Bé gi¸o dôc & ®µo t¹o
Trêng ®¹i häc vinh
= = = = == = =
TrÇn cao nguyªn
XuÊt khÈu lao ®éng ë x· C¬ng Gi¸n
(nghi xu©n – hµ tÜnh) trong giai ®o¹n hiÖn nay
thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p
kho¸ luËn tèt nghiÖp ®¹i häc
chuyªn ngµnh gi¸o dôc chÝnh trÞ
Vinh, th¸ng 5 n¨m 2009
0
Bé gi¸o dôc & ®µo t¹o
Trêng ®¹i häc vinh
= = = = == = =
XuÊt khÈu lao ®éng ë x· C¬ng Gi¸n
(nghi xu©n – hµ tÜnh) trong giai ®o¹n hiÖn nay
thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p
kho¸ luËn tèt nghiÖp ®¹i häc
chuyªn ngµnh gi¸o dôc chÝnh trÞ
Ngêi thùc hiÖn:
TrÇn Cao Nguyªn
Ngêi híng dÉn khoa häc: TS. §inh ThÕ §Þnh
Vinh, th¸ng 5 n¨m 2009
1
Lêi c¶m ¬n
§Ó hoµn thµnh tèt khãa luËn tèt nghiÖp víi ®Ò tµi " XuÊt khÈu lao
®éng ë x· C¬ng Gi¸n ( Nghi Xu©n - Hµ TÜnh) trong giai ®o¹n hiÖn nay
thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p", ngoµi sù nç lùc cè g¾ng cña b¶n th©n, t«i cßn
nhËn ®îc sù gióp ®ì chu ®¸o, nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa,
Héi ®ång khoa häc khoa Gi¸o dôc ChÝnh trÞ, c¸c thÇy c« gi¸o trong tæ bé
m«n Chñ nghÜa x· héi, c¸c c¬ quan ban ngµnh cña tØnh Hµ TÜnh cña gia
®×nh vµ c¸c b¹n bÌ.
Víi tÊm lßng biÕt ¬n s©u s¾c, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o
- TiÕn sü §inh ThÕ §Þnh ®· trùc tiÕp híng dÉn em trong c¶ qu¸ tr×nh
nghiªn cøu khãa luËn. Tõ ®¸y lßng m×nh em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c
thÇy c« gi¸o trong khoa cïng toµn thÓ c¸c b¹n sinh viªn khãa 46A - khoa
Gi¸o dôc ChÝnh trÞ chØ b¶o, gióp ®ì, ®éng viªn em trong suèt bèn n¨m
häc qua.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
Sinh viªn
TrÇn Cao Nguyªn
2
Më ®Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi
Trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm ®·
®îc §¶ng vµ Nhµ níc ViÖt Nam coi träng, bëi môc tiªu cña c«ng cuéc héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng, n©ng cao ®êi sèng nh©n
d©n b»ng c¸ch t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp. VÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm ®· ®îc
coi lµ ch¬ng tr×nh quèc gia. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng ®îc ®a ra
trong ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ xuÊt khÈu lao ®éng. Trªn
thùc tÕ, viÖc xuÊt khÈu lao ®éng còng ®îc nhiÒu ®Þa ph¬ng trong c¶ níc x¸c
®Þnh lµ mòi nhän quan träng hµng ®Çu ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi
cña ®Þa ph¬ng. XuÊt khÈu lao ®éng võa cã thÓ tËn dông ®îc lîi thÕ nguån
nh©n lùc dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng rÎ ë níc ta hiÖn nay, võa cã thÓ gi¶i quyÕt
viÖc lµm cho mét bé phËn lao ®éng. Ngoµi ra, ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng
cßn ®em l¹i thu nhËp cao cho ngêi lao ®éng t¹o ra nguån thu ngo¹i tÖ lín cho
®Êt níc.
HiÖn nay, trong c¶ níc cã nhiÒu ®Þa ph¬ng ®· x©y dùng m« h×nh xuÊt
khÈu lao ®éng, coi ®©y lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña
®Þa ph¬ng. X· C¬ng Gi¸n huyÖn Nghi Xu©n, tØnh Hµ TÜnh lµ mét ®iÓn h×nh
trong m« h×nh xuÊt khÈu lao ®éng víi tæng nguån thu tõ nguån lao ®éng xuÊt
khÈu hµng n¨m tõ 55 - 60 tû ®ång ViÖt Nam, C¬ng Gi¸n ®îc xÕp vµo x· n«ng
th«n ®iÓn h×nh trong thêi kú ®æi míi. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng
ë x· C¬ng Gi¸n bªn c¹nh ®em l¹i nh÷ng lîi thÕ nhÊt ®Þnh, th× nã còng ®· vµ
®ang t¹o ra nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp cÇn ph¶i ®îc gi¶i quyÕt. V× vËy, chóng t«i
chän ®Ò tµi “XuÊt khÈu lao ®éng ë x· C¬ng Gi¸n (Nghi Xu©n - Hµ TÜnh)
trong giai ®o¹n hiÖn nay thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p” lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp.
Víi mong muèn tõ kh¶o s¸t thùc tr¹ng vÊn ®Ò xuÊt khÈu lao ®éng ë ®Þa ph¬ng
x· C¬ng Gi¸n ®Ó ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu
lao ®éng trong thêi gian tíi.
2. T×nh h×nh nghiªn cøu cña ®Ò tµi
Cho ®Õn nay ®· cã mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò xuÊt khÈu
lao ®éng díi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau, ®îc c«ng bè díi d¹ng s¸ch, kû yÕu ®Ò
tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp bé, luËn ¸n tiÕn sü vµ mét sè bµi viÕt trªn mét sè
t¹p chÝ. Tiªu biÓu:
3
- Ph¹m Kiªn Cêng, “Tæ chøc sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lao ®éng x·
héi cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc ®a lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc
ngoµi”, LuËn ¸n tiÕn sü kinh tÕ, 1989.
- PGS.TS. NguyÔn Phóc Khanh: “XuÊt khÈu lao ®éng víi gi¶i quyÕt viÖc
lµm ë ViÖt Nam”, NXB Thèng kª, Hµ Néi, 2005.
- NguyÔn Ph¬ng Linh, “Mét sè gi¶i ph¸p ®æi míi qu¶n lý tµi chÝnh vÒ xuÊt
khÈu lao ®éng ViÖt Nam theo c¬ chÕ thÞ trêng”, LuËn ¸n tiÕn sü kinh tÕ, 2004.
- §Æng §×nh §µo, “VÊn ®Ò xuÊt khÈu lao ®éng cña níc ta”, T¹p chÝ
céng s¶n, 2005, sè 10, trang 49 - 53.
- T.S. NguyÔn ThÞ Hång BÝch, "XuÊt khÈu lao ®éng ë mét sè níc §«ng
Nam ¸ bµi häc vµ kinh nghiÖm"...
Nh×n chung c¸c c«ng tr×nh nãi trªn ®· tËp trung ®i s©u vµo ph©n tÝch c¸c
vÊn ®Ò :
- VÒ nguån lao ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ë níc ngoµi.
- Thùc tr¹ng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam ë níc ngoµi.
- X¸c ®Þnh c¸c quan ®iÓm, ph¬ng híng vµ mét sè gi¶i ph¸p vÒ ®Èy m¹nh xuÊt
khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
Tuy nhiªn, cho ®Õn nay nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn vÒ xuÊt khÈu lao
®éng ë nh÷ng ®Þa ph¬ng cô thÓ trong níc ta, ®Æc biÖt nghiªn cøu vÊn ®Ò xuÊt
khÈu lao ®éng ë mét x· trong mét tØnh nghÌo nh Hµ TÜnh hÇu nh cha cã. V×
vËy, chóng t«i m¹nh d¹n t×m hiÓu vÊn ®Ò, “XuÊt khÈu lao ®éng ë x· C¬ng
Gi¸n (Nghi Xu©n - Hµ TÜnh) trong giai ®o¹n hiÖn nay thùc tr¹ng vµ gi¶i
ph¸p”
3. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu
- Môc ®Ých: §Ò tµi tËp trung vµo nghiªn cøu thùc tr¹ng xuÊt khÈu lao
®éng hiÖn nay ë x· C¬ng Gi¸n, trªn c¬ së ®ã chØ ra nh÷ng ®ãng gãp mµ xuÊt
khÈu lao ®éng ®em l¹i cho ®Þa ph¬ng. §ång thêi, ®Ò tµi ®a ra nhãm c¸c gi¶i
ph¸p gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i tõ xuÊt khÈu lao ®éng nh»m ®Èy m¹nh h¬n n÷a
xuÊt khÈu lao ®éng ë x· C¬ng Gi¸n .
- NhiÖm vô: §Ó ®¹t ®îc môc ®Ých trªn, ®Ò tµi ph¶i thùc hiÖn ®îc nh÷ng
nhiÖm vô sau:
+ Lµm râ mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ xuÊt khÈu lao ®éng vµ t×nh h×nh xuÊt
khÈu lao ®éng ë ViÖt Nam hiÖn nay.
4
+ ChØ râ nh÷ng ®ãng gãp cña xuÊt khÈu lao ®éng ®èi víi sù ph¸t triÓn
kinh tÕ - x· héi ë x· C¬ng Gi¸n.
+ ChØ ra nh÷ng thùc tr¹ng vµ ®Ò ra c¸c nhãm gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh h¬n
n÷a vÊn ®Ò xuÊt khÈu lao ®éng ë x· C¬ng Gi¸n.
4. Ph¹m vi vµ ®èi tîng nghiªn cøu
- VÊn ®Ò nghiªn cøu: XuÊt khÈu lao ®éng.
- §èi tîng kh¶o s¸t: X· C¬ng gi¸n huyÖn Nghi Xu©n, tØnh Hµ TÜnh.
- Thêi gian: Tõ n¨m 1993 ®Õn nay.
5. C¬ së lý luËn vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
- C¬ së lý luËn: §Ò tµi ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së lý luËn chñ nghÜa M¸c Lªnin, t tëng Hå ChÝ Minh vµ nh÷ng quan ®iÓm cña §¶ng Céng s¶n ViÖt
Nam, nh÷ng chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. Ngoµi
ra, ®Ò tµi kÕ thõa cã chän läc kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c c«ng tr×nh khoa häc
liªn quan ®Õn ®Ò tµi.
- Ph¬ng ph¸p: §Ò tµi sö dông c¸c ph¬ng ph¸p sau: Ph©n tÝch tæng hîp,
kh¶o s¸t thèng kª, kÕt hîp l«gic vµ lÞch sö…
6. ý nghÜa cña ®Ò tµi
- §Ò tµi lµ tµi liÖu tham kh¶o phôc vô cho viÖc häc tËp vµ nghiªn cøu
cña sinh viªn Khoa Gi¸o dôc ChÝnh trÞ.
- KÕt qu¶ nghiªn cøu cã thÓ ®îc ¸p dông vµo thùc tÕ ë x· C¬ng Gi¸n vµ
nhiÒu ®Þa ph¬ng kh¸c trong viÖc xuÊt khÈu lao ®éng hiÖn nay.
7. Bè côc ®Ò tµi
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, ®Ò tµi gåm
cã 3 ch¬ng.
Ch¬ng 1: xuÊt khÈu lao ®éng mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m
gi¶i quyÕt viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng cho ngêi lao ®éng ë níc ta hiÖn nay.
Ch¬ng2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu lao ®éng ë x· C¬ng Gi¸n (Nghi Xu©n Hµ TÜnh).
Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng
ë x· C¬ng Gi¸n hiÖn nay.
5
Néi dung
Ch¬ng 1: xuÊt khÈu lao ®éng mét trong nh÷ng gi¶i
ph¸p c¬ b¶n nh»m gi¶i quyÕt viÖc lµm, n©ng cao ®êi
sèng cho ngêi lao ®éng ë níc ta hiÖn nay
1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu lao ®éng
1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ xuÊt khÈu lao ®éng
Khi bµn vÒ kh¸i niÖm xuÊt khÈu lao ®éng ®· cã kh«ng Ýt c¸c quan ®iÓm
kh¸c nhau cña c¸c nhµ khoa häc trong vµ ngoµi níc, nh×n chung c¸c nhµ khoa
häc ®Òu cho r»ng:
VÒ nghÜa hÑp, xuÊt khÈu lao ®éng thùc hiÖn ch¬ng tr×nh an sinh x· héi vÒ
vÊn ®Ò lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖt lµm cho ngêi d©n ë mét quèc gia.
VÒ nghÜa réng, xuÊt khÈu lao ®éng thùc hiÖn ch¬ng tr×nh hîp t¸c quèc tÕ
gi÷a c¸c quèc gia gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa trªn lÜnh vùc lao
®éng [6, 4].
Trong cuèn s¸ch "XuÊt khÈu lao ®éng víi gi¶i quyÕt viÖc lµm ë ViÖt Nam”
PGS.TS. NguyÔn Phóc Khanh - trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng ®· ®a ra kh¸i niÖm
vÒ xuÊt khÈu lao ®éng.
"XuÊt khÈu lao ®éng lµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Æc thï cña mét quèc
gia thùc hiÖn viÖc cung øng lao ®éng cho mét quèc gia kh¸c trªn c¬ së hîp
®ång cã thêi h¹n, cã tÝnh chÊt ph¸p quy ®îc thèng nhÊt gi÷a c¸c quèc gia ®a
vµ nhËn lao ®éng" [14, 5].
Chóng t«i cho r»ng kh¸i niÖm xuÊt khÈu lao ®éng cña PGS.TS. NguyÔn
Phóc Khanh lµ c¬ së ®Ó vËn dông trong nghiªn cøu ®Ò tµi.
1.1.2. §Æc ®iÓm cña xuÊt khÈu lao ®éng
1.1.2.1. XuÊt khÈu lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Æc thï
TÝnh ®Æc thï cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i trong xuÊt khÈu lao ®éng ë
chç, ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng võa lµ mét ho¹t ®éng mang tÝnh kinh tÕ
®ång thêi võa lµ mét ho¹t ®éng mang tÝnh x· héi s©u s¾c.
XuÊt khÈu lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ: ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi
xuÊt khÈu lao ®éng ®· trë thµnh mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng ®Ó thu
hót lùc lîng lao ®éng ®ang ngµy cµng t¨ng lªn ë níc hä vµ thu ngo¹i tÖ b»ng
h×nh thøc chuyÓn tiÒn vÒ níc cña ngêi lao ®éng. Nh÷ng lîi Ých nµy buéc c¸c
níc xuÊt khÈu lao ®éng nç lùc ®Ó cã thÓ chiÕm thÞ phÇn cao nhÊt trªn thÞ trêng
lao ®éng níc ngoµi. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy ph¶i phô thuéc vµo quan hÖ
cung cÇu lao ®éng, vµ chÞu sù ®iÒu tiÕt, sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ
6
thÞ trêng. Bªn c¹nh ph¶i tÝnh to¸n mäi ho¹t ®éng cña m×nh sao ®Ó bï ®¾p ®îc
chi phÝ vµ cã l·i, v× vËy, ph¶i cã c¬ chÕ thÝch hîp ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng tèi ®a vÒ
cung lao ®éng. Bªn cÇu còng ph¶i tÝnh to¸n kü lìng hiÖu qu¶ cña viÖc nhËp
khÈu lao ®éng.
Do vËy, viÖc qu¶n lý nhµ níc, sù ®iÒu chØnh ph¸p luËt lu«n lu«n b¸m s¸t
®Æc ®iÓm nµy cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng, lµm sao ®Ó môc tiªu kinh tÕ
lu«n lµ môc tiªu sè mét cña mäi chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ xuÊt
khÈu lao ®éng.
XuÊt khÈu lao ®éng kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ, xuÊt
khÈu lao ®éng cßn lµ mét ho¹t ®éng thÓ hiÖn râ tÝnh x· héi. TÝnh x· héi nµy
b¾t nguån tõ tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña hµng ho¸ søc lao ®éng.
Søc lao ®éng lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt v× nã kh«ng thÓ t¸ch rêi khái chñ thÓ lµ
ngêi lao ®éng. V× thÕ, mµ tõ tÇm vÜ m«, mäi chÝnh s¸ch ph¸p luËt trong lÜnh
vùc xuÊt khÈu lao ®éng ph¶i kÕt hîp víi chÝnh s¸ch x· héi, ph¶i ®¶m b¶o lµm
sao ®Ó ngêi ®i lao ®éng níc ngoµi ®îc lao ®éng nh trong hîp ®ång lao ®éng,
còng nh b¶o ®¶m quyÒn lîi cña hä nh b¶o hiÓm x· héi, kh¸m ch÷a bÖnh, trî
cÊp nghÒ nghiÖp, cïng tham gia ho¹t ®éng c«ng ®oµn, nghØ phÐp, nghØ c¸c
ngµy lÔ tÕt… Bªn c¹nh ®ã, chñ thÓ lao ®éng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ cã kh¶
n¨ng tù lµm chñ b¶n th©n. Do ®ã, ë tÇm vÜ m«, trong c¸c hiÖp ®Þnh vµ hîp
®ång kÝ kÕt bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu kho¶n, ®iÒu môc qui ®Þnh nh ®èi víi hµng
ho¸ b×nh thêng, cßn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kho¶n ®Ò cËp ®êi sèng chÝnh trÞ, tinh
thÇn, v¨n ho¸, sinh ho¹t cña ngêi lao ®éng nh vÊn ®Ò th¨m viÕng cña nh©n
th©n, vÊn ®Ò ®µo t¹o ®Ó n©ng cao tay nghÒ, c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸, tinh thÇn
tËp thÓ, c¸c ngµy lÔ héi…
1.1.2.2. XuÊt khÈu lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÞch vô
ChÝnh v× tÝnh chÊt kh«ng t¸ch rêi cña chñ thÓ lao ®éng nãi trªn, xuÊt khÈu
lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÞch vô rÊt ®Æc thï, kh¸c h¼n víi xuÊt
khÈu hµng ho¸ th«ng thêng.
TÝnh chÊt v« h×nh kh«ng thÓ chia c¾t, ho¹t ®éng dÞch vô th«ng thêng cã
®Æc ®iÓm kh«ng hiÖn h÷u, nã kh«ng tån t¹i díi d¹ng vËt thÓ, kh«ng thÓ sê mã,
tiÕp xóc hay nh×n thÊy ®îc khi ra quyÕt ®Þnh sö dông. §èi víi lÜnh vùc xuÊt
khÈu lao ®éng, yÕu tè kh«ng hiÖn h÷u thÓ hiÖn ë chç ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao
®éng kh«ng chÊm døt khi hoµn thµnh xong thñ tôc ®a ngêi lao ®éng ®i lµm
viÖc ë níc ngoµi mµ nã cßn kÐo dµi tõ khi ®a ngêi lao ®éng ®i, gióp ngêi lao
7
®éng hoµ nhËp víi chñ sö dông lao ®éng hay c¸c ho¹t ®éng ®µo t¹o vÒ nghÒ
nghiÖp, phong tôc tËp qu¸n, lèi sèng, ph¸p luËt, vµ c¶ b¶o hiÓm x· héi… cho
®Õn khi vÒ níc. C¸c bªn cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng, cã
quyÒn lîi vµ nghÜa vô trong suèt thêi h¹n cña hîp ®ång, thËm chÝ ®èi víi
doanh nghiÖp thêi h¹n thùc hiÖn nghÜa vô cßn dµi h¬n c¶ thêi h¹n cã hiÖu lùc
cña hîp ®ång. V× hä ph¶i thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc chuÈn bÞ tríc khi ®a ngêi
lao ®éng ra níc ngoµi lµm viÖc vµ gi¶i quyÕt nh÷ng c«ng viÖc sau khi ngêi lao
®éng kÕt thóc thêi h¹n hîp ®ång lµm viÖc ë níc ngoµi. Nh vËy, kh¸c víi ho¹t
®éng mua b¸n hµng ho¸ th«ng thêng, ngêi mua vµ ngêi b¸n tham gia ho¹t
®éng xuÊt khÈu lao ®éng thêng xuyªn cã nh÷ng hµnh ®éng ®Ó thùc hiÖn nghÜa
vô quy ®Þnh trong hîp ®ång hoÆc trong c¶ trêng hîp kh«ng quy ®Þnh trong
hîp ®ång nhng cã liªn quan ®Õn quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng, còng nh quyÒn
lîi cña ngêi cung øng vµ sö dông lao ®éng.
XuÊt khÈu lao ®éng lµ mét dÞch vô nªn nã còng mang tÝnh chÊt kh«ng
x¸c ®Þnh, chÊt lîng cña hµng ho¸ søc lao ®éng ®îc ph¶n ¸nh vµ phô thuéc vµo
kh¶ n¨ng dÎo dai, bÒn bØ trong lao ®éng cña ngêi lao ®éng, kh¶ n¨ng thµnh
th¹o vµ s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng, còng nh ®iÒu kiÖn viÖc lµm, sinh ho¹t nghØ
ng¬i, c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸… cho ngêi lao ®éng.
Gi¸ c¶ cña xuÊt khÈu lao ®éng: §iÓm kh¸c biÖt gi÷a viÖc xuÊt khÈu hµng
ho¸ søc lao ®éng víi c¸c hµng ho¸ th«ng thêng ®îc thÓ hiÖn ë viÖc tÝnh gi¸ c¶
cña hµng ho¸ søc lao ®éng. Gi¸ c¶ cña xuÊt khÈu søc lao ®éng còng lµ biÓu
hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng
gåm 3 bé phËn:
Thø nhÊt, gi¸ trÞ nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao
®éng cña b¶n th©n ngêi lao ®éng.
Thø hai, nh÷ng gi¸ trÞ cña t liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó ngêi lao ®éng cã
thÓ nu«i sèng gia ®×nh hä.
Thø ba, chi phÝ ®µo t¹o nghÒ nghiÖp, chi phÝ ®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu v¨n
ho¸ tinh thÇn cña ngêi lao ®éng.
Nh vËy, khi tÝnh gi¸ xuÊt khÈu søc lao ®éng ph¶i tÝnh ®óng vµ tÝnh ®ñ c¸c
yÕu tè h×nh thµnh gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng, còng nh ph¶i tÝnh trong ®iÒu
kiÖn tõng thÞ trêng cô thÓ, n¬i diÔn ra viÖc trao ®æi søc lao ®éng, bëi lÏ mçi thÞ
trêng cã chi phÝ vµ ®iÒu kiÖn sinh ho¹t kh¸c nhau. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ ®ång thêi
l¹i ph¶i ®¶m b¶o søc c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t hiÖn nay.
8
1.1.2.3. XuÊt khÈu lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng cã thêi h¹n, diÔn ra trong m«i
trêng c¹nh tranh gay g¾t
XuÊt khÈu lao ®éng lµ sù di chuyÓn quèc tÕ vÒ lao ®éng cã kÕ ho¹ch vµ
cã thêi h¹n. Do vËy, cÇn ph¶i cã nh÷ng chÕ ®é tiÕp nhËn vµ sö dông ngêi lao
®éng sau khi hä hoµn thµnh hîp ®ång lao ®éng ë níc ngoµi vµ trë vÒ níc, gióp
®ì hä hoµ nhËp víi cuéc sèng trong níc. ChÝnh s¸ch ®èi víi ngêi lao ®éng sau
khi vÒ níc nh ®¶m b¶o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, khuyÕn khÝch b»ng nh÷ng
u ®·i ®Ó hä bá vèn ®Çu t, ph¸t triÓn s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, còng cã thÓ ®Èy m¹nh
ho¹t ®éng t¸i xuÊt khÈu lao ®éng, tøc lµ xuÊt khÈu nh÷ng lao ®éng ®· qua ®µo
t¹o vµ lµm viÖc ë níc ngoµi. Tuy nhiªn, ®Ó thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt xuÊt khÈu lao
®éng kh«ng chØ ph¶i tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ nh ®¸p øng ®îc ®a d¹ng cña thÞ
trêng nhËp khÈu lao ®éng víi møc l¬ng cao. Nhµ níc kh«ng mÊt thêi gian vµ
chi phÝ ®µo t¹o mµ cÇn ph¶i tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ x· héi trong viÖc t¹o viÖc lµm
vµ ph©n phèi thu nhËp.
Ngoµi ra, ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ®ang diÔn ra trong m«i trêng
c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t. ThÞ trêng lao ®éng quèc tÕ hiÖn nay võa lµ thÞ
trêng tù do c¹nh tranh, võa lµ thÞ trêng bÞ c¸t cø do biªn giíi gi÷a c¸c quèc
gia. §ã lµ mét thÞ trêng mµ sù hîp t¸c gi÷a c¸c níc lµ mét ®ßi hái b¾t buéc,
®ång thêi c¹nh tranh l¹i lµ mét nh©n tè sèng cßn. V× vËy, sù c¹nh tranh trong
thÞ trêng lao ®éng thÕ giíi hiÖn nay võa lµ sù c¹nh tr¹nh gi÷a c¸c doanh
nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ trong mét quèc gia, võa lµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c
quèc gia víi t c¸ch lµ mét tËp ®oµn kinh tÕ cña ®Êt níc m×nh. Cuéc c¹nh tranh
nµy thÓ hiÖn qua sè lîng hîp ®ång lao ®éng, xuÊt khÈu chÊt lîng lao ®éng, c¬
chÕ qu¶n lý lao ®éng ë níc ngoµi, c¸c møc l¬ng, sù ®a d¹ng vÒ ngµnh nghÒ vµ
tr×nh ®é… ChiÕn lîc xuÊt khÈu lao ®éng ®óng ®¾n cña mét quèc gia lµ tiÒn ®Ò
quan träng ®Ó v¬n ra c¹nh tr¹nh víi c¸c quèc gia kh¸c, ngîc l¹i sÏ k×m h·m sù
ph¸t triÓn kinh tÕ, lµm gi¶m sù c¹nh tranh.
1.1.3. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu lao ®éng
C¨n cø vµo c¸c h×nh thøc thùc hiÖn, xuÊt khÈu lao ®éng ra níc ngoµi cã
nh÷ng h×nh thøc chñ yÕu sau:
- XuÊt khÈu lao ®éng theo c¸c HiÖp ®Þnh ®îc ký kÕt gi÷a chÝnh phñ hai
quèc gia. H×nh thøc nµy ®îc sö dông phæ biÕn ë giai ®o¹n 1980-1990. C¨n cø
vµo c¸c HiÖp ®Þnh ®· ký Nhµ níc ph©n chØ tiªu cho c¸c Bé, Ngµnh, §Þa ph¬ng
tiÕn hµnh tuyÓn chän vµ ®a ngêi lao ®éng ®i. Lao ®éng ViÖt Nam ë níc ngoµi
9
®îc sù qu¶n lý thèng nhÊt tõ trªn xuèng díi, lµm viÖc xen ghÐp víi lao ®éng
c¸c níc kh¸c. HiÖn nay, lao ®éng ®a ®i lµm viÖc ë níc ngoµi theo HiÖp ®Þnh
chñ yÕu lµ c¸c chuyªn gia trong c¸c lÜnh vùc N«ng nghiÖp, Y tÕ, Gi¸o dôc…
- XuÊt khÈu lao ®éng th«ng qua hîp ®ång cung øng lao ®éng. Hîp ®ång
cung øng lao ®éng cã thÓ ký díi hai h×nh thøc:
Hîp ®ång cung øng lao ®éng: §îc ký kÕt gi÷a tæ chøc kinh tÕ níc nµy
víi tæ chøc vµ sö dông lao ®éng níc nµy ë níc ngoµi. C¨n cø vµo nhu cÇu cña
tæ chøc sö dông lao ®éng níc ngoµi, c¸c doanh nghiÖp lµm dÞch vô cung øng
lao ®éng tiÕn hµnh tuyÓn lao ®éng vµ ®a ngêi lao ®éng ra níc ngoµi lµm viÖc,
®©y lµ h×nh thøc phæ biÕn nhÊt hiÖn nay.
Hîp ®ång c¸ nh©n: Do ngêi lao ®éng trùc tiÕp ký hîp ®ång víi ngêi sö
dông lao ®éng ë níc ngoµi ®îc ph¸p luËt chÊp nhËn.
- XuÊt khÈu lao ®éng th«ng qua liªn doanh liªn kÕt chia s¶n phÈm víi níc ngoµi (hîp t¸c trùc tiÕp) hoÆc doanh nghiÖp bao thÇu níc ngoµi.
1.2. XuÊt khÈu lao ®éng lµ mét yÕu tè kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh quèc
tÕ ho¸ vµ toµn cÇu ho¸
Trong thêi ®¹i toµn cÇu ho¸, lao ®éng di chuyÓn tõ níc nµy sang níc kh¸c
®· trë thµnh hiÖn tîng phæ biÕn. Tuy kh«ng nhén nhÞp nh t b¶n vµ c«ng nghÖ,
lao ®éng còng lµ mét yÕu tè s¶n xuÊt ngµy cµng vît biªn giíi.
Trong xu thÕ héi nhËp gi÷a c¸c quèc gia cã nh÷ng mèi quan hÖ hîp t¸c
víi nhau cïng cã lîi, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn trong mèi quan hÖ nµy th× xuÊt
khÈu lao ®éng ®ãng vai trß quan träng trong hÖ thèng hîp t¸c ph¸t triÓn cã lîi
lÉn nhau. Tuy nhiªn, khi nãi vÒ xuÊt khÈu lao ®éng th× kh¸c víi sù di chuyÓn
cña lao ®éng tri thøc ®· cã tõ tríc th× xuÊt khÈu lao ®éng (hay cßn gäi lµ lao
®éng thñ c«ng, lao ®éng ch©n tay) lµ hiÖn tîng t¬ng ®èi míi, nhng còng
kh«ng ph¶i lµ hiÖn tîng kh¸c l¹ trong xu thÕ hiÖn nay.
HiÖn nay, thÕ giíi ®ang diÔn ra xu thÕ toµn cÇu ho¸ chÝnh v× vËy mµ hîp
t¸c quèc tÕ vÒ xuÊt khÈu lao ®éng lµ c¬ së ®iÒu kiÖn ®Èy nhanh sù ph©n c«ng
lao ®éng trªn toµn thÕ giíi, ®ång thêi gãp phÇn gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò cña
chiÕn lîc toµn cÇu ho¸ hiÖn nay. Trong qu¸ tr×nh hîp t¸c quèc tÕ vÒ xuÊt khÈu
lao ®éng, trong ®ã c¸c quèc gia ph¸t triÓn ®Èy nhanh ®îc qu¸ tr×nh ®¶m b¶o
lùc lîng lao ®éng trong qu¸ tr×nh ®ãng vai trß lµ nh÷ng u thÕ ph¸t triÓn hµng
®Çu cña m×nh. §ång thêi, c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn vµ kÐm ph¸t triÓn cã
nhiÒu thuËn lîi trong viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ gi¶i quyÕt cïng mét lóc
10
nhiÒu vÊn ®Ò nh thÊt nghiÖp, ®ãi kÐm, l¹c hËu, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn
lîi nh»m n©ng cao n¨ng lùc tr×nh ®é tay nghÒ cho ngêi lao ®éng. Ngoµi viÖc
gióp c¶i thiÖn t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo, t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp th× nguån thu tõ lao
®éng xuÊt khÈu cßn cã vai trß thóc ®Èy ®Çu t, gi¶m bít sù lÖ thuéc vµo c¸c
kho¶n vay tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ, còng nh viÖn trî cña c¸c níc ph¸t
triÓn, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt níc.
Theo thèng kª cña Ng©n hµng thÕ giíi, tõ n¨m 2001 ®Õn n¨m 2005 thu
nhËp do lao ®éng xuÊt khÈu cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ë khu vùc §«ng ¸ vµ
Th¸i B×nh D¬ng ®· t¨ng gÊp ®«i vµ lªn tíi 43 tû USD. T¹i khu vùc Nam ¸,
con sè nµy lµ 32 tû USD t¨ng 67% so víi nh÷ng n¨m tríc ®ã [10, 6]. Cßn
nghiªn cøu cña Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB) còng cho thÊy, kho¶n thu
nhËp tõ lao ®éng xuÊt khÈu cña c¸c níc Philippines, In®«nªsia, Malaisia, ViÖt
Nam… hµng n¨m lµ chiÕm h¬n 30% thu nhËp mµ hä nhËn ®îc [10, 3].
Cô thÓ Philippines cã h¬n 8 triÖu lao ®éng lµm viÖc ë níc ngoµi (n¨m
2005) ®· göi vÒ níc 11,8 tû USD kiÒu hèi qua c¸c kªnh chuyÓn tiÒn chÝnh
thøc, íc tÝnh tæng kiÒu hèi do lao ®éng níc nµy göi vÒ qua c¸c kªnh tõ 14 tû
®Õn 21 tû USD, lín h¬n c¶ sè vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi FDI vµ viÖn trî
quèc tÕ vµo Philippines. Dù kiÕn vµo n¨m 2010 con sè nµy sÏ t¨ng lªn 21,4 tû
USD.
Víi ®Êt níc Srilanka th× thu nhËp tõ xuÊt khÈu lao ®éng cao h¬n thu nhËp
tõ xuÊt khÈu chÌ, mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña níc nµy. ¦íc tÝnh nguån
thu ngo¹i tÖ tõ xuÊt khÈu lao ®éng göi vÒ t¹i níc nµy trªn díi 24 tû USD/n¨m.
ViÖt Nam mét quèc gia cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn chËm, ®ang xÕp vµo
nh÷ng níc nghÌo cña thÕ giíi, th× nguån thu tõ xuÊt khÈu lao ®éng ®¹t kho¶ng
1,7 tû USD/n¨m víi kho¶ng 400 ngh×n lao ®éng lµm viÖc trªn 30 quèc gia trªn
thÕ giíi [10, 6].
Nh vËy, trong xu thÕ quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ hiÖn nay th× hîp t¸c vÒ
xuÊt khÈu lao ®éng lµ yÕu tè kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh hîp t¸c, ph¸t triÓn gi÷a
c¸c níc. ViÖt Nam chóng ta lµ mét trong sè c¸c níc ®ã.
1.3.Vai trß cña xuÊt khÈu lao ®éng trong gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ n©ng cao
®êi sèng cho ngêi lao ®éng ë níc ta hiÖn nay
1.3.1. Sù cÇn thiÕt vµ lîi thÕ xuÊt khÈu lao ®éng ë ViÖt Nam
1.3.1.1. XuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò kinh tÕ
11
GÇn ®©y c¸c nhµ khoa häc ViÖt Nam nghiªn cøu thÞ trêng lao ®éng khu
vùc vµ quèc tÕ ®Òu nhËn thÊy, mét sè níc C«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh Hµn
Quèc, NhËt B¶n, Italia… Vµ mét sè níc míi ph¸t triÓn nh Th¸i Lan,
Philippines, Malaisia… còng nh c¸c níc ®ang ph¸t triÓn Pakixtan, Myanma,
Trung quèc… Ngay tõ khi nÒn kinh tÕ cßn cha ph¸t triÓn ®Òu ®· sö dông mét
ho¹t ®éng kinh tÕ ®Çy hiÖu qu¶, ®ã lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng. Theo
thèng kª cña tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (ILO), kho¶n thu nhËp cña ngêi lao
®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi thêng cã thu nhËp b×nh qu©n cao h¬n trong níc
tõ 6 ®Õn 10 lÇn. Chªnh lÖch vÒ thu nhËp lµ nguyªn nh©n khiÕn nhiÒu níc tËn
dông mäi thêi c¬ ®a lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi.
VÒ mÆt kinh tÕ, xuÊt khÈu lao ®éng ®· gãp phÇn t¨ng trëng ng©n s¸ch
quèc gia, t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng vµ gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm
trong níc. VÒ l©u dµi, xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng ®ãng
gãp cao cho thu nhËp quèc d©n khi ph¹m vi xuÊt khÈu lao ®éng ®îc më réng,
sè lîng ngêi ®i lín, ngµnh nghÒ, h×nh thøc ®a d¹ng, chÝnh s¸ch vµ thñ tôc ®a
lao ®éng ®i th«ng tho¸ng.
1.3.1.2. XuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò d©n sè
Sù gia t¨ng d©n sè ®èi víi ViÖt Nam hiÖn nay lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò
kinh tÕ - x· héi phøc t¹p.
Trong d©n sè cã lùc lîng lao ®éng, yÕu tè quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt, ®ång thêi
d©n sè l¹i lµ lùc lîng cña c¶i vµ tinh thÇn x· héi. Víi tèc ®é t¨ng d©n sè ë møc
®é h¬n 1,2% nh hiÖn nay ®ang t¹o nªn ¸p lùc ®èi víi ®êi sèng vµ viÖc lµm.
Hµng n¨m, ViÖt Nam ph¶i t¹o ra h¬n 1 triÖu viÖc lµm míi, kho¶ng 1,7 triÖu
ngêi cha cã viÖc lµm, hµng chôc v¹n lao ®éng phôc viªn, lao ®éng d«i d ë khu
vùc nhµ níc. Trong nh÷ng n¨m qua, nhê chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ
níc, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu trong ®ã cã viÖc gi¶i
quyÕt viÖc lµm. Tuy nhiªn, so víi lùc lîng lao ®éng cÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm
hµng n¨m còng chØ ®¹t 35% nhu cÇu. ChÝnh v× vËy, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt
khÈu lao ®éng lµ mét trong c¸c gi¶i ph¸p quan träng kh«ng chØ tríc m¾t mµ cã
tÝnh chiÕn lîc l©u dµi.
1.3.1.3. XuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm
Nhu cÇu viÖc lµm ngµy cµng lín mµ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt cßn rÊt h¹n chÕ
trong khi tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o viÖc lµm lín song l¹i cha khai th¸c
vµ ph¸t huy, cha g¾n ®îc lao ®éng víi tiÒm n¨ng ®Êt ®ai vµ tµi nguyªn.
12
M©u thuÉn gi÷a lao ®éng vµ viÖc lµm cµng gay g¾t, khi ®æi míi c¬ cÊu
kinh tÕ, tæ chøc l¹i lao ®éng cho phï hîp víi c¬ cÊu míi cña nÒn kinh tÕ, tÊt
yÕu dÉn ®Õn viÖc ®Èy lao ®éng t¸ch khái viÖc lµm, mét bé phËn lao ®éng trë
nªn d thõa trong khu vùc nhµ níc, c¸c hîp t¸c x· tiÓu thñ c«ng nghiÖp… M©u
thuÉn trong b¶n th©n vÊn ®Ò viÖc lµm, võa lµ vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi c¬ b¶n l©u
dµi cã tÝnh chiÕn lîc, võa l¹i lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch tríc m¾t. §èi víi c¸c ®èi tîng
thanh niªn míi lín, lao ®éng th«i viÖc tõ khu vùc nhµ níc, bé ®éi xuÊt ngò,
gia ®×nh chÝnh s¸ch x· héi… Kh«ng gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò viÖc lµm, th× sÏ n¶y
sinh c¸c vÊn ®Ò x· héi trÇm träng dÉn ®Õn mÊt an toµn x· héi thËm chÝ mÊt æn
®Þnh chÝnh trÞ. ChÝnh tõ nh÷ng m©u thuÉn trªn cho thÊy viÖc ph¸t triÓn ho¹t
®éng xuÊt khÈu lao ®éng nh lµ mét trong c¸c híng gi¶i quyÕt viÖc lµm cã tÇm
quan träng to lín vµ cÇn thiÕt ®èi víi ®Êt níc ta hiÖn nay.
1.3.1.4. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc
XuÊt khÈu lao ®éng mang l¹i nguån ngo¹i tÖ lín cho ®Êt níc gãp phÇn
t¨ng nguån vèn ®Çu t cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Ngêi lao ®éng ViÖt Nam ra níc ngoµi lµm viÖc sÏ häc tËp ®îc tr×nh ®é, chuyªn
m«n nghiÖp vô, cña c¸c níc ph¸t triÓn, häc tËp ®îc t¸c phong lµm viÖc c«ng
nghiÖp, s¶n xuÊt lín… Cïng víi mét tay nghÒ v÷ng ch¾c khi trë vÒ níc hä sÏ
lµ nguån nh©n lùc ®¸ng quý tham gia vµo c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸ ®Êt níc.
Ngêi ViÖt Nam ra níc ngoµi lao ®éng tèt sÏ gãp phÇn t¨ng thªm uy tÝn níc ta trªn thÕ giíi, t¨ng cêng sù hiÓu biÕt vµ gãp phÇn thóc ®Èy quan hÖ hîp
t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc trªn thÕ giíi. §ã lµ mét ®iÒu quan träng kh«ng
thÓ thiÕu ®îc nÕu muèn héi nhËp víi thÕ giíi, ®iÒu quan träng kh«ng thÓ thiÕu
khi tiÕn hµnh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
1.3.1.5. Lîi thÕ xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam
XuÊt khÈu lao ®éng ®· trë thµnh chñ tr¬ng lín cña §¶ng vµ Nhµ níc. §¹i
héi X cña §¶ng kh¼ng ®Þnh “TiÕp tôc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh xuÊt khÈu lao
®éng, t¨ng tû lÖ lao ®éng xuÊt khÈu qua ®µo t¹o, qu¶n lý chÆt chÏ vµ b¶o vÖ
quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ngêi lao ®éng" [2, 216].
Nguån lao ®éng níc ta ®îc ®¸nh gi¸ lµ dåi dµo. Theo thèng kª cña Bé
Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi nguån lao ®éng trong ®é tuæi hiÖn nay
kho¶ng 38 triÖu ngêi (2007), mçi n¨m b×nh qu©n bæ sung thªm 1 triÖu lao
®éng. Con ngêi ViÖt Nam cÇn cï, chÞu khã, khÐo tay cã tr×nh ®é häc vÊn t¬ng
13
®èi, kh¶ n¨ng tiÕp thu nhanh chãng khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn.
§©y chÝnh lµ ®iÓm m¹nh cña lao ®éng ViÖt Nam ®îc c¸c chñ sö dông ngêi níc ngoµi ®¸nh gi¸ cao.
Gi¸ c«ng nh©n ViÖt Nam rÎ h¬n so víi nhiÒu níc trong khu vùc vµ trªn
thÕ giíi, cã søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ.
Cïng víi sù héi nhËp ngµy cµng cao cña ViÖt Nam víi thÞ trêng quèc tÕ
®a d¹ng, ph¶n ¸nh sù ®an xen, phô thuéc, hç trî nhau trong mét nÒn kinh tÕ
n¨ng ®éng vµ ®Çy biÕn ®éng. ThÞ trêng ®ã kh«ng qu¸ chËt hÑp ®Ó lao ®éng
ViÖt Nam cã thÓ tham gia vµ ph¸t huy lîi thÕ cña m×nh.
1.3.2. XuÊt khÈu lao ®éng ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cho
ngêi lao ®éng.
1.3.2.1. XuÊt khÈu lao ®éng gi¶i quyÕt sè lîng lín vÒ viÖc lµm víi thu nhËp cao
Ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ viÖc lµm giai ®o¹n 2005 - 2010 ®· ®Æt
ra môc tiªu ph¶i gi¶i quyÕt viÖc lµm mçi n¨m cho 1,6 ®Õn 1,7 triÖu lao ®éng.
Ch¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm th«ng qua c¸c híng sau:
Thø nhÊt, th«ng qua c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.
NÕu phÊn ®Êu ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng nghiÖp
b×nh qu©n hµng n¨m trªn 4% ®Õn n¨m 2009 khu vùc nµy còng chØ thu hót ®îc
kho¶ng 0,49 triÖu lao ®éng.
Thø hai, ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, dÞch vô. Mçi n¨m
chóng ta ®Çu t vµo nÒn kinh tÕ kho¶ng 10 tû USD nhng lùc lîng lao ®éng c«ng
nghiÖp cña ta vÉn gÆp khã kh¨n trong t×m kiÕm viÖc lµm. NÕu gi÷ ®îc tèc ®é
t¨ng trëng ngµnh c«ng nghiÖp, x©y dùng hµng n¨m tõ 13 - 15%, ngµnh dÞch vô
7%, mçi n¨m cã thÓ thu hót ®îc 1,11 triÖu lao ®éng [2, 25 - 26].
Nh vËy, theo tÝnh to¸n nÕu ®¹t ®îc môc tiªu kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x·
héi chóng ta còng chØ gi¶i quyÕt ®îc viÖc lµm cho kho¶ng 1,6 triÖu ngêi, vÉn cßn
kho¶ng 0,1 triÖu ngêi cha cã viÖc lµm, so víi môc tiªu ®· ®Ò ra.
V× vËy, xuÊt khÈu lao ®éng lµ mét trong nh÷ng híng ®Ó gi¶i quyÕt c«ng
¨n viÖc lµm t¨ng thªm thu nhËp cho nh©n d©n vµ ngêi lao ®éng. §©y lµ vÊn ®Ò
cã ý nghÜa chiÕn lîc võa cÊp b¸ch võa l©u dµi cña ViÖt Nam, chÝnh v× thÕ ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia giai ®o¹n 2005 - 2010 ®· kh¼ng ®Þnh: "XuÊt khÈu
lao ®éng vµ chuyªn gia lµ mét trong nh÷ng híng c¬ b¶n ®Ó gi¶i quyÕt viÖc
lµm, víi môc tiªu trong 5 n¨m tiÕn hµnh xuÊt khÈu 30 v¹n lao ®éng vµ chuyªn
gia" [2, 23].
14
Sè liÖu thèng kª tõ Bé lao ®éng - Th¬ng binh x· héi, Vô lao ®éng viÖc
lµm, Côc qu¶n lý lao ®éng ViÖt Nam víi níc ngoµi vÒ sè lîng lao ®éng ®a ®i
lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi so víi tæng sè lao ®éng ®îc gi¶i quyÕt viÖc
lµm trong c¶ níc qua b¶ng sè liÖu sau:
Tæng sè lao ®éng ®- Sè lao ®éng ®îc ®a ®i lµm
Tû lÖ sè lao ®éng
N¨m
îc gi¶i quyÕt viÖc
viÖc cã thêi h¹n ë níc
xuÊt khÈu/ tæng sè
lµm trong c¶ níc
ngoµi hµng n¨m.
viÖc lµm míi
Trong hai n¨m 2001 - 2002 c¶ níc gi¶i quyÕt ®îc tæng sè 2.82 triÖu viÖc
lµm, trong ®ã XuÊt khÈu lao ®éng ®¹t 82 v¹n ngêi, ®¹t møc 3,9%.
2002
1,42 triÖu
46.120
3,3%
2003
1,5 triÖu
74.694
5%
2004
1,58 triÖu
67.000
4,4%
Nguån: C¸c sè liÖu ®îc tæng hîp tõ Bé lao ®éng - Th¬ng binh x· héi; Vô
lao ®éng viÖc lµm; Côc qu¶n lÝ lao ®éng ViÖt Nam víi níc ngoµi.
N¨m 2003, c¶ níc ®· ®a ®i níc ngoµi lµm viÖc díi 75000 lao ®éng. So víi
tæng sè 1,5 triÖu lao ®éng ®îc gi¶i quyÕt viÖc lµm trong n¨m 2003, tû lÖ lao
®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi chiÕm 5%. N¨m 2004, Bé lao ®éng - Th¬ng binh
x· héi phÊn ®Êu gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 1,58 triÖu lao ®éng, trong ®ã xuÊt
khÈu lao ®éng lµ 67000 ngêi. MÆt kh¸c, sè ngêi ®i lao ®éng níc ngoµi cßn t¹o
cho hµng v¹n ngêi cã thªm viÖc lµm tõ c¸c kh©u dÞch vô y tÕ, chuyªn chë
hµng kh«ng, néi ®Þa, dÞch vô giao nhËn hµng ho¸, lµm thñ tôc xuÊt nhËp
c¶nh…
VÒ thu nhËp cña ngêi lao ®éng xuÊt khÈu ViÖt Nam t¹i c¸c níc: ThÊp
nhÊt lµ t¹i Malaisia l¬ng b×nh qu©n tõ 100 - 200 USD 1 th¸ng. T¹i §µi Loan
b×nh qu©n kh«ng díi 400 USD/ th¸ng (cha kÓ tiÒn lµm thªm giê). T¹i Hµn
Quèc, b×nh qu©n tõ 700 - 1000 USD/ th¸ng. Trung §«ng: Lybia, ArËp, Ir¾c…
Møc l¬ng trung b×nh kho¶ng 300 - 500 USD/ th¸ng (n¨m ®Çu), tõ 600 - 800
USD/ th¸ng (n¨m sau) [14, 138].
Møc l¬ng tèi thiÓu trªn kh«ng bao gåm tiÒn lµm thªm giê, tiÒn thëng vµ
cha khÊu trõ c¸c chi phÝ ¨n ë, thuÕ, phÝ dÞch vô xuÊt khÈu lao ®éng, phÝ qu¶n
lý, phÝ t vÊn, b¶o hiÓm t¹i níc ngoµi.
Nh vËy, so víi thu nhËp tõ l¬ng cña nh÷ng lao ®éng cïng ngµnh nghÒ vµ
tr×nh ®é trong níc, thu nhËp cña ngêi lao ®éng xuÊt khÈu gÊp 3 - 4 lÇn. Theo
lé tr×nh c¶i c¸ch tiÒn l¬ng trong níc, ®èi tîng hëng l¬ng tõ ng©n s¸ch nhµ níc
míi t¨ng trªn 30%. Cô thÓ møc l¬ng trung b×nh cña c¸c nhãm ®èi tîng nµy sÏ
15
t¨ng tõ 516.200 ®ång lªn 678.600 ®ång/ ngêi/ th¸ng. Nh vËy nÕu so s¸nh th×
møc thu nhËp cña ngêi lao ®éng trong thêi gian ®i lµm viÖc ë níc ngoµi vÉn
cao h¬n rÊt nhiÒu. H¬n n÷a, ®èi tîng xuÊt khÈu phÇn lín lµ nh÷ng ngêi cha cã
viÖc lµm hoÆc cã thu nhËp thÊp h¬n møc trung b×nh cña x· héi.
Cho ®Õn nay, ViÖt Nam ®· cã gÇn 400 ngµn lao ®éng ®ang lµm viÖc trªn
30 níc vµ vïng l·nh thæ, trong 30 ngµnh nghÒ kh¸c nhau (x©y dùng, c¬ khÝ,
®iÖn tö, dÖt may, chÕ biÕn h¶i s¶n, dÞch vô, vËn t¶i biÓn, chuyªn gia y tÕ, gi¸o
dôc… vµ gióp viÖc gia ®×nh, kh¸n hé (ch¨m sãc ngêi èm t¹i nhµ), mçi n¨m
chuyÓn vÒ cho ®Êt níc mét kho¶n ngo¹i tÖ kho¶ng 1,5 - 1,7 tû USD [14, 168].
Nh vËy, kim ng¹ch xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam chØ ®øng sau xuÊt khÈu dÇu
má, dÖt may, thuû s¶n, du lÞch.
1.3.2.2. XuÊt khÈu lao ®éng ®Ó n©ng cao tr×nh ®é vµ chÊt lîng lao ®éng
Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra thùc tÕ cña Côc qu¶n lý lao ®éng, trong tæng sè ngêi ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi th× cã tíi 33,33% cha qua bÊt kú trêng
líp ®µo t¹o nghÒ nµo. §ång thêi, còng theo kÕt qu¶ ®iÒu tra tû lÖ kh¸ cao
(71%) ngêi lao ®éng ®îc ®µo t¹o nghÒ ë níc ngoµi vµ c¶m thÊy hµi lßng víi
nghÒ nghiÖp ®ã khi vÒ níc.
Trong sè nh÷ng ngêi kh«ng ®îc ®µo t¹o nghÒ chñ yÕu lµ nh÷ng ngêi ®i
lµm nghÒ gióp viÖc ë §µi Loan. §iÒu nµy cho thÊy rÊt râ ý nghÜa cña c«ng t¸c
xuÊt khÈu lao ®éng víi viÖc n©ng cao tr×nh ®é cña lùc lîng lao ®éng trong níc.
Ngoµi ra, víi ®Æc trng cña lao ®éng ViÖt Nam lµ trÎ, cÇn cï, khÐo lÐo,
th«ng minh vµ ham häc hái, lao ®éng ViÖt Nam cã thÓ tiÕp thu nh÷ng c«ng
nghÖ vµ t¸c phong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp tiªn tiÕn, h×nh thµnh nªn mét ®éi ngò
lao ®éng cã tr×nh ®é tay nghÒ chuyªn m«n cao, lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó tõng bíc
®¸p øng ®îc yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc sau
khi hä trë vÒ níc. Bªn c¹nh ®ã, lao ®éng ViÖt Nam cã thÓ tiÕp thu nhanh c¸c
kiÕn thøc vÒ khoa häc kÜ thuËt, nhanh chãng tiÕp cËn vµ thÝch øng víi c«ng
nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ®Æc biÖt lµ khi cã m«i trêng thuËn lîi, ®ã lµ khi ®îc
trùc tiÕp lµm viÖc t¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt hiÖn ®¹i cña níc ngoµi th«ng qua xuÊt
khÈu lao ®éng. Sau khi trë vÒ níc, lao ®éng ViÖt Nam ®· ®îc ®µo t¹o vµ n©ng
cao tay nghÒ mét c¸ch râ rÖt. §Æc biÖt lµ nh÷ng lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc
ngoµi theo HiÖp ®Þnh ChÝnh phñ giai ®o¹n 1980 - 1990. Sau khi tíi níc sö
dông lao ®éng, phÇn lín hä ®îc häc 9 th¸ng ®Ó n¾m b¾t kü thuËt vµ c«ng nghÖ
míi, sau ®ã ®îc tiÕn hµnh thi s¸t h¹ch tay nghÒ, s¾p xÕp bËc thî råi míi b¾t
16
tay vµo s¶n xuÊt chÝnh thøc. Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, thêi gian ®Çu ngêi lao
®éng ViÖt Nam lu«n ®îc sù kÌm cÆp cña thî c¶, nÕu lµm viÖc tèt sau hai n¨m
®îc bè trÝ cho ®i häc båi dìng vµ tæ chøc cho thi n©ng bËc l¬ng lµm c¬ së ®Ó
tÝnh l¬ng s¶n phÈm. ChÝnh viÖc tæ chøc sö dông lao ®éng nh vËy ®· khiÕn lao
®éng cña ta lu«n ®îc ®µo t¹o, kÝch thÝch viÖc häc hái n¾m b¾t kü thuËt s¶n
xuÊt n©ng cao tay nghÒ. §a sè lao ®éng ViÖt Nam tríc khi ®i lao ®éng kh«ng
cã nghÒ chØ sau 2 n¨m lµm viÖc ®· cã thÓ ®¹t ®îc bËc thî trung b×nh, sau 4 - 5
n¨m lµm viÖc ®· ®¹t ®îc bËc thî kh¸, trong sè ®ã cã 15 - 20% ®¹t tr×nh ®é
bËc cao.
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sau khi c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng ®îc thùc hiÖn
theo c¬ chÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ®· ký hµng lo¹t
hîp ®ång cung øng lao ®éng sang c¸c níc ë §«ng B¾c ¸, Trung §«ng… Lao
®éng cña ViÖt Nam ®· ®îc lµm viÖc vµ tiÕp cËn víi c¸c c«ng nghÖ s¶n xuÊt
tiªn tiÕn vµo bËc nhÊt thÕ giíi nh cña: NhËt B¶n, Hµn Quèc… ®îc ®µo t¹o vµ
h×nh thµnh t¸c phong lµm viÖc c«ng nghiÖp cã chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ cao mµ
thùc tÕ nÒn s¶n xuÊt cßn l¹c hËu cña níc ta cha cã ®îc.
Ch¼ng h¹n, ViÖt Nam ®· ®a nhiÒu lao ®éng sang NhËt díi h×nh thøc tu
nghiÖp sinh trong mét sè ngµnh nghÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, sè lao ®éng nµy
trong thêi gian thùc tËp nghÒ ë NhËt ®· ®îc chñ doanh nghiÖp NhËt ®¸nh gi¸
cao, c¸c doanh nghiÖp trong níc n¬i hä trë l¹i lµm viÖc ®Òu rÊt hµi lßng vÒ tay
nghÒ cña hä vµ hä cã nhiÒu c¬ héi ®Ó t×m viÖc trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn
®Çu t cña NhËt. NhiÒu ngêi lao ®éng ë níc ngoµi vÒ hiÖn nay ®ang lµ ®éi ngò
trô cét ë nhiÒu nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, mét bé phËn ®· ®Çu t më c¸c doanh nghiÖp
t nh©n t¹o thªm viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. Cã trêng hîp lao ®éng trë vÒ níc
®· më ra nh÷ng xëng s¶n xuÊt, t¹o viÖc lµm tíi 30 lao ®éng.
Tuy nhiªn, cho tíi nay, cha nhiÒu doanh nghiÖp cã ®îc tÇm nh×n nh vËy.
Do vËy, ®Ó thÊy ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng lµ mét con ®êng ®µo t¹o nghÒ,
cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch nh»m thu hót lùc lîng lao ®éng nµy vµo lµm viÖc
trong c¸c doanh nghiÖp, ®¬n vÞ phï hîp víi ngµnh nghÒ hä ®· ®îc ®µo t¹o
b»ng con ®êng tu nghiÖp vµ xuÊt khÈu lao ®éng. NÕu kh«ng, sÏ lµ mét sù l·ng
phÝ rÊt lín, c¶ vÒ chÊt x¸m vµ kinh tÕ x· héi.
1.3.2.3. XuÊt khÈu lao ®éng víi môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo
Theo thèng kª cña ñy ban quèc gia vÒ viÖc lµm vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo,
trong thêi gian võa qua, mÆc dï ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng kÓ nhng tû
17
lÖ hé ®ãi nghÌo ë ViÖt Nam vÉn rÊt cao. Theo tiªu chuÈn míi (n«ng th«n miÒn
nói, h¶i ®¶o; díi 80.000 ®ång/ ngêi/ th¸ng; n«ng th«n ®ång b»ng; díi 100.000
®ång/ ngêi/ th¸ng; thµnh thÞ díi 150.000 ®ång/ ngêi/ th¸ng), vµo ®Çu n¨m
2001, ViÖt Nam cã kho¶ng 2.8 triÖu hé nghÌo, chiÕm tû lÖ 17.2% tæng sè hé
trong c¶ níc. §¹i héi X cña §¶ng chØ râ "®Õn n¨m 2010 phÊn ®Êu tû lÖ hé
nghÌo (theo tiªu chuÈn míi) gi¶m xuèng cßn 10 - 11%" [5, 189].
Râ rµng, vÊn ®Ò xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®ang lµ mét vÊn ®Ò rÊt bøc xóc cña
ViÖt Nam hiÖn nay.
Trong nh÷ng gi¶i ph¸p xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo th× xuÊt khÈu lao ®éng lµ mét
gi¶i ph¸p rÊt h÷u hiÖu. Bëi lÏ, mét ngêi lao ®éng ®i lµm ë níc ngoµi b×nh qu©n
thu nhËp cao gÊp 5 - 6 lÇn so víi thu nhËp b×nh qu©n cña ngêi lao ®éng trong
níc. Nguån thu nhËp nµy ®· phÇn nµo c¶i thiÖn ®îc ®êi sèng trong níc, gãp
phÇn gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo. Ngoµi ra, tõ nguån thu nhËp ë xuÊt khÈu
lao ®éng, nhiÒu gia ®×nh ®· ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt, gãp phÇn t¹o c«ng ¨n
viÖc lµm cho mét bé phËn lao ®éng kh¸c.
1.3.2.4. XuÊt khÈu lao ®éng gãp phÇn ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¹o ra nhiÒu viÖc lµm.
Trong thêi kú bao cÊp, ng©n s¸ch nhµ níc ®· thu ®îc kho¶ng h¬n 800 tû
®ång vµ h¬n 300 triÖu USD tõ sè lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc ë níc
ngoµi theo c¸c HiÖp ®Þnh cña ChÝnh phñ. Riªng nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 80,
nguån thu tõ hîp t¸c lao ®éng vµo ng©n s¸ch nhµ níc chiÕm kho¶ng 1/10 tæng
kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc. Ngoµi ra, ngêi lao ®éng cßn mang vÒ níc
mét lîng hµng ho¸ trÞ gi¸ hµng ngµn tû ®ång vµ mét lîng ngo¹i tÖ íc tÝnh hµng
tr¨m triÖu USD, gãp phÇn kh«ng nhá kh¾c phôc khan hiÕm hµng ho¸, c¶i thiÖn
®êi sèng x· héi, ®Çu t t¹o viÖc lµm cho mét bé phËn lao ®éng ë trong níc.
Bíc sang c¬ chÕ thÞ trêng, thu nhËp cña ngêi lao ®éng vµ chuyªn gia ®i
xuÊt khÈu lao ®éng cao gÊp 3 lÇn ®Õn 6 lÇn so víi tríc ®©y, mÆc dï lîng lao
®éng ®i xuÊt khÈu trong thêi kú nµy t¬ng ®¬ng víi sè lîng ®a ®i trong giai
®o¹n 1980-1991. B×nh qu©n sau mét hîp ®ång (thêng lµ hai n¨m) mçi lao
®éng tiÕt kiÖm ®îc lîng ngo¹i tÖ t¬ng ®¬ng kho¶ng 100 triÖu ®ång mang vÒ níc. HiÖn nay, thu nhËp ngo¹i tÖ cña ngêi ViÖt Nam lµm viÖc ë níc ngoµi íc
®¹t 2,4 tû USD/ n¨m, íc tÝnh ®Õn n¨m 2009 ®¹t 3 tû USD. §©y lµ nguån ngo¹i
tÖ ®¸ng kÓ cho ®Êt níc trong ®iÒu kiÖn thiÕu nguån vèn b»ng ngo¹i tÖ ®Ó nhËp
m¸y mãc vµ c«ng nghÖ níc ngoµi.
18
Ngoµi ra, ng©n s¸ch nhµ níc thu hµng tr¨m triÖu ®« la tõ phÝ b¶o hiÓm
x· héi, thuÕ thu nhËp cao, thuÕ doanh thu vµ thuÕ lîi tøc cña doanh nghiÖp
xuÊt khÈu lao ®éng tÝnh trªn sè tiÒn phÝ dÞch vô thu tõ ngêi lao ®éng, lÖ phÝ
cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng, lÖ phÝ cÊp giÊy phÐp thùc hiÖn
hîp ®ång (5 USD/ ngêi).
Trong ®iÒu kiÖn nÒn s¶n xuÊt trong níc cßn non kÐm, ®ång tiÒn ViÖt
Nam cha ®ñ m¹nh ®Ó tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i, thanh to¸n quèc
tÕ th× nguån thu ngo¹i tÖ nhÊt lµ ngo¹i tÖ m¹nh tõ xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt
khÈu lao ®éng nãi riªng lµ hÕt søc quan träng.
Theo tÝnh to¸n cña Vô Lao ®éng v¨n ho¸ vµ x· héi - Bé KÕ ho¹ch vµ
®Çu t, b×nh qu©n ®Çu t ®Ó t¹o mét chç lµm viÖc víi trang bÞ kü thuËt nh hiÖn
nay lµ 39,3 triÖu ®ång, trong ®ã c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kho¶ng 42 - 50 triÖu
®ång, c¸c ngµnh tiÓu thñ c«ng nghiÖp kho¶ng 10 triÖu ®ång, c¸c ngµnh n«ng,
l©m, ng nghiÖp kho¶ng 15 triÖu ®ång, riªng ®¸nh b¾t c¸ xa bê lµ 62,2 triÖu
®ång, c¸c ngµnh dÞch vô tõ 27 - 30 triÖu ®ång, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t
níc ngoµi kho¶ng 400 triÖu ®ång [14, 139]. Nguån thu nhËp cao tõ ho¹t ®éng
xuÊt khÈu lao ®éng cña ngêi lao ®éng ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh
x· héi.
Theo sè liÖu ®iÒu tra trùc tiÕp ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi cña Côc qu¶n lý lao ®éng, cã tíi 58,82% ngêi lao ®éng ë níc ngoµi
sau khi trë vÒ níc ®· biÕt sö dông ®ång tiÒn tiÕt kiÖm ®îc vµo ho¹t ®éng kinh
doanh, ®Çu t nhá, mét sè ngêi cßn dïng sè tiÒn tiÕt kiÖm ®îc ®Ó thµnh lËp
c«ng ty riªng (1,96%).
1.3.3. ý nghÜa kinh tÕ - x· héi cña xuÊt khÈu lao ®éng ®èi víi níc ta
XuÊt khÈu lao ®éng gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é lao ®éng cña ngêi lao
®éng. Th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng, b¶n th©n ngêi lao ®éng ®îc
n©ng cao tay nghÒ, n¾m ®îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn, lµm quen víi cung c¸ch s¶n
xuÊt c«ng nghiÖp, t¸c phong lao ®éng c«ng nghiÖp… Tõ ®ã h×nh thµnh ®îc
mét ®éi ngò lao ®éng cã tay nghÒ, cã t¸c phong lao ®éng c«ng nghiÖp, cã
ngo¹i ng÷, kinh nghiÖm, tr×nh ®é qu¶n lý… §ã lµ mét nguån nh©n lùc ®¸ng
quý sau nµy sö dông t¹i ViÖt Nam. §a sè c¸c níc cã nhu cÇu nhËp khÈu lao
®éng níc ngoµi ®Òu cã tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao, quy m« s¶n xuÊt më
réng, khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i, m¸y mãc thiÕt bÞ tèi t©n. Do vËy, yªu cÇu ®èi
víi lùc lîng lao ®éng ph¶i qua tuyÓn chän ®µo t¹o, båi dìng tay nghÒ phï hîp
19
- Xem thêm -
.DOC 
58 
31 
100 
