Tài liệu truyện dài Con nhà giàu

Con Nhà Giàu 1 www.hobieuchanh.com Con Nhà Giàu Ho Bieu Chánh Quyen I (01) Ông Ke hien Toai, chet dã lâu roi, mà trong qu¾n Cho Gao tù già chí tré ai cung còn nhó cái tên cúa ông. Ông làm chúc Ke hien là chúc cúa. H®i te trong làng xã d¾t d¾ng khi nào dình mieu hv t¾, ho¾c khi nào cúng te thánh than thì góp tien cho de, chó không phái ông cam quyen chính tr% hay là ông ban dúc rvói nhon, nên thiên ha cám oai hoi, nghia, mà ghi tac tên ông vào trí. Ðen bây giò ngvòi ta còn nhó ông là nhó ngvòi giàu to, song sn giàu ay không có ích cho dân trong làng trong xóm chút nào het, th¾m chí con trong nhà là ngvòi ke nghi¾p noi dòng, mà cung không nhò dvoc. Ông sanh trvóng tai làng My H®i, nhà ông ó dna bên l® dá My Tho xuong Cho Gao. Ông làm ban vói bà Võ Th% Hien sanh dvoc hai ngvòi con, m®t ngvòi con traí lón tên là Tran Thvong Chí, vói m®t ngvòi con gái nhó tên là Tran Th% Ngoc, ngvòi lón sanh trvóc ngvòi nhó ba nam. Khi con lón cúa ông dvoc 15 tuoi, thì vo ông mat. Lúc ay, ông dã làm giàu roi, mà tuoi cúa ông lai trên bon mvoi, neu ông nghi công vo, thvong ph¾n con, ông ó góa mà hvóng sn nghi¾p nuôi con tho, thì có le ông là m®t ngvòi sung svóng hon het trong làng trong tong. Không hieu tai tròi khien gia tài cúa ông phái tiêu tan, hay là tai ông không muon cho hai dúa con cúa ông dvoc hvóng nhò công lao cúa vo chong ông, mà vo mói chet ít tháng thì ông lai lo toan chap noi. Chó chi ông chap noi mà ông lna cho hien dúc xúng dôi vùa lúa, thì cung cho là phái. Ng¾t vì ông nói sn nghi¾p to mà con cháu ít là dieu vô phvóc, nên ông tính chon ngvòi tré tuoi mà cvói d¾ng kiem con thêm. Hoi dó ai diem chí cho ông không biet, mà ông ra Rach Mieu ông cvói cô Lê Th% Nho mói có 18 tuoi, nghia là lón hon con trvóng nam cúa ông có 3 tuoi. Cô Lý Th% Nho von là con nhà hoi trvóc cung có an, nhvng vì b% ki¾n thva sao dó mà phái suy snp, nên cnc chang dã, cô phái vng ngvòi lón tuoi mà giàu có, d¾ng nvong dna tam thân. Cô dã có sac mà lai lanh loi, bói v¾y ông cvói cô ve thì ông yêu cô vô cùng. Cách m®t nam, cô sanh cho ông dvoc m®t dúa con trai. Ông mùng húm, bèn d¾t tên là Tran Thvong Tú. Ông càng ngày càng thvong yêu, càng tin c¾y vo mói, các vi¾c trong nhà ông deu phú thác cho vo het tháy, th¾m chí chìa khóa tú sat ông cung giao cho vo giu. Cô Lý Th% Nho tré tuoi mà cao trí; dvoc chong già yêu trong mà cô không dóng dánh nhv gái khác, cô càng nhó nhe, càng cung kính, càng lo so, chang nhung là cô het lòng xem xét vi¾c trong nhà mà thôi, mà cô lai còn san sóc con ghé con ru®t cung nhv nhau, chong muon dieu chi thì cô làm cho chong vùa ý het tháy, Chùng Tran Thvong Chí khôn lón, ông Ke hien mói lo cvói vo cho con. Theo the thvòng thì con lón phái ó chung vói cha, d¾ng hôm sóm lo san sóc phnng sn cha, khi cha già yeu thì thay m¾t cho cha mà phnng tn ông bà. Không hieu cô Lý Th% Nho nói làm sao, mà cvói vo cho Thvong Chí roi, ông Ke hien lai mua m®t mau vvòn cung dna l®, song ó ap dvói, roi cat m®t cái nhà ngói nhó ba can vách ván mà cho con ra riêng. Vo chong Thvong Chí san sóc mieng vvòn, làm vài dây ru®ng, tuy không làm giàu dvoc, song nam nào cung dú an, khói c¾y nhò cha. Chùng Thvong Chí dúng tuoi, làng tong v% con nhà giàu nên cú làm Hvong chúc. Anh ta làm làng dvoc 6 nam, ke có vi¾c quan trên muon cú m®t v% Ban Bi¾n de giúp vói Cai tong trong vi¾c tuan phòng. Thvong Chí tính ra tranh chúc ay, ng¾t vì trong nhà không có tien dv, nên phái lên nan ní vói cha mà xin 5 ngàn dong bac. Ông Ke hien kêu vo mà nói rang: Thang Hai nó xin 5 ngàn d¾ng nó tranh chúc Ban Bi¾n. Má nó tính sao? Bà Ke hien cvòi mà dáp rang: Ông có bac dv thì ông cho nó chó tôi có tien bac gì dâu mà ông hói tôi. Mà tôi nghi ó dvói nay ham tranh dua vói ngvòi ta mà làm gì. Làm Ban Bi¾n chém giet ai dvoc hay sao mà phái vác bac ngàn ra lo. Ông Ke hien ngoi l¾ng thinh m®t hoi roi nói vói con rang: “Tao nam nay mac cat nhà có bac dv ó dâu. Nhv may muon làm Ban Bi¾n thì may làm sao may làm, chó tao không the giúp dvoc.” Thvong Chí biet cha không thieu gì bac mà tai me ghé nên cha không cho. Anh ta buon ý, nên tró ve nhà di vay 5 ngàn mà lo chúc Ban bi¾n. Ai cung biet ông Ke hien Toai là m®t nhà dai phú, bói v¾y con trvóng nam cúa ông di vay bac, ai lai không cho. Thvong Chí vay bac thi¾t là de, mà có bac nhieu roi tranh chúc Ban bi¾n lai càng de hon nua. Bà Ke hien nghe Thvong Chí dvoc cap bang Ban Bi¾n thì bà cvòi mà nói vói chong rang : Tôi nghe nói thang Hai nó gi¾n gay ông nên nó di vay tien mà lo chúc Ban Bi¾n dó dó. Nó không can tien cúa ông, nó cung làm dvoc. Thang thi¾t cúng cói quá! Neu nó t¾p cái tánh dó, tôi so chùng ông tram tuoi già ông de ru®ng dat lai cho nó bao nhiêu, chú no ho lay het. Ông còn sò sò dây mà nó dám di vay; chùng ông chet roi thì nó còn ke gì nua Ông Ke hien châu mày dáp rang; do khon nan, nó muon mat thây k¾ nó! Thôi, de tôi lo cho thang Tú an hoc, d¾ng ngày sau nó noi nghi¾p cho tôi. Thang Chí nó muon ngo ngh%ch thì nó làm sao nó làm. Nhà giàu lón, con trvóng nam xin ít ngàn dong bac d¾ng làm cho nó m¾t nó mày vói ngvòi ta, mà ông không ch%u cho, roi lai nghe lòi vo nhó thêu d¾t mà tó ý ghét con nua, bao nhiêu dó cung dú thay ông thvong vo nhó hon là con dòng lón, và sn quán suat gia dình dã ve tay bà vo nhó lâu roi. Mà ông có thêm con trai nhó, nên ông bót thvong con trai lón dã dành; có m®t dieu ai cung lay làm ky là ông có m®t chút con gái, là cô Tran Th% Ngoc, ông gá cho Hà Trung H¾u, là con cúa H®i dong The ó Cho Gao, mà tù ngày ông gá lay chong roi, thì ông không ngó ngàn gì tói nua. Ðã biet bên chong cúa cô no giàu có lón cung nhv ông, nên cô chang he khi nào ve rút ría nhv con ngvòi ta, nhvng mà ông dành lòng làm ngo, con re tói tham chang có m®t lan nào ông cam m®t dong bac mà cho chúng nó di xe. Nói cho phái ông Ke hien Toai bón sén vói moi ngvòi chó không phái hep vói con dòng lón còn r®ng vói con vo nhó. Chùng Thvong Tú dúng tuoi ông gói lên hoc trên My Tho, moi ngày ông cho phép an bánh có 5 xu mà thôi, mà chieu thú báy di ve thì ông bat di b®, chó ông không cho tien di xe. Neu Thvong Tú không phien, ay là vì có me dút nhét, cha cho moi tuan ba cac mà me lén dva thêm ba dong bói v¾y bánh hàng dã phú phê mà chieu thú báy lai mvón xe kéo mà ve gan tói nhà roi mói ch%u xuong xe di b® cho cha dùng biet. Chùng Thvong Tú dvoc 19 tuoi, dvong hoc trên Sàigòn, thì ông Ke hien phát b%nh, Bà Ke hien thay ông dã quá 60, mà vong yeu nhv v¾y thì bà lo so, nên bà òn y khóc lóc xin ông hãy tính giùm vi¾c tvong lai cho bà, chó neu ông không tính trvóc rúi ông cõi hac chau tròi, thì chac thay Ban Bi¾nThvong Chí dùng quyen trvóng nam mà thâu het sn nghi¾p roi me con bà không có cho mà dung thân. Ông Ke hien lac dau nói rang: - Tôi chva chet dâu mà bà lo. Nói cùng mà nghe, ví dau tôi có chet di nua, bà là vo thú, có hôn tho hôn thú han hòi, bà an huê loi mãn dòi roi các con mói có phép tvong phân tài sán dvoc; thang Chí nó nói giong gì dvoc mà bà so. - Tôi là dàn bà, tôi không biet lu¾t phép. Tôi so ki¾n thva lam. Neu ông thvong me con tôi xin ông tính giùm trvóc cho yên. Thà là có giay trang mnc den v¾y cho de. - Bây giò bà muon làm sao? - Thvong ghét cung nhò ông, chó tôi dâu dám muon sn gì. - Tôi chet roi bà lay chong khác hay không? Bà Ke hien nghe ông hói nhv v¾y thì bà khóc rong lên, roi bà ngoi tam túc tam túi mà nói rang: “Vo clong ó vói nhau hon 20 nam nay, bây giò tôi mói biet ông không thvong tôi. Tôi tiec vì con tôi nó còn khò dai quá, chó chi mà nó có gia that nhv ngvòi ta, thì tôi chet phút cho roi, song làm chi mà chong nghi nhv vay, thi¾t xau ho het súc”. Ông Ke hien nói rang: - Không phái tôi không thvong bà. Bà nam nay mói có 38 tuoi, còn tré quá, tôi so ó góa mà nuôi con không dvoc, bói v¾y tôi phái hói cho chac d¾ng tôi có tinh chó. - Neu ông muon tôi chet thì tôi chet lien bây giò cho ông coi, d¾ng ông het nghi nua! - Chet làm chi? Bà không hieu ý tôi. Vì tôi lo cho ph¾n con, nên tôi mói hói nhv tôi chet bà ó v¾y mà nuôi con hay là cái giá. Tôi lo ve sau chó nào phái tôi ghen tvong gì hay sao? Tôi chet roi thì bà làm sao tn ý bà, dau bà lay chong khác, tôi lai cán dvoc hay sao mà ghen. - Tôi the trên có tròi dvói có dat, he thang Tú nó hoc xong, tôi cvói vo cho nó roi thì tôi chet theo ông lien. Tôi lo cho con, chó thân tôi mà ke gì. Tôi có phái nhv ngvòi ta v¾y dâu. Tôi an com vói muoi cung dvoc, tôi không ham vi¾c chi het. Tôi so là so cho thang Tú, chùng ông nham mat theo ông theo bà roi thân nó dói rách t®i nghi¾p mà thôi chó. Chva gì mà tôi coi ý anh vói ch% nó ham ham, cha chá, chùng ông mat roi nó ch%u sao noi. Ông nam thiêm thiep không nói nua. Bà ngoi m®t bên thút thít khóc hoi. Ông thay v¾y bèn nói rang: “Thôi, de thúng thang ít bua roi tôi se tính”. Tuy ông nói ông tính mà không nghe ông tính vói ai het, chí có nghe bà vo cú òn y nói dây ru®ng nay toi dây ru®ng kia xau, dây ru®ng nay phái chia cho con mình, dây ru®ng kia phái trí phan dvõng lão. Bà òn y ít bua roi ông sai tré di mòi Hvong chánh Dung, là ngvòi thông thao 2 tuong chu, den d¾t giùm tò chúc ngôn cho ông. Bà Ke hien thay Hvong chánh Dung den thì bà niem nó tú te, bà lén húa vói Hvong chánh he d¾t tò rành re thì bà se thvóng công m®t tram dong bac. Hvong chánh Dung nghe có loi thì ham, không ke chi là công lý, bói v¾y ông Ke hien nói so lvoc dai ý cúa ông cho anh ta nghe roi anh ta d¾t tò, chang nhung là d¾t y theo lòi ông d¾n mà thôi, mà anh ta lai còn thêu d¾t thêm chút dính cho bà có loi nua. Tò chúc ngôn d¾t tron m®t tuan le mói xong, dai khái nói nhv vay: “Các con tuy 2 dòng, song von m®t cha sanh ra, bói v¾y dau dòng chánh hay là dòng thú cung dong con het tháy nên hvóng gia tài phái hvóng dong vói nhau, ông Ke hien dúng b® c®ng het tháy dvoc 500 mau dien. Ông trích ra 50 mau de làm phan hvong hóa cúa ông và bà vo lón, trí cho Tran Thvong Chí an huê loi mà phnng tn. Ông trích ra 50 mau nua de làm phan hvong hóa cho ông bà, trí cho Tran Thvong Tú an huê loi mà phnng tn. Ông trích thêm 100 mau de làm phan dvõng lão cho vo thú là Lý Th% Nho, he bà song thì bà hvóng huê loi, chùng nào bà chet thì chia làm 2 phan, m®t phan ve Tran Thvong Tú an mà cúng quáy me, còn m®t phan thì ve hai ngvòi con dòng chánh. Còn lai 300 mau ông chia dong cho ba con, trai gái moi dúa deu cung dvoc hvóng 100 mau”. Tò chúc ngôn làm nhv v¾y coi cung chang thi¾t hai hai dúa con dòng chánh cho lam. Nhvng doan sau ông lai bieu thêm may câu rang: Cái nhà ông ó dó l¾p làm nhà thò giao cho Thvong Tú ó mà phnng tn. Còn nhung ru®ng dat ông chia cho các con dó, tuy moi ngvòi deu dvoc cái tên dúng b® phan cúa mình, nhvng mà huê loi phái de cho vo thú là Lý Th% Nho hvóng tron dòi chùng nào Th% Nho chet roi, các con mói dvoc hvóng, neu các con dúa nào không tuân ý cha, chùng cha chet roi mà sanh chuy¾n ki¾n thva, thì phái mang t®i bat hieu và b% cat phan an”. Chùng tò làm xong roi, ông Ke hien mói cho kêu các con ve ký tên và mòi làng tong den th% nh¾n. Ngvòi con gái, là Tran Th% Ngoc, doc tò roi cô khóc lóc than phien cha chia không công bình; cô nói rang công me cô cnc kho mói gay dnng ra sn nghi¾p, mà bây giò anh cúa cô hvóng không bang con dòng thú. Cô lai nói me ghé cúa cô còn tré tuoi, lòi giao chùng nào me ghé qua dòi roi anh em cô mói dvoc hvóng huê loi, the thì anh em cô không trông mong hvóng cúa cha me dtroc, bói vì cô so anh em cô chet het, mà bà ke mau cung chva qua dòi. Cô làm lay xin cha giao het ru®ng dat cho bà ke mau làm chú, anh em cô không lãng làm chi. Làng tong ai nghe may lòi phien ay cung cho là huu lý, duy có m®t mình ông Ke hien ong lai cho là lòi ngo ngh%ch, ong nhiec om sòm, làm gi¾n làm hòn, roi lai ray lây den thay Ban bi¾n Thvong Chí, ông nói rang thay bày mvu cho em kháng cn vói ông. Thay Ban bi¾n lay làm phien trong lòng, nhvng vì thay cha có b%nh, thay không dám cãi le vói cha. Thay ray áp em, roi thay gi¾n lay, nên lay viet ký tên phút vào tò chúc ngôn tvong phân cho vùa lòng cha. Hà Trung H¾u, là chong cúa cô Ngoc, so mang tieng xúi vo tranh gia tài, lai thay Thvong Chí dã ký tên, nên nói vói vo rang: “Cha me là tròì bien, mình làm con chang nên phien trách. Cha sanh mình và nuôi mình cho nên vai nên vóc, on ay trong quá, mình dã có làm dieu chi mà den boi chút dính hay chva? Nay cha có b%nh sao mình lai làm cho cha buon nhv v¾y? May cha có ru®ng dat de lai cho minh, mình chê nhieu chê ít, ví nhv cha nghèo de no lai cho mình, roi mình nói the nào nua? Tôi khuyên mình dùng có trái ý cha. é dòi, giàu nghèo tai ông tròi, mình ham cho nhieu mà neu ông tròi không cho hvóng, thì mình cung không giu dvoc dâu mà ham”. Cô Tran Th% Ngoc cam viet ký tên, mà cô khóc và kêu me cô nghe rat ghê góm. Tong làng ai thay tình cánh nhv v¾y cung deu d®ng lòng. Tò chúc ngôn tvong phân dem dóng bách phân cau chúng cái b® vùa xong, thì ông Ke hien Toai mat. * ** Ông Ke hien Toai kien thúc theo xva, cv xú theo xva, th¾m chí cái nhà cúa ông ó ông cat kieu coi cung xva quá. Nam trvóc ông cat cái nhà ton hon mvòi ngàn dong bac. Hoi võ go, ông tính cat ba can hai chái bat van, nhò có bà vo ngan cán, nói rang cat r®ng minh mông nhv nhà cho ó sao cho het, ông mói tóp bót cái vòng chung quanh, duy còn de ba can vói hai chái. Nen xây cao tói m®t thvóc, c®t gõ tròn nam tay, duôi kèo cham bát tiên, cúa cuon gach bán nguy¾t. Nhà coi thì cao ráo khoán khoát, nhvng mà ó trong thì r®ng minh mông. Phía trvóc don ba bàn thò lót ba b® ván gõ, gan cúa cái de m®t b® ghe trvòng ký. Phía sau cung lót ván gõ, hai cái buong hai bên thì de hai cái givòng cây vói cái tú áo và m®t cái tú sat lón chó chang có chúng don v¾t chi khác. Tù khi ông mat roi, Thvong Tú mac ó hoc trên trvòng, bà Ke hien ó n®i, phía sau, còn phía trvóc bà dóng cúa hoi, bói v¾y ván ghe bni dóng lóp lâu lóp mói coi moc thích. Hôm no Thvong Tú gói tho ve nói cho me hay rang lúc nay chàng súa soan thi bang cap tot nghi¾p. Bà Ke hien nam dêm tham vái cho con thi d¾u, d¾ng có tieng tam m®t chút, roi bà lo vo cho con. Bà vái và trông gan mvòi ngày roi bà không dvoc tin túc chi het. M®t buoi chieu, bà Ke hien an com roi, bà dvong nam trên võng dva tòn ten mà trông tin con, thình lình con Mang, là dúa ó cúa bà, nó chay vô thva cho bà hay rang c¾u Tv ve. Bà l¾t d¾t dúng d¾y bvóc ra cúa sau, thi¾t quá thay Thvong Tú ó ngoi cúa ngõ dvong xâm xâm di vô, sau lvng lai có m®t ngvòi vác rvong di theo. Bà cvòi ngón ngoén mà hói rang: “Sao con ve con không dánh dây thép cho má hay trvóc d¾ng má sai bay tré lên My dón xe lúa mà rvóc?” Thvong Tú thay me dã không mùng, mà nghe me hói cung không trá lòi, cú lam lui di vô nhà. Bà Ke hien và di theo con và hói nua rang: “Hôm trvóc con nói con thi, v¾y mà con thi d¾u hay không, sao con không gói tho nua cho má hay, de má trông du quá”. Thuong Tú cùng quan dáp rang: “Thi rót roi, gói tho làm giong gì”. C¾u và nói và quang cái nón lên ván, roi chap tay sau dít di qua di lai, tieng giày Tây cham trên gach tàu nghe lop bop. Bà Ke hien nghe tin chang lành ay thì bà ngo ngan, lien bvóc lai ván ngoi lay trau têm an, mà m¾t mày buon hiu. Ngvòi vác cái rvong bvóc roi lum khum de dna cúa. Thvong Tú không thèm ngó tói, de anh no dúng xó ró m®t hoi lâu roi mói nói rang: “Má cho m®t dong bac d¾ng trá tien xe chút má”. Bà Ke hien di mó tú lay bac mà trao cho con. Thvong Tú cho ngvòi vác rvong tien roi ngvòi ay xá mà lui ra. Thvong Tú an com roi leo lên võng mà nam. Bà Ke hien nam trên b® ván gan dó, chac là trong trí bà lo lung lam, nên bà gát tay qua trán mà ngó ngon dèn, bà không nói chuy¾n chi het. May dúa ó don dep xong roi, bèn coi dóng cúa trvóc cúa sau ch¾t ch%a d¾ng di ngú. Chang hieu bà Ke hien lo tính làm sao, mà cách m®t hoi lâu bà vùng ngoi d¾y và nói rang: - Thôi, neu con không ch%u hoc nua, con muon cvói vo, thì de má kiem vo cho. - Má kiem ó dâu? Nè, tôi nói trvóc cho má biet, tôi không thèm thú con gái ó dong da má. Má phái cvói con gái ó cho, biet nói chuy¾n, thông chu nghia, tôi mói ch%u. Con gái dong quê mùa quá, ai ch%u cho noi. - Mình ó dong thì cvói con gái ó dong, chó kiem do ó cho ve roi nó biet làm giong gì. - Má tính cvói vo cho tôi d¾ng má bat trèo cau hay là phát có hay sao? - Ai mà tính ky cnc nhv v¾y. Mà deu mình ó ru®ng ó vvòn, mình phái kiem dúa biet công vi¾c theo ru®ng vvòn, d¾ng nó coi sóc vi¾c nhà, chó cvói dúa ó cho, nó biet dánh bóng súa dáng, có biet vi¾c gì dâu mà coi sóc. Má nghe nói ông H®i dong Thvóng ó trên cho Ông Van còn m®t dúa con gái út nam nay mvòi tám tuoi mà chva có chong. Ðe má mvon thay coi tuoi, nhv tot thì má di coi roi má c¾y mai nói mà cvói cho con. - Má thay con dó hay chva? - Má nghe ho nói chó chva ngó thay. Ho nói con nhó dó giói dan khéo léo lam. - Không dvoc dâu má. Con gái vvòn quê mùa khó ch%u lam. Tôi muon má nói con ông Phán Hvong má cvói cho tôi. Cô ay ng® mà de thvong lam. - Ông Phán Hvong nào ó dâu? Sao con biet? - Ong ó trên Xóm Gà, phía trong Bà Chieu m®t chút. Tôi có m®t dúa anh em ban hoc, nó ó gan nhà ong. Chúa nhnt tôi hay vô nhà nó tôi choi nên tôi thay con cúa ông Phán. - Ông Phán dó giàu hay nghèo? - Má hói chuy¾n dó làm chi không biet! Giàu làm chi, mà nghèo roi sao? Hoi trvóc ong làm vi¾c só Trvòng tien. Bây giò ong hvu trí roi ve ó Xóm Gà. Tôi thay ong ó m®t cái nhà lá ba can, vách ván sach se, thay v¾y thì hay v¾y, chó ai coi trong tú ong dvoc mà biet ong giàu hay nghèo. - Con là con nhà giàu có, con phái lna cho cho xúng dáng mà cvói vo. Má nghe nói ông H®i dong Thvóng giàu hon mình nhieu lam, mà ong không có con trai, có hai dúa con gái, dúa lón gá lay chong roi, nó ve ó theo bên chong nó, còn dúa nhó, vo chong ong cvng lam, tính gá bat re, neu con sa vào dó con no lam. - Tôi nghèo cnc gì mà phái chui dau theo bên vo d¾ng an chnc? Tôi không thèm dâu. - Con dùng có nói dai. Con giàu mà dvoc vo giàu lón nua thì càng quí chó. - Ông H®i dong dó gá con mà muon bát re, v¾y chó ong dú súc nuôi tôi hôn? - Sao lai không dú súc! Ong giàu lón lam mà; ngvòi ta nói ong giàu bang ba mình l¾n. - Tôi xài lón lam da má à. Tôi so ong ch%u không noi chó. - Neu con xài lón, mà sao con lai dòi cvói con ông Phán nào dó, ong nghèo roi tien bac dâu có cho con xài. - Thà là cvói con ông phán nghèo, thì tôi xài tien cúa tôi, chó cvói con ông H®i dong giàu, mà ong lai giành phan nuôi re nua, thì ong phái bao het tháy chó. - Ðvoc mà. Má nghe nói vo chong ông H®i dong cvng con nhó dó lam, giao het chìa khoá cho nó cam, xuat phát trong nhà m®t tay nó het tháy. Neu cvói roi mà con làm cho vo chong ông H®i dong thvong con, thì tien bac thieu gì mà con lo. Con an ó cho khôn khéo thì ngvòi ta mua ru®ng dat de cho vo chong con dúng b® riêng nua a. - Tôi có vo mà tôi ó theo bên vo thì má ó nhà m®t mình roi má làm sao? - Ðây qua Ông Van mà xa xac gì. Con chay qua chay lai de ot, có sao dâu mà lo. - Sao hoi nãy má nói má tính cvói vo cho tôi d¾ng nó coi sóc vi¾c nhà? Neu cvói mà de nó ó bên nhà nó, thì có coi sóc vi¾c gì dvoc? - Nói thì phái nói nhv v¾y, chó vi¾c nhà mình can gì phái nó coi. Can cho nó coi vi¾c nhà bên nó dó, thì cung nhv nó coi vì¾c nhà cúa mình; bói vì nó không có anh em trai, gia tài cúa cha rne nó dó túc th% gia tài cúa nó vói cúa con. - Tôi hieu roi. Má muon cvói gia tài cúa ông H®i dong Thvóng cho tôi. - He con có vo giàu thì tn nhiên con dvoc hvóng nhò chó sao. - Má ham giàu quá! - Giàu mà không ham, chó ham giong gì? - Có tien dú xài choi cho svóng thân thì thôi, giàu mà làm gì! - Thì phái giàu mói có tien dú mà xài chó! - V¾y chó mình không có tien hay sao? Cha chet cha de ru®ng dat cho má hvóng huê loi moi nam góp mvòi lam mvòi báy ngàn gia lúa thieu gì tien mà phái ham nua. - Mình có chút dính, neu có thêm nua thì càng tot chó sao con. - Có nhieu roi mà còn muon có thêm nua, còn nhung ké nghèo kia ho mói làm sao? - Ho làm sao ho làm, hoi dâu mà lo cho ho. Thvong Tú nam l¾ng thinh m®t hoi roi mói nói rang: “Tôi thay ho nghèo tôi thvong quá, nhv hoc ó trên trvòng có thang Khá, con cúa ai ó Gò Công không biet, cha me nó nghèo nên nó hoc mà coi b® kho không biet chùng nào. Nó b¾n áo vái quan vái mà rách roi phái vá mieng nào mieng nay bang bàn tay. Tù dau nam den bãi trvòng không khi nào thay nó cam m®t mieng bánh mà an. Chúa nhnt cá trvòng ai cung ra di choi, nó cú ó lnc thnc trong truòng mà hoc, không dám di dâu het, có tien dâu mà di. Hôm thi roi, nó dvoc d¾u mà nó không vui. Tôi thay v¾y tôi hói nó thì nó nói nó không có tien nên không biet làm sao mà ve, còn gói tho xin cha me thì không biet cha me có mà gói lên cho hay không nên không dám xin. Tôi nghe nó than nhv v¾y tôi d®ng lòng, nên tôi còn tám dong bac tôi chia làm haì cho nó phân núa. Nó cám on tôi quá mà nó lay có hai dong, nói rang bao nhiêu dó thì dú cho nó ve tói nhà roi, không can nhieu hon nua. Không biet chùng tai cha me thang Khá nghèo, nên nó mói thi d¾u dó da má a”. Bà Ke hien thó ra mà dáp rang : - Con biet thvong ngvòi ta, sao con không bat chvóc ngvòi ta? Ngvòi ta nghèo cnc mà ngvòi ta còn hoc dvoc, còn con hoc ton hao cúa cha me không biet bao nhiêu, mà sao con hoc không nên? - Tai má a. - Sao mà tai má? - Tai má có tien nhieu quá, má cho tôi hoài nên tôi mac lo an xài, có hoc hành gì dvoc. - Thôi, tù rày sap lên má không cho con dong nào nua het, cho con tien thì con hv chó có ích gì. - Ý, sao dvoc! Tù hoi nào tói bây giò tôi xài quen roi, má không cho nua sao dvoc. Mà bây giò cha mat roi, tien bac ve m®t tay má trvóc sau gì má cung phái de cho tôi chó de cho ai, chuy¾n gì mà hà ti¾n không cho tôi xài. Má mua cho tôi m®t cái xe hoi di choi má, mua xe nhó nhó, chùng vài ba ngàn. Có xe d¾ng tôi t¾p cam bánh roi chieu chieu tôi chó má lên My choi chó. - È! Mua xe c® làm gì nà. - Úa, có tien thì xài cho sungg svóng tam thân, chó hà ti¾n roi chùng chet dem theo dvoc hay sao? - So xài het tien roi mà cung chva chet mói kho chó. - Thuó nay tôi tính trong trí tôi hoài, he ngày nào tôi het tien tôi chet lien, chó song mà nghèo kho thì song làm chi. - Con khéo nói b¾y! Con dùng có se sua an xài lam, ngvòi ta nói. - Ai nói? Nói cái gì? - Con xài phí se sua lam roi anh Hai vói ch% Ba con nó phân bì chó. - Cúa tôi thì tôi xài, chó tôi xài cúa ánh chí hay sao mà ánh chí nói? - Cúa thì là cúa chung, nhò cha con thvong me con mình, de cho má an huê loi mãn dòi mà nuôi con, neu mình làm quá anh ch% con nó phien biet hôn? - Má cho ánh chí xài chung vói thì có phien gì dvoc. - Cha chá! Ai có súc dâu mà bao cùng het v¾y cho noi. - Tien bac cúa cha làm ra, anh Hai vói ch% Ba cung là con, thì phái cho ánh chí hvóng chút dính chó. - Nói chv con v¾y sao dvoc. V¾y chó tò di chúc cúa cha con dó, con không thay hay sao? Chùng nào má chet roi, ai muon làm sao thì làm, chó má còn song thì má góp huê loi, má không cho ai het. - Má làm nhv v¾y thì anh Hai con ánh lay gì ánh xài? - Nó làm sao nó làm, má biet dâu. Ðe mãn tang roi má giao 50 mau dat hvong hóa cho nó. Nó an cái dó moi nam cung dvoc gan vài ngàn gia lúa, còn gì nua. - Còn phan hvong hóa cúa tôi, má giao cho tôi không? - Không dvoc. Con ó chung vói má thì de má góp lúa d¾ng cúng quáy ông bà, giao cho con làm gì? - Má nói de má cvói vo cho tôi roi de tôi theo ó bên vo. V¾y thì tôi có ó nhà dâu mà cúng quáy ông bà? - He tói dám gio thì vo chong con ve cúng. - Thì má phái de cho tôi góp lúa ru®ng phan hvong hóa, tôi cúng mói dvoc chó. Neu má không cho tôi an phan dó thì tôi lay giong gì tôi xài. - Con ó bên vo thì con xài tien bên vo chó. - Coi ky lam nà. Má không cho tôi thì tôi không thèm cvói vo dâu. Mà không thôi phái cvói con, ông Phán Hvong cho tôi thì tôi mói ch%u, chó tôi không vng con ông H®i dong. - è, thôi de má cvói vo cho con roi má se cho con an phan hvong hóa. - Ðuoc nhv v¾y thì tôi mói ch%u. Hai me con nói chuy¾n vó% nhau tói khuya roi mói di ngú. * ** (2) Làm me ai cung thvong con, mà bà me nào có m®t dúa con mà thôi, thì sn thvong don tron ve dúa con ay, tn nhiên cvng nó lung lam. Nhvng mà cái thvong nó có nhieu cách: ngvòi thvong con thì lo ran day cho nó biet phái quay dai khôn, d¾ng chùng nó lón roi, nó thông thao dvòng dòi, nó ham vui nhon nghia, nó biet thò cha kính me, nó biet so anh thvong em. Ngvòi thvong con lai so con buon lòng, bói v¾y nó muon the nào cung làm theo the nay, dau nó muon làm quay cung chang ch%u la ray. Còn có ké thvong con lai lo làm cho có bac tien ru®ng dat mà de lai cho con, dau làm nho nhuoc danh giá hay là kho khac ngvòi ta cung bít lai nham mat mà làm, mien là cho có tien dvoc thì thôi, không ke lvong tâm bây giò hay quá báo ngày sau chút nào het. Bà Ke hien Lý Th% Nho thi¾t là thvong con, mà lai bà có m®t mình Thvong Tú mà thôi, bói v¾y bà cvng thái quá. Con cúa bà thì bà thvong bà cvng, cái dó là le tn nhiên cúa tròi dat, mà cung là thvòng tình cúa con ngvòi, mình không có cho nào mà trách bà dvoc. Tiec vì bà thvong con mà bà không biet day do con. Tù khi sanh con ra roi thì bà cú lo mvu nay tính ke no d¾ng làm cho con ngày sau có san gia tài lón mà hvóng, song chang he khi nào bà day cho nó biet cách hvóng gia tài miên vien. Mình dã ngó thay Thvong Tú thi rót roi không ch%u hoc nua, bà Ke hien chang ray con m®t tieng nào het, mà bà còn xúi con cvói vo. Mà cvói vo cho con chang phái bà tính kiem con nhà hien dúc cho con ket dôi ban d¾ng ó hú hí vói bà. Không, không phái nhv v¾y. Cvói vo cho con, bà tính kiem thêm gia tài cho con nua, dau mà con phái loi dao phnng tn ông bà, dau mà con phái bó bà ó nhà tròi troi m®t mình, d¾ng chui nhui theo an chnc cúa vo, bà cung không n¾, mien là con dvoc ru®ng dat thêm nhieu thì bà vui lòng. Cách bà Ke hien thvong con tuy không hi¾p vói dao nghia, song trùng theo cái thu¾t lý tài. Mà cách c¾u Thvong Tú làm con cvng, tuy chva thay loi niem me con, song dã có mòi hai ve tài sán. Me mói súa soan l¾p gia that cho c¾u thì c¾u dã toan tính cách phá tien. Chva gì mà c¾u dã dòi sam xe hoi, c¾u mong hvóng huê loi ru®ng hvong hóa. Me thì lo thâu con thì tính xuat, tánh ý hai me con khác nhau nhv trang khác vói den. Nhvng mà nghi cho chí lý thì cung nên khen tho tròi khéo sap d¾t, có ngvòi thâu thì phái có ngvòi xuat d¾ng dong tien v¾n chuyen, chó thâu mà không xuat thì tien bac có ích gì, còn xuat mà không thâu thì lay gì mà xuat? Mà ngvòi cvng con vói ngvòi con cvng doi vói nhau thi¾t là ng® lam, an ó trong nhà, ngvòi nay xvóng bày ra vi¾c nào thì ngvòi no nói trái lien, song trái thì m®t chút mà thôi, chó chung cu®c roi vi¾c nào cung xuôi thu¾n het tháy. Bà Ke hien c¾y mai di nói trvóc vói vo chong ông H®i dong Thvóng, roì dat Thvong Tú qua coi con gái út cúa ông là cô Ba Manh. Tuy là con nhà giàu, nhvng mà cô Ba Manh so be nhan sac thì kém hon nhieu cô gái khác. Cô to xvong lón vóc nên di không có dáng yeu di¾u. Cô da den trán thap, mà lai không biet trang diem, nên gvong m¾t coi không dvoc sáng láng. Thvong Tú coi roi chùng lên xe tró ve thì c¾u nói vói me rang: “Nhà ông H®i dong tot, mà con gái cúa ong xau quá má à. Cvói vo nhv v¾y coi không dvoc. Con nay sánh vói con cúa ông Phán Hvong thì con kia mvòi còn nay không có m®t”. Bà Ke hien châu mày dáp rang: “Con cú so sánh tam b¾y hoài. Nhan sác an dvoc hay sao mà ham nhan sac. Ngvòi ta nhv v¾y mà ngvòi ta nhieu tien; con xài già dòi cung không het, con cau cho dvoc vo nhv v¾y, khéo làm b®”. Thvong Tú thi¾t tình chê cô Ba Manh chó không phái làm b®, bói v¾y trong may ngày sau me hói thì c¾u cú không vng hoài. Bà Ke hien báo mai nhon hói do thì ý ông H®i dong Thvóng ch%u gá, song nài xin nuôi re y nhv lòi thiên ha nói bay lâu nay. Bà nghe ngvòi ta ch%u gá thì bà càng nôn hon nua, nên theo ép uong con hoài. Bà dùng dú cách, bà vi¾n dú le mà nói vói con. Ban dau bà òn y khuyên do. Thvong Tú không ch%u. Bà phái làm gi¾n làm hòn. Thvong Tú cung không ch%u. Bà ham cái gia tài cúa ông H®i dong Thvóng lung quá, bà không the bó mà di kiem làm sui cho khác dvoc. Bà an ngú không yên, bà lo tính hoài không biet dùng chvóc gì mà làm cho con xuôi thu¾n. Cùng the roi bà mói nói vói con nhv con vng cho dó dau con muon vi¾c gì bà cung cho het tháy. Thvong Tú nói: “Nhv má muon cho tôi vng con dó thì má phái mua cho tôi m®t cái xe hoi lien bây giò di, chùng tôi cvói vo roi má phái cho tôi an phan hvong hóa d¾ng tôi xài choi, có v¾y thì tôi mói ch%u”. Bà Ke hien cvòi và nói rang: - Me kiep nó dóng dánh quá! Cvói vo cho nó chó phái cvói vo cho tôi hay sao mà nó theo chún chún vói tôi nhv vay không biet! - Mà má ch%u hay không nè? Nhv không ch%u thì thôi. - Con thay cvng nó roi nó làm núng quá! Thôi má cung chìu lòng con m®t cái. - Nhv má ch%u thì sáng mai má di Sài Gòn vói tôi dang lna mua m®t cái xe hoi. - Mua thì thúng thang roi se mua, chó mua làm gì mà gap du v¾y? - Mua d¾ng di choi. Xva rày ve ó nhà buon quá. Mua xe hoi phái ton may ngàn dong bac. Bà Ke hien dnc d¾c, nhvng vì bà nghi mình muon làm sui cho giàu có, thì phái sam xe hoi coi mói rôm rá, và làm nhv v¾y con mình nó mói vui lòng. Bói v¾y bà dn dn vài bua roi bà di Sài Gòn vóí Thvong Tú mà mua m®t cái xe hoi mói, 10 mã lnc, 4 cho ngoi. Mua xe roì, Thvong Tú lay làm dac ý, kiem mvón m®t ngvòi sóp-pho, roi me con lên xe mà ve. Bà Ke hien ngoi xe hoi, bà cung vui lòng, nên lúc di doc dvòng bà hói con rang: - Con dòi xe hoi má mua dó, con vùa lòng hay chva? - Tôi ch%u lam. Ðe ve nhà roi tôi bieu sóp-pho day tôi cam tay bánh chay choi. - Con thay má cvng con là dvòng nào. Con muon gì má cung cho het tháy. V¾y de má di nói vo cho con, con dùng có chún chún nua da, nghe hôn. Thvog Tú cvòi chúm chím. Thvong Tú có xe hoi thì mê man vói cái xe, sóm moi hoc cam bánh, buoi chieu chay lên Châu Thành choi. Bà Ke hien thay con thu¾n tùng roi, thì lo cvói vo cho con; bà c¾y mai dong nói riet vói vo chong ông H®i dong Thvóng, bên gái giao dieu gì bà cung ch%u het tháy, den noi giao bat re bà cung ch%u nua. Cvói dú 3 bua roi, vo chong Thvong Tú lo don mùng men quan áo ve ó bên nhà ông H®i dong Thvóng, bà Ke hien bieu con dem luôn cái xe ve ben d¾ng vo chong qua lai mà tham cho de. Lúc nay Thvong Tú cam bánh xe hoi dã giói roi. Moi buoi chieu, he an com roi thì c¾u bieu vo thay do d¾ng lên xe di choi vói c¾u. Khi thì lên My Tho, khi thì qua Tân An, mà dau di noi nào cung là di choi, chó không có ích chi mà cung không tham ai het. Có khi bà H®i dong thay lâu quá, bà. nhac con ve mà tham ch% sui, thì Thvong Tú mói dat vo ve nhà, mà ve nhà thì ó m®t giây m®t lát roi Thvong Tú kiem chuy¾n di, chó chang he ch%u ó cho tron ngày vói me. Cô Ba Manh tuy kém phan nhan sac, nhvng mà phan dúc hanh cô có dv. Có chong chùng m®t tháng thì cô thau dáo tâm tánh cúa chong, cô biet chong cô là m®t ngvòi ham du hí, va xài tien, doi vói vo không có tình m¾n nong, doi vói me thieu sót niem cung kính. Cô lay làm buon trong lòng, nhvng cô nghi ph¾n gái 12 ben nvóc g¾p trong thì nhò, g¾p dnc thì ch%u, nên cô dánh lieu nham mat dva chon, cô không than phien mà cô cung không doi ý. Tuy v¾y mà cô không muon chieu theo ý chong nua, chong ó theo chong, cô ó theo cô. Chong di choi, cô không di theo, mà cô cung không ngan cán. Cô cú lnc thnc xem xét vi¾c nhà, lo com nvóc cho me cha, lo thâu tien góp lúa. é không mà di choi hoài, nhút là di choi bang xe hoi, thì tn nhiên hao ton lung lam Thvong Tú di choi, chang nhung là ton dau ton mõ theo cái xe hoi mà thôi, mà di nhieu ngày roi lai còn c¾p bè c¾p ban dat vô khách san, rvóc ra cau tàu, làm chú xe hoi phái xài theo bnc sang giàu, ngvòi ta kêu bang “c¾u Tv” phái choi cho dúng dan. Nhò so tien cúa anh ch% bà con cho trong bua hi¾p can và nhò có phn cap thêm vài tram dong bac d¾ng ve ó bên vo, nên trong may tuan le dau c¾u choi hoi thong thá không can phái ngó chùng cái túi tien. Vá cái túi tien cúa c¾u không n¾ng gì cho lam, mà cách an xài cúa c¾u thì do tháo hòi hot, bói v¾y c¾u di choi chang dvoc bao lâu thì túi tien dã trong tron. C¾u ve nhà hói me xin tien thì me nói rang: “Con xài vi¾c gì mói có m®t tháng mà tiêu het bon nam tram dong bac? Con ó theo bên vo, thì con xin tien bên vo mà xài, chó phái ó vói má hay sao mà xin tien má”. Bà Ke hien di cvói vo cho con, bon tâm bà muon sang sót cúa nhà sui dem ve nhà bà, có le nào cvói roi mà bà còn ch%u ton tien thêm nua, bói v¾y Thvong Tú nói het lòi mà bà cung không cho, bà cú bieu ve xin bên vo mà xài. Thvong Tú that vong, nên cùng quan nói rang: - Má de cúa cho ai an mà má không ch%u cho tôi xài hong biet! Thôi, má giao phan ru®ng hvong hóa cho tôi. - Rv®ng dó con muon bvng di dâu thì bvng di, má có cán dâu. - Bvng di dâu! Tôi muon lay huê loi chó lay ru®ng sao dvoc. Má giao huê loi cho tôi. - Lúa mói tro, có huê loi dâu mà giao. Ðe ra giêng góp tien roi se giao chó. - Bây giò không có tien xài dây, de ra giêng sao dvoc? - Thì má bieu con xin tien cha me vo con mà xài. Ánh chí giàu có, tien bac thieu gì. Con muon xài thì hói ánh chí, chó sao lai ve rút ría má? - Mói cvói vo mà xin tien nhv v¾y mac cõ quá, ai xin cho dvoc. - Nhv con không dám hói ánh chí thì con hói con Tv mà xin. Nó giu chìa khóa, bac tien trong tay nó, nó muon cho con bao nhiêu không dvoc. Con dai quá, có vo giàu mà không dám mó mi¾ng hói vo, de chay ve xin tien nhà! Con ve hói nó di, con o be nó, con muon may ngàn cung có mà. Thvong Tú nghe lòi me, nên lên xe mà ve cho Ông Van. Bua ay nham ram tháng 10, buoi chieu tròi trong, gió mát, làm cho ai cung hón hó trong lòng. Con nít ó Ông Van tn nhau lu báy doàn ba, top thì lên cau sat dúng coi ghe, top thì lai sân cho dánh dáo lo, ngvòi lón cung không ó trong nhà, dàn ông thì di dao xóm mà nói chuy¾n, dàn bà thì bong con ra cúa ngoi dút com. Thiên ha vui vé nhv v¾y dó, th¾m chí vo chong ông H®i dong Thvóng an com chieu roi, thay tròi toi cung bieu tré ó nhac ghe, de ngoài sân d¾ng ngoi choi. Có m®t mình c¾u Thvong Tú, không biet vui, c¾u vô trong buong nam dàu dàu không muon nói chuy¾n vói ai het. Cô Ba Manh tình cò bvóc vô phòng, thay chong nam tro tro thì hói rang: “Bua nay sao mình không di choi, lai nam ó nhà dó?” Thvong Tú l¾ng thinh m®t hoi roi dáp rang: - Het tien roi, làm sao mà di choi cho dvoc. - Ði choi mà can gì phái có tien. - Không có tien làm sao do dau xang cho xe chay. Cô Ba Manh chúm chím cvòi. Cô bvóc lai cúa so mà ngó ra vvòn m®t hoi, roi cô day vô nhìn chong rat nghiêm chính mà nói rang: “Tôi không hieu tai sao mà mình va di choi quá. Ði choi làm chi v¾y? Ði choi dã vô ích, mà có le còn b% hai nua. Ði choi ton tien ton bac chang nói làm chi, tôi so b% anh em rú ren roi sa mê bài bac, cái hai mói thi¾t là lón. Tuy thay má không nõ nói ra, chó tôi coi ý thay má thay mình di choi hoài thay má không vui chút nào het. Tôi xin mình dùng có di choi nua, ó nhà coi sóc giùm nhà cho thay má”. Thvong Tú nghe vo khuyên lon thì lom com ngoi d¾y hói rang: - Ai bieu mình day khôn tôi dó? Hú! Ðòi dã tró roi mà không hay nua chó! Thuó nay chong day vo, bây giò vo tró lai day chong! - Tôi nói chuy¾n phái quay cho mình nghe v¾y thôi chó day giong gì. - Tôi không có dai hon ai dâu. Mình dùng có làm thay tôi. Thuó nay tôi di choi quen roi, ó nhà lúng túng tôi ch%u không noi. - Thuó nay mình chva có vo thì di choi. Bây giò có vo roi thì lo làm an, chó choi hoài roi tien dâu có mà choi? - Làm an cái gì? Mình muon tôi mang vòng hái di g¾t vói ho, hay là chó dùa chó chuoi di bán? - Ai mà muon ky nhn v¾y, nghèo kho gì mà den noi phái di g¾t di hái, ho¾c bán chuoi bán dùa. - V¾y chó mình muon làm an cách nào dâu, mình nói cho tôi nghe thú coi. - Tôi tính ra giêng thva vói thay má de lai cho mình ít dây ru®ng gan nhà d¾ng mình làm. Mình mvón ban mua trâu mà làm thì be nào mãn mùa cung té ra dvoc nam báy tram ho¾c m®t ngàn gia lúa. Mình làm nhv v¾y trong ít nam có von roi mình se làm lón hon nua. - Thôi, thôi. Tôi không ch%u dâu. Ai biet làm ru®ng mà bày chuy¾n cnc kho v¾y nà! - é dat nay muon có tien thì phái ch%u cnc. Chó neu không ch%u cnc thì tien dâu có mà xài. Mà mình làm ru®ng thì có ban bè, mình coi sóc mà thôi, chó cày cay gi hay sao mà so cnc. - Không có dvoc. Tôi biet góp lúa, chó tôi không biet làm ru®ng. - Không ch%u làm ru®ng thì lúa dâu có mà góp? Mình nói nghe ky quá, muon giàu mà không ch%u làm. - May ké nghèo thì ho phái làm cnc kho d¾ng có com mà an. Mình là con giàu có, dai gì mà phái di làm cho m¾t. - Neu v¾y, he con nhà giàu thì không nên làm an hay sao? Giàu cho may di nua, mà neu không lo làm, cú ó không di choi phá tien hoài, thì dau ru®ng dat cò bay thang cánh di nua, tôi so cung phái tiêu het. - Mình có giói làm thì mình làm di. Tôi di choi, chó tôi không thèm làm vi¾c gì het. Cô Ba Manh het muon nói chuy¾n vói chong nua. Cô lac dau roi xoay lvng muon di ra. Thvong Tú kêu cô lai mà nói rang: “Ðva cho tôi ít tram dong bac”. Cô chvng húng, dúng ngó c¾u mà nói rang: - Bac dâu có mà dva? V¾y chó bac lay vói bac má cho hôm ve bên này dó mình làm tiêu het roi hay sao? - Het roi. - Cha chá! Xài giong gì mà bon nam tram dong bac mói hon m®t tháng nay dã tiêu het l¾n? - Tôi cho ho mvon. - Cho ai mvon ó dâu? Sao tôi không hay? - Mình không phép tra van tôi trong cu®c tôi an xài. Tôi không quen thói bo bo, có dong nào cac ca cac cúm bó ong dong nay nhv ho v¾y dvoc. Ðòi bày dong tien dong bac d¾ng cho mình xài, bói v¾y he có tien thì xài, dai gì mà hà li¾n. - Xài thì xài, song xài phái cho có d® có lvong, chó xài co mang nó tiêu het roi còn gì mà an? - Chva het dâu mà lo! - Dau bây giò chva het, thì m®t lát nua nó cung phái het. - Thây k¾, chùng nào nó het roi se hay. Bây giò còn thì xài. - Mình còn thì mình xài di, sao hói tôi nua làm chi? - Cúa tôi het roi. - Het thì thôi. Tôi có tien bac gì dâu mà mình bieu tôi dva cho mình? - Mình giu chìa khóa sao lai không có tien? - Bac tôi giu dó là bac cúa thay má, chó phái bac cúa tôi hay sao? - Bac cúa thay má túc th% bac cúa mình chó cúa ai? - Mình nói sao v¾y? Bac cúa thay má là bac cúa thay má, chó cúa tôi sao dvoc? Mình coi cúa thiên ha là cúa mình het hay sao nên mình nói nhv v¾y? - Mình là con trong nhà; bac cúa cha me là bac cúa mình, trvóc sau gì mình cung xài, bây giò mình lay mó nham mình xài lai hai gì? - Mình muon tôi an cap bac cúa thay má mà dva cho mình xài phái hôn? Không dvoc. Tôi không ch%u làm cái thói dó. Thuó nay tôi giu tien bac không he bao giò tôi dám d®ng tói rn®t dong xu. Nhv mình muon có tien mà xài thì mình thva vói thay má mà xin. Chùng nào thay má bieu dva thì tôi dva cho. - Ai mà xin ky cnc v¾y nà! - Mình không dám xin thì tôi làm sao dám cho. - Th®i, mình xin gìùm cho tôi di. - Ý, ai dám! Xin bây giò biet nói sao mà xin. - Làm sao thì làm, không biet. Phái có tien cho tôi di choi, bang không thì tôi buon dây tôi dánh mình chet. - Ðánh thì dánh chó biet làm sao cho có tien. Thvong Tú xn m¾t châu mày mà nói lam bam rang: “Ðo moi, bieu dva ít tram dong bac, nhieu lam hay sao? Khéo làm b® chó chet”. Cô Ba Manh thay chong tro mòi thô lo thì cô chvng húng; cô ngó chong m®t cách rat khinh bí, roi cô bó di ra ngoài. Tròi toi dã lâu roi, m¾t trang ram dã ló moc, vo chong ông H®i dong còn ngoi trvóc sân mà choi. Cô Ba Manh dúng dna cúa, ngó cha me roi ngó m¾t trang, cô lay làm buon cho me cha mà cô cung lay làm then vói bà Nguy¾t. * ** Cô Ba Manh là con gái nhà giàu ó thôn quê, hoi nhó có di hoc tai trvòng trong làng, biet chu quoc ngu vói bon phép toán mà thôi, chó cô không có hoc Nhà trang hay là Nu hoc dvòng mà biet nói tieng Tây, biet doi son phan, biet di giày cao gót, biet xách bóp tòn ten nhv con gái khác. Nhvng mà cô nhò có cha hien dúc, lai nhò có me chín chan, ngvòi day luân lý, ké t¾p net na nên dau cho kien thúc cúa cô không dvoc r®ng xa, chó lòng cô kính thò cha me, cách cô giao tiep ngvòi trong xóm trong làng, cùng là cách cô cv xú vói ban bè tôi tó, moi moi deu dúng dan het tháy. Trong gia dình chang có m®t vi¾c nào mà cô không dòm ngó, cô coi nau nvóng dvói nhà dvói, cô coi quét don trên nhà trên, bói v¾y tù khi cô mói 15 tuoi thì cha me dã giao het vi¾c trong nhà cho cô quán suat. Ngày thvòng thì cô cam chìa khóa tú cây tú sat het tháy, den mùa lúa thì cô coi thé mà thâu lúa ru®ng vào kho. Bac tien bao nhiêu m®t tay cô giu gìn; lúa thóc bao nhiêu cung m®t tay cô cam so, thuó nay nhung ngvòi trong làng trong tong thay ông H®i dong có con giói gian nhv v¾y thì ai ai cung cho ông là ngvòi có phvóc. Cung m®t ngvòi dó mà doi vói cha me thì cha me có phvóc, còn doi vói chong sao chong lai mang là moi ro. Thuó nay cô Ba Manh chva tùng nghe ai nói vói cô m®t tieng n¾ng ne. Cô có chong chva dvoc may ngày, lai cô cung chang có làm vi¾c chi quay may mà chong mang là “do moi”; cô nhó tói hai tieng ay thì cô dau dón túc túi trong lòng, chang khác nào nhv chim b% tên, nhv hoa héo nang. Sn dau dón túc túi nay có nên tó cho cha me biet, hay là phái giau giem de than tr®m khóc tham? Tó cho cha me biet thì làm buon cho cha me, de giau giem khóc tham thì càng nhoc cho trí mình. Mang so mình phái g¾p ngvòi chong du hí du thnc, phá cúa phá tien, không biet le nghi, an nói thô lo, thì mình cung nên cvòi mà ch%u, chó tó vói ai làm chi mà cung chang nên than phien làm chi. Cô Ba Manh dot dèn bvng vào phòng, cô thay Thvong Tú còn nam trên givòng, cô bèn móc túi lay hai cái giay nam dong mà dva và nói rang: “Tôi có mvòi dong bac riêng cúa tôi dây, mình có muon di choi thì lay mà di, chó tôi không còn dâu nua”. Thvong Tú gint hai tam giay bac xé tan xé nát mà quang dvói dat và nói rang: “Tao có phái an mày dâu, nên xin nam mvòi dong bac. Ðùng có khinh de tao. M¾t nay svóng lam mà, de roi coi thì biet”. Chong vnt chat bí bat nhv v¾y mà cô Ba Manh không gi¾n, cô cvòi ngón ngoén và nói êm ái rang: - Tôi có bao nhiêu thì tôi dva bao nhiêu. Tôi không có nhieu nua, tôi biet làm sao. - Nín. Ðùng có tvóng m¾t nay mê an cúa vo. Không thèm dâu. - Tôi có nói mình an cúa vo bao giò dâu mà mình gi¾n tôi. Thvong Tú ngoi d¾y roi mang giày và lay áo quan Tây mà m¾c. Cô Ba Manh thay b® chong quau quo, so dúng dó chang khói b% mang nua, nên cô quày quá bó di ra. Thvong Tú thay do roi c¾u di xuong nhà sau, quây máy xe hoi mà di, không thèm trình cho cha me vo biet c¾u di dâu. Bà H®i dong ngó théo cái xe và nói rang : “Thang di dâu mà bua nào nó cung di hoài v¾y không biet”. Ông H®i dong thó ra mà ông không trá lòi. Ông dúng d¾y bó di vô nhà, bà kêu tré bieu dep ghe roi cung theo ông mà vô. Bà bvóc tói cúa, bà thay con dvong ngoi trên ván mà lau nvóc mat, thì bà hói rang : “Thang Ba nó di dâu v¾y con? Bua nay toi roi tvóng nó ó nhà, té ra nó cung di nua”. Cô Ba Manh dvong khóc tham cho thân ph¾n, thình lình thay cha me vô và nghe hói nhv vây, cô l¾t d¾t giau buon giá vui mà dáp rang: - Ði ve bên nhà hay là di choi không biet nua. - Con làm giong gì mà bua nay b® con buon du v¾y? The khi vo chong gây l®n vòi nhau dây chó gì, phái hôn? - Thva, không. - V¾y chó sao mà thang ngoe ngoáy lên xe mà di, còn con ngoi dây con khóc? Hay là con thay nó di hoài nên con buon? Cô Ba Manh ngoi nín khe, không trá lòi. Ông H®i dong ngoi bên b® ghe giua van thuoc mà hút, ông nghe bà hói nhv v¾y thì ông day qua ngó con mà nói rang: “Thay nghe thang dó c¾p bè c¾p ban, roi choi b¾y ba lam. Sao con không khuyên dút nó? Ðòi nay choi riet roi hv thân chó có ích gì”. Cô Ba Manh thi¾t muon giau tâm sn, ng¾t vì cô dvong úc trong lòng mà me cha lai theo bvoi móc cho uat ay nua, làm cho cô không the dan dvoc, nên cô và khóc và nói rang: “Con khuyên dút sao dvoc. Con mói mó mi¾ng thì mang trvóc con, có nói phái quay gì dvoc dâu. Mói bieu con mó tú lay dva ít tram dong bac d¾ng di choi, con không nghe lòi, gi¾n. mang con roi bó di dó. Ðe con trao chìa khóa cho má giu, chó de con giu cú theo bieu mó tú dva tien hoài, con ch%u không noi”. Ông H®i dong thó ra roi bó di ra cúa mà dúng. Cô Ba Manh móc túi lay xâu chìa khóa de trvóc m¾t me roi cô di vô buông. Bà H®i dong ngoi ngó ngon dèn roi lac dau nói rang: “Con vô phvóc quá, ai có dè dâu!” Thvong Tú het tien roì, di choi sao dvoc. C¾u cam tay bánh xe chay ve My H®i, tính dòi tien me . Bà Ke hien nghe xe vô cúa bóp kèn te te, bà tvóng con dâu thùa trang thanh gió mát ve tham bà, nên bà hoi may dúa ban mó cúa dot dèn lang xang. Chùng bà thay có m®t mình Thvong Tú bvóc vô thì bà hói rang: - Không có cón ve hay sao? - Không - Sao không dat nó ve choi? - Thú do dó mà dat di dâu kìa! - Con dùng có dánh phách, có vo dvoc nhv v¾y còn kêu ngvòi ta thú do kia thú do no nua! - Nó quí vói má, chó quí vói ai! Bà Ke hien chvng húng, trong lòng nghi con vói dâu gây l®n roi, song bà chva k%p hói, thì Thvong Tú da nói rang: “Má cho tôi nam tram, má”. Bà càng chvng húng hon nua. Bà hói rang: - Nam tram gì? - Nam tram dong bac chó nam tram gì. - Tròi ôi! Bac dâu có mà cho du v¾y! Con xin mà làm vi¾c gì? - Tôi có chuy¾n dùng. - Chuy¾n gì? - Chuy¾n gì thây k¾ tôi, má hói làm chi hong biet. - Tao không có bac. - Má nói không có, thôi má dva chìa khóa cho tôi mó tú coi có hay không. - Chuy¾n gì lai phái de cho may xét tú nua! Vo may thieu gì tien, tao bieu hói nó lay mà xài, dai không dám mó mi¾ng thì thôi, ai có tien dâu mà xin. - Nó nói nó không có tien. - Nó làm nghe gì mà có tien? Tien cúa cha me nó de trong tú, nó cam chìa khóa, bieu nó lay nó dva cho chó. - Thú do ngu, nó nói nó không dám lay tien trong tú. - Nó làm b® v¾y chó gì. Ta bieu o be nó chó. Nó thvong may bây giò bieu nó l móc ru®t nó cung móc, chang lu¾n là lay tien. - O be cái gì! O be sao dvoc. Rat doi tôi mang nhiec, tôi dòi dánh nó kia, nó còn chva ch%u dva tllay. - Con thi¾t dai quá! Ai bieu con mang nhiec nó? Tai con ray nó, nên nó gi¾n nó chang không dva. Con ve o be nó di. - Thôi, không thèm. Má cho tien tôi xài hè, lay tien cúa vo ho khi de. - Con dai quá! Có nhieu ngvòi lón dai mà ho còn an chnc cúa dàn bà kia sao, thú con là con nít ai khinh de mà so. Neu con so ho cvòi, thôi con dùng có di choi. - Không di choi sao.dvoc. Bà Ke hien không trá lòi nua.Thvong Tú ngoi ngó me m®t hoi roi nói rang: - Thôi, má cho dõ ba tram mà thôi. - Ta nói không có tien! Sam xe hoi làm dám cvói, ton hao that kinh. Tien dâu còn mà xin nam tram ba tram. - Thi¾t má không ch%u cho hay sao? - không cho. - Thôi, má de dành dó d¾ng chùng má chet má dem theo nghé. Tôi không thèm xin nua dâu. - Tròi oi! Thang Tú nó rúa tôi chó! Con quá roi! Thvong Tú ngoe ngoáy bó leo lên xe mà di, không thèm nói nua. Cái thái d® cúa con doi vói me dvòng ay mà bà Ke hien cvòi dvoc, sac m¾t bà không l® m®t chút gi¾n nào het. Trong so b¾u ban cúa Thvong Tú hay choi bòi trên cho My Tho, dúy có thay thông Hàng thì Thvong Tú va hon het. Thay thông Hàng tuoi dã trên 30, thay có vo có con, thay l%ch lãm an choi, hút á phi¾n cung biet, bài bac thú nào cung biet, mà bon bán phan buôn hvong dúa nào thay cung biet het tháy. Thvong Tú va thay là tai sn thông thao cúa thay dó, mà nhút là tai tánh thay ôn hòa, trong may cu®c choi, dau ngoi uong rvou, hay là nam nghe dòn, thay deu êm ái nghiêm trang, không cvòi lá loi, không nói thô tnc, mà lai hay chí cho khôn cho dai cho anh em, d¾ng khói mang tieng quê mùa và khói b% ngvòi lùa gat. Thvong Tú bua dó xin tien vo không dvoc, roi xin tien me cung không dvoc nua thì noi gi¾n, bói v¾y dông xe tuot lên My Tho mà kiem thay thông Hàng. C¾u vùa ngùng, xe trvóc cúa, thì thay thay thông Hàng mình m¾c do lna, tay cam ba ton, mi¾ng ng¾m xi gà, dau d®i nón ní, trong nhà bvóc ra mà di choi. Anh em chào hói mùng rõ, roi Thvong Tú mòi thay thông Hàng lên xe d¾ng chay xuong cau tàu ngoi húng mát. Lúc ay dã gan 9 giò. Trên tròi mánh trang v¾c v¾c, dvói sông dòng nvóc nao nao, trang doi nvóc lòa lòa, nvóc g¾p gió don don. Cái cánh gió trang tròi nvóc ay, khách thanh tao ai nham vào cung deu hón hó trong lòng. Thvong Tú mac có m®t vi¾c riêng trong trí, bói v¾y c¾u chang ke cánh, c¾u chang d®ng tình chút nào het; xe vùa d¾u ngay cau tàu, c¾u lien nói vói thay thông Hàng rang: - Tôi gi¾n vo tôi quá, nên tôi xách xe tôi di dây. - Sao mà gi¾n? - Thay nghi dó coi, mình het tien xài, bieu nó dva ít tram dong bac, nó dva 10 dong! Tôi ghét tôi xé tôi quang roi tôi di. - C¾u xài quá, mà c¾u trách mo noi gì. Neu c¾u hói bao nhiêu mo dva dú bay nhiêu, tôi so cúa kho bac dây cung không dú mà dva cho c¾u. - Giong gì mà tói cúa Kho bac l¾n! Ông già vo tôi thieu gì tien, tai nó khinh th% tôi chó. Mà bà già tôi cung v¾y nua. Tôi ve tôi xin cung không ch%u cho. Tôi nhút d%nh không thèm xin ai nua, de tôi vay tôi xài coi ho làm sao. Thay biet bên này co ai cho vay hay không? Thay biet xín chí giùm cho tôi vay m®t ngàn. - Có tien xài choi, không tien thì thôi. Vay hói ngvòi ta làm chi c¾u. - Thây k¾ tôi mà. - Không có dvoc. Thuó nay choi vói anh em, tôi không ch%u de cho anh em làm nhv v¾y. Có ngvòi ta cho vay thieu gì. Nhút là c¾u giàu có, bên c¾u cung giàu, mà bên vo cung giàu, c¾u lai có dúng b® ru®ng dat riêng nua, bây giò c¾u muon vay m®t muôn cung có ngvòi cho, chang lu¾n là m®t ngàn. Song c¾u dùng có làm nhv v¾y. Tvóng là muon buôn bán làm an thì vay chang nói chi chó vay d¾ng xài choi thì b¾y quá mà. - Tôi cung biet vay tien d¾ng xài b¾y là m®t dieu không tot. Nhvng mà tôi nghi sn xài b¾y cúa tôi dó cung có cho huu ich lam chó. - Xài b¾y mà huu ích noi gì? - ¾y, de tôi cat nghia cho thay nghe. Tôi còn nhó tuoi, mà tôi là con nhà giàu. Tôi dã có m®t cái gia tài roi, mà vo tôi m®t ngày kia nó lai lãnh thêm m®t cái gia tài bên nó còn lón hon cúa tôi nua. Ai cung thay trong nam mvòi nam nua tôi se tró nên m®t ngvòi giàu lón. Sn dó dã chac chan roi, bói v¾y cho nên tôi lo lam. Làm m®t anh chàng giàu phái biet khôn biet dai chó neu lò khò thì ho l®t da còn gì. Mình cung thvòng thay có nhieu c¾u nhà giàu ló den dâu deu b% ho hiep dáp lùa gat. Cái dó là tai không ch%u hoc trvóc cái nghe nhà giàu nên mói b% hai. Tôi muon tránh cái hai ay, nên tôi tính bây giò còn nhó phái choi bòi cho biet dai biet khôn vói ngvòi ta, d¾ng sau khói b% ngvòi ta lùa gat. Thay nghi dó coi, bây giò mình ch%u ton m®t dôi ngàn mà mua cái khôn, roi sau mình khói mat nam báy muôn, không phái ton chút dính bây giò dó là huu ích hay sao? - C¾u nhó tuoi mà trí c¾u cao quá. Thi¾t tôi phnc c¾u ngay! Phái! Câu nói phái lam. Nhieu ngvòi giàu có, vì không choi bòi, không giao tiep không thông thao, nên mói b% ho mvu sn mà cvóp het gia tài. C¾u tính khôn thi¾t, v¾y mà mo vói bác không hieu, lai cán tró c¾u chó! - Thay là anh em, thay phái nói cho ngay, dùng có v% bnng tôi. Tôi choi xva rày dó có quay cho nào hay không? - Theo nhv c¾u tính dó, thì c¾u choi có ích ve sau chó quay cái gì. - V¾y thì thay phái kiem cho vay bac giùm cho tôi. - V¾y thì cung dvoc, nhvng, mà tôi muon c¾u ve cat nghia loi hai cho mo ho¾c bác hieu roi lay tien nhà mà xài, ti¾n hon là di vay cúa ngvòi ta. - Tôi dã nhút d%nh không thèm xin tien nhà nua. Ho coi dong bac bang cái bánh xe, hói làm gì? - é dây có ông Giáo Chu®t ong cho vay lón. Có ngvòi vay den nam báy ngàn ho¾c m®t muôn ong cung cho nua, song ong hay bu®c the bang khoán dat quá. - Tòi có dat mà tôi không có bang khoán làm sao mà the? - Không. Tôi nghe nói ông hoi trvóc có làm chúc ngôn tvong phân roi. C¾u dem bon tò tvong phân c¾u dva cho ong thì xong, có khó gì. - Tròi oi tò tvong phân má tôi giu, tôi lay sao dvoc. Neu tôi hói thì be chuy¾n còn gì. - Ðvoc, dvoc. Tôi tính dvoc. C¾u lieu ton ít dong bac, c¾u làm don dem vô Tòa bo mà xin sao lnc tò tvong phân. He có bon tò roi c¾u the cho ai cung dvoc het tháy. - V¾y thì xin sao lnc ti¾n hon. Bây giò còn sóm, thôi hai anh em mình lai nhà ông Giáo Chu®t mà nói chuy¾n coi ong ch%u cho hay không. Nhv ong ch%u mà ong bu®c phái de bang khoán the chvn thì sáng mai tôi se làm don tôi xin. - Ong hút nên ong thúc khuya lam. C¾u muon tói nhà ong lien bây giò cung dvoc. Nè, ông già dó có m®t dúa con gái mvòi tám mvòi chín tuoi coi bánh lam. Tôi d¾n trvóc c¾u, he vô dó thì dùng có dáo nhãn con ong nghe hôn. Neu c¾u dáo nhãn, ong ghét ong không cho vay thì c¾u ch%u da. - Ai mà thèm. - C¾u nói chac hôn? Câu nói giói de c¾u thay roi coi c¾u có thèm hay không mà! Thvong Tú cvòi roi quây xe mà di vô nhà ông Giáo Chu®t. * ** Ông Giáo Chu®t làm thay giáo hoi nào, day trvòng nào ó dâu không ai biet. Cách chùng 20 nam trvóc, ngvòi ta thay ông lai hói mvón m®t mieng dat phía trên cho My Tho, dna mé sông Cau Quây, roi ông cat m®t cái nhà lá nhó mà ó. Lúc ay không thay có vo con chi het, mà nói chuy¾n vói ngvòi trong xóm ông hay khoe tài ông day boc giói, bat lu¾n con nít sáng da hay là toi da, he giao cho ông day trong ba tháng thì biet doc chu quoc ngu le làng, bói v¾y ngvòi ta chac ông làm thay day hoc, nên kêu ông là “thay giáo”. Nay ông dã trên 50 tuoi roi, tóc bac hoa râm, rang rnng het may cáì, mà ông lai mang b%nh hút, làm cho hình dang ông om, da (3) Ông Giáo Chu®t làm thay giáo hoi nào, day trvòng nào ó dâu không ai biet. Cách chùng 20 nam trvóc, ngvòi ta thay ông lai hói mvón m®t mieng dat phía trên cho My Tho, dna mé sông Cau Quây, roi ông cat m®t cái nhà lá nhó mà ó. Lúc ay không thay có vo con chi het, mà nói chuy¾n vói ngvòi trong xóm ông hay khoe tài ông day boc giói, bat lu¾n con nít sáng da hay là toi da, he giao cho ông day trong ba tháng thì biet doc chu quoc ngu le làng, bói v¾y ngvòi ta chac ông làm thay day hoc, nên kêu ông là “thay giáo”. Nay ông dã trên 50 tuoi roi, tóc bac hoa râm, rang rnng het may cáì, mà ông lai mang b%nh hút, làm cho hình dang ông om, da m¾t ông dùn, coi b® ông già nên ngvòi ta mói kêu ông là “ông Giáo”. Khi ông mói ve ó dó, thì nhà cúa ông don dep tam thvòng, cách an ó ông không hòi hot cho lam. Ông ó dó dvoc vài nam, roi ông dat m®t ngvòi dàn bà ve ó vói ông, mà ngvòi dàn bà ay lai có bong m®t dúa con gái mói sanh chùng m®t vài tháng. Ngvòi loi xóm cung không biet ngvòi dàn bà ay là ai, song cách ít ngày nghe ông kêu ngvòi ay bang “mình”, nghe kêu con ay bang “con” thì ngvòi ta mói hay là vo cúa ông. Tù ngày có hai me con ngvòi dàn bà ay ve ó, thì ông mua sam do dat trong nhà lan lan; cách ít nam ông tri¾t cái nhà lá mà cat nhà ngói ba can, nen dúc, cúa cuon, vách tvòng, ông ó cho tói bây giò dó. Còn dúa con gái tên là Hau, dvoc chín mvòi tuoi, thì ngvòi me chet, de con nhó lai cho ông nuôi. Tù ay ông mói khói cho vay d¾t no, nhà ông khách mói thvòng tói lui, song không thay ông dem ngvòi dàn bà nào khác ve nhà mà ó nua. Ðen ngày nay cô Hau dã dvoc mvòi tám tuoi roi, cô kêu ông bang “ba”, ông kêu cô bang “con”, cha con ó vói nhau, không nghe ông tính gá cô lay chong, mà cung không nghe cô phien trách ông vi¾c gì het. Thay thông Hang dat c¾u Thvong Tú vô nhà ông Giáo Chu®t, di doc dvòng thay so ông Giáo Chu®t dã dóng cúa ngú roi. Chùng xe ngùng, thay dòm vô nhà, thay cúa còn mó, dèn còn sáng, thay bèn nói vói c¾u rang: “May quá, ông già còn thúc. Ðe xe dây, hai anh em mình vô”. Thvong Tú dnc d¾c, muon de cho thay thông Hàng vô m®t mình. Thay thông không ch%u, thay ép c¾u phái di theo và thay húa he vô nhà thay lãnh nói giùm, c¾u khói nói tieng chi het. Hai ngvòi bvóc vô tói sân, thay cô Hai Hau m¾c quan lnc soan trang, áo bà ba cung bang lna trang, dvong ngoi trên m®t cái ghe mây dna bni cau vàng mà an mía. Thay thông Hàng tói lui nhà nay thvòng, bói v¾y thay ngó thay cô Hai Hau thì thay hói rang: “Có ông Giáo ó nhà hay không cô Hai?”. Cô Hai Hau dúng d¾y cúi dau mà chào và dáp rang: “Thva, có ba tôi ó trong nhà”. Trang tó rang, lai thêm bóng dèn trong nhà doi ra nua, bói v¾y c¾u Thvong Tú thay m¾t cô Hai Hau rõ ràng, thi¾t là quoc sac thiên hvong, cái tieng “bánh” cúa thay thông Hàng nói hoi nãy dó là dúng chó không phái nói doi. Hai anh em bvóc vô nhà, thay ông Giáo Chu®t nam vích doc trên cái givòng phía tay trái dvong làm thuoc á phi¾n mà hút, mình m¾c áo lá, còn quan thì vén ong lên trên bap ve. Ông Giáo Chu®t thay có khách, l¾t d¾t buông ong hút, ngóc dau d¾y mà dòm. Thay thông Hàng lien hói rang: “Ông manh giói ông Giáo há?” Ông Giáo lom com ngoi d¾y, rút c¾p mat kieng và ngó thay thông Hàng mà nói rang: “Úa! Thay thông! V¾y mà tôi không biet chó!”. Ông thay có m®t thay la di theo thay thông, ông không biet là ai, ông so that le nên l¾t 1 d¾t bvóc lai giá áo lay m®t cái áo lna trang mà m¾c, roi mòi khách ngoi lang xang. Thay thông Hàng nói rang: “Ông dùng có làm ch®n r®n that công. Ông nam xuong dó mà hút di, de hai anh 1 Noi máng áo em tôi nhac ghe lai ngoi dna bên givòng dây nói chuy¾n choi cung dvoc mà”. Thay de ba ton vói nón ní trên bàn, roi hai tay xách hai cái ghe mây mà di lai cho ông Giáo hút. Ông Giáo cvòi và nói rang: “è, muon nhv v¾y cung dvoc. Thôi mòi hai thay di ngay lai dây nói chuy¾n choi. Xin loi, cho tôi làm dieu thuoc cho roi, kéo de lâu nó chai”. Thay thông Hàng dáp rang: “Ðvoc, dvoc, ông cú vi¾c làm di mà”. Ông Giáo leo lên givòng, mang c¾p mat kieng vô roi nam xuong cam cây tiêm mà nhoi tiep dieu thuoc. Thay thông Hàng de hai cái ghe dna bên givòng, thay mòi c¾u Thvong Tú ngoi dó, còn thay leo lên givòng nam ngang vói ông Giáo. Ông Giáo tay cam thuoc, mà mi¾ng hói rang: “Thay dây mói doi lai hay là ó dâu lai tham thay?”. Thay thông dáp rang: “C¾u Tv dây là em cúa thay Ban Bi¾n Chí ó dvói My H®i, ông không biet hay sao?”. Ông Giáo ngóc dau mà dòm Thvong Tú roi nói rang: - V¾y hay sao? Tôi biet thay ban lam, thay ghé tham tôi hoài, còn c¾u dây thuó nay tôi chva g¾p lan nào, nên tôi không biet. - C¾u lên di choi vói tôi; xe chay ngang qua dây, thay ông còn thúc, nên tôi rú c¾u ghé tham ông choi. - Trang bua nay tó quá. - Ông muon di choi hay không? Nhv ông muon thì hút het ít dieu roi di choi vói hai dúa tôi. Có xe hoi cúa c¾u Tv dây. - Tôi già cá roi, theo may ông sao k%p. Hút dã roi thì lo ngú, chó choi bòi giong gì. Ông lang dieu thuoc dúng roi, ông gan vô noi và mòi hai thay hút. Khách cú tù hoài, ông mói ngoi vô dèn mà kéo. Lúc ay có m®t con nhó ó trong nhà bvng hai tách nvóc dem lai de trvóc m¾t Thvong Tú, còn cô Hai Hau thì di guoc lop cop ó phía dang kia. Thvong Tú tói nhà la, mà lai tói mà vay bac, bói v¾y c¾u bo ngo, không biet chuy¾n chi mà nói, nghe cô Hai Hau di guoc thì c¾u cú day lai mà ngó hoài. Ông Giáo Chu®t nam hút, mà ông liec mat thay Thvong Tú dòm con ông may lan, ông nghi thay thông Hàng dat c¾u này tói d¾ng coi con ông, ông toan kiem chvóc mà duoi di phút cho roi, bói v¾y ông hút het dieu thuoc roi ông lien nói vói thay thông Hang rang: - Còn m®t tram dong bac cúa tôi dó thay tính sao thay thông? Quá ky dã gan núa tháng roi, thay cho tôi d¾ng tôi xài chó. - Thua muon chet, làm sao mà trá dvoc, ông! Xin ông ch%u phien dau nam lãnh tien viet b® roi tôi se trá, chó biet làm sao bây giò. - Lúc này tôi túng quá. Thay phái lo cho tôi xài chó. - Ông mà túng noi gì không biet. - Thi¾t chó. - Oi! Ông nói ai mà tin cho noi! Ông dva chìa khóa cho tôi mó tú sat, neu không có trên mvòi ngàn dong bac thì chém tôi, tôi cung ch%u. - Ðâu mà có. Tháng này mà tien bac dâu có nhieu du v¾y. - Phái. Tháng này ho chva trá bac cho ông. Mà tôi biet trong nhà ông có bac nhieu lam mà. Nay, ông Giáo, c¾u Tv dây có chuy¾n can dùng gap, nên c¾u c¾y tôi nói vói ông làm on giúp cho c¾u m®t ngàn dong bac. Ông tính coi có giúp dvoc hay không?