Tài liệu Tình hình hoạt động của các ngân hàng thương mại quý 12009

TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI QUÝ 1/2009 Nguyễn Mai Thanh Trong quý 1/2009, NHNN tiếp tục ban hành các văn bản điều chỉnh lãi suất theo hướng nới lỏng đồng thời điều chỉnh giảm các tỉ lệ dự trữ bắt buộc. Tính đến cuối quý 1, lãi suất cơ bản ở mức 7,0%/năm, lãi suất chiết khấu ở mức 6,0%/năm, lãi suất tái cấp vốn 8,0%/năm. Như vậy, trong quý 1/2009, NHNN đã có 1 lần điều chỉnh giảm lãi suất cơ từ 8,5%/năm vào đầu quý 1 xuống 7,0%/năm vào ngày 01/02/2009. Mặt bằng lãi suất huy động VND và USD hầu như không có sự thay đổi lớn trong quý 1. Tính đến cuối quý 1, lãi suất huy động bình quân đối với VND phổ biến từ 2,76 - 2,91%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn. Kì hạn 3 tháng là 6,91 7,45%/năm, kì hạn 6 tháng là 7,25 - 7,59%/năm, kì hạn 12 tháng là 7,58 - 7,8%/năm. Lãi suất huy động đối với USD phổ biến từ 0,6 - 1,0%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn. Kì hạn 3 tháng là 2,0 - 2,1%/năm, kì hạn 6 tháng là 2,29 - 2,34%/năm, kì hạn 12 tháng là 2,62 - 3,09%/năm. Trong điều kiện đó, tình hình hoạt động của các ngân hàng theo từng nhóm có những điểm nổi bật sau: Thứ nhất, chênh lệch thu nhập - chi phí của hệ thống ngân hàng tăng 4,2% so với cùng kì năm 2008. Thứ hai, tính đến hết quý 4/2008, tổng tài sản của hệ thống ngân hàng tăng 3,94% so với quý 4/2008 và tăng 21,1% so với cùng kì năm 2008. Thứ ba, nợ xấu của hệ thống ngân hàng tăng mạnh với mức tăng 23% so với quý 4/2008, tăng 88% so với cùng kì năm 2008. Nợ quá hạn cũng gia tăng nhưng với mức tăng chậm hơn. Thứ tư, toàn hệ thống tính đến cuối quý 1 có 3 chi nhánh ngân hàng nước ngoài bị lỗ lũy kế. Cơ cấu các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi: Trong quý 4/2008, có 81/82 ngân hàng tham gia bảo hiểm được giám sát, tăng 1 ngân hàng so với quý 4/2008 (Ngân hàng Sumitomo chi nhánh Hà Nội). 1 Tổng tài sản có: Tổng tài sản có toàn hệ thống NHTM tính đến hết quý 1/2009 tiếp tục được mở rộng nhưng với tốc độ chậm hơn so trong năm 2008. Trong quý 1, tổng tài sản của toàn hệ thống tăng 3,94% so với quý 4/2008 và tăng 21,12% so với cùng kì năm 2008. Cơ cấu tài sản có của hệ thống ngân hàng sau khi có sự thay đổi đáng kể trong quý 4/2008 do dư nợ tín dụng giảm đã điều chỉnh về mức tương đương với quý 3 khi dư nợ tín dụng chiếm gần 60% tổng tài sản có. Dư nợ & Nợ xấu: Trong quý 1, tổng dư nợ của toàn hệ thống ngân hàng tăng 6,33% so với quý 4/2008 và tăng 14% so với cùng khi năm ngoái. Sau khi Chính phủ công bố gói kích cầu với hình thức hỗ trợ 4% lãi suất khiến cho dư nợ tăng mạnh sau thời gian dài các ngân hàng hạn chế cho vay trong năm 2008. Tỉ lệ nợ xấu của hệ thống ngân hàng tăng mạnh trong quý 1/2009, tăng 23% so với quý 4/2008 và tăng 88% so với cùng kì năm 2008. Tỉ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ cũng tăng nhưng với tốc độ tăng chậm hơn. Theo quan sát của BHTGVN, tốc độ tăng tỉ lệ nợ xấu trong quý 1 tăng cao hơn nhiều tốc độ tăng tổng dư nợ. Vốn huy động: Vốn huy động từ dân cư và các tổ chức kinh tế của toàn hệ thống ngân hàng đã tăng 5,6% so với 4/2008. Đây là mức tăng tương đối cao so với tốc độ tăng trong năm 2008 mặc dù lãi suất huy động của các ngân hàng vẫn được điều chỉnh giảm. Điều này cho thấy trong khi thị trường chứng khoán bị điều chỉnh giảm mạnh, thị trường bất động sản trầm lắng, thị trường ngoại hối (vàng và USD) tiềm ẩn nhiều rủi ro, ngân hàng vẫn là một lựa chọn an toàn. 2 Kết quả kinh doanh: Chênh lệch thu nhập - chi phí phát sinh trong quý 1/2009 đạt 11 nghìn tỉ, tăng 4,4% so với cùng kì năm 2008. Cơ cấu thu nhập của toàn hệ thống ngân hàng thương mại cũng thể hiện sự thay đổi giữa quý 4/2008 và quý 1/2009 khi nguồn thu từ hoạt động tín dụng tăng trở lại với mức trên 84% tổng thu nhập toàn hệ thống. Điều này thể hiện viêc chuyển dịch hướng hoạt động kinh doanh của ngân hàng Việt Nam là chưa rõ ràng. Trong năm 2008, khi điều kiện mở rộng tín dụng khó khăn, các ngân hàng phải tập trung vào việc phát triển các sản phẩm và dịch vụ khác để tìm kiếm nguồn thu. Tuy nhiên, trong đầu năm 2009 khi mức lãi suất cho vay đã giảm mạnh so với năm 2008, ngân hàng lại tiếp tục mở rộng cho vay và tín dụng vẫn là nguồn thu chính của ngân hàng. Tại thời điểm cuối quý 1/ 2009, có 3 CNNHNN có kết quả kinh doanh bị lỗ (giảm 1 ngân hàng so với quý 4/2008). Một vài lưu ý sau giám sát: (1) Các ngân hàng cần hết sức quan tâm tới vấn đề nợ xấu khi tỉ lệ này tăng ở mức rất cao trong quý 1. Tốc độ tăng của tỉ lệ nợ xấu tăng cao hơn tốc độ tăng dư nợ tín dụng cho thấy các ngân hàng chưa kiểm soát tốt đối với các khách hàng cho vay trong thời gian qua. (2) Hiệu quả hoạt động của các ngân hàng trong quý 1/2008 là chưa cao. Theo như đã đề cập trong phần trên, tốc độ tăng tài sản có của ngân hàng cao hơn nhiều so với tốc độ tăng của lợi nhuận. Điều này được thể hiện trực tiếp qua tỉ lệ ROA của các ngân hàng giảm trong thời gian gần đây. 3 Như vậy, vấn đề đặt ra cho các ngân hàng trong thời gian sắp tới là cần có một chiến lược kinh doanh hiệu quả và kiểm soát tốt các loại rủi ro mà ngân hàng phải đối mặt. 4