m… nÕu h¹n chÕ mét trong nh÷ng yÕu tè
trªn sÏ t¹o nªn sù kh«ng ®ång ®Òu trong ®éi ngò gi¸o viªn cña nhµ tr−êng.
Qua viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i tay nghÒ ®éi ngò gi¸o viªn th× b−íc tiÕp theo
lµ lËp kÕ ho¹ch båi d−ìng gi¸o viªn.
§©y lµ viÖc hÕt søc quan träng, nã gióp ng−êi c¸n bé qu¶n lÝ cã tÇm nh×n xa vµ
bao qu¸t h¬n trong c«ng viÖc cñng cè vµ båi d−ìng ®éi ngò gi¸o viªn mét c¸ch h÷u
hiÖu. Båi d−ìng ®óng lóc, ®óng chç sÏ gióp gi¸o viªn nhanh chãng n©ng cao tr×nh ®é
tay nghÒ cña m×nh. Chóng t«i ®· tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch cô thÓ nh− sau:
17
- §èi víi nh÷ng gi¸o viªn cã tay nghÒ ch−a v÷ng vµng, n¨ng lùc s− ph¹m cßn
h¹n chÕ, mét mÆt Ban gi¸m hiÖu( BGH) bè trÝ c¸c ®ång chÝ cã tay nghÒ nhiÒu n¨m
trong cïng mét khèi líp ®Ó tiÖn cho viÖc rÌn luyÖn tay nghÒ. MÆt kh¸c BGH th−êng
xuyªn dù giê th¨m líp, cã nh÷ng ®ãng gãp ch©n t×nh vµ ®éng viªn c¸c ®ång chÝ ®ã tÝch
cùc dù giê ®ång nghiÖp ®Ó häc hái vÒ ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y võa häc vÒ nghiÖp vô s−
ph¹m cña ®ång nghiÖp.
- Nh÷ng ®ång chÝ cã tr×nh ®é tay nghÒ cao th× ®−îc bæ nhiÖm lµm tæ tr−ëng, tæ
phã chuyªn m«n hoÆc giíi thiÖu vµo Ban chÊp hµnh Chi ®oµn, C«ng ®oµn, thanh tra ®Ó
c¸c ®ång chÝ ®ã cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy n¨ng lùc, së tr−êng cña m×nh trong viÖc x©y
dùng tËp thÓ.
- Bè trÝ s¾p xÕp cho c¸c gi¸o viªn trong tæ khèi chuyªn m«n ®−îc nghØ d¹y 1
buæi chiÒu ®Ó sinh ho¹t chuyªn m«n. Duy tr× sinh ho¹t chuyªn m«n ®óng quy ®Þnh 1
buæi/ tuÇn . Quy tr×nh sinh ho¹t chuyªn m«n theo v¨n b¶n chØ ®¹o cña PGD thµnh phè
H−ng yªn. Mçi buæi sinh ho¹t chuyªn m«n cÇn dµnh 2/3 thêi gian ®Ó sinh ho¹t theo
chuyªn ®Ò, trao ®æi thèng nhÊt néi dung kiÕn thøc, ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. Nh÷ng bµi
khã cÇn bµn b¹c th¶o luËn ®−a ra biÖn ph¸p gi¶i quyÕt, chuÈn bÞ ®å dïng gi¶ng d¹y
hîp lý. §Æc biÖt lµ trao ®æi vµ ®−a biÖn ph¸p kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i, nh÷ng kiÕn thøc
kü n¨ng mµ häc sinh cßn yÕu, kinh nghiÖm båi d−ìng häc sinh giái, phô ®¹o häc sinh
yÕu kÐm, hoÆc chuyªn ®Ò vÒ sö dông hiÖu qu¶ ®å dïng d¹y häc.
- Tæ chøc chuyªn ®Ò ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc .
- Tæ chøc dù giê th¨m líp ®ång nghiÖp th−êng xuyªn. Dù giê ®ång nghiÖp ®−îc ®¸nh
gi¸ lµ biÖn ph¸p tù båi d−ìng cã hiÖu qu¶ nhÊt v× vËy ngay tõ ®Çu n¨m häc toµn tr−êng thèng
nhÊt quy chÕ mçi gi¸o viªn th¨m líp dù giê ®ång nghiÖp Ýt nhÊt 1 tiÕt/ tuÇn. Sau dù giê cã
nhËn xÐt, gãp ý, rót kinh nghiÖm nghiªm tóc. Hµng th¸ng BGH tæng hîp sè tiÕt gi¸o viªn ®·
dù giê. BiÓu d−¬ng c¸c ®/c GV tÝch cùc dù giê häc hái kinh nghiÖm ®ång nghiÖp .
- §èi víi h×nh thøc båi d−ìng th−êng xuyªn: T¹o ®iÒu kiÖn cho 100% gi¸o viªn
tham gia c¸c líp båi d−ìng th−êng xuyªn. Ph¸t s¸ch båi d−ìng th−êng xuyªn cho
100% gi¸o viªn tù nghiªn cøu, tù häc cã chØ ®¹o viÕt thu ho¹ch qua tõng ®ît häc tËp.
18
- §Æc biÖt Ban gi¸m hiÖu nhµ tr−êng lu«n khuyÕn khÝch ®éng viªn vµ t¹o ®iÒu
kiÖn thuËn lîi nhÊt ®Ó c¸c gi¸o viªn trong tr−êng theo häc c¸c líp båi d−ìng chuyªn
m«n, nghiÖp vô do Phßng Gi¸o dôc, Së Gi¸o dôc tæ chøc, ngoµi ra BGH cßn ®éng viªn
c¸c ®ång chÝ gi¸o viªn theo häc c¸c líp n©ng chuÈn nh− cao ®¼ng, ®¹i häc ®Ó n©ng cao
tr×nh ®é chuyªn m«n. Cã chÕ ®é hç trî kinh phÝ ®éng viªn c¸c ®ång chÝ tÝch cùc tham gia
häc tËp.
- Båi d−ìng th«ng qua héi th¶o chuyªn ®Ò: Nhµ tr−êng mêi c¸c chuyªn gia ®Õn
nãi chuyÖn, trao ®æi vÒ chuyªn ®Ò c¶i tiÕn ph−¬ng ph¸p d¹y häc, chuyªn ®Ò vÒ båi
d−ìng häc sinh giái, chuyªn ®Ò vÒ sö dông cã hiÖu qu¶ ®å dïng d¹y häc. Tæ chøc
chuyªn ®Ò h−íng dÉn viÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm.
- Båi d−ìng qua viÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm, trao ®æi phæ biÕn SKKN.
Tãm l¹i : C«ng t¸c båi d−ìng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cho ®éi ngò gi¸o
viªn lµ mét yªu cÇu hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt, v× vËy ®éi ngò nµy ph¶i cã ®ñ vµ
m¹nh th× míi t¹o ®−îc chÊt l−îng ®µo t¹o tèt ë bËc häc nÒn mãng cña hÖ thèng gi¸o
dôc quèc d©n.
3. 2. ChØ ®¹o ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc th«ng qua c¸c chuyªn ®Ò
§Ó chØ ®¹o triÓn khai ®æi míi PPDH trong nhµ tr−êng, gi¸o viªn ph¶i n¾m ®−îc
PPDH gi¶ng d¹y tÊt c¶ c¸c bé m«n theo tinh thÇn ®æi míi. Ngay tõ ®Çu n¨m häc, BGH
x©y dùng kÕ ho¹ch víi c¸c néi dung: Båi d−ìng nghiÖp vô cho gi¸o viªn, më héi th¶o
chuyªn ®Ò vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña tõng bé m«n, x©y dùng tiÕt chuyªn
®Ò, tæ chøc cho gi¸o viªn dù giê rót kinh nghiÖm. Ph©n c«ng gi¸o viªn cèt c¸n ë c¸c tæ
chuyªn m«n ®i dù chuyªn ®Ò c¸c cÊp vÒ triÓn khai t¹i tr−êng. Sau khi dù giê, BGH tæ
chøc cho GV ph©n tÝch so s¸nh ph−¬ng ph¸p d¹y truyÒn thèng víi PPDH míi ®Ó lµm
næi bËt −u ®iÓm cña PPDH míi. Sau c¸c tiÕt d¹y mÉu, 100 % gi¸o viªn ph¶i thÓ hiÖn
tiÕt d¹y cña m×nh ë tõng bé m«n theo tinh thÇn ®æi míi. Sau ®ã chóng t«i lÇn l−ît tæ
chøc c¸c chuyªn ®Ò. Lùa chän chuyªn ®Ò phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña nhµ
tr−êng vÒ ®éi ngò gi¸o viªn, vÒ c¬ së vËt chÊt, ph−¬ng tiÖn phôc vô cho ho¹t ®éng d¹y
vµ häc.
Muèn chØ ®¹o c¸c chuyªn ®Ò cã hiÖu qu¶ chóng t«i tiÕn hµnh nh− sau :
19
VÝ dô : ChØ ®¹o chuyªn ®Ò m«n §¹o ®øc:
- Gi¸o viªn x©y dùng tiÕt häc, tiÕt häc cã sù ®ãng gãp cña gi¸o viªn khèi, BGH,
chuyªn gia bé m«n sau ®ã tiÕn hµnh d¹y cho gi¸o viªn toµn tr−êng dù.
- Sau khi dù, 100% GV trong tr−êng ®¨ng ký tiÕt d¹y ®¹o ®øc ®Ó thÓ hiÖn
chuyªn ®Ò theo thø tù thêi gian.
- TÊt c¶ c¸c tiÕt mµ gi¸o viªn thÓ hiÖn chuyªn ®Ò BGH ®Òu duyÖt gi¸o ¸n. Qu¸
tr×nh duyÖt gi¸o ¸n Ban gi¸m hiÖu chØ ®¹o, gãp ý sao cho mçi tiÕt d¹y thÓ hiÖn nh÷ng
c¸ch d¹y kh¸c nhau.
VÝ Dô: Khi x©y dùng bµi häc cã thÓ cho häc sinh th¶o luËn nhãm, ®ãng vai theo
nh©n vËt trong s¸ch, cã thÓ cho häc sinh quan s¸t b¨ng h×nh vÒ hiÖn thùc x· héi hoÆc
th¶o luËn dùa vµo t×nh huèng cô thÓ theo chñ ®Ò bµi häc.
- D¹y tiÕt Thùc hµnh §¹o ®øc, Ban gi¸m hiÖu khuyÕn khÝch ®éng viªn gi¸o viªn
tæ chøc trß ch¬i cho häc sinh d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau.
- Mét tiÕt d¹y cã thÓ thay ®æi nhiÒu h×nh thøc häc tËp: häc c¸ nh©n, häc theo
nhãm, häc trong nhãm, häc ngoµi hiÖn tr−êng …
Nh− vËy sau mét lo¹t c¸c tiÕt thÓ hiÖn chuyªn ®Ò gi¸o viªn ®· ®−îc d¹y vµ giíi
thiÖu cho ®ång nghiÖp m×nh nhiÒu c¸ch d¹y kh¸c nhau víi nhiÒu h×nh thøc phong phó.
Sau c¸c tiÕt thÓ hiÖn chuyªn ®Ò chóng t«i tæ chøc cho gi¸o viªn gãp ý giê d¹y
theo ®Þnh h−íng sau :
- TiÕt d¹y ®· thÓ hiÖn ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc ch−a? H×nh thøc tæ chøc
d¹y häc cã phï hîp kh«ng?
- TiÕt d¹y ®· ph¸t huy ®−îc tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña häc sinh kh«ng?
- ViÖc sö dông ®å dïng d¹y häc ®· cã hiÖu qu¶ hay ch−a ?
- TiÕt d¹y cßn thiÕu sãt g× cÇn bæ sung ?.......
ViÖc chØ ®¹o c¸c chuyªn ®Ò kh¸c còng tiÕn hµnh nh− vËy .
Qua viÖc chØ ®¹o c¸c chuyªn ®Ò ®· gióp cho gi¸o viªn trong tr−êng ®æi míi
ph−¬ng ph¸p vµ h×nh thøc tæ chøc trong c¸c tiÕt d¹y. Trong c¸c giê d¹y gi¸o viªn sö
dông kÕt hîp nhiÒu ph−¬ng ph¸p : trùc quan, quan s¸t, nªu vÊn ®Ò, luyÖn tËp thùc
20
- Xem thêm -
.PDF 
40 
353 
100 
