Tài liệu TĂNG VÀ ĐẠO TRONG HỒNG LÂU MỘNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH KHOA NGỮ VĂN  ĐỀ TÀI Mối liên hệ Tăng và Đạo trong Hồng lâu mộng GVHD: Cô Phan Thu Vân Nhóm thực hiện: Hồng lâu mộng TP HỒ CHÍ MINH THÁNG 5/ 2018 1 Mục lục: Chương 1: Những vấn đề chung 2 1.1 Tác giả........................................................................................................2 1.2 Tác phẩm....................................................................................................6 Chương 2: Đạo và phật trong trong Hồng Lâu Mộng trên phương diện nghệ thuật 7 2.1. Xây dựng nhân vật....................................................................................7 2.2. Không gian.............................................................................................21 2.3 Cốt truyện.................................................................................................27 Chương 3: Đạo và phật trong Hồng Lâu Mộng trên phương diện nội dung 32 3.1. Phê phán xã hội phong kiến.....................................................................32 3.2 Bi kịch.......................................................................................................37 3.3. Tự do cá nhân..........................................................................................46 3.4 Quan điểm mới.........................................................................................50 3.4.1Tình yêu..............................................................................................51 3.4.2 Người phụ nữ...................................................................................52 3.4.3 Xã hội...............................................................................................55 Chương 4 : Mở rộng vấn đề 57 4.1 Tư tưởng thiên mệnh của Nho giáo trong Hồng Lâu Mộng.....................57 4.2. Mộng trong Trang Chu Mộng Hồ điệp và Mộng trong Hồng Lâu Mộng ........................................................................................................................62 4.3. Luân hồi trong Thạch Đầu Ký và con nhện trước miếu Quan Âm trong Truyện cổ phật giáo........................................................................................68 TÀI LIỆU THAM KHẢO 73 2 Chương 1: Những vâấn đềề chung 1.1 Tác giả TÁC GIẢ TÀO TUYẾẾT CẦẦN Quyển tiểu thuyếết Hồồng Lâu Mộng của Trung Quồếc ra đ ời vào th ời Khang Hy, Càn Long, thành cồng của quyển tiểu thuyếết đã đánh dâếu s ự hoàn thi ện c ủa ti ểu thuyếết Trung Quồếc lúc bâếy giờ. Hồồng Lâu M ộng là m ột trong t ứ đ ại danh tác c ủa Trung Quồếc và cha đẻ của nó phải nhắếc đếến đâồu tiến là tác giả Tào Tuyếết Câồn. Tào Tuyếết Câồn tến là Triếm, tự là Mộng Nguyến, hi ệu là Tuyếết Câồn. Hi ện vâẫn chưa có tài liệu chính xác vếồ nắm sinh và nắm mâết c ủa ồng. Tuy nhiến có th ể ồng sinh vào khoảng nắm 1715 hoặc 1724 và mâết vào kho ảng nh ững nắm 1763 ho ặc 1764. Cuộc đời của tác giả được coi là liến tiếếp gặp phải sóng gió, có th ể vì điếồu đó mà người ta nhận thâếy các giá trị cuộc sồếng cao đẹp trong ti ểu thuyếết c ủa Tào Tuyếết Câồn. Vì sao nói cuộc đời của Tào Tuyếết Câồn ph ủ đâồy sóng gió? Có th ể nếu ra những mồếc sự kiện như sau: Gia đình của ồng được coi là một gia đình quý t ộc th ời phong kiếến, t ừng gi ữ việc mua bán tơ lụa ở Tồ Giang cung câếp cho triếồu đình, giàu sang phú quý. Trong suồết sáu mươi lắm nắm, gia tộc Mộng Nguyến được coi là gia t ộc thân c ận v ới triếồu đình, nắếm được quyếồn chủ động tài chính và đ ược coi là “hào mồn vọng tộc”. Cụ cồế Tào Tuyếết Câồn là Tào Chân Ngạn là tri châu Cát Châu, ph ủ Bình D ương, đếến thời cụ nội là Tào Tỉ thì làm chức tổng đồếc, vợ Tào Tỉ lại là vú nuồi c ủa vua Khang Hy. Tào Dâồn, ồng nội của Tào Tuyếết Câồn đ ứng ra lo li ệu vi ệc hi ệu đính và in âến toàn bộ Toàn Đường thi, đây cũng là thời kì cực th ịnh c ủa gia t ộc h ọ Tào. Sự kiện vua Khang Hy nắm lâồn đi vếồ phương Nam thì có bồến lâồn l ập hành cung t ại nhà h ọ Tào khiếến tắng thếm sự sủng ái của nhà vua và t ạo thếm danh tiếếng cho gia đình nhà họ Tào. Tuy nhiến, bến trong của việc được vua s ủng ái là vi ệc nhà h ọ Tào đã tham ồ của cồng, lâếy của vua rồồi cung phụng vua. Từ việc được vua Khang Hy sủng ái, bị các thếế lực phản vua dòm ngó, vếồ sau, họ Tào gặp một biếến cồế lớn, xảy ra vào đời cha của Tào Tuyếết Câồn là Tào Di ệu làm cho gia đình ồng mâết tâết cả tài sản, gia đình lâm vào túng quâẫn và suy s ụp, d ọn t ừ 3 Giang Nam vếồ Bắếc Kinh sinh sồếng. Tào Tuyếết Câồn ra đ ời và l ớn lến trong hoàn c ảnh gia đình có sự biếến đổi lớn, ồng nhân rõ sự suy vong c ủa gia đình. Nh ưng khồng vì điếồu đó mà khiếến Tào Tuyếết Câồn trở nến tiếu cực. Ông nhìn nh ận s ự vi ệc và đồếi diện nó một cách lạc quan, vâẫn giữ vững được bản châết thanh tao vồến có c ủa mình. Ông coi khinh những kẻ nịnh hót theo th ời thếế, ồng cũng khồng coi tr ọng những người sồếng trong giàu sang danh v ọng, b ản thân ồng cũng khồng muồến mình sồếng cuộc sồếng như thếế. Một yếếu tồế nữa có ảnh hưởng đếến sự nghiệp cũng nh ư phong cách vắn chương của Tào Tuyếết Câồn đó là sự kếế thừa tài nắng t ừ ồng n ội tến Tào Dâồn. Ông nội Tào Tuyếết Câồn được biếết đếến là một danh sĩ biếết làm th ơ, t ừ. Tào Tuyếết Câồn khi đó đã có tài thi họa, người ta coi ồng là m ột danh h ọa kếết h ợp cùng tài nắng thơ từ khiếến sáng tác Hồồng Lâu Mộng của ồng tr ở thành m ột ki ệt tác bâết h ữu. Hồồng Lâu Mộng được Tào Tuyếết Câồn viếết trong kho ảng th ời gian ồng sồếng vồ cùng khó khắn, lúc này ồng dâồn nhận ra b ản châết c ủa giai câếp thồếng tr ị phong kiếến. Nồẫi khổ trong hoàn cảnh sồếng và nồẫi kh ổ trong tâm hồn đã đ ược tác gi ả g ửi gắếm vào Hồồng Lâu Mộng. Do đó, có thể xem Hồồng Lâu M ộng mồẫi ch ữ viếết ra đếồu bắồng máu và nước mắết nhà vắn: “Mồẫi chữ xem ra đếồu bắồng máu Mười nắm gian khổ há tâồm thường” Tào Tuyếết Câồn đã viếết Hồồng Lâu Mộng trong suồết m ười nắm tr ời, lúc này quyển tiểu thuyếết đã hoàn chỉnh được tám mươi chương, Tào Tuyếết Câồn đã d ự thảo bồến mươi chương cuồếi nhưng vì sồếng trong cảnh nghèo đói, lâm b ệnh n ặng mà qua đời. TÁC GIẢ CAO NGẠC Để có được quyển tiểu thuyếết hoàn thiện như ngày hồm nay ph ải k ể đếến một tác giả thứ hai đó là Cao Ngạc. Ông cũng giồếng nh ư Tào Tuyếết Câồn là khồng biếết được chính xác nắm sinh nắm mâết, người ta ch ỉ biếết ồng t ự là Lan Th ự, còn có 4 tự là Vắn Sĩ, hiệu là Hồồng Lâu Ngoại Sử. Ng ười ta tìm thâếy t ư li ệu rắồng Cao Ng ạc khi xưa có đồẫ Tiếến sĩ và làm quan đếến ch ức Hình khoa câếp s ự trung nắm 1795. Có thể nói, Cao Ngạc và người cha thứ hai của quyển tiểu thuyếết Hồồng Lâu M ộng. Cao Ngạc đã hoàn thành bồến mươi hồồi sau của quyển tiểu thuyếết sau 28 nắm Tào Tuyếết Câồn qua đời. Quyển tiểu thuyếết được hoàn thành v ới h ơn bồến trắm nhân vật được giữ nguyến, tuy nhiến người ta nhận ra đ ược t ư t ưởng khác nhau giữa hai nhà vắn. Tào Tuyếết Câồn và Cao Ng ạc có hai quan đi ểm khác nhau. Cao Ngạc là người coi trọng thi cử, làm quan cho triếồu đình, t ừ đó mà m ột sồế n ội dung trong quyển tiểu thuyếết được Cao Ngạc chỉnh s ửa theo h ướng tích c ực, đẩy lùi kếết cục bi thảm. TÁC PHẨM * Bồếi cảnh xã hội Thời nhà Thanh, dưới thời Ung Chính, Càn Long (1723 – 1795) là th ời kinh tếế cực thịnh, chẳng những nồng nghiệp, thủ cồng nghi ệp mà c ả khai khoáng, thương nghiệp cũng phát triển phồồn vinh. Các thành th ị l ớn nh ư: Nam Kinh, Dương Châu, Vũ Xương, Nhạc Châu,… buồn bán s ản xuâết sâồm uâết, là nh ững đồ th ị lớn. Nếồn kinh tếế tự phát tư bản chủ nghĩa xuâết hi ện trong lòng xã h ội phong kiếến chuyến chếế mọt ruồẫng đang trến đà tan rã, đã sản sinh ra m ột l ớp dân thành th ị, có những nhu câồu thâẫm mĩ mới. Tây Sương Ký, Mâẫu Đơn Đình, Liếu Trai Chí D ị,… là những tác phẩm miếu tả tình yếu, những sồế phận, những buồồn vui cá nhân. Đó chính là sự “thắng hoa” của cuộc sồếng tinh thâồn đã bắết đâồu khác t ừ tr ước so v ới của người thành thị. Hồồng Lâu Mộng là sự thể hiện những tư tưởng của thời đại: tinh thâồn dân chủ, tinh thâồn phế phán đời sồếng xã h ội phong kiếến m ục nát, phế phán những giáo điếồu cổ hủ đã ắn sâu bén rếẫ hàng ngàn nắm, đòi t ự do yếu đ ương và mưu câồu hạnh phúc, giải phóng cá tính, khao khát t ự do bình đ ẳng, lý t ưởng cho cuộc sồếng,... Tâết cả những cái đó có mặt kếế th ừa t ư t ưởng dân ch ủ thời Minh và đâồu thời Thanh nhưng đó chính là sản phẩm của ý th ức t ư t ưởng th ị dân đương thời. 5 * Nguồồn gồếc ra đời Hồồng Lâu Mộng, tến gồếc Thạch Đâồu Kí , là m ột trong bồến ki ệt tác (t ứ đ ại kì thư, hoặc là Tứ đại danh tác) của vắn học cổ điển Trung Quồếc. Hồồng Lâu M ộng được Tào Tuyếết Câồn sáng tác trong khoảng th ời gian gi ữa thếế k ỉ 18 triếồu đ ại nhà Thanh. Hồồng Lâu Mộng là tiểu thuyếết ch ương hồồi, gồồm 120 hồồi, 80 hồồi đâồu do Tào Tuyếết Câồn viếết, 40 hồồi sau do Cao Ngạc viếết thếm và so ạn thành sách. Ngoài ra Hồồng Lâu Mộng còn có một sồế tến khác như: Th ạch Đâồu Kí t ức là chuy ện Thâồn Anh đâồu thai xuồếng hạ giới trả nợ tình duyến rồồi l ại tr ở vếồ kiếếp đá. Tình Tắng l ục hay Phong Nguyệt Bảo Giám Thập Nhị Kim Thoa lâếy chuy ện m ười hai cồ gái đ ẹp trong truyện để đặt tến. Hồồng Lâu M ộng là s ự th ể hi ện nh ững t ư t ưởng c ủa th ời đại: tinh thâồn dân chủ, tinh thâồn phế phán đời sồếng xã h ội phong kiếến m ục nát, phế phán những giáo điếồu cổ hủ đã ắn sâu bén rếẫ hàng ngàn nắm, đòi t ự do yếu đương và mưu câồu hạnh phúc, giải phóng cá tính , khao khát t ự do bình đ ẳng. 1.2 Tác phẩm Tác phẩm xoay quanh câu truyện tình duyến trắếc tr ở c ủa hai anh em cồ c ậu Giả Bảo Ngọc và Lâm Đại Ngọc, cuộc sồếng của một đại gia đình quý t ộc đ ời Thanh từ lúc cực thịnh đếến lúc suy tàn và sồế ph ận trắếc tr ở c ủa nh ững ng ười ph ụ nữ trong gia đình âếy. Tiểu thuyếết mở đâồu bắồng huyếồn thoại N ữ Oa luy ện đá vá trời, luyện được ba vạn sáu nghìn nắm trắm l ẻ m ột viến nh ưng bà ch ỉ dùng ba vạn sáu nghìn nắm trắm viến, còn thừa một viến b ỏ l ại chân núi Thanh Ngh ạnh. Một ngày nghe nhà sư và đạo sĩ nói đếến chuy ện vinh hoa phú quý d ưới hồồng trâồn mà viến đá động lòng phàm tục, xin nhà s ư và đ ạo sĩ cho mình theo xuồếng trâồn. Còn cây Giáng Châu vì từng chịu ơn chắm bón của Thâồn Anh nến cũng xin xuồếng trâồn trả nợ. Từ đó cả hai cùng xuồếng trâồn và sinh ra bao nhiếu chuy ện sau này. Gia đình họ Giả là một gia tộc có nhiếồu cồng lao v ới triếồu đình, sồế l ượng k ẻ hâồu ng ười hạ trong nhà khồng thể kể hếết. Sồếng trong hai tòa dinh c ơ tráng l ệ b ậc nhâết Kinh thành là phủ Ninh Quồếc và phủ Vinh Quồếc. Ninh Quồếc Cồng và Vinh Quồếc Cồng là hai anh em ruột. Ninh Cồng là trưởng, sau khi mâết con là Gi ả Đ ại Hóa t ập t ước. Con cả Giả Phụ mâết sớm, con thứ Giả Kính tập tước nhưng Giả Kính chỉ say mế tu tiến luyện đan nến nhường cho con lớn là Giả Trân tập t ước, con gái th ứ là Gi ả 6 Tích Xuân được đem sang ở trong phủ Vinh Quồếc. Giả Trân (v ợ là Vưu Th ị) có m ột đứa con trai là Giả Dung (vợ là Tâồn Khả Khanh), hai cha con ph ủ Ninh Quồếc ch ẳng lo học hành, chỉ lo chơi bời cho thỏa thích, đảo lộn cả cơ nghi ệp ph ủ Ninh. Còn Phủ Vinh Quồếc, sau khi Vinh Cồng mâết, con tr ưởng là Gi ả Đ ại Thi ện t ập t ước. Sau khi Giả Đại Thiện mâết, vợ là Giả mâẫu (họ Sử) trở thành ng ười câồm cân n ảy m ực của gia đình. Giả mâẫu có ba con, con trưởng là Giả Xá (v ợ là Hình Phu Nhân) đ ược tập tước. Giả Xá có con trai là Giả Liếẫn (vợ là V ương Hy Ph ượng) và con gái (con nàng hâồu) là Giả Nghếnh Xuân. Em Giả Xá là Gi ả Chính (v ợ là V ương Phu Nhân) được Hoàng Thượng đặc cách phong tước. Giả Chính có ba ng ười con, con lớn là Giả Châu (vợ là Lý Hoàn) mâết sớm để lại một con trai là Gi ả Lan, con gái thứ Nguyến Xuân tiếến cung làm phi tử, Gi ả B ảo Ng ọc là c ậu âếm hai, sinh ra đã ngậm một viến ngọc trong miệng, là niếồm hy v ọng của cả gia đình. Ngoài ra còn có Giả Thám Xuân và Giả Hoàn là con của nàng hâồu Tri ệu Di N ương. Gi ả Xá và Gi ả Chính còn có một em gái tến Giả Mâẫn, lâếy chồồng là Lâm Nh ư H ải ng ười Cồ Tồ, làm quan Diếm Chính thành Duy Dương, có một cồ con gái tến Lâm Đ ại Ng ọc. Bồế m ẹ mâết sớm nến Lâm Đại Ngọc được bà ngoại là Giả mâẫu r ước vếồ ở ph ủ Vinh Quồếc. Trong Vinh Quồếc phủ còn có gia đình của Tiếết phu nhân, vồến là em gái c ủa V ương phu nhân, cùng con trai cả Tiếết Bàn và con gái Tiếết B ảo Thoa v ừa vào Kinh cùng đếến ở. Vì con gái của Giả Chính là Nguyến Xuân đ ược vua phong là Nguyến Phi nến khi Nguyến Phi được vếồ thắm nhà thì phủ Vinh Quồếc xây d ựng v ườn Đ ại quan c ực kì tráng lệ. Sau khi Nguyến Phi trở vếồ cung thì các v ị ti ểu th ư c ủa hai ph ủ cùng Giả Bảo Ngọc dọn vào vườn ở. Cảnh sắếc trong vườn chẳng khác nào khung c ảnh thâồn tiến. Giả Bảo Ngọc và Lâm Đại Ngọc cùng nhau l ớn lến, dâồn dâồn có tình c ảm với nhau nhưng mọi người trong gia đình lại khồng muồến cu ộc hồn nhân âếy diếẫn ra.Lâm Đại Ngọc là người con gái dung mạo tuyệt sắếc, lại có tài, nh ưng tâm hồồn vồ cùng nhạy cảm và mảnh mai, luồn nghĩ mình ắn nh ờ ở đậu nến tính tình càng thếm sâồu thảm, đau buồồn sinh ra bệnh tật. Trong khi đó Tiếết B ảo Thoa là ng ười con gái đài các, sắếc sảo, đức hạnh theo đúng khuồn phép chuẩn mực phong kiếến. Nến Giả mâẫu muồến cưới Tiếết Bảo Thoa cho Giả B ảo Ng ọc nhưng ng ười B ảo Ng ọc đã dành trọn trái tim mình là Lâm Đại Ngọc, mong muồến lâếy nàng làm v ợ. Trong 7 lúc thếế lực nhà họ Giả lung lay do mắếc tội v ới triếồu đình, c ả hai ph ủ đếồu phân li, k ẻ chếết người đi đày thì mọi người lại bày kếế tráo hồn để cưới Tiếết Bảo Thoa cho Gi ả Bảo Ngọc. Lúc đám cưới diếẫn ra cũng là lúc Lâm Đại Ngọc uâết ức phát b ệnh, ho ra máu mà chếết. Còn Giả Bảo Ngọc khi biếết cồ dâu khồng ph ải Lâm Đ ại Ng ọc mà là Tiếết Bảo Thoa thì hếết sức đau khổ, rồồi lâm bệnh, cuồếi cùng xuâết gia đi tu. Nh ững người phụ nữ trong nhà họ Giả đếồu khồng ai có cuộc sồếng mĩ mãn. Chương 2: Đạo và phật trong trong Hôềng Lâu Mộng trền phương diện ngh ệ thuật 2.1. Xây dựng nhân vật “Giả bảo là chân, chân cũng giả Khồng làm ra có, có rồồi khồng” Hồồng Lâu Mộng của tác giả Tào Tuyếết Câồn, dưới bút pháp vừa thực vừa hư, ồng muồến con người thếế gian, những người đang si mế tại chồến “hồồng lâu” hãy th ức tỉnh. Thực tếế, ý nghĩa ẩn sau trong câu chuy ện chính là huyếồn c ơ tu luy ện c ủa Phật gia và Đạo gia, mà nổi lến hếết là vâến đếồ chân/ngụy trong Đ ạo gia và vồ thường vồ ngã trong Phật giáo. Vâến đếồ chân và ngụy có ý nghĩa quán xuyếến và bao trùm m ọi ph ương di ện ti ểu thuyếết Hồồng Lâu Mộng. Tào Tuyếết Câồn đã triệt để khai thác mồếi quan h ệ này trong việc phản ánh hiện thực, xây dựng hình tượng nhân vật cũng nh ư g ửi gắếm các quan niệm nhân sinh, nghệ thuật. Hồồng lâu mộng (Giâếc mộng lâồu son), vồến dĩ tến tác phẩm đã bao hàm cái ảo của đời thực. Các nhân v ật khác trong truy ện cũng thể hiện rõ quan niệm này: Chân Ẩn Syẫ/Giả Vũ Thồn, Gi ả B ảo Ng ọc/ Chân Bảo Ngọc và thập nhị kim thoa. Chân Ẩn Syẫ tuy xuâết hiện khồng nhiếồu nhưng là nhân v ật đóng vai trò kếết câếu quan trọng trong tác phẩm. Chân Ẩn Syẫ, đồồng âm là Chân S ự Ẩn, có nghĩa là s ự thật bị ẩn giâếu đi. Tác giả có ý dùng ba chữ này đ ặt tến cho nhân v ật đâồu tiến trong truyện để nói nội dung toàn bộ cuồến truy ện là giâếu đi s ự th ật, nh ư là m ột truyện chiếm bao. Còn “Giả Vũ” theo âm Bắếc Kinh gâồn v ới “gi ả ng ữ”, Gi ả Vũ Thồn 8 gâồn giồếng với “giả ngữ thồn ngồn” (lời nói giả), dùng l ời nói gi ả đ ể che dâếu s ự thật bến trong. Câu chuyện của Tào Tuyếết Câồn là câu chuy ện vếồ dòng h ọ Gi ả một dòng họ vinh hoa phú quý tột bực, Hồồng lâu m ộng là câu chuy ện k ể c ủa Giả Vũ Thồn, vếồ cuồếi tác phẩm Khồng Khồng đ ạo nhân m ới v ỡ leẫ “Té ra toàn là chuyện bày đặt viển vồng cả (…) chẳng qua là th ứ vắn ch ương du hý, đ ể cho thích thú tính tình mà thồi”, bèn vứt bản sao Hồồng Lâu Mộng. Như vậy, ở đây sự thật thì được che dâếu còn lời nói ra đếồu là những l ời nói b ịa. Kếết c ục, cu ộc sồếng phồồn hoa sụp đổ, rơi xuồếng bâồn hàn. Như vậy, phồồn hoa ch ỉ là chuy ện gi ả. Chân dung dòng họ Giả cũng được quan sát, mồ tả từ hai phía: bếồ ngoài và th ực châết bến trong. Bếồ ngoài, dòng họ Giả vâẫn đâồy quyếồn l ực, xa hoa nh ưng bến trong ngày một sa sút. Như vậy, cái bếồ ngoài chỉ là hình thức gi ả dồếi, ngụy t ạo. Bến trong m ới là sự thực, đáng tin. Lâếy cái giả để che đậy cái chân. V ới cặp đồi nhân v ật Chân Sĩ Ẩn/ GiảVũ Thồn, vâến đếồ chân/ ngụy được mở rộng, liến quan đếến nh ững thao tác nghệ thuật của nhà vắn. Chân Sĩ Ẩn được coi là nhân v ật mang hình bóng c ủa Giả Bảo Ngọc. Khúc dạo đâồu tác phẩm, Tào Tuyếết Câồn mồ tả cu ộc đ ời Chân Sĩ Ẩn như là những dự báo vếồ cuộc đời Bảo Ngọc: cửa nhà cháy trụi, gia đình li tán, kếết thúc đi tu. Chân Sĩ Ẩn, do vậy có vai trò dâẫn dắết B ảo Ng ọc nh ập sân khâếu hồồng lâu. Khi Bảo Ngọc trở thành nhân vật chính, khồng còn thâếy Chân Sĩ Ẩn xuâết hiện. Cuồếi truyện, Giả Bảo Ngọc bỏ đi mâết tích, Chân Sĩ Ẩn m ới tr ở l ại. Với Giả Vũ Thồn, sau khi dâẫn dắết Đại Ng ọc rồồi sau đó là B ảo Thoa vào cu ộc cũng khồng còn trực tiếếp xuâết hiện. Chuyện tình tay ba B ảo Ng ọc, B ảo Thoa, Đ ại Ngọc trở thành mạch nổi cho cồết truyện Hồồng Lâu M ộng. N ội dung Hồồng Lâu Mộng theo đó phát triển: mồếi duyến kiếếp trước - cõi tiến (gi ả) đếến mồếi duyến kiếếp này cõi tục (chân), từ đó ý nghĩa chân/ gi ả đ ược nâng lến ở tâồng b ậc cao hơn: từ giả đếến chân, trong chân có giả. Vếồ vị cồng tử nhà học Giả được đặt tến là Bảo Ngọc, vừa chào đời đã ng ậm trong miệng một viến ngọc quý, con người âếy khi m ới xuâết hi ện đã mang m ột v ẻ gì đó khác người, “quả là giữa đám đồồng thau lại nổi lến viến ng ọc sáng suồết nh ư ráng trời ban mai, lóng lánh đủ nắm màu lại nhắẫn m ịn nh ư váng s ữa ”. Và chính cái tến Bảo Ngọc cũng phâồn nào nói lến được những nét tính cách khác th ường 9 của nhân vật này. Đắồng sau những cái tến nhân v ật khồng ch ỉ có s ự ng ụ ẩn tính cách mà còn là dự báo cho những sồế phận. Giả B ảo Ng ọc, viến ng ọc quý giá t ừ khi sinh ra đã được hưởng một cuộc sồếng vinh hoa phú quý. M ột ch ữ “gi ả” đã làm cho sự quý giá, cao sang của “viến thồng linh b ảo ng ọc” nh ưng rồết cu ộc cũng ch ỉ là mộng ảo. Trong tến Bảo Ngọc còn ngụ ẩn mồếi duyến “kim thạch” đ ược âến đ ịnh bởi xã hội phong kiếến.Viến đá ở cung Xích Hà ngày nào đã h ội ng ộ v ới cây Giáng Châu nơi trâồn thếế và nồếi tiếếp mồếi duyến cũ, thếế nh ưng mồếi duyến “kim th ạch” đã chiếến thắếng. Đếến kếết cục thì từ bỏ cuộc sồếng tục l ụy, quay vếồ n ơi tiến c ảnh đ ược dự báo trước trong cái tến Giả Bảo Ngọc. “Giả bảo là chân, chân cũng giả”. Cuộc đời tưởng chừng mộng ảo kia lại chính là một bi k ịch râết th ực c ủa con ng ười trong xã hội lúc bâếy giờ, “Chân tức là Giả, Giả tức là Chân ”. Viến ngọc quý giá kia là giả, cuộc sồếng vinh hoa phú quý là gi ả, mồếi duyến “kim th ạch” tồết đ ẹp kia cũng là giả, chỉ có sồế phận bi kịch của con người đắồng sau nh ững chuy ện m ộng ảo kia mới chính là sự thật. Ngụ ý của tác giả trong cái tến này vì thếế vồ cùng sâu sắếc. Vậy đâu mới là sự thật, Chân Bảo Ngọc có thật khồng? Lâồn đâồu tiến, Giả Bảo Ngọc gặp Chân Bảo Ngọc là ở hồồi 56. B ảo Ng ọc l ạc vào một vườn hoa hệt như Đại Quan viến, bước vào một tòa nhà h ệt nh ư vi ện Di Hồồng, thâếy đám a hoàn hệt như Uyến Ương, Bình Nhi, T ập Nhân,… Đ ặc bi ệt nhâết, bước vào viện Di Hồồng (trong mơ), Giả Bảo Ngọc nhìn thâếy m ột ng ười tr ẻ tuổi mà đám a hoàn xung quanh gọi lại cậu B ảo (Chân B ảo Ng ọc) đang nắồm trến giường, và sự trùng lặp kì thú là Chân Bảo Ng ọc đang k ể cho đám a hoàn nghe vếồ giâếc mơ của mình: “Ta thâếy cụ nói, trong Kinh cũng có một anh Bảo Ng ọc tính nếết cũng giồếng ta, ta vâẫn khồng tin. Nhưng vừa rồồi ta nắồm mế đi vào m ột cái v ườn hoa to ở trong Kinh, bồẫng gặp mâếy chị đếồu cho ta là thắồng ranh con b ẩn th ỉu, khồng thèm nhìn đếến. Ta tìm mãi mới đếến được cái buồồng c ủa anh âếy, thâếy anh âếy đ ương nắồm ngủ, nhưng chỉ có cái xác thồi, còn hồồn thì đi đâu rồồi âếy” . Nhưng liệu Tào Tuyếết Câồn chỉ xây dựng giâếc mơ đơn giản như vậy hay có dụng ý gì, b ởi trong Hồồng Lâu Mộng giâếc mơ xuâết hiện với mật độ râết dày đặc. Rõ th ật, Tào Tuyếết Câồn khồng dừng lại ở việc kể lại giâếc mơ mà đã lí giải giâếc m ơ theo cách riếng nhắồm lí giải mồếi quan hệ giữa Chân Bảo Ngọc và Giả Bảo Ng ọc, hai nhân v ật đếồu mong 10 muồến tìm nhau và đã cùng một lúc mơ vếồ nhau. Gi ường ng ủ B ảo Ng ọc đồếi di ện với tâếm gương lớn (trong phủ Giả chỉ có Viện Di Hồồng có tâếm gương l ớn nh ư thếế. Điếồu này khồng những ám chỉ ý nghĩa “phong nguy ệt b ảo giám” mà còn g ợi đếến suy nghĩ vếồ ảo ảnh trâồn gian). Thồng thường khi ngủ, a hoàn buồng rèm che gương nhưng lâồn này họ đã quến. Tâết cả những c ảnh Gi ả B ảo Ng ọc nhìn, g ặp trong mơ là hình ảnh của chính mình phản chiếếu trong gương : “...là bóng cậu ở trong cái gương đâếy”..., “…khi nắồm trước gương ch ơi đùa v ới bóng rồồi ng ủ đi…”. Như vậy, Chân Bảo Ngọc là một ảo ảnh của Giả Bảo Ngọc. Chân B ảo Ngọc được miếu tả râết ít trong tác phẩm. Thao tác c ủa nhà vắn là qua Gi ả Bảo Ngọc để hình dung ra Chân B ảo Ng ọc. Nh ư v ậy chân và gi ả khồng phân biệt vếồ hình thức. Chân và Giả Bảo Ngọc hai mà là m ột, m ột mà là hai, v ừa t ương đồồng vừa đồếi lập. Cho đếến hồồi 115 Giả Bảo Ngọc và Chân B ảo Ng ọc m ới th ật s ự g ặp nhau. Hai nhân vật Chân – Giả Bảo Ngọc có nhiếồu điểm tương đồồng. Tuy bếồ ngoài giồếng h ệt nhau, đếến mức Giả Bảo Ngọc đếến nhà họ Chân bị mọi người lâồm tưởng là Chân Bảo Ngọc. Chân Bảo Ngọc vào phủ Giả, đếến như Giả Mâẫu vâẫn t ưởng đó là cháu yếu của mình, nhưng quan niệm và lý tưởng sồếng của h ọ hoàn toàn khác nhau, Giả Bảo Ngọc khinh thường khoa cử cồng danh bao nhiếu thì Chân B ảo Ng ọc lại tỏ ra khao khát bâếy nhiếu, “ em lại thâếy rắồng người ta viếết sách viếết vắn, khồng ngoài chữ trung, chữ hiếếu. Bản thân mình có l ập nến đ ược s ự nghi ệp đ ạo đ ức và vắn chương mới khỏi uổng cái cơ hội được sinh ra trong th ời vua thánh tr ị vì, và cũng khồng phụ cồng ơn cha nuồi thâồy dạy”. Trước khi gặp Chân Bảo Ngọc, Giả Bảo Ngọc vồ cùng háo hức những tưởng gặp được tri kỉ, nh ưng trò chuy ện khồng lâu, Giả Bảo Ngọc đã khồng thể chịu nổi vì lời l ời chàng Chân nói ra ch ẳng khác gì giọng lưỡi của bọn “mọt ắn lộc”, “ nói chuyện với anh ta chẳng có câu nào là tâm đâồu ý hợp cả, chỉ rặt vắn chương với kinh bang tếế thếế, và trung hiếếu gì đó. Hạng người như thếế thì khồng phải “con mọt ắn lộc” thì là gì? Vậy thì cuồếi cùng Chân Bảo Ngọc, Giả Bảo Ngọc, ai là thực ai là giả, và sau khi viến ng ọc c ủa B ảo Ngọc mâết thì ai mới là Bảo Ngọc? Có một đoạn như sau: 11 “Vũ Thồn hỏi: ”Đã vậy thì hiện nay Bảo Ngọc ở đâu, chắếc tiến sinh biếết rõ?” Syẫ Ẩn đáp: “Bảo Ngọc tức là viến bảo ngọc, nắm nọ trước khi hai ph ủ Vinh, Ninh bị khám xét, Bảo Thoa và Đại Ngọc xa cách nhau, viến ng ọc âếy đã s ớm r ời kh ỏi cõi đời: Một là để tránh tai họa, hai là để nến đồi v ợ chồồng. T ừ đó duyến n ợ hoàn thành, hình châết quy nhâết, hồồi phục tính linh thiếng, đ ậu cao, con quý, thếế m ới t ỏ rõ được ngọc này là vật kỳ diệu của trời đâết.Trước kia do Mang Mang đ ại syẫ và Diếẫu Diếẫu chân nhân mang nó xuồếng trâồn, nay hai vị âếy đem nó vếồ chồến cũ. Đó là nơi quy kếết của Bảo Ngọc”. Vậy có nghĩa là, khi Thâồn Anh đã hoàn tâết duyến nợ với Giáng Chu tiến t ử, đồồng thời duyến tu hành đã chín mùi, thì “thồng linh bảo ngọc” ra đi, để chính Thâồn Anh làm chủ thân xác Giả Bảo Ngọc mà lo tu luyện viến mãn. Có thể thâếy, việc xây dựng hình tượng Chân B ảo Ng ọc và Gi ả B ảo Ng ọc chính là để tác giả gửi gắếm quan niệm vếồ chân và gi ả. Chân B ảo Ng ọc biếết Gi ả B ảo Ngọc là “linh hồồn cũ trến hòn đá tam sinh” và tự anh ta thâếy mình phải có nghĩa vụ giảng giải cho Giả Bảo Ngọc những lí leẫ ở đ ời. Lí leẫ c ủa Chân B ảo Ngọc là chuồẫi lời của bọn “mọt ắn lộc” mà Gi ả B ảo Ng ọc vồến râết khinh b ỉ. Nhân vật Chân Bảo Ngọc xuâết hiện một lâồn nhưng đã góp phâồn hoàn ch ỉnh bức tranh nhân sinh. Chúng ta có th ể thâếy nh ững đ ường nét c ơ b ản: chếế đ ộ cồng danh khoa cử; chếế độ quan l ại, nồ tì,… cùng các r ường mồếi xã h ội, gia đình đếồu tiếồm tàng nguy cơ đổ vỡ.Tuy nhiến điểm sâu sắếc trong t ư t ưởng Tào Tuyếết Câồn, âếy là ồng cho rắồng Chân cũng chính là Giả, Gi ả cũng chính là Chân. Chân Bảo Ngọc là một hình ảnh, một sự phóng chiếếu của Giả B ảo Ng ọc. Trong tác phẩm, mồếi quan hệ giữa các nhân vật chính là th ể hi ện c ủa t ư t ưởng vồ thường trong Phật giáo, ví như Chân Ẩn Syẫ ban đâồu là m ột ng ười giàu có, sau các biếến cồế xảy ra thì đi tu, ngộ ra giá trị c ủa cu ộc đ ời, cu ộc đ ời luồn tuân theo những điếồu mà khồng bao giờ biếết trước được. Giả Bảo Ngọc cũng vậy, cũng ch ọn cửa Phật để rũ sạch duyến trâồn, cũng đi tu, nhưng là vì tình, ở đi ểm này ph ải chắng là “ái biệt ly khổ” trong Phật Giáo, yếu nhau xa nhau là kh ổ. Gi ả B ảo Ng ọc từ hòn đá, làm người rồồi trở vếồ hòn đá, chính là hư khồng tr ở vếồ v ới h ư khồng 12 trong Đạo giáo. Bi kịch của con người là việc họ khồng đ ược sồếng đúng v ới con người thật của mình, và sồếng với con người giả cũng khồng đ ược châếp nhận. Ngoài Chân - Giả Bảo Ngọc thì khồng thể khồng nhắếc đếến hai nhân v ật n ữ chính là Lâm Đại Ngọc và Tiếết Bảo Thoa. Lâm Đại Ngọc cũng là một hình ảnh viến ngọc, trong cái tến Đ ại Ng ọc g ợi lến vẻ đẹp thi vị, thoát tục, hiếếm có. “Đồi lồng mày điểm màu khói nhạt, dường như cau mà lại khồng cau, đồi con mắết chứa chan tình t ứ, d ường nh ư vui mà l ại khồng vui. Má hơi chứa vẻ âu sâồu.” Khồng chỉ vậy, Đại Ngọc còn là một cồ gái thồng minh nhạy cảm, sắếc sảo và tài nắng hơn người. Kh ả nắng thi phú c ủa nàng ngoài Bảo Thoa ra thì khồng ai có thể sánh kịp. Đại Ngọc còn hơn Bảo Thoa ở một tâm hồồn thi sĩ thật sự, một trái tim lúc nào cũng chan chứa tình thơ. Thếế nhưng viến ngọc này lại là viến ngọc giữa rừng, chứa đựng một cá tính phức tạp, độc đáo. Chữ “lâm” tức là rừng, rừng gắến với cây, bộc lộ một sự mong manh, yếếu ớt, đa sâồu, đa cảm trong tâm hồồn. Đại Ng ọc luồn có một sự mặc cảm vếồ cuộc sồếng ắn nhờ ở đậu cùng nồẫi buồồn cho thân phận mồồ cồi. Chính điếồu đó đã tạo cho Đại Ngọc một tính cách kiếu kì, cồ độc, hay đồế kị, hay hờn giận, hoài nghi với tâết cả mọi người và lồếi nói cạnh nói khóe như một cách để tự bảo vệ mình. Thếm vào đó, bản châết thi sĩ sắẫn có trong người làm cho nàng luồn cảm nhận một sự mong manh của cuộc đời mình, luồn châết chứa nhiếồu tâm sự. Từ đó hình thành nến tính đa sâồu đa cảm ở Đại Ngọc, thâếy hoa tàn nàng rơi lệ cảm thương “Giờ hoa rụng có người chồn câết. Chồn thân ta chưa biếết bao giờ.” Hình ảnh rừng trong cái tến Lâm Đại Ngọc còn biểu trưng cho tính cách thuâồn khiếết, chân thật, tự nhiến, khồng che đậy, khồng giả dồếi, một tâếm lòng bộc trực, hồồn hậu. Đại Ngọc luồn dám sồếng thật v ới bản châết của mình. Điếồu này tương phản với một Bảo Thoa tùy phận theo thời, luồn biếết đoán ý mọi người để mà chọn đường cư xử. Chính vì thếế Bảo Thoa được mọi ng ười yếu mếến. Chính tính cách thuâồn khiếết âếy đã khiếến Đại Ng ọc tr ở thành tri kỉ của Bảo Ngọc. Hai người gặp nhau trong tư tưởng chồếng khoa cử, khinh thường cồng danh phú quý. Cũng như Bảo Ngọc, Đại Ngọc khinh ghét b ọn quan lại, bọn hoàng 13 thân quồếc thích, kiến quyếết bảo vệ s ự thuâồn khiếết c ủa tâm hồồn, s ự trong sạch của tư tưởng. Nàng vâẫn thường dùng những lời nói sắếc s ảo c ủa mình mỉa mai phế phán những kẻ chỉ biếết sồếng theo những chuẩn mực giả tạo của đạo đức phong kiếến. Như vậy ngay từ cái tến Đại Ngọc đã chứa đựng một tính cách độc đáo của nhân vật, tính cách thuâồn khiếết, chân thật m ột tâếm lòng b ộc tr ực, hồồn hậu, một tài nắng, khí châết khác thường. Tiếết Bảo Thoa lại là một giai nhân phong kiếến chu ẩn mực. Cái tến Tiếết Bảo Thoa xứng đáng dành cho nhân vật này. Hình ảnh cây trâm trong cái tến ngụ ẩn những phẩm châết của một thục nữ phong kiếến: dịu dàng, nhã nhặn, cư xử khéo léo, tuân thủ nghiếm ngặt mọi chuẩn mực đạo đức, chuyến tâm vào chuyện thếu thùa, bếếp núc, một lòng khuyến chồồng lập cồng danh. Bảo Thoa khồng chỉ gắến với hình ảnh cây trâm mà đó còn là cây trâm quý nổi bật gi ữa vồ vàn những giai nhân phong kiếến chuẩn mực khác. Phong tư l ộng lâẫy, c ư x ử khoáng đạt, tùy phận theo thời, thồng minh, uyến bác trong mọi lĩnh v ực, tâết cả những điếồu đó đã tạo cho Bảo Thoa một diện mạo khác, nổi bật hẳn trong nh ững thục nữ phong kiếến. Nếếu Đại Ngọc sồếng để yếu thì có leẫ Bảo Thoa sồếng để làm người – một người con gái chuẩn mực. Vương Hi Phượng đã từng nhận xét vếồ Bảo Thoa “Khồng phải chuyện của mình thì khồng mở miệng, hỏi một câu lắếc đâồu ba cái trả lời khồng biếết” Chữ “tiếết” đồồng âm với “tuyếết” gợi lến tính cách thanh sạch, giản dị, điếồm đạm và kín đáo, gợi lến một phẩm cách đoan trang, đ ứng đắến. Ở Bảo Thoa luồn toát lến một phong thái thanh cao lạ th ường, nh ư l ời nh ận xét của thắồng hâồu nhà Vương Hi Phượng “ người như vừa từ đồếng tuyếết chui lến ”. Chỉ với cái tến Tiếết Bảo Thoa, những nét tính cách tiếu bi ểu c ủa nhân v ật đã đ ược khắếc họa khá rõ nét. Đó là một giai nhân phong kiếến chu ẩn m ực. Cả hai nhân vật nữ này dương như đếồu mang tính vô thường trong Phật giáo đây được hiểu một cách đơn giản nhâết là mồẫi cá nhân đếồu vận động khồng ngừng, biếến đổi và đi đếến hư hoại. Phật dạy rắồng: “Tâết cả những gì trong thếế gian đã là biếến đổi, hư hoại, đếồu là vồ thường ”. Vậy vồ thường là khồng ở mãi một trạng thái nhâết định, mà thay hình đổi dạng, đi từ trạng thái hình thành để rồồi biếến hình đổi dạng và sau cùng đi đếến sự tan rã. Phật gọi những giai đoạn thay đổi này là: sanh, trụ, dị, diệt. Thật vậy, mọi vật đếồu phải được tạo ra (sanh), tức là 14 còn ở điếồu kiện tồết (trụ), sau đó phải chuyển từ từ sang xâếu (dị) và sau cùng đi đếến sự tan rã. Tâết cả sự vật trong vũ trụ, từ nhỏ như hạt cát, đếến lớn như trắng sao, đếồu phải tuân theo luật vồ thường này. Đúng vậy, cả Lâm Đại Ngọc và Bảo Thoa đếồu là những nhân vật được xây dựng theo triếết lý này. Lâm Đ ại Ng ọc sinh ra trong một gia đình khuế cát, tiểu thư giàu có (sanh, trụ) mang bệnh từ nhỏ, phong tư yếếu ớt đây là “dị” là biếến đổi. Đếến Bảo Ngọc cũng e dè, lo lắếng cho s ức khỏe yếếu ớt âếy: “Em lại đếến đây làm gì? Mặt trời mới lặn, đâết hãy còn nóng, nếếu b ị c ảm nắếng thì làm thếế nào?” (hồồi 34) Cuộc sồếng đưa Đại Ngọc đi đếến những thay đổi ngang trái và tâết yếếu. T ừ vi ệc sồếng trong một gia đình ếm âếm đi đếến chồẫ cơ thể có bệnh trong ng ười và mâết m ẹ, ph ải đếến sồếng với bà ngoại, sồếng với nhiếồu người khồng hếồ quen biếết “Đại Ngọc ở thuyếồn lến đã có kiệu và xe chở hành lý của vinh ph ủ ra đón” (hồồi 3) Một sự biếến đổi nữa đếến với Đại Ngọc là khi gặp Bảo Ngọc, tình yếu đã biếến đổi làm thay đổi khồng những là bản thân con ng ười mà còn c ả hoàn c ảnh, đây là s ự dị lớn nhâết trong đời nàng: “Bây giừ Bảo Ngọc đã hiểu biếết thể tâết nồẫi đau khổ của ta, đó là điếồu làm co ta đáng mừng; ta có ý nghĩ vậy, khồng biếết sau này ra sao, dó là điếồu làm cho ta đáng thương…” Rõ ràng ngay từ lúc tình yếu chớm nở (sanh) cũng đã có hoài nghi vếồ sư biếến đổi của nó “khồng biếết sau này seẫ ra sau” là ý nói đếến sự dị và rõ ràng là như vậy. Tình cảm châết chứa càng nhiếồu thì tâm lại càng v ướng bận sinh ra s ức kh ỏe l ại ngày càng suy giảm: “Đại Ngọc tuy có uồếng thuồếc, nhưng bệnh ngày càng n ặng” 15 “Đại Ngọc hơi hé mắết, hình như khồng còn biếết, nhưng ch ỉ có mi mắết và mồi h ơi rung động, trong miệng còn thoi thóp thở chứ khồng nói đ ược, cũng khồng còn một giọt nước mắết nữa”(hồồi 97) Và cho đếến sau cùng nàng đã chếết, chếết vì b ệnh t ật trong bao nắm hay chếết vì si tình: “Hương hồồn một mồếi tan theo gió Sâồu nặng ba canh giâếc mộng xa” Lúc Đại Ngọc tắết thở cũng là giờ ắn cưới của Bảo Thoa. V ậy là kếết thúc m ột câu chuyện tình buồồn cũng như là kếết thúc cho s ự vồ th ường c ủa m ột kiếếp ng ười. T ừ khồng trở vếồ hư khồng. Ngoài ra, Đại Ngọc là nhân vật được xây dựng dựa trến triếết lý nhân qu ả luân hồồi báo ứng Phật giáo: Mở đâồu tiểu thuyếết, Tào Tuyếết Cẩn đã dựng lến câu chuy ện “vay-trả nghiệp chướng. Mà trước hếết là câu chuyện của Thâồn Anh và cây cam l ộ. Thâồn Anh ngày ngày múc nước sồng tưới cho cây khỏi chếết héo. Cái cây-chính là linh hồồn của một người con gái - sau đã xin nguy ện “ lâếy hếết nước mắết của đời ta ra để trả ơn tưới tắếm ” cho vị cứu tinh. Nàng tiến Ảo cảnh đã tra sổ ân oán và cho chúng xuồếng trâồn để trả nợ cho nhau. Thâồn Anh vếồ sau đâồu thai vào h ọ Gi ả chính là Giả Bảo Ngọc. Cây cam lộ hóa ra người con gái đẹp đâồu thai vào nhà h ọ Lâm, chính là Lâm Đại Ngọc. Đó chính là sự luân hồồi chuyển từ kiếếp này sang kiếếp khác. Đ ại Ng ọc theo thuyếết này vì vay nước của Thâồn Anh kiếếp trước ngày ngày tưới cho mình kh ỏi khồ héo mà kiếếp này phải dùng nước mắết nữ nhi của mình mà khóc cho chuy ện tình ngang trái giữa cồ và Bảo Ngọc. Cồ khóc đếến cạn cả nước mắết “ cũng khồng còn một giọt nước mắết để khóc”, và cuồếi cùng khi khồng còn nước mắết để khóc thì dâẫn đếến cái chếết, trong truyện cồ cũng là một người con gái mau n ước mắết. Thâồn Anh si mế cồ từ kiếếp trước đếến mãi kiếếp này tình cảm đó vâẫn gi ữ nguyến, tình yếu th ương đó diếẫn ra khi nàng Lâm còn sồếng đếến cả khi cồ chếết “ Bảo Ngọc khóc lóc chếết đi sồếng lại”. 16 Ngoài nàng Lâm, ta còn bắết gặp Tiếết Bảo Thoa t ừ nh ỏ đã là ti ểu th ư đài cát, cu ộc đời cũng tương đồếi biếến động theo hướng vồ thường. “Gia tài họ Tiếết có đếến hàng trắm vạn, hi ện gi ữ vi ệc lĩnh tiếồn trong kho mua hàng cho nhà vua” Vài dòng viếết vếồ nàng Bảo Thoa: “Bảo Thoa da dẻ nõn nà, đi dừng đoan trang, khi cha còn sồếng râết yếu, cho đi h ọc sớm, sức học so với anh hơn gâếp mười lâồn” Cuộc đời nàng cũng biếến động từ chồẫ là tiểu thư già đình giàu ( sinh, trụ), sau đó đếến cha mâết (dị). Anh là Tiếết Bàn khồng hiểu việc đời, tài sản hao h ụt dâồn (dị). Rồồi nàng một phen lưu lạc đếến gia đình họ Gỉả nương náu. Tiếết phu nhân ng ỏ l ời cùng con là Tiếết Bàn: “Tao với bến nhà dì cách biệt đã mâếy nắm nay, cũng muồến màn em mày đếến ở bến âếy”. Đếến đây, nàng gặp Đại Ngọc, Bảo Ngọc và có những biếến cồế lớn trong sự vồ thường của đời mình. Từ chồẫ khồng thân thích, nàng g ặp đ ược Đại Ngọc. “Nay bâết thình lình có Tiếết Bảo Thoa đếến, tuy khồng l ớn tu ổi h ơn mâếy, nh ưng phẩm cách đứng đắến, phong tư lộng lâẫy ai cũng cho là h ơn Đại Ng ọc” Ta thâếy từ chồẫ khồng quen biếết rồồi gặp nhau đó là s ự “sanh” của hai cồ gái. Ngay từ đâồu nàng Lâm đã có âếm ức khó chịu với nàng Tiếết. Song ngay sau đó vì cùng chung tư tưởng và tính cách thẳng thắến hơn người cả hai t ừ âếy thân nh ư cồết nh ục tình thâm. Như lúc chị em chuyện trò: “Đại Ngọc cười theo Bảo Ngọc đếến Hành Vu Uyển. Vào phòng, B ảo Thoa ngồồi xuồếng cười bảo: “Sao mày khồng quỳ xuồếng? Ta định tra xét m ột vi ệc!” Và sau đó là mồếi duyến hờ với cậu hai Bảo Ngọc. T ừ đây nàng sồếng kiếếp đồồng sàng dị mộng “Bảo Ngọc trừng mắết, thâếy giồếng như Bảo Thoa… B ảo Ng ọc đ ứng ngâẫy ng ười ra một lúc” 17 “Cồ Lâm đâu rồồi?” Tến nàng Bảo Thoa có nghĩa là chiếếc thoa quý, trến c ổ l ại đeo chiếếc khóa vàng khắếc tám chữ “bâết ly bâết khí, phương linh vĩnh kếế ”. Tám chữ này hợp với tám chữ trến viến ngọc của Bảo Ngọc “mạc thâết mạc vong, tiến thọ hắồng xương”, vì thếế cuộc hồn nhân của hai người bọn họ còn được gọi là kim ngọc lương duyến. Theo bài thơ ở đâồu hồồi thứ 8 thì Bảo Thoa chính là “ kim nương” sánh vai cùng “ngọc lang” Bảo Ngọc. Tuy cả hai khồng có tình yếu sâu đ ậm nhưng dây đ ược coi là lương duyến phong kiếến âến định sắẫn. Ngoài ra, nhân vật nàng Tiếết còn được xây dựng theo quan đi ểm Đ ạo giáo: “ Nhân sinh như mộng”. Ở hồồi 42, khi bàn vếồ chuyện đọc sách nàng cho rắồng là ph ận n ữ nhi khồng đọc sách cũng khồng sao, chuyện đó là chuy ện c ủa nam nhân. Tuy nhiến thếế giới nàng sồếng thực ra chỉ là một giâếc m ộng phù du khồng hếồ có th ực. Cái thực, cồng danh sự nghiệp của bậc nam nhi chi chí mà nàng cho là đúng ch ẳng qua chỉ đúng trong thếế giới ảo của Chân Syẫ Ân, Mang Mang đ ạo sĩ, Khồng Khồng đạo nhân. “Vì thếế bọn con gái chúng ta khồng biếết ch ữ càng tồết. Đám con trai khồng h ọc hi ểu nghĩa lý thì thà khồng học còn hơn”, “Đó khồng ph ải là sách làm h ư h ỏng h ọ, tiếếc rắồng chính họ đã bồi nhọ sách” Ngoài hai nhân vật nữ chính nói riếng được xuyến suồết nhắếc đếến trong tác phẩm, ta khồng thể bỏ qua các nhân vật nữ khác là thập nh ị kim thoa. M ười hai cồ gái nói chung đếồu có cuộc đời và sồế phận mang đ ậm triếết lý Vồ th ường c ủa Phật giáo, Luân hồồi nhân quả báo ứng và Nhân sinh như mộng của Đạo giáo. Ngoài Tiếết Bảo Thoa và Lâm Đại Ngọc, tiếếp đếến là Hy Phượng. Tến thường gọi của Vương Hy Phượng là Phượng thư hay mợ Hai, là con dâu c ủa Gi ả Xá, Hình Phu nhân, vợ chính thâết của Giả Liếẫn, mẹ của Giả Xảo Thư, cháu ru ột c ủa V ương T ử Đắồng, Vương phu nhân, Tiếết phu nhân. Nàng có đồi mắết ph ượng, mày cong lá liếẫu, vóc người óng ả, dáng điệu phong lưu, thật là: Mặt phâến đâồy xuân trồng vẻ dịu. Làn son chưa hé miệng như cười. Hy Phượng có con mắết nhìn đ ời, nhìn ng ười 18 tương đồếi sắếc sảo và đặc biệt khồng kém phâồn chua ngoa, đ ộc đoán, ghen tuồng và thậm chí là ác độc. “Trong thiến hạ lại có người đẹp đếến thếế này!... Trồng hình dáng con ng ười, ai cũng cho là cháu nội của bà chứ khồng phải cháu ngoại” Cái ác của Hy Phượng thể hiện ở chồẫ mưu toan giếết Gi ả Th ụy “Ph ượng Th ư thâếy hắến tự đâm đâồu vào tròng, lại bày mẹo khác để cho hắến t ỉnh ng ộ” Và cuồếi cùng dâẫn đếến cái chếết đau đớn như s ự báo ứng nhân qu ả cũng nh ư là gi ả từ cõi ảo trở vếồ Kim Lắng “từ canh ba đếến canh đếến canh t ư, nói nh ảm luồn miệng” Một nhân vật khác là Tâồn Khả Khanh cuộc sồếng cũng tuân theo thuyếết nhân qu ả và nhân sinh như mộng này. Trong những chị em còn lại, khồng có ai tự tử. Cái chếết của Tâồn Khả Khanh lại là cái chếết đột ngột. Theo tiến l ượng c ủa thâồy thuồếc, nàng ta có thể cồế trụ qua mùa đồng, hơn n ữa cắn b ệnh c ủa Tâồn Kh ả Khanh, khồng phải cắn bệnh có thể đột tử qua đời. Chính vì thếế mà khi nghe tin nàng chếết, cả phủ đếồu “bàng hoàng, khồng ai tin là thật. ” Phượng Thư nghe tin thì “thâết kinh, toát mồồ hồi, ngẩn người ra một lúc, ” Giả Bảo Ngọc thì “ vội vùng trở dậy, ruột đau như cắết, khồng ngờ ọe một cái, khạc ra một cục máu. ” Nếếu cái chếết của Tâồn Khả Khanh khồng quá bâết ngờ thì phản ứng của mọi người khồng th ể d ữ d ội nh ư v ậy! Do đó nói Khả Khanh chếết vì bệnh là vồ lý. Nhưng khồng hếồ vồ lý, nếếu cho vi ệc nàng ngoại tình cùng cha chồồng là nhân thì cái chếết đ ột ng ột đó là qu ả. Ngoài ra, triếết lí vếồ nhân sinh như mộng cũng được đếồ cập tới: L ại xét câu “ Trời tình, bể tình là mộng ảo.” Nhân vật Khả Khanh trong giâếc mơ Thái Hư ảo cảnh c ủa B ảo Ng ọc chính là cái tồi thứ hai của Tâồn Khả Khanh, cồ ta cũng là đồếi t ượng si mế trong mộng của Bảo Ngọc – một sự kéo dài từ tình yếu của Bảo Ng ọc v ới ch ị ru ột c ủa cậu ta, Nguyến Xuân. Khả Khanh trong mơ và Khả Khanh ngoài đ ời tuy hai mà một, tuy một mà hai. Cái “tình” của Khả Khanh “th ật” ở cõi diếm phù này cũng ch ỉ là một giâếc mộng mà thồi. 19 Tiếếp đếến, phải nói đếến nàng Giả Nguyến Xuân, cũng tuân theo triếết lý vồ th ường: sinh, trụ, dị, diệt: Lúc nhỏ nàng do Giả Mâẫu giáo dưỡng. Với tư cách tr ưởng t ỷ hơn Bảo Ngọc 10 tuổi, Nguyến Xuân đã dạy Bảo Ngọc đ ọc sách biếết ch ữ t ừ lúc 3-4 tuổi, tuy là chị em nhưng giồếng như mẹ con đây là “sinh”. Sau này đếến tu ổi vì hiếồn hiếếu tài đức nến được tuyển vào cung làm Nữ s ử, khồng lâu sau đ ược phong Hi ển Đức phi, coi giữ cung Phượng Tảo. Nguyến Xuân được vua ban ơn cho vếồ thắm nhà một lâồn! đây là “trụ”. Đức phi dù giúp Giả ph ủ “ liệt hỏa phanh du, tiến hoa trứ cẩm chi thịnh”, tức thịnh vượng rực rỡ như ngọn lửa, nhưng đánh đ ổi l ại nàng phải sồếng tịnh mịch bị vây trong thâm cung.Lúc vếồ thắm nhà, nàng v ừa khóc v ừa nói, ví hoàng cung đại nội như ”chồẫ khồng bao giờ được vếồ gặp người nhà” . Sau lâồn đó, Giả phi khồng có cơ hội xuâết cung nữa, cuồếi cùng qua đ ời sau c ơn b ạo bệnh. Cái chếết của nàng là nguyến lý “diệt” tâết yếếu trong lu ật vồ th ường. Tiếếp đếến, là Giả Nghếnh Xuân: Nàng dù đọc rộng nhưng tài làm thơ, giải đồế khồng bắồng chị em, khồng giỏi đồếi nhân xử thếế, chỉ biếết nhượng b ộ, m ặc ng ười bắết n ạt. Sau này, Giả Xá nợ Tồn gia 5.000 lượng bạc khồng có tiếồn tr ả liếồn đem Nghếnh Xuân gả cho Tồn Thiệu Tổ – một võ quan, trến th ực tếế là dùng nàng gán n ợ. Sau khi xuâết giá, bị nhà họ Tồn bạo hành, đánh đập, hắết h ủi, ắn khồng đ ủ no, m ặc khồng đủ âếm, ồếm đau khồng thuồếc, chưa đâồy một nắm Nghếnh Xuân đã s ớm qua đời. Sau là Tích Xuân Nàng là con gái th ứ hai c ủa Gi ả Kính ph ủ Ninh Quồếc, em gái c ủa Giả Trân, là cồ Tư trong Giả phủ tứ xuân. Vì ph ụ thân Gi ả Kính ch ỉ m ột niếồm m ộ đạo thích tu tiến, mặc kệ những chuyện khác, mà mẹ nàng qua đ ời t ừ s ớm, nến Vương phu nhân mang Tích Xuân sang Vinh Quồếc ph ủ nuồi nâếng, nàng l ớn lến bếnh cạnh Giả Mâẫu. Lúc Đại Quan viến bị khám xét, nàng đã đu ổi a hoàn Nh ập Họa khồng hếồ phạm lồẫi lâồm, thờ ơ trước nước mắết của người khác. Khi tứ đ ại gia tộc, kếết cục bâết hạnh của 3 vị tỷ tỷ khiếến Tích Xuân nghĩ đếến cái chếết, sau cùng nàng để tóc tu tại am Lũng Thúy. Sử Tương Vân: Nàng là cồ cháu yếu của Sử Thái Quân, t ức Gi ả Mâẫu. Tuy xuâết thân là là tiểu thư Sử gia – một trong tứ đại gia đâết Kim Lắng, nh ưng do mồồ cồi t ừ nh ỏ 20