Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học phổ thông thái thuận, tỉ...

Tài liệu Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên trường trung học phổ thông thái thuận, tỉnh bắc giang trong giai đoạn hiện nay

.PDF
98
1427
66

Mô tả:

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC DƯƠNG THỊ LỰU BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÁI THUẬN, TỈNH BẮC GIANG TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY TãM T¾T LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 05 HÀ NỘI - 2011 MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 2. Mục đích nghiên cứu 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu 3.2. Đối tượng nghiên cứu 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Nghiên cứu các vấn đề lý luận liên quan đến phát triển ĐNGV trường THPT. 4.2. Nghiên cứu thực trạng của phát triển ĐNGV ở một trường THPT. 4.3. Đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV của trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay. 5. Giả thuyết khoa học 6. Phương pháp nghiên cứu 6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận 6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 6.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm quản lý 6.4. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học 7. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu 8. Cấu trúc luận văn CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Khái niệm giáo viên, giáo viên THPT 1.2.2. Khái niệm đội ngũ, đội ngũ giáo viên 1.2.3. Khái niệm phát triển, phát triển ĐNGV, biện pháp phát triển ĐNGV 1.3. Tầm quan trọng của vấn đề phát triển ĐNGV trong trường THPT hiện nay 1.3.1. Chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về vấn đề phát triển ĐNGV 1.3.2. Tầm quan trọng của việc phát triển ĐNGV 1.4. Những nội dung cơ bản của việc pháp triển ĐNGV trường THPT 1.4.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên 1.4.2. Tuyển chọn đội ngũ giáo viên 1.4.3. Sử dụng đội ngũ giáo viên 1.4.4. Đánh giá đội ngũ giáo viên 1.4.5. Đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên 1.4.6. Các chính sách đãi ngộ đối với ĐNGV 1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến vấn đề phát triển ĐNGV trường THPT 1.5.1. Ảnh hưởng từ năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục 1.5.2. Ảnh hưởng từ những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong công tác phát triển đội ngũ giáo viên 1.5.3. Ảnh hưởng từ các nhân tố bên trong quá trình phát triển ĐNGV nhà trường Kết luận chương 1 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG THPT THÁI THUẬN, TỈNH BẮC GIANG HIỆN NAY 2.1. Giới thiệu về trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển 2.1.2. Thực trạng về cơ sở vật chất của nhà trường hiện nay 2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy của nhà trường hiện nay 2.1.4. Xu hướng phát triển của nhà trường 2.2. Thực trạng về ĐNGV trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang 2.2.1. Về số lượng giáo viên 2.2.2. Về cơ cấu ĐNGV 2.2.3. Về chất lượng ĐNGV 2.3. Đánh giá chung về thực trạng ĐNGV trường THPT Thái Thuận 2.3.1. Những mặt mạnh 2.3.2. Những mặt hạn chế 2.3.3. Nguyên nhân 2.3.4. Hướng khắc phục 2.4. Thực trạng công tác phát triển ĐNGV của trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang (từ năm học 2006 - 2007 đến năm học 2010 - 2011) 2.4.1. Nhận thức về công tác phát triển đội ngũ giáo viên 2.4.2. Thực trạng công tác phát triển ĐNGV trường THPT Thái Thuận Các biện pháp đã thực hiện 2.4.3. Đánh giá chung về công tác phát triển ĐNGV của trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang. Kết luận chương 2 CHƯƠNG 3 CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÁI THUẬN, TỈNH BẮC GIANG 3.1. Định hướng phát triển trường THPT Thái Thuận 3.1.1. Mục tiêu chung 3.1.2. Mục tiêu cụ thể 3.1.3. Mục tiêu phát triển ĐNGV trường THPT Thái Thuận trong giai đoạn hiện nay (2011- 2016) 3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp phát triển ĐNGV trong nhà trường THPT 3.2.1. Nguyên tắc bảo đảm tính khoa học 3.2.2. Nguyên tắc bảo đảm về tính nhất quán, toàn diện 3.2.3. Nguyên tắc bảo đảm sự phù hợp với tình hình thực tiễn 3.2.4. Nguyên tắc bảo đảm sự kế thừa và phát triển 3.2.5. Nguyên tắc bảo đảm tính khả thi 3.3. Các biện pháp phát triển ĐNGV trường THPT Thái Thuận trong giai đoạn 2011 - 2016 3.3.1. Biện pháp 1: Tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về vai trò quan trọng của ĐNGV trong sự nghiệp CNH-HĐH đất nước 3.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng quy hoạch phát triển ĐNGV đáp ứng yêu cầu phát triển của nhà trường trong giai đoạn hiện nay 3.3.3. Biện pháp 3: Đổi mới công tác tuyển chọn và sử dụng ĐNGV nhằm phát huy tiềm năng của đội ngũ 3.3.4. Biện pháp 4: Tổ chức tốt công tác bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên 3.3.5. Biện pháp 5: Có chính sách chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ giáo viên 3.4. Tổ chức thực hiện các biện pháp 3.5. Thăm dò về tính khả thi, tính cấp thiết của các biện pháp Kết luận chương 3 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận 2. Khuyến nghị 2.1. Đối với Bộ GD&ĐT 2.2. Đối với Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Giang 2.3. Đối với trường THPT Thái Thuận TÀI LIỆU THAM KHẢO MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hiện nay đất nước ta đang tiến hành công cuộc đẩy mạnh CNH-HĐH và phát triển kinh tế tri thức, đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Để thực hiện mục tiêu chiến lược này, vấn đề xây dựng và phát triển nguồn nhân lực đủ sức đáp ứng yêu cầu phát triển KT-XH là một đòi hỏi khách quan, vừa mang tính cấp bách vừa có ý nghĩa lâu dài. Văn kiện Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XI đã khẳng định: “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam. Phát triển giáo dục và đào tạo cùng với phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư phát triển”.[18] Thực tiễn và yêu cầu xã hội đã đặt ra cho giáo dục những thời cơ và thách thức lớn. Chất lượng GD&ĐT chịu sự tác động của nhiều yếu tố. Song yếu tố căn bản nhất, chiếm vị trí quan trọng nhất đó là ĐNGV, những người trực tiếp tham gia vào quá trình hoàn thiện nhân cách công dân. Vì vậy, trong công tác phát triển GD&ĐT, ĐNGV luôn được xem là lực lượng cốt cán của sự nghiệp phát triển GD&ĐT, là nhân tố quan trọng nhất quyết định việc nâng cao chất lượng giáo dục, biến giáo dục, biến mục tiêu phát triển giáo dục của Đảng thành hiện thực. Do vậy, muốn phát triển GD&ĐT, điều quan trọng trước tiên là phải chăm lo xây dựng và phát triển ĐNGV. Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã chỉ rõ: Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo 1 nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. [1] Với sự quan tâm, chăm lo của Đảng và Nhà nước, ĐNGV đã không ngừng phát triển về số lượng và từng bước nâng cao về chất lượng, đáp ứng yêu cầu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng của đất nước. Song, trước những yêu cầu mới của sự phát triển giáo dục trong thời kỳ CNH-HĐH và xu thế hội nhập quốc tế, ĐNGV có những hạn chế, bất cập; giáo viên vẫn còn thiếu, cơ cấu chưa đồng bộ, chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục, làm ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng giáo dục. Trong khi đó, ngành GD&ĐT chưa có đủ những giải pháp mạnh mẽ để đổi mới, cải tiến nội dung chương trình, phương pháp bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ cho ĐNGV. Vì vậy, việc bồi dưỡng và phát triển ĐNGV là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên và cấp thiết của ngành GD&ĐT, của tất cả các cấp giáo dục, mà giáo dục phổ thông được coi là nền tảng, có một vai trò đặc biệt quan trọng tạo dựng mặt bằng dân trí và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng những yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. ĐNGV trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang đã được quan tâm xây dựng và phát triển về mọi mặt, song vẫn còn có những hạn chế, bất cập: số lượng giáo viên còn thiếu so với nhu cầu, chưa đảm bảo tỷ lệ giáo viên, học sinh theo qui định, ĐNGV chưa đồng bộ về chuyên môn, năng lực giảng dạy. Đặc biệt, việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học còn nhiều hạn chế, lực lượng giáo viên cốt cán còn mỏng. Với mong muốn tìm ra những biện pháp thiết thực và phù hợp nhằm phát triển ĐNGV của nhà trường đáp ứng yêu cầu đổi mới của giáo dục hiện nay tôi chọn đề tài: “Biện pháp phát triển ĐNGV trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay”. 2 2. Mục đích nghiên cứu Đề xuất một số biện pháp phát triển ĐNGV trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang nhằm nâng cao chất lượng GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ giáo dục của nhà trường trong giai đoạn hiện nay (2011 - 2016). 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu ĐNGV trường THPT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Công tác phát triển ĐNGV ở trường THPT. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Nghiên cứu các vấn đề lý luận liên quan đến phát triển ĐNGV trường THPT. 4.2. Nghiên cứu thực trạng của phát triển ĐNGV ở một trường THPT. 4.3. Đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV của trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay. 5. Giả thuyết khoa học Xây dựng và phát triển ĐNGV đóng vai trò quan trọng trong công việc quản lý nhà trường nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ GD&ĐT. Nếu đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV một cách phù hợp, có tính khả thi và được chấp nhận thực hiện sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay. 6. Phương pháp nghiên cứu 6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp phân tích và tổng hợp các tài liệu, sách, báo, tạp chí có liên quan đến quy hoạch, xây dựng và phát triển ĐNGV trường THPT. 6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 3 Khảo sát các nhóm là cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, học sinh để thu thập các số liệu, phương pháp điều tra, phương pháp hỏi ý kiến chuyên gia, phương pháp phỏng vấn, phương pháp khảo sát, phương pháp dự giờ… 6.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm quản lý Tổng kết kinh nghiệm của các cán bộ quản lý và bản thân về vấn đề quản lý phát triển ĐNGV thời gian qua. Từ đó đề xuất biện pháp phát triển ĐNGV trong giai đoạn hiện nay. 6.4. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Số liệu thu được từ bảng hỏi được xử lý, phân tích bằng thống kê toán học. 7. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu - Giới hạn nội dung: Những biện pháp phát triển ĐNGV được xem xét ở một trường THPT. - Giới hạn địa bàn: Trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang. - Giới hạn thời gian: Các số liệu khảo sát, đánh giá thực trạng công tác phát triển ĐNGV trong giai đoạn từ 2006 - 2011. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận văn được trình bày trong 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển ĐNGV trường THPT Chương 2: Thực trạng về công tác phát triển ĐNGV trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang hiện nay Chương 3: Các biện pháp phát triển ĐNGV trường THPT Thái Thuận, tỉnh Bắc Giang 4 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề Những năm đầu của thế kỷ XXI, cuộc cách mạng khoa học - công nghệ với những bước tiến nhảy vọt, thế giới chuyển từ nền văn minh công nghiệp sang nền văn minh trí tuệ. Hội nhập kinh tế quốc tế và quá trình toàn cầu hoá là xu thế tất yếu, có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển của tất cả các quốc gia trên thế giới. Sự vận động của nền kinh tế toàn cầu hướng tới một giai đoạn phát triển mới - giai đoạn kinh tế tri thức. Giáo dục đang bước ra khỏi vị trí truyền thống là một bộ phận kiến trúc thượng tầng để trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, nhà trường không còn dừng ở việc truyền bá tri thức mà còn là nơi sản sinh tri thức và áp dụng tri thức để góp phần đổi mới công nghệ, tăng năng suất lao động, tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm. Với tư cách là công cụ sản sinh, truyền bá và áp dụng tri thức, giáo dục có vai trò quan trọng hơn bao giờ hết trong sự phát triển của các quốc gia. Nó vừa là động lực cho việc thực hiện kinh tế tri thức, vừa là hạ tầng cho việc hình thành xã hội tri thức. Vì những lý do trên mà vai trò của giáo dục trong các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội không ngừng được củng cố và tăng cường. Ngày nay ở hầu hết mọi quốc gia, giáo dục đều được đặt ở vị trí trung tâm trong các chiến lược phát triển đất nước. Thậm chí ở một số nước, người ta quan niệm vấn đề quan trọng nhất trong phát triển ngày nay là phát triển giáo dục, đây thực sự còn là cuộc cách mạng trong các quan niệm, các cách tiếp cận, nó đòi hỏi con người phải đổi mới cách nghĩ, cách làm để thích nghi và làm chủ sự phát triển. Với tầm quan trọng đặc biệt của giáo dục trong nền kinh tế tri thức, nhiều quốc gia trên thế giới đã nhạy bén tiến hành cải cách giáo dục, đặc biệt là giáo dục phổ thông. 5 Ở Việt Nam, qua hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, chúng ta đã xây dựng được một hệ thống giáo dục liên thông và hoàn chỉnh từ giáo dục mầm non đến giáo dục đại học đáp ứng một cách tích cực nhu cầu nâng cao dân trí, nhu cầu nhân lực và nhân tài của xã hội. Trong suốt tiến trình ấy hệ thống giáo dục Việt Nam không ngừng xây dựng và phát triển ĐNGV với quan điểm: Chất lượng ĐNGV là nhân tố quan trọng quyết định chất lượng giáo dục. Đảng, Nhà nước ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến giáo dục nói chung và người thầy nói riêng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Nhiệm vụ giáo dục rất quan trọng và vẻ vang, vì nếu không có thầy giáo thì không có giáo dục”.[27, tr. 114] Các nghị quyết của Đảng, Luật Giáo dục, chiến lược phát triển giáo dục và các chủ trương, chính sách của Nhà nước ta đều nhất quán đặt ĐNGV vào vị trí trung tâm, được xã hội tôn vinh và có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của nền giáo dục nước nhà. Chăm lo xây dựng và phát triển ĐNGV để họ đáp ứng yêu cầu và theo kịp với sự thay đổi, phát triển của giáo dục là trách nhiệm của các cấp quản lý giáo dục, của từng bản thân mỗi giáo viên và của toàn xã hội. ĐNGV là bộ phận quan trọng của nguồn nhân lực xã hội, là nguồn lực cơ bản của ngành GD&ĐT, của một nhà trường; được thừa hưởng tất cả những ưu đãi của Nhà nước về phát triển nguồn nhân lực và cần phải được nghiên cứu đổi mới kịp thời đáp ứng sự thay đổi phát triển của nền giáo dục. Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại Đại hội Đảng lần thứ X khẳng định: “Xây dựng đội ngũ cán bộ đồng bộ, cơ cấu hợp lý, chất lượng tốt, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo kế cận vững vàng. Có cơ chế, chính sách bảo đảm, phát hiện, đánh giá, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, trọng dụng và đãi ngộ xứng đáng người có đức, có tài”. [17, tr. 23] Nghiên cứu về ĐNGV được thực hiện dưới góc độ quản lý giáo dục ở cấp độ vĩ mô: 6 Đề án “Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005 - 2010” (QĐ số 09/2005/QĐ - TTg ngày 11 tháng 1 năm 2005 của Thủ tướng Chính Phủ). Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước do Hội đồng Quốc gia Giáo dục thực hiện từ tháng 12 năm 2008 đến hết tháng 4 năm 2009: “Phát triển giáo dục Việt Nam trong nền kinh tế thị trường và trước nhu cầu hội nhập quốc tế” có 13 nội dung, trong đó có nội dung “Nghiên cứu các chính sách phát triển giáo viên”. Dự thảo Chiến lược phát triển Giáo dục 2011 - 2020 của Bộ GD&ĐT và đưa ra 11 giải pháp, trong đó giải pháp: “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục” được coi là 1 trong 2 giải pháp có tính đột phá. Bộ GD&ĐT đang triển khai 14 dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc gia về GD&ĐT đến năm 2020, trong đó có dự án “Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục”. Ngoài ra còn có nhiều hội thảo khoa học về chủ đề xây dựng và phát triển ĐNGV dưới góc độ quản lý giáo dục theo ngành, bậc học được thực hiện. Có thể kể đến một số nghiên cứu của các tác giả như: Đặng Quốc Bảo Nguyễn Đắc Hưng [7], Nguyễn Thị Mỹ Lộc [25], Trần Bá Hoành [22]… Gần đây có nhiều Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục nghiên cứu về vấn đề này như: - Nghiên cứu của tác giả Trần Thị Vân Anh về “Biện pháp phát triển ĐNGV Trung học phổ thông Chuyên Lê Hồng Phong tỉnh Nam Định đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông”. - Tác giả Đặng Minh Tiến về “Phát triển ĐNGV Trung học phổ thông Hùng Vương, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay”. - Tác giả Trần Trang Nhung về “Phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung cấp Văn hóa - Thể thao và Du lịch Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay”. 7 - Tác giả Nguyễn Tiến Dũng về “Biện pháp phát triển ĐNGV các Trường Trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Nam Định đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay”. Các tác giả đã đưa ra các giải pháp thiết thực nhằm thực hiện tốt hơn công tác phát triển ĐNGV ở địa phương mình, đơn vị mình theo từng điều kiện, đặc điểm của vùng, miền trên địa bàn toàn quốc. Tổng quan các nghiên cứu nêu trên, có thể rút ra một số nhận xét như sau: - Nghiên cứu về ĐNGV được triển khai ở nhiều bình diện khác nhau và đặc biệt được quan tâm trên bình diện quản lý giáo dục. - Các nghiên cứu về phát triển ĐNGV được tập trung vào hai mảng chính: nghiên cứu phát triển ĐNGV theo cấp bậc và ngành học; nghiên cứu phát triển ĐNGV cho từng cơ sở giáo dục thuộc bậc, cấp, ngành học. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Khái niệm giáo viên, giáo viên THPT 1.2.1.1. Giáo viên Tại Điều 70, Luật Giáo dục 2005 đã đưa ra định nghĩa pháp lý đầy đủ về nhà giáo và những tiêu chuẩn của nhà giáo: “1. Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác. 2. Nhà giáo phải có những tiêu chuẩn sau đây: a) Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt; b) Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ; c) Đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp; d) Lý lịch bản thân rõ ràng. 3. Nhà giáo giảng dạy ở các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp được gọi là giáo viên; ở cơ sở giáo dục đại học được gọi là giảng viên”. [26, tr. 109-110] 8 1.2.1.2. Giáo viên THPT Theo quy định của Luật Giáo dục, giáo viên thực hiện lao động nghề nghiệp của mình tại các trường THPT được gọi là giáo viên THPT. Tại Điều 30 của Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học do Bộ GD&ĐT ban hành ngày 28 tháng 3 năm 2011 quy định đã ghi rõ: Giáo viên trường trung học là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, gồm: Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, giáo viên bộ môn, giáo viên làm công tác Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (bí thư, phó bí thư hoặc trợ lý thanh niên, cố vấn Đoàn), giáo viên làm tổng phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh (đối với trường trung học có cấp tiểu học hoặc cấp THCS), giáo viên làm công tác tư vấn cho học sinh. [3] Tại Điều 31 của Điều lệ này đã ghi rõ nhiệm vụ của giáo viên THPT: a) Dạy học và giáo dục theo chương trình, kế hoạch giáo dục, kế hoạch dạy học của nhà trường theo chế độ làm việc của giáo viên do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định; quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trường tổ chức; tham gia các hoạt động của tổ chuyên môn; chịu trách nhiệm về chất lượng, hiệu quả giáo dục; tham gia nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng; b) Tham gia công tác phổ cập giáo dục ở địa phương; c) Rèn luyện đạo đức, học tập văn hoá, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy và giáo dục; vận dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo, rèn luyện phương pháp tự học của học sinh; d) Thực hiện Điều lệ nhà trường; thực hiện quyết định của Hiệu trưởng, chịu sự kiểm tra, đánh giá của Hiệu trưởng và các cấp quản lý giáo dục; đ) Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo, gương mẫu trước học sinh; thương yêu, tôn trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh, bảo 9 vệ các quyền và lợi ích chính đáng của học sinh; đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp; tạo dựng môi trường học tập và làm việc dân chủ, thân thiện, hợp tác, an toàn và lành mạnh; e) Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm, các giáo viên khác, gia đình học sinh, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh trong dạy học và giáo dục học sinh; g) Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật. Cũng tại Điều 32 của Điều lệ này giáo viên THPT được đảm bảo các quyền sau đây: a) Được nhà trường tạo điều kiện để thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục học sinh; b) Được hưởng mọi quyền lợi về vật chất, tinh thần và được chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ theo các chế độ, chính sách quy định đối với nhà giáo; c) Được trực tiếp hoặc thông qua các tổ chức tham gia quản lý nhà trường; d) Được hưởng lương và phụ cấp (nếu có) khi được cử đi học để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ theo quy định hiện hành; đ) Được cử tham gia các lớp bồi dưỡng, hội nghị chuyên đề để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; e) Được hợp đồng thỉnh giảng và nghiên cứu khoa học tại các trường và cơ sở giáo dục khác nếu thực hiện đầy đủ những nhiệm vụ quy định tại Điều 30 của Điều lệ này và được sự đồng ý của Hiệu trưởng ; g) Được bảo vệ nhân phẩm, danh dự, an toàn thân thể; h) Được hưởng các quyền khác theo quy định của pháp luật. 1.2.2. Khái niệm đội ngũ, đội ngũ giáo viên 1.2.2.1. Đội ngũ Có rất nhiều cách hiểu khác nhau về đội ngũ. Ngày nay khái niệm về đội ngũ được dùng cho các tổ chức xã hội một cách rộng rãi hơn như: đội ngũ cán bộ công chức, đội ngũ văn nghệ sĩ, đội ngũ trí thức… đều xuất phát từ 10 cách hiểu thuật ngữ trong quân sự về đội ngũ “ Đó là một tổ chức gồm nhiều người, tập hợp thành một lực lượng”. Theo Lý luận khoa học quản lý thì đây là một đội công tác, trong đó các cá nhân kết hợp với nhau, thường xuyên trau dồi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau để đạt được mục tiêu và kế hoạch của tổ chức đặt ra. [19] Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Đội ngũ là một tập thể người gắn kết với nhau, cùng chung lý tưởng, mục đích, ràng buộc nhau về vật chất, tinh thần và hoạt động theo một nguyên tắc”. [6] Các khái niệm về đội ngũ tuy khác nhau, nhưng đều thống nhất là một nhóm người được tổ chức và tập hợp thành một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng nghề nghiệp hoặc không cùng, nhưng đều có chung một mục đích nhất định. Đội ngũ trong trường học bao gồm: Cán bộ quản lý các cấp trong trường học, nhà giáo (giáo viên, giảng viên), nhân viên phục vụ các hoạt động giáo dục trong nhà trường. Vậy đội ngũ là tập hợp gồm nhiều cá thể, hoạt động qua sự phân công, hợp tác lao động, có chung mục đích, lợi ích và ràng buộc với nhau bằng trách nhiệm pháp lý. 1.2.2.2. Đội ngũ giáo viên Theo Từ điển Giáo dục học định nghĩa: “ĐNGV là tập hợp những người đảm nhận công tác giáo dục và dạy học có đủ tiêu chuẩn đạo đức, chuyên môn và nghiệp vụ quy định”. [31, tr. 95] Trên thế giới khi nghiên cứu về ĐNGV, tác giả Virgil K.Rowland đã quan niệm: “ĐNGV là những chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, họ nắm vững tri thức, hiểu biết dạy học và giáo dục như thế nào và có khả năng cống hiến toàn bộ sức lực và tài năng của họ đối với giáo dục”. Từ những định nghĩa nêu trên, ta có thể hiểu: ĐNGV là tập hợp những người làm công tác giáo dục và dạy học ở một cơ sở trường học hay một cấp 11 học; một ngành học nhằm thực hiện các mục tiêu giáo dục đã đề ra cho tổ chức đó. ĐNGV THPT là tập hợp những người làm nghề dạy học - giáo dục, được tổ chức thành một lực lượng, cùng chung một lý tưởng, mục đích, nhiệm vụ, cùng thực hiện các nhiệm vụ theo một kế hoạch thống nhất, gắn bó với nhau thông qua lợi ích về vật chất và tinh thần, được hưởng các quyền lợi nhu nhau theo Luật Lao động, Luật Giáo dục và các Luật khác được Nhà nước quy định. 1.2.3. Khái niệm phát triển, phát triển ĐNGV, biện pháp phát triển ĐNGV 1.2.3.1. Phát triển Theo từ điển Triết học, thuật ngữ “Phát triển” có nghĩa là: Biến đổi hoặc làm cho biến đổi theo chiều hướng tăng, từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp. Nói cách khác, phát triển có nghĩa là làm tăng cả về số lượng, chất lượng và quy mô của một quá trình vận động. Theo lý luận của Phép biện chứng duy vật thì: Phát triển là sự vận động tất yếu của sự vật hiện tượng để phù hợp với quy luật khách quan. Phát triển là một quá trình nội tại, là bước chuyển hoá từ thấp đến cao, trong cái thấp đã chứa đựng dưới dạng tiềm năng những khuynh hướng dẫn đến cái cao, còn cái cao là cái thấp đã phát triển. Phát triển là quá trình tạo ra sự hoàn thiện của cả tự nhiên và xã hội. Phát triển có thể là một quá trình hiện thực nhưng cũng có thể là một tiềm năng của sự vật hiện tượng. 1.2.3.2. Phát triển ĐNGV Phát triển ĐNGV là tạo ra một ĐNGV đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng theo chuẩn giáo viên, cân đối và đồng bộ về cơ cấu, trên cơ sở đó, đội ngũ này đảm nhiệm và thực hiện tốt các yêu cầu của chương trình giáo dục nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục trong giai đoạn mới. Phát triển ĐNGV là sự tiếp tục của một quá trình vận động liên tục nhằm hoàn thiện hay thay đổi thực trạng hiện tại của đội ngũ, làm cho ĐNGV 12 không ngừng phát triển về mọi mặt, đáp ứng yêu cầu đổi mới nội dung, chương trình giáo dục; đổi mới phương pháp dạy học theo xu hướng hiện đại và xu hướng hội nhập. Tiếp cận chuẩn nghề nghiệp GV của các nước tiên tiến. Phát triển ĐNGV phải tạo ra sự gắn bó giữa xây dựng chuẩn nghề nghiệp, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng với việc sự dụng hợp lý, tạo môi trường thuận lợi cho đội ngũ phát triển và đánh giá ĐNGV một cách chính xác, khách quan. Kết quả công tác phát triển ĐNGV phải bao gồm không chỉ trình độ chuyên môn, nghiệp vụ mà còn là sự thoả mãn của cá nhân, sự tận tụy của người giáo viên đối với nhà trường, có sự thăng tiến của cá nhân người giáo viên trong sự phát triển của nhà trường. Thuật ngữ phát triển ĐNGV được hiểu là một khái niệm tổng hợp bao trùm cả bồi dưỡng ĐNGV và phát triển nghề nghiệp ĐNGV. Nếu phạm vi bồi dưỡng bao gồm những gì mà người giáo viên phải biết, phạm vi phát triển nâng cao kỹ năng nghề nghiệp ĐNGV bao gồm những gì mà người giáo viên nên biết, thì phát triển ĐNGV bao quát tất cả những gì mà người giáo viên có thể trau dồi và phát triển đều đạt được các mục tiêu cơ bản của bản thân và của nhà trường. Đó là con đường để giáo viên phát triển toàn diện nội lực bản thân để phù hợp, hài hòa và thỏa đáng trong sự phát triển chung của nhà trường. Sự tương quan giữa bồi dưỡng ĐNGV, phát triển nghề nghiệp ĐNGV và phát triển ĐNGV được minh họa bằng sơ đồ sau: 13 Sơ đồ 1.1: Mối tương quan giữa bồi dưỡng, phát triển nâng cao kỹ năng nghề nghiệp và phát triển ĐNGV Vấn đề ĐNGV có thể trau dồi phát triển Phát triển ĐNGV Phát triển, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp ĐNGV Vấn đề ĐNGV nên biết Vấn đề ĐNGV phải biết Bồi dưỡng ĐNGV Phát triển ĐNGV được xem như một quá trình tích cực mang tính hợp tác cao, trong đó người GV tự phát triển sẽ đóng một vai trò quan trọng trong sự trưởng thành về mặt nghề nghiệp cũng như nhân cách của bản thân người giáo viên trong sự hòa hợp cùng phát triển với nhà trường. 1.2.3.3. Biện pháp phát triển ĐNGV Biện pháp phát triển ĐNGV có thể hiểu là những việc làm cụ thể của các nhà quản lý giáo dục tác động vào ĐNGV để nhằm tạo ra sự thay đổi của đội ngũ này theo hướng đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và chuẩn về chất lượng theo yêu cầu đổi mới của giáo dục. 1.2.4. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường 1.2.4.1. Quản lý a) Khái niệm Quản lý là một hoạt động đã xuất hiện và tồn tại hàng ngàn năm trước đây. Từ thời Ai Cập cổ đại đến Trung Quốc cổ đại các nhà quân sự đã biết cách tổ chức, quản lý quân đội của họ để đi đến thắng lợi vẻ vang, đó là bằng 14
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan