Lêi më ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Êt níc ta ®ang chuyÓn m×nh ho¹t ®éng theo
c¬ chÕ míi. Cïng víi chÝnh s¸ch më cña cña §¶ng vµ Nhµ níc bé mÆt cña ®Êt
níc ta thay ®æi tõng ngµy, tõng giê bíc ®Çu gÆt h¸i ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng
kÓ. Trong sù thay ®æi nµy, mét phÇn ®ãng gãp kh«ng nhá ph¶i kÓ ®Õn sù phÊn
®Êu nç lùc cña nghµnh c«ng nghiÖp then chèt nãi chung vµ nghµnh giao th«ng
vËn t¶i nãi riªng.
Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ
trêng, mäi doanh nghiÖp nhµ níc hay doanh nghiÖp t nh©n ®Òu ph¶i tù chñ vµ
chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh.
§iÓm næi bËt vµ quan träng nhÊt lµ quyÒn tù chñ vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi
chÝnh cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn Nhµ níc xo¸ bá c¬ chÕ bao cÊp.
Lµ mét doanh nghiÖp Nhµ níc mang tÝnh chÊt doanh nghiÖp s¶n xuÊt
kinh doanh thuéc Tæng c«ng ty XDCT GT1 c«ng ty CÇu 14 ®· v÷ng m¹nh ®i
lªn cïng bÒ dµy kinh nghiÖm vµ nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc ®Æt biÖt lµ trong bíc
chuyÓn ®æi theo c¬ chÕ thÞ trêng. C«ng ty ®· tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong mèi
quan hÖ g¾n bã h÷u c¬ víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c.
Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty cÇu 14 víi sù gióp ®ì cña c¸c c¸n bé
kÕ to¸n ®· gióp em t×m hiÕu c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh, tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n
còng nh lµ ph©n tÝch c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty.
Do ®ã em ®· lùa chän ®Ò tµi" Tæ chøc c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty cÇu 14"
Trong b¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp em xin tr×nh bµy c¸c néi dung sau:
PhÇn I : T×nh h×nh chung vÒ c«ng ty
PhÇn II : c¬ së lý luËn vµ thùc tr¹ng c«ng t¸c tÝnh gi¸
thµnh cña c«ng ty.
PhÇn III : Mét sè ý kiÕn hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
KÕt luËn
1
PhÇn I
T×nh h×nh chung cña c«ng ty cÇu 14
Tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ quan liªu bao cÊp chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng,
c¸c doanh nghiÖp thùc sù ®îc "cëi trãi". Doanh nghiÖp nhµ níc (DNNN)cïng
víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c ®· cã ®îc quyÒn tù chñ vÒ nhiÒu mÆt: tù
chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ®Çu vµo vµ ®Çu ra trong s¶n xuÊt kinh doanh, tù quyÕt
®Þnh vÒ lo¹i h×nh s¶n phÈm....
Tuy nhiªn cïng víi nh÷ng thuËn lîi trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, nh÷ng
khã kh¨n bÊt lîi còng ®· n¶y sinh. C¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ cã nh÷ng thêi
c¬ lín mµ cßn cã nh÷ng th¸ch thøc lín trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Trong thêi kú ®æi míi cã nhiÒu doanh nghiÖp bÞ ®¸nh b¹iv× kh«ng thÝch øng
®îc, kh«ng cã nh÷ng bíc chuyÓn ®æi phï hîp víi nÒn kinh tÕ míi. Bªn c¹nh
®ã còng cã kh«ng Ýt nh÷ng DNNN ®· t×m ®îc ph¬ng híng ®óng vît qua
nh÷ng thö th¸ch kh¾c nghiÖt cña kinh tÕ thÞ trêng ®øng v÷ng trªn thÞ trêng vµ
cã xu híng ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh. C«ng ty cÇu 14 lµ mét trong nh÷ng
doanh nghiÖp ®· lµm ®îc ®iÒu ®ã.
I.. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Æc ®iÓm cña c«ng t¸c kÕ to¸n
1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
Ra ®êi vµo ®óng thêi kú quyÕt liÖt nhÊt cña chiÕn tranh ph¸ ho¹i miÒn B¾c
cña ®Õ quèc Mü theo quyÕt ®Þnh sè 204/Q§-TCCB/N§ ngµy 22/5/1972, C«ng
ty cÇu 14 ®· tr¶i qua nhiÒu thö th¸ch cña tõng giai ®o¹n c¸ch m¹ng. NhiÖm vô
chñ yÕu cña C«ng ty thêi kú ®Çu lµ cøu ch÷a kh«i phôc c¸c cÇu ®êng s¾t, ®êng bé ®¶m b¶o giao th«ng th«ng suèt trong mäi t×nh huèng gãp phÇn thùc
hiÖn ®¾c lùc cho chi viÖn chiÕn trêng miÒn Nam, ®¶m b¶o m¹ch m¸u giao
th«ng miÒn B¾c.
Hoµ b×nh lËp l¹i, lùc lîng cña C«ng ty l¹i b¾t tay vµo kh«i phôc vµ x©y
dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng gãp phÇn t¸i thiÕt ®Êt níc.
Tõ nh÷ng n¨m 1980 trë l¹i ®©y, ®Æc biÖt lµ tõ thêi kú ®æi míi(1986- 2001)
C«ng ty cÇu 14 ®· chuyÓn biÕn m¹nh mÏ tõ chÕ ®é bao cÊp sang chÕ ®é h¹ch
to¸n kinh doanh víi ph¬ng ch©m tù trang tr¶i tiÕn tíi ®ñ søc c¹nh tranh trªn
thÞ trêng trong níc vµ v¬n ra thÞ trêng quèc tÕ.
C«ng ty ®· tham gia x©y dùng ®ñ lo¹i kiÓu cÇu tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p
nhiÒu c«ng tr×nh kü thuËt cao, c«ng nghÖ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i.
Cho ®Õn nay C«ng ty vÉn chñ tr¬ng s¶n xuÊt thi c«ng chÝnh lµ cÇu ngoµi
ra cßn më réng mét sè lÜnh vùc kh¸c nh c¶ng... ®Ó t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu
nhËp cho c«ng nh©n.
§Õn n¨m 2002, C«ng ty ®· tham gia thi c«ng c¸c c«ng tr×nh nh cÇu T©n
§Ö, cÇu Phè Míi, cÇu §µ R»ng, cÇu Phñ Lý....
Víi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc C«ng ty cÇu 14 vinh dù ®îc §¶ng, Nhµ níc, ChÝnh phñ tÆng thëng nhiÒu phÇn thëng cao quý: Hu©n ch¬ng §éc lËp
h¹ng ba, Hu©n ch¬ng Lao §éng h¹ng nhÊt.... vµ th¸ng 7/1998 c«ng ty ®· ®îc
tÆng thëng danh hiÖu"Anh hïng lao ®éng" cña Chñ tÞch níc.
2
1.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty
cÇu 14.
§îc thµnh lËp víi sè vèn ®iÒu lÖ lµ 5113 triÖu ®ång, qua h¬n 30 n¨m h×nh
thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty cÇu 14 ®· kh«ng ngõng t×m kiÕm ®êng híng ®óng
®¾n ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®¹t ®îc nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ vÒ mäi mÆt:
N¨m 2001 gi¸ trÞ s¶n lîng thùc hiÖn cña C«ng ty lµ 137000 triÖu ®ång.
C«ng ty ®Æt ra kÕ ho¹ch tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n¨m 2002 lµ 172525 triÖu ®ång.
Trong n¨m 2002 C«ng ty ®· tiÕn hµnh thi c«ng 20 c«ng tr×nh víi tæng gi¸ trÞ
s¶n lîng thùc hiÖn lµ 175000 triÖu ®ång.
Nh vËy C«ng ty ®· thùc hiÖn vît møc kÕ ho¹ch gi¸ trÞ s¶n lîng n¨m 2002
lµ 1,5% vµ gi¸ trÞ s¶n lîng t¨ng h¬n so víi n¨m 2001 lµ 27,7%... Gi¸ trÞ s¶n lîng t¨ng biÓu hiÖn cña viÖc t¨ng quy m« s¶n xuÊt lµm cho kÕt qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña C«ng ty còng t¨ng lªn ®ång thêi C«ng ty còng lu«n thùc hiÖn
tèt nghÜa vô víi NSNN.
T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty cÇu 14 ®îc biÓu hiÖn qua mét
sè chØ tiªu c¬ b¶n trÝch b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty n¨m 2002
B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty n¨m 2002
1. S¶n lîng s¶n phÈm chñ yÕu
2. Tæng doanh thu
3. Tæng chi phÝ hîp lÝ
4. Tæng l·i(+), lç(-)
5. Tæng lîi tøc sau thuÕ thu nhËp
131.132.996.000
131.132.996.000
127.127.996.000
4.005.000.000
3.992.093.000
T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch Nhµ níc:
- Nép ng©n s¸ch nhµ níc
: 250.000.000
- C¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép
: 7.714.957.256
- C¸c kho¶n thuÕ ®· nép trong kú: 7.464.957.256
S¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty kh«ng nh÷ng ®îc n©ng cao vÒ lîng mµ
cßn n©ng cao vÒ chÊt. Do ®ã C«ng ty ngµy cµng ph¸t triÓn, ®êi sèng c¸n bé
trong C«ng ty ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn.
T×nh h×nh thu nhËp cña c«ng nh©n viªn
ChØ tiªu
1. Tæng thu nhËp
2. Tæng quü l¬ng
3. Thu nhËp kh¸c
4. TiÒn l¬ng b×nh qu©n ngêi/ th¸ng
5. Thu nhËp b×nh qu©n ngêi/ th¸ng
N¨m 2001
13.974.810.000
12.918.750.000
1.056.600.000
995.000
1.035.000
N¨m 2002
15.672.840.000
13.591.104.000
2.081.736.000
1.136.000
1.310.000
3
Qua b¶ng trªn ta cã thÓ thÊy :
Tæng quü l¬ng t¨ng 672.354.000®, thu nhËp kh¸c t¨ng 1.025.136.000®
lµm cho tæng thu nhËp cña C«ng ty n¨m 2002 t¨ng so víi n¨m 2001 lµ
1.698.030.000®( t¬ng øng t¨ng 12,2%). Do ®ã thu nhËp b×nh qu©n 1 ngêi/
th¸ng n¨m 2002 t¨ng 26,54% so víi n¨m 2001. TiÒn l¬ng t¨ng lµ yÕu tè quan
träng gióp ngêi lao ®éng yªn t©m c«ng t¸c, tin tëng vµo sù ph¸t triÓn cña
C«ng ty tõ ®ã h¨ng say nhiÖt t×nh, s¸ng t¹o trong lao ®éng, n©ng cao n¨ng
suÊt lao ®éng, c¶i tiÕn m¸y mãc ....
§¹t ®îc nh÷ng thµnh qu¶ trªn lµ do C«ng ty lu«n quan t©m ®Õn mäi mÆt
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt:
C«ng ty thùc hiÖn qu¶n lý vµ x©y dùng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng tµi chÝnh hµng
th¸ng, hµng quý s¸t víi thùc tÕ, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt lu«n kÞp thêi theo c¸c
biÕn ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh, lu«n b¶o toµn ph¸t triÓn vèn ®¶m
b¶o æn ®Þnh tµi chÝnh.
Theo sè liÖu tõ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n n¨m 2001: Tæng sè vèn cña C«ng
ty lµ 219.443.162.308® trong ®ã vèn chñ së h÷u lµ 22.546.325.738®. vËy tØ
suÊt tù tµi trî cña C«ng ty ®îc x¸c ®Þnh :
Tû suÊt tù tµi trî =
=
Nguån vèn chñ së h÷u
Tæng nguån vèn
22.546.325.738
= 0,1
219.443.162.308
Kh¶ n¨ng tù tµi trî cña C«ng ty cßn nhiÒu h¹n chÕ. Tuy nhiªn ®iÒu nµy
kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò cña C«ng ty cÇu 14 mµ lµ vÊn ®Ò cña tÊt c¶ c¸c doanh
nghiÖp x©y l¾p bëi tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm x©y l¾p lµ ®¬n chiÕc, kÕt cÊu
kü thuËt phøc t¹p vµ ®ßi hái vèn ®Çu t lín. V× vËy c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p
nãi chung vµ C«ng ty cÇu 14 nãi riªng sö dông vèn vay lµ chñ yÕu trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. §iÒu ®¸ng chó ý lµ C«ng ty ®· huy ®éng
vèn vay hîp lý, ®¹t hiÖu qu¶ cao, kh«ng l¹m dông vèn vay, tr¶ l·i vay ®óng
quy ®Þnh, kh«ng ®Ó kho¶n vay qu¸ h¹n tr¶ do ®ã C«ng ty lu«n cã ®îc sù tÝn
nhiÖm cña c¸c ng©n hµng
§èi víi vÊn ®Ò lao ®éng: C«ng ty cã ®éi ngò c«ng nh©n cã tr×nh ®é chuyªn
m«n t¬ng ®èi cao, c«ng ty lu«n cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng
nh©n viªn häc tËp n©ng cao tr×nh ®é.
C«ng ty cßn tiÕn hµnh ®Çu t m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô thi c«ng, qu¶n lý
chÆt chÏ vÒ nguyªn vËt liÖu, kü thuËt trong thi c«ng, t×m kiÕm më réng thÞ
trêng.
Ngoµi ra nh÷ng bíc tiÕn ®¹t ®îc cña C«ng ty kh«ng thÓ thiÕu sù ®ãng gãp
cña bé m¸y qu¶n lý ®îc tæ chøc mét c¸ch khoa häc hîp lý theo m« h×nh
trùc tuyÕn chøc n¨ng:
4
S¬ ®å bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty cÇu 14
Gi¸m ®èc
Phã gi¸m ®èc néi
chÝnh- tæ chøc
Phã gi¸m ®èc kÕ
ho¹ch- kinh doanh
Phã gi¸m ®èc kü
thuËt thi c«ng
Phã gi¸m ®èc thiÕt
bÞ c«ng nghÖ
§éi cÇu 1
Phßng kü thuËt- thi
c«ng
Phßng kÕ ho¹ch
Khèi
thi
c«ng,
x©y
dùng
§éi cÇu 2
§éi cÇu 3
§éi cÇu 4
Phßng m¸y- thiÕt bÞ
§éi cÇu 5
Phßng tæ chøc- lao
®éng
Phßng kÕ to¸n- tµi
chÝnh
§éi cÇu 6
§éi cÇu 7
Khèi
§éi thi c«ng c¬ giíi
c¬
giíi,
Phßng hµnh chÝnh -qu¶n trÞ
Gi¸m ®èc : Lµ ngêi thay mÆt cho nhµvËn
níc qu¶n lý C«ng
§éityxe®ång
m¸y thêi
t¶i, c¬nhiÖm tríc Nhµ níc vµ cÊp
®¹i diÖn cho toµn thÓ CBCNV C«ng ty chÞu tr¸ch
khÝ
trªn vÒ mäi mÆt ho¹t ®éng cña C«ng ty
Xëng c¬ khÝ XD
PG§ kü thuËt - thi c«ng : Gióp ®ì gi¸m ®èc trùc tiÕp gi¶i quyÕt c¸c
c«ng t¸c thuéc lÜnh vùc s¶n xuÊt, chØ ®¹o ®iÒu hµnh s¶n xuÊt.
PG§ thiÕt bÞ- c«ng nghÖ : Gióp gi¸m ®èc trong viÖc qu¶n lý c¸c vÊn
®Ò vÒ mua s¾m,cung øng, bè trÝ, s¾p xÕp m¸y mãc thiÕt bÞ, vËt t toµn C«ng ty.
PG§ néi chÝnh- tæ chøc : Phô tr¸ch c¸c vÊn ®Ò vÒ ®êi sèng cña c¸n
bé c«ng nh©n viªn...
5
PG§ kÕ ho¹ch kinh doanh : §îc ph©n c«ng phô tr¸ch gi¶i quyÕt c¸c
vÊn ®Ò nh lËp kÕ ho¹ch ph¬ng híng kinh doanh cña toµn C«ng ty, kiÓm tra
viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh...
Phßng kü thuËt- thi c«ng : LËp theo dâi, ®¸nh gi¸ viÖc thi c«ng cña
c¸c c«ng tr×nh.
Phßng kÕ ho¹ch : Tham mu cho gi¸m ®èc trong c¸c lÜnh vùc kÕ
ho¹ch ho¸ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty còng nh cña tõng c«ng tr×nh, tõng
®éi thi c«ng.
Phßng vËt t : Thùc hiÖn viÖc mua s¾m cung øng vµ theo dâi viÖc sö
dông vËt t cña c¸c ®¬n vÞ.
Phßng m¸y thiÕt bÞ : §Ó ra c¸c biÖn ph¸p vµ thùc hiÖn viÖc ®Çu t söa
ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ, kiÓm tra chÊt lîng, c«ng suÊt cña m¸y...
Phßng kÕ to¸n- tµi chÝnh : Tè chøc h¹ch to¸n kinh tÕ toµn doanh
nghiÖp, x©y dùng kÕ ho¹ch thu chi,thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch, x¸c ®Þnh
gi¸ thµnh c«ng tr×nh,lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n s¶n xuÊt kinh doanh.
Phßng hµnh chÝnh qu¶n trÞ : Phô tr¸ch c¸c vÊn ®Ò vÒ ®êi sèng, nhµ ë
cña CBCNV, tiÕp nhËn chuyÓn giao c¸c giÊy tê v¨n b¶n...
Khèi thi c«ng x©y dùng : ChÞu tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp thi c«ng c¸c
c«ng tr×nh, thùc hiªn b¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, t×nh h×nh
chi thu vÒ C«ng ty.
Khèi c¬ giíi, vËn t¶i, c¬ khÝ : Phôc vô cho qu¸ tr×nh thi c«ng t¹i c¸c
c«ng tr×nh, trùc tiÕp vËn hµnh m¸y mãc, s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ.
1.3. Ph¬ng híng, nhiÖm vô s¶n xuÊt cña c«ng ty
Ph¬ng híng cña C«ng ty: Gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy néi lùc ®Ó ph¸t triÓn
kinh doanh, kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh víi gi¶i quyÕt
c¸c vÊn ®Ò: thu nhËp, nhµ ë, ®êi sèng CBCNV, t¨ng cêng quan hÖ më réng
hîp t¸c liªn doanh víi c¸c ®¬n vÞ trong, ngoµi ngµnh vµ quèc tÕ tÝch cùc t×m
kiÕm më réng thÞ trêng...
NhiÖm vô: Cïng víi viÖc ®a ra c¸c nhiÖm vô chung nh kiÓm so¸t,
kiÓm tra mäi mÆt ho¹t ®éng, khen thëng kÞp thêi víi nh÷ng c¸ nh©n, tËp thÓ
cã thµnh tÝch xuÊt s¾c, n©ng cao n¨ng lùc cña hÖ thèng ®iÒu hµnh... C«ng ty
cßn cã c¸c nhiÖm vô hÕt søc cô thÓ thÓ hiÖn qua viÖc thùc hiÖn môc tiªu kinh
tÕ héi tõng n¨m.
Môc tiªu kinh tÕ x· héi n¨m 2002
1. Tæng gi¸ trÞ s¶n lîng : 187 tû ®ång
2. Sè lîng c«ng tr×nh thùc hiÖn : 21 c«ng tr×nh
3. Sè lîng c«ng tr×nh hoµn thµnh: 6 c«ng tr×nh
4. Tæng doanh thu 144 tû ®ång = 80% gi¸ trÞ tæng s¶n lîng
5. Lîi nhuËn tríc thuÕ: 4,2 tû ®ång
6. Lîi nhuËn sau thuÕ: 3,15 tû ®ång
7. Hoµn thµnh nghÜa vô víi ng©n s¸ch, cÊp trªn vµ ®Þa ph¬ng:
6
- ThuÕ VAT
: 7,2 tû ®ång
- ThuÕ thu nhËp : 1,05 tû ®ång
- ThuÕ vèn
: 0,123 tû ®ång
- BHXH
: 1,246 tû ®ång
- BHYT
: 0,125 tû ®ång
B¶o ®¶m viÖc lµm thêng xuyªn liªn tôc cho ngêi lao ®éng víi møc thu
nhËp b×nh qu©n t¨ng tõ 5 - 8% so víi n¨m tríc .
H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét trong nh÷ng c«ng cô ®Ó qu¶n lý doanh nghiÖp,
muèn cho viÖc qu¶n lý doanh nghiÖp ®¹t kÕt qu¶ cao th× qu¸ tr×nh h¹ch to¸n,
tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i thùc sù phï hîp víi ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
2. §Æc ®iÓm c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty cÇu 14
2.1. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña kÕ to¸n
- H¹ch to¸n kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cung cÊp kÞp thêi
®Çy ®ñ chÝnh x¸c mäi th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp.
- Theo dâi qu¶n lý toµn bé tµi s¶n, vèn, tham mu cho gi¸m ®èc vÒ viÖc
khai th¸c sö dông nguån tµi s¶n hîp lý nh»m phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao. Cung øng tiÒn vèn ®Çy ®ñ kÞp thêi cho mäi ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tÝnh to¸n, ®iÒu tiÕt sö dông vµ huy
®éng vèn phôc vô víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
- KiÓm tra gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®èi víi ngêi lao
®éng vÒ tiÒn l¬ng, thëng,BHXH vµ c¸c chÕ ®é x· héi kh¸c .
- §èi chiÕu tÝnh to¸n vµ triÖt ®Ó chÊp hµnh c¸c nghi· vô víi NSNN
- Thùc hiÖn c¸c chÕ ®é b¸o c¸o tµi chÝnh theo luËt ®Þnh mét c¸ch ®Çy ®ñ
vµ kÞp thêi.
- ChÞu tr¸ch nhiÖm tríc ban gi¸m ®èc, c¬ quan chñ qu¶n, c¬ quan qu¶n
lý cÊp trªn vÒ sè liÖu b¸o c¸o.
2.2. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n
Do ®Æc ®iÓm nghµnh nghÒ s¶n xuÊt diÔn ra trªn ®Þa bµn réng nªn C«ng ty
cÇu 14 tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n theo h×nh thøc tËp trung,nghÜa lµ toµn bé c«ng
t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty ®îc lµm tËp trung trªn phßng kÕ to¸n tõ kh©u xö lý
chøng tõ, ghi sæ s¸ch kÕ to¸n chi tiÕt, sæ kÕ to¸n tæng hîp ®Õn lËp b¸o c¸o kÕ
to¸n vµ ph©n tÝch th«ng tin kÕ to¸n.
Bªn c¹nh ®ã ë mçi ®¬n vÞ s¶n xuÊt ®îc bè trÝ mét nh©n viªn thèng kª víi
nhiÖm vô: thèng kª t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña toµn bé tµi s¶n cña
®¬n vÞ m×nh vÒ mÆt sè lîng ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c kÕ to¸n vµ qu¶n lý kinh
tÕ cña C«ng ty, cuèi th¸ng göi c¸c b¸o c¸o vÒ phßng kÕ to¸n cña C«ng ty.
Phßng kÕ to¸n cña C«ng ty cÇu 14 gåm 9 ngêi vµ ®îc tæ chøc nh sau:
S¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n c«ng ty cÇu 14
7
KÕ to¸n trëng
(Trëng phßng)
Phã KTTrëng kiªm kÕ
to¸n ng©n hµng doanh thu
KÕ to¸n
tæng hîp
KÕ to¸n
t¹m øng
KÕ to¸n l
¬ng vµ
BHXH
- KÕ to¸n trëng : Lµ ngêi ®îc cÊp
Phã KTTrëng kiªm kÕ to¸n
c«ng nî thanh to¸n néi bé
KÕ to¸n
KÕ to¸n
NVL,
NS, tiÒn
Thñ quü
CCDC
mÆt
trªn bæ nhiÖm, phô tr¸ch chung, chÞu
tr¸ch nhiÖm híng dÉn, chØ ®¹o c«ng t¸c tæ chøc vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n, tæ chøc
lËp b¸o c¸o theo yªu cÇu qu¶n lý, ph©n c«ng c«ng viÖc cho tõng thµnh viªn
®ång thêi chÞu tr¸ch nhiÖm tríc gi¸m ®èc cÊp trªn vµ Nhµ níc vÒ th«ng tin kÕ
to¸n cung cÊp.
- Phã kÕ to¸n trëng kiªm kÕ to¸n ng©n hµng doanh thu : theo dâi c¸c
kho¶n tiÒn göi ng©n hµng, c¸c kho¶n tiÒn vay nh vay ng¾n h¹n, vay dµi h¹n,
l·i suÊt tiÒn vay, c¸c kho¶n vay ®Õn h¹n tr¶...®Ó ®¶m b¶o huy ®éng vèn ®Çy
®ñ, kÞp thêi, theo dâi tÝnh to¸n c¸c kho¶n doanh thu nhËn ®îc cña C«ng ty,
cïng víi kÕ to¸n trëng phô tr¸ch c¸c c«ng viÖc chung cña phßng.
- Phã kÕ to¸n trëng kiªm kÕ to¸n c«ng nî, thanh to¸n néi bé : Tham gia
viÖc qu¶n lý, ph©n c«ng c«ng viÖc, gi¸m s¸t c«ng viÖc cña phßng, qu¶n lý vÒ
c«ng nî víi kh¸ch hµng, thanh to¸n víi nhµ cung cÊp vµ ngêi mua c«ng tr×nh.
- KÕ to¸n tæng hîp : Lµ ngêi tæng hîp sè liÖu tõ phÇn hµnh kÕ to¸n chi
tiÕt, tËp hîp c¸c chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh
doanh cña C«ng ty.
- KÕ to¸n t¹m øng : Theo dâi c¸c kho¶n t¹m øng cña C«ng ty cho c¸c ®éi
s¶n xuÊt, c¸c kho¶n gi¶m trõ nî cho c¸c ®éi.
- KÕ to¸n l¬ng vµ BHXH: Theo dâi c¸c kho¶n tÝnh l¬ng, lËp b¶ng tÝnh l¬ng, gi¸m s¸t viÖc tr¶ l¬ng cho CBCNV, thùc hiÖn viÖc trÝch BHXH, h¹ch
to¸n l¬ng , BHXH.
- KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô : theo dâi t×nh h×nh nhËp
xuÊt tån cña nguyªn vËt liÖu,c«ng cô dông cô, tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu,
c«ng cô dông cô cho tõng c«ng tr×nh ®Ó lµm c¬ së tÝnh gi¸ thµnh.
- KÕ to¸n ng©n s¸ch vµ tiÒn mÆt : Thùc hiÖn viÖc kª khai tÝnh thuÕ, theo
dâi t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch Nhµ níc cña C«ng ty, tËp hîp
ghi chÐp c¸c sæ chi,thu tiÒn mÆt.
- Thñ quü : Trùc tiÕp gi¸m s¸t sù biÕn ®éng cña tiÒn mÆt t¹i kÐt, thùc
hiÖn c¸c giao dÞch vÒ tiÒn mÆt, tiÒn thanh to¸n l¬ng cho CBCNV.
8
Cïng víi viÖc quy ®Þnh cô thÓ ph¹m vi, tr¸ch nhiÖm cña tõng nh©n viªn
kÕ to¸n, kÕ to¸n trëng cßn quy ®Þnh râ c¸ch ghi chÐp lu gi÷ chøng tõ, sæ s¸ch
kÕ to¸n, tr×nh tù thêi gian cña tõng néi dung c«ng viÖc, lu«n cã sù kiÓm tra
phèi hîp lÉn nhau gi÷a c¸c kÕ to¸n phÇn hµnh, gi÷a kÕ to¸n trëng víi kÕ to¸n
viªn.
2.3. H×nh thøc ghi sæ kÕ to¸n
C«ng ty cÇu 14 ¸p dông h×nh thøc tæ chøc sæ kÕ to¸n lµ h×nh thøc nhËt kÝ
chung. MÆc dï víi h×nh thøc ghi sæ nµy, khèi lîng ghi chÐp hµng ngµy lµ rÊt
lín nhng viÖc ghi chÐp l¹i ®¬n gi¶n dÔ thùc hiÖn. H¬n n÷a víi viÖc ghi chÐp
hµng ngµy kh«ng nh÷ng gióp cho viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu ®îc dÔ dµng
mµ cßn cã nhiÒu thuËn lîi khi sö dông m¸y tÝnh trong xö lý th«ng tin kÕ to¸n
trªn sæ s¸ch.
9
S¬ ®å ghi sæ theo h×nhChøng
thøc sætõkÕ to¸n nhËt ký chung:
Sæ quü
c¸c nhËt ký
chuyªn dïng
Sæ chi tiÕt
NhËt ký chung
Sæ c¸i
B¶ng tæng hîp
chi tiÕt
C¸c b¸o c¸o kÕ to¸n
Ghi hµng ngµy
Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú
§èi chiÕu
10
PhÇn II
C¬ së lý luËn vµ thùc tr¹ng c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh cña
c«ng ty
A- c¬ së lý luËn chung cña c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh
I-
Kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm:
I.1-Kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña lao ®éng sèng vµ lao ®éngvËt
ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh( th¸ng, quý,n¨m)
§Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i cã 3 yÕu tè c¬
b¶n sau:
T liÖu lao ®éng nh nhµ cöa m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ nh÷ng
TSC§ kh¸c
§èi tîng lao ®éng nh: nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, phô
tïng thay thÕ
Lao ®éng cña con ngêi.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh thêng xuyªn trong suèt qu¸
tr×nh tån t¹i vµ chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh thêng xuyªn
trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt
ph¶i ®îc tÝnh to¸n tËp hîp theo tõng thêi kú: th¸ng,quý, n¨m phï hîp víi kú
b¸o c¸o cã nghÜa lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp bá ra trong kú
sÏ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú.
I.2-Kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh:
Gi¸ thµnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc ®¬n vÞ s¶n
phÈm ( C«ng viÖc lao vô do doanh nghiÖp ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh).
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t
®éng s¶n xuÊt hoÆc ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n vËt t, lao ®éng
tiÒn, lao ®éng tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh c¸c gi¶i ph¸p kinh
tÕ, kÕ to¸n mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nh»m ®¹t ®ùoc môc ®Ých s¶n xuÊt
nhiÒu nhÊt víi chi phÝ tiÕt kiÖm vµ h¹ gi¸ thµnh.
I.3- Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh lµ hai kh¸i niÖm riªng biÖt cã nh÷ng mÆt
kh¸c nhau. Nhng gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã
mèi quan hÖ biÖn chøng chÆt chÏ víi nhau, võa lµ tiÒn ®Ò võa lµ nguyªn nh©n
kÕt qu¶ cña nhau cô thÓ:
11
Chi phÝ s¶n xuÊt:
+ Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chia ra ®Ó tiÕn hµnh
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
+ VÒ b¶n chÊt: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ lîng hao phÝ lao ®éng (lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸) chia ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®îc biÓu
hiÖn b»ng tiÒn.
+ VÒ ph¹m vi: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm c¶ chi phÝ cho s¶n
xuÊt s¶n phÈm vµ c¶ chi phÝ cho qu¶n lý doanh nghiÖp, tiªu thô s¶n phÈm.
+ VÒ mÆt lîng:
Kh«ng cã chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú
Cã chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú
Cã chi phÝ chê ph©n bæ
Cã chi phÝ trÝch tríc
Lµ c¬ së ®Ó tÝnh thuÕ
Gi¸ thµnh s¶n phÈm:
+ Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña chi phÝ s¶n xuÊt
tÝnh cho mét khèi lîng s¶n phÈm( c«ng viÖc, lao vô) nhÊt ®Þnh ®· hoµn
thµnh.
+ VÒ b¶n chÊt: Gi¸ thµnh s¶n phÈm còng lµ lîng hao phÝ lao ®éng
kÕt tinh trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm( hay khèi lîng s¶n phÈm) ®îc biÓu
hiÖn b»ng tiÒn.
+ VÒ ph¹m vi: gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt s¶n
phÈm( chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung) .
+ VÒ mÆt lîng:
Cã chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú
Kh«ng cã chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú
ChØ cã mét phÇn chi phÝ chê ph©n bæ
Lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh l·i lç.
Mèi quan hÖ gi÷a chóng ®îc biÓu hiÖn qua c«ng thøc sau:
Gi¸ thµnh s¶n phÈm = CPSX dë dang ®Çu kú+ CPSX ph¸t sinh trong kú CPSX dë dang cuèi kú
Khi chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú b»ng chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi
kú hoÆc nghµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× gi¸ thµnh s¶n phÈm
trïng víi chi phÝ s¶n xuÊt
12
II- Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh
II.1 - Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt song ta chØ nghiªn cøu c¸c
lo¹i chñ yÕu sau:
II.1.1 - Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt cña chi phÝ
(theo yÕu tè chi phÝ)
C¨n cø vµo tÝnh chÊt, néi dung chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó chia ra c¸c
yÕu tè chi phÝ, mçi yÕu tè chi phÝ gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng néi dung kinh tÕ
kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë lÜnh vùc, ho¹t ®éng nµo, ë ®©u vµ môc
®Ých t¸c dông cña chi phÝ nh thÕ nµo. V× vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn gäi lµ
ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè.
Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu
Chi phÝ nh©n c«ng
Chi phÝ khÊu hao TSC§
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
II.1.2 - Ph©n lo¹i theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ(Theo
kho¶n môc chi phÝ)
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy c¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ
trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc
chi phÝ bao gåm chi phÝ cã cïng môc ®Ých, c«ng dông. V× vËy c¸ch ph©n lo¹i
nµy gäi lµ c¸ch ph©n lo¹i theo kho¶n môc.
Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú theo c¸ch ph©n lo¹i nµy ®îc chia ra
c¸c kho¶n môc sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n
xuÊt s¶n phÈm, kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ vÒ NVL dïng
cho s¶n xuÊt chung vµ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch
BHXH,BHYT, KPC§ hoÆc c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm. Kh«ng
tÝnh cho kho¶n môc nµy tiÒn c«ng ph¶i trÝch BHXH,BHYT,KPC§ cña nh©n
viªn s¶n xuÊt chung vµ nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt
chung ë c¸c ®éi s¶n xuÊt ngoµi hai kho¶n môc chi phÝ trùc tiÕp ®· nªu ë trªn.
Trong chi phÝ s¶n xuÊt chung l¹i chia ra thµnh 6 ®iÒu kho¶n:
Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
Chi phÝ vËt liÖu
Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
§èi víi nghµnh XDCB th× ngoµi ba kho¶n môc: CPNVLTT, CPNCTT,
CPSXC cßn cã thªm kho¶n môc CP sö dông m¸y thi c«ng.
Ngoµi hai c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt nªu trªn trong thùc tÕ cßn cã
c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi lîng s¶n phÈm,
c«ng viÖc lao vô s¶n xuÊt trong kú vµ c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo
quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ ( chi phÝ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp).
13
II.2 - Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n
cÇn ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau. Cã hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh
chñ yÕu sau:
II.2.1 - Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸
thµnh
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ
s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé
phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®îc tiÕn hµnh tríc khi qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm lµ môc tiªu
phÊn ®Êu cña DN, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn
kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña DN.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së ®Þnh
møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm
ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc tiÕn hµnh tríc khi qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý cña DN, lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông vËt t, tµi s¶n, lao ®éng trong s¶n xuÊt, gióp cho viÖc
®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ mµ DN ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu,
chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong kú, s¶n lîng s¶n
phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt ra trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ tÝnh to¸n ®îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ
chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh phÊn ®Êu cña DN trong viÖc tæ
chøc sö dông c¸c gi¶i ph¸p KT- KT ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm
lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña DN.
II.2.2 - Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ( cßn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng): Gi¸ thµnh s¶n
xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm c¸c kho¶n môc chi phÝ: chi phÝ NVLTT, chi phÝ
NCTT, chi phÝ SX chung tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm c«ng viÖc lao vô ®· hoµn
thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm ®îc sö dông ®Ó ghi sæ nhËp kho
thµnh phÈm hoÆc giao cho kh¸ch hµng. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm lµ
c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh l·i gép.
- Gi¸ thµnh toµn bé: Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm bao gåm gi¸ thµnh
s¶n xuÊt cña s¶n phÈm céng CPBH, CPQLDN tÝnh cho s¶n phÈm ®ã. Gi¸
thµnh toµn bé cña s¶n phÈm chØ ®îc tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh khi s¶n phÈm, c«ng
viÖc, lao vô ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. NÕu s¶n phÈm cha tiªu thô th× cha cã
gi¸ thµnh toµn bé mµ chØ cã gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô lµ c¨n cø tÝnh to¸n x¸c ®Þnh l·i
tríc thuÕ lîi tøc cña DN.
III-
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong doanh nghiÖp x©y l¾p .
III.1 - §Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp x©y l¾p
X©y dùng c¬ b¶n lµ nghµnh kinh tÕ quèc d©n ®Æc biÖt thuéc lÜnh vùc s¶n
xuÊt vËt chÊt t¹o ra c¬ së h¹ tÇng cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Bëi vËy viÖc tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp x©y l¾p
kh«ng chØ ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ
cßn ¶nh hëng tíi c¸c nghµnh s¶n xuÊt kh¸c trong nÒn kinh tÕ.Trong doanh
nghiÖp x©y l¾p, ®Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp vÒ s¶n phÈm, vÒ tæ chøc
s¶n xuÊt l¹i chi phèi rÊt lín ®Õn ph¬ng ph¸p, tr×nh tù vµ tÝnh chÝnh x¸c cña
viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
14
§Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm x©y l¾p:
- S¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng c«ng tr×nh cã quy m« lín, chu kú s¶n xuÊt
vµ thêi gian sö dông dµi, kÕt cÊu phøc t¹p, s¶n phÈm ®Æc chñng, ®¬n chiÕc
(s¶n phÈm kh«ng gièng nhau vµ s¶n xuÊt ®Þa trµ ®îc)
- S¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ngay t¹i n¬i tiªu thô phôc vô c«ng céng. S¶n
phÈm x©y l¾p nãi chung ®îc lµm theo ®¬n ®Æt hµng hoÆc ®îc Nhµ níc giao
nhiÖm vô nªn ngêi mua, ngêi b¸n gi¸ s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh tríc khi s¶n
phÈm s¶n xuÊt do ®ã tÝnh chÊt s¶n phÈm kh«ng ®îc thÓ hiÖn râ ®ång thêi gi¸
s¶n phÈm Ýt chÞu t¸c ®éng cña quy luËt cung cÇu.
- Thêi gian sö dông s¶n phÈm l©u dµi ®ßi hái chÊt lîng c«ng tr×nh ph¶i
®¶m b¶o. Do ®ã c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i ®îc tæ chøc tèt sao cho chÊt lîng s¶n
phÈm nh dù to¸n thiÕt kÕ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc bµn giao c«ng tr×nh
ghi nhËn doanh thu vµ thu håi vèn .
- S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt cßn c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt
nh m¸y mãc, vËt liÖu, lao ®éng ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm thi c«ng c«ng
tr×nh
§Æc ®iÓm tè chøc s¶n xuÊt:
Ho¹t ®éng x©y l¾p ®îc diÔn ra díi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thiÕu tÝnh
æn ®Þnh lu«n thay ®æi theo ®Þa ®iÓm vµ giai ®o¹n thi c«ng . Qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt diÔn ra trong ph¹m vi hÑp víi sè luîng c«ng nh©n vµ vËt liÖu lín, ®ßi
hái c«ng t¸c tæ chøc ph¶i cã sù ®ång bé trong phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn vµ
c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc. H¬n n÷a s¶n xuÊt s¶n phÈm diÔn ra ngoµi trêi nªn
chÞu ¶nh hëng rÊt lín cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®iÒu nµy ®ßi hái qu¸ tr×nh thi
c«ng ph¶i theo mét tiÕn ®é thÝch hîp, tr¸nh c¸c thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra.
- Tæ chøc bé m¸y s¶n xuÊt: Trong nghµnh x©y l¾p bé m¸y s¶n xuÊt ®îc
tæ chøc theo kiÓu tæng c«ng ty gåm nhiÒu c«ng ty trùc thuéc ®îc chuyªn
m«n ho¸. Díi c¸c c«ng ty, ngoµi c¸c v¨n phßng c«ng ty cßn cã c¸c ®¬n vÞ
trùc thuéc. C¸c ®¬n vÞ trùc thuéc cã thÓ lµ c¸c xÝ nghiÖp hoÆc c¸c ®éi s¶n
xuÊt. Lo¹i C«ng ty thµnh lËp c¸c xÝ nghiÖp trùc thuéc thêng thùc hiÖn chÕ ®é
kho¸n gän c«ng tr×nh, c«ng ty cã c¸c ®éi s¶n xuÊt thêng chØ thùc hiÖn kho¸n
quü l¬ng cßn C«ng ty cung cÊp toµn bé m¸y, vËt t vµ C«ng ty qu¶n lý l·i, lç.
Nh×n chung trong giai ®o¹n hiÖn nay, tæ chøc x©y l¾p ë níc ta phæ biÕn
theo ph¬ng thøc kho¸n gän c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cho c¸c ®éi,
c¸c xÝ nghiÖp. ViÖc giao kho¸n trªn sÏ gióp cho cho viÖc n©ng cao tr¸ch
nhiÖm qu¶n lý x©y dùng cña c¸c ®éi, xÝ nghiÖp tiÐt kiÖm chi phÝ vµ ®Èy
nhanh tiÕn ®é thi c«ng.
§Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm
C¸c bíc kü thuËt c«ng nghÖ trong doanh nghiÖp x©y l¾p rÊt nhiÒu, yªu cÇu
kü thuËt hÕt søc chÆt chÏ. Mçi bíc c«ng nghÖ ®Òu liªn quan ®Õn chi phÝ ®ßi
hái viÖc ghi chÐp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c theo ®óng ®èi tîng
th× viÖc tÝnh gi¸ thµnh míi dîc chÝnh x¸c.
Qua ®©y ta cã thÓ thÊy, so víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c x©y dùng c¬ b¶n
cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt ®Æc trng riªng. Nh÷ng ®Æc ®iÓm Êy dÉn
®Õn kÕ to¸n chi phÝ t¹i ®¬n vÞ x©y l¾p cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng.
§¨c ®iÓm kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p:
15
- KÕ to¸n chi phÝ nhÊt thiÕt ph¶i ®îc ph©n tÝch theo tõng kho¶n môc
chi phÝ, tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng c«ng tr×nh cô thÓ. Qua ®ã thêng
xuyªn so s¸nh kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ, xem xÐt nguyªn nh©n
vît, hôt dù to¸n vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kinh doanh.
- §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh, c¸c ®¬n ®Æt hµng... nªn khi lËp dù to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ph¶i ®îc thùc hiÖn theo tõng h¹ng môc hay giai ®o¹n cña h¹ng môc.
- Gi¸ thµnh c«ng tr×nh l¾p ®Æt thiÕt bÞ kh«ng bao gåm gi¸ trÞ b¶n th©n
thiÕt bÞ do chñ ®Çu t ®a vµo ®Ó l¾p ®Æt mµ chØ gåm nh÷ng chi phÝ do doanh
nghiÖp x©y l¾p bá ra cã liªn quan ®Õn x©y l¾p c«ng tr×nh. Do ®ã, khi nhËn
thiÕt bÞ do ®¬n vÞ chñ ®Çu t bµn giao ®Ó l¾p ®Æt, gi¸ c¸c thiÕt bÞ ®îc ghi vµo
bªn nî TK 002-“vËt t hµng ho¸ nhËn gi÷ hé, gia c«ng “.
- Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y dùng vµ l¾p ®Æt kÕt cÊu bao gåm gi¸ trÞ vËt
kÕt cÊu, gi¸ trÞ vËt t thiÕt bÞ kÌm theo nh: thiÕt bÞ vÖ sinh, th«ng giã...
Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh kÕ
to¸n ph¶i hiÓu ®îc ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp nãi chung vµ ®Æc ®iÓm kÕ to¸n
chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p nãi riªng ®Ó tõ ®ã cã ®îc nh÷ng ph¬ng
ph¸p h¹ch to¸n hîp lý ®¸p øng ®îc yªu cÇu, nhiÖm vô h¹ch to¸n.
III.2- Yªu cÇu, nhiÖm vô h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
Trong mäi thêi ®iÓm, s¶n phÈm cña nghµnh x©y l¾p ®Òu ®ãng vai trß
quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. S¶n phÈm x©y l¾p lµm ra kh«ng nh÷ng
ph¶i ®îc x· héi chÊp nhËn vÒ gi¸, chÊt lîng, ph¶i ®¶m b¶o ®óng tiÕn ®é thi
c«ng mµ ph¶i ®¸p øng ®îc môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong tõng thêi
kú, gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt
tinh thÇn cña nh©n d©n.
§Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu trªn, mçi bé phËn trong doanh nghiÖp x©y l¾p
®Òu ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c cña m×nh th«ng qua ®¸p øng c¸c yªu cÇu ®Æc
thï ®èi víi tõng bé phËn. ë bé phËn kÕ to¸n viÖc tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ph¶i ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n
sau:
+ Ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt .
+ TiÕn hµnh ph©n bæ hîp lý c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc
vµ c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ.
+ KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ vËt liÖu, lao
®éng, sö dông m¸y, kiÓm tra dù to¸n chi phÝ gi¸n tiÕp, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c
kho¶n môc chi phÝ chªnh lÖch ngoµi ®Þnh møc, ngoµi kÕ ho¹ch, ®Ò ra c¸c biÖn
ph¸p ng¨n ngõa kÞp thêi.
+ KiÓm tra viÖc thùc hiÖn gi¸ thµnh theo tõng kho¶n môc chi phÝ, theo
tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, v¹ch ra c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng vµ ®Ò ra c¸c biÖn
ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
+ Th«ng qua ghi chÐp, ph¶n ¸nh ®Ó tÝnh to¸n ®¸nh gi¸ ®óng hiÖu qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp, kÞp thêi lËp b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ
chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh gi¸ thµnh theo quy ®Þnh cña c¬ quan qu¶n
lý cÊp trªn.
16
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu ®èi víi viÖc h¹ch to¸n trªn, h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau:
+ X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph¬ng
ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp.
+ X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh
gi¸ thµnh thÝch hîp.
+ X©y dùng quy t¾c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp, quy ®Þnh tr×nh tù tõng c«ng viÖc, ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi
tîng, tõng s¶n phÈm chi tiÕt.
Khi kÕ to¸n thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô h¹ch to¸n ®¸p øng c¸c yªu
cÇu cña viÖc h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh th× viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh sÏ ®îc chÝnh x¸c. ViÖc h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ
kh«ng chØ gióp ph¶n ¸nh th«ng tin kÕ to¸n mét c¸ch chÝnh x¸c mµ cßn cung
cÊp th«ng tin cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®óng vµ hiÖu qu¶. Do ®ã,
viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hÕt søc cÇn
thiÕt.
III.3- H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p.
Trong doanh nghiÖp x©y l¾p, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña
toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c hao phÝ cÇn thiÕt
kh¸c mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, thi c«ng trong
mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
§Ó tËp hîp chi phÝ mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi th× cÇn thiÕt
ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt.
III.3.1- §èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt.
III.3.1.1- §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
§èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp tuú thuéc vµo ®Æc
®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, lo¹i h×nh s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm tæ
chøc s¶n xuÊt còng nh yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh. Bëi thÕ, ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ, cã thÓ lµ ®èi tîng
chÞu chi phÝ. Nh vËy, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n mµ
chi phÝ cÇn tËp hîp nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra, gi¸m s¸t chi phÝ vµ tæ
chøc tÝnh gi¸ thµnh.
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p cã thÓ tiÕn hµnh ë
nhiÒu ®Þa ®iÓm, nhiÒu ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt kh¸c nhau. V× thÕ, chi phÝ
s¶n xuÊt còng ph¸t sinh ë ®Þa ®iÓm, ph©n xëng... §Ó tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý
chi phÝ, gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp x©y l¾p ®èi tîng tËp hîp chi phÝ thêng
®îc x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
Ngoµi ra, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cßn cã thÓ lµ: ®éi nhËn thÇu, ®¬n ®Æt
hµng .
III.3.1.2- Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
Do ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh¸c nhau nªn ®èi víi mçi ®èi
tîng ph¶i cã mét ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp:
17
+ TËp hîp chi phÝ theo s¶n phÈm, bé phËn s¶n phÈm ( c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh): trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh
nghiÖp lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh th× c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan
®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh th× c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn
c«ng tr×nh nµo, h¹ng môc c«ng nµo th× tËp hîp cho c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng
tr×nh ®ã.
+ TËp hîp chi phÝ theo ®¬n ®Æt hµng, hîp ®ång ®èi tîng tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt theo ®¬n ®¨t hµng th× chi phÝ ph¸t hµng th¸ng ®îc tËp hîp ph©n lo¹i
theo ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt. Khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh th× tæng hîp chi
phÝ ®îc tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng ®ã chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
+ TËp hîp chi phÝ theo ®éi s¶n xuÊt.
Trªn thùc tÕ cã nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn kh«ng ph¶i mét
mµ nhiÒu ®èi tîng, do vËy ph¶i cã nh÷ng ph¬ng thøc ph©n bæ hîp lý, chÝnh
x¸c cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ.
III.3.1.3- Tr×nh tù kÕ to¸n vµ tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi tÝnh chÊt vµ
néi dung kh¸c nhau, ph¬ng ph¸p kÕ to¸n vµ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm còng kh¸c nhau. Khi ph¸t sinh, tríc hÕt chi phÝ s¶n xuÊt ®îc
biÓu hiÖn theo yÕu tè chi phÝ råi míi ®îc biÓu hiÖn thµnh c¸c kho¶n môc gi¸
thµnh khi tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
ViÖc tËp hîp chi phÝ ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa
häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi.
Tr×nh tù nµy phô thuéc nhiÒu vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt tõng ngµnh nghÒ, tõng
doanh nghiÖp, phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh trong doanh nghiÖp, phô thuéc vµo tr×nh ®é c«ng t¸c qu¶n lý vµ kÕ
to¸n. Tuy nhiªn, cã thÓ kh¸i qu¸t chung vÒ viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt qua
c¸c bíc sau:
dông.
Bíc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng sö
Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt phô cã
liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng sö dông trªn c¬ së khèi lîng lao vô phôc
vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô.
Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c s¶n phÈm
cã liªn quan.
Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ dë dang cuèi kú.
Nh vËy, viÖc thùc hiÖn ®óng tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt t¹o ®iÒu
kiÖn thuËn lîi cho viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p.
III.3.2- H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p.
HiÖn nay, theo hÖ thèng kÕ to¸n cña doanh nghiÖp x©y l¾p 1864/ 1998/
Q§/ BTC ban hµnh ngµy 16/12/1998 theo quyÕt ®Þnh cña Bé Tµi ChÝnh th×
ngoµi 3 kho¶n chi phÝ gièng nh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
+ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung
-
18
Doanh nghiÖp x©y l¾p cßn gåm tµi kho¶n: “Chi phÝ sö dông m¸y thi
c«ng”. §©y lµ nh÷ng tµi kho¶n biÓu hiÖn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cßn bao gåm
c¶ c¸c chi phÝ kh¸c: chi phÝ ph¶i tr¶ vµ chi phÝ tr¶ tríc. Trong qu¸ tr×nh h¹ch
to¸n chi phÝ, tuú vµo ®iÒu kiÖn ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp mµ ph¬ng
ph¸p kª khai thêng xuyªn hay kiÓm kª ®Þnh kú sÏ ®îc sö dông. Víi mçi ph¬ng ph¸p doanh nghiÖp lùa chän sÏ cã mét hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n ®îc sö
dông kÌm theo phï hîp
III.3.2.1- Tµi kho¶n sö dông.
- Khi doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn c¸c tµi
kho¶n kÕ to¸n ®îc doanh nghiÖp sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ:
+ TK 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
+ TK 622- chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
+ TK 623- chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
+ TK 627- chi phÝ s¶n xuÊt chung
+ TK 154- chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Ngoµi ra cßn cã TK142 - Chi phÝ tr¶ tríc
IV-Tr×nh tù h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
IV.1- KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
(TK621)
Chi phÝ NVL trùc tiÕp lµ c¸c chi phÝ vÒ c¸c NVL chÝnh, nöa thµnh phÈm
mua ngoµi, VL phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n
phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô cña DN trong c¸c nghµnh c«ng
nghiÖp GTVT, bu chÝnh viÔn th«ng, l©m nghiÖp, ng nghiÖp.
Chi phÝ NVL trùc tiÕp chiÕm tØ träng lín trong tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm
nhÊt lµ ®èi víi c¸c nghµnh c«ng nghiÖp, XDCB. Chi phÝ NVL thêng ®îc x©y
dùng thµnh c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ qu¶n lý theo c¸c ®Þnh møc ®· x©y dùng.
Sau khi x¸c ®Þnh ®îc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kÕ to¸n tiÕn hµnh
x¸c ®Þnh chi phÝ NVL trùc tiÕp trong kú cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ.
Tæng hîp theo tõng tµi kho¶n sö dông, lËp b¶ng ph©n bæ NVL lµm c¨n cø
h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ NVL trùc tiÕp .
Chi phÝ thùc tÕ vÒ NVL trùc tiÕp trong kú ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n
phÈm thêng ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp. §èi víi NVL xuÊt dïng mét lóc cho
nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× cÇn ph¶i ph©n bæ. Tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ NVL
trùc tiÕp thêng dùa vµo ®Þnh møc chi phÝ NVL ®· ®îc x©y dùng. Riªng ®èi víi
chi phÝ vËt liÖu phô th× cã thÓ dùa vµo chi phÝ VLchÝnh ®Ó ph©n bæ. Còng cã
thÓ dùa theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ®Ó ph©n bæ chi phÝ NVL trùc
tiÕp.
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK621
Néi dung kÕt cÊu TK621- Chi phÝ NVL trùc tiÕp:
Bªn nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL trùc tiÕp xuÊt sö dông cho s¶n xuÊt s¶n
phÈm hoÆc thùc hiÖn c«ng viÖc lao vô, dÞch vô trong kú
Bªn cã:
+ TrÞ gi¸ NVLTT sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho
+ TrÞ gi¸ vËt liÖu thu håi
+ KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ NVLTT sang
TK154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
19
TK621 kh«ng cã sè d cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n:
- XuÊt kho NVLTT ®Ó s¶n xuÊt trong kú. C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ vËt
liÖu, c«ng cô, dông cô kÕ to¸n ghi sæ:
Nî TK621- Chi phÝ NVLTT
Cã TK152,153- NVL,c«ng cô dông cô
Trêng hîp c«ng cô, dông cô xuÊt dïng thuéc lo¹i ph©n bæ dÇn th× sè chi
phÝ ph©n bæ cho kú nµy ghi sæ:
Nî TK621- Chi phÝ NVLTT
Cã TK142- Chi phÝ tr¶ tríc
- Trêng hîp mua NVL sö dông ngay cho s¶n xuÊt ( Kh«ng qua nhËp kho)
c¨n cø vµo c¸c chøng tõ liªn quan nh chøng tõ thanh to¸n ho¸ ®¬n kiªm phiÕu
xuÊt kho cña ngêi b¸n, b¶ng thanh to¸n tiÒn t¹m øng kÕ to¸n ghi sæ:
Nî TK621-Chi phÝ NVLTT
Nî TK133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
CãTK111,112,331.
Trêng hîp kh«ng cã ho¸ ®¬n GTGT hoÆc thuÕ GTGT kh«ng ®îc
khÊu trõ hoÆc nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× ghi vµo TK621 sÏ
lµ tæng sè tiÒn cã c¶ thuÕ. Trêng hîp NVL cßn l¹i cuèi kú sö dông kh«ng hÕt
nhng kh«ng nhËp l¹i kho th× ta c¨n cø vµo sè cßn l¹i ®ã ghi ®Þnh kho¶n b×nh
thêng nhng ghi b»ng bót ®á biÓu hiÖn trõ bít ®i.
Nî TK621 - Chi phÝ NVLTT
Cã TK152 - NVL
Sang kú sau kÕ to¸n ghi t¨ng chi phÝ b»ng bót to¸n ®en b×nh thêng víi
®óng sè lîng nh trªn
Nî TK152 - NVL
Cã TK621 - Chi phÝ NVLTT
- Cuèi th¸ng ph©n bæ chi phÝ NVLTT cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ :
Nî TK154 - Chi phÝ SXKD dë dang
Cã TK621 - Chi phÝ NVLTT
Chøng tõ gèc ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: PhiÕu nhËp
kho, phiÕu xuÊt kho.....
IV.2- KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp(TK622)
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho
c«ng nh©n s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô bao
gåm tiÒn l¬ng chÝnh, tiÒn l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn trÝch
BHXH,BHYT,KPC§ theo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thêng ®îc tÝnh trùc tiÕp vµo ®èi tîng chÞu chi
phÝ cã liªn quan. Trêng hîp chi phÝ NCTT ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn nhiÒu
®èi tîng mµ kh«ng h¹ch to¸n trùc tiÕp ®îc th× ta ph¶i tËp hîp chung sau ®ã
chän tiªu chuÈn ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan. Tiªu chuÈn ph©n bæ
cã thÓ lµ chi phÝ NCTThoÆc kÕ ho¹ch hoÆc giê c«ng ®Þnh møc hoÆc giê c«ng
thùc tÕ hoÆc khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh. C¸c kho¶n trÝch
BHXH, BHYT, KPC§ còng céng chung víi tiÒn l¬ng trùc tiÕp ph¶i tr¶ ®Ó
cïng ph©n bæ chung.
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông tµi
kho¶n 622.
Néi dung kÕt cÊu TK622:
- Bªn nî: Chi phÝ NCTT ph¸t sinh trong kú
20
- Xem thêm -
.DOC 
69 
79 
115 
