Tài liệu Kinh nghiệm tổ chức dạy chuyên ban ở các trường tiểu học

Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm A/ĐẶT VẤN ĐỀ 1 : Thực trạng về số môn dạy và bài soạn của giáo viên hiện nay Là cán bộ quản lý trực tiếp chỉ đạo chuyên môn ở bậc tiểu hoc hơn 13 năm qua tôi nhận thấy : Ở bậc tiểu học mỗi giáo viên dạy một lớp . Số môn ( hoặc phân môn ) , số bài soạn cho một tuần dạy là quá nhiều . Phần lớn giáo viên chỉ soạn bài cho có đủ số lượng để Ban giám hiệu và các cấp quản lý giáo dục kiểm tra , do vậy chất lượng bài soạn rất thấp dẫn đến chất lượng giờ dạy hiệu quả không cao . Trước yêu cầu đổi mới của sự nghiệp giáo dục đòi hỏi phải nâng cao chất lượng giờ dạy của giáo viên , đi sâu đổi mới phương pháp , triệt để sử dụng đồ dùng dạy học trong mỗi bài dạy , tiết dạy là đòi hỏi bức xúc hiện nay đối với mỗi giáo viên nói chung và bậc Tiểu học nói riêng . Thực trạng hiện nay của giáo viên tiểu học : Cứ mỗi giáo viên dạy một lớp thì số lượng môn ( hoặc phân môn ) của mỗi giáo viên dạy cụ thể như sau : a ) Đối với trường không có giáo viên đặc thù . Giáo viên lớp 1 dạy 10 môn và phân môn , số bài soạn là 21 bài / tuần Giáo viên dạy lớp 2, 3 dạy 13 môn và phân môn , số bài soạn 22 bài/ tuần Giáo viên dạy lớp 4, 5 dạy 13 môn và phân môn , số bài soạn 24 bài/ tuần ( Chưa kể bài soạn buổi học thứ hai ) b) Đối với những trường có giáo viên đặc thù Giáo viên lớp 1 dạy 7 môn và phân môn , số bài soạn là 15 bài / tuần Giáo viên lớp 1,2 dạy 10 môn và phân môn , số bài soan là 18 bài / tuần Giáo viên dạy lớp 4,5 dạy 10 môn và phân môn , số bài soạn là 20 bài / tuần . ( Chưa kể số bài soạn và dạy buổi thứ hai ) . Với số lượng môn và phân môn dạy và soạn của mỗi giáo viên trong một tuần như vậy sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến việc nghiên cứu soạn bài , giáo viên dạy không chuyên sâu , chất lượng giờ dạy không cao , việc sử dụng đồ dùng dạy học sẽ rất hạn chế . Mặt khác mỗi giáo viên lại có sở trường riêng về các môn hoặc phân môn nếu được tạo điều 1 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm kiện dạy đúng sở trường sẽ phát huy được hết khả năng và năng lực hơn . 2 : Làm thế nào để giải quyết thực trạng trên . Căn cứ vào những gợi ý của các cấp quản lý giáo dục : “ Nếu những đơn vị nào có điều kiện có thể tổ chức dạy chuyên ban để rút kinh nghiệm ” . Qua tìm hiểu một số trường Tiểu học trong huyện , trong tỉnh . Thực tế trường Tiểu học Thống Nhất năm học 2006 – 2007 có đủ phòng học để tổ chức dạy học 2 buổi / ngày cho tất cả các lớp . Việc tổ chức dạy chuyên ban cho giáo viên là hết sức cần thiết . Sau khi họp ban lãnh đạo nhà trường xây dựng quyết tâm . Năm học 2006 – 2007 trường tiểu học Thống Nhất tổ chức dạy chuyên ban từ khối 2 đến khối 5 3 : Những yêu cầu phải đảm bảo khi tổ chức dạy chuyên ban . a) Phải đảm bảo dạy đúng , đủ chương trình quy định của Bộ giáo dục tại quyết định số 16/ 2006 QĐ - BGD ĐT ngày 05/05/2006 của Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo và thông tư số 9832/ BGD ĐT – GDTH Ngày 01/ 9 2006 của vụ giáo dục Tiểu học về việc hướng dẫn thực hiện chương trình các môn học lớp 5 ,1 buổi/ ngày và điều chỉnh việc thực hiện chương trình môn học lớp 1,2,3,4 áp dụng từ năm học 2006 – 2007 b) Đối với trường Tiểu học Thống Nhất đã tổ chức cho 100% số lớp học 2 buổi/ ngày (10 b / tuần ) . Do vậy việc tổ chức dạy học buổi thứ hai phải căn cứ hướng dẫn thực hiện giảng dạy các môn học ở các lớp cho các vùng miền và các lớp học 2buổi / ngày của Bộ giáo dục và đào tạo ban hành từ năm 2002 đến nay . c) Việc bố trí giáo viên dạy môn ( phân môn ) phải căn cứ vào - Khả năng , năng lực dạy các môn ( phân môn ) của từng giáo viên - Có sự cân đối về số tiết dạy của giáo viên ở mức độ phù hợp nhất - Giáo viên có sự bàn bạc thảo luận dân chủ , công khai không áp đặt . d) Việc tổ chức dạy chuyên ban được thực hiện cụ thể như sau . - Đối với các môn đặc thù như :Thể dục ,  m nhạc , Mỹ thuật dạy từ lớp 1 đến lớp 5 . - Các môn Kỹ thuật dạy chuyên ban từ lớp 4,5 - Các môn Anh văn dạy chuyên ban lớp 3,4,5 . 2 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm - Các môn khác dạy chuyên ban theo khối . B/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ : 1 : Lên kế hoạch tổ chức dạy chuyên ban . Thời gian tiến hành từ ngày 15 tháng 8 đến ngày 25 tháng 8 năm 2006 . a) Phân công giáo viên dạy các môn (phân môn ) - Đối với giáo viên lớp 1 . Ở líp 1 m«n TiÕng viÖt hÕt søc quan träng do vËy líp 1 chØ ¸p dông d¹y chuyªn ban víi nh÷ng m«n ®Æc thï nh ThÓ dôc , ¢m nh¹c Mü thuËt . C¸c m«n kh¸c do gi¸o viªn chñ nhiÖm d¹y . - Tõ líp 2 ®Õn líp 5 ph©n chia thµnh 4 nhãm d¹y c¸c m«n vµ ph©n m«n nh sau Nhãm 1 d¹y c¸c m«n ®Æc thï : ThÓ dôc , ¢m nh¹c , Mü thuËt , H§NG , Anh v¨n ( líp 3,4,5 ) , Kü thuËt 4,5 . Nhãm 2 : D¹y c¸c m«n ( ph©n m«n ) To¸n , §¹o ®øc Nhãm 3 : D¹y c¸c m«n ( ph©n m«n ) TËp ®äc , LuyÖn tõ vµ c©u, TËp lµm v¨n . Nhãm 3 : D¹y c¸c m«n ( ph©n m«n ) TËp viÕt , ChÝnh t¶ , KÓ chuyÖn , TNXH, Thñ c«ng ( ®èi víi líp 2 , 3 ) b) Lªn kÕ ho¹ch , cho c¸c tæ chuyªn m«n th¶o luËn bµn b¹c ph©n c«ng gi¸o viªn d¹y c¸c m«n ( ph©n m«n ) . c) KÕ hä¹ch bè trÝ sè tiÕt d¹y 2buæi/ ngµy trong mét tuÇn nh sau : Tæng sè tiÕt d¹y cho mçi khèi líp 35 tiÕt trong 1 tuÇn , 7 tiÕt / ngµy Buæi s¸ng 4 tiÕt , buæi chiÒu 3 tiÕt Mçi tiÕt d¹y 40 phót KÕ ho¹ch chi tiÕt cô thÓ nh sau : (Trang bªn ) 3 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm Môn Khối 2 Khối 3 Khối 4 Khối 5 Buổi 1 Buổi 2 Buổi 1 Buổi 2 Buổi 1 Buổi 2 Buổi 1 Buổi 2 Buổi 1 Buổi 2 Khối 1 TiÕng viÖt 11 4 10 4 9 5 8 4 8 4 To¸n 4 2 5 2 5 3 5 3 5 2 §¹o ®øc 1 1 1 1 1 1 1 TNXH 1 1 2 Khoa häc 2 2 111111111L 2 2 ¢ S + §Lý m Thñ c«ng1 Kü thuËt Mü thuËt ThÓ dôc Anh v¨n H§NG Sinh ho¹t Céng d) Ph©n c«ng gi¸o viªn d¹y chuyªn ban : Lª ThÞ Thuý : TiÕng viÖt , To¸n , §¹o ®øc , TNXH, Thñ c«ng , SH Líp 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 22 2 13 1 23 n h ¹ c 1 1 1 2 12 1 2 1 23 1 1 1 12 2 1 2 1 25 1 1 10 2 1 2 1 25 1 1 1 10 4 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm 1A Lª ThÞ Ng©n : TiÕng viÖt , To¸n , §¹o ®øc , TNXH, Thñ c«ng , SH Líp 1B Ph¹m ThÞ Hång TiÕng viÖt , To¸n , §¹o ®øc , TNXH, Thñ c«ng , SH Líp 1C NguyÔn ThÞ Yªn : To¸n , §¹o ®øc khèi 2 , Sinh ho¹t líp 2A Lª ThÞ H¬ng : TËp ®äc , LuyÖn tõ vµ c©u , TËp lµm v¨n Khèi 5 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm 2 , SH líp 2B NguyÔn ThÞ Th¶o : ChÝnh t¶ , TËp viÕt , KÓ chuyÖn , TNXH Thñ c«ng Khèi 2 , SH líp 2C . TrÇn ThÞ Oanh : TËp ®äc , LuyÖn tõ vµ c©u , TËp lµm v¨n Khèi 3 , SH líp 3A Lª ThÞ Hång : To¸n , §¹o ®øc khèi 3 , Sinh ho¹t líp 3B NguyÔn ThÞ Cóc : ChÝnh t¶ , TËp viÕt , KÓ chuyÖn , TNXH 6 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm Thñ c«ng Khèi 3 , SH líp 3C TrÞnh ThÞ ViÖt : ChÝnh t¶ , KÓ chuyÖn , TNXH Khèi4, Sinh ho¹t líp 4A Lª ThÞ HiÒn : . To¸n , §¹o ®øc khèi 4 , Sinh ho¹t líp 4B Lu ThÞ H¬ng : TËp ®äc , LuyÖn tõ vµ c©u , TËp lµm v¨n Khèi 4 , SH líp 4C Lª ThÞ Nhung : TËp ®äc , LuyÖn tõ vµ c©u , TËp lµm 7 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm v¨n Khèi 5 , SH líp 5A Ph¹m ThÞ Hêng : To¸n , §¹o ®øc khèi 5 , Sinh ho¹t líp 5B Lª ThÞ Dung : ChÝnh t¶ , KÓ chuyÖn , TNXH Khèi5, Sinh ho¹t líp 5C Ph¹m ThÞ Dung : ¢m nh¹c khèi 1,2,3,5 + H§NG khèi 4 NguyÔn ThÞ Dung Tæng PT§ + ¢m nh¹c khèi 4+ H§NG khèi 1,2,3,5 Nh÷ ¸nh 8 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm Sao : ThÓ dôc khèi 3,4,5 ThiÒu Sü Quang : Mü thuËt Khèi 1,2,3,4,5 + ThÓ dôc khèi 1 Vò ThÞ Xu©n : Kü ThuËt khèi 4,5 + ThÓ dôc khèi 2 2 ) Tæ chøc d¹y häc 2 buæi / ngµy chuyªn ban . a ) S¾p xÕp thêi kho¸ biÓu . ViÖc s¾p xÕp thêi kho¸ biÓu d¹y chuyªn ban lµm sao ®Ó kh«ng 9 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm trïng giê , mét m«n ( hoÆc ph©n m«n ) sÏ ®îc d¹y trong mét buæi häc , ®Ó gi¸o viªn cã ®iÒu kiÖn chuÈn bÞ bµi d¹y , chuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc cña mét tiÕt cho 3 líp trong cïng mét buæi d¹y . ( Thêi kho¸ biÓu cã phô lôc ë trang bªn ) . b ) ChØ ®¹o viÖc lªn kÕ ho¹ch d¹y häc hµng tÇn cña tõng gi¸o viªn . §èi 10 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm víi gi¸o viªn TiÓu häc ®· tõ l©u viÖc lªn kÕ ho¹ch gi¶ng d¹y thêng theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh cho tõng líp häc , gi¸o viªn chØ lªn kÕ ho¹ch theo ®ã vµ d¹y trong mét líp suèt buæi , nay d¹y chuyªn ban theo m«n ( ho¹c ph©n m«n ) . ViÖc lªn kÕ ho¹ch gi¶ng d¹y hµng tuÇn ph¶i c¨n cø vµo ph©n phèi 11 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm ch¬ng tr×nh quy ®Þnh cho tõng m«n ( ph©n m«n ) , ®ång thêi ph¶i c¨n cø vµo thêi kho¸ biÓu quy ®Þnh cho tiÕt häc , m«n häc (ph©n m«n ) häc hµng buæi , hµng tuÇn. Tõ kÕ ho¹ch nµy gi¸o viªn so¹n bµi , lªn líp theo kÕ ho¹ch ®· ®Þnh ra . c ) KiÓm tra viÖc gi¶ng d¹y chuyªn ban 2 buæi ngµy gåm c¸c néi dung sau . 12 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm - KiÓm tra viÖc lªn kÕ ho¹ch gi¶ng d¹y cña tõng gi¸o viªn . TiÕn hµnh vµo 2 tuÇn ®Çu cña th¸ng 9 / 2006 - KiÓm tra viÖc d¹y vµ häc chuyª n ban cña gi¸o viªn vµ häc sinh tõ 15/9/2 006 ®Õn hÕt häc kú I th¸ng 3/ 2007 13 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm rót kinh nghiÖ m. - KiÓm tra viÖc so¹n bµi cña tõng gi¸o viªn trao ®æi gãp ý kiÕn kÞp thêi cho tõng mon d¹y tiÕt d¹y . - Dù giê th¨m líp , kiÓm tra chÊt lîng giê d¹y 14 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm cña gi¸o viªn ë mçi m«n ( ph©n m«n ) kh¸c nhau . Dù 3 tiÕt cïng mét m«n ( hoÆc ph©n m«n ) cïng mét gi¸o viªn d¹y ë 3 líp kh¸c nhau ®Ó cã ®èi chøng vµ ®¸nh gi¸ cô thÓ chÊt lîng , 15 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm hiÖu qu¶ ë tõng tiÕt d¹y . 3 ) Tæ chøc rót kinh nghiÖm d¹y chuyªn ban . Sau häc kú I vµ gÇn 2 th¸ng cña häc kú II . Ngµy 17 th¸ng 3 n¨m 2007 . Tæ chøc héi nghÞ rót kinh nghiÖm d¹y chuyªn ban . Trong héi nghÞ nµy nhiÒu ý kiÕn trao ®æi th¶o luËn cña 16 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm gi¸o viªn ®· nªu lªn song tËp trung vµo c¸c néi dung chñ yÕu sau ®©y : a) Nh÷ng u ®iÓm chÝnh cña d¹y chuyª n ban. Mét lµ : D¹y chuyªn ban gióp gi¸o viªn chuyªn s©u vÒ kiÕn thøc h¬n , cïng mét m«n ( ph©n m«n ) gi¸o viªn d¹y Ýt nhÊt 3 tiÕt ë 3 líp kh¸c nhau 17 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm trong cung mét buæi d¹y , gióp cho viÖc n¾m v÷ng kiÕn thøc h¬n trong thiÕt kÕ bµi d¹y vµ gi¶ng d¹y ë trªn líp . Rót kinh nghiÖm qua tõng tiÕt d¹y ®Ó tiÕt d¹y sau d¹y tèt h¬n tiÕt d¹y tríc Hai lµ d¹y chuyªn ban gi¸o viªn cã ®iÒu kiÖn ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña tiÕt d¹y tríc 18 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm bæ sung , ®iÒu chØnh cho tiÕt d¹y sau , t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gi¸o viªn ®æi míi ph¬ng ph¸p trong gi¶ng d¹y , hiÖu qu¶ giê d¹y sÏ cao h¬n . Ba lµ : D¹y chuyªn ban cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gi¸o viªn sö dông ®å dïng d¹y häc tèt h¬n . Cïng mét lo¹i ®å dïng gi¸o viªn sÏ sö dông ®Ó d¹y ë 3 tiÕt ë 3 líp kh¸c 19 Lu ViÖt Hng – S¸ng kiªn kinh nghiÖm nhau trong cïng mét buæi d¹y . Sau ®©y lµ mét sè ý kiÕn th¶o luËn cña gi¸o viªn ( TrÝch) .  ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña bé phËn gi¸o viªn d¹y m«n TiÕng viÖt : Khi d¹y tËp ®äc bµi : “ Bèn anh tµi ” TuÇn 19 – TËp ®äc líp 4 .”Th göi häc sinh ” - TËp ®äc 20