Tài liệu Tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở xí nghiệp xây lắp vật

LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------- Lêi nãi ®Çu Tríc th¸ch thøc cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ, cïng víi sù héi nhËp vµ ph¸t triÓn cña ®Êt níc víi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i kh«ng ngõng tù hoµn thiÖn m×nh nh»m n©ng cao vÞ thÕ vµ søc c¹nh tranh trªn trêng quèc tÕ. Muèn vËy mét yªu cÇu cÊp b¸ch ®Æt ra ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp ph¶i ®æi míi vµ hoµn thiÖn ph¬ng ph¸p, c¸ch thøc qu¶n lý nh»m t¨ng cêng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, §ång thêi ph¶i kh«ng ngõng t×m c¸c gi¶i ph¸p nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c Doanh nghiÖp lu«n ®øng tríc sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¬ chÕ thÞ trêng. V× vËy ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× nhiÖm vô cña c¸c Doanh nghiÖp lµ ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt sÏ ®¶m b¶o tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ vµo gi¸ thµnh, gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý, l·nh ®¹o doanh nghiÖp ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh sö dông lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh nh thÕ nµo ? ... Tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý nh»m h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c quyÕt ®Þnh kh¸c phï hîp víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy mµ viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ yªu cÇu cÊp thiÕt vµ lu«n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù ®îc c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt quan t©m. Víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc tÝch luü t¹i trêng §¹i häc D©n lËp Ph¬ng §«ng vµ qua thêi gian thùc tËp t¹i XÝ nghiÖp X©y l¾p vËt t vËn t¶i - C«ng ty x©y l¾p vËt liÖu x©y dùng, Em ®· cã ®îc nh÷ng kiÕn thøc thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. MÆt kh¸c, ý thøc ®îc vai trß quan träng cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p v× vËy Em ®· m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi : “ Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë XÝ nghiÖp x©y l¾p vËt t vËn t¶i” cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. LuËn v¨n tèt nghiÖp cña em bao gåm ba phÇn chÝnh: 1 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------PhÇn thø nhÊt : Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay. PhÇn thø hai : T×nh h×nh thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp x©y l¾p vËt t vËn t¶i. PhÇn thø ba : Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh x©y l¾p t¹i XÝ nghiÖp x©y l¾p vËt t vËn t¶i. MÆc dï trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu vÒ mÆt lý luËn vµ qua thùc tÕ em ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì tËn t©m nhiÖt t×nh cña C« gi¸o híng dÉn, c¸c Anh, ChÞ trong phßng kÕ to¸n còng nh c¸c phßng ban kh¸c cña XÝ nghiÖp. Nhng do nhËn thøc vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, nhÊt lµ trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn víi nh÷ng vÊn ®Ò míi nªn ch¾c ch¾n bµi viÕt cña em cßn cã nhiÒu h¹n chÕ. V× vËy Em rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp, chØ b¶o ®Ó cã thÓ bæ xung, n©ng cao kiÕn thøc cña m×nh nh»m phôc vô tèt h¬n trong c«ng t¸c kÕ to¸n sau nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Hµ néi, th¸ng 6 n¨m 2001 2 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------- PhÇn thø nhÊt Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay. I. §Æc ®iÓm chung cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n vµ yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1. §Æc ®iÓm chung cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n vµ s¶n phÈm x©y l¾p. X©y dùng c¬ b¶n (XDCB) lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp, cã chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) cho tÊt c¶ c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, gãp phÇn quan träng trong viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho x· héi còng nh t¨ng cêng tiÒm lùc kinh tÕ, quèc phßng cho ®Êt níc. So víi c¸c ngµnh kh¸c, s¶n phÈm x©y l¾p vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n, tõ ®ã cã sù ¶nh hëng râ nÐt tíi viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. S¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, S¶n phÈm mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, thêi gian sö dông l©u dµi vµ cã gi¸ trÞ lín. Cã nh÷ng s¶n phÈm x©y l¾p cã chi phÝ s¶n xuÊt lín h¬n nhiÒu lÇn nguån vèn hiÖn cã cña Doanh nghiÖp. V× vËy ®ßi hái ph¶i cã sù tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n s¶n phÈm mét c¸ch chÆt chÏ, mçi c«ng tr×nh ph¶i cã gi¸ dù to¸n, thiÕt kÕ kü thuËt riªng vµ ph¶i ®îc bé phËn cã thÈm quyÒn phª duyÖt. S¶n phÈm x©y l¾p ®îc cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt, cßn c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c phôc vô cho s¶n xuÊt nh m¸y mãc, thiÕt bÞ, vËt t, con ngêi ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm thi c«ng. Qu¸ tr×nh tõ khi c«ng tr×nh khëi c«ng x©y dùng cho ®Õn khi hoµn thµnh, bµn giao ®a vµo sö dông thêng kÐo dµi. Nã phô thuéc vµo quy m«, tÝnh chÊt phøc t¹p cña mçi c«ng tr×nh, viÖc trang bÞ m¸y mãc thi c«ng vµ tr×nh ®é cña ngêi lao ®éng. Qu¸ tr×nh thi c«ng thêng ®îc chia thµnh nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n l¹i bao gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau. C¸c c«ng viÖc nµy chñ yÕu ®îc thùc hiÖn ngoµi trêi nªn chÞu ¶nh hëng rÊt lín cña yÕu tè thêi tiÕt nh n¾ng, ma, giã, b·o, lôt ... 3 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------Lµm tiÕn ®é thi c«ng bÞ chËm l¹i vµ dÔ g©y ra t×nh tr¹ng mÊt m¸t, hao hôt vËt t, tµi s¶n tõ ®ã ph¸t sinh nh÷ng thiÖt h¹i trong gi¸ trÞ XDCB vµ g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý. S¶n phÈm XDCB lµ s¶n phÈm s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng ( hîp ®ång). Khi s¶n phÈm hoµn thµnh kh«ng nhËp kho mµ tiªu thu ngay theo gi¸ dù to¸n hoÆc theo gi¸ tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t tõ tríc. §ång thêi khi s¶n phÈm hoµn thµnh bµn giao, Doanh nghiÖp x©y l¾p ( bªn b¸n) ph¶i cã thêi h¹n b¶o hµnh ( thêng tõ mét ®Õn hai n¨m). Do ®ã Doanh nghiÖp ph¶i cã c«ng t¸c qu¶n lý chÆt chÏ tíi c«ng tr×nh, s¶n phÈm x©y l¾p ph¶i ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu kü thuËt, mü thuËt c«ng tr×nh, ®óng thiÕt kÕ vµ bµn giao ®óng tiÕn ®é. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm nãi trªn chóng ®· cã sù t¸c ®éng nhÊt ®Þnh tíi c«ng t¸c kÕ to¸n cña c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p nh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng kh«ng bao gåm c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ( B¶o hiÓm x· héi (BHXH), b¶o hiÓm y tÕ (BHYT), kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§)) mµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng, nh©n viªn qu¶n lý ®éi trong doanh nghiÖp x©y l¾p ®îc ®a vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. Ngoµi ra c¸c Doanh nghiÖp x©y l¾p theo chÕ ®é quy ®Þnh hiÖn hµnh ®Òu thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Tuy nhiªn vÒ c¬ b¶n viÖc h¹ch to¸n c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n trong Doanh nghiÖp x©y l¾p còng t¬ng tù nh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh¸c. §ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ. Tõ ®ã cung cÊp sè liÖu mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi, phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh (SXKD) mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 2. Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng SXKD c¸c doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c kho¶n chi phÝ bao gåm c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. C¸c chi phÝ nµy thêng xuyªn ph¸t sinh vµ g¾n liÒn víi c¸c ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. V× vËy viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét nhiÖm vô rÊt quan träng trong ho¹t ®éng qu¶n lý. 4 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------Tuy nhiªn mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã mét h×nh thøc qu¶n lý chi phÝ kh¸c nhau. §èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt lµ qu¶n lý theo dù to¸n. Dù to¸n ®îc lËp trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, ®¬n gi¸ XDCB, lîi nhuËn ®Þnh møc, c¸c th«ng tin, chÕ ®é qu¶n lý gi¸ hiÖn hµnh. Tæng dù to¸n c«ng tr×nh lµ tæng chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc ®Çu t x©y dùng c«ng tr×nh, ®îc tÝnh to¸n cô thÓ theo tõng giai ®o¹n thi c«ng. Trªn c¬ së ®ã yªu cÇu qu¶n lý gi¸ thµnh x©y l¾p lµ qu¶n lý gi¸ thµnh theo dù to¸n ( hay gi¸ thµnh ®Þnh møc). 3. Vai trß, nhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngµnh XDCB vµ s¶n phÈm x©y l¾p cã nh÷ng ®Æc trng riªng kh¸c víi c¸c ngµnh kh¸c. do vËy qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng lµ mét c«ng viÖc t¬ng ®èi khã kh¨n vµ phøc t¹p. trong ®ã tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®îc quan t©m hµng ®Çu trong c¸c doanh nghiÖp. Muèn thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy ®ßi hái ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ nãi chung vµ qu¶n lý chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh nãi riªng, trong ®ã träng t©m lµ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt sÏ cung cÊp sè liÖu mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ phôc vô cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch SXKD cña doanh nghiÖp. Gióp cho Doanh nghiÖp n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ vËt t, nh©n c«ng, m¸y thi c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c lµ bao nhiªu so víi dù to¸n, víi kÕ ho¹ch tõ ®ã x¸c ®Þnh ®îc møc tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ cña chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ®a ra biÖn ph¸p qu¶n lý cã hiÖu qu¶. §Ó ®¶m b¶o ph¸t huy ®îc vai trß cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh th× kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh hîp lý ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, chóng ph¶i phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn hiÖn cã cña doanh nghiÖp vµ tho¶ m·n yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý. Cô thÓ cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau : - Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh. 5 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------- KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vËt t , lao ®éng, sö dông m¸y thi c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c trªn c¬ së dù to¸n c«ng tr×nh, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh ngoµi dù to¸n. Tõ ®ã kiÕn nghÞ víi c¸c bé phËn liªn quan ®Ó cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn kÞp thêi. - TÝnh to¸n kÞp thêi, chÝnh x¸c gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p, c¸c lao vô hoµn thµnh cña Doanh nghiÖp. - KiÓm tra viÖc thùc hiÖn h¹ gi¸ thµnh theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, v¹ch ra c¸c kh¶ n¨ng vµ c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh mét c¸ch hîp lý, cã hiÖu qu¶. - X¸c ®Þnh ®óng ®¾n, bµn giao vµ thanh to¸n kÞp thêi khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh. - §¸nh gi¸ ®óng kÕt qu¶ SXKD cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh theo tõng thêi kú, ®Þnh kú kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ khèi lîng thi c«ng dë dang theo nguyªn t¾c quy ®Þnh, lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. II. Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. 1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong Doanh nghiÖp x©y l¾p 1.1.Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®«ng s¶n xuÊt, thi c«ng c«ng tr×nh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Mét Doanh nghiÖp x©y l¾p ngoµi nh÷ng ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn viÖc thi c«ng c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, cßn cã nh÷ng ho¹t ®éng kh¸c kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt nh c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh, ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, ho¹t ®éng qu¶n lý... Tuy nhiªn chØ nh÷ng chi phÝ ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi ®îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. 6 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p bao gåm nhiÒu lo¹i, mçi lo¹i cã néi dung kinh tÕ vµ c«ng dông kh¸c nhau. §Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph¶i ®îc ph©n lo¹i. Tuú theo môc ®Ých vµ yªu cÇu kh¸c nhau cña qu¶n lý mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. 1.2.1 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo dù to¸n c«ng tr×nh Trong x©y l¾p, dù to¸n c«ng tr×nh cã mét ý nghÜa rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh SXKD. §Ó lËp ®îc dù to¸n c«ng tr×nh mét c¸ch chÝnh x¸c ngêi ta ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt thµnh c¸c kho¶n môc sau : *. Chi phÝ x©y l¾p bao gåm : chi phÝ san lÊp mÆt b»ng x©y dùng, chi phÝ x©y dùng c«ng tr×nh phô t¹m, c«ng tr×nh phô trî phôc vô thi c«ng (vÝ dô; ®êng x¸, nhµ t¹m t¹i hiÖn trêng...), chi phÝ x©y dùng c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh, chi phÝ cho viÖc vËn chuyÓn m¸y mãc thiÕt bÞ... *. Chi phÝ kh¸c : bao gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ tõ giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t , thùc hiÖn ®Çu t, kÕt thóc ®Çu t. -Trong giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t bao gåm c¸c chi phÝ nh chi phÝ ®iÒu tra, kh¶o s¸t, thu thËp sè liÖu ... -C¸c chi phÝ thuéc giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t nh: chi phÝ san lÊp, thu dän mÆt b»ng x©y dùng, chi phÝ kh¶o s¸t, thiÕt kÕ kü thuËt, b¶n vÏ c«ng tr×nh ... -Giai ®o¹n kÕt thóc ®Çu t vµ ®a c«ng tr×nh vµo khai th¸c sö dông ph¸t sinh c¸c chi phÝ nh chi phÝ quyÕt to¸n c«ng tr×nh, tæ chøc nghiÖm thu, kh¸nh thµnh bµn giao, chi phÝ b¶o hµnh c«ng tr×nh. 1.2.2. Ph©n lo¹i theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ ( ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè). Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ ®Ó s¾p xÕp c¸c chi phÝ cã cïng néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ vµo mét nhãm, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc nµo, ë ®©u. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau: 7 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------- Chi phÝ nguyªn vËt liªu: Bao gåm toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh (g¹ch, ®¸, v«i, c¸t, sái, xi m¨ng, s¾t, thÐp ... ), vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, dông cô, sö dông vµo ho¹t ®éng XDCB nh quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, mÆt l¹ hµn, ®µ gi¸o, cèt pha... - Chi phÝ nh©n c«ng : Bao gåm tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp. - Chi phÝ khÊu hao TSC§ : lµ toµn bé sè khÊu hao ph¶i trÝch trong th¸ng ( trong kú) ®èi víi tÊt c¶ c¸c tµi s¶n ®ang sö dông cña doanh nghiÖp nh nhµ xëng, nhµ lµm viÖc, m¸y thi c«ng, m¸y mãc dïng cho ho¹t ®éng qu¶n lý... - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : Lµ c¸c kho¶n chi phÝ mua ngoµi, lao vô, dÞch vô phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p nh tiÒn ®iÖn tho¹i, ®iÖn, níc... - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy gióp c¸c nhµ qu¶n lý biÕt ®îc kÕt cÊu, tû träng tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SXKD, phôc vô yªu cÇu th«ng tin vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ ho¹ch cung øng vËt t... §èi víi kÕ to¸n nã lµ c¬ së ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, lËp b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. 1.2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ( Theo kho¶n môc gi¸ thµnh) Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ, kh«ng ph©n biÖt néi dung kinh tÕ cña chi phÝ. Theo ®ã toµn bé chi phÝ ph¸t sinh ®îc chia thµnh : - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp : Bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô sö dông trùc tiÕp cho thi c«ng c«ng tr×nh nh: c¸t, sái, xi m¨ng, s¾t, thÐp, s¬n, phô gia, v«i, ve... - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Lµ toµn bé tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, phô cÊp... cña c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p. - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng : Lµ c¸c chi phÝ trùc tiÕp liªn quan tíi viÖc sö dông m¸y phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y, l¾p c«ng tr×nh nh c¸c chi phÝ 8 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------nh©n c«ng, chi phÝ vËt liÖu phôc vô m¸y thi c«ng, chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng... - Chi phÝ s¶n xuÊt chung : Lµ c¸c kho¶n chi phÝ phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña ®éi bao gåm tiÒn l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi, chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng cho ®éi, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. C¸ch ph©n lo¹i nµy lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n nh»m tËp hîp ®îc chi phÝ SXKD vµ tÝnh ®îc gi¸ thµnh cña s¶n phÈm. 1.2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ dùa theo mèi quan hÖ cña chi phÝ víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ ®îc chia thµnh : - Chi phÝ kh¶ biÕn ( BiÕn phÝ ) : lµ lo¹i chi phÝ biÕn ®æi t¬ng øng víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt, tiªu thô. - Chi phÝ bÊt biÕn ( §Þnh phÝ ) : chi phÝ nµy vÒ c¬ b¶n kh«ng thay ®æi khi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt tiªu thô thay ®æi. Trªn ®©y lµ nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ phæ biÕn, ngoµi ra cßn cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ kh¸c. Mçi c¸ch ph©n lo¹i cã mét ý nghÜa riªng, tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý. Chóng lu«n cã sù bæ xung cho nhau vµ gi÷ vai trß nhÊt ®Þnh trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 2. 1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh vµ ®Æc ®iÓm gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y thi c«ng, vµ c¸c lo¹i hao phÝ kh¸c tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh ®Õn giai ®o¹n quy íc ®· hoµn thµnh, nghiÖm thu bµn giao vµ ®îc chÊp nhËn thanh to¸n. §èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh chÊt c¸ biÖt, mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®Òu cã mét gi¸ 9 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------thµnh riªng. Bªn c¹nh ®ã do nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh nªn gi¸ b¸n mét c«ng tr×nh cã tríc gi¸ thµnh c«ng tr×nh ®ã. Khi nhËn thÇu mét c«ng tr×nh th× gi¸ bá thÇu vµ tróng thÇu c«ng tr×nh ®ã lµ gi¸ b¸n cña c«ng tr×nh. Do ®ã gi¸ thµnh thùc tÕ cña mét c«ng tr×nh hoµn thµnh sÏ quyÕt ®Þnh tíi l·i, lç cña Doanh nghiÖp do thi c«ng c«ng tr×nh. 2.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh yªu cÇu qu¶n lý vÒ gi¸ c¶, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. Vµ do ®Æc ®iÓm cña ngµnh XDCB vµ s¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng c«ng tr×nh mang nÐt ®Æc thï riªng kh¸c h¼n víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c mµ h×nh thµnh nªn c¸c kh¸i niÖm kh¸c nhau. 2.2.1. Gi¸ thµnh dù to¸n c«ng tr×nh x©y l¾p. Gi¸ thµnh dù to¸n lµ tæng sè chi phÝ dù to¸n hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p c«ng tr×nh ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh mùc cña nhµ níc vµ khung gi¸ quy ®Þnh ¸p dông cho tõng vïng, l·nh thæ. Do s¶n phÈm x©y dùng cã gi¸ trÞ lín, thêi gian thi c«ng dµi, s¶n phÈm mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, nªn mçi c«ng tr×nh ®Òu cã gi¸ dù to¸n riªng. C¨n cø vµo gi¸ dù to¸n cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh dù to¸n cña chóng. Gi¸ thµnh dù to¸n cña tõng c«ng = Khèi l¬ng x©y x §¬n gi¸ tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh l¾p thùc tÕ dù to¸n Gi¸ thµnh dù to¸n cña L·i ®Þnh = c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng + møc tr×nh Do gi¸ thµnh dù to¸n cña c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc, khung gi¸ do nhµ níc ban hµnh v× vËy mµ nã kh«ng theo s¸t ®îc sù biÕn ®éng thùc tÕ, kh«ng ph¶n ¸nh ®îc thùc gi¸ trÞ c«ng tr×nh. V× vËy Doanh nghiÖp ph¶i lËp gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, dù kiÕn chØ tiªu h¹ gi¸ thµnh. Gi¸ trÞ dù to¸n cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh 10 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------2.2.2. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc tÝnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp ®ång thêi lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña Gi¸ thµnh dù to¸n cña Møc h¹ gi¸ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc = tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc thµnh kÕ c«ng tr×nh . c«ng tr×nh. ho¹ch. 2.2.3. Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm x©y l¾p. Gi¸ thµnh thùc tÕ x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c chi phÝ trùc tiÕp thùc tÕ mµ doanh nghiÖp x©y l¾p ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh nµy bao gåm c¸c chi phÝ theo ®Þnh møc hay kh«ng cã trong ®Þnh møc nh c¸c kho¶n thiÕt h¹i trong s¶n xuÊt, mÊt m¸t, hao hôt vËt t. Lo¹i gi¸ thµnh nµy ®îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp. Gi¸ thµnh Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n = xuÊt dë dang + xuÊt ph¸t sinh - xuÊt dë dang thùc tÕ cña s¶n phÈm ®Çu kú trong kú cuèi kú Ba lo¹i gi¸ thµnh trªn thêng cã mèi quan hÖ vÒ mÆt lîng nh sau : Gi¸ thµnh dù to¸n ≥ Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ≥ Gi¸ thµnh thùc tÕ ViÖc so s¸nh c¸c lo¹i gi¸ thµnh nµy ®îc thùc hiÖn trªn cïng mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ( tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, hay khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh). Tuy nhiªn gi¸ thµnh thùc tÕ cã thÓ cao h¬n gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, thËm chÝ cã thÓ cao h¬n c¶ gi¸ thµnh dù to¸n. §ã lµ do viÖc qu¶n lý vËt t trong qu¸ tr×nh thi c«ng kÐm lµm mÊt m¸t, hao hôt hoÆc do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan kh¸c lµm vËt t, nh©n c«ng vµ c¸c yÕu tè kh¸c tiªu hao nhiÒu h¬n so víi dù to¸n. 2.2.4. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo néi dung chi phÝ cÊu thµnh gi¸. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia lµm hai lo¹i : - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt : Chi phÝ cÊu thµnh gi¸ bao gåm nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp ( chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ 11 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung ). Nã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n. - Gi¸ thµnh toµn bé : Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt céng víi chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. 2.3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. VÒ c¬ b¶n chóng ®Òu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. Tuy nhiªn gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i cã nh÷ng sù kh¸c nhau c¬ b¶n nh : - Chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi mét kú ph¸t sinh chi phÝ, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n liÒn víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh bµn giao. Gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú, chi phÝ kh«ng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt , chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh nhng chê ph©n bæ. Nhng nã l¹i bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú, c¸c chi phÝ cha ph¸t sinh nhng ®îc trÝch tríc vµo trong kú vµ chi phÝ ph¸t sinh ë kú tríc ph©n bæ cho kú nµy. Cã thÓ biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh sau : Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú Chi phÝ s¶n + xuÊt ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ chi phÝ s¶n xuÊt thèng nhÊt víi nhau trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc hoµn thµnh trong kú tÝnh gi¸ thµnh, hoÆc chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hay kh«ng cã chi phÝ s¶n xuÊt dë dang. 12 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------III. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong Doanh nghiÖp x©y l¾p. 1. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph¶i tËp hîp nh»m ®¸p øng nhu cÇu kiÓm tra, gi¸m s¸t chi phÝ vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh. Giíi h¹n tËp hîp chi phÝ SXKD cã thÓ lµ ®èi tîng chÞu chi phÝ ( nh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ...) hoÆc cã thÓ lµ t¹i n¬i ph¸t sinh chi phÝ ( c¸c bé phËn tæ, ®éi s¶n xuÊt ...) ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn vµ ®Æc biÖt quan träng trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cÇn dùa vµo c¸c c¨n cø nh : §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm s¶n xuÊt ( ®¬n chiÕc, hµng lo¹t...), yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ, tr×nh ®é tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ. Trong lÜnh vùc x©y l¾p, víi tÝnh chÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, s¶n phÈm s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, mçi c«ng tr×nh ®Òu cã thiÕt kÕ riªng, cã gi¸ dù to¸n riªng... v× vËy ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p cã thÓ lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, hoÆc theo ®¬n ®Æt hang. 2. C¸c tµi kho¶n sö dông trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp x©y l¾p. Theo quyÕt ®Þnh sè 1864/1998/Q§/BTC v/v ban hµnh chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, quy ®Þnh c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ¸p dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Theo ®ã trong viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau : 2.1.Tµi kho¶n 621 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y, l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp cña doanh nghiÖp x©y l¾p. 13 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------*. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña Tµi kho¶n 621. Bªn nî : Gi¸ trÞ thùc tÕ nguyªn liÖu, vËt liÖu dïng trùc tiÕp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p trong kú h¹ch to¸n ( gåm cã thuÕ GTGT, hoÆc kh«ng cã thuÕ GTGT ) Bªn cã : - Gi¸ trÞ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp sö dông kh«ng hÕt ®îc nhËp l¹i kho. - KÕt chuyÓn gi¸ trÞ nguyªn liªu, vËt liÖu thùc tÕ sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú vµo Tµi kho¶n 154 “chi phÝ SXKD dë dang”. - Tµi kho¶n 621 kh«ng cã sè d cuèi kú. 2.2.Tµi kho¶n 622 - chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng x©y, l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp, cung cÊp dÞch vô. Chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp bao gåm c¶ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng thuéc danh s¸ch lao ®éng doanh nghiÖp qu¶n lý vµ lao ®éng thuª ngoµi theo tõng lo¹i c«ng viÖc. Kh«ng ph¶n ¸nh vµo Tµi kho¶n nµy kho¶n trÝch BHXH, b¶o hiÓm ytÕ, KPC§ tÝnh trªn quü l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp ho¹t ®éng x©y l¾p. *. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña Tµi kho¶n 622 Bªn nî : Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Bªn cã : KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn Nî Tµi kho¶n 154 “ chi phÝ SXKD dë dang” - Tµi kho¶n 622 kh«ng cã sè d cuèi kú. 2.3.Tµi kho¶n 623 - chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y, l¾p c«ng tr×nh (Tµi kho¶n nµy chØ sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng ®èi víi trêng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh theo ph¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thi c«ng võa kÕt hîp b»ng m¸y, cßn trêng hîp x©y l¾p hoµn toµn b»ng m¸y th× kh«ng sö dông Tµi kho¶n nµy mµ h¹ch to¸n c¸c chi phÝ x©y l¾p trùc tiÕp vµo c¸c Tµi kho¶n 14 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------621,622,627 ). Kh«ng h¹ch to¸n vµo Tµi kho¶n 623 kho¶n trÝch BHXH, b¶o hiÓm ytÕ, KPC§ tÝnh trªn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng. *. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh Tµi kho¶n 623 Bªn nî : C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng ph¸t sinh trong kú h¹ch to¸n Bªn cã : - C¸c kho¶n chi phôc vô m¸y thi c«ng sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho. - KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµo bªn nî Tµi kho¶n 154 “chi phÝ SXKD dë dang” - Tµi kho¶n 623 kh«ng cã sè d cuèi kú. 2.4. Tµi kho¶n 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ®éi, c«ng trêng x©y dùng gåm : L¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, kho¶n trÝch BHXH, b¶o hiÓm ytÕ, KPC§ ®îc tÝnh theo tû lÖ quy ®Þnh (19%) trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp x©y, l¾p vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, khÊu hao TSC§ dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c liªn quan tíi ho¹t ®éng cña ®éi... *. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña Tµi kho¶n 627. Bªn nî : TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú. Bªn cã : - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung. - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo bªn nî Tµi kho¶n 154. - Tµi kho¶n 627 kh«ng cã sè d cuèi kú. 2.5.Tµi kho¶n 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tæng hîp chi phÝ SXKD, phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, Tµi kho¶n nµy còng dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ SXKD dë dang ®Çu kú, cuèi kú cña c¸c ho¹t ®éng SXKD chÝnh, phô vµ thuª ngoµi gia c«ng ë ®¬n vÞ XDCB. 15 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------*. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña Tµi kho¶n 154. Bªn nî : - TËp hîp chi phÝ nguyªnliÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú, liªn quan ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p c«ng tr×nh, gi¸ thµnh x©y l¾p theo gi¸ kho¸n néi bé. - TËp hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, lao vô kh¸c - Gi¸ thµnh x©y l¾p cña nhµ thÇu phô hoµn thµnh bµn giao cho nhµ thÇu chÝnh cha x¸c ®Þnh tiªu thô trong kú kÕ to¸n. Bªn cã : - Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao ( tõng phÇn hoÆc toµn bé c«ng tr×nh), hoÆc bµn giao cho ®¬n vÞ nhËn thÇu chÝnh x©y l¾p ( cÊp trªn hoÆc néi bé). - Gi¸ phÕ liÖu thu håi, gi¸ trÞ s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc Sè d bªn nî : Chi phÝ SXKD dë dang cuèi kú. C¸c TK 621,622,623,627,154 ®îc më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, tõng tæ ®éi s¶n xuÊt, tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ theo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. 3. H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt. 3.1.H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong doanh nghiÖp x©y l¾p bao gåm : Xi m¨ng, ®¸, c¸t, s¾t thÐp, bª t«ng... ®îc trùc tiÕp sö dông vµo s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm x©y l¾p. VËt liÖu sö dông cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo ph¶i tÝnh trùc tiÕp cho h¹ng môc c«ng tr×nh Êy theo gi¸ thùc tÕ dùa trªn chøng tõ gèc, sè lîng vµ gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu ®· sö dông. Trêng hîp vËt liÖu sö dông cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng, kÕ to¸n ph¶i lùa chän tiªu thøc hîp lý ®Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan. Chi phÝ NVL § ph©n bæ cho ¹ = x 16 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------T Tæng ®¹i lîng cña tiªu thøc dïng i æ l ®Ó ph©n bæ ( ∑Ti ) n g î n c g h i t p i h ª Ý u N V t L h ø ® c · p t h Ë © p n ®èi tîng thø i hî (Ci) p c Ç n p h © n b æ ( ∑ C ) b æ c ñ a ® è i t ¬ n g t h ø i ( T i ) 17 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------Khi xuÊt nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p, ho¹t ®éng dÞch vô trong kú kÕ to¸n ghi : Nî TK 621 - Chi tiÕt theo ®èi tîng. Cã TK 152 - Chi tiÕt cho tõng vËt liÖu. - Trêng hîp mua nguyªn vËt liÖu ®a th¼ng xuèng c«ng tr×nh, sö dông ngay ( kh«ng qua kho), tuú theo ph¬ng thøc thanh to¸n kÕ to¸n ghi. Nî TK 621 - Chi tiÕt theo ®èi tîng. Nî TK 133 ( NÕu ®îc khÊu trõ) Cã TK 111,112,331 - Sè nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt cuèi kú nhËp l¹i kho, ghi Nî TK 152 - Chi tiÕt cho tõng vËt liÖu. Cã TK 621 - Chi tiÕt theo ®èi tîng. - Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông sang TK 154 Nî TK 154 - Chi tiÕt theo ®èi tîng. Cã TK 621 - Chi tiÕt theo ®èi tîng. 3.2.H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §Ó h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 622. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ kho¶n thï lao lao ®éng tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm nh tiÒn l¬ng tiÒn c«ng, trî cÊp thêng xuyªn cña c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng vµ c¸c kho¶n trÝch trªn l¬ng theo quy ®Þnh. C¨n cø vµo b¶ng tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p (kÓ c¶ tiÒn c«ng cho c«ng nh©n thuª ngoµi ), ghi Nî TK 622 Cã TK 334,111 - T¹m øng chi phÝ nh©n c«ng ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p néi bé, khi b¶n quyÕt to¸n t¹m øng vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao ®îc duyÖt. KÕ to¸n ghi : 18 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------Nî TK 622 Cã TK 141 – Chi tiÕt theo ®èi tîng Cuèi kú kÕ to¸n, kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Nî TK 154 – Chi tiÕt theo ®èi tîng. Cã TK 622 3.3.H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng bao gåm : chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho m¸y ho¹t ®éng, chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ b¶o dìng, söa ch÷a m¸y thi c«ng... H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng phô thuéc vµo h×nh thøc sö dông m¸y thi c«ng. 3.3.1.NÕu tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt vµ cã ph©n cÊp h¹ch to¸n cho ®éi m¸y, cã tæ chøc kÕ to¸n riªng th× ®îc h¹ch to¸n nh sau: Nî TK 621,622,627 Cã c¸c TK liªn quan : c¸c chi phÝ liªn quan tíi ho¹t ®éng cña ®éi m¸y thi c«ng. H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y vµ tÝnh gi¸ thµnh ca m¸y ®îc thùc hiÖn trªn TK 154. 3.3.2. NÕu kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt hoÆc cã tæ chøc nhng kh«ng tæ chøc kÕ to¸n riªng cho ®éi m¸y thi c«ng, th× toµn bé chi phÝ sö dông m¸y ®îc h¹ch to¸n nh sau: - C¨n cø vµo sè tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n ®iÓu khiÓn m¸y Nî TK 623 (6231) Cã TK 334,111 - Khi xuÊt kho, hoÆc mua nguyªn vËt liÖu sö dông cho xe m¸y thi c«ng tuú thuéc vµo ph¬ng thøc thanh to¸n kÕ to¸n ghi : 19 LuËn v¨n tèt nghiÖp ---------------------------------------------------------------------------------------------------Nî TK 623(6232) Nî TK 133 ( nÕu ®îc khÊu trõ) Cã c¸c TK 152,111,112,331 - KhÊu hao xe m¸y thi c«ng sö dông ë ®éi m¸y thi c«ng : Nî TK 623 (6234) Cã TK 214 §ång thêi ghi Nî TK 009 “ nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n” -C¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh liªn quan tíi m¸y thi c«ng, ghi Nî TK 623 (6237 hay 6238) Nî TK 133 ( nÕu ®îc khÊu trõ thuÕ GTGT) Cã TK 111,112 Trêng hîp cã t¹m øng chi phÝ m¸y thi c«ng ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ giao kho¸n x©y l¾p néi bé. Khi b¶n quyÕt to¸n t¹m øng vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao ®îc duyÖt, kÕ to¸n ghi Nî TK 623 Cã TK 141 (1413- t¹m øng chi phÝ giao kho¸n x©y l¾p néi bé) 3.3.3. Trêng hîp thuª ca m¸y thi c«ng. - NÕu ®¬n vÞ thuª ngoµi xe, m¸y thi c«ng, khi tr¶ tiÒn thuª xe, m¸y thi c«ng, ghi Nî TK 627 (6277 - chi phÝ dÞch vô mua ngoµi ) Nî TK 133 ( nÕu ®îc khÊu trõ thuÕ GTGT) Cã c¸c TK 111,112,331 ( tuú vµo ph¬ng thøc thanh to¸n) - Cuèi kú h¹ch to¸n, kÕt chuyÓn chi phÝ thuª m¸y thi c«ng vµo kho¶n môc chi phÝ sö dông m¸y, ghi : Nî TK 154 Cã TK 627(6277) 20