Tài liệu Thực trạng và giải pháp chủ yếu nhằm phát triển kinh tế trang trại ở huyện bắc quang tỉnh hà giang

B O G IA O D U C V A D A O T A O DAI HOC THAI NGUYEN TRUdNG DAI HOC KINH TE VA QUAN TR| KINH DOANH ---------------- ---------------------------------- DO T H I BIC H L O A N THlIC TRANG VA GIAIPHAP CHU YEU NHflM PHAT ■ ■ TRIEN KINH TE TRANG TRAI0 HUYEN RAC QUANG TINH HA GIANG Chuyen nganh: Kinh te Nong nghiep Ma so: 60.31.10 LUAN VAN THAC SY KINH TE • • NGITCJI HlT^NG DAN: TS. TRAN CHI THIEN o a ih q c t h Ain g u y ^n TRUNGTAMHQCLILU TH A I NGUYEN - 2005 Luan van tot nghiep —'S.IbO.ef— Dd Thi Bich Loan L d l CAM D O A N Toi xin cam doan day la cong trinh nghien ciiu doc lap cua tac gia . Cac so lieu va ket qua neu trong luan van la trung thiic va chiCa tiing diidc cong bo trong bat ky cong trinh nao khac. Cac so lieu trich dan trong qua trinh nghien ciiu deu diCOc chi ro nguon goc. t Ac g i A l u a n v a n D 6 T hi B ich L oan Luan van tot nghiep ^ £3- £T— f)() Thi B i c h L o a n L d l C A M CfN De hoan thanh luan van nay tdi da nhan diidc sit giup dd nhiet tinh cua cac cd quan, cac cap lanh dao va cac cd nhan. Tdi xin chan thanh cam dn sau sac va kinh trong tdi tat cd cac tap the, cac cd nhan dd tao dieu kien giup dd tdi trong qua trinh hoc tap va nghien citu. Triidc het tdi xin bay to long biet dn sau sac tdi Thay hitdng dan luan van Tien si Tran Chi Thien va cac thay co giao da trite tiep giang day va giup dd tdi trong suot qua trinh hoc tap, nghien ciiu va hoan thanh luan van nay. Tdi xin chan thanh cam dn Ban Giam hieu va Phong Dao tao - Khoa hoc & Quan he Quoc te, Tritdng Dai hoc Kinh te va Quan tri Kinh doanh Thai Nguyen va Ban Giam hieu, Ban Chu nhiem Khoa Sau Dai hoc Tritdng Dai hoc Nong Lam Thai Nguyen dd to chitc va dao tao Thac si Kinh te giup tdi cd cd hoi ditdc tham gia hoc tap. Tdi xin chan thanh cam dn sit giup dd cua Ban Giam hieu va Phong Dao tao Tritdng Trung hoc Kinh te - Ky thuat tinh Ha Giang, Sd Nong nghiep & phat trien nong thon, Sd Tdi nguyen & Moi tritdng, Uy ban nhan huyen Bac Quang, Phong Nong nghiep, Phong Thong ke, Phong Dia chinh, cac Chu trang trqi, Can bo xa cua huyen Bac Quang ndi tdi trite tiep dieu tra. Tdi xin bay to long biet dn sit giup dd nhiet tinh cua cac chu trang trqi, ba con nong dan cac xa thuoc huyen Bac Quang trong qua trinh lam luan van. Tdi xin cam dn nhitng ngittii than trong gia dinh dd giup tdi luc kho khan, vat va de hoan thanh luan van. Tdi xin cam dn cac ban be dong nghiep gan xa dd dong gop nhieu y kien quy bau de giup dd tdi hoan thanh luan van. Thai Nguyen, thang 6 nam 2005 Dd T hi B ich Loan ii Lui n van tot nghiep Do Thi Bich Loan —>&£□£?- DA NH M U C CAC C H 0 V IE T T A T TT NghTa Ch& viet ta t 1. BQ Binh quan 2. c, Gia tri hoan von co dinh (K hau hao tai san c d dinh) 3. CPHI Chi phi 4. D, La cac bien gia djnh 5. DTICH Dien tfch 6. D TD TN Dien tfch dat tu nhien 7. GO Gia trj san xuat 8. IC Chi phi trung gian 9. V on ky thuat. 10. K L Lao dong 11. LD Lao dong 12. LN L am nghiep 13. M Gia tri thang dir 14. MT Moi trirong 15. NN N ong nghiep 16. NQ N ghi quyet 17. Pi Gia tri san pham thu: i 18. Q, San ph^rn th u i 19. Q LY Q uan ly 20. TT T rang trai 21. V Chi phi lao dong 22. VA Gia tri gia tang Lu$n van tot nghiep £ 2 £$■— Dd Thi Bich Loan DANH M UC CAC BANG BIEU Ten bang Bang T ran g 15 --------- —1 25 01 Dien tfch binh quan/m ot trang trai cua m ot so niroc tren the gidfi 02 Hien trang sir dung dat a Bdc Q uang tir 2001 - 2003 03 Phan bo lao dong tren dia ban huyen E&c Q uang phan theo dia ban cu tru va nganh nghe san xuat 26 04 Tinh hinh dan so vao lao dong cua huyen B^c Q uang nam 2003 28 05 Gia tri san xuat cong nghiep va Tieu thu cong nghiep va Xay dung _ 33 i co ban cua huyen B^c Quang 1 i 06 Gia tri san xuat cac nganh kinh te huyen Bac Q uang 34 07 Q uy m o dien tfch cua cac trang trai di6u tra 44 08 Thuc trang nhan khau va lao dong binh quan cua trang trai 45 09 Tinh hinh sir dung dat dai cua cac trang trai dieu tra 47 10 T huc trang nguon von va tai san cua cac trang trai di£u tra 49 11 Q uy m o san xuat cua cac trang trai di6u tra 51 12 Gia tri san xuat binh quan cua cac trang trai di6u tra 53 13 Chi phf trung gian binh quan cua cac trang trai di£u tra 55 14 G ia tri gia tang binh quan cua cac trang trai dieu tra 58 15 Mot so chi tieu hieu qua kinh te va ty suat hang hoa binh quan cua trang trai 60 16 Mot so nhan to anh huong den gia tri gia tang cua trang trai 63 17 K iem dinh t ve sir sai khac giua gia tri cua cac to 64 18 A nh huong cua cac nhan to san xuat toi gia tri gia tang cua trang trai 65 IV Lu$n van tot nghiep Jt,— — Do Thi Bich Loan M UC LUC Tri Ma Dan 1 1. Tfnh cap thiet cua d£ tai 2 2. Muc tieu nghien cuu 3 2.1. M uc tieu chung 3 2.2. Muc tieu cu the 3 3. Doi tuong nghien cuu 3 4. Pham vi nghien cu'u 3 4.1. Ve khong gian 3 4.2. Ve thefi gian 3 Chutfng I: Co s a ly luan va thirc tiln ve kinh te trang trai 4 1.1. Co' so ly luan 4 1.1.1. The nao la trang trai va kinh te trang trai 4 1.1.2. D ac trung cua kinh te trang trai 4 1.2. C o so thuc ti6n 6 1.2.1. NhCrng tieu chi de xac dinh ho la trang trai 6 1.2.2. N h u n g yeu to dam bao sir ton tai va phat trien cua kinh te trang trai 8 s 1.2.3. Y nghTa kinh te, xa hoi va m oi trudng cua kinh te trang trai 12 1.3. So luoc qua trinh hinh thanh va phat trien cua kinh te trang trai 14 1.3.1. Tren the gidi 14 1.3.2. Tai Viet Nam 16 1.3.3. Tren dja ban tinh H a G iang 18 Chirong II : Dac diem dia ban nghien curu va phircmg phap nghien curu 20 2.1. D ac diem dia ban nghien curu 20 2.1.1. D ieu kien tu nhien 20 2.1.2. D ieu kien kinh te- xa hoi 26 2.2. P huong phap nghien curu 34 2.2.1. C o so phirong phap lu^n 34 v Luan van tot nghiep — 's.K J-er— D6 Thi Bich Loan 2.2.2. Cac phuong phap cu the 35 2.2.3. He thong chi tieu nghien cuu, phan tfch 41 Chirang II I : T huc trang va cac giai phap kinh te chu yeu de phat trien kinh te trang trai a huyen B&c Q uan g 44 3.1. Thuc trang phat trien kinh te trang trai 6 huyen Bac Q uang 44 3.1.1. Quy mo dien tfch cua cac trang trai di6u tra 44 3.1.2. Thuc trang nhan khau va lao dong cua cac trang trai 44 3.1.3. Thuc trang sir dung dat dai cua cac trang trai 46 3.1.4. Thuc trang tai san va nguon von cua cac trang trai 48 3.1.5. Q uy m o san xuat cua cac trang trai 50 3.1.6. Gia tri san xuat cua cac trang trai 52 3.1.7. Chi phi binh quan cua cac trang trai 54 3.1.8. Gia trj gia tang binh quan cua cac trang trai 57 3.1.9. Hieu qua kinh te cua cac trang trai 59 3.1.10. Moi quan he v6i thi trudng cua cac trang trai 61 3.2. Phan tfch cac nhan to anh huong den ket qua san xuat cua cac trang trai 63 3.2.1. Sir dung phuo'ng phap phan to 63 3.2.2. Sir dung ham san xuat C obb-D ouglas 65 3.3. N hung thuan loi, kho khan khi phat trien kinh te trang trai a Bac Q uang 68 3.4. Cac giai phap kinh te chu yeu nham phat trien kinh te trang trai 6 huyen Bac Q uang 70 3.4.1. Q uan diem , dinh hu6ng, m uc tieu phat trien kinh te trang trai 70 3.4.2. M ot so giai phap kinh te chu yeu de phat trien kinh te trang trai 72 K et luan 86 Tai lieu th am khao 88 Phu luc 90 VI LuMn van tot nghiep — - 06 Tlli ^ lcJ 1- ^ oan m o d a u 1. TINH CAP THIET CUA DE T AI Trai qua gan 20 nam doi mdi (1986 - 2004), nen nong nghiep nuac ta da dat duoc nhung thanh tiru ndi bat. Tu mot nude phd bien la san xuat tieu nong, tu cung tu cap, Viet Nam da va dang xay dung mot nen nong nghiep hang hoa, dam bao an toan luong thuc quoc gia va co ty suat hang hoa ngay cang Ion, cai thien vi tri cua minh trong khu vuc va tren the gidi. Nude ta da trd thanh nude xuat khau gao dung hang thu hai tren the gidi, vdi muc xuat khau ldn hang nam tu 4 - 4,5 trieu tan va la mot trong nhung nude cd san luong ldn ve xuat khau ca phe, dieu, tieu tren the gidi. Kinh te trang trai trong khap ca nude da dong gop mot phan quan trong vao su phat trien virot bac nay. Tren the gidi, kinh te trang trai duoc hinh thanh tuong doi sdm, tuy tung thdi ky ma cd nhung hinh thuc, ten goi khac nhau nhung cd dac diem chung la san xuat mang tinh hang hoa tu chu vdi gia tri san xuat ldn. 6 Viet Nam, kinh te trang trai da hinh thanh va trai qua nhung giai doan lich su khac nhau cua qua trinh phat trien. Tuy nhien, trang trai gia dinh mdi chi phat trien tu dau thap ky 90 sau khi cd Nghi quyet 10 cua Bo Chinh tri va Luat dat dai ra ddi (1993) vdi day du nam quyen quan trong la ehuyen ddi, ehuyen nhuong, eho thue, thua ke va the chap. Phat trien kinh te trang trai la xu hudng tat yeu trong san xuat nong nghiep, nong thon hien nay. Thuc chat cua kinh te trang trai la budc phat trien cao cua kinh te nong ho, la budc phat trien mang tmh quy luat tu nhien, khi ma mot so ho nong dan trong qua trinh phat trien san xuat dat duoc trinh do cao. cd von, cd dat, tfch luy duoc nhieu kinh nghiem, dac biet la cd y chi vuon len lam giau chinh dang eho minh va cho xa hoi. Hinh thanh va phat trien trong dieu kien mdi, hien nay kinh te trang trai dang to ra la mot hinh thCre td ehue, san xuat cd tmh iru viet bdi no dang gop phan khai thac nhung vung dat hoang hoa. dat trong doi nui troc. lay thut, gop phan ngan man, giai quyet cong an viec lam, ehuyen dich co cau kinh te trong Lu£n van tot nghiep _____ Do Thi Bich { ° (^rl — nong nghiep, nong thon, tao ra sir can bang sinh thai, bao ve mdi trudng, nham phat trien mot nen nong nghiep ben vung. Tuy vay, trong qua trinh phat trien kinh te trang trai, da nay sinh nhieu van de ve ly luan va thuc ti<§n doi hoi phai giai quyet kip thdi lien quan den nhan thuc, den co che chinh sach cua nha nude: ve dat dai, ve phat trien co sd ha tang, ve quyen loi cung nhu nghla vu cua chu trang trai trudc phap luat... nham cung cd va phat trien loai hinh nay mot each tfch cuc, dn djnh va b6n vung. Da cd rat nhieu cong trinh nghien cuu ldn nho khac nhau ve kinh te ho nong dan ndi chung va kinh te trang trai ndi rieng d khap cac vung, mien trong ca nude. Nhin chung, cac cong trinh nghien cuu da neu ra va deu mong muon lam sang to co sd ly luan va thuc ti6n cua kinh te ho nong dan, kinh te trang trai de tim ra nhung hudng di, de xuat nhung giai phap nham phat huy vai tro cua kinh te trang trai trong nen nong nghiep day tiem nang nay. Tuy vay, san xuat nong nghiep duoc di6n ra tren khong gian rong ldn, do vay mdi vung, tham chi mdi tieu vung cung cd su khac biet ve dieu kien tu nhien va kinh te- xa hoi nen cac trang trai d mdi vung cung cd nhung dac diem khac nhau. Bac Quang la huyen mien nui phia Bac cua tinh Ha Giang cd tiem nang ldn ve dat nong, lam nghiep. Phat trien kinh te trang trai la hudng di dung ddn, can duoc quan tarn giup dd bang nhung chinh sach hop ly, gop phan khai thac mot cach cd hieu qua va ben vung tiem nang dat dai, lao dong d dia phuong. Viec nghien curu ly luan va khao sat thuc ti6n ve kinh te trang trai trong huyen Bac Quang, tu dd de ra cac giai phap chu yeu de phat trien cac trang trai tren dia ban huyen Bac Quang cd y nghla rat quan trong. Xuat phat tir thuc te dia phuong, vdi kinh nghiem cong tac trong thdi gian qua, de tai: “Thuc trang va gidi phap chu yeu nhdm phat trien kinh te trang trqi a huyen Bac Quang tinh Ha Giang ” da duoc chon de nghien curu. 2 Lu$n van tot nghiep Do Thi Bich Loan — 2. MUC TIEU NGHIEN CUU 2.1. Muc tieu chung Danh gia thuc trang phat trien kinh te trang trai a huyen Bac Quang tinh Ha Giang nham phat hien ra cac tiem nang chua duoc khai thac. Tu do co nhung giai phap phat tri6n kinh te trang trai mot cach co hieu qua, tang thu nhap nang cao doi song cua nhan dan trong vung gop phan thuc day phat trien nong nghiep, nong thon tren dia ban. 2.2. Muc tieu cu the - He thong hoa duoc nhung van de co tmh chat ly luan ve kinh te trang trai. - Danh gia duoc thuc trang phat trien cac loai hinh kinh te trang trai tren dia ban cua huyen Bac Quang - tinh Ha Giang. - Chi ra duoc mot so nguyen nhan chu yeu anh huong den hieu qua kinh te trang trai. - Dua ra duoc nhung giai phap chu yeu de’ phat trien kinh te trang trai mot cach co hieu qua cao 6 vung nghien ciiu. 3. DOI TUONG NGHIEN CUU Doi tuong nghien cun cua de tai la cac van de ve thuc trang va giai phap phat trien cac trang trai hien co 6 huyen Bac Quang - Ha Giang. 4. PHAM VI NGHIEN CUU 4.1. Ve khong gian Nghien ciru tren dia ban cua huyen Bac Quang - Tinh Ha Giang. 4.2. Ve then gian - So lieu lich su: chu yeu giai doan 2000-2003 - So lieu hien trang nam 2003, duoc dieu tra nam 2004 3 Dd Thi Bich Loan Luin van tot nghiep C H l/G N G I C O S 6 LY L U A N VA T H l/C T lfeN V E K IN H T E T R A N G T R A I 1.1. CO S() LY LUAN 1.1.1. The nao la trang trai va kinh te trang trai Trang trai la ca sa, la doanh nghiep kinh doanh nong nghiep cua mot hoac mot so nhom nha kinh doanh.[17] Kinh te trang trai la mot hinh thuc to chuc kinh te co so trong nong nghiep, la doanh nghiep true tiep to churc san xuat ra nong san hang hoa dua tren co so hiep tac va phan cong lao dong xa hoi bao gom ca lao dong gia dinh va lao dong lam thue. C) cac trang trai, chu trang trai dau tu von thue muon phan Ion lao dong, thue muon hoac mua sSm cac tu lieu san xuat de hoat dong kinh doanh theo yeu cau cua nen kinh te thi trudng, duoc nha nude bao ho theo luat djnh.[17] Vi vay, khi ndi den ban than trang trai tuc la chung ta ndi den mot co so, mot thuc the kinh te dang san xuat kinh doanh trong llnh vuc nong, lam nghiep. Con noi den kinh te trang trai la noi den mot loai hinh hoat dong kinh te trong linh vuc nong, lam nghiep vdi nhung mdi quan he giua kinh te, xa hoi va mdi trudng xung quanh - noi phat sinh ra va chi phoi hoat dong san xuat kinh doanh cua cac trang trai. 1.1.2. Dac trung cua kinh te trang trai Kinh te trang trai 6 nude ta duoc quan niem khac hdn vdi kinh te ho nong dan. Kinh te ho nong dan thudng duoc hieu la kinh te tieu nong, su dung lao dong gia dinh la chinh, chu yeu nham thoa man cac nhu cau tieu dung cua ho gia dinh. Kinh te trang trai la mot hinh thuc kinh te nong nghiep mang tinh san xuat hang hoa, cd su dung lao dong thue ngoai, san xuat vdi muc tieu chmh de phuc vu thi trudng. Kinh te trang trai cd nhung dac trung sau:[ 1] - San xuat mang tinh hang hod: Kinh te trang trai chu yeu la san xuat ra hang hoa va dich vu ngay cang nhieu dap ung nhu cau cua thj trudng de thu duoc Lu$n van tot nghiSp — Do Thi Bich Toan lcri nhuan, tfch luy von nham phat trien mo rong duoc quy mo san xuat. Con ho tieu nong chi san xuat nong nghiep la chu yeu de tu dap ung nhung nhu c£u hang ngay cua gia dinh. Thong thuong, ngudi nong dan phai trich mot luong san pham lam ra cua minh dem ban de co tien chi tieu cho cac nhu cau tai san xuat va sinh hoat thuong ngay cua gia dinh nhung phan ban do khong nham muc dich kinh doanh thu loi nhuan va mo rong phat trien san xuat. - Trinh do ehuyen mon hod, tap trung hod: Hien nay, trong san xuat nong nghiep chia ra lam 3 cap do: Cac xi nghiep, lam trudng, nong trudng san xuat hang hoa theo huong ehuyen mon hoa, tap trung hoa cao nhat. Kinh te ho nong nghiep san xuat chi nham dap ung nhu cau cua gia dinh, day la kieu san xuat manh mun, nho le khong mang tinh ehuyen mon hoa Kinh te trang trai thuoc loai giua, phat trien san xuat vdi muc dich kinh doanh. Quy mo san xuat, von dau tu, trang thiet bi, lao dong... Ion hon nhieu so vdi kinh te ho. Do vay, se tao ra khoi luong san pham vuot nhu cau cua gia dinh de thanh hang hoa cung cap cho thj trucmg. Mat khac, do muc tieu la loi nhuan nen san xuat kinh doanh 6 trang trai phai di vao ehuyen mon hoa, tap trung hoa. - Trinh do dp dung khoa hoc ky thuat: So vdi kinh te ho nong ho, kinh te trang trai vdi muc tieu la san xuat hang hoa ban ra thj trudng de thu lai. Do vay, dau tu de trang bi va ap dung nhung ky thuat mdi cho viec san xuat kinh doanh nham nang cao nang suat, chat luong san pham. Chi cd nhu vay, kinh te trang trai mdi san xua't ra khoi luong hang hoa cd sue canh tranh tren thi trudng. Ro rang la de ehuyen tu kinh te ho nong dan binh thuong sang lam chu trang trai la mot budc ehuyen bien ve chat tren nhieu linh vuc tir tu duy den trinh do ky thuat, quan ly va phong each lam an mdi trong nen kinh te thi trudng dap umg nhu cau tat yeu cua cong cuoc cong nghiep hoa, hien dai hoa nong nghiep, nong thon. - M oi quan he vdi thi trudng: Ddi vdi kinh te trang trai, viec hach toan dudi hinh thurc gia tri la tdi can thiet. Hoat dong san xuat kinh doanh phai luon gan chat vdi thi trudng, lay thi trudng va loi nhuan la muc tieu, la dich cuoi cung 5 Lu$n van ttft nghiep — Do Thi Bich Loan cho hoat dong san xuat kinh doanh cua minh. Do vay, chu trang trai phai luon tim hieiu, nghien cun thi trudng trong va ngoai vung, tu do tim ra xu huong, nhu cau cua thi trudng de co chien luge san xuat kinh doanh va marketing cho san pham hang hoa cua trang trai minh. - Chii trang trai - nha kinh doanh: Tuy khong hinh thanh bo may td chuc quan ly, chu yeu la sir dung lao dong cua gia dinh viec thue muon lao dong chi phat sinh khi thuc su can thiet vdi quy mo han che (tuy hien nay mot so trang trai quy mo tuong ddi ldn da thue lao dong thuong xuyen) chu trang trai la ngudi cd dau oc to chu'c, biet hach toan 16, lai cd khao khat va tham vong lam giau. 1.2. CO SCI THUC TlfiN 1.2.1. Nhung tieu chi de xac djnh ho la trang trai. Ngay 23/6/2000 Lien Bo Nong nghiep va Phat trien nong thon -Tong cuc Thong ke da ky van ban sd 69/1TLB/BNN- TCTK hudng dan tieu chf de xac djnh kinh te trang trai. Noi dung van ban nhu sau:[16] Trong nhung nam gan day, kinh te trang trai phat trien manh d hau khap cac dja phuong trong ca nude, hinh thanh loai hinh san xuat mdi trong nong nghiep va nong thon nude ta. Do chua cd quy dinh thong nhat cua cac bo, nganh trung uong ve tieu chi trang trai nen cac dia phuong tu dat ra nhung tieu chi ve trang trai dua vao tinh chat san xuat hang hoa, dau gia su e .. ,,nen sd lieu thong ke ve kinh te trang trai chua that chuan xac, ranh gidi giua kinh te ho nong dan va kinh te trang trai khong rd rang, kho khan cho viec danh gia thuc trang va xay dung cac chmh sach ddi vdi kinh te trang trai. Chinh phii da cd nghi quyet 03/2000/NQ - CP ngay 02/02/2000 ve kinh te trang trai. Nghi quyet cua Chmh Phii, Lien Bo Nong nghiep va PTNT va Tong cuc Thong ke quy djnh hudng dan tieu chi de xac djnh kinh te trang trai nhu sau: 1.2.1.1. Cac doi tuong , nganh san xua't duoc xem xet de xac dinh la kinh te trang trqi gom: Ho ndng dan, ho cong nhan Nha nude va lire luong vu trang da nghi huu, cac loai h6 thanh thj va cac ca nhan ehuyen san xuat (bao gom nong 6 Lu$n van tot nghiep —^ 0 ^ — Do Thi Bich Loan nghiep, lam nghiep, nudi trong thuy san) hoac san xuat nong nghiep la chinh, co kiem nhiem cac hoat dong dich vu phi nong nghiep a nong thon. [ 16 ] 1.2.1.2. Tieu chi dinh luong de xac dinh la kinh te trang trqi [16] Mot ho san xuat nong nghiep, lam nghiep, nuoi trong thuy san dugc xac djnh la trang trai phai dat dugc hai tieu chi djnh lugng sau day: 1. Gia trj san lugng hang hoa va djch vu binh quan 1 nam: - Ddi vdi cac tinh phfa Bac va Duyen hai mien Trung tir 40 trieu trd len - Ddi vdi cac tinh phfa Nam va Tay nguyen tir 50 trieu trd len 2. Quy mo san xuat phai tuong ddi ldn va vugt troi so vdi kinh te nong ho tuong ung vdi timg nganh san xuat va viing kinh te a. Trang trai trong trot - Trang trai trong cay hang nam + Tir 2 ha trd len ddi vdi cac tinh phfa Bac va Duyen hai mien Trung + Tir 3 ha trd len ddi vdi cac tinh phfa Nam va Tay nguyen - Trang trai trong cay lau nam + Tir 3 ha trd len ddi vdi cac tinh phfa Bac va Duyen hai mien Trung + Tir 5 ha trd len ddi vdi cac tinh phfa Nam va Tay nguyen - Trang trai lam nghiep + Tir 10 ha trd len ddi vdi tat ca cac viing trong ca nude b. Trang trai chan nuoi - Chan nudi dai gia sue: trau, bo... + Chan nudi sinh san, lay sua cd thudng xuyen tir 10 con trd len + Chan nudi lay thjt cd thudng xuyen tir 50 con trd len - Chan nudi gia sue: lgn, de ... + Chan nudi sinh san cd thudng xuyen ddi vdi lgn 20 con trd len, ddi vdi de, curu tir 100 con trd len + Chan nudi lgn thit cd thudng xuyen tir 100 con trd len (khong ke lgn sQra) de thit tir 200 con trd len - Chan nudi gia c£m: ga, vit, ngan, ngdng,... 7 Lu$n vMn to t nghiSp Do Thi Bich Loan + Co thudng xuyen tu 2000 con trd len (khong tinh sd dau con dudi 7 ngay tudi) c. Trang trai nudi trdng thuy san - Dien tfch mat nude de nudi trong thuy san cd tu 2 ha trd len (rieng ddi vdi nudi tom thit theo kieu cong nghiep tu 1 ha trd len) d. Ddi vdi cac loai san pham nong lam nghiep, nudi trdng thuy san cd tmh chat dac thu nhu: trong hoa, cay canh, trong nam, nudi ong, giong thuy san va thuy dac san, thi tieu chf xac dinh la gia trj san luong hang hoa. 1.2.2. Nhurng yeu to dam bao sir ton tai va phat trien cua kinh te trang trai 1.2.2.1. Dieu kien ve kinh te, xa hoi va moi trudng - Sit tac dong tich cuc va kip thdi cua nha nuac Nha nude da cd nhung chu truong phat trien nen kinh te nhieu thanh phan theo dinh hudng xa hoi chu nghla cd su quan ly cua nha nude. Trong nong nghiep, cong nhan ho nong dan la don vi kinh te tu chu d nong thon, thira nhan dja vj phap ly binh dang cua ho trudc phap luat, nha nude giao quyen su dung dat lau dai cho cac ho nong dan, tao dieu kien de trang trai gia dinh phat trien. - Cac chinh sach ve tin dung, tro gia dau vao, dau ra hoac tarn tru nong san hang hoa, m iin giam thue nong nghiep ddi vdi cac trang trai da tao ra nhung thuan loi thuc day su phat triln kinh te ho nong thon, phat trien kinh te trang trai. Mat khac, nha nude con quan ly, dieu tiet nen kinh te phat trien dung hudng, khac phuc nhung bien dong bat on cua nen kinh te thi trudng gay thiet hai cho ngudi san xuat nong nghiep trong nhung budc thang trzim cua nen kinh te thi trudng bao ve loi fch cua ngudi nong dan. - S u hinh thanh nhUng trung tarn, ca s a th u mua, ch eb ien nong san Day la nhung co sd san xua't cong nghiep, tieu thu khoi luong ldn nong san nong nghiep san xua't ra de’ tao ra nhung nong san hang hoa cd gia tri kinh t€ cao horn. Tir dd se thuc daiy cac trang trai tap trung vao san xuat hang hoa theo hirdng chuy6n mdn hoa xung quanh cac co sd san xua't. Vf du: trang trai chuydn trdng mfa xung quanh nha may dudng, trang trai trong che xung 8 Lu£n van to t nghiep — Do Thi_Bich_ Loan quanh nha may che, trang trai chan nuoi bo sua xung quanh nha may che bien sua.... da tao ra mot mdi lien ket huu co, ben vung nong - cong nghiep thuc day nhau cung phat trien. Co nen nong nghiep phat trien thi mdi tao ra nhung dieu kien can thiet cho cong nghiep che bien phat trien. Su phat trien cua cong nghiep che bien lai dSn den nay sinh nhu cau cung cap nguyen lieu. Do la nhung dong luc thuc day manh me su phat trien san xuat hang hoa cua cac trang trai a nude ta. - Su phat trien cua ccf sd ha tang Khong giong nhu cac nganh kinh te khac, san xuat nong nghiep duoc phan bo tren dja ban rong khdp tren moi vung mien trong nude. Do vay, co sd ha tang noi chung ddi v6i san xuat nong nghiep co vai trd rat quan trong ma dudng giao thong la dieu kien quan trong ddi voi nen nong nghiep hang hoa noi chung, ddi voi san xuat cua trang trai noi rieng. Co dudng giao thong thi vat tu san xuat (giong cay, vat nuoi, phan bon...) mdi duoc dua den noi san xuat kjp thdi va san pham hang hoa san xuat ra mdi duoc dua di tieu thu den cac nha may, den thi trudng duoc nhanh chong. Ddi voi nhung san pham tuoi song dd hu hong thi khau van ehuyen gan nhu quyet dinh gia tri kinh te cua hang hoa. He thong giao thong da dang va thuy loi con la dieu kien tao ra mdi quan he lien ket gan gui giura cac co sd tieu thu hang hoa nong san va cac trang trai san xuat. San xuat nong nghiep co ddi tuong la cay trong va vat nuoi ma trong ddi song cua chung nude co vi tri sd mot. Do vay, trong san xuat nong nghiep viec cung cap nude cung nhu viec phong chong lu lut, ngap ung la bien phap quan trong hang d£u dam bao cho su phat trien binh thudng cua chung. Dac biet, san xuat d cac trang trai yeu cau phai co he thong thuy loi dam bao cho nang suat cay trong dat cao va on dinh, nang cao dien tfch gieo trong, co kha nang han che duoc nhung rui ro. Muc dich cuoi cung cua trang trai la thu duoc loi nhuan cao. Do vay, yeu to thi trudng la yeu to quan trong khong the thieu duoc trong cac dieu kien can thiet cho su phat trien kinh te trang trai, vi thj trudng la noi trao doi, 9 Lu$n van tot nghiep Do Thi Bich Loan — giao liru hang hoa. Trirdc het, cho la noi tap trung nhieu ngudi mua, ngudi buon ban, vi vay sir hinh thanh nhung khu cho tai nhung cum xa, nhung noi dau moi giao thong se thuc day cac trang trai san xuat tang khoi luong va tang chat luong san pham de tang sue canh tranh. - Su tien ho cua khoa hoc ky thuat: Quy mo va dac diem dat dai cua mdi trang trai thudng cd sir thay doi, tuy nhien su thay doi nay lai n£m trong mot gidi han nhat dinh, viec tang he sd sir dung dat cung cd gidi han, con dudng md rong tang khoi luong va chat lugng san pham cua cac trang trai chinh la ap dung tien bo ky thuat, ap dung cong nghe mdi, viec sir dung cac giong mdi da dua nang suat cay trong vat nudi tang nhanh. Ngay nay, viec dua cong nghe sinh hoc vao san xuat nong nghiep se con hira hen nhirng trien vong va ket qua phi thudng trong thuc te san xuat cua nude ta. 1.2.2.2. Nguon luc ben trong cua trang trqi Trong cung mot mdi trudng kinh te xa hoi nhu nhau, khong phai bat cti ho nong dan nao cung phat trien thanh trang trai. Con dudng khoi su va on tinh cua mdi trang trai cd nhung dac diem rieng. Dd la qua trinh phat trien ieng cua mdi trang trai. Nhung dieu kien dd bao gom: - Pliam chat va nang luc cua chu trang trqi: La ngudi tao dung va dieu anh moi hoat dong san xuat kinh doanh cua trang trai, su hung thinh hay that ai cua trang trai deu phu thuoc nang luc cua chu trang trai. Do vay, ddi hoi iii trang trai phai: + Cd y chi vuon len thoat khoi ngheo nan, kien djnh muc tieu da de ra, lai thuc sir bj thdi thuc bdi y chi vuon len, chap nhan gian kho. mao hiem de n hudng di len. Tuy nhien cung khong dugc bong bot, de ra nhung ke hoach khong Vng. qua vdi dieu kien cua minh ma phai la nhung ke hoach cd tmh kha thi. + Cd kha nang quan ly: ngudi chu trang trai phai cd kha nang to chuc va in ly san xuat: quy hoach, bo' tri dat dai, sap xep va sir dung lao dong hgp ly. 10 Lu$n van tot nghiep 06 Thi Bich Loan + Kinh doanh phai dat chat lugng va hieu qua cao: chu trang trai la ngudi thuc hien cong viec kinh doanh dem lai hieu qua cao, tir do tao ra lai the so sanh tuong doi ve san pham cua minh trong viing thj trudng dd. + Trong qua trinh thuc hien ke hoach kinh doanh cua minh chu trang trai phai cd nhung kinh nghiem, hieu biet nhat djnh ve nhung cong viec minh se thuc hien va cung cd nhung kien thuc nhat djnh ve ky thuat. Kinh nghiem va tri thuc can duoc bo xung, ket hop hai hoa vdi nhau. Tat nhien, khong phai mdi chu trang trai khi tien hanh hoat dong san xuat deu dat duoc nhung tieu chuain tren ma phai trai qua mot thdi gian phan dau, hoc hoi, tfch luy kinh nghiem ngay tren trang trai cua minh. Mdi budc di, mdi viec lam, mdi thanh cong, that bai deu giup ho rut ra nhung bai hoc kinh nghiem bo fch va thiet thuc. - S u tich tu dat dai, von, life luang lao dong Dat dai, von, lao dong la ba yeu to' co ban, quan trong trong nong nghiep, thieu mot trong ba yeu to' tren thi khong the tien hanh san xua't duoc. Doi vdi trang trai, viec tap trung ruong dat la rat can thiet song lai phu thuoc vao quy dat tu nhien va tap quan cua ngudi dan trudc day, ruong dat luon bj phan tan d nhieu khu vuc viec ehuyen nhuong, tap trung can phai cd thdi gian dan den viec hinh thanh va phat trien cac trang trai khong dong deu ve thdi gian va quy mo. Nhan thay dieu nay, nude ta da cd nhieu chmh sach thfch hop tao dieu kien de cac trang trai cd du dat de tien hanh san xua't kinh doanh. Cd dat chua du, cac trang trai phai cd luong von nhat djnh de dau tu cho qua trinh san xua't: mua vat tu, cong cu, may m o c ... - Thuc hien hach toan va phan tich kinh doanh Trong san xua't kinh doanh, doanh thu la ket qua thu duoc, song muc dich cud'i cung la loi nhuan. Do vay, viec hach toan va phan tfch hoat dong san xuat kinh doanh la co sd de chu trang trai nam vung hoat dong tai chfnh thu chi va didu tiet mot cach hop ly, khoa hoc de chi phf san xuat 6 muc tha'p nhat. De hach toan va phan tfch hoat dong san xua't kinh doanh ngudi chu trang trai 11 Lu$n van tot nghiep T)d Thi Bich Loan — phai lap cac loai so sach can thiet de ghi chep: so thu chi tirng khoan muc, so ban san pham... Tom lai, hai nhom dieu kien tren thuc chat la nhung dieu kien khach quan va chu quan can thiet cho su hinh thanh va phat trien cua kinh te trang trai. M6i dieu kien co tarn quan trong va y nghla nhat djnh. Tuy nhien, cung khong the chd co du nhung dieu kien tren thi moi tien hanh xay dung trang trai ma ngudi chu trang trai phai tfch cuc van dong, tan dung nhung dieu kien co san va thuc hien nhung bien phap de hoi tu nhung dieu kien can thiet khac. Trong qua trinh phat trien vira xay dung vua bo xung, cung cd de cac trang trai ngay cang ho tu du nhung dieu kien dam bao su phat trien ben vung va hieu qua cao cua loai hinh kinh te mang tmh uu viet nay. 1.2.3. y nghla kinh te, xa hoi va mdi trucmg cua kinh te trang trai Kinh te trang trai tren the gidi cd ljch su hinh thanh va phat trien lau ddi, khang djnh vi tri va vai trd cua no ddi vdi qua trinh phat trien nong nghiep: cd the ndi mdi trang trai la “te bao" quan trong cua nen nong nghiep hang hoa, la bo phan cau thanh quan trong cua he thong nong nghiep. Kinh te trang trai da va dang khoi day nhieu vung dat hoang hoa, doi nui troc, su dung mot phan stic lao dong du thua tai chd de san xuat ra nong san hang hoa. Ben canh dd, no con cd vai trd quan trong trong viec chong xoi mon, gop phan han che lu lut va han han. Kinh te trang trai da pha vd nen san xuat tu cung tu cap, gop phan tich cuc hinh thanh va phat trien manh me nen san xuat hang hoa dap ting cac nhu c£u ngay cang tang cua con ngudi. “ ... Hien nay nuac My vai 2,2 trieu trang trqi dd san xuat han 50% san luang dau va ngo cua toan the giai, nuac Phap vai 980 nghin trang trqi da san xuat ra nong san gap 2,2 Ian nhu cau trong nuac, Ha Lan vai 128 nghin trang trqi, trong do cd 1.500 trang trqi ehuyen trdng hoa ma hang nam san xuat ra 7 ty bong hoa va 600 trieu chau hoa, trong do 70% danh cho xuat khau. Cac trang trqi a Malaixia nam 1992 san xuat ra 6,4 trieu tan dau co chiem 53% tong san luang dau co the giai". [101 12 Lu$n van tot nghiep Vo Thi Bich L ° an Di doi voi khoi lugng hang hoa khdng lo do la qua trinh tang len cua nang suat lao dong dat muc do rat cao "... Nang suat lao dong nong ngluep d ia c ac trang trai a cac nude dd lioan thanh cong nghiep hod ngay cang tang len va dat mite do kha cao. San lifting nong san lam ra ciia mot lao dong nong nghiep den nam 1990 du nuoi duoc tit 20 den 100 ngitdi: d Bi - 1 0 0 ngitdi, Oxtrdylia 35 ngudi, Anh 95 ngudi, My 80 ngudi, Ha Lan 60 ngudi, Canada 55ngudi... ”. Tuy nhien, vdi cac nude dang phat trien bat dau cong nghiep hoa thi nang suat lao dong con thap mot lao dong lam ra san pham du nuoi tir 4 den 5 ngudi. [10] Kinh te trang trai phat trien tao ra san pham cung cap dau vao cho cac nganh cong nghiep: cong nghiep che bien, djch vu... mat khac, tieu thu san pham d^u ra cua nhung nganh cong nghiep san xuat: san xuat vat tu, hoa chat..., gop phan hinh thanh co cau kinh te nong nghiep - cong nghiep - djch vu. Kinh te trang trai phat trien gop phan phat huy noi luc, khoi day tiem nang dat dai, von, lao dong, tao ra cong an viec lam tai ch6 cho ngudi lao dong, giam dugc sir ehuyen djch lao dong tu nong thon ra thanh thj “ ly nong hat ly hitang” dac biet la lao dong thdi vu nong nhan, chu dong “ keo thi trudng” ve khu vuc nong thon. Ben canh do, phat trien kinh te trang trai con gop phan gan ket nhieu ngudi nong dan lai vdi nhau, tinh cong dong dugc cung cd han che dugc te nan xa hoi kfch thfch moi ngudi lam an chan chmh vuon len lam giau chmh dang. Ngoai ra, kinh te trang trai cung da gop phan quan trong vao viec xay dung bo mat nong thon mdi, vi no khong chi nham vao muc tieu kinh te ma con tao ra canh quan mdi cho nhieu vung nong thon. Viec phat trien kinh te trang trai da nay sinh nhieu nhu cau mdi trong timg ho, cung nhu trong cong dong dan cu, nhu nhu cau ve dudng giao thong, dien, thong tin lien lac... dugc xay dung bang cach “nha nude va nhan dan cung lam” da lam thay doi bo mat trong nong thon. Ban than cac mo hinh trang trai se la diem den cho cac khach du ljch sinh thai-nhan van. Cac trang trai , vdi phuong thuc canh tac ben vung 13