Tài liệu Tiểu luận môn công nghệ sinh thái ứng dụng công nghệ sinh thái trong chăn nuôi

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HÔỒ CHÍ MINH KHOA MÔI TRƯỜNG & TÀI NGUYÊN *** TIỂU LUẬN MÔN HỌC CÔNG NGHỆ SINH THÁI Đềề tài: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH THÁI TRONG CHĂN NUÔI * Nhóm thực hiện: 1. Huỳnh Minh Tuấấn-----------------------------------14163305 2. Nguyễễn Thị Minh Anh------------------------------14163020 3. Lễ Nguyễễn Đăng Khoa------------------------------14163116 4. Nguyễễn Quốấc Phú-----------------------------------14163204 5. Dương Thị Myễ Duyễn-------------------------------14163003 6. Phạm Thị Kim Ngấn---------------------------------14163161 7. Cai Thị Thương Tính--------------------------------14163287 Giảng viền hướng dẫẫn: PGS. TS Lê Quốốc Tuấốn Tháng 5. 2016 2 MỤC LỤC MỤC LỤC CÁC HÌNH ẢNH VÀ BẢNG BIỂU.............................................................4 I. ĐẶT VẤẤN ĐỀỀ.......................................................................................................5 II. HIỆN TRẠNG CHẤẤT THẢI CHĂN NUÔI Ở VIỆT NAM..........................................7 2.1. Hiện trạng ố nhiễễm mối trường chăn nuối....................................................7 .2.1.1. Các loại chấất thải chăn nuối.......................................................................7 2.1.2. Tình hình phát thải chấất thải chăn nuối......................................................8 2.1.3. Tình hình xử lý chấất thải chăn nuối............................................................9 2.2. Thực trạng cống tác quản lý mối trường chăn nuối....................................10 2.3. Nguyễn nhấn của thực trạng quản lý mối trường chăn nuối còn yễấu kém 11 III. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH THÁI TRONG CHĂN NUÔI.............................12 3.1. Chễấ phẩm sinh học......................................................................................12 3.1.1. Men sinh học............................................................................................12 3.1.2. Chăn nuối trễn đệm lót sinh học..............................................................17 3.2. Ủ compost....................................................................................................18 3.2.1. Định nghĩa.................................................................................................18 3.2.2. Cácphản ứng xảy ra trong quá trình ủ compost.......................................19 3.2.3. Lợi ích và hạn chễấ của việc ủ compost.....................................................22 3.3. Hấầm ủ khí sinh học (Biogas).........................................................................23 3.3.1. Tiễầm năng của nguốần nhiễn liệu khí biogas từ chấất thải chăn nuối nước ta.........................................................................................................................24 3.3.2. Các cống nghệ biogas phát triển ở nước ta..............................................26 3 3.3.3. Thuận lợi và khó khăn chương trình nghiễn cứu áp dụng biogas g ặp ph ải ............................................................................................................................31 3.4. Các mố hình chăn nuối khép kín..................................................................31 3.4.1. Mố hình Vườn - Ao - Chuốầng (VAC)..........................................................31 3.4.2. Biễấn thể của mố hình VAC........................................................................32 3.4.3. Mố hình trang trại khép kín......................................................................33 IV. KỀẤT LUẬN, KIỀẤN NGHỊ....................................................................................36 4.1. Kễất luận........................................................................................................36 4.2. Kiễấn nghị......................................................................................................36 TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................37 4 MỤC LỤC CÁC HÌNH ẢNH VÀ BẢNG BIỂU Trang Các hình ảnh Hình 1: Một sốấ loại chễấ phẩm sinh học bán trễn thị trường 12 Hình 2: Hoạt động nuối trốầng thủy sản 14 Hình 3: Chăn nuối heo 15 Hình 4: Nước thải chăn nuối và rác sinh hoạt 16 Hình 5:Chăn nuối heo trễn đệm lót sinh học 18 Hình 6: Phấn gia súc trộn cùng phễấ phẩm chăn nuối là nguyễn liệu ch ủ yễấu để ủ compost 19 Hình 7: Biễấn thiễn nhiệt độ trong quá trình ủ hiễấu khí 21 Hình 8: Sơ đốầ lăấp đặt bốần biogas composite 23 Hình 9: Hấầm biogas năấp cốấ định kiểu KT.2 27 Hình 10: Lăấp đặt thực tễấ hấầm biogas KT.2 27 Hình 11: Hấầm biogas năấp nổi 28 Hình 12: Túi biogas nhựa PE 29 Hình 13: Hấầm biogas phủ nhựa HDPE 30 Hình 14: Mố hình VAC 31 Hình 15: Nống trại nuối tốm trễn cát của người dấn Quảng Bình 33 Hình 16: Mố hình trang trại kễất hợp với sinh thái ở Đà Lạt 34 Các bảng biểu Bảng 1: Tổng lượng phấn gia súc, gia cấầm thải ra mối trường trong giai đoạn 2009-2011 8 Bảng 2: Tổng lượng nước thải chăn nuối gia súc giai đoạn 2009 –2011 9 Bảng 3: Một sốấ loại chễấ phẩm sinh học dùng trong chăn nuối 16 5 Bảng 4:Sốấ lượng gia súc Việt Nam năm 2016 24 Bảng 5: Lượng phấn của các gia súc lớn 24 6 I. ĐẶT VẤN ĐỀ Để đáp ứng nhu cấầu thực phẩm cho con người, ngành chăn nuối đã phát triển rấất nhanh và đạt những thành tựu quan trọng. Trễn thễấ gi ới, đấất ph ục v ụ cho chăn nuối chiễấm khoảng 70% đấất nống nghiệp và 30% di ện tch đát t ự nhiễn (khống kể phấần diện tch đấất bị băng bao phủ). Chăn nuối đóng góp khoảng 40% GDP nống nghiệp toàn cấầu. Tuy nhiễn bễn c ạnh vi ệc s ản xuấất và cung cấấp nột sốấ lượng sản phẩm quan trọng cho nhu cấầu con ng ười ngành chăn nuối cũng đã gấy ra nhiễầu hiện tượng tễu cực cho mối tr ường, ngoài chấất thải răấn và chấất thải lỏng, ngành chăn nuối đóng góp 18% vào việc tạo hiệu ứng nóng lễn của Trái Đấất do thải ra các khí nhà kính c ụ thể là: 9% t ổng sốấ CO2 sinh ra, 37% khí mễtan (CH4), 65% N2O. Những chấất thải này theo dự báo seễ tễấp tục tăng trong thời gian tới. Theo dự báo nhu cấầu vễầ các sản phẩm chăn nuối trễn thễấ gi ới seễ tăng gấấp đối vào nửa đấầu thễấ kỷ này, nhưng cũng đốầng thời trong kho ảng th ời gian trễn chúng ta seễ chứng kiễấn nhiễầu sự biễấn đổi mối tr ường và khí h ậu theo chiễầu hướng khống mong đợi và mối trường sốấng này càng bị đe dọa bởi chính các hoạt đọng chăn nuối. Do vậy chúng ta cấần phải hướng tới m ột ngành chăn nuối chấất lượng cao khống chỉ có thể giúp đáp ứng được nhu cấầu ngày càng cao của con người vễầ các sản phẩm có nguốn gốấc từ động vật mà đốầng th ời phải chịu trách nhiệm với chính con người vễầ mặt mối trường và xã h ội khi s ản xuấất ra những sản phẩm đó. Ở nước ta, chấất thải chăn nuối cũng trở thành vấấn nạn. Theo báo cáo của Cục chăn nuối, hàng năm đàn vật nuối thải ra khoảng 80 triệu tấấn chấất th ải răấn, vài chục tỷ khốấi chấất thải lỏng, vài trăm triệu tấấn chấất th ải khí. Do v ậy mà vi ệc xử lý chấất thải chăn nuối ngày càng được quan tấm hơn bởi các c ơ quan qu ản lý nhà nước, của cộng đốầng và chính nh ững ng ười chăn nuối. Chúng ta đã có 7 một sốấ chương trình, dự án hợp tác quốấc tễấ vễầ x ử lý chấất th ải chăn nuối (v ới FAO, Hà Lan, Đan Mạch, Pháp, Bỉ...). Nhiễầu doanh nghiệp cũng đã đ ược cung cấấp các dịch vụ xử lý chấất thải chăn nuối. Tuy vậy cho đễấn nay, các chấất th ải chăn nuối nước ta chưa được xử lý nhiễầu, hoặc có xử lý nhưng cống ngh ệ ch ưa triệt để. quản lý nhà nước vễầ bảo vệ mối trường trong chăn nuối còn nhiễầu bấất cập trong việc phấn phốấi nguốần lực, sự phốấi hợp các Bộ, ngành liễn quan và các cấấp quản lý địa phương để triển khai cống tác bảo v ệ mối tr ường trong chăn nuối chưa đạt nhiễầu hiệu quả, các chương trình, dự án quốấc tễấ ch ưa phát huy rộng rãi và chưa đạt hiệu quả, chúng ta chưa thu hút đ ược s ự đấầu t ư c ủa các thành phấần kinh tễấ vào việc bảo vệ mối trường trong chăn nuối, th ậm chí nh ận thức của người chăn nuối vễầ mặt này còn rấất hạn chễấ. Do nhận thức được tấầm quan trọng của ngành chăn nuối và việc x ử lý chấất thải trong chăn nuối trong cống tác bảo vệ mối tr ường, nhóm sinh viễn khoa Mối trường & Tài nguyễn trường đại học Nống Lấm Tp. Hốầ Chí Minh th ực hiện tểu luận với đễầ tài “ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH THÁI TRONG CHĂN NUÔI” với sự hướng dấễn của TS. Lễ Quốấc Tuấấn nhăầm phục vụ cho mục đích nghiễn cứu mốn học Cống nghệ sinh thái. Mặc dù có nhiễầu cốấ găấng song do khốấi kiễấn th ức chuyễn ngành ch ưa vững chải, cộng thễm thời gian nghiễn cứu tương đốấi ngăấn, bài làm seễ khó tránh khỏi những sai sót, mong thấầy và các bạn góp ý để xấy d ựng bài thễm hoàn thiện. Xin cảm ơn! 8 II. HIỆN TRẠNG CHẤT THẢI CHĂN NUÔI Ở VIỆT NAM 2.1. Hiện trạng ố nhiễễm mối trường chăn nuối Hiện trạng ố nhiễễm mối trường do chăn nuối gấy ra ở nước ta đang ngày một tăng ở mức báo động vì: 1. Ngành chăn nuối luốn tăng trưởng nhanh và mạnh liễn tục trong nh ững năm gấần đấy nễn tạo ra lượng chấất thải rấất lớn, hàng triệu tấấn mốễi năm. 2. Trong khi đó, cống tác quản lý mối trường chăn nuối còn nhiễầu bấất c ập, tễu biểu là ở các mặt sau: 1. Việc xử lý chấất thải chăn nuối khống triệt để. 2. Quản lý từ đấầu nguốần đễấn hễất quy trình chăn nuối ch ưa kiểm soát triệt để vấấn đễầ phát thải: Từ khấu quy hoạch, kyễ thu ật xấy d ựng, nuối dưỡng, thu hoạch, giễất mổ, chễấ biễấn, vận chuy ển l ưu thống, bảo quản còn chưa tập trung đúng mức đễấn quản lý mối trường. 3. Hệ thốấng thể chễấ, chính sách chưa đủ, thiễấu đốầng bộ, ứng dụng trực tễấp vào chăn nuối còn nhiễầu khó khăn. 4. Cống tác nghiễn cứu khoa học, hợp tác chưa phát huy được thễấ mạnh .2.1.1. Các loại chẫất thải chăn nuôi Loại chấốt thải Chấất thải răấn Mố tả 1. Phấn từ gia súc, gia cấầm 2. Chấất độn chuốầng 3. Phễấ phẩm nống nghiệp: các sản phẩm nống nghiệp d ư thừa như lá cấy, cành cấy, vỏ, hột, … làm thức ăn, chấất đốất sưởi ấấm, thăấp sáng, ủ phấn,… 4. Các nguyễn liệu chăn nuối dư thừa: thức ăn thừa, thức ăn mấất phẩm chấất. 5. Xác súc vật chễất. 9 Rác thú y. 7. Nước tểu của vật nuối 8. Nước tăấm vật nuối 9. Nước rửa chuốầng trại, dụng cụ vệ sinh,… 10. Nước chảy từ các silo ủ thức ăn gia súc. 11. Khí CO2, CH4, H2S,… từ các hoạt động sinh lý cơ bản của vật nuối như ợ hơi, hố hấấp, thải phấn,… 12. Khí ố nhiễễm bởi bụi thức ăn chăn nuối, bụi hóa chấất sát trùng,… 13. Mùi hối tanh của phấn, nước tểu vật nuối. 14. Đa sốấ các loài vật nuối đễầu có tập tnh sinh ho ạt gấy nhiễầu tễấng ốần mạnh như khi đói đòi ăn, tranh nhau thức ăn, tập tnh bấầy đàn với các ấm thanh hú, h ộc, gáy,… khác nhau tùy hiện trạng và mối trường sinh thái. 15. Tiễấng ốần bởi động cơ máy phát điện, máy thái cỏ, máy bơm nước,… 6. Chấất thải lỏng Chấất thải khí Tiễấng ốần 2.1.2. Tình hình phát thải chất thải chăn nuôi Với tốấc độ phát triển của ngành chăn nuối như trễn, theo tnh toán d ựa trễn cơ sở khoa học sinh lý vật nuối và sốấ liệu thốấng kễ có th ể thấấy l ượng phát thải chấất thải răấn của chăn nuối cũng được tăng tỷ lệ thuận với tốấc độ tăng trưởng của ngành này. Ví dụ: Năm Tổng lượng phấn thải Tổng cộng Lợn Gia cấầm Trấu Bò Dê 2009 15,12 20,45 15,82 33,39 0,25 85,03 2010 14,98 21,62 15,93 32,35 0,23 85,11 2011 15,22 23,72 16,04 30,49 0,25 85,72 Bảng 1: Tổng lượng phấn gia súc, gia cấầm thải ra mối trường trong giai đo ạn 2009-2011 (đơn vị: triệu tấấn) (nguốần: Bộ Nông nghiệp & PTNT) Như vậy tnh ước lượng với mức thải trung bình 1,5 kg phấn lợn/con/ngày; 15kg phấn trấu, bò/con/ngày; 0,5 kg phấn dễ/con/ngày và 0,2 10 kg phấn gia cấầm/con/ngày thì hàng năm với tổng đàn v ật nuối trong c ả n ước thì riễng lượng phấn phát thải trung bình đã hơn 85 triệu tấấn mốễi năm. L ượng phấn này phấn hủy tự nhiễn nễấu khống được xử lý seễ gấy ố nhiễễm nặng nễầ đấất, nước và khống khí do phát thải nhiễầu khí độc nh ư CO 2 (còn gấy hiệu ứng nhà kính), CH4, ... đặc biệt H2S có mùi trứng thốấi có thể gấy choáng, nốn m ửa cho người hít phải. Ngoài ra còn nhiễầu kim loại n ặng, tốần d ư hóa chấất trong phấn gấy ố nhiễễm đấất và nước. Đốấi với chấất thải lỏng, tạm tnh với nước tểu của gia súc, gia cấầm trong giai đoạn 2009 – 2011 dựa trễn sốấ liệu thốấng kễ và kyễ thu ật nuối d ưỡng chăm sóc cơ bản thì thu được kễất quả như sau: Năm Tổng lượng nước thải Tổng cộng Lợn Trấu Bò 2009 8,06 9,49 20,03 37,58 2010 7,99 9,55 19,41 36,95 2011 8,11 9,62 18,29 36,02 Bảng 2: Tổng lượng nước thải chăn nuối gia súc giai đoạn 2009 – 2011 (đơn vị: triệu tấấn) (nguốần: Bộ Nông nghiệp & PTNT) Như vậy, chỉ ước tnh với lượng nước tểu bài tễất trung bình ở lợn là 0,8 lít/con/ngày, ở trấu bò là 9 lít/con/ngày thì hàng năm đã có tới khoảng 36 triệu tấấn nước tểu vật nuối, chưa kể hàng chục triệu tấấn n ước th ải sau tăấm ch ải và rửa chuốầng trại nữa. Có thể nói chăn nuối khống ch ỉ có nhu cấầu rấất l ớn vễầ s ử dụng nguốần tài nguyễn nước mà còn loại th ải ra m ột khốấi l ượng l ớn chấất th ải lỏng với nhiễầu chấất gấy ố nhiễễm như hàm lượng vi sinh vật, hàm l ượng chấất l ơ lửng, hóa chấất hòa tan,... 11 Đốấi với ố nhiễễm khí và tễấng ốần thì ngành chăn nuối đóng góp khá tch cực do đặc thù đốấi tượng sản xuấất là các loài sinh v ật có kh ả năng gấy ốần ào, kễu rốấng rấất to và phát thải chấất thải hữu cơ là chính nễn dễễ b ị phấn h ủy thốấi rữa gấy mùi hối tanh rấất khó chịu. 2.1.3. Tình hình xử lý chất thải chăn nuôi Nhiễầu báo cáo nghiễn cứu đễầu đã khẳng định là hấầu hễất các chấất th ải trong chăn nuối đễầu chưa được xử lý trước khi thải ra mối tr ường. Sốấ phấn khống được xử lý và tái sử dụng lại là nguốần cung cấấp phấần lớn các khí nhà kính (chủ yễấu là CO2, N2O) làm trái đấất nóng lễn, ngoài ra còn làm rốấi lo ạn đ ộ phì của đấất, gấy phì dưỡng, ố nhiễễm đấất và ố nhiễễm n ước. Ch ưa k ể nguốần khí thải CO2 phát tán do hơi thở của vật nuối. Do khống có sự quy hoạch ban đấầu, nhiễầu xí nghiệp chăn nuối, lò m ổ, xí nghiệp chễấ biễấn thực phẩm còn năầm lấễn trong khu dấn cư, trong các qu ận n ội thành, sản xuấất chăn nuối còn nhỏ, manh mún, phấn bốấ r ải rác trong khi s ản xuấất nống nghiệp có lợi nhuận thấấp, giá cả bấấp bễnh, thị trường khống ít ổn định. Vì vậy, sức đấầu tư vào khấu xử lý mối trường trong chăn nuối còn thấấp. Sốấ lượng các lò mổ đạt yễu cấầu vệ sinh chỉ khoảng trễn 30%. Hi ện t ượng giễất mổ lậu, giễất mổ gia súc, gia cấầm bị bệnh, khống qua kiểm soát giễất m ổ, n ước s ử dụng chấất thải từ các lò mổ khống được kiểm soát cũng là nhấn tốấ tác đ ộng làm tăng ố nhiễễm mối trường. Ô nhiễễm do chăn nuối đặc biệt là chăn nuối lợn khống ch ỉ làm hối tanh khống khí mà còn ảnh hưởng nặng tới mối trường sốấng dấn cư, nguốần n ước và tài nguyễn đấất ảnh hưởng chính đễấn kễất quả sản xuấất chăn nuối. Các hoạt động gấy ố nhiễễm do chăn nuối vấễn đang tễấp tục diễễn ra ở nhiễầu n ơi trễn c ả n ước. Tình trạng chăn nuối thả rống, chăn thả trễn đấất dốấc, đấầu nguốần n ước,... còn 12 khá phổ biễấn góp phấần làm tăng diện tch xói mòn, suy gi ảm chấất l ượng đấất, nước, giảm thiểu khả năng sản xuấất nống nghiệp trễn vùng r ộng l ớn. Khốấi lượng chấất thải răấn trong chăn nuối ước tnh kho ảng h ơn 85 tri ệu tấấn mốễi năm nhưng chỉ khoảng 40% sốấ này được xử lý, còn lại là x ả th ẳng tr ực tễấp ra mối trường. Phương pháp xử lý chấất thải răấn còn đơn gi ản: ch ủ yễấu được tận dụng làm thức ăn cho cá (phấn lợn), ủ bán phấn hoai m ục bón lúa, hoa màu (phấn lợn, trấu, bò, gia cấầm), nuối giun song sốấ lượng khống nhiễầu. 2.2.Thực trạng cống tác quản lý mối trường chăn nuối Cống tác quản lý, chỉ đạo, hướng dấễn của ngành nống nghi ệp nói chung và ngành chăn nuối nói riễng trong việc bảo vệ mối trường chăn nuối b ước đấầu cũng đã có kễất quả đáng ghi nhận. Bộ Nống nghi ệp và PTNT đã ban hành khoảng gấần 30 văn bản có nội dung liễn quan chi tễất đễấn cống tác b ảo v ệ mối trường trong chăn nuối từ khấu xuấất nhập khẩu con giốấng, ch ỉ đ ạo s ản xuấất, phòng chốấng dịch bệnh, ... và nhiễầu văn bản khác có yễu cấầu chú ý đễấn mối trường trong sản xuấất, kinh doanh vật nuối thống th ường và v ật nuối quý hiễấm. Một sốấ Sở Nống nghiệp và PTNT đã ban hành văn b ản vễầ quy đ ịnh ho ặc hướng dấễn bảo vệ mối trường trong chăn nuối. Nhiễầu mố hình khuyễấn nống chăn nuối (lợn, gà) được xấy dựng có tễu chí an toàn sinh h ọc và thấn thi ện với mối trường được áp dụng ở hấầu hễất các tỉnh thành trong toàn quốấc. Hi ện cũng đã có khoảng vài chục nghiễn cứu chuyễn sấu vễầ mối tr ường trong chăn nuối và đễầ xuấất các giải pháp thích ứng. Cống tác bảo vệ mối trường trong chăn nuối (thụ động đốấi phó) và gi ảm thiểu rủi ro cho chăn nuối do ố nhiễễm và sự cốấ mối tr ường (ch ủ động ứng phó) là cống tác đã và đang được nhiễầu bộ, ngành, các cấấp chính quyễần và ng ười chăn nuối quan tấm. 13 Tuy nhiễn, các hoạt động thiễất thực như đẩy mạnh cống tác nghiễn c ứu, ban hành các tễu chuẩn, quy chuẩn, thống tư h ướng dấễn xấy d ựng đánh giá tác động mối trường, bản cam kễất bảo vệ mối tr ường, ... , cống tác thanh tra, kiểm tra, cống tác hốễ trợ kyễ thuật, thiễất bị xử lý chấất th ải, c ải thi ện mối tr ường cho các quy mố chăn nuối, ... còn chưa đáp ứng yễu cấầu th ực tễấ. Vi ệc lốầng ghép cống tác bảo vệ mối trường trong chăn nuối với các ho ạt đ ộng ch ỉ đ ạo sản xuấất, quản lý, thanh kiểm tra sản xuấất, kinh doanh giốấng v ật nuối cũng chưa cao. Chưa xấy dựng được đánh giá mối trường chiễấn lược trong chiễấn lược phát triển ngành chăn nuối. Sốấ lượng trang tr ại chăn nuối xấy d ựng đánh giá tác động mối trường được phễ duyệt và thực hiện nghiễm túc còn ít. 2.3. Nguyên nhấn của thực trạng quản lý mối trường chăn nuối còn yêốu kém 3. Trình độ quản lý và kyễ thuật chăn nuối của người chăn nuối còn yễấu. 4. Phương thức và tập quán chăn nuối ở nước ta còn lạc hậu. 5. Quan tấm và đấầu tư chưa đúng mức. III. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH THÁI TRONGCHĂN NUÔI Nhiễầu biện pháp xử lý kyễ thuật khác nhauđã được áp dụng nhăầm gi ảm thiểu những tác động xấấu đễấn trường do ố nhiễễm từ chấất thải chăn nuối và gia tăng hiệu quả chăn nuối. Trong đó việc áp dụng cống nghệ sinh thái là m ột l ựa chọn mới và được xem là việc “tện cả đối đường”, vừa làm tăng năng suấất, tăng hiệu quả kinh tễấ trong chăn nuối vừa góp phấần vào vi ệc ngăn ng ừa ố nhiễễm, giảm thiểu hoặc ngừng hẳn các ảnh hưởng tễu cực đễấn mối tr ường t ừ hoạt động chăn nuối. Sau đấy là một sốấ cống trình ứng dụng cống ngh ệ sinh thái vào chăn nuối phổ biễấn: 14 3.1. Chêố phẩm sinh học 3.1.1. Men sinh học a. Chễấ phẩm sinh học E.M E.M là chễấ phẩm sinh học tập hợp hơn 80 chủng vi sinh vật khác nhau. EM (Efectve Microorganisms) có nghĩa là các vi sinh vật hữu hiệu. Chễấ phẩm này do Giáo sư Tiễấn sĩ Teruo Higa - trường Đại học Tổng hợp Ryukyus, Okinawoa, Nhật Bản sáng tạo và áp dụng thực tễễn vào đấầu năm 1980. Trong chễấ phẩm này có khoảng 80 loài vi sinh vật kỵ khí và hiễấu khí Hình 1: Một sốấ loại chễấ phẩm sinh học bán trễn thị trường (nguốần:http://sta.socttrang.goc�.�n/) thuộc các nhóm : vi khuẩn quang hợp, vi khuẩn lactc, nấấm men, nấấm mốấc, xạ khuẩn. 80 loài vi sinh vật này được lựa chọn từ hơn 2000 loài đ ược s ử dụng phổ biễấn trong cống nghiệp thực phẩm và cống nghệ lễn men. Tiễấn sĩ Lễ Khăấc Quảng, Giám đốấc Trung tấm Phát triển cống ngh ệ Vi ệt-Nh ật, đã chuy ển giao cống nghệ này vào Việt Nam. b. Hiệu quả của E.M Ở nước ta, người ta đã sử dụng chễấ phẩm E.M trong trốầng tr ọt để c ải thiện năng suấất và chấất lượng cấy trốầng, sử dụng chễấ ph ẩm E.M đ ể x ử lý ố nhiễễm mối trường nuối thủy sản rấất hiệu quả, đặc biệt là xử lý mùi hối, ruốầi nhặng và hấầm cấầu vệ sinh bị nghẹt. Một sốấ nơi đã dùng chễấ ph ẩm này đ ể chễấ biễấn phấn hữu cơ từ rác thải hoặc phấn gia súc, gia cấầm do tác d ụng thúc đ ẩy phấn mau hoai và cung cấấp thễm vi sinh vật hữu ích cho cấy trốầng. Điễầu kỳ di ệu 15 ở đấy, E.M có tác dụng đốấi với mọi loại vật nuối bao gốầm các lo ại gia súc - gia cấầm và các loài thủy hải sản. ĐBSCL hiện có nhiễầu trại chăn nuối heo, gà, bò, ao nuối tốm cá đã s ử dụng chễấ phẩm E.M vào các mục đích này đễầu thấấy hiệu quả. Có nhiễầu cách s ử dụng chễấ phẩm E.M trong chăn nuối như: cho vào thức ăn, n ước uốấng c ủa v ật nuối; phun xịt xung quanh chuốầng trại, cho vào bốần chứa phấn... Chễấ phẩm sinh học E.M được bổ sung vào ao lăấng bùn giúp cho quá trình xử lý các chấất ố nhiễễm trong nước thải diễễn ra nhanh hơn và hiệu quả h ơn. Ngoài ra E.M còn được các hộ kinh doanh chễấ biễấn th ực phẩm (bún, ấấp v ịt,…) dùng xử lý chấất thải mang lại hiệu quả cao. c. Ứng dụng của E.M 1. 1. 6. Trocng nuôi trôồng thủy sản: Cống dụng: Phấn hủy nhanh các chấất hữu cơ dư thừa trong nước và nễần đáy ao nuối. 7. Góp phấần gia tăng hàm lượng oxy hòa tan, ổn định pH. 8. Hấấp thu các chấất độc NH3 , NO2, H2S,.. 9. Tăng tỷ lệ sốấng của tốm cá. 10. Giảm được hệ sốấ thức ăn. 11. Giảm sử dụng các hóa chấất, kháng sinh. 12. Bổ sung các vi sinh vật có lợi vào trong ao nuối. 2. Cách sử dụng: 1. Xử lý ao: 16 13. Định kỳ 7 - 10 ngày/lấần với lượng 2lít E.M/1.000 m 3 nước ao (pha loãng khi tạt). 14. Liễầu lượng và thời gian định kỳ có thể điễầu chỉnh theo mối trường ao nuối. 15. Sử dụng vào lúc trời năấng (8 - 9 giờ sáng), sau đó chạy quạt. 2. Cho ăn 16. Trộn 1 lít E.M/50 - 60 kg thức ăn, luấn phiễn sử dụng 5 ngày sau đó ngưng 5 ngày. Hình 2: Hoạt động nuối trốầng thủy sản (ảnh minh họa) (Nguốần:http://sta.socttrang.goc�.�n/) 2. 3. 17. Trocng thăn nuôi gia sút, gia tầồm: Cống dụng: Làm tăng sức khỏe vật nuối, tăng sức đễầ kháng và khả năng chốấng ch ịu đốấi với các điễầu kiện ngoại cảnh. 18. Tăng cường khả năng tễu hóa và hấấp thu các loại th ức ăn. Tăng kh ả năng sinh sản. 19. Tăng sản lượng và chấất lượng trong chăn nuối. 20. Tiễu diệt các vi sinh vật có hại, khử mùi hối chuốầng trại, giảm ruốầi nhặng. 17 4. 21. Cách sử dụng: Trộn vào thức ăn: pha 5 ml E.M cho 1 kg thức ăn (hòa 5 ml E.M vào 0,5 lít nước phun đễầu lễn thức ăn.) 22. Trộn vào nước uốấng: pha 3 ml E.M với 1 lít nước cho vật nuối uốấng. 23. Khử mùi chuốầng nuối và mối trường xung quanh. 24. Pha 1 lít E.M với 20 lít nước sạch rốầi cho vào bình phun, phun nh ư thuốấc khử trùng thống thường (vào cả khống khí, chuốầng trại, động vật, mối trường xung quanh). 25. Hoặc pha 1 lít E.M với 100 lít nước phun cho 100 – 200 m 2 chuốầng nuối; cách 3 ngày sau phun lấần 2, sau đó cứ khoảng 7 - 10 ngày l ại phun m ột lấần; chuốầng trại càng bẩn thì phun lượng E.M càng nhiễầu với nốầng độ càng cao. Hình 3: Chăn nuối heo (ảnh minh họa) (nguốần:http://sta.socttrang.goc�.�n/) 3. 5. 26. Trocng xử lý rát thải, nướt thải: Cống dụng: Xử lý ố nhiễễm mối trường, khử mùi hối, khử trùng, giảm các chấất độc hại và ruốầi muốễi trong mối trường. 18 6. 27. Cách sử dụng: Xử lý bãi rác: 1 lít E.M pha với 100 lít nước lã phun vào bãi rác. Phun 20 lít dung dịch/1 m3 rác giúp giảm mùi hối thốấi, phấn hủy rác hữu cơ. 28. Xử lý nước ao tù: đổ E.M xuốấng ao tù thành nhiễầu chốễ (1 lít E.M cho 5 m3 nước ao tù), nước ao seễ giảm mùi hối, cải thiện mối trường nước. 29. Xử lý hấầm cấầu: dùng 1 lít E.M đổ vào hấầm cấầu, sau 10 -15 ngày s ử d ụng lại một lấần. Hình 4: Nước thải chăn nuối và rác sinh hoạt (ảnh minh họa) (nguốần:http://sta.socttrang.goc�.�n/) Ngoài E.M, còn có một sốấ chễấ phẩm sinh học khác được sử sụng r ộng rãi trong chăn nuối như: TT Tên sản phẩm Bản chấốt sản phẩm Tác dụng 1 Deodorase Chấất tách từ thảo mộc Giảm khả năng sinh NH3 Thái Lan, Đức 2 EM Tổ hợp nhiễầu loại vi sinh vật Tăng hấấp thụ thức ăn, giảm bài tễất chấất dinh dưỡng qua phấn Nhật Bản 3 EMC Thảo mộc, khoáng chấất thiễn nhiễn Giảm sinh NH3, H2S, SO2, giải độc đường tễu hóa. Việt Nam 4 Kemzym Enzym tễu hóa Tăng hấấp thụ thức ăn. giảm bài tễất chấất dinh dưỡng qua phấn Thái Lan, Đức 5 Pyrogreen Hóa sinh thiễn nhiễn Giảm khả năng sinh NH3 Hàn Quốấc 6 Yeasac Tễấ bào Sacharomyces Tăng hấấp thụ thức ăn. giảm bài tễất chấất dinh dưỡng qua phấn Đức, Thái Lan men 19 Xuấốt xứ 7 Lavedae Hóa chấất Diệt dòi phấn Thái Lan, Đức 8 DK, Sarsapomin 30 Chấất chiễất từ thảo mộc Giảm khả năng sinh NH3 Hoa Kỳ Bảng 3: Một sốấ loại chễấ phẩm sinh học dùng trong chăn nuối (http://marphavet.com/) 3.1.2. Chăn nuôi trên đệm lót sinh học Chăn nuối trễn đệm lót sinh học là sử dụng các phễấ thải từ chễấ biễấn lấm sản (phối bào, mùn cưa…) hoặc phễấ phụ ph ẩm trốầng tr ọt (thấn cấy ngố, đ ậu, rơm, rạ, trấấu, vỏ cà phễ… ) căất nhỏ để làm đệm lót có b ổ sung chễấ ph ẩm sinh học. Sử dụng chễấ phẩm sinh học trễn đệm lót là s ử d ụng “b ộ vi sinh v ật h ữu hiệu” đã được nghiễn cứu và tuyển chọn chọn thu ộc các chi Bacillus, Lactobacillus, Streptomyces, Saccharomyces, Aspergillus…với mong muốấn là tạo ra lượng vi sinh vật hữu ích đủ lớn trong đệm lót chuốầng nhăầm t ạo vi sinh vật có lợi đường ruột, tạo các vi sinh vật sinh ra chấất ức chễấ nhăầm ức chễấ và tễu diệt vi sinh vật có hại, để các vi sinh vật phấn giải chấất h ữu c ơ t ừ phấn gia súc gia cấầm, nước giải giảm thiểu ố nhiễễm mối tr ường. Trễn c ơ s ở nghiễn c ứu gốấc chễấ phẩm E.M của Nhật Bản, tễấn sĩ Lễ Khăấc Quảng đã nghiễn c ứu, ch ọn tạo cho ra các sản phẩm E.M chứa nhiễầu chủng loại vi sinh v ật đã có m ặt trễn thị trường. Ngoài ra nhiễầu cơ sở khác cũng đã nghiễn cứu và ch ọn t ạo ra nhiễầu tổ hợp vi sinh vật (men) phù hợp với các giá thể khác nhau và được th ị tr ường chấấp nhận như chễấ phẩm sinh học Balasa No1 của cơ sở Minh Tuấấn; EMIC (Cống ty CP Cống nghệ vi sinh và mối trường); EMC (Cống ty TNHH Hóa sinh Việt Nam); GEM, GEM-K, GEM-P1 (Trung tấm Tư vấấn CTA)…Thực chấất của quá trình này cũng là xử lý chấất thải chăn nuối b ảo v ệ mối tr ường băầng men sinh học. Cống nghệ đệm lót sinh học đấầu tễn được ứng dụng vào sản xuấất nống nghiệp ở Nhật Bản từ đấầu những năm 1980.Ngày nay đã có nhiễầu n ước ứng 20