Tài liệu Tìm hiểu nền giáo dục cộng hoà singapore giai đoạn 1965 2005

0 Bé Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Trêng §¹i Häc Vinh =====  ===== CHU THANH HOµI LuËn v¨n Th¹c sÜ khoa häc lÞch sö Vinh - 2008 Bé Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Trêng ®¹i häc vinh =====  ===== Chu Thanh Hoµi Chuyªn ngµnh: LÞch sö ThÕ giíi M· sè: 60.22.50 LuËn v¨n Th¹c sÜ khoa häc lÞch sö Ngêi híng dÉn khoa häc: PGS. Phan V¨n Ban Vinh - 2008 Lêi c¶m ¬n Sau mét thêi gian häc tËp và nghiªn cøu, t«i ®· hoàn thành luËn v¨n này. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n, b¶n th©n t«i ®· nhËn ® îc sù gióp ®ì cña tËp thÓ thÇy, c« gi¸o trong khoa LÞch sö - Trêng §¹i häc Vinh, cña c¸c b¹n häc viªn cïng sù híng dÉn nhiÖt t×nh, tËn t©m cña PGS. Phan V¨n Ban. T«i xin ch©n thành bày tá lßng biÕt ¬n tíi c¸c thÇy c«, c¸c b¹n häc viªn và ®Æc biÖt là PGS. Phan V¨n Ban - ngêi ®· trùc tiÕp híng dÉn t«i trong thêi gian nghiªn cøu ®Ò tài. LuËn v¨n này ®îc hoàn thành víi sù nç lùc häc tËp và nghiªn cøu nghiªm tóc, trung thùc. MÆc dï ®· hÕt søc cè g¾ng, nhng do tr×nh ®é và thêi gian cßn h¹n chÕ nªn luËn v¨n ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt, t«i rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« và c¸c b¹n ®ång nghiÖp. Xin göi tíi toàn thÓ thÇy c« gi¸o, c¸c b¹n lêi chóc h¹nh phóc và thành ®¹t. Vinh, th¸ng 1 n¨m 2009 Chu Thanh Hoµi Nh÷ng ThuËt ng÷ viÕt t¾t ®îc sö dông trong luËn v¨n BEST CET E GCE “A” GCE “O” GCE “N” GEP IE IP IFC ITE N NIE NUS NTU MOST PCBS Basic Education for Skills Training Continuing Education and Training Express General Certificate of Education “A” General Certificate of Education “Ordinary” General Certificate of Education “Normal” Gifted Education Programme Institute Education Intergrated Programme International Finance Corporation Institute of Technical Education Normal National Institute of Education National University of Singapore Nanyang Technological University Modular Skills Training The Preliminary Certificate in Business Studies Ch¬ng tr×nh gi¸o dôc nghÒ c¨n b¶n Bæ tóc v¨n ho¸ vµ ®µo t¹o bæ tóc Líp song ng÷ cÊp tèc Chøng chØ tèt nghiÖp cao ®¼ng Chøng chØ “O” tèt nghiÖp phæ th«ng ChØ tèt nghiÖp líp “N” phæ th«ng Ch¬ng tr×nh gi¸o dôc tµi n¨ng ViÖn Gi¸o dôc Ch¬ng tr×nh liªn th«ng Tæ chøc tµi trî quèc tÕ Trêng ®µo t¹o Kü thuËt Líp song ng÷ th«ng thêng Häc viÖn S ph¹m Quèc gia §¹i häc Quèc gia Singapore §¹i häc Kü thuËt Nanyang Ch¬ng tr×nh n©ng cao tay nghÒ cho c«ng nh©n Chøng chØ th¬ng m¹i s¬ cÊp PSLE S SEAMEO SIM SMU SQC R and D VITB WISE Primary School Leaving Examination Special Southeast Asian Ministers of Education Singapore Institute of Management Singapore Management University Singapore Quality Class Research and Developement Vocational and Industrial Training Bord Worker Improvement Through Secondary Education Kú thi tèt nghiÖp tiÓu häc Líp song ng÷ ®Æc biÖt Tæ chøc Bé trëng c¸c níc §«ng Nam ¸ Häc viÖn Qu¶n lý Singapore §¹i häc Qu¶n lý Singapore Trêng chÊt lîng hµng ®Çu C¸c ho¹t ®éng Nghiªn cøu vµ Ph¸t triÓn ñy ban ®µo t¹o C«ng nghÖ vµ Híng nghiÖp Ch¬ng tr×nh quèc gia tµi trî c«ng nh©n cã b»ng tiÓu häc häc nghÒ 1 Më §ÇU 1. LÝ do chän ®Ò tµi 1.1. §¶o quèc Singapore cã diÖn tÝch 640 km 2, lµ níc nhá bÐ nhÊt khu vùc §«ng Nam ¸. KÓ tõ khi giµnh ®îc ®éc lËp, Singapore ®· tr¶i qua mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ m¹nh mÏ, nhanh chãng vµ ®¹t thø h¹ng trªn thÕ giíi trong nhiÒu lÜnh vùc, nh: tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ, sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, vÒ m«i trêng kinh doanh, tµi chÝnh vµ luËt ph¸p. Nãi tíi Singapore mäi ngêi còng thêng nhí ®Õn mét m«i trêng gi¸o dôc ®a d¹ng cã chÊt lîng, ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. Khi t¸ch khái Liªn bang Malaixia ®Ó ph¸t triÓn ®éc lËp, lÞch sö Singapore ®îc b¾t ®Çu víi mu«n vµn khã kh¨n: kh«ng tµi nguyªn thiªn nhiªn, kh«ng cã qu©n ®éi... chØ cã vÞ trÝ chiÕn lîc cña ®Êt níc lµ lîi thÕ duy nhÊt. ThÕ nhng, trong vßng cha ®Çy 35 n¨m, víi tÇm nh×n ®óng ®¾n vÒ thêi cuéc vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn quèc gia, Singapore ®· nhanh chãng tho¸t khái nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu vµ v¬n lªn nhanh chãng ®Ó hãa rång. §¶ng Hµnh §éng vµ nh©n d©n Singapore ®· vît qua bao th¸ch thøc vµ h¹n chÕ vèn cã cña ®Êt níc ®Ó ph¸t triÓn æn ®Þnh, thÞnh vîng vµo lo¹i bËc nhÊt §«ng Nam ¸, ®ång hµnh cïng c¸c níc G7 vµ ®îc xÕp vµo hµng thø t thÕ giíi vÒ thu nhËp ®Çu ngêi. Singapore khiªm tèn vÒ diÖn tÝch, c¬ së h¹ tÇng nghÌo nµn, lÞch sö ph¸t triÓn cßn non trÎ nhng ®· bíc vµo con ®êng c«ng nghiÖp hãa mét c¸ch ngoan cêng, ®· tù v¬n lªn vµ trë thµnh mét ®iÓn h×nh mµ mäi ngêi ph¶i kh©m phôc gäi lµ “k× tÝch Singapore” hay “hiÖn tîng Singapore”. VËy bÝ quyÕt g× ®· lµm nªn nh÷ng k× tÝch ®ã? C©u tr¶ lêi cho chóng ta lµ hai ch÷ “con ngêi”. Nhng b»ng ph¬ng ph¸p g×? C¸ch thøc nµo ®Ó chÝnh phñ Singapore cã thÓ biÕn con ngêi thµnh nguån nh©n lùc phôc vô cho môc tiªu x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc? Thùc tÕ ®· tr¶ lêi r»ng: th«ng qua con ®êng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Singapore thõa hëng vµ ph¸t triÓn tõ hÖ thèng gi¸o dôc l©u ®êi cña Anh quèc, bëi vËy gi¸o dôc Singapore lµ mét nÒn gi¸o dôc nh»m vµo nhu cÇu cña c¸ nh©n, nhu cÇu cña x· héi vµ t×m kiÕm nu«i dìng tµi n¨ng. Sù nghiÖp gi¸o dôc ®îc xem lµ yÕu tè then chèt cho sù t¨ng trëng, lµ mét trong nh÷ng søc m¹nh t¹o nªn bíc ph¸t triÓn thÇn k× trong thÕ kØ XX cña quèc ®¶o s tö nhá bÐ nµy. LÞch sö Singapore ®· chøng minh r»ng, mét níc yÕu vµ nghÌo cã thÓ v¬n lªn giµu m¹nh nÕu biÕt tËn dông tèi ®a tiÒm lùc, vËt lùc vµ nh©n lùc còng nh biÕt ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp. ChÝnh phñ Singapore nhËn ®Þnh ®îc r»ng, c¸ch bï ®¾p duy nhÊt cho sù nghÌo nµn cña quèc gia lµ lµm træi dËy nguån nh©n tµi 2 trong níc th«ng qua con ®êng gi¸o dôc - ®µo t¹o. V× gi¸o dôc lµ ch×a kho¸, lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn. ViÖc lÝ gi¶i cho sù ph¸t triÓn vµ ph¸t triÓn nhanh chãng cña Singapore ®· trë thµnh ®Ò tµi thó vÞ, hÊp dÉn cho c¸c nhµ nghiªn cøu, nhng ë giíi h¹n cña luËn v¨n nµy chóng t«i muèn ®i s©u nghiªn cøu vai trß cña gi¸o dôc vµ ®µo t¹o - mét trong nh÷ng ®éng lùc ph¸t triÓn cña Singapore. 1.2. Gi¸o dôc - ®µo t¹o lµ yÕu tè mang tÝnh quyÕt ®Þnh vµ chiÕn lîc trong nh÷ng ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn. ChÝnh s¸ch gi¸o dôc cña Singapore ®· t¹o ra hµng lo¹t nh÷ng trÝ thøc, chuyªn gia, c«ng nh©n cã tay nghÒ cao vµ ®Æc biÖt lµ ®éi ngò nµy ®îc trau dåi ®¹o ®øc rÊt tèt ®Ó phôc vô cho sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ®Êt níc trªn mäi lÜnh vùc kinh tÕ - v¨n hãa, chÝnh trÞ. Singapore cã mét nÒn gi¸o dôc hoµn h¶o, ®i ®óng môc tiªu, ®êng lèi vµ ®Æc biÖt lµ phï hîp víi tõng thêi k× ph¸t triÓn cña ®Êt níc. YÕu tè gi¸o dôc ®· gãp phÇn quyÕt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞnh vîng, æn ®Þnh chÝnh trÞ, an toµn x· héi. ChiÕn lîc ®Çu t vµo con ngêi ®îc quan t©m ®Æc biÖt ë ®Êt níc nµy, nã ®îc coi nh lµ cèt lâi cña nh÷ng thµnh c«ng. VËy nªn, trong søc m¹nh cña chó rång Singapore th× gi¸o dôc - ®µo t¹o quèc d©n ®ãng mét vai trß kh«ng nhá. Khi trß chuyÖn víi Chñ tÞch níc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam NguyÔn Minh TriÕt, «ng Lý Quang DiÖu - nguyªn Thñ tíng Singapore ®· kh¼ng ®Þnh: “NÕu th¾ng trong cuéc ®ua gi¸o dôc, sÏ th¾ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ”. 1.3. Râ rµng r»ng, trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc, chóng ta cÇn cã sù tiÕp thu vµ häc hái tõ kinh nghiÖm thµnh c«ng cña c¸c níc trªn thÕ giíi. Bëi vËy, nghiªn cøu nh÷ng thµnh c«ng cña c¸c níc ®Ó tõ ®ã rót ra nh÷ng bµi häc cho m×nh lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt ®èi víi chóng ta. §Æc biÖt lµ ®èi víi nÒn gi¸o dôc ViÖt Nam trong thêi ®iÓm bíc vµo thÕ kØ XXI, thÕ kû cña nÒn kinh tÕ tri thøc th× gi¸o dôc l¹i cµng quan träng h¬n trong viÖc ®Þnh h×nh cho t¬ng lai cña quèc gia. Do ®ã, viÖc t×m hiÓu sù ph¸t triÓn cña nÒn gi¸o dôc - ®µo t¹o Singapore sÏ lµ kinh nghiÖm quý b¸u cho ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi. ViÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn tri thøc lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña toµn x· héi vµ c¸c nhµ qu¶n lÝ gi¸o dôc. VÊn ®Ò gi¸o dôc ®ang lµ niÒm tr¨n trë, lµ vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®æi míi ë níc ta. Lµm sao ®Ó cã mét nÒn gi¸o dôc hiÖn ®¹i, hiÖu qu¶ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®µo t¹o con ngêi - nh÷ng ngêi n¾m t¬ng lai vµ lµm chñ ®Êt níc, phôc vô cho sù ph¸t triÓn ®Êt níc. Trong c¸c níc §«ng Nam ¸, Singapore lµ níc cã nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh trong gi¸o dôc còng 3 l¹i cã nhiÒu ®iÓm t¬ng ®ång vÒ mÆt v¨n hãa lÞch sö, gÇn gòi vÒ ®Þa lÝ víi ViÖt Nam. Do ®ã, viÖc t×m hiÓu sù ph¸t triÓn vµ hÖ thèng gi¸o dôc Céng hßa Singapore sÏ lµ kinh nghiÖm quý b¸u cho ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp. §ã chÝnh lµ lÝ do t«i chän ®Ò tµi “T×m hiÓu gi¸o dôc cña Céng hoµ Singapore giai ®o¹n 1965 - 2005“ lµm luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Hi väng luËn v¨n sÏ cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc trong chiÕn lîc x©y dùng vµ båi dìng nh©n tµi ViÖt Nam, ®éi ngò nh©n tµi ®îc gi¸o dôc theo m« h×nh míi sÏ ph¸t triÓn ®Êt níc trong nhiÒu thêi c¬ vµ còng kh«ng Ýt nh÷ng th¸ch thøc hiÖn nay. 2. LÞch sö vÊn ®Ò Víi nh÷ng thµnh c«ng mµ nh©n d©n Singapore lµm ®îc, nã kh«ng nh÷ng t¹o ra sù kh©m phôc cho nh©n d©n thÕ giíi mµ cßn thu hót c¸c nhµ nghiªn cøu t×m hiÓu, kh¸m ph¸ vÒ nh÷ng “bÝ quyÕt hãa rång” cña Singapore. Bëi vËy, ®· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ sù ph¸t triÓn cña Singapore, trong c¸c c«ng tr×nh ®ã, cã c¸c c«ng tr×nh liªn quan ®Õn vÊn ®Ò gi¸o dôc bëi gi¸o dôc ®îc xem nh lµ mét trong nh÷ng yÕu tè then chèt lµm nªn k× tÝch cña quèc gia nµy. C¸c nhµ nghiªn cøu còng nh nh©n d©n ®Òu ý thøc ®îc tÇm quan träng cña gi¸o dôc quèc d©n ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, xem gi¸o dôc nh lµ ch×a khãa cña mäi thµnh c«ng. ChÝnh phñ vµ c¸c nhµ gi¸o dôc Singapore lu«n khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n nghiªn cøu vµ cã nh÷ng s¸ng kiÕn trong lÜnh vùc gi¸o dôc. §inh V¨n ¢n, Hoµng Thu H¬ng (2008) trong cuèn “Gi¸o dôc - ®µo t¹o: ch×a kho¸ cña sù ph¸t triÓn” ®· giíi thiÖu kh¸ râ nÐt vÒ kinh nghiÖm ph¸t triÓn gi¸o dôc cña mét sè níc trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt cã sù tham gia cña nÒn gi¸o dôc Singapore. Vai trß cña gi¸o dôc ®µo t¹o trong t duy vµ thùc tiÔn ph¸t triÓn hiÖn ®¹i còng ®îc kh¼ng ®Þnh rÊt râ rµng, ®iÒu nµy ®îc chøng minh ë sè níc cã hÖ thèng gi¸o dôc hoµn h¶o vµ linh ho¹t. ë ViÖt Nam, mét sè s¸ch, c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ Singapore ®· xuÊt b¶n nh: Lim Chong Yah (2002) víi cuèn “§«ng Nam ¸ - chÆng ®êng dµi phÝa tríc”, Nhµ xuÊt b¶n Hµ Néi. Nhµ nghiªn cøu TrÇn Kh¸nh (1993) ®· cho xuÊt b¶n t¸c phÈm “Thµnh c«ng cña Singapore trong ph¸t triÓn kinh tÕ” trong ®ã ®· nªu lªn nh÷ng thµnh qu¶ to lín mµ nh©n d©n Singapore ®· dµnh ®îc trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®Êt n- 4 íc, cã thÓ xem ®©y lµ bøc tranh miªu t¶ sèng ®éng vÒ lÞch sö Singapore tõ mét quèc gia nghÌo nµn ®Õn lóc hãa thµnh mét “con rång Ch©u ¸”. Lý Quang DiÖu - ngêi s¸ng lËp ra ®¶o quèc t¬i ®Ñp Singapore ngµy nay víi cuèn “BÝ quyÕt hãa rång: LÞch sö Singapore 1965 - 2000” ®· cho ngêi ®äc thÊy ®îc qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña Singapore, nh chÝnh t¸c gi¶ ®· viÕt: “QuyÓn s¸ch nµy ®Ò cËp ®Õn qu¸ tr×nh lµm viÖc gian khæ, l©u dµi ®Ó t×m ra kÕ sinh nhai mµ kh«ng cã Malaysia lµm néi ®Þa. Chóng t«i ph¶i chèng l¹i nh÷ng bÊt lîi tëng chõng nh kh«ng vît qua ®Ó ®a ®Êt níc tho¸t khái nghÌo nµn l¹c hËu, tiÕn ®Õn phån vinh, thÞnh vîng trong vßng ba chôc n¨m...§©y kh«ng ph¶i lµ mét cuèn s¸ch chØ dÉn c¸ch x©y dùng mét nÒn kinh tÕ, mét qu©n ®éi hoÆc mét quèc gia, mµ lµ sù têng thuËt l¹i nh÷ng vÊn ®Ò mµ t«i vµ ®ång sù cña t«i ®· ph¶i ®èi mÆt vµ t×m c¸ch gi¶i quyÕt chóng”. LÞch sö Singpaore ®· ®îc t¸c gi¶ têng thuËt mét c¸ch ch©n thùc nhÊt, chÝnh x¸c nhÊt qua t¸c phÈm nµy. Còng qua t¸c phÈm ta thÊy ®îc nh÷ng khã kh¨n mµ nh÷ng nhµ l·nh ®¹o vµ nh©n d©n Singapore tr¶i qua. Trong t¸c phÈm, Lý Quang DiÖu ®· ®Ò cËp ®Õn nÒn gi¸o dôc Singapore vµ chÝnh s¸ch nu«i dìng vµ thu hót nh©n tµi. Trung t©m §µo t¹o khu vùc cña SEAMEO t¹i ViÖt Nam (Regional Training Center) (2003), ®· xuÊt b¶n cuèn “V¨n hãa gi¸o dôc c¸c níc §«ng Nam ¸”, cuèn s¸ch ®· giíi thiÖu kh¸i qu¸t t×nh h×nh gi¸o dôc ë c¸c níc trong khu vùc vµ nhÊn m¹nh gi¸o dôc lµ lÜnh vùc quan träng gióp cho mçi quèc gia tiÕn bíc vµo lé tr×nh chung cña tiÕn tr×nh héi nhËp thÕ khu vùc vµ thÕ giíi. S¸ch còng ®· kh¸i qu¸t tæng quan vÒ hÖ thèng gi¸o dôc Singapore vµ hîp t¸c ViÖt Nam vµ Singapore trong lÜnh vùc gi¸o dôc. Th¹c sü Phan ThÞ Hång Xu©n cã bµi nghiªn cøu “Vµi suy nghÜ vÒ gi¸o dôc - ®µo t¹o ViÖt Nam vµ kinh nghiÖm cña Singapore trong viÖc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ tri thøc” trong Kû yÕu “X· héi hãa gi¸o dôc - ®µo t¹o” còng ®· ®Ò cËp ®Õn nh÷ng mÆt tiÕn bé trong hÖ thèng gi¸o dôc vµ môc tiªu thu hót nguån lùc cña Céng hßa Singapore vµ qua ®ã nªu lªn nh÷ng kiÕn nghÞ, kinh nghiÖm cho gi¸o dôc ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã, trªn c¸c t¹p chÝ nh t¹p chÝ Nghiªn cøu §«ng Nam ¸, Nghiªn cøu Quèc tÕ, Nghiªn cøu Gi¸o dôc, b¸o Tuæi trÎ thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ b¸o Gi¸o dôc thêi ®¹i... c¸c nhµ nghiªn cøu ViÖt Nam còng cã nhiÒu bµi viÕt liªn quan ®Õn c¸c mÆt cña lÜnh vùc gi¸o dôc Singapore, nh: Phan Ngäc Liªn víi bµi viÕt “Gi¸o dôc mét ®éng lùc ph¸t triÓn cña Singapore”, (Nghiªn 5 cøu §«ng Nam ¸, sè 3/1994) hay Trung TÝn víi bµi “ChÝnh s¸ch ®Çu t cho gi¸o dôc ë Singapore”, (Nghiªn cøu §«ng Nam ¸ sè 4/2005). D¬ng §×nh víi bµi “Gi¸o dôc Singapore - 1 có ®Èy s¸ng t¹o”, (Tuæi trÎ thµnh phè Hå ChÝ Minh, sè 90/1998). T¸c gi¶ TrÇn Huy CËy cã bµi “C¶i c¸ch gi¸o dôc theo híng t duy s¸ng t¹o ë Singapopre” (Nghiªn cøu gi¸o dôc, sè 3/1999). Phïng Thanh Ch¬ng víi bµi “C«ng nghÖ th«ng tin trong nÒn gi¸o dôc Singapore”, (Nghiªn cøu §«ng Nam ¸, sè 4/2003) hay Ph¹m thÞ Ngäc Thu cã bµi viÕt “ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ dùa trªn tri thøc vµ chÝnh s¸ch thu hót nh©n tµi cña Singapore nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ XXI”, (Nghiªn cøu §«ng Nam ¸, sè 6/ 2005)... TÊt c¶ ®· cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ mét mÆt nµo ®ã cña gi¸o dôc Singapore vµ cho chóng ta mét c¸ch lÝ gi¶i vÒ sù ph¸t triÓn cña Céng hßa Singapore. Qua c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu trªn, chóng t«i rót ra mét sè nhËn xÐt sau: - C¸c c«ng tr×nh trªn chñ yÕu ®Òu tËp trung ®i s©u nghiªn cøu qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña Singapore mµ trong ®ã träng t©m lµ ph¸t triÓn kinh tÕ cßn vÒ c¸c ho¹t ®éng cña lÜnh vùc gi¸o dôc còng nh chÝnh s¸ch gi¸o dôc cha ®îc ®Ò cËp, ph©n tÝch mét c¸ch toµn diÖn. - Khi tr×nh bµy vÒ gi¸o dôc chØ nÆng vÒ ph©n tÝch mÆt tÝch cùc cña hÖ thèng gi¸o dôc chø cha nªu râ môc tiªu vµ ®êng lèi còng nh cha cã tæng kÕt thµnh tùu næi bËt mµ gi¸o dôc ®a l¹i, cha nªu lªn vai trß to lín cña gi¸o dôc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc. KÕ thõa nh÷ng kÕt qu¶ cña c¸c nhµ nghiªn cøu ®i tríc, mµ quan träng nhÊt lµ th«ng tin tõ Bé Gi¸o dôc Singapore, kØ yÕu héi th¶o khoa häc “X· héi hãa gi¸o dôc - ®µo t¹o”, Liªn hiÖp c¸c Héi khoa häc vµ kü thuËt ViÖt Nam, ViÖn nghiªn cøu ph¬ng §«ng, nh÷ng th«ng tin trªn s¸ch vë vµ m¹ng truyÒn th«ng, chóng t«i ®· cè g¾ng hÖ thèng hãa nÒn gi¸o dôc cña Singapore tõ mÇm non ®Õn ®¹i häc vµ ®µo t¹o nghÒ víi mong muèn sÏ nªu lªn ®îc mét c¸ch toµn diÖn nÒn gi¸o dôc - ®µo t¹o cña Céng hßa Singapore, ®ång thêi x¸c ®Þnh vai trß cña gi¸o dôc - ®µo t¹o trªn bíc ®êng thµnh c«ng cña ®¶o quèc t¬i ®Ñp nµy. H¬n hÕt, luËn v¨n cña chóng t«i mong muèn gãp thªm kinh nghiÖm nh»m ®æi míi t duy gi¸o dôc ViÖt Nam trong xu thÕ héi nhËp hiÖn nay. 3. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña ®Ò tµi 3.1. Môc ®Ých Víi ®Ò tµi nµy chóng t«i muèn ®i s©u t×m hiÓu c¸c vÊn ®Ò: 6 - T×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nÒn gi¸o dôc Céng hßa Singapore nh hÖ thèng gi¸o dôc tõ mÇm non ®Õn ®¹i häc, nh÷ng chÝnh s¸ch vµ chiÕn lîc ®æi míi gi¸o dôc, vai trß cña nÒn gi¸o dôc ®Õn sù ph¸t triÓn quèc gia. Tõ viÖc t×m hiÓu vÒ chÝnh s¸ch gi¸o dôc - ®µo t¹o níc Céng hßa Singapore ®Ò tµi cßn nh»m rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cho nÒn gi¸o dôc ViÖt Nam. 3.2. NhiÖm vô TËp hîp, hÖ thèng hãa t liÖu vµ t×m hiÓu vÒ gi¸o dôc Singapore, cïng nh÷ng t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch gi¸o dôc ®Õn sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc nµy. §ã lµ c¬ së ®Ó chóng ta rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cho gi¸o dôc ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh bíc vµo nÒn kinh tÕ tri thøc. 4. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 4.1. §èi täng nghiªn cøu LuËn v¨n tËp trung nghiªn cøu nh÷ng nÐt chÝnh trong chÝnh s¸ch, hÖ thèng còng nh vai trß cña nÒn gi¸o dôc ®µo t¹o Singapore. 4.2. Ph¹m vi nghiªn cøu LuËn v¨n tËp trung nghiªn cøu tæng thÓ nh÷ng nÐt chÝnh cña nÒn gi¸o dôc Singapore tõ n¨m 1965 ®Õn n¨m 2005. 5. Nguån tµi liÖu vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 5.1. Nguån tµi liÖu LuËn v¨n ®îc thùc hiÖn trªn c¸c nguån t liÖu sau: - Nhãm tµi liÖu vÒ quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc: C¸c v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng, NghÞ quyÕt, ChØ thÞ cña Trung ¬ng §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam... ph¶n ¸nh nh÷ng quan ®iÓm, t duy míi nhÊt cña §¶ng vµ Nhµ níc ta trong lÜnh vùc gi¸o dôc. - Nhãm tµi liÖu gèc: C¸c t¸c phÈm chÝnh cña Thñ tíng Lý Quang DiÖu, c¸c th«ng ®iÖp, tuyªn bè vÒ hîp t¸c gi¸o dôc cña c¸c nhµ l·nh ®¹o vµ nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm cña Singapore vµ ViÖt Nam. - C¸c s¸ch chuyªn kh¶o vÒ gi¸o dôc - C¸c b¸o: Gi¸o dôc vµ ®êi sèng, Tuæi trÎ... - C¸c t¹p chÝ: Nghiªn cøu §«ng Nam ¸, T¹p chÝ Céng S¶n, Nghiªn cøu Quèc tÕ, T¹p chÝ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng... - Mét sè luËn v¨n Th¹c sÜ - Th«ng tin trªn c¸c trang Web trªn m¹ng internet. 7 C¸c ®Þa chØ internet cã c¸c th«ng tin vÒ gi¸o dôc trong níc vµ níc ngoµi, nh: http://www.straitstime (cña Singapore) hay http://www.mofa.gov.vn (cña Bé ngo¹i giao ViÖt Nam). - C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu, b¸o c¸o khoa häc, trong níc vµ thÕ giíi. 5.2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò mµ ®Ò tµi ®Æt ra, chóng t«i dùa vµo chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng, chñ nghÜa duy vËt lÞch sö, nh÷ng quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ gi¸o dôc lµm c¬ së ph¬ng ph¸p luËn cho viÖc nghiªn cøu. LuËn v¨n cè g¾ng tr×nh bµy vÊn ®Ò mét c¸ch ch©n thùc, xem xÐt sù vËn ®éng cña nã trong mèi liªn quan chÆt chÏ víi nhau, tõ ®ã rót ra nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸. §©y lµ mét ®Ò tµi lÞch sö nªn ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lÞch sö vµ ph¬ng ph¸p logic ®îc ®Æc biÖt coi träng. C¸c ph¬ng ph¸p chuyªn ngµnh nh ®Þnh lîng, ®Þnh tÝnh, so s¸nh, thèng kª, ®èi chiÕu, biªn dÞch, ph©n tÝch, tæng hîp... ®îc qu¸n triÖt trong qu¸ tr×nh thu thËp xö lÝ c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn ®Ò tµi. 6. §ãng gãp cña luËn v¨n Trªn c¬ së nh÷ng tµi liÖu tiÕp cËn ®îc, luËn v¨n hi väng ph¸c th¶o lªn bøc tranh toµn c¶nh vÒ nÒn gi¸o dôc Singapore tõ khi ®éc lËp ®Õn n¨m 2005. Th«ng qua nh÷ng ho¹t ®éng cña nÒn gi¸o dôc Singapore, luËn v¨n nh»m lÝ gi¶i sù thµnh c«ng cña Singapore díi ¶nh hëng cña chÝnh s¸ch vµ ®êng lèi gi¸o dôc cña Singapore. Tõ nh÷ng kÕt luËn ®ã, luËn v¨n ®a ra nh÷ng bµi häc cho qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam. 7. Bè côc cña luËn v¨n Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, tµi liÖu tham kh¶o vµ phÇn phô lôc, luËn v¨n ®îc bè côc thµnh 3 ch¬ng. Cô thÓ: Ch¬ng 1. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ®êng lèi gi¸o dôc vµ hÖ thèng gi¸o dôc - ®µo t¹o cña Céng hßa Singapore Ch¬ng 2. ChiÕn lîc gi¸o dôc vµ vai cña gi¸o dôc - ®µo t¹o trong sù ph¸t triÓn cña Singapore Ch¬ng 3. Mét sè nhËn xÐt vÒ nÒn gi¸o dôc Singapore vµ bµi häc kinh nghiÖm cho nÒn gi¸o dôc ViÖt Nam. Quan hÖ hîp t¸c ViÖt Nam – Singapore trong lÜnh vùc gi¸o dôc. 8 NéI DUNG Ch¬ng 1 NH÷NG NH¢N Tè T¸C §éNG §ÕN ®êng lèi GI¸O DôC Vµ HÖ THèNG GI¸O DôC - §µO T¹O CñA CéNG HOµ SINGAPORE 1.1. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ®êng gi¸o dôc - ®µo t¹o 1.1.1. Nh©n tè ®Þa lý - tù nhiªn Singapore lµ mét quèc ®¶o n»m ë cùc Nam b¸n ®¶o Malacca, gi¸p víi Malaysia vÒ phÝa B¾c vµ In®«nªxia vÒ phÝa §«ng Nam, lµ ®iÓm träng yÕu chiÕn lîc trªn con ®êng giao lu bu«n b¸n b»ng ®êng biÓn gi÷a ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y. §ång thêi, Singapore cßn lµ ®iÓm quan träng trªn c¸c huyÕt m¹ch giao th«ng chÝnh cña ®êng hµng kh«ng vµ ®êng biÓn, nèi bê biÓn Th¸i B×nh D¬ng cña Canada vµ Mü víi Nam ¸, CËn §«ng vµ bê biÓn §«ng cña ch©u Phi. Singapore cã c¸c ®êng nh¸nh giao th«ng thuËn tiÖn víi c¸c níc l¸ng giÒng ë trong khu vùc. Víi tÊt c¶ c¸c níc §«ng Nam ¸ trõ Lµo, Singapore cã thÓ nèi b»ng giao th«ng ®êng biÓn, vÞ trÝ cña Singapore còng lµ ®iÓm nèi liÒn §«ng Nam ¸ h¶i ®¶o víi §«ng Nam ¸ lôc ®Þa. Nèi liÒn ®¶o Singapore víi b¸n ®¶o Mal¨cca lµ mét ®Ëp bª t«ng lín dµi h¬n 1km, ch¾n ngang qua vÞnh Johor, ®îc x©y dùng tõ thêi thuéc Anh. §©y lµ hÖ thèng ®êng bé duy nhÊt nèi ®¶o víi ®Êt liÒn vµ còng lµ ®êng èng dÉn níc ngät tõ b¸n ®¶o Malaysia cung cÊp cho Singapore. §Þa h×nh Singapore lµ b×nh nguyªn xen kÏ gß ®èng vµ ®Çm lÇy. Con s«ng lín nhÊt cña ®¶o lµ s«ng Selita dµi 15 km. DiÖn tÝch cña níc Céng hoµ nµy lµ 648 km2, bao gåm ®¶o Singapore (571 km2) vµ 54 ®¶o lín nhá kh¸c, nh Tecong Baxar, U - Bin, Xen Tok vµ Aiertrali... §¶o Singapore cã chiÒu dµi tõ T©y sang §«ng lµ 41,8 km cßn tõ B¾c ®Õn Nam lµ 22,5 km. ChiÒu dµi ®êng bê biÓn lµ 9 133,6 km thêng bÞ chia c¾t thµnh nhiÒu ®o¹n, cã nhiÒu vïng vµ vÞnh, c¸c bê cña ®¶o thÊp vµ tho¶i, phÇn lín lµ lÇy, ®îc phñ mét líp máng b»ng c¸t vµ bïn. VÒ khÝ hËu: Singapore thuéc vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, c¸ch xÝch ®¹o 120km vÒ phÝa B¾c, nhiÖt ®é t¬ng ®èi æn ®Þnh, ®é Èm cao tõ 70 -> 80%, lîng ma trung b×nh hµng n¨m kho¶ng 2359 mm. Tuy vËy, Singapore vÉn thiÕu níc ngät v× nhu cÇu tiªu thô níc ë ®©y rÊt cao. Lîi thÕ duy nhÊt cña Singapore lµ vÞ trÝ chiÕn lîc trªn ®êng th«ng th¬ng tõ §«ng sang T©y, lµ bÕn c¶ng nèi liÒn tõ Ên §é D¬ng víi Th¸i B×nh D¬ng. Singapore ®· khai th¸c triÖt ®Ó ®iÒu kiÖn tù nhiªn nµy ®Ó x©y dùng ®Êt níc thµnh mét h¶i c¶ng lín, mét thÞ trêng nhËp c¶ng vµ t¸i nhËp c¶ng, mét nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i vµ mét ®Þa ®iÓm du lÞch hÊp dÉn. Singapore kh«ng ph¶i lµ níc cã nhiÒu nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. GÇn nh mäi nguån tµi nguyªn cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc th× quèc ®¶o nµy hÇu nh kh«ng cã. Tµi nguyªn thiªn nhiªn chØ lµ nguån c¸ biÓn vµ muèi, mét sè Ýt má than ch× vµ nham th¹ch pha lÉn ®Êt sÐt. §Êt ®ai kÐm mµu mì, diÖn tÝch ®Êt trång trät l¹i hÑp, hÇu nh l¬ng thùc thùc phÈm vµ nguån vËt liÖu ph¶i nhËp tõ bªn ngoµi. Níc uèng ë Singapore kh«ng ®ñ, lîng níc thiÕu ph¶i nhËp tõ Malaysia theo ®êng èng dÉn níc. Trong tÊt c¶ c¸c tiÒm n¨ng thiªn nhiªn cña Singapore, tiÒm n¨ng lín nhÊt lµ c¸c quµ tÆng cña biÓn. Singapore lµ mét h¶i c¶ng thuËn tiÖn nhÊt §«ng Nam ¸, nã cã ®é s©u cÇn thiÕt vµ kÝn giã ®Ó tr¸nh ®îc sãng ë trong vÞnh, ®é s©u nµy hoµn toµn ®¶m b¶o an toµn cho c¸c tµu cã träng t¶i lín ra vµo giao th¬ng bu«n b¸n. Nãi tãm l¹i, ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña Singapore còng cã nhiÒu bÊt lîi ®Õn sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc nµy. DiÖn tÝch cña Singapore kh«ng lín, mÆc dÇu chÝnh phñ ®· cã nhiÒu nç lùc trong viÖc lÊn biÓn, san lÊp ®Çm lÇy vµ x©y dùng nhiÒu nhµ cao tÇng, nhng nhu cÇu vÒ ®Êt ®Ó më réng vµ x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp míi còng nh ph¸t triÓn c¸c c¬ së h¹ tÇng kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc. MËt ®é d©n sè ngµy cµng t¨ng, Singapore trë thµnh mét trong nh÷ng n¬i cã gi¸ ®Êt ®¾t nhÊt thÕ giíi sau T«ki«, Lu©n §«n, Hång K«ng vµ Pari. Cïng víi diÖn tÝch nhá hÑp, nghÌo tµi nguyªn, ®Êt ®ai kÐm mµu mì, tµi nguyªn díi lßng ®Êt qu¸ Ýt, nguån tµi nguyªn thùc vËt ngµy cµng gi¶m, nguån lîi tõ biÓn còng ®ang bÞ ®e do¹, nguy c¬ « nhiÔm nguån níc ngµy cµng lín... §Ó sö dông tèi ®a lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý vµ kh¾c phôc nh÷ng c¶n trë néi t¹i vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, Singapore kh«ng cã con ®êng nµo kh¸c lµ cè g¾ng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu, thùc hiÖn chÝnh s¸ch gi¸o dôc thÝch hîp ®Ó ®µo t¹o con ngêi 10 thµnh nguån tµi nguyªn quý gi¸ nhÊt phôc vô sù ph¸t triÓn vµ nhu cÇu cña ®Êt níc. YÕu tè tù nhiªn ®· chi phèi kh«ng nhá ®Õn ®êng lèi, chÝnh s¸ch gi¸o dôc cña chÝnh phñ Singapore. B¶n th©n Lý Quang DiÖu còng ®· nhËn xÐt: “Singapore kh«ng ph¶i lµ mét ®Êt níc tù nhiªn, mµ lµ mét ®Êt níc do con ngêi t¹o nªn, mét tr¹m mËu dÞch mµ ngêi Anh ®· ph¸t triÓn thµnh mét ®iÓm nót trong mét ®Õ quèc hµng ho¸ réng kh¾p thÕ giíi. Chóng t«i thõa hëng mét hßn ®¶o mµ kh«ng cã phÇn néi ®Þa, mét tr¸i tim kh«ng thÓ x¸c”[12, tr.19] ChÝnh phñ Singapore ngay sau khi giµnh ®îc ®éc lËp ®· coi träng ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. ChÝnh phñ nhËn thøc s©u s¾c r»ng ngoµi tiÒm n¨ng con ngêi vµ vÞ trÝ ®Þa lý tù nhiªn trêi cho, Singapore kh«ng cã mét nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn quý gi¸ nµo kh¸c. §Ó cã thÓ tiÕp tôc tån t¹i, kh«ng cã con ®êng nµo kh¸c lµ ®Çu t cho gi¸o dôc, ®µo t¹o, ph¸t triÓn kü n¨ng cña con ngêi. MÆt kh¸c, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o còng lµ ®éng lùc chñ yÕu mµ th«ng qua ®ã mçi c¸ nh©n ®Òu cã c¬ héi ph¸t triÓn ngang nhau, t¹o ra sù ph¸t triÓn c«ng b»ng. 1.1.2. Nh©n tè lÞch sö - x· héi VÒ ph¬ng diÖn x· héi: Singapore lµ mét quèc gia ®« thÞ ®a téc, cã gÇn 20 téc ngêi hîp thµnh 3 nhãm chÝnh: Hoa, M· Lai vµ Ên §é (tæng sè d©n ®Þnh c cña Singapore bao gåm c«ng d©n Singapore vµ d©n c tró thêng xuyªn). Sù h×nh thµnh céng ®ång d©n nhËp c nãi riªng, x· héi ®a d©n téc nãi chung chØ ®îc b¾t ®Çu tõ khi thùc d©n Anh thiÕt lËp hÖ thèng cai trÞ trùc tiÕp cña hä t¹i ®¶o nµy (1819). Vµo n¨m 1819, khi Anh x©m chiÕm hßn ®¶o Singapura, n¬i ®©y chØ cã 150 ngêi sinh sèng, gåm 120 ngêi M·lai vµ 30 ngêi Hoa. N¨m 1924, c d©n ®· lªn tíi 4,6 ngµn ngêi M·lai vµ 3,6 ngµn ngêi Hoa cïng víi 0,8 ngµn ngêi Ên. Nhng ®Õn gi÷a thÕ kû XIX, ngêi Hoa ®· t¨ng lªn 28 ngµn ngêi (chiÕm h¬n 50% d©n sè), ®ã lµ do viÖc më réng ®ån ®iÒn cao su vµ dÇu cä, còng nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm nµy. Vµo nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XIX, sù di tró µo ¹t cña ngêi Ên §é vµo Singapore lµ do sù tan r· cña c¸c c«ng x·, n«ng d©n kh«ng cã ruéng ®Êt vµ thñ c«ng nghiÖp suy tho¸i, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nh©n khÈu n«ng nghiÖp thõa ë Ên. Hµng ngµn ngêi Ên ®îc ký giao kÌo chuyÓn vµo c¸c thuéc ®Þa kh¸c, n¬i kinh tÕ ®ån ®iÒn vµ c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, nhiÒu ngêi trong ®ã ®· ®Õn vµ ë l¹i Singapore vÜnh viÔn. 11 Trong sè nh÷ng ngêi ¢u ë Singapore phÇn lín lµ ngêi Anh, suèt gÇn n÷a thÕ kû qua, c¸c chÝnh quyÒn Anh ®· gieo r¾c vµ ¸p dông chÝnh s¸ch biÖt lËp d©n téc gi÷a c¸c nhãm ngêi chÝnh, nh: ngêi M·lai ë phÝa B¾c thµnh phè, ngêi Ên ë phÝa Nam, ngêi Hoa th× sèng r·i r¸c. Singapore lµ n¬i dõng ch©n cña c¸c dßng ngêi nhËp c tõ nhiÒu nguån gèc kh¸c nhau, bªn c¹nh c¸c nhãm ngêi chÝnh th× cßn cã nh÷ng céng ®ång nhá bÐ tån t¹i nh: ngêi Acmeni, ngêi ¶ rËp, trong ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai cßn cã c¶ ngêi NhËt nhËp c. D©n sè ë Singapore t¨ng lªn mét phÇn còng do sè lîng d©n nhËp c ®Õn tõ c¸c níc Malaysia vµ In®«nªxia. Tõ n¨m 1973, cuéc nhËp c µo ¹t vµo Singapore bÞ cÊm ®o¸n, v× thÕ sù t¨ng trëng d©n sè vÒ sau diÔn ra b»ng con ®êng t¨ng trëng tù nhiªn. Ngµy nay Singapore ®îc coi lµ mét quèc gia trÎ, cã nhiÒu d©n téc. Ngêi Hoa lµ nhãm d©n téc chÝnh, chiÕm 76,4 % d©n sè cña c¶ níc. Ngêi M·lai lµ nhãm d©n téc thø hai, chiÕm 14,9 %, ngêi Ên còng chiÕm 14,9 % vµ c¸c nhãm ngêi kh¸c bao gåm ngêi Anh, §øc, Mü, ¶ rËp, ngêi lai ¢u - ¸, cã kho¶ng trªn díi 50 ngêi ViÖt thêng xuyªn sinh sèng t¹i Singapore. C¸c nhãm céng ®ång d©n téc sinh sèng t¹i Singapore hiÖn nay vÉn gi÷ ®îc nÐt ®Æc trng v¨n ho¸ vµ tiÕng mÑ ®Î cña m×nh. §¹i ®a sè ngêi Hoa theo ®¹o PhËt thê cóng tæ tiªn, nãi tiÕng ®Þa ph¬ng vµ tiÕng Hoa phæ th«ng. Ngêi M·lai theo ®¹o Håi nãi tiÕng mÑ ®Î. Ngêi Ên theo ®¹o Hin®u nãi tiÕng Tamil. Ngêi ch©u ¢u chñ yÕu lµ ngêi Anh, theo ®¹o Thiªn Chóa, nãi tiÕng Anh. Tõ tríc ®Õn nay, Singapore kh«ng cã mét t«n gi¸o nµo ®îc c«ng nhËn lµ quèc gi¸o. Nh vËy, ë Singapore tån t¹i bèn ng«n ng÷ chÝnh lµ tiÕng Hoa, Tamil, M·lai vµ tiÕng Anh. TiÕng M·lai lµ ng«n ng÷ quèc gia, tiÕng Anh ®îc sö dông trong th¬ng m¹i, hµnh chÝnh vµ gi¸o dôc. §¹i bé phËn d©n Singapore ngµy nay th«ng th¹o hai thø tiÕng: tiÕng mÑ ®Î vµ tiÕng Anh. Cã thÓ nãi, Singapore lµ mét x· héi ®îc t¹o nªn trªn nÒn t¶ng d©n nhËp c nhiÒu s¾c téc, ®a t«n gi¸o, phong phó vÒ v¨n ho¸ vµ pha trén nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi... ngêi d©n xuÊt th©n tõ trong khã kh¨n nªn hä rÊt b¶n lÜnh, s¸ng t¹o, cÇn cï, th«ng minh, ham häc hái. Ngêi NhËt B¶n còng ph¶i thõa nhËn r»ng Singapore lµ “nh©n tµi lËp quèc”. Tõ sau khi thùc d©n Anh trao tr¶ quyÒn tù trÞ (1959) ®Õn sau n¨m 1965, khi t¸ch khái Liªn bang Malaysia vµ hoµn toµn ®éc lËp vÒ chÝnh trÞ, ë 12 Singapore dÊy lªn khuynh híng liªn kÕt, hoµ nhËp c¸c nhãm céng ®ång, ph¸ vì ranh giíi d©n téc vµ h×nh thµnh tæ chøc x· héi téc ngêi míi - d©n téc Singapore hiÖn ®¹i víi b¶n s¾c cña m×nh. MÆc dï sè ®«ng d©n c lµ ngêi Hoa, nhng nh÷ng ngêi cÇm quyÒn ë Singapore cã ý thøc t¹o dùng nªn mét d©n téc Singapore riªng biÖt gåm nhiÒu d©n téc. Vai trß cña chÝnh phñ nh mét chÊt keo kÕt dÝnh thÓ hiÖn trong viÖc lËp nªn mét “x· héi ®a chñng téc” b»ng con ®êng gi¸o dôc lµ chñ yÕu. ChÝnh s¸ch gi¸o dôc Song ng÷ (tiÕng mÑ ®Î vµ tiÕng Anh), gi¸o dôc híng nghiÖp, gi¸o dôc v¨n ho¸ truyÒn thèng vµ tinh thÇn quèc gia - d©n téc ®îc thi hµnh triÖt ®Ó tõ cÊp phæ th«ng. Víi sù can thiÖp cña chÝnh s¸ch gi¸o dôc Song ng÷ trong ba thËp kû qua, nh÷ng hµng rµo ng¨n c¸ch d©n téc vÒ ng«n ng÷, lèi sèng vµ nghÒ nghiÖp ®· bÞ xãi mßn nhanh chãng, ®a ®Õn tÝnh ®ång nhÊt vÒ b¶n s¾c quèc gia - d©n téc Singapore, mét tæ chøc x· héi téc ngêi víi mét s¾c th¸i riªng vÒ d©n c, ng«n ng÷ vµ v¨n ho¸. Do Singapore lµ mét níc ®a d©n téc nhiÒu tiÕng nãi nªn cã nh÷ng khã kh¨n riªng trong viÖc thèng nhÊt ®Êt níc, ®oµn kÕt d©n téc. X· héi Singapore cÇn mét m«i trêng gi¸o dôc chung ®Ó kÕt nèi mäi d©n téc thµnh mét x· héi thèng nhÊt. Vµ ®iÒu nµy còng t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn c¸c ho¹t ®éng chÝnh trÞ gi¸o dôc cña Singapore. MÆc dï díi t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ quèc tÕ hãa, cïng c¸c tiÕn bé vÒ khoa häc kü thuËt, ë Singapore ®· h×nh thµnh mét tÇng líp ngêi cã tr×nh ®é tiªn tiÕn vµ ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ nhng vÉn kh«ng ®¸p øng ®îc ®ßi hái cña søc ph¸t triÓn kinh tÕ. ThÞ trêng lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng cã tay nghÒ trë nªn thiÕu hôt trong x· héi ph¸t triÓn. VËy nªn chÝnh phñ ph¶i t¨ng cêng ®Çu t cho gi¸o dôc ®µo t¹o, ®Ò ra c¸c chiÕn lîc phï hîp nh»m ®¸p øng nhu cÇu thêi ®¹i ®Æt ra. Hµng n¨m Singapore ph¶i thuª mét lîng c«ng nh©n kh¸ lín tõ níc ngoµi, hµng ngµn kü thuËt viªn cao cÊp, c¸c nhµ c«ng nghÖ gia, chuyªn gia giái cña níc ngoµi ®Õn Singapore lµm viÖc nh»m ®Ó lÊp kho¶ng trèng “chÊt x¸m” trong nuíc. Bëi t×nh h×nh ®ã mµ ChÝnh phñ Singapore quyÕt t©m h¬n n÷a ®Çu t cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nh÷ng ngµnh nghÒ ®¸p øng nhu cÇu cña x· héi cÇn thiÕt b»ng nh÷ng chÝnh s¸ch gi¸o dôc ®óng ®¾n vµ thùc tÕ. 13 VÒ ph¬ng diÖn lÞch sö Tríc khi trë thµnh thuéc ®Þa chÝnh thøc cña thùc d©n Anh (1819), lÞch sö Singapore Ýt ®îc mäi ngêi biÕt ®Õn. Theo sö s¸ch Trung Quèc, tõ cuèi thÕ kû XIII trë vÒ tríc, hßn ®¶o nµy ®îc gäi lµ Temasek cã nghÜa lµ “thµnh phè biÓn”, n¨m 1299 ®îc ®æi tªn thµnh Singapore, theo tªn Ên §é cæ nghÜa lµ “thµnh phè s tö” Tõ n¨m 1511, thùc d©n Bå §µo Nha chiÕm b¸n ®¶o Mal¨cca vµ sau ®ã më réng ra c¸c vïng xung quanh, trong ®ã cã Singapore. §Õn thÕ kû XVII, Hµ Lan thay ch©n Bå §µo Nha chiÕm gi÷ vïng ®Êt nµy. §Õn thÕ kû XIX, viÖc bu«n b¸n cña c«ng ty §«ng Ên ph¸t ®¹t, ®· dÉn tíi yªu cÇu cÊp thiÕt ph¶i lËp ra mét trung t©m bu«n b¸n ë phÝa Nam quÇn ®¶o Mal¨cca. Nhµ cÇm quyÒn Anh giao nhiÖm vô cho Thomas Standford Raffles ®i t×m ®Þa ®iÓm më réng thÞ trêng vµ Raffles ®· nhËn thÊy Singapore cã vÞ trÝ chiÕn lîc quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ. §Õn n¨m 1824, theo tháa thuËn gi÷a Anh vµ Hµ Lan, Singapore ®· trë thµnh thuéc ®Þa chÝnh thøc cña Anh. Trong qu¸ tr×nh thèng trÞ Singapore, thùc d©n Anh ®· thi hµnh mét sè chÝnh s¸ch ®Ó më cöa ë Singapore. HËu qu¶ ®Ó l¹i cã nhiÒu khã kh¨n nhng thùc d©n Anh ®· ®Ó l¹i mét hÖ thèng gi¸o dôc toµn diÖn vµ tiÕn bé, mang tÝnh thùc tÕ cña ph¬ng T©y. Lý Quang DiÖu ®· viÕt: “May m¾n cho chóng t«i lµ díi thêi thuéc ®Þa Anh, Singapore lµ trung t©m gi¸o dôc trong khu vùc víi nh÷ng trêng häc tèt, lµ n¬i ®µo t¹o c¸c gi¸o viªn nh trêng §¹i häc Y King Edward VII Medical vµ §¹i häc Raffles (d¹y nghÖ thuËt vµ d¹y khoa häc). C¶ hai trêng ®¹i häc chÊt lîng nµy vÒ sau s¸p nhËp thµnh §¹i häc Malaya ë Singapore... ” [12, tr.139]. Sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña ®« thÞ th¬ng ®iÕm h¶i c¶ng ®· th«i thóc giíi quan chøc thuéc ®Þa, gi¸o sÜ vµ giíi nhµ bu«n më trêng d¹y häc. HÖ thèng gi¸o dôc häc ®êng chÝnh quy theo kiÓu níc Anh ®îc ¸p dông t¹i Singapore tõ n¨m 1868. Sang ®Çu thÕ kû XX, hÖ thèng gi¸o dôc trung cÊp vµ cao ®¼ng ®îc h×nh thµnh. Sù kiÖn nµy t¹o ra bíc ngoÆt trong viÖc truyÒn b¸ kiÕn thøc khoa häc ph¬ng T©y t¹i xø së thuéc ®Þa nµy [61, tr.24 -25]. Díi sù chiÕm ®ãng cña NhËt trong chiÕn tranh thÕ giíi II ë Singapore, ch¬ng tr×nh gi¸o dôc ë tÊt c¶ c¸c cÊp bÞ NhËt ho¸ vÒ néi dung. Nhng khi NhËt 14 ®Çu hµng §ång Minh, qu©n Anh ®æ bé lªn ®¶o Singapore, lËp l¹i hÖ thèng cai trÞ cña m×nh, m« h×nh gi¸o dôc Anh quèc l¹i ®îc ¸p ë ®©y. Ngay khi giµnh ®îc ®éc lËp vµ thiÕt lËp chÕ ®é Céng hoµ, Singapore ®· ®Ò ra môc ®Ých “biÕn Singapore trë thµnh mét x· héi cã häc vÊn cao”, víi ph¬ng ch©m “Gi¸o dôc lµ ch×a kho¸ cho ®êi sèng cao h¬n”. NhiÖm vô cña thêi kú nµy lµ tiÕp tôc gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp, tõng bíc t¨ng nguån tÝch luü néi ®Þa…Bªn c¹nh ®ã ChÝnh phñ thi hµnh chÝnh s¸ch hoµ nhËp d©n téc – quèc gia míi víi b¶n s¾c riªng – d©n téc Singapore. §Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh nµy, ChÝnh phñ c¶i tæ hÖ thèng gi¸o dôc, lÊy tiÕng Anh lµ c«ng cô chÝnh trong th¬ng m¹i, gi¸o dôc vµ hµnh chÝnh. Ch¬ng tr×nh gi¸o dôc ®îc ®Þa ph¬ng ho¸ vÒ néi dung. Môc ®Ých mµ nÒn gi¸o dôc Singapore muèn ®¹t tíi lµ ph¸t huy tèi ®a kh¶ n¨ng cña häc sinh, båi dìng cho c¸c em nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc, ®Ó khi lín lªn trung thµnh víi ®Êt níc, quan t©m ®Õn gia ®×nh vµ cã thÓ tù kiÕm sèng. Nh vËy, víi nÒn t¶ng gi¸o dôc cña chÕ ®é thùc d©n ®Ó l¹i, lÞch sö gi¸o dôc Singapore ®· cã mét bÒ dµy truyÒn thèng, céng thªm nh÷ng th«i thóc cÇn n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n tµi ®Ó phôc vô tæ quèc... ChÝnh phñ Singapore ®· kh«ng ngõng s¸ng t¹o, ph¸t huy hÕt hiÖu lùc vµ chøc n¨ng ®Ó cèng hiÕn cho sù ph¸t triÓn quèc gia. Tr¶i qua nh÷ng khã kh¨n vµ th¨ng trÇm cña lÞch sö, ngµy 22/12/1965, níc Céng hoµ Singapore tuyªn bè thµnh lËp vµ bíc vµo thêi kú ph¸t triÓn míi. B¾t ®Çu tõ ®©y, Singapore ®· t×m ®îc bíc ®i thÝch hîp cho m×nh vµ ®a ®Êt níc v¬n m×nh ®øng dËy, ®¹t ®îc nh÷ng ®iÒu thÇn k× trong thµnh tùu ph¸t triÓn kinh tÕ. VÒ ph¬ng diÖn c¸ nh©n: Khi nãi ®Õn sù ph¸t triÓn cña Singapore nãi chung vµ hÖ thèng gi¸o dôc hoµn h¶o cña Singapore nãi riªng th× ta kh«ng thÓ phñ nhËn vai trß to lín cña c¸ nh©n Thñ tíng Lý Quang DiÖu. ¤ng lµ ngêi cã nh÷ng quyÕt ®Þnh s¸ng suèt, ®· ®a ra nh÷ng chiÕn lîc phï hîp víi tõng thêi kú cña ®Êt níc. ¤ng quyÕt liÖt luËn bµn vµ tranh c·i ®Ó c¶i t¹o mäi chÝnh s¸ch gi¸o dôc nh»m ®a l¹i cho Singapore mét hÖ thèng gi¸o dôc hiÖn ®¹i vµ thùc tÕ. Vît qua nh÷ng d luËn vµ khã kh¨n, chÝnh s¸ch gi¸o dôc Song ng÷ cña «ng ®a ra ®· ®em l¹i kÕt qu¶ kh«ng ngê tíi cho Singapore. 1.1.3. Nh©n tè quèc tÕ vµ khu vùc 15 Trong thêi ®¹i ngµy nay, mÆt b»ng d©n trÝ cïng víi nh÷ng ®Ønh cao vÒ trÝ tuÖ lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh ®Ó mçi quèc gia tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ ®¹t ®îc lîi thÕ trong cuéc c¹nh tranh trÝ tuÖ cã tÝnh chÊt toµn cÇu. Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®ang trë thµnh nh©n tè ®ãng vai trß nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cho mçi quèc gia. XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc ®ã, trong mÊy thËp kû qua, c¸c níc trong khu vùc ®· hÕt søc chó träng ®Õn viÖc n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc th«ng qua gi¸o dôc, ®ång thêi n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc cña quèc gia. Bíc sang thÕ kû XXI, c¸c nÒn gi¸o dôc trªn thÕ giíi ph¶i hîp lùc cïng nhau truyÒn b¸ vµ båi dìng cho ngêi häc, ®Æc biÖt lµ cho líp trÎ mét lèi sèng lµnh m¹nh, mét kiÓu øng xö, mét lèi chñ nghÜa nh©n v¨n tiÕn bé ®Ó x©y dùng mét thÕ giíi hoµ b×nh, v¨n minh. Mong íc cã mét x· héi c«ng b»ng, v¨n minh lµ mong íc lín lao cña l¬ng tri loµi ngêi. Tríc t×nh h×nh ®ã, yªu cÇu cÇn cã sù gi¸o dôc vÒ mÆt tri thøc còng nh ®¹o ®øc nh©n lo¹i vµ còng xuÊt ph¸t tõ nhËn thøc ®ã mµ mäi quèc gia trªn thÕ giíi coi gi¸o dôc lµ quèc s¸ch. Do vai trß ngµy cµng lín cña gi¸o dôc, gi¸o dôc ngµy cµng ®îc c¸c quèc gia chó träng ®Çu t vµ ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ cÊp gi¸o dôc ®¹i häc - cÊp häc liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n sinh ra nguån lùc lao ®éng cã kü n¨ng, ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Gi¸o dôc ®ãng gãp vµo sù t¨ng tr ëng kinh tÕ th«ng qua øng dông vµ thóc ®Èy tiÕn bé c«ng nghÖ. NhiÒu quèc gia kh«ng cã tµi nguyªn thiªn nhiªn l¹i cã c¬ héi tèt cho viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghÖ cã hµm lîng trÝ tuÖ cao. Lester Throw, mét trong nh÷ng nhµ kinh tÕ häc hµng ®Çu cña Hoa Kú cho r»ng: vò khÝ c¹nh tranh kinh tÕ thÕ kû XXI lµ gi¸o dôc vµ kü n¨ng cña ngêi lao ®éng. Cha bao giê cuéc c¹nh tranh gi÷a nh÷ng c¬ së ®µo t¹o ®¹i häc cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi trong viÖc thu hót häc viªn quèc tÕ l¹i quyÕt liÖt nh nh÷ng n¨m gÇn ®©y. C¸c níc ph¸t triÓn cã nÒn gi¸o dôc tèt, hoµn h¶o ®ang thùc hiÖn chiÕn lîc c¹nh tranh, biÕn gi¸o dôc thµnh mét nÒn kinh tÕ dÞch vô. ChÝnh phñ cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn Hoa Kú, Ên §é, Trung Quèc... ®ang ®æ nh÷ng kho¶n tiÒn lín trong viÖc x©y dùng vµ ®Çu t c¬ së vËt chÊt cho c¸c trêng ®¹i häc ®ång thêi còng chi nh÷ng kho¶n tiÒn kh«ng nhá nh»m qu¶ng b¸ nÒn gi¸o dôc cña quèc gia m×nh trªn thÞ trêng gi¸o dôc quèc tÕ. §Ó t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh, mét trong nh÷ng c¸ch mµ Singapore thùc hiÖn lµ ®Çu t cao ®é cho gi¸o dôc vÒ kinh tÕ vµ lu«n ®æi míi