Tài liệu Thơ tứ tuyệt thời lý

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NGUYỄN LÊ TUẤN THƠ TỨ TUYỆT THỜI LÝ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGỮ VĂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 2003 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công tành này là của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng đứợe ai công bố trong bất cứ công trình nào khác.. Tác giả luận văn Nguyễn Lê Tuấn MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .....................................................................................................3 MỤC LỤC .................................................................................................................4 PHẦN DẪN NHẬP ..................................................................................................7 1. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI ............................................................................................. 7 2.LỊCH SỬ VẤN ĐỀ ...................................................................................................... 8 3.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 10 4.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................ 10 4.1.Phương pháp thống kê ........................................................................................ 10 4.2.Phương pháp phân tích - so sánh ........................................................................ 11 5.GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU VÀ TÀI LIỆU ............................................ 11 6.KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN ..................................................................................... 11 CHƯƠNG 1: KHÁI NIỆM VỀ THE THƠ TỨ TUYỆT ....................................14 1.1.QUAN NIỆM VỀ THỂ THƠ TỨ TUYỆT ............................................................ 14 1.1.1.Về thuật ngữ “tứ tuyệt” .................................................................................... 14 1.1.2.Hình thức của một bài tứ tuyệt ........................................................................ 16 1.1.3.Thanh bằng và thanh trắc ................................................................................. 18 1.2.MỐI QUAN HỆ GIỮA TUYỆT CÚ VÀ LUẬT THI ............................................ 19 CHƯƠNG 2: ĐẶC TRƯNG NỘI DUNG CỦA THƠ TỨ TUYỆT THỜI LÝ .25 2.1.VÀI NÉT VỀ VĂN HÓA - XÃ HỘI THỜI LÝ ...................................................... 25 2.1.1.Tôn giáo ........................................................................................................... 25 2.1.2.Văn hóa - Nghệ thuật ....................................................................................... 26 2.2.VÀI NÉT VỀ THIỀN TÔNG VIỆT NAM THỜI LÝ ........................................... 27 2.3.NỘI DUNG THƠ TỨ TUYỆT THỜI LÝ .............................................................. 29 2.3.1.Thơ tứ tuyệt thời Lý phản ánh giáo lí và yếu chỉ Thiền tông .......................... 29 2.3.1.1.Thơ tứ tuyệt thời Lý trực tiếp phản ánh yếu chỉ Thiền tông ..................... 30 2.3.1.2.Thơ tứ tuyệt thời Lý gián tiếp thuyết giảng giáo lí đạo Phật và yếu chỉ Thiền tông. ............................................................................................................ 39 2.3.2.Thơ tứ tuyệt thời Lý phản ánh tinh thần “Tam giáo đồng nguyên” ................. 40 2.3.3.Thơ tứ tuyệt thời Lý phản ánh sự khủng hoảng niềm tin đối vối nhà Phật. .... 42 2.3.4.Thơ tứ tuyệt thời Lý phản ánh tinh thần yêu nước. ......................................... 43 CHƯƠNG 3: HÌNH THỨC NGHỆ THUẬT THƠ TỨ TUYỆT THỜI LÝ .....46 3.1.THỂ THƠ ............................................................................................................... 46 3.1.1.Thể thơ ngữ ngôn tứ tuyệt ............................................................................... 46 3.1.2.Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt ................................................................................ 47 3.2.CÁC VẤN ĐỀ VỀ VẦN, NIÊM, LUẬT, ĐIỂN CỐ .............................................. 48 3.2.1.Vần ................................................................................................................... 48 3.2.1.1.Thơ vần trắc ............................................................................................. 48 3.2.1.2.Thơ vần bằng ............................................................................................ 49 3.2.2.Điển cố ............................................................................................................. 49 2.2.3.Niêm luật.......................................................................................................... 51 3.3.KẾT CẤU ................................................................................................................ 51 3.4.TỪ NGỮ ................................................................................................................. 52 3.5.HÌNH THỨC TỔ CHỨC CÂU .............................................................................. 54 3.6.CON NGƯỜI .......................................................................................................... 54 3.6.1.Trước hết đó là con người có trí tuệ siêu việt, học vấn uyên thâm, hiểu đạo, hiểu đời. .................................................................................................................... 55 3.6.2.Con người tự do với một tinh thần phá chấp triệt để. ...................................... 57 3.6.3.Con người hòa đồng......................................................................................... 58 3.7.THIÊN NHIÊN ...................................................................................................... 59 3.8.KHÔNG GIAN NGHỆ THUẬT ............................................................................ 61 3.9.THỜI GIAN NGHỆ THUẬT ................................................................................. 61 CHƯƠNG 4: ĐỐI CHIẾU SO SÁNH GIỮA THỂ THƠ TỨ TUYỆT THỜI LÝ VỚI THỂ THƠ TỨ TUYỆT THỜI TRẦN ...................................................63 4.1.VÀI NÉT VỀ VĂN HÓA - XÃ HỘI THỜI TRẦN ................................................ 63 4.3.NGHỆ THUẬT THƠ TỨ TUYỆT THỜI TRẦN .................................................. 74 4.4.ĐỐI CHIẾU, SO SÁNH VÀ KẾT LUẬN ............................................................. 84 PHẦN KẾT LUẬN.................................................................................................88 BẢNG PHỤ LỤC ...................................................................................................91 TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH ....................................................................103 SÁCH TIẾNG VIỆT .................................................................................................. 103 SÁCH TIẾNG TRUNG QUỐC.................................................................................. 106