Tài liệu Y. kawabata người đi tìm cái đẹp

 Kho¸ luËn tèt nghiÖp Lêi c¶m ¬n *** LuËn v¨n nµy ®îc thùc hiÖn vµ hoµn thiÖn ngoµi sù sè g¾ng cña b¶n th©n, ph¶i kÓ ®Õn qu¸ tr×nh híng dÉn tËn t×nh, khoa häc cña thÇy gi¸o - TS. NguyÔn V¨n H¹nh, sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Ng÷ v¨n vµ b¹n bÌ. Nh©n dÞp nµy t¸c gi¶ xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh nhÊt ®Õn tÊt c¶ c¸c thÇy c« gi¸o, b¹n bÌ, ®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o - TS. NguyÔn V¨n H¹nh. Tuy nhiªn, do ®iÒu kiÖn thêi gian vµ t liÖu h¹n hÑp, luËn v¨n kh«ng thÓ kh«ng cã nh÷ng thiÕu sãt. Chóng t«i sÏ kh¾c phôc nÕu cã dÞp trë l¹i ®Ò tµi nµy. Vinh, ngµy 10 th¸ng 05 n¨m 2003. SV: TrÇn ThÞ Tè Loan Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp Më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi: 1.1. Ngêi NhËt lu«n tù hµo vÒ ®Êt níc m×nh - mét ®Êt níc võa cã "hoa anh ®µo", võa ®ã "®iÖn tö" - ë mét siªu cêng kinh tÕ, mét níc t b¶n c«ng nghiÖp hµng ®Çu mµ ®iÒu b×nh thêng nhÊt vÉn ®îc t«n vinh lµ nghÖ thuËt: NghÖ thuËt c¾m hoa ( Ykªbana), nghÖ thuËt t¹o d¸ng c©y c¶nh (Bonsai), ®Õn uèng trµ còng ®îc dùng thµnh mét ®¹o gi¸o nghÖ thuËt (Chanoyu). ThÕ kû XX, ngêi d©n xø së Phï Tang l¹i cã quyÒn h·nh diÖn vÒ nÒn v¨n häc næi tiÕng cña m×nh: NÒn v¨n häc duy nhÊt ë ch©u ¸ cã ®Õn hai nhµ v¨n ®¹t gi¶i Nobel: Y.Kawabata (1968) vµ Oe Kenzaburo (1994). Song mét nÒn v¨n häc lín vµ ®Æc s¾c ®Õn vËy, ®èi víi ngêi ViÖt cßn kh¸ míi l¹. §iÒu nµy th«i thóc chóng t«i bíc vµo "m¶nh ®Êt" xa l¹ høa hÑn nhiÒu sù ®éc ®¸o nµy. 1.2. ViÖt Nam vµ NhËt B¶n, nãi nh §ç Lai Thuý trong bµi :"NghÜ vÒ cÊu tróc v¨n ho¸ NhËt B¶n" lµ:"Do mét ngÉu høng nµo ®ã cña thiªn nhiªn, cã nhiÒu c¸i cïng - c¶ hai cïng n»m trong khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng - khu vùc trung t©m cña thÕ kû XXI, cïng chung ¶nh hëng cña nÒn v¨n minh Trung Hoa (Khæng - PhËt ), cïng tiÕp xóc víi ph¬ng T©y vµ ®¹o Thiªn Chóa tõ thÕ kû XVI - XIX ..." [87;6]. V× sù t¬ng ®ång ®ã, nÒn v¨n ho¸ hai d©n téc cã nhiÒu ®iÓm gÆp gì: gÆp gì ë céi nguån v¨n ho¸ ph¬ng §«ng, ë t duy thÈm mü. §ã lµ t×nh yªu c¸i ®Ñp, yªu cuéc sèng, yªu thiªn nhiªn - coi sù hiÖn diÖn cña chóng lµ mét phÇn tÊt yÕu cña cuéc ®êi. VËy nªn, hiÓu v¨n ho¸, v¨n häc NhËt sÏ gióp chóng ta cã ®îc c¸i nh×n s©u s¾c h¬n vÒ v¨n ho¸, v¨n häc d©n téc m×nh. NghÜa lµ "kh«ng ph¶i chØ lµ viÖc nÐm c¸i nh×n m¬ méng vÒ phêng trêi viÔn xø mµ lµ nh÷ng suy ngÉm nghiªm tóc vÒ chÝnh m¶nh ®Êt díi ch©n m×nh" [87;6]. 1.3. Yasunari Kawabata nh Nietzshe nãi, ®ã lµ c¸i c©y cµng v¬n lªn cao, cµnh l¸ cµng ®©m træ vµo bÇu trêi th× gèc rÔ cña nã cµng ®©m s©u vµo lßng ®Êt m¹ch ngÇm s©u cña v¨n ho¸ d©n téc. Ph¶i ch¨ng v× thÕ, «ng - trong diÔn tõ ®äc Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp t¹i lÔ nhËn gi¶i Nobel v¨n häc 1968 ®· kh¼ng ®Þnh m×nh ®îc "Sinh ra tõ vÎ §Ñp NhËt B¶n" vµ qu¶ thùc, suèt c¶ cuéc ®êi, «ng ®· nguyÖn lµm " ngêi l÷ hµnh ®¬n ®éc trong hµnh tr×nh t×m kiÕm vÎ §Ñp truyÒn thèng NhËt ®· vµ ®ang bÞ ph«i pha, mÊt m¸t, hoen è vµ quªn l·ng. V× thÕ, s¸ng t¸c cña Y.Kawabata ®· trë thµnh nh÷ng kiÖt t¸c mang ®Æc ®iÓm t duy thÈm mü vµ t©m hån NhËt B¶n. §ã còng lµ lý do xøng ®¸ng nhÊt ®Ó «ng ®îc vinh dù lµ ngêi ch©u ¸ thø hai sau R.Tagore cña Ên §é bíc lªn bôc vinh quang ®Ó nhËn gi¶i thëng cao quý nhÊt vÒ v¨n häc - gi¶i Nobel (The Nobel prize for literature ). Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, t¸c phÈm cña Y.Kawabata nãi riªng vµ v¨n häc NhËt nãi chung, ®· ®îc ®a vµo gi¶ng d¹y ë bËc THPT vµ §H. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ c¶ ngêi d¹y vµ ngêi häc ®Òu gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n ,tríc hÕt lµ vÒ t liÖu. V× lÏ ®ã, chóng t«i ®i vµo ®Ò tµi nµy víi mong muèn gãp phÇn th¸o gì phÇn nµo nh÷ng khã kh¨n Êy. 2. LÞch sö vÊn ®Ò: 2.1. V¨n häc NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng nÒn v¨n häc lín cña ch©u ¸. Tõ l©u, nÒn v¨n häc nµy ®· thu hót sù quan t©m cña nhiÒu nhµ nghiªn cøu phª b×nh trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ §«ng Ph¬ng häc ngêi Nga. N¨m 1901, trung t©m Vladiv«xt«c ®· cho xuÊt b¶n cuèn "LÞch sö v¨n häc NhËt B¶n " cña Axt«n. Cuèn s¸ch nµy ®· giíi thiÖu kh¸i qu¸t c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña v¨n häc NhËt tõ cæ ®Õn trung ®¹i. §¸ng chó ý nhÊt ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng c«ng tr×nh cña viÖn sÜ N.I.K«nr¸t nh: "V¨n häc NhËt qua nh÷ng h×nh mÉu vµ nh÷ng ®îc gi¶i" (Lªningrat, 1927); "S¬ lîc thi ph¸p th¬ NhËt B¶n" (Lªningrat, 1924); "Anh hïng ca phong kiÕn NhËt B¶n" (Matxcova, 1934); "Kh¶o luËn vÒ Manyashu" (Matxcova, 1941); " V¨n häc NhËt B¶n c¸c thÕ kû VIII-XIII" (Matxcova, 1956); "Ph¬ng T©y vµ ph¬ng §«ng" (Matxcova, 1956)... "§Æc ®iÓm næi bËt cña c¸c c«ng tr×nh nãi trªn lµ ë chç, t¸c gi¶ lu«n ®¹t v¨n häc trong m«i trêng v¨n ho¸ thêi ®¹i ®Ó xem xÐt. V¨n häc ®îc nh×n trong hoµn c¶nh v¨n ho¸ d©n téc vµ sau ®ã lµ v¨n häc khu vùc vµ v¨n häc thÕ giíi cïng Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp thêi ®iÓm ®ã. N.I,K«nr¸t quan niÖm sù ph¸t triÓn cña v¨n häc thÕ giíi lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt mÆc dï v¨n häc ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y cã nh÷ng truyÒn thèng hÕt søc kh¸c nhau. ChÝnh do ®ã v¨n häc NhËt B¶n còng cã thêi ®¹i Phôc Hng nh ë ph¬ng T©y" [85;47]. ë ViÖt Nam, cho ®Õn nay, viÖc nghiªn cøu, giíi thiÖu v¨n ho¸, v¨n häc NhËt dêng nh míi b¾t ®Çu. Cã thÓ kÓ ®Õn mét sè c«ng tr×nh giíi thiÖu dÞch thuËt nh: " TruyÖn cæ NhËt B¶n vµ b¶n s¾c d©n téc NhËt" (Nxb V¨n häc 1996); "V¨n häc NhËt B¶n " (NguyÔn ThÞ Kh¸nh - chñ biªn -ViÖn th«ng tin KHXHTrung t©m KHXH vµ NVQG, H,1998); "V¨n häc NhËt B¶n" tõ khëi thuû ®Õn 1868" (NhËt Chiªu - NxbGD, 2000); "V¨n häc NhËt B¶n tõ cæ ®¹i ®Õn cËn ®¹i " (N.I,K«nr¸t - Tr¬ng B¸ DÜnh dÞch, Nxb §µ N½ng, 1999); "Genji Monogatari KiÖt t¸c v¨n häc NhËt" (NhËt Chiªu, TCVH, sè 11, 2002)...Trong c¸c c«ng tr×nh kÓ trªn, c¸c t¸c gi¶ ®· cè g¾ng ®a ra mét c¸i nh×n chung nhÊt vÒ sù ph¸t triÓn cña v¨n häc NhËt vµ ®iÓm qua mét sè t¸c phÈm cã gi¸ trÞ. Tuy nhiªn, c¸c c«ng tr×nh nµy chØ dõng l¹i ë nh÷ng ®iÓm kh¸i qu¸t v¨n häc sö mµ cha giíi thiÖu ®îc c¸c t¸c gi¶ cô thÓ. 2.2. Y.Kawabata lµ mét nhµ v¨n lín cña NhËt B¶n. Th©n thÕ, sù nghiÖp vµ t¸c phÈm cña «ng ®· sím ®îc giíi thiÖu víi thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ tõ khi «ng nhËn gi¶i Nobel n¨m 1968. ë Nga, n¨m 1971, nhµ xuÊt b¶n Matxc¬va ®· cho xuÊt b¶n tuyÓn tËp t¸c phÈm cña Y.Kawabata. ë ViÖt Nam n¨m 1969, T¹p chÝ V¨n (Sµi Gßn) ®· ph¸t hµnh sè ®Æc biÖt vÒ «ng. Trong ®ã, t¹p chÝ cã ®¨ng nh÷ng truyÖn ng¾n, nh÷ng bµi nghiªn cøu vÒ cuéc ®êi vµ s¸ng t¸c cña con ngêi lçi l¹c nµy. TiÕp ®ã, lÇn lît c¸c t¸c phÈm næi tiÕng cña «ng ®îc dÞch vµ xuÊt b¶n. N¨m 1969, Chu ViÖt dÞch "Xø tuyÕt" (Yukiguni). N¨m 1989, Ng« Quý Giang dÞch " TiÕng rÒn cña nói" (Yamano®o). N¨m 1990, Giang Hµ VÞ dÞch "Ngµn c¸nh h¹c" (Senbazuru). Cïng n¨m ®ã, Vò §×nh Phßng dÞch "Ngêi ®Ñp Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp say ngñ" (Nemezeru bijo). N¨m 1997, trong "TuyÓn tËp truyÖn ng¾n c¸c t¸c gi¶ ®¹t gi¶i Nobel" cã ®¨ng ba truyÖn ng¾n cña Y.Kawabata. §Æc biÖt, n¨m 2001 ,Nxb Héi nhµ v¨n ®· cho ra ®êi "TuyÓn tËp Y.Kawabata " gåm 4 tiÓu thuyÕt: TiÕng rÒn cña nói, Xø tuyÕt, Ngêi ®Ñp say ngñ vµ Ngµn c¸nh h¹c. Nh vËy cã thÓ thÊy, nh÷ng t¸c phÈm xuÊt s¾c nhÊt cña Y.Kawabata ®· ®îc dÞch sang tiÕng ViÖt kh¸ sím vµ ®îc ngêi ®äc ®ãn nhËn nhiÖt thµnh. N¨m 2000, cuèn "Ch©n dung nhµ v¨n" do V¬ng TrÝ Nhµn dÞch vµ tuyÓn chän (Nxb V¨n häc), ®· dùng lªn nÐt c¬ b¶n nhÊt vÒ con ngêi vµ s¸ng t¸c cña Y.Kawabata b»ng håi ký tëng tîng. TuÇn b¸o V¨n nghÖ n¨m 2001 ®· giíi thiÖu hµng lo¹t g¬ng mÆt ®¹t gi¶i Nobel v¨n häc trong ®ã cã Y.Kawabata. Tuy ®ã chØ lµ nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t nhÊt vÒ cuéc ®êi vµ t¸c phÈm cña «ng. Vµ míi ®©y nhÊt trong cuèn "Bíc vµo vên hoa v¨n häc ch©u ¸", NxbGD, 2003, Lu §øc Trung sau khi giíi thiÖu kh¸i lîc vÒ V¨n häc NhËt ®· dùng l¹i cuéc ®êi vµ tãm t¾t c¸c t¸c phÈm cña «ng, träng t©m lµ ph©n tÝch truyÖn ng¾n "Thuû nguyÖt". §iÓm qua mét sè c«ng tr×nh ®Ó phÇn nµo gióp ta cã ®îc mét c¸i nh×n vÒ t×nh h×nh nghiªn cøu giíi thiÖu v¨n häc NhËt nãi chung vµ Y.Kawabata nãi riªng. Cã thÓ thÊy r»ng Y.Kawabata ®· sím cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong lßng nh÷ng ngêi yªu v¨n häc. 2.3. S¸ng t¸c cña Y.Kawabata ®îc xem lµ thÕ giíi cña : "C¸i §Ñp vµ næi buån" (Utsukushisa to kanashimito) - tªn mét t¸c phÈm cña «ng. Do vËy, hÇu hÕt c¸c bµi viÕt, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ thÕ giíi nghÖ thuËt trong t¸c phÈm cña «ng ®Òu xoay quanh chñ ®Ò nµy. ë Nga,n¨m 1971, Grigorieva T.P trong bµi "§äc Y.Kawabata" ®¨ng trªn t¹p chÝ "V¨n häc níc ngoµi" (Nga) sè 8 ®· nhËn xÐt r»ng: t¸c phÈm cña Y.Kawabata lµ mÉu mùc cña vÎ ®Ñp NhËt. Còng trªn t¹p chÝ ®ã, n¨m 1974, nhµ §«ng Ph¬ng häc Nga N.I.Fedorenco víi bµi: "Y.Kawabata : c¸ch nh×n c¸i §Ñp" ®· tr×nh bµy suy ngÉm vÒ nguyªn lý cña thuyÕt duy mü NhËt B¶n vµ ph¸t hiÖn Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp r»ng "trong kinh nghiÖm nghÖ thuËt cña Y.Kawabata, thÊy râ ¶nh hëng cña c¸c quan ®iÓm mü häc ThiÒn" (Zen). Còng n¨m 1971, Nxb Matxcova ®· ®Æt tªn cho tuyÓn tËp t¸c phÈm Y.Kawabata lµ: "Y.Kawabata - sinh ra bëi vÎ ®Ñp cña níc NhËt". Vµ n¨m 1975, Nxb nµy cho in cuèn: "Y.Kawabata sù tån t¹i vµ kh¸m ph¸ c¸i §Ñp - tõng cã c¶ t×nh yªu vµ lßng c¨m thï". Trong ®ã, t¸c gi¶ ®· nªu bËt ®îc vÎ ®Ñp cña nh÷ng s¸ng t¸c cña Y.Kawabata, sù m©u thuÉn trong khi thÓ hiÖn t×nh yªu cña «ng ®èi víi c¸i §Ñp. Trong diÔn v¨n ®äc t¹i lÔ trao gi¶i Nobel v¨n häc n¨m 1968, Anders Usterling ®· viÕt: "¤ng lµ ngêi t«n vinh vÎ §Ñp h ¶o vµ h×nh ¶nh u Èn cña hiÖn h÷u trong ®êi sèng thiªn nhiªn vµ trong ®Þnh mÖnh con ngêi" [29; 30]. Râ rµng, lêi nhËn ®Þnh nµy ®· nªu bËt ®îc ®iÓm mÊu chèt nhÊt trong s¸ng t¸c cña nhµ v¨n NhËt B¶n lçi l¹c nµy. Vµ chÝnh Y.Kawabata, trong diÔn tõ ®äc t¹i buæi lÔ ®ã còng tù hµo mµ nãi r»ng: "T«i ®îc sinh ra tõ vÎ ®Ñp NhËt B¶n" [89; 21]. N¨m 1994, trong diÔn tõ ®äc t¹i buæi lÔ trao gi¶i Nobel cã tªn : "Sinh ra bëi tÝnh ®a nghÜa cña NhËt B¶n", nhµ v¨n Oe Kenzaburo ®· kh¼ng ®Þnh cã mét vÎ ®Ñp mang mµu s¾c ThiÒn trong s¸ng t¸c cña Y.Kawabata. ë ViÖt Nam, trong t¹p chÝ V¨n sè ®Æc biÖt vÒ Y.Kawabata n¨m1969 t¹i Sµi Gßn, c¸c t¸c gi¶ ®· cho r»ng: t×m vÒ c¸i §Ñp truyÒn thèng cña d©n téc ®ã chÝnh lµ môc ®Ých, ý nghÜa c¸c s¸ng t¸c cña «ng. Vµ trong lêi giíi thiÖu khi cuèn tiÓu thuyÕt: "TiÕng rÒn cña nói" ra m¾t ®éc gi¶, Ng« Quý Giang ®· viÕt: "Y.Kawabata lu«n kh¸t khao híng tíi nh÷ng gi¸ trÞ ch©n chÝnh cña c¸i §Ñp vµ «ng lu«n thÓ hiÖn mét sù kÕt hîp tµi t×nh gi÷a kh¸i niÖm triÕt häc vµ mü häc trong t¸c phÈm v¨n häc. Lµ mét ngêi NhËt tõ trong t©m hån, Y.Kawabata ®Æc biÖt tinh tÕ trong viÖc c¶m thô chÊt th¬ cña thiªn nhiªn vµ vÎ ®Ñp cña thÕ giíi xung quanh" [46; 7]. Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp Nh©n dÞp kû niÖm 100 n¨m ngµy sinh cña Y.Kawabata (1899 - 1999), Lu §øc Trung trong bµi: "Thi ph¸p tiÓu thuyÕt cña Y.Kawabata - nhµ v¨n lín NhËt B¶n" in trªn t¹p chÝ V¨n häc sè 9, 1999, ®· kh¼ng ®Þnh: " TiÓu thuyÕt cña Y.Kawabata mang ®Çy ®ñ ®Æc trng cña mü häc ThiÒn - nghÖ thuËt cÇn t¹o ra sù hµi hoµ gi÷a néi t©m vµ ngo¹i giíi". §ång thêi t¸c gi¶ ®· tinh tÕ nhËn ra r»ng: "Y.Kawabata thêng miªu t¶ truyÒn thèng yªu c¸i §Ñp cña ngêi NhËt B¶n, t¹o ra mü c¶m trong t¸c phÈm. Ngêi NhËt vèn thÝch sèng thanh cao, biÕt träng danh dù, gi÷ g×n ®¹o ®øc khu«n phÐp. T©m hån réng më, thÝch hoµ nhËp víi thiªn nhiªn. Hä yªu vÎ ®Ñp tõ mét phiÕn ®¸, mét b«ng hoa trªn cµnh, mét c¶nh tuyÕt r¬i. Hä thÝch suy ngÉm qua mét chÐn trµ, trÇm lÆng tríc c¶nh mét ng«i chïa c« tÞch" [45; 24]. ChÝnh v× nhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã, " Y.Kawabata ®· trë thµnh mét l÷ kh¸ch kh«ng biÕt mÖt mái ®i t×m c¸i §Ñp ®ang bÞ mÊt, cøu vít c¸i §Ñp ®ang bÞ tµn phai" [46; 24]. Cïng c¸ch nh×n Êy, NhËt Chiªu, trong T¹p chÝ nghiªn cøu NhËt B¶n sè 4, 2000 trong bµi: " Kawabata Yasunari vµ thÈm mü cña chiÕc g¬ng soi" ®· tinh tÕ nhËn ra vÎ ®Ñp trong t¸c phÈm cña "ngêi l÷ kh¸ch" nµy vµ nªu bËt ®îc quan ®iÓm thÈm mü ®éc ®¸o thÓ hiÖn qua c¸c t¸c phÈm lµ "thÈm mü cña chiÕc g¬ng soi". "Thùc chÊt cña thÈm mü g¬ng soi lµ hån th¬ kh¸t khao v¬n tíi ®iÒu cha biÕt trong Y.Kawabata ®· vËn dông thÇn t×nh mü c¶m ph¬ng §«ng, mü c¶m NhËt B¶n vµ c¶ mü c¶m hiÖn ®¹i, ph¶n ¸nh tÊt c¶ trong mét giät s¬ng s¸ng t¹o ®Çy b¶n lÜnh" [36; 30]. Dï cßn ë d¹ng ph¸c th¶o, nghiªng vÒ giíi thiÖu h¬n lµ nghiªn cøu, nhng nh÷ng bµi viÕt trªn ®©y ®· nªu ®îc nÐt phong c¸ch ®éc ®¸o, quan niÖm nghÖ thuËt míi l¹, hÊp dÉn thÓ hiÖn trong s¸ng t¸c cña Y.Kawabata. 2.4. §iÓm l¹i nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu, giíi thiÖu vÒ Y.Kawabata, cã thÓ thÊy vÊn ®Ò c¸i §Ñp trong s¸ng t¸c cña «ng lµ t©m ®iÓm ®îc nhiÒu ngêi nãi tíi. §ã lµ "®iÓm nh×n" ®Þnh híng nghiªn cøu. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay cha cã mét c«ng tr×nh nµo cã sù kh¶o s¸t ®Çy ®ñ, toµn diÖn tõ quan niÖm vÒ c¸i §Ñp vµ sù nghÖ thuËt ho¸ quan niÖm ®ã - qu¸ tr×nh biÕn nh÷ng "t tëng mµu x¸m" Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp thµnh "c©y ®êi m·i m·i xanh t¬i" trong s¸ng t¸c cña Y.Kawabata. LuËn v¨n cña chóng t«i, v× vËy, lµ sù tiÕp nèi híng t×m tßi ®· ®îc khai më cña nh÷ng ngêi ®i tríc. 3. Ph¹m vi, ®èi tîng vµ nhiÖm vô nghiªn cøu: 3.1. Ph¹m vi nghiªn cøu: Y.Kawabata ®· ®Ó l¹i mét tríc t¸c kh¸ ®å sé vµ ®a d¹ng.Tuy nhiªn, do sù h¹n hÑp cña t liÖu vµ thêi gian, trong khu«n khæ mét luËn v¨n tèt nghiÖp, chóng t«i chØ ®i vµo kh¶o s¸t nh÷ng bµi ph¸t biÓu trùc tiÕp vÒ quan ®iÓm thÈm mü cña Y.Kawabata vµ nh÷ng tiÓu thuyÕt in trong "TuyÓn tËp Y.Kawabata ", Nxb Héi nhµ v¨n n¨m 2001. Vµ trong mét chõng mùc nµo ®ã, chóng t«i sÏ liªn hÖ víi c¸c t¸c phÈm kh¸c cña «ng. 3.2. §èi tîng nghiªn cøu: S¸ng t¸c cña Y.Kawabata cho ®Õn nay vÉn ®îc coi lµ mét thÕ giíi huyÒn ¶o vµ bÝ Èn. §ã lµ ®iÒu tÊt yÕu v× t¸c phÈm lín sÏ trÇm tÝch trong nã tÇng tÇng líp líp ý nghÜa. Trong khu«n khæ luËn v¨n nµy, chóng t«i chØ cã thÓ híng tíi ®èi tîng chÝnh lµ c¸i §Ñp trong hµnh tr×nh t×m kiÕm vµ thÓ hiÖn qua t¸c phÈm cña "ngêi l÷ hµnh ®¬n ®éc" nµy. 3.3. NhiÖm vô nghiªn cøu: Qua kh¶o s¸t c¸c tµi liÖu vÒ v¨n ho¸ v¨n häc NhËt, s¸ng t¸c cña Y.Kawabata vµ nh÷ng bµi viÕt thÓ hiÖn quan ®iÓm thÈm mü cña «ng, luËn v¨n ph¶i gi¶i quyÕt ®îc c¸c nhiÖm vô sau ®©y: Thø nhÊt, kh¸i qu¸t ®îc nh÷ng quan niÖm cña Y.Kawabata vÒ c¸i §Ñp vµ ý nghÜa cña nã ®èi víi viÖc phôc hng gi¸ trÞ tinh thÇn - thÈm mü NhËt. Thø hai, chØ ra ®îc nh÷ng biÓu hiÖn cña c¸i §Ñp theo quan niÖm cña «ng trong c¸c s¸ng t¸c. Nãi c¸ch kh¸c lµ quan niÖm vÒ c¸i §Ñp ®· ®îc nghÖ thuËt Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp ho¸, ®· ho¸ th©n thµnh m¸u thÞt trong t¸c phÈm mang ®Ëm s¾c th¸i vµ vÎ ®Ñp t©m hån, t×nh c¶m NhËt trªn c¸c ph¬ng diÖn kh¸c nhau. Thø ba, trong mét møc ®é nhÊt ®Þnh, luËn v¨n sÏ lý gi¶i ®éng lùc bªn trong nµo ®· th«i thóc, ®· cæ vò «ng trong hµnh tr×nh kh«ng biÕt mÖt mái t×m kiÕm, g×n gi÷, lµm s¾c nÐt nh÷ng gi¸ trÞ thÈm mü cña d©n téc 4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: Trong luËn v¨n, chóng t«i sö dông kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó thùc hiÖn yªu cÇu cña ®Ò tµi. Mét sè ph¬ng ph¸p chÝnh ®îc sö dông lµ: 4.1. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch - tæng hîp: Ngêi viÕt sö dông ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®Ó cã thÓ lµm s¸ng tá nh÷ng biÓu hiÖn cña c¸i §Ñp trong s¸ng cña Y.Kawabata. Tõ nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña tõng vÊn ®Ò nghiªn cøu, luËn v¨n nµy sÏ tæng hîp thµnh nh÷ng luËn ®iÓm mang tÝnh kh¸i qu¸t. 4.2. Ph¬ng ph¸p so s¸nh: Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông ®Ó luËn v¨n bíc ®Çu chØ ®a ra ®îc sù kÕ thõa truyÒn thèng yªu c¸i §Ñp tõ nguån m¹ch v¨n ho¸, v¨n häc d©n téc cña Y.Kawabata, ®ång thêi thÊy ®îc quan niÖm míi mÎ, hiÖn ®¹i cña «ng vÒ c¸i §Ñp. Ph¬ng ph¸p nµy cßn dïng ®Ó thÊy ®îc sù gÆp gì cña Y.Kawabata víi c¸c nhµ v¨n thÕ giíi, trong ®ã cã ViÖt Nam trong viÖc thÓ hiÖn b¶n s¾c d©n téc. 5. CÊu tróc cña luËn v¨n : Ngoµi "më ®Çu" vµ "kÕt luËn", néi dung chÝnh cña luËn v¨n ®îc triÓn khai trong 3 ch¬ng: Ch¬ng 1: Y.Kawabata trong nÒn v¨n ho¸, v¨n häc NhËt. Ch¬ng 2: Quan niÖm cña Y.Kawabata vÒ c¸i §Ñp. Ch¬ng3: S¸ng t¸c cña Y.Kawabata - biÓu hiÖn sinh ®éng quan niÖm vÒ c¸i §Ñp. Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp Cuèi cïng lµ môc lôc vµ tµi liÖu tham kh¶o. Ch¬ng 1 Y.Kawabata trong nÒn v¨n ho¸, v¨n häc NhËt. __________ 1.1. Vµi nÐt vÒ v¨n ho¸, v¨n häc NhËt: V¨n ho¸ lµ ®iÓm tùa cho mäi sù ph¸t triÓn. Ngµy nay, víi xu thÕ toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸, c¸c quèc gia trong nç lùc hoµ nhËp mµ ®Ó kh«ng bÞ hoµ tan chØ cã mét con ®êng duy nhÊt: gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc cña m×nh. V¨n ho¸ lµ mét ph¹m trï réng, cã ®Õn hµng tr¨m ®Þnh nghÜa vÒ nã, song hiÓu mét c¸ch chung nhÊt ®ã lµ: " Toµn bé nh÷ng cña c¶i vËt chÊt, tinh thÇn ,trÝ tuÖ vµ t×nh c¶m do con ngêi s¸ng t¹o ra, cã kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh vµ ph©n râ sù tån t¹i cña mét x· héi, cña mét céng ®ång d©n téc" [7;12]. Trªn mét ý nghÜa nh thÕ, v¨n häc - mét h×nh th¸i ý thøc x· héi ®Æc thï g¾n víi sù s¸ng t¹o cña ngêi nghÖ sÜ lµ mét thµnh phÇn cèt lâi, c¨n b¶n, m¸u thÞt cña bÊt kú nÒn v¨n ho¸ nµo. Ngêi NhËt trong " Tõ ®iÓn lín" cã mét ®Þnh nghÜa vÒ v¨n ho¸ rÊt riªng: "V¨n ho¸ lµ mét tõ tæng hîp nãi ®Õn c¸ch sèng cña con ngêi tiÕp thu ®îc tõ x· héi do häc tËp, nãi c¸ch kh¸c, v¨n ho¸ bao gåm c¸c néi dung liªn quan ®Õn c¸ch h×nh thµnh lèi sèng qua hai mÆt vËt chÊt vµ tinh thÇn nh t«n gi¸o, ®¹o ®øc, nghÖ thuËt, häc vÊn, kü thuËt, tríc hÕt liªn quan ®Õn ¨n, mÆc, ë" [9,12]. Theo suèt chiÒu dµi lÞch sö ph¸t triÓn NhËt B¶n, cã thÓ thÊy r»ng c¸c trung t©m v¨n Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp ho¸ cña xø mÆt trêi mäc nµy ®Òu g¾n liÒn víi n¬i ®ãng ®« cña triÒu ®×nh hay nh÷ng vïng mµ v¨n ho¸ cã nh÷ng nÐt næi bËt. Mét c¸i nh×n kh¸i lîc vÒ v¨n ho¸, v¨n häc NhËt theo tõng thêi kú lÞch sö, qua ®ã ®Ó nh×n nhËn s©u s¾c h¬n vÒ c¸c s¸ng t¸c cña Y.Kawabata vµ nh÷ng ®ãng gãp cña «ng vµo tiÕn tr×nh v¨n ho¸, v¨n häc d©n téc lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt. V× tiÕp cËn v¨n häc ë gãc ®é v¨n ho¸ lµ mét híng tiÕp cËn ®óng ®¾n vµ s©u s¾c, bëi nãi nh Henrich Hain¬, gièng nh thÇn ¡ngtª lµ v« ®Þch chõng nµo mµ bµn ch©n cßn ch¹m ®Êt mÑ vµ sÏ kiÖt søc khi bÞ Hecquyn l«i nhÊc bæng lªn cao khái mÆt ®Êt. Nhµ th¬ chØ m¹nh vµ dòng c¶m chõng nµo cßn g¾n víi m¶nh ®Êt thùc t¹i - m¹ch nguån s©u cña v¨n ho¸ d©n téc. Nh con s«ng ch¶y vÒ biÓn c¶, nÕu nÒn v¨n ho¸ xø Phï Tang ®· in s©u vµo t©m hån Y.Kawabata th× ngîc l¹i t¸c phÈm cña cña «ng còng mang phï sa båi ®¾p cho m·nh ®Êt nµy thªm mµu mì. 1.1.1. V¨n ho¸ thêi cæ ®¹i: Nara vµ Heian lµ hai trung t©m v¨n ho¸ cña NhËt B¶n thêi cæ ®¹i. DÜ nhiªn tríc ®ã, trªn ®Êt níc Phï Tang ®· tån t¹i mét sè nÒn v¨n ho¸ nh Jomon, Yayoi, K«fun. §©y lµ ba nÒn v¨n ho¸ tiªu biÓu thêi nguyªn thuû, lµ tiÒn ®Ò ph¸t triÓn cña v¨n ho¸ Nara vµ Heian. V¨n ho¸ Nara ®îc x¸c lËp trong kho¶ng thêi gian tõ 710 - 784, tÝnh tõ khi hoµng ®Õ Genmei chuyÓn kinh ®« tõ Asuka vÒ Nara - mét vïng ®Êt cã phong c¶nh ®Ñp, ®Êt ®ai ph× nhiªu.§Óm næi bËt cña nÒn v¨n ho¸ nµy lµ trªn c¬ së du nhËp vµ vay mîn nhiÒu tõ níc ngoµi, ngêi NhËt ®· bíc ®Çu x©y dùng ®îc mét nÒn v¨n ho¸ ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. VÒ t«n gi¸o, tÝn ngìng: bªn c¹nh ¶nh hëng cña PhËt gi¸o, Khæng gi¸o vµ H¸n häc tõ Trung quèc, TriÒu Tiªn, Ên §é, ngêi NhËt ®· dùng ThÇn ®¹o thµnh t«n gi¸o chÝnh thèng. V¨n ho¸ nghÖ thuËt ph¸t triÓn g¾n víi ba hiÖn tîng v¨n ho¸ ®iÓn h×nh lµ Asuka, Hakuho, Tempyo. Thêi kú nµy ë NhËt B¶n cha cã ch÷ viÕt riªng, c¸c yÕu tè v¨n häc cßn lÉn vµo nh÷ng cuèn s¸ch lÞch sö, ®Þa lý, Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp phong tôc nh: "Kojiki"(Cæ ký sù), "Nihonshoki" (NhËt B¶n sö ký) hay "Fudoki" (Phong thæ ký) ... VÒ sau, ngêi NhËt ®· s¸ng t¹o nªn tËp th¬ Waka víi c¸c bµi th¬ theo kiÓu Tanka (th¬ ng¾n) vµ Choka (th¬ dµi). "Nh÷ng t¸c phÈm th¬ thêi kú nµy cã phong c¸ch nhÑ nhµng méc m¹c, thÓ hiÖn t×nh c¶m, t©m hån cña ngêi thi sÜ ... Song cha cã g× ®¸ng kÓ [37;12]. V¨n ho¸ Heian lµ mét bíc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ so víi thêi Nara. Thêi Heian ®îc x¸c lËp trong kho¶ng thêi gian tõ 794 - 1179, tÝnh tõ khi hoµng ®Õ Kamu dêi ®« vÒ Nagaoka.NÐt ®Æc biÖt cña nÒn v¨n ho¸ nµy lµ dÇn dÇn tho¸t khái ¶nh hëng cña Trung Quèc vµ c¸c níc trong khu vùc. VÒ t«n gi¸o, tÝn ngìng, trªn c¬ së ®¹o PhËt, ngêi d©n xø së hoa anh ®µo ®· lËp ra c¸c gi¸o ph¸i mang ®Æc ®iÓm riªng lµ Thiªn ®µi vµ Ch©n ng«n. Khæng, PhËt, L·o,ThÇn ®¹o lµ nh÷ng ®¹o gi¸o ¶nh hëng ®Õn t tëng cña thêi kú nµy. V¨n häc nghÖ thuËt thêi kú nµy cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ mang ®Æc trng v¨n ho¸ NhËt. KiÕn tróc, héi ho¹ ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu rùc rì, nghÖ thuËt c¾m hoa, pha trµ ra ®êi. §Æc biÖt, thêi kú nµy NhËt B¶n ®· cã ch÷ viÕt riªng (Kana) §iÒu nµy ®· thóc ®Èy v¨n häc ph¸t triÓn lµm h×nh thµnh nÒn v¨n häc n÷ tÝnh Heian víi t¸c phÈm næi tiÕng "Genji Monogatari" (TruyÖn vÒ Genji) cña Murasaki Shikibu (978-1014), "Makuraku Sako" cña Seishonagon. Th¬ ca còng ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu míi, tËp th¬ ng¾n Waka "Kokinshu" víi h¬n 1000 bµi, hay "Manyoshu" còng cã dung lîng ®¸ng kÓ.Tuy nhiªn, thêi kú nµy, v¨n ho¸ Trung quèc còng cã vÞ thÕ ®¸ng kÓ ë NhËt B¶n vµ kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn ¶nh hëng cña nã ®èi víi v¨n ho¸ NhËt. Nh×n chung, giai ®o¹n Heian lµ mét bíc tiÕn quan träng cña v¨n ho¸ NhËt B¶n trªn con ®êng x¸c lËp mét nÒn v¨n ho¸ cã b¶n s¾c. Tuy vËy, thêi cæ ®¹i cha ph¶i lµ thêi kú ph¸t triÓn rùc rì nhÊt cña v¨n ho¸ NhËt. 1.1.2. V¨n ho¸ thêi trung ®¹i: Kamakura, Mr«machi vµ Edo lµ nh÷ng trung t©m v¨n ho¸ næi bËt thêi trung ®¹i NhËt B¶n.Thêi Kamakura ®îc tÝnh tõ kho¶ng thêi gian tõ 1180 Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp 1333. §©y lµ thêi kú cã nhiÒu biÕn ®éng trong ®êi sèng chÝnh trÞ NhËt: chiÕn tranh, sù tranh chÊp quyÒn bÝnh x¶y ra liªn miªn gi÷a c¸c thÕ lùc, song v¨n ho¸ l¹i cã nhiÒu ®æi thay tÝch cùc. " Nh÷ng ®æi thay ®ã ®Æt nÒn mãng v÷ng ch¾c cho sù h×nh thµnh mét b¶n s¾c tinh thÇn, n¨ng lùc t duy, t×nh c¶m, sù tinh tÕ trong kh¶ n¨ng c¶m nhËn cuéc sèng, c¶m thô nghÖ thuËt v¨n häc vµ lèi sèng øng xö cña con ngêi NhËt B¶n vµ thÓ hiÖn râ nÐt nh÷ng ®Æc trng cña nÒn v¨n ho¸ d©n téc- truyÒn thèng " [71;12]. VÒ t«n gi¸o tÝn ngìng, PhËt gi¸o ®îc håi sinh vµ chia lµm nhiÒu t«ng ph¸i, mang mµu s¾c vµ tÝn ®å riªng. Sù ph¸t triÓn cña gi¸o ph¸i ThiÒn lµ ®iÓm ®Æc biÖt. §¹o ThiÒn ®· cã ¶nh hëng s©u réng ®èi víi ®êi sèng tinh thÇn ngêi NhËt, râ nhÊt lµ v¨n häc nghÖ thuËt tõ nghÖ thuËt vên c©y, c¾m hoa cho ®Õn trµ ®¹o hay héi ho¹, ®iªu kh¾c. V¨n häc thêi kú nµy ph¶n ¸nh râ nÐt hiÖn thùc cuéc sèng: híng vÒ ®Ò tµi vâ sÜ ®¹o, chÊt anh hïng hay ngîi ca tinh thÇn chiÕn ®Êu, tiªu biÓu lµ tiÓu thuyÕt "Heike M«n«gatari", "C¸c truyÖn kÓ vÒ dßng hä Taisa"... Cã nh÷ng t¸c phÈm nãi lªn næi ®au khæ mÊt m¸t cña ngêi phô n÷ trong chiÕn tranh. Ngoµi ra, cã nh÷ng hîp tuyÓn th¬ lín nh " TuyÓn tËp thi ca cæ vµ hiÖn ®¹i", "TuyÓn tËp thi tao" ... Ngoµi v¨n ho¸ Kamakura, giai ®o¹n nµy cßn næi lªn c¸c ®iÓn h×nh v¨n ho¸ nh Mur«machi, Momoyama, Azachi ®îc x¸c lËp trong kho¶ng 1333 1603. Mur«machi lµ mét khu phè cña Ky«t«, n¬i ®©y lo¹i h×nh s©n khÊu kÞch N« ®îc hoµn thiÖn. Bªn c¹nh Kamakura, thêi kú trung ®¹i cã nÒn v¨n ho¸ Edo rÊt ®iÓn h×nh. Thêi ®¹i nµy ®îc tÝnh tõ 1603-1867.§©y lµ thêi kú lÞch sö g¾n víi dßng hä Tokugaoa næi tiÕng. V¨n ho¸ Edo lµ nÒn v¨n ho¸ híng néi. Edo chÝnh lµ T«ky« ngµy nay. Vµ theo ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ nghiªn cøu th×: "Nh÷ng yÕu tè v¨n ho¸ thêi kú lÞch sö Edo cã ý nghÜa quan träng trong viÖc t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp tÕ, v¨n ho¸ vµ t tëng cña cuéc duy t©n vÜ ®¹i cña Thiªn Hoµng Minh trÞ sau nµy" [101;123]. VÒ tÝn ngìng, kh¸c nh÷ng thêi kú tríc, Khæng gi¸o (Tèng Nho cña Chu Hy) ®îc chän lµm hÖ t tëng chÝnh thèng. V× vËy, mäi lÜnh vùc ®êi sèng tinh thÇn ®Òu chÞu ¶nh hëng cña t tëng nµy. Bªn c¹nh ®ã, PhËt gi¸o, §¹o gi¸o còng ®îc mäi ngêi yªu chuéng. Vµ ë thêi kú nµy, Thiªn chóa gi¸o vµ C¬ ®èc gi¸o bíc ®Çu ®îc truyÒn b¸ vµo NhËt B¶n. V¨n häc nghÖ thuËt thêi Edo cã bíc ph¸t triÓn kú diÖu víi nh÷ng ®Ønh cao nh M.Basho (bËc thÇy th¬ Haiku) I.Kuku (nhµ tiÓu thuyÕt thiªn tµi), Chikamatsu (nhµ so¹n kÞch lçi l¹c ) hay Utamaro, H«kusai, Hiroshige - nh÷ng ho¹ sÜ næi tiÕng ... Nh÷ng tªn tuæi ®ã ®· lµm nªn thêi ®¹i phôc hng v¨n ho¸ NhËt, khiÕn níc NhËt "cã ®ñ b¶n lÜnh ®Ó tiÕp nhËn v¨n ho¸ ph¬ng T©y trµn vµo sau ®ã" [138; 12]. 1.1.3. V¨n ho¸ thêi cËn hiÖn ®¹i: V¨n ho¸ thêi cËn ®¹i NhËt g¾n liÒn víi thêi Minh TrÞ (1868-1911). §©y lµ giai ®o¹n b¶n lÒ gi÷a mét níc NhËt phong kiÕn víi mét níc NhËt t b¶n. Cuéc duy t©n cña Thiªn Hoµng Mushuhito ®· thùc sù kho¸c lªn níc NhËt bé ¢u phôc. VÒ v¨n ho¸ tÝn ngìng, Minh TrÞ Thiªn Hoµng ®a ThÇn ®¹o (Shinto) thµnh Quèc gi¸o. T¨ng l÷ cña Shinto ®îc coi lµ c«ng cô cña Nhµ níc. Thêi kú nµy, PhËt gi¸o bÞ bµi trõ Tuy nhiªn t«n gi¸o nµy kh«ng mÊt ®i mµ ®· ®i s©u vµo ®êi sèng quÇn chóng. Khæng gi¸o còng cã sè phËn nh thÕ. Cßn Thiªn chóa gi¸o vµ C¬ ®èc gi¸o cã phÇn bÞ h¹n chÕ. VÒ v¨n häc nghÖ thuËt, ®©y lµ giai ®o¹n v¨n häc NhËt B¶n chÞu nhiÒu ¶nh hëng cña ph¬ng T©y. "Giai ®o¹n lµm quen häc hái, b¾t chíc, thÓ nghiÖm ®Ó chuÈn bÞ cho mét nÒn v¨n häc míi ra ®êi" [133;12]. NhiÒu trêng ph¸i, khuynh híng v¨n ho¸ míi ra ®êi. Tiªu biÓu cã hiÖn tîng Kunikidu Doppo (1871-1908), Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp s¸ng t¸c cña «ng ®· bíc ®Çu ph¶n ¸nh ®îc mÆt tr¸i cña x· héi c«ng nghiÖp ®· huû ho¹i kh«ng Ýt b¶n s¾c vµ truyÒn thèng cña ngêi NhËt. NhËt B¶n bíc vµo thêi hiÖn ®¹i víi nhiÒu biÕn ®éng d÷ déi. ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc, NhËt lµ níc b¹i trËn. Nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ cña cuéc chiÕn ®· ®Ì nÆng lªn ®êi sèng tinh thÇn ngêi NhËt. Tuy nhiªn, kinh tÕ NhËt B¶n ®· nhanh chãng tho¸t ra khái t×nh tr¹ng suy tho¸i víi nh÷ng bíc ph¸t triÓn thÇn kú. Ngµy nay, PhËt gi¸o lµ t«n gi¸o lín nhÊt ë NhËt B¶n, bªn c¹nh ®ã c¸c t«n gi¸o, hÖ t tëng kh¸c còng song song tån t¹i. ë níc NhËt, thêi hiÖn ®¹i, ©m nh¹c, héi häa, ®iÖn ¶nh, gi¸o dôc ®Òu ph¸t triÓn g¾n víi nhiÒu thµnh tùu lµm c¶ thÕ giíi ph¶i th¸n phôc. V¨n häc thêi kú nµy còng ®· lµm r¹ng danh nÒn v¨n häc xø së Phï Tang. Nh÷ng ®¹i biÓu xuÊt s¾c nh Yakio, Kobo, Oe, Y.Kawabata lµ nh÷ng tªn tuæi lµm nªn mét "thêi kú vµng " cña nÒn v¨n häc NhËt. Najime Nakamura ®· cã lý khi nãi r»ng: "Ngêi NhËt cã biÖt tµi lùa chän trong nÒn v¨n ho¸ kh¸c nh÷ng g× mµ hä quan t©m trong giai ®o¹n ph¸t triÓn lÞch sö cña m×nh". Ngêi ta cßn gäi ®o lµ nÒn "v¨n ho¸ hai tÇng": trung thµnh víi truyÒn thèng vµ tÝch cùc tiÕp thu c¸i míi. §Æt Y.Kawabata trong bÒ réng vµ chiÒu s©u cña nÒn v¨n ho¸ d©n téc ®Ó thÊy r»ng mét hiÖn tîng v¨n ho¸, v¨n häc lín bao giê còng thÈm thÊu nh÷ng gi¸ trÞ vÜnh cöu cña nÒn v¨n ho¸ ®· sinh thµnh vµ nu«i dìng t©m hån hä. Còng nh R.Tagore, Y.Kawabata võa thÊm nhuÇn nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng d©n téc võa v¬n lªn ®ãn lÊy tinh thÇn míi cña thêi ®¹i. §iÒu ®ã ®· lµm nªn gi¸ trÞ truyÒn thèng - hiÖn ®¹i trong s¸ng t¸c cña hä. V× thÕ, t¸c phÈm cña hä ë thêi ®¹i nµo còng lµ tiÕng nãi ®¹i diÖn cho d©n téc . Ngµy nay, ®Õn víi níc NhËt ngêi ta kh«ng khái ng¹c nhiªn vµ tù hái r»ng: t¹i sao ë mét ®Êt níc siªu hiÖn ®¹i nh vËy vÉn lu gi÷ ®îc nh÷ng nÐt cæ kÝnh, trÇm mÆc, hµi hßa truyÒn thèng. Cã lÏ ®Ó cã ®îc ®iÒu ®ã, ngêi NhËt kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn vai trß cña nh÷ng con ngêi nh Y.Kawabata - sinh ra tõ Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp c¸i n«i v¨n ho¸ d©n téc vµ trë vÒ lµm giµu cã nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng cña ®Êt níc m×nh. 1.2. Thêi ®¹i Y.Kawabata: Nhµ v¨n - tÊt nhiªn ®îc sinh ra vµ lín lªn tõ mét ®Êt níc nµo ®ã. V× thÕ, s¸ng t¸c cña hä còng ph¶i b¾t nguån, sinh thµnh, hoµi thai tõ tÇng ngÇm s©u cña nÒn v¨n ho¸ d©n téc Êy. Song, bªn c¹nh "c¸i n«i" ®ã, thêi ®¹i, cuéc ®êi, sè phËn riªng cña hä còng cã ¶nh hëng nhÊt ®Þnh ®Õn " tÝnh khÝ cña nh÷ng ®øa con tinh thÇn". Y.Kawabata (1899-1972) sinh ra vµ lín lªn trong giai ®o¹n níc NhËt cã nhiÒu ®æi thay lín vµ b¶n th©n cuéc ®êi sè phËn cña «ng còng cã nh÷ng næi buån, bi kÞch riªng. Nh÷ng ®iÒu nµy kh«ng thÓ kh«ng ¶nh hëng ®Õn nh÷ng s¸ng t¸c cña «ng trong c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau. Khi Y.Kawabata cã mÆt trªn ®êi, níc NhËt kh«ng cßn lµ mét ®Êt níc phong kiÕn víi chÝnh s¸ch "bÕ quan táa c¶ng" ngÆt nghÌo n÷a. Cuéc Duy T©n Minh TrÞ ®· mang ®Õn nh÷ng ®æi thay ®¸ng ng¹c nhiªn ë xø së Phï Tang. Níc NhËt kh«ng chØ " häc hái" mµ ®· "®uæi kÞp" vµ bíc ®Çu "vît lªn" ph¬ng T©y. R.Tagore sau khi ®Õn th¨m NhËt B¶n, n¨m 1916 ®· viÕt : "Ch©u ¸ thøc dËy khái giÊc ngñ hµng thÕ kû, NhËt B¶n nhê nh÷ng mèi quan hÖ vµ va ch¹m víi ph¬ng T©y ®· chiÕm mét vÞ trÝ danh dù trªn thÕ giíi. B»ng c¸ch ®ã, ngêi NhËt ®· chøng tá r»ng hä sèng b»ng h¬i thë cña thêi ®¹i chø kh«ng ph¶i b»ng nh÷ng thÇn tho¹i h¶o huyÒn" [283;23]. DÜ nhiªn, c¬ së h¹ tÇng ®· thay ®æi th× kiÕn tróc thîng tÇng còng ph¶i thay ®æi theo. V¨n häc nghÖ thuËt chÞu sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi. Víi sù du nhËp cña luång t tëng d©n chñ tù do ph¬ng T©y, v¨n häc NhËt kh«ng chØ cßn bã hÑp trong tÇm ¶nh hëng cña t tëng Nho, PhËt, L·o n÷a mµ bíc ®Çu cã sù th©m nhËp cña c¸c häc thuyÕt hiÖn ®¹i. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ trong c¸c s¸ng t¸c v¨n häc thêi kú nµy. Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp Y.Kawabata ®· trëng thµnh trong bÇu kh«ng khÝ Êy. N¨m 1912, Minh TrÞ - vÞ vua mµ Y.Kawabata rÊt kÝnh phôc b¨ng hµ, lóc nµy, «ng 13 tuæi. Vèn cã mét tuæi th¬ ®Çy ®au buån: 4 tuæi cha mÑ qua ®êi, 7 tuæi bµ ngo¹i mÊt, chÞ g¸i còng sím ra ®i khi «ng trßn 9 tuæi.Nh÷ng c¸i chÕt cña ngêi th©n ®· ®Ó l¹i trong ®êi con ngêi nµy næi ®au lín.§Æc biÖt lµ, khi «ng 15 tuæi, ngêi «ng ngo¹i mï loµ - ngêi th©n duy nhÊt cña «ng l¹i ra ®i. Tuæi 15, Y.Kawabata ®· b¾t ®Çu ph¶i lang thang kiÕm sèng. ¤ng hiÓu ®îc næi cay cùc khi ch×a tay xin miÕng b¸nh m× bè thÝ. Tuæi th¬ ®Çy bÊt h¹nh cña con ngêi nµy khiÕn ta liªn tëng ®Õn tuæi thiÕu thêi ®Çy cay ®¾ng cña M.Gorki. TÊt c¶ ®iÒu ®ã ®· trë thµnh "vÕt th¬ng t©m linh", thµnh Èn øc trong t©m hån vµ in dÊu Ên lªn t¸c phÈm cña hä. Lín lªn chót n÷a Y.Kawabata lÇn lît chøng kiÕn nh÷ng th¶m ho¹ khñng khiÕp trót xuèng ®Êt níc «ng. Trong ®¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø nhÊt (19141918), NhËt B¶n víi tham väng bµnh tríng l·nh thæ ®· ®Èy vµo cuéc chiÕn trªn 23.000 sinh m¹ng v« téi. Nh÷ng vÕt th¬ng chiÕn tranh cha kÞp hµn g¾n th× n¨m 1923, trËn ®éng ®Êt lÞch sö ë Cant« l¹i cíp ®i h¬n 10.000 nh©n m¹ng. §êi sèng nh©n d©n NhËt khã kh¨n khèn ®èn. V¨n häc chuyÓn m×nh theo khuynh híng hiÖn ®¹i, nhiÒu nhµ v¨n ®· kÞp thêi ph¶n ¸nh m¶ng hiÖn thùc ®en tèi ®ã. Nh÷ng n¨m ®au th¬ng vµ tèi t¨m Êy, Y.Kawabata ®ang häc t¹i trêng §¹i häc tæng hîp Tokyo. N¨m 1926, th¸i tö Hirohito lªn ng«i, lóc nµy Y.Kawabata 27 tuæi vµ thùc sù bíc vµo lµng v¨n. ¤ng chøng kiÕn mét thÕ lùc qu©n phiÖt ®ang h×nh thµnh. L¹i mét lÇn n÷a, níc NhËt bÞ cuèn vµo c¬n lèc chiÕn tranh - thÕ chiÕn lÇn thø hai. Cuèi cuéc chiÕn ,hai qu¶ bom nguyªn tö trót xuèng Hirosima vµ Nagasaki biÕn hai thµnh phè nµy thµnh tro bôi vµ cíp ®i sinh m¹ng h¬n 30.000 ngêi. NhËt B¶n ra khái cuéc chiÕn trªn m×nh loang lç nh÷ng vÕt th¬ng. Vµ víi sù chiÕm ®ãng cña Mü, nÒn kinh tÕ ®îc phôc håi, song v¨n ho¸ NhËt bÞ tiªm nhiÔm nh÷ng mÆt tr¸i cña ®êi sèng thùc dông ¢u - Mü. V¨n häc cã sù biÕn ®æi Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp phøc t¹p: ngêi chñ tr¬ng theo ¢u - Mü phñ nhËn truyÒn thèng; ngêi muèn duy tr× b¶o vÖ b¶n s¾c d©n téc; ngêi muèn dung hoµ c¶ hai ... Trªn v¨n ®µn xuÊt hiÖn nhiÒu cuéc tranh luËn gay g¾t. Y.Kawabata ®· sèng vµ chøng kiÕn tÊt c¶, «ng ®· lÆng lÏ "ph¸t biÓu" quan niÖm cña m×nh, ®· ©m thÇm cøu vít nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng d©n téc b»ng nh÷ng t¸c phÈm mang ®Ëm b¶n s¾c NhËt cña m×nh. Cã thÓ nãi :"V¨n häc NhËt B¶n sau thêi Minh TrÞ cho ®Õn lóc Y.Kawabata qua ®êi nh mét con s«ng lín. Y.Kawabata ®· t¾m m×nh trong ®ã. Con s«ng lín cã nhiÒu dßng ch¶y nhng Y.Kawabata biÕt tù t×m cho m×nh mét dßng ch¶y trong lµnh ®Ó t¾m cho m×nh t©m hån "mét l÷ kh¸ch u buån " ®i t×m c¸i §Ñp ®· mÊt" [290; 23]. Vµ qu¶ thùc, "ngêi l÷ kh¸ch u buån" ®ã ®· x¸c lËp cho m×nh vÞ trÝ trang träng trong nÒn v¨n ho¸, v¨n häc NhËt B¶n, còng nh R.Tagore ®îc mÖnh danh lµ "ng«i sao s¸ng cña Ên §é phôc hng" vËy. 1.3. Y.Kawabata víi thêi kú phôc hng v¨n häc NhËt: 1.3.1. Y.Kawabata - Ngêi l÷ kh¸ch cøu rçi c¸i §Ñp: Trong diÔn tõ ®äc t¹i lÔ nhËn gi¶i Nobel v¨n häc n¨m 1968 t¹i St«kh«m, Thuþ §iÓn, Y.Kawabata ®· tr©n träng kh¼ng ®Þnh r»ng: "T«i thuéc vÒ vÎ ®Ñp NhËt B¶n" [89;21]. Ngêi ta cã thÓ dÞch c©u nãi ®ã b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh "Sinh ra bëi vÎ ®Ñp NhËt B¶n", "T«i lµ mét bé phËn cña níc NhËt tuyÖt ®Ñp", "Níc NhËt tuyÖt ®Ñp vµ t«i" hay "Níc NhËt, vÎ ®Ñp vµ t«i". Dï dÞch theo c¸ch nµo th× ®iÒu mµ chóng ta c¶m nhËn ®îc lµ niÒm tù hµo s©u s¾c ngêi s¸ng khi «ng ®· nãi lªn mét ®iÒu gi¶n dÞ mµ thiªng liªng: T«i ®îc sinh ra tõ vÎ §Ñp NhËt B¶n. NiÒm tù hµo ®ã kh«ng chØ thÓ hiÖn b»ng lêi nãi mµ cßn b»ng hµnh ®éng. Tríc cö to¹ cña buæi lÔ cao quý ®ã, Y.Kawabata ®· ®äc nh÷ng bµi th¬ cña c¸c ThiÒn s hoµn toµn b»ng tiÕng NhËt cæ mµ cã thÓ ngay c¶ ngêi NhËt ngµy nay còng khã cã thÓ hiÓu næi. §iÒu ®ã nãi lªn r»ng «ng ®ang sèng vµ ®ang ®èi diÖn Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp víi thÓ giíi kú diÖu - n¬i mµ nh÷ng kiÖt t¸c v¨n häc mang dÊu Ên s¸ng t¹o cña «ng ®îc sinh thµnh. Trong toµn bé tríc t¸c cña m×nh, Y.Kawabata lu«n t«n vinh vÎ §Ñp NhËt, b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c, gi¸n tiÕp hay trùc tiÕp, phñ ®Þnh hay kh¼ng ®Þnh th× ®iÒu cuèi cïng mµ ngêi ta c¶m nhËn ®îc qua t¸c phÈm cña «ng lµ mét thÕ giíi lung linh mµu s¾c cña vÎ ®Ñp NhËt: thiªn nhiªn, con ngêi, lèi sèng, t×nh c¶m, t©m hån, c¸ch øng xö ®Òu to¸t lªn nh÷ng nÐt ®éc ®¸o riªng kh«ng thÓ hoµ lÉn. Nh ®· nãi ë trªn, Y.Kawabata sinh ra vµ lín lªn trong giai ®o¹n níc NhËt cã nhiÒu biÕn ®éng, ®Æc biÖt lµ sau hai cuéc ®¹i chiÕn thÕ giíi. Sù lôn b¹i vÒ kinh tÕ kh«ng ®¸ng sî b»ng sù mai mét vÒ v¨n ho¸. Dï sau chiÕn tranh, nÒn kinh tÕ NhËt ®îc phôc håi vµ cã bíc ph¸t triÓn thÇn kú, song c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng bÞ hoen mê. Ngêi d©n xø së hoa anh ®µo tá ra nghi ngê c¸c gi¸ trÞ mét thêi ®· lµm nªn b¶n s¾c NhËt trong hµng ngµn n¨m qua. Nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng ®ã kh«ng cßn lµ ®iÓm tùa tinh thÇn b×nh an cho hä n÷a trong khi nh÷ng gi¸ trÞ míi l¹i cha ®îc kh¼ng ®Þnh. Sèng trong thêi kú khñng ho¶ng c¸c gi¸ trÞ, con ngêi dÇn mÊt ®i niÒm tin vµo nh÷ng g× ®· cã, thËm chÝ cã ngêi ®· c¨m thï, phØ b¸ng qu¸ khø d©n téc. Y.Kawabata b»ng nh÷ng s¸ng t¸c cña m×nh ®· lÆng lÏ t¹o dùng cho ngêi NhËt mét niÒm tin yªu vµo nh÷ng ®iÒu kú diÖu ®· tõng lµm nªn b¶n s¾c bao ®êi nay cña ngêi d©n xø së mÆt trêi mäc. Vµ nãi nh Ng« Quý Giang: "¤ng ®· chiÕn ®Ó ®Êu b¶o vÖ vµ g×n gi÷ b¶n s¾c d©n téc tríc lµn sãng ¢u - Mü ho¸ ®ang trµn ngËp ®Êt níc NhËt B¶n vµ buéc ngêi NhËt ph¶i suy nghÜ ®Õn viÖc cøu lÊy vÎ ®Ñp cæ kÝnh cña ®Êt níc NhËt" [8;45]. Tõ "Xø tuyÕt", "Ngµn c¸nh h¹c", "TiÕng rÒn cña nói" ®Õn "Ngêi ®Ñp say ngñ", Y.Kawabata ®· lÆng lÏ, ©m thÇm trªn hµnh tr×nh t×m vÒ víi truyÒn thèng yªu c¸i §Ñp cña ngêi NhËt vµ thùc sù ®· khiÕn bao thÕ hÖ con ch¸u thÇn mÆt trêi thÊu hiÓu c¸c gi¸ trÞ thiªng liªng ®· kh¾c ch¹m nªn tÝnh c¸ch, t©m hån NhËt. ChÝnh Y.Kawabata nãi r»ng, trong ®êi Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n  Kho¸ luËn tèt nghiÖp ®· nhËn ®îc nhiÒu bøc th c¶m ¬n cña ®éc gi¶ sau khi hä ®äc xong c¸c t¸c phÈm cña m×nh. §ã lµ niÒm h¹nh phóc, niÒm tù hµo mµ kh«ng ph¶i ngêi nghÖ sÜ nµo còng cã ®îc. Ngêi ta thêng vÝ nhµ v¨n nh "con ong" d©ng tÆng mËt ngät cho ®êi tõ ngµn h¬ng hoa, "con t»m rót ruét nh¶ t¬", song ®èi víi Y.Kawabata ®iÒu ®ã gi¶n dÞ h¬n: Bëi sinh ra tõ vÎ ®Ñp NhËt nªn con ngêi ®ã nguyÖn suèt ®êi lµm ngêi l÷ kh¸ch cøu rçi c¸i §Ñp ®ang c¬ hå bÞ phai tµn, hoen è. 1.3.2. Y.Kawabata - Ngêi phôc hng v¨n xu«i NhËt B¶n. H¬n 1000 n¨m tríc, thêi Heian, ngêi NhËt B¶n ®· v« cïng tù hµo víi thiªn tiÓu thuyÕt t×nh c¶m "Genji-Monogatari" cña n÷ v¨n sÜ Murasaki Shikibu. Hµng tr¨m n¨m qua ,ngêi d©n xø së hoa anh ®µo vÉn coi ®ã lµ kiÖt t¸c bËc nhÊt trong kho tµng v¨n häc cña m×nh nh ngêi ViÖt Nam nghÜ vÒ "TruyÖn KiÒu" vËy. §Õn nay ®· cã h¬n 10.000 ®Çu s¸ch nghiªn cøu vÒ t¸c phÈm nµy. §èi víi Y.Kawabata, nhiÒu t¸c phÈm u tó cña v¨n häc NhËt ®· ¶nh hëng râ nÐt ®Õn tµi n¨ng s¸ng t¹o cña «ng, trong ®ã cã "TruyÖn Genji". ChÝnh kiÖt t¸c nµy ®· t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn t duy thÈm mü vµ sù lùa chän ng«n tõ cña «ng: "Trong sè c¸c truyÖn, "Genji" lµ thiªn truyÖn tuyÖt vêi kh«ng ai cã thÓ vît qua ®îc. KÓ c¶ tríc vµ sau ®ã kh«ng cã t¸c phÈm nµo cã thÓ s¸nh ®îc víi thiªn tiÓu thuyÕt nµy. Kh«ng cã t¸c phÈm nµo thÊm s©u vµo lßng ngêi ®Õn thÕ, kh«ng cã t¸c gi¶ nµo biÕt thÓ hiÖn "vÎ ®Ñp u buån" cña v¹n vËt s©u s¾c vµ c¶m ®éng ®Õn thÕ. NhiÒu t¸c gi¶ sau nµy cã b¾t chíc "TruyÖn Genji" nhng ®Òu thua xa nã vÒ mäi mÆt. Kh«ng ph¶i bµn c·i g× n÷a bót ph¸p cña Shikibu trong "Genji" thËt lµ v« song. Phong c¶nh NhËt víi s¾c trêi thay ®æi theo bèn mïa xu©n, h¹, thu, ®«ng, h×nh ¶nh nh÷ng ngêi ®µn «ng vµ phô n÷ NhËt ®îc miªu t¶ râ rµng, sinh ®éng ®Õn møc tëng nh tr«ng thÊy nh÷ng con ngêi b»ng x¬ng b»ng thÞt [292; 23]. Cã thÓ coi ®©y lµ sù t«n vinh cña con ngêi "®øng trªn vai nh÷ng ngêi khæng lå". Vµ b¨ng qua hµng thÕ kû thêi gian, "niÒm bi c¶m awave, c¸i c¶m xóc xao xuyÕn v« thêng tríc thiªn nhiªn vµ v« thêng nh©n gian, c¸i c¶m thøc ®îc Ngêi thùc hiÖn: TrÇn ThÞ Tè Loan - 40A1 V¨n