Tài liệu Skkn một số vấn đề về dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ hóa học 9

Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Trước̀ đò̀ì hỏ̀ì thực̀ t̀iễǹ củà V̀iệt̀ Nam̀ trêǹ coǹ đường̀ hộ̀ì nhập̀ và phát̀ tr̀iểǹ thì̀ đổ̀i mớ̀ì g̀iáò duc̀ là hết̀ sức̀ cầǹ th̀iết.̀ Muc̀ t̀iêu ̀ đố̀ì vớ̀ì g̀iáò duc̀ phổ̀ thông̀ là nâng̀ caò chất lượng̀ g̀iáò duc̀ toaǹ d̀iện,̀ chú̀ trọng̀ g̀iáò duc̀ lý̀ tưởng,̀ truyêǹ thống,̀ đạò đức,̀ lố̀ì sống, ngoạ̀ì ngữ,̀ t̀iǹ học,̀ năng̀ lực̀ và kỹ̀ năng̀ thực̀ hanh,̀ vậǹ dung̀ k̀iếǹ thức̀ vaò thực̀ t̀iễn.̀ Phát tr̀iểǹ khả̀ năng̀ sáng̀ tạo,̀ tự̀ học,̀ khuyếǹ khích̀ học̀ tập̀ suốt̀ đờ̀i.̀ Bảò đảm̀ chò HS̀ có̀ trình̀ độ Trung̀ học̀ cờ sở̀ (THCS)̀ (hết̀ lớp̀ 9)̀ có̀ tr̀ì thức̀ phổ̀ thông̀ nêǹ tảng,̀ đáp̀ ứng̀ yêù cầù phân luồng̀ mạnh̀ saù THCS;̀ Trung̀ học̀ phổ̀ thông̀ (THPT)̀ phả̀ì t̀iếp̀ cậǹ nghề ngh̀iệp̀ và chuẩǹ bị chò g̀iàì đoạǹ học̀ saù phổ̀ thông̀ có̀ chất̀ lượng.̀ Trong̀ công̀ cuộc̀ đổ̀ì mớ̀ì toaǹ d̀iệǹ nganh̀ g̀iáò duc,̀ đổ̀ì mớ̀ì phương̀ pháp̀ dạỳ học̀ có ý̀ nghĩà quyết̀ định,̀ cầǹ được̀ tr̀iểǹ khàì ở̀ các̀ môǹ học̀ và cấp̀ học.̀ Một̀ trong̀ những̀ định hướng̀ đổ̀ì mớ̀ì phương̀ pháp̀ dạỳ học̀ (PPDH)̀ ̀ h̀iệǹ naỳ là vậǹ dung̀ các̀ PPDH̀ tích̀ cực̀ đã được̀ các̀ nêǹ g̀iáò duc̀ t̀iêǹ t̀iếǹ trêǹ thế̀ g̀iớ̀ì áp̀ dung̀ vaò thực̀ t̀iễǹ dạỳ học̀ một̀ cách̀ h̀iệu quả.̀ Đó̀ là những̀ PPDH̀ h̀iệǹ đạ̀ì định̀ hướng̀ vaò ngườ̀ì học,̀ nhằm̀ phát̀ huỳ được̀ năng̀ lực nhậǹ thức,̀ năng̀ lực̀ độc̀ lập̀ sáng̀ tạò phát̀ h̀iệǹ và g̀iả̀ì quyết̀ vấǹ đề củà ngườ̀ì học.̀ Hơǹ nữa cùng̀ vớ̀ì xù thế̀ chung̀ củà đổ̀ì mớ̀ì g̀iáò duc,̀ dạỳ học̀ hóà học̀ cũng̀ cầǹ có̀ những̀ đổ̀ì mớ̀i nhất̀ định̀ về hình̀ thức̀ và phương̀ pháp.̀ Muc̀ t̀iêù củà đổ̀ì mớ̀ì trong̀ dạỳ học̀ hóà học̀ phổ thông̀ không̀ chỉ̀ dừng̀ lạ̀ì trang̀ bị̀ chò HS̀ ̀ hệ̀ thống̀ k̀iếǹ thức̀ hóà học̀ cờ bảǹ mang̀ tính̀ han lâm̀ mà còǹ trang̀ bị̀ chò HS̀ những̀ k̀iếǹ thức̀ hóà học̀ h̀iệǹ đạ̀i,̀ mang̀ tính̀ thực̀ t̀iễǹ cao; hình̀ thanh̀ và phát̀ tr̀iểǹ chò HS̀ kỹ̀ năng̀ thực̀ hanh,̀ vậǹ dung̀ k̀iếǹ thức̀ hóà học̀ để̀ g̀iả̀i quyết̀ các̀ vấǹ đề trong̀ thực̀ t̀iễǹ cuộc̀ sống.̀ Để̀ đạt̀ được̀ các̀ muc̀ t̀iêù trêǹ có̀ lẽ̀ không̀ thế th̀iếù được̀ vàì trò̀ củà dạ ho ợ tto Năng lực hợp tác̀ được̀ xem̀ là một̀ trong̀ những̀ năng̀ lực̀ quaǹ trọng̀ củà coǹ ngườ̀i trong̀ xã̀ hộ̀ì h̀iệǹ nay,̀ chính̀ vì̀ vậy,̀ phát̀ tr̀iểǹ năng̀ lực̀ hợp̀ tác̀ từ̀ trong̀ trường̀ học̀ đã̀ trở thanh̀ một̀ xù thế̀ g̀iáò duc̀ trêǹ thế̀ g̀iớ̀i.̀ Dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ̀ chính̀ là sự̀ phản ánh̀ thực̀ t̀iễǹ củà xù thế̀ đó.̀ Dạy học nhóm̀ nếù được̀ tổ̀ chức̀ tốt̀ sẽ̀ phát̀ huỳ được̀ tính̀ tích cực,̀ tính̀ trách̀ nh̀iệm;̀ phát̀ tr̀iểǹ năng̀ lực̀ cộng̀ tác̀ lam̀ v̀iệc̀ và năng̀ lực̀ g̀iaò t̀iếp̀ củà HS. Hóà học̀ THCS̀ đặt̀ cờ sở̀ nêǹ tảng̀ chò HS̀ học̀ tập̀ chương̀ trình̀ Hóà học̀ phổ̀ thông. Tuỳ vậỳ phả̀ì nhìǹ nhậǹ một̀ cách̀ khách̀ quaǹ rằng,̀ h̀iệǹ trạng̀ dạỳ và học̀ hóà học̀ trong̀ nha trường̀ THCS̀ h̀iệǹ naỳ chưà thực̀ sự̀ thực̀ h̀iệǹ tốt̀ muc̀ t̀iêù dạỳ học̀ đố̀ì vớ̀ì bộ̀ môǹ Hóa học.̀ Bêǹ cạnh̀ đó̀ v̀iệc̀ ngh̀iêǹ cứù áp̀ dung̀ PPDH̀ hợp̀ tác̀ trong̀ dạỳ học̀ hóà học̀ phổ̀ thông ở̀ nước̀ tà còǹ nh̀iêù hạǹ chế̀ đă ̣c̀ b̀iê ̣t̀ là bâ ̣c̀ THCS. Tuỳ nh̀iêǹ từ̀ thực̀ tế̀ dạỳ học̀ ở̀ trường̀ THCS̀ Lý̀ Tự̀ Trọng̀ -̀ TP̀ Nam̀ Định̀ chò thấy phương̀ pháp̀ dạỳ học̀ naỳ đã̀ được̀ áp̀ dung̀ rô ̣ng̀ rã̀ì trong̀ nh̀iêù bô ̣̀ môǹ tuỳ nh̀iêǹ có̀ thể̀ do Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 1 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ thờ̀ì g̀iaǹ hạǹ hep,̀ cờ sở̀ vâ ̣t̀ chất̀ th̀iếù thốǹ đã̀ ảnh̀ hưởng̀ tớ̀ì quá̀ trình̀ tìm̀ h̀iểù thêm̀ các thông̀ t̀iǹ l̀iêǹ quaǹ tớ̀ì nô ̣̀ì dung̀ bài.̀ Cũng̀ có̀ thể̀ dò bảǹ thâǹ học̀ s̀inh̀ thực̀ sự̀ chưà xác định̀ cù thể̀ công̀ v̀iê ̣c̀ và phương̀ pháp̀ lam̀ v̀iê ̣c̀ nêǹ h̀iê ̣ù quả̀ lam̀ v̀iê ̣c̀ cũng̀ nhừ k̀iếǹ thức thù được̀ củà học̀ s̀inh̀ bằng̀ phương̀ pháp̀ naỳ chưà sâu,̀ chưà chăc̀ dâǹ tớ̀ì học̀ s̀inh̀ chưa thực̀ sự̀ được̀ kích̀ thích̀ lòng̀ saỳ mề học̀ tâ ̣p,̀ yêù thích̀ bô ̣̀ môn.̀ Xuất̀ phát̀ từ̀ những̀ lí̀ dò trên,̀ tồì lựà chọǹ đề tài:̀ “ Môṭ sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ̀ góp̀ phầǹ đổ̀ì mớ̀ì PPDH,̀ hình̀ thanh̀ phương̀ pháp̀ tự̀ học,̀ thó̀ì quen từ duỳ sáng̀ tạo,̀ h̀iệù quả̀ và tăng̀ hứng̀ thú̀ học̀ tập̀ chò HS̀ trong̀ học̀ tập̀ môǹ Hóà học̀ nó̀i r̀iêng̀ và các̀ bô ̣̀ môǹ học̀ khác̀ ở̀ trường̀ THCS̀ nó̀ì chung. 2. Mục đích nghiên cứu Ngh̀iêǹ cứù và vậǹ dung̀ PPDH̀ hợp̀ tác̀ trong̀ dạỳ học̀ Hóà học̀ nhằm̀ tích̀ cực̀ hoá hoạt̀ động̀ học̀ tập̀ củà HS,̀ góp̀ phầǹ nâng̀ caò chất̀ lượng̀ dạỳ và học̀ môǹ Hóà học̀ ở̀ trường THCS. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu -̀ Ngh̀iêǹ cứù lí̀ luậǹ về đổ̀ì mớ̀ì PPDH,̀ các̀ PPDH̀ tích̀ cực,̀ đ̀ì sâù vaò phương̀ pháp DH̀ hợp̀ tác̀ và một̀ số̀ kĩ̀ thuật̀ dạỳ học̀ hỗ̀ trợ̀ dạỳ học̀ tích̀ cực -̀ Ngh̀iêǹ cứù cấù trúc̀ nộ̀ì dung̀ và chuẩǹ k̀iếǹ thức,̀ kĩ̀ năng̀ chương̀ trình̀ hóà học̀ ở phổ̀ thông,̀ đặc̀ b̀iệt̀ là nộ̀ì dung̀ môǹ Hóà học. -̀ Ngh̀iêǹ cứù và vậǹ dung̀ PPDH̀ hợp̀ tác̀ để̀ th̀iết̀ kế̀ các̀ ê tài dự t́,̀ tổ̀ chức̀ hoạt động̀ học̀ tập̀ thực̀ h̀iệǹ hoạt̀ đô ̣ng̀ hợp̀ tác̀ các̀ bàì học̀ nhừ phầǹ Hóà học̀ hữù cờ lớp̀ 9̀ hay th̀iết̀ kế̀ kế̀ hoạch̀ nô ̣̀ì dung̀ ngh̀iêǹ cứù trong̀ ́g iế oứ k oa ho. 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 4.1. K to t ể ́g iế oứ Quá̀ trình̀ dạỳ học̀ Hóà học̀ ở̀ trường̀ THCS. 4.2. Đôi tướg ́g iế oứ Vậǹ dung̀ PPDH̀ hợp̀ tác̀ trong̀ dạỳ học,̀ xâỳ dựng̀ dự̀ án,̀ ngh̀iêǹ cứù khoà học̀ trong Hóà học̀ lớp̀ 9,̀ tập̀ trung̀ ngh̀iêǹ cứù mô ̣t̀ số̀ vấǹ đề cờ bảǹ về nhóm̀ trong̀ hợp̀ tác. 5. Phạm vi nghiên cứu - Nộ̀ì dung̀ ngh̀iêǹ cứu: Phầǹ Hóà học̀ lớp̀ 9. -̀ Địà baǹ ngh̀iêǹ cứu:̀ trường̀ THCS̀ Lý̀ Tự̀ Trọng̀ TP̀ Nam̀ Định -̀ Thờ̀ì g̀ian:̀ Năm̀ học̀ 2014̀ -̀ 2015 6. Giả thuyết khoa học Vậǹ dung̀ phương̀ pháp̀ DH̀ hợp̀ tác̀ ̀ một̀ cách̀ hợp̀ lí̀ kết̀ hợp̀ vớ̀ì một̀ số̀ kĩ̀ thuật̀ dạy học̀ để̀ th̀iết̀ kế̀ các̀ hoạt̀ động̀ dạỳ học̀ phầǹ Hóà học̀ lớp̀ 9̀ thì̀ sẽ̀ tích̀ cực̀ hóà hoạt̀ động Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 2 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ nhậǹ thức̀ củà HS,̀ tăng̀ hứng̀ thú̀ học̀ tập,̀ góp̀ phầǹ nâng̀ caò chất̀ lượng̀ dạỳ học̀ hóà học̀ ở trường̀ THCS. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. N ó ̣ ướg ̣ ṭ ́g iế oứ lí ĺậ́ -̀ Tổng̀ quaǹ các̀ tàì l̀iệù về lí̀ luậǹ dạỳ học̀ có̀ l̀iêǹ quaǹ đếǹ đề tài. -̀ Sử̀ dung̀ phố̀ì hợp̀ các̀ phương̀ pháp̀ phâǹ tích,̀ đánh̀ g̀iá,̀ tổng̀ hợp,̀ hệ̀ thống̀ hóa, khá̀ì quát̀ hóa…̀ trong̀ ngh̀iêǹ cứù các̀ tàì l̀iệù có̀ l̀iêǹ quaǹ tớ̀ì v̀iệc̀ đổ̀ì mớ̀ì PPDH,̀ PPDH̀ va kĩ̀ thuật̀ dạỳ học̀ tích̀ cực 7.2. N ó ̣ ướg ̣ ṭ ́g iế oứ t ựo tiễ́ -̀ Đ̀iêù trà cờ bảǹ thực̀ trạng̀ v̀iệc̀ vậǹ dung̀ các̀ PPDH̀ tích̀ cực,̀ PPDH̀ hợp̀ tác̀ trong dạỳ học̀ Hóà học. -̀ Quaǹ sát̀ quá̀ trình̀ dạỳ học,̀ traò đổ̀ì vớ̀ì đồng̀ ngh̀iệp… -̀ Thực̀ ngh̀iệm̀ sừ phạm̀ để̀ k̀iểm̀ ngh̀iệm̀ g̀iả̀ thuyết̀ khoà học̀ củà đề tài. 7.3. P ướg ̣ ṭ xử lí t ốg tí Sử̀ dung̀ phương̀ pháp̀ thống̀ kề toáǹ học̀ trong̀ ngh̀iêǹ cứù khoà học̀ g̀iáò duc̀ để̀ xử̀ lí kết̀ quả̀ thực̀ ngh̀iệm̀ sừ phạm. 8. Những đóng góp mới của đề tài -̀ Đã̀ chỉ̀ rà mô ̣t̀ số̀ vấǹ đề cờ bảǹ về phương̀ pháp̀ lam̀ v̀iê ̣c̀ theò nhóm -̀ Đề xuất̀ mô ̣t̀ số̀ phương̀ pháp̀ nâng̀ caò h̀iê ̣ù quả̀ xử̀ lý̀ vấǹ đề kh̀ì lam̀ v̀iê ̣c̀ nhóm -̀ Đề xuất̀ mô ̣t̀ số̀ kĩ̀ năng̀ để̀ dạỳ học̀ nhóm̀ đạt̀ kết̀ quả̀ cao. -̀ Vậǹ dung̀ phương̀ pháp̀ hợp̀ tác̀ trong̀ dạỳ học̀ dự̀ áǹ phầǹ Hóà học̀ hữù cờ lớp̀ 9. Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 3 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ PHẦN I CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VẬN DỤNG DẠY HỌC HƠP TTC T TRNG NHOM NHO 1. Đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS 1.1 . Sự cần thiết phải đổi mới PPDH * N ữ́g òi oi từ sự ̣ tt ttriể́ oủa xã ội H̀iệǹ nay,̀ vớ̀ì sự̀ phát̀ tr̀iểǹ nhừ vũ̀ bãò củà công̀ nghệ̀ thông̀ t̀in,̀ k̀iếǹ thức̀ không̀ còǹ la tàì sảǹ r̀iêng̀ củà trường̀ học.̀ Công̀ nghệ̀ thông̀ t̀iǹ trở̀ thanh̀ công̀ cù hỗ̀ trợ̀ tích̀ cực̀ trong dạỳ và học,̀ là phương̀ t̀iệǹ dạỳ học̀ h̀iệǹ đạ̀i,̀ hữù ích̀ và h̀iệù quả.̀ Vì̀ vậỳ HS̀ có̀ thể̀ t̀iếp nhậǹ thông̀ t̀iǹ từ̀ nh̀iêù nguồǹ khác̀ nhau.̀ Đ̀iêù đó̀ đặt̀ rà yêù cầù cấp̀ bách̀ chò g̀iáò duc̀ la cầǹ đổ̀ì mớ̀ì cách̀ dạỳ và cách̀ học. Vậỳ lam̀ thế̀ naò để̀ HS̀ có̀ thể̀ lam̀ chủ,̀ tự̀ lực̀ ch̀iếm̀ lĩnh̀ k̀iếǹ thức,̀ tích̀ cực,̀ chủ̀ động, sáng̀ tạo,̀ có̀ kĩ̀ năng̀ g̀iả̀ì quyết̀ các̀ vấǹ đề nảỳ s̀inh̀ trong̀ cuộc̀ sống?̀ Đâỳ thực̀ sự̀ là những thách̀ thức̀ lớǹ đố̀ì vớ̀ì nganh̀ g̀iáò duc̀ nó̀ì chung,̀ nhà trường,̀ GV̀ nó̀ì r̀iêng.̀ * N ữ́g òi oi từ sự ̣ tt ttriể́ kí tế oủa ât ́ướo Sự̀ phát̀ tr̀iểǹ nêǹ k̀inh̀ tế̀ thị̀ trường̀ theò định̀ hướng̀ xã̀ hộ̀ì chủ̀ nghĩà và hòà nhập̀ quốc tế̀ đò̀ì hỏ̀ì nước̀ tà cầǹ có̀ nguồǹ nhâǹ lực̀ có̀ trình̀ độ̀ đáp̀ ứng̀ được̀ yêù cầù nay.̀ Nhừ vậy, nganh̀ g̀iáò duc̀ phả̀ì không̀ ngừng̀ đổ̀ì mớ̀ì trong̀ đó̀ phả̀ì quaǹ tâm̀ đếǹ đổ̀ì mớ̀ì PPDH̀ để đaò tạò nguồǹ nhâǹ lực̀ đáp̀ ứng̀ yêù cầù phát̀ tr̀iểǹ k̀inh̀ tế̀ xã̀ hộ̀i. * N ữ́g òi oi k i tí́ ế́ ặo iể́ tấ - sí lí oủa ́gười ho Mỗ̀ì HS̀ đêù có̀ một̀ cách̀ học̀ theò sở̀ thích̀ r̀iêng̀ còǹ gọ̀ì là phong̀ cách̀ học.̀ Có̀ HS̀ thích học̀ theò cách̀ ngh̀iêǹ cứù tàì l̀iệu,̀ có̀ HS̀ thích̀ học̀ quà trả̀ì ngh̀iệm,̀ khám̀ phá,̀ thực̀ hanh,… Dò vậỳ trong̀ dạỳ học̀ cầǹ quaǹ tâm̀ đếǹ đặc̀ đ̀iểm̀ tâm̀ –̀ s̀inh̀ lí,̀ hứng̀ thú̀ và phong̀ cách̀ học củà ngườ̀ì học,̀ đâỳ là yếù tố̀ thúc̀ đẩỳ sự̀ phát̀ tr̀iểǹ tố̀ì đà năng̀ lực̀ củà ngườ̀ì học. 1.2. Đổi mới phương pháp dạy học ở Việt Nam Phương̀ hướng̀ chung̀ để̀ đổ̀ì mớ̀ì PPDH̀ h̀iệǹ naỳ la: -̀ Chuyểǹ từ̀ mồ hình̀ dạỳ học̀ một̀ ch̀iêù sang̀ dạỳ học̀ tương̀ tác̀ hàì ch̀iêu.̀ Chuyểǹ từ̀ xu hướng̀ dạỳ học̀ “GV̀ lam̀ trung̀ tâm”̀ sang̀ “HS̀ lam̀ trung̀ tâm”,̀ “Dạỳ học̀ trong̀ hoạt̀ động”, “tích̀ cực̀ hóà ngườ̀ì học”. -̀ Sử̀ dung̀ các̀ phương̀ pháp,̀ các̀ kĩ̀ thuật̀ dạỳ học̀ tích̀ cực,̀ tăng̀ cường̀ tổ̀ chức̀ các̀ hoạt động̀ học̀ tập,̀ tăng̀ cường̀ sử̀ dung̀ công̀ nghệ̀ thông̀ t̀iǹ và các̀ phương̀ t̀iệǹ h̀iệǹ đạ̀ì một cách̀ tố̀ì ưù nhất̀ để̀ hỗ̀ trợ̀ hoạt̀ động̀ dạỳ học. -̀ Dạỳ HS̀ cách̀ tự̀ học,̀ cách̀ tìm̀ k̀iếm̀ thông̀ t̀iǹ một̀ cách̀ nhanh̀ chóng,̀ chính̀ xác,̀ cập nhật. Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 4 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ 1.3. Đổi mới phương pháp dạy học Hóa học ở trường trung học * Một sô x́ ướ́g ổi ́ới PP H Hoa ho ở ́ướo ta iệ́ ́ạ: -̀ Tăng̀ cường̀ tính̀ tích̀ cực,̀ tìm̀ tò̀ì sáng̀ tạò ở̀ ngườ̀ì học,̀ t̀iêm̀ năng̀ trí̀ tuệ̀ nó̀ì r̀iêng̀ va nhâǹ cách̀ nó̀ì chung,̀ thích̀ ứng̀ năng̀ động̀ vớ̀ì thực̀ t̀iễǹ luôǹ đổ̀ì mớ̀i. -̀ Tăng̀ cường̀ năng̀ lực̀ vậǹ dung̀ tr̀ì thức̀ đã̀ học̀ vaò cuộc̀ sống,̀ sảǹ xuất̀ luôǹ b̀iếǹ đổ̀i. -̀ Chuyểǹ dầǹ trọng̀ tâm̀ củà PPDH̀ từ̀ tính̀ chất̀ thông̀ báo,̀ tá̀ì h̀iệǹ đạ̀ì trà chung̀ cho cả̀ lớp̀ sang̀ tính̀ chất̀ phâǹ hóà –̀ cá̀ thể̀ hóà caò độ,̀ t̀iếǹ lêǹ theò nhịp̀ độ̀ cá̀ nhân. -̀ L̀iêǹ kết̀ nh̀iêù PPDH̀ r̀iêng̀ lẻ̀ thanh̀ tổ̀ hợp̀ PPDH̀ phức̀ hợp.̀ L̀iêǹ kết̀ PPDH̀ vớ̀ì các phương̀ t̀iệǹ kĩ̀ thuật̀ dạỳ học̀ h̀iệǹ đạ̀ì tạò rà các̀ tổ̀ hợp̀ PPDH̀ có̀ dùng̀ phương̀ t̀iệǹ kĩ̀ thuật dạỳ học. -̀ Chuyểǹ hóà phương̀ pháp̀ khoà học̀ thanh̀ PPDH̀ đặc̀ thù̀ củà môǹ học. -̀ Đà dạng̀ hóà các̀ PPDH̀ phù̀ hợp̀ vớ̀ì các̀ cấp̀ học,̀ bậc̀ học,̀ các̀ loạ̀ì hình̀ trường̀ học. * Cto ̣ế ò́ với GV dạ Hoa ho iệ́ ́ạ Để̀ đổ̀ì mớ̀ì PPDH̀ hóà học,̀ GV̀ cần: -̀ Sử̀ dung̀ các̀ yếù tố̀ tích̀ cực̀ đã̀ có̀ ở̀ các̀ PPDH̀ hóà học̀ nhừ phương̀ pháp̀ thực ngh̀iệm,̀ phương̀ pháp̀ nêù và g̀iả̀ì quyết̀ vấǹ đê,̀ phương̀ pháp̀ trực̀ quan,… -̀ T̀iếp̀ thù có̀ chọǹ lọc̀ một̀ số̀ quaǹ đ̀iểm̀ và phương̀ pháp̀ tích̀ cực̀ trong̀ g̀iáò duc̀ h̀iện đạ̀ì củà một̀ số̀ nước̀ trêǹ thế̀ g̀iớ̀ì nhừ dạỳ học̀ k̀iếǹ tạo,̀ dạỳ học̀ hợp̀ tác̀ theò nhóm̀ nhỏ,̀ dạy học̀ lấỳ HS̀ lam̀ trung̀ tâm,̀ dạỳ học̀ tương̀ tác,… -̀ Lựà chọǹ các̀ phương̀ pháp̀ phát̀ huỳ tính̀ tích̀ cực̀ củà HS̀ phù̀ hợp̀ vớ̀ì muc̀ t̀iêù và nộ̀i dung̀ từng̀ loạ̀ì bàì hóà học̀ nhất̀ định,̀ đố̀ì tượng̀ HS̀ cù thể̀ và đ̀iêù k̀iệǹ củà từng̀ vùng,̀ từng địà phương. -̀ Phố̀ì ̀ hợp̀ một̀ cách̀ hợp̀ lí̀ một̀ số̀ phương̀ pháp̀ khác̀ nhaù nhằm̀ phát̀ huỳ caò độ̀ h̀iệu quả̀ g̀iờ̀ dạỳ học̀ hóà học. 2. Dạy – Học tích cực 2.1 Tính tích cực học tập Tính tích cực học tập nói đến những gì diễn ra bên trong người học.̀ Quá̀ trình̀ học̀ tập tích̀ cực̀ nó̀ì đếǹ những̀ hoạt̀ động̀ chủ̀ động̀ củà chủ̀ thể,̀ về thực̀ chất̀ là tích̀ cực̀ nhậǹ thức, đặc̀ trưng̀ ở̀ khát̀ vọng̀ h̀iểù b̀iết,̀ cố̀ găng̀ trí̀ tuệ̀ và nghị̀ lực̀ caò trong̀ quá̀ trình̀ ch̀iếm̀ lĩnh tr̀ì thức.̀ Tính̀ tích̀ cực̀ học̀ tập̀ nhằm̀ lam̀ chuyểǹ b̀iếǹ vị̀ trí̀ củà ngườ̀ì học̀ từ̀ đố̀ì tượng̀ t̀iếp nhậǹ tr̀ì thức̀ sang̀ chủ̀ thể̀ tìm̀ k̀iếm̀ tr̀ì thức,̀ để̀ nâng̀ caò h̀iệù quả̀ học̀ tập.̀ 2.2 Phương pháp dạy học tích cực trong dạy học Hóa học Khái niệm phương pháp dạy học tích cực Thuật̀ ngữ̀ “Phương̀ pháp̀ dạỳ và học̀ tích̀ cực”̀ được̀ dùng̀ để̀ chỉ̀ những̀ PPDH̀ nhằm phát̀ huỳ tính̀ tích̀ cực,̀ chủ̀ động,̀ sáng̀ tạò củà ngườ̀ì học,̀ baò gồm̀ nh̀iêù phương̀ pháp,̀ hình Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 5 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ thức,̀ kĩ̀ thuật̀ cù thể̀ khác̀ nhaù nhằm̀ tích̀ cực̀ hóa,̀ tăng̀ cường̀ sự̀ tham̀ g̀ià củà ngườ̀ì học, tạò đ̀iêù k̀iệǹ chò ngườ̀ì học̀ phát̀ tr̀iểǹ tố̀ì đà khả̀ năng̀ học̀ tập,̀ năng̀ lực̀ sáng̀ tạo,̀ năng̀ lực g̀iả̀ì quyết̀ vấǹ đê.̀ Nét đặc trưng của PPDH tích cực Các̀ dấù h̀iệù đặc̀ trưng̀ củà PPDH̀ tích̀ cực̀ la: -̀ Dạỳ học̀ thông̀ quà tổ̀ chức̀ các̀ hoạt̀ động̀ củà HS̀ và chú̀ trọng̀ rèǹ luyệǹ phương pháp̀ tự̀ học -̀ Tăng̀ cường̀ hoạt̀ động̀ học̀ tập̀ củà mỗ̀ì cá̀ nhân,̀ phố̀ì hợp̀ vớ̀ì học̀ hợp̀ tác -̀ Dạỳ học̀ chú̀ trọng̀ đếǹ hứng̀ thú̀ củà HS,̀ nhù cầù và lợ̀ì ích̀ củà xã̀ hộ̀i -̀ Dạỳ học̀ còì trọng̀ hướng̀ dâǹ tìm̀ tò̀i -̀ Kết̀ hợp̀ đánh̀ g̀iá̀ củà thầỳ vớ̀ì tự̀ đánh̀ g̀iá̀ củà trò 2.3 Dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ – Một phương pháp dạy học tích cực. PPDH̀ hợp̀ tác̀ trong̀ nhóm̀ nhỏ̀ còǹ được̀ gọ̀ì bằng̀ một̀ số̀ têǹ khác̀ nhừ "Phương pháp̀ thảò luậǹ nhóm"̀ hoặc̀ PPDH̀ hợp̀ tác.̀ Đâỳ là một̀ PPDH̀ mà "Hs được phân chia thành từng nhóm nhỏ riêng biệt, chịu trách nghiệm về một mục tiêu duy nhất, được thực hiện thông qua nhiệm vụ riêng biệt của từng người. Các hoạt động cá nhân riêng biệt được tổ chức lại, liên kết hữu cơ với nhau nhằm thực hiện một mục tiêu chung". Phương̀ pháp̀ thảò luậǹ nhóm̀ được̀ sử̀ dung̀ nhằm̀ g̀iúp̀ chò mọ̀ì hs̀ tham̀ g̀ià một cách̀ chủ̀ động̀ vaò quá̀ trình̀ học̀ tập,̀ tạò cờ hộ̀ì chò các̀ em̀ có̀ thể̀ ch̀ià sẻ̀ k̀iếǹ thức,̀ k̀inh ngh̀iệm,̀ ý̀ k̀iếǹ để̀ g̀iả̀ì quyết̀ các̀ vấǹ đề có̀ l̀iêǹ quaǹ đếǹ nộ̀ì dung̀ bàì học;̀ tạò cờ hộ̀ì cho các̀ em̀ được̀ g̀iaò lưu,̀ học̀ hỏ̀ì lâǹ nhau;̀ cùng̀ nhaù hợp̀ tác̀ g̀iả̀ì quyết̀ những̀ nh̀iệm̀ vu chung. Hs̀ được̀ học̀ cách̀ cộng̀ tác̀ trêǹ nh̀iêù phương̀ d̀iện.̀ Hs̀ được̀ nêù quaǹ đ̀iểm̀ của mình,̀ được̀ nghè quaǹ đ̀iểm̀ củà bạǹ khác̀ trong̀ nhóm,̀ trong̀ lớp;̀ được̀ traò đổ̀i,̀ baǹ luậǹ vê các̀ ý̀ k̀iếǹ khác̀ nhaù và đưà rà lờ̀ì g̀iả̀ì tố̀ì ưù chò nh̀iệm̀ vù được̀ g̀iaò chò nhóm.̀ Quà cách học̀ đó,̀ k̀iếǹ thức̀ củà hs̀ sẽ̀ bớt̀ phầǹ chủ̀ quan,̀ ph̀iếǹ d̀iện,̀ lam̀ tăng̀ tính̀ khách̀ quaǹ khoa học,̀ từ duỳ phề pháǹ củà hs̀ được̀ rèǹ luyệǹ và phát̀ tr̀iển. Các̀ thanh̀ v̀iêǹ trong̀ nhóm̀ ch̀ià sẻ̀ các̀ suỳ nghĩ,̀ băǹ khoăn,̀ k̀inh̀ ngh̀iệm,̀ h̀iểù b̀iết củà bảǹ thân,̀ cùng̀ nhaù xâỳ dựng̀ nhậǹ thức,̀ thá̀ì độ̀ mớ̀ì và học̀ hỏ̀ì lâǹ nhau.̀ K̀iếǹ thức̀ trở nêǹ sâù săc,̀ bêǹ vững,̀ dễ̀ nhớ̀ và nhớ̀ nhanh̀ hơǹ dò được̀ g̀iaò lưu,̀ học̀ hỏ̀ì g̀iữà các̀ thanh v̀iêǹ trong̀ nhóm,̀ được̀ tham̀ g̀ià traò đổ̀i,̀ trình̀ baỳ vấǹ đề nêù ra.̀ Hs̀ haò hứng̀ kh̀ì có̀ sự đóng̀ góp̀ củà mình̀ vaò thanh̀ công̀ chung̀ củà cả̀ lớp. Nhờ̀ không̀ khí̀ thảò luậǹ cở̀ì mở̀ nêǹ hs,̀ đặc̀ b̀iệt̀ là những̀ em̀ nhút̀ nhát,̀ trở̀ nêǹ bạo dạǹ hơn;̀ các̀ em̀ học̀ được̀ trình̀ baỳ ý̀ k̀iếǹ củà mình,̀ b̀iết̀ lăng̀ nghè có̀ phề pháǹ ý̀ k̀iếǹ của bạn;̀ từ̀ đó,̀ g̀iúp̀ hs̀ dễ̀ hòà nhập̀ vaò cộng̀ đồng̀ nhóm,̀ tạò chò các̀ em̀ sự̀ tự̀ t̀in,̀ hứng̀ thú Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 6 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ trong̀ học̀ tập̀ và s̀inh̀ hoạt.̀ Vốǹ h̀iểù b̀iết̀ và k̀inh̀ ngh̀iệm̀ xã̀ hộ̀ì củà hs̀ thêm̀ phong̀ phú;̀ kĩ năng̀ g̀iaò t̀iếp,̀ kĩ̀ năng̀ hợp̀ tác̀ củà hs̀ được̀ phát̀ tr̀iển. 2.4. Chức năng của nhóm 2.4.1 Tao ́ôi ttrườ́g là́ việo t ấ t iệ́: - Cải thiện hành vi giao tiếp: Nhóm̀ g̀iúp̀ cả̀ì th̀iệǹ sự̀ g̀iaò t̀iếp̀ thông̀ quà các̀ hoạt̀ động̀ traò đổ̀ì d̀iễǹ rà thường̀ xuyên, mọ̀ì ngườ̀ì trở̀ nêǹ thâǹ th̀iện,̀ từ̀ đó̀ g̀iúp̀ bầù không̀ khí̀ học̀ tập,̀ laò động̀ trở̀ nêǹ sồì động hơn.̀ Mọ̀ì ngườ̀ì dầǹ g̀iảm̀ bớt̀ chủ̀ nghĩà cá̀ nhâǹ để̀ hướng̀ đếǹ tập̀ thể,̀ để̀ cùng̀ g̀iả̀ì quyết các̀ vấǹ đề lớǹ mà một̀ ngườ̀ì hoặc̀ một̀ nhóm̀ ngườ̀ì lam̀ v̀iệc̀ độc̀ lập,̀ r̀iêng̀ rẽ̀ không̀ thể hoaǹ thanh̀ được.̀ Bầù không̀ khí̀ lam̀ v̀iệc̀ củà tổ̀ chức̀ thaỳ đổ̀ì theò hướng̀ tích̀ cực,̀ mọ̀i ngườ̀ì có̀ thá̀ì độ̀ th̀iệǹ chí̀ vớ̀ì nhau.̀ Chính̀ vì̀ vậỳ mà vấǹ đề hóc̀ búà thường̀ được̀ g̀iả̀i quyết̀ dễ̀ dang̀ hơn. - Xây dựng tinh thần đồng đội và hỗ trợ nhau cùng phát triển: Saù quãng̀ thờ̀ì g̀iaǹ laò động̀ và học̀ tập,̀ đặc̀ b̀iệt̀ là những̀ công̀ v̀iệc̀ lặp̀ đ̀ì lặp̀ lạ̀i,̀ hoặc các̀ vấǹ đề cầǹ g̀iả̀ì quyết̀ quá̀ phức̀ tạp,̀ áp̀ lực̀ công̀ v̀iệc̀ quá̀ caò lam̀ chò ngườ̀ì thực̀ h̀iện cảm̀ thấỳ dễ̀ cháǹ nản,̀ đơǹ đ̀iệu,̀ buông̀ xuồi.̀ Kh̀ì đó,̀ tham̀ g̀ià nhóm̀ lam̀ họ̀ trở̀ nêǹ hưng phấn,̀ họ̀ chờ̀ đóǹ các̀ hoạt̀ động̀ củà nhóm̀ và kh̀ì tham̀ g̀ià nhóm,̀ họ̀ bị̀ thù hút̀ vaò công v̀iệc̀ hơǹ baò g̀iờ̀ hết,̀ vì̀ trong̀ nhóm̀ có̀ sự̀ hỗ̀ trợ̀ củà đồng̀ độ̀i,̀ có̀ đ̀iêù k̀iệǹ thể̀ h̀iệǹ cá nhân,̀ được̀ ch̀ià sẻ̀ k̀inh̀ ngh̀iệm̀ và hướng̀ dâǹ những̀ thanh̀ v̀iêǹ khác̀ và mọ̀ì v̀iệc̀ trước̀ đây được̀ xem̀ là nham̀ cháǹ thì̀ g̀iờ̀ đây,̀ dướ̀ì cá̀ì nhìǹ từ̀ một̀ góc̀ độ̀ khác̀ từ̀ nhóm,̀ vấǹ đề trở nêǹ mớ̀ì và hấp̀ dâǹ hơn. - Mở rộng hợp tác và liên hệ giữa tất cả các thành viên: Kh̀ì tham̀ g̀ià nhóm,̀ các̀ thanh̀ v̀iêǹ có̀ xù hướng̀ mở̀ rộng̀ hợp̀ tác̀ vớ̀ì nhaù để̀ tạò sự thống̀ nhất̀ củà tổ̀ chức,̀ g̀iúp̀ xóà bỏ̀ ngăǹ cách̀ trong̀ các̀ mố̀ì quaǹ hệ.̀ Nhóm̀ là một̀ trong những̀ cách̀ kết̀ nố̀ì tất̀ cả̀ mọ̀ì ngườ̀i.̀ Kh̀ì mọ̀ì ngườ̀ì cùng̀ băt̀ taỳ cùng̀ g̀iả̀ì quyết̀ các̀ vấǹ đê đặt̀ ra,̀ lúc̀ đó̀ bức̀ tường̀ ngăǹ cách̀ bị̀ phá̀ toang,̀ mọ̀ì ngườ̀ì hòà nhập̀ lạ̀i,̀ gầǹ gũ̀ì nhaù hơn, hỗ̀ trợ̀ nhaù cùng̀ tồǹ tạ̀ì và phát̀ tr̀iển. 2.4.2. Ḥ́ ộ́g ́ǵồ́ ́ ấ lựo - Thu hút mọi người vào công việc: Nộ̀ì dung̀ s̀inh̀ hoạt̀ luôǹ đà dạng,̀ mố̀ì quaǹ hệ̀ được̀ củng̀ cố̀ g̀iữà các̀ thanh̀ v̀iên,̀ vấǹ đê mà nhóm̀ thường̀ g̀iả̀ì quyết̀ là các̀ vấǹ đề l̀iêǹ quaǹ trực̀ t̀iếp̀ đếǹ công̀ v̀iệc̀ củà mỗ̀ì thanh v̀iên,̀ vì̀ vậỳ họ̀ bị̀ cuốǹ hút̀ bở̀ì sự̀ hấp̀ dâǹ củà công̀ v̀iệc̀ được̀ tạò rà từ̀ quá̀ trình̀ s̀inh̀ hoạt nhóm. - Nâng cao tinh thần làm việc, phát triển ý thức về chất lượng và sự tiến bộ - Tạo cơ hội thuận lợi cho các thành viên phát huy tài năng của mình Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 7 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ Nhóm̀ tạò rà cờ hộ̀ì tuyệt̀ vờ̀ì để̀ g̀iả̀ì quyết̀ các̀ vấǹ đề công̀ v̀iệc̀ hang̀ ngay.̀ Mọ̀ì ngườ̀i có̀ dịp̀ nhóm̀ họp,̀ cùng̀ suỳ nghĩ̀ và đưà rà những̀ ý̀ k̀iếǹ củà mình̀ chò v̀iệc̀ g̀iả̀ì quyết̀ các vấǹ đề khó̀ khăn.̀ Quá̀ trình̀ sử̀ dung̀ k̀iếǹ thức̀ nhừ để̀ g̀iả̀ì thích̀ h̀iê ̣ǹ tượng,̀ nhâ ̣ǹ b̀iết̀ các chất̀ nhừ thế̀ nao,̀ để̀ tính̀ khố̀ì lượng̀ củà chất̀ cầǹ phả̀ì tìm̀ nhừ thế̀ nao?…̀ luôǹ xảỳ ra những̀ bất̀ trăc,̀ kh̀ì đó̀ vậǹ dung̀ chất̀ xám̀ hơǹ nữà là chất̀ xám̀ tập̀ thể̀ là phương̀ thức̀ tố̀ì ưu nhất̀ để̀ khăc̀ phuc̀ những̀ bất̀ trăc.̀ Nhóm̀ tạò rà cờ hộ̀ì vồ hạǹ chò thanh̀ v̀iêǹ g̀iả̀ì quyết̀ khó khăn,̀ đồng̀ thờ̀ì kh̀iếǹ mỗ̀ì thanh̀ v̀iêǹ nhậǹ thấỳ mình̀ là một̀ phầǹ hữù cờ củà tổ̀ chức. 2.4.3. Nấg oao ttrì́ ộ oủa t à́ viế và oat ộ́g oủa toà́ tổ o ưo - Thảo luận nhóm, kích thích sáng tạo của mọi người Nhóm̀ tạò rà mồì trường̀ kích̀ thích̀ sự̀ sáng̀ tạò củà mọ̀ì ngườ̀i.̀ Ngườ̀ì tà sẽ̀ không̀ mạnh dạǹ nêù rà các̀ ý̀ tưởng̀ haỳ ý̀ k̀iếǹ củà r̀iêng̀ mình̀ nếù bị̀ cự̀ tuyệt,̀ haỳ bị̀ chế̀ nhạo.̀ Thường các̀ g̀iả̀ì pháp̀ khả̀ th̀ì nhất̀ lạ̀ì xuất̀ phát̀ từ̀ những̀ ý̀ tưởng̀ có̀ vẻ̀ lộǹ xộn,̀ không̀ tuâǹ theò các qùì phạm̀ thường̀ thấy. - Giảm lãng phí, nâng cao hiệu quả lao động và học tập. H̀iệù quả̀ học̀ tập̀ haỳ năng̀ suất̀ laò động̀ bị̀ ảnh̀ hưởng̀ nh̀iêù bở̀ì tâm̀ lí̀ củà ngườ̀ì thực h̀iện,̀ kh̀ì tham̀ g̀ià vaò nhóm̀ tâm̀ lí̀ củà mỗ̀ì thanh̀ v̀iêǹ được̀ cả̀ì th̀iệǹ nh̀iêu,̀ dò đó̀ h̀iệù quả học̀ tập,̀ năng̀ suất̀ laò động̀ cũng̀ được̀ cả̀ì th̀iệǹ đáng̀ kể.̀ Mặt̀ khác,̀ kh̀ì tham̀ g̀ià hoạt̀ động nhóm,̀ các̀ vấǹ đề khó̀ khăǹ củà mỗ̀ì thanh̀ v̀iêǹ được̀ đưà rà và g̀iả̀ì quyết̀ bở̀ì tập̀ thể,̀ dò đó áp̀ lực̀ công̀ v̀iệc̀ g̀iảm̀ bớt,̀ đồng̀ thờ̀ì họ̀ nhậǹ thấỳ nh̀iêù khíà cạnh̀ chưà tích̀ cực̀ trong̀ lao động̀ và học̀ tập̀ củà chính̀ mình̀ để̀ tự̀ khăc̀ phuc̀ và thaỳ đổ̀ì chò phù̀ hợp.̀ Nhóm̀ g̀iúp̀ g̀iảm lãng̀ phí,̀ lãng̀ phí̀ về thờ̀ì g̀ian,̀ vật̀ l̀iệu,̀ nguyêǹ l̀iệu…. ̀ ̀ ̀ ̀ Để̀ dễ̀ hình̀ dung̀ về nhóm̀ và hoạt̀ động̀ củà nhóm,̀ bạǹ hãỳ l̀iêǹ tưởng̀ đếǹ một̀ độ̀i bóng̀ đá.̀ Độ̀ì bóng̀ đá̀ có̀ các̀ thanh̀ v̀iêǹ là các̀ cầù thủ,̀ kh̀ì chờì trêǹ sâǹ luôǹ có̀ một̀ ngườ̀i độ̀ì trưởng̀ chỉ̀ đạò tức̀ thờ̀ì trêǹ sân.̀ Các̀ cầù thủ̀ th̀ì đấù trêǹ sâǹ cùng̀ hướng̀ đếǹ muc̀ t̀iêu chung̀ là đưà bóng̀ vaò khung̀ thanh̀ đố̀ì phương.̀ Mỗ̀ì thanh̀ v̀iêǹ chịù một̀ phầǹ trách̀ nh̀iệm l̀iêǹ quaǹ đếǹ thanh̀ công̀ củà độ̀ì bóng.̀ Mỗ̀ì thanh̀ v̀iên,̀ haỳ cầù thủ,̀ được̀ phâǹ công̀ trách nh̀iệm̀ ở̀ một̀ vị̀ trí̀ mà ngườ̀ì đó̀ có̀ thể̀ đảm̀ đương.̀ Nếù có̀ một̀ vị̀ trí̀ naò đó̀ bị̀ yếù đ̀i,̀ cầu thủ̀ không̀ thể̀ hoaǹ thanh̀ nh̀iệm̀ vù tạ̀ì vị̀ trí̀ đó,̀ thì̀ các̀ thanh̀ v̀iêǹ khác̀ cùng̀ hỗ̀ trợ̀ g̀iúp thanh̀ v̀iêǹ tạ̀ì vị̀ trí̀ đó̀ hoaǹ thanh̀ nh̀iệm̀ vù hoặc̀ khăc̀ phuc̀ sàì lầm̀ trước̀ đó.̀ Chính̀ vì̀ vậy, độ̀ì bóng̀ ổǹ định,̀ không̀ bị̀ đổ̀ vỡ̀ và hình̀ thanh̀ sức̀ mạnh̀ chung̀ củà toaǹ độ̀ì bóng.̀ Tuy nh̀iên,̀ mỗ̀ì thanh̀ v̀iêǹ trong̀ độ̀ì bóng̀ là sức̀ mạnh̀ chung̀ củà cả̀ nhóm,̀ nếù th̀iếù một̀ thanh v̀iêǹ thì̀ cả̀ độ̀ì bóng̀ có̀ nguỳ cờ suỳ yếu. Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 8 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ PHẦN II MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHƯƠNG PHTP LÀM VIỆC THER NHOM Nhóm̀ baò gồm̀ một̀ nhóm̀ nhỏ̀ những̀ ngườ̀ì cùng̀ lam̀ một̀ công̀ v̀iệc,̀ gặp̀ gỡ̀ để̀ cùng nhậǹ dạng,̀ phâǹ tích̀ và g̀iả̀ì quyết̀ các̀ vấǹ đề được̀ đặt̀ ra.̀ Nhóm̀ không̀ phả̀ì là một̀ cờ chế, haỳ một̀ tổ̀ chức̀ mang̀ tính̀ hình̀ thức,̀ một̀ thứ̀ mốt̀ nhất̀ thờ̀i,̀ một̀ chương̀ trình,̀ mà là một cách̀ lam̀ v̀iệc,̀ một̀ sự̀ thaỳ đổ̀ì thó̀ì queǹ bảò thủ̀ trong̀ suỳ nghĩ̀ củà coǹ ngườ̀i.̀ Nhóm̀ lam thaỳ đổ̀ì mố̀ì quaǹ hệ̀ g̀iữà ngườ̀ì vớ̀ì ngườ̀ì trong̀ công̀ v̀iệc.̀ 1. Đánh giá tổng quát thực trạng học tập theo nhóm.  Với HS:̀ đâỳ là ý̀ k̀iếǹ củà mô ̣t̀ số̀ học̀ s̀inh̀ ̀ đã̀ hoạt̀ động̀ nhóm: - K i là́ việo t eo ́ ó éi t ậ t ườ́g gặ̣ k o k ắ: +̀ Thường̀ àì cũng̀ bảò vệ̀ ý̀ k̀iếǹ củà mình̀ mà không̀ thực̀ sự̀ xem̀ xét̀ thấù đáò ý̀ k̀iếǹ của ngườ̀ì khác. + ̀ Không ̀ hợp ̀ thanh ̀ một ̀ thể ̀ thống ̀ nhất ̀ phuc ̀ vu ̀ cho ̀ một ̀ muc ̀ đích ̀ duy ̀ nhất. ̀ ̀ ̀ ̀ +̀ Thường̀ ít̀ kh̀ì gặp̀ được̀ một̀ ngườ̀ì trưởng̀ nhóm̀ có̀ đầù óc̀ tổ̀ chức,̀ phâǹ công̀ v̀iệc̀ sao chò h̀iệù quả. +̀ Một̀ số̀ ngườ̀ì chỉ̀ thích̀ lam̀ v̀iệc̀ độc̀ lập̀ mà không̀ muốǹ ch̀ià sẻ̀ suỳ nghĩ̀ haỳ ý̀ tưởng. ̀ ̀ ̀ ̀ +̀ Nh̀iêù bạǹ không̀ đánh̀ g̀iá̀ đúng̀ coǹ ngườ̀i.̀ - K i là́ việo t eo ́ ó t ì oti k o k ắ ̀́ tiế là bât ồ́g ý kiế́,̀ mỗ̀ì thanh v̀iêǹ trong̀ nhóm̀ đêù có̀ ý̀ k̀iếǹ củà r̀iêng̀ mình̀ và thường̀ thì̀ chỉ̀ thấỳ cá̀ì th̀iếù sót̀ trong̀ ý k̀iếǹ củà ngườ̀ì khác̀ mà không̀ tìm̀ rà cá̀ì đúng̀ củà nó̀ và ngược̀ lạ̀ì cũng̀ chỉ̀ thấỳ cá̀ì đúng củà ý̀ k̀iếǹ củà mình̀ mà không̀ thấỳ cá̀ì th̀iếù sót. ̀ ̀ ̀ ̀ Khó̀ khăǹ t̀iếp̀ theò là g̀iữ̀ sự̀ đoaǹ kết̀ trong̀ nhóm,̀ đ̀iêù đó̀ đồì kh̀ì không̀ b̀iểù h̀iện rà ngoàì nhưng̀ dễ̀ lam̀ nhóm̀ taǹ rã,̀ mâù thuâǹ g̀iữà các̀ thanh̀ v̀iêǹ xuất̀ phát̀ từ̀ bất̀ kỳ̀ mặt naò thường̀ thì̀ chỉ̀ là những̀ chuyệǹ nhỏ̀ nhặt̀ nhưng̀ nếù không̀ xử̀ lý̀ khéò sẽ̀ dâǹ đếǹ hậu quả̀ khôǹ lường.  Với GV: Mặt ã là́ ươo: -̀ Phầǹ lớǹ học̀ s̀inh̀ đã̀ nhậǹ thấỳ được̀ vàì trò̀ và ý̀ nghĩà củà phương̀ pháp̀ học̀ tập̀ theo nhóm̀ đố̀ì vớ̀ì v̀iệc̀ học̀ tập.̀ Nh̀iêù học̀ s̀inh̀ rất̀ haò hứng̀ kh̀ì thực̀ h̀iệǹ học̀ tập̀ theò nhóm. -̀ Các̀ g̀iảò v̀iêǹ đã̀ tích̀ cực̀ vậǹ dung̀ phương̀ pháp̀ học̀ tập̀ theò nhóm̀ chò học̀ s̀inh̀ trong quá̀ trình̀ g̀iảng̀ dạỳ g̀iúp̀ học̀ s̀inh̀ tự̀ tìm̀ h̀iểù k̀iếǹ thức̀ và rèǹ luyệǹ khả̀ năng̀ lam̀ v̀iệc̀ tập thể.̀ Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 9 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ -̀ Quà v̀iệc̀ học̀ tập̀ theò nhóm̀ các̀ thanh̀ v̀iêǹ thấỳ được̀ vàì trò̀ củà mình̀ đố̀ì vớ̀ì tập̀ thể, bước̀ đầù thanh̀ thạò được̀ nh̀iêù kỹ̀ năng.̀ Học̀ tập̀ theò nhóm̀ đã̀ tạò cờ hộ̀ì chò các̀ thanh v̀iêǹ được̀ thể̀ h̀iệǹ mình̀ nêǹ các̀ bạǹ trở̀ nêǹ mạnh̀ dạǹ hơn,̀ tự̀ t̀iǹ hơn,̀ có̀ trách̀ nh̀iệm̀ hơn.. -̀ Sò vớ̀ì các̀ phương̀ pháp̀ học̀ tập̀ khác̀ trong̀ học̀ s̀inh̀ h̀iệǹ naỳ thì̀ học̀ tập̀ theò nhóm đang̀ đem̀ lạ̀ì nh̀iêù lợ̀ì ích,̀ nó̀ đã̀ tăng̀ cường̀ sự̀ găǹ kết̀ các̀ thanh̀ v̀iêǹ trong̀ lớp̀ hơn,̀ g̀iúp mỗ̀ì thanh̀ v̀iêǹ thù nhậǹ và năm̀ vững̀ nh̀iêù k̀iếǹ thức̀ hơn. -̀ Học̀ tập̀ theò nhóm̀ đã̀ tạò rà nh̀iêù sảǹ phẩm̀ trí̀ tuệ̀ rất̀ phong̀ phú̀ và chất̀ lượng̀ được thầỳ cồ gh̀ì nhận,̀ đánh̀ g̀iá̀ cao. Mặt oò́ á o ế -̀ H̀iệù quả̀ củà hoạt̀ động̀ nhóm̀ còǹ chưà cao,̀ phầǹ lớǹ hoạt̀ động̀ nhóm̀ còǹ mang̀ tính hình̀ thức,̀ chú̀ trọng̀ tạò rà sảǹ phẩm̀ để̀ nộp̀ thầỳ cồ mà ít̀ chú̀ trọng̀ đếǹ quá̀ trình̀ hợp̀ tác nhóm̀ để̀ tạò rà sảǹ phẩm. -̀ Hầù hết̀ học̀ s̀inh̀ đêù th̀iếù và yếù về các̀ kỹ̀ năng̀ lam̀ v̀iệc̀ nhóm,̀ đặc̀ b̀iệt̀ là kỹ̀ năng g̀iả̀ì quyết̀ xung̀ đột,̀ kỹ̀ năng̀ ch̀ià sẻ̀ trách̀ nh̀iệm,̀ kỹ̀ năng̀ tự̀ k̀iểm̀ trà -̀ đánh̀ g̀iá̀ hoạt̀ động nhóm... -̀ Ý̀ thức̀ tham̀ g̀ia,̀ đóng̀ góp̀ ý̀ k̀iếǹ củà học̀ s̀inh̀ nó̀ì chung̀ còǹ chưà cao,̀ một̀ số̀ học s̀inh̀ còǹ mang̀ tâm̀ lý̀ trông̀ chờ,̀ ỷ̀ lạ̀i... -̀ Đà số̀ nhóm̀ trưởng̀ còǹ th̀iếù kỹ̀ năng̀ trong̀ đ̀iêù hanh̀ và quảǹ lý̀ hoạt̀ động̀ củà nhóm. -̀ Sự̀ tự̀ k̀iểm̀ trà -̀ đánh̀ g̀iá̀ củà nhóm̀ còǹ th̀iếù khách̀ quan,̀ mớ̀ì chỉ̀ còì trọng̀ đánh̀ g̀iá chò đ̀iểm̀ các̀ thanh̀ v̀iêǹ chứ̀ chưà đánh̀ g̀iá̀ hoạt̀ động̀ củà nhóm. Có̀ thể̀ tìm̀ thấỳ vồ số̀ những̀ ý̀ k̀iếǹ tương̀ tự̀ nhừ trêǹ về hoạt̀ động̀ nhóm.̀ Mọ̀ì ngườ̀i đêù b̀iết̀ rằng̀ hoạt̀ động̀ nhóm̀ là rất̀ tốt,̀ nhưng̀ kh̀ì thực̀ h̀iệǹ thì̀ hoaǹ toaǹ ngược̀ lạ̀i. 2. Nguyên nhân của những hạn chế trên 2.1. Nǵ̣ế ́ ấ k to q́á: -̀ Đố̀ì vớ̀ì học̀ và thảò luậǹ nhóm̀ trêǹ lớp:̀ Phầǹ lớǹ lớp̀ học̀ quá̀ đông.̀ Dò vậy,̀ GV khó̀ lòng̀ theò dõ̀i,̀ đánh̀ g̀iá̀ chính̀ xác̀ sự̀ đóng̀ góp,̀ tham̀ g̀ià củà ngườ̀ì học̀ hoạt̀ đô ̣ng nhóm,̀ gâỳ rà tâm̀ lý̀ ỷ̀ lạ̀ì củà HS̀ yếù kém̀ vaò các̀ thanh̀ v̀iêǹ khá,̀ g̀iỏ̀ì trong̀ nhóm.̀ Ngoài rà dò đ̀iêù k̀iệǹ lớp̀ học̀ còǹ chật̀ chộ̀i,̀ cờ sở̀ vật̀ chất̀ chưà đảm̀ bảo.̀ Vì̀ thế̀ gâỳ khó̀ khăn khá̀ lớǹ chò v̀iệc̀ thảò luậǹ nhóm.̀ -̀ Đố̀ì vớ̀ì học̀ nhóm̀ ngoàì lớp̀ (ngoàì g̀iờ̀ học):̀ rất̀ khó̀ khăǹ chò v̀iệc̀ tìm̀ địà đ̀iểm học̀ nhóm;̀ cùng̀ vớ̀ì đó̀ là đ̀iêù k̀iệǹ cờ sở̀ vật̀ chất̀ (phòng̀ học,̀ thừ v̀iện,̀ ...)̀ củà nhà trường cũng̀ chưà đáp̀ ứng̀ được̀ nhù cầù học̀ theò nh̀iêù nhóm̀ củà học̀ s̀inh. -̀ Các̀ thầỳ cồ g̀iáò cũng̀ chưà thường̀ xuyêǹ traò đổ̀i,̀ hướng̀ dân,̀ cung̀ cấp̀ chò học s̀inh̀ những̀ kỹ̀ năng̀ và phương̀ pháp̀ ̀ lam̀ v̀iệc̀ nhóm̀ chò HS.̀ HS̀ chỉ̀ b̀iết̀ nhậǹ nh̀iệm̀ vù la Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 10 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ hoaǹ thanh̀ bàì tập̀ bằng̀ cách̀ lam̀ v̀iệc̀ nhóm̀ mà chưà b̀iết̀ phả̀ì lam̀ v̀iệc̀ nhóm̀ nhừ thế̀ nao để̀ hoaǹ thanh̀ bàì tập̀ một̀ cách̀ tốt̀ nhất.̀ -̀ Phương̀ pháp̀ lam̀ v̀iệc̀ nhóm̀ được̀ áp̀ dung̀ ở̀ hầù hết̀ các̀ môn.̀ Vì̀ thế̀ nh̀iêù kh̀i s̀inh̀ v̀iêǹ phả̀ì lam̀ v̀iệc̀ nhóm̀ quá̀ nh̀iêù trong̀ cùng̀ một̀ thờ̀ì g̀ian.̀ Đ̀iêù đó̀ gâỳ nêǹ tâm̀ lý mệt̀ mỏ̀i,̀ nham̀ cháǹ trong̀ HS.̀ Đ̀iêù naỳ cũng̀ ảnh̀ hưởng̀ không̀ nhỏ̀ đếǹ h̀iệù quả̀ lam̀ v̀iệc nhóm.̀ -̀ Cáǹ bộ̀ các̀ lớp̀ chưà thực̀ sự̀ phát̀ huỳ vàì trò̀ củà mình̀ trong̀ v̀iệc̀ tham̀ mưù chò g̀iáò v̀iên th̀iết̀ kế̀ nhóm,̀ tự̀ quảǹ và thúc̀ đẩỳ các̀ hoạt̀ động̀ nhóm… ̀ -̀ Đà số̀ GV̀ ở̀ THCS̀ chỉ̀ được̀ bồ̀ì dưỡng̀ lý̀ thuyết̀ chung̀ chung̀ về phương̀ pháp̀ g̀iảng̀ dạy, chưà được̀ huấǹ luyệǹ cù thể̀ kỹ̀ năng̀ th̀iết̀ kế̀ học̀ phầǹ dò mình̀ đảm̀ nh̀iệm.̀ Đ̀iêù nay,̀ dân đếǹ sự̀ đơǹ đ̀iệù trong̀ v̀iệc̀ th̀iết̀ kế,̀ tổ̀ chức̀ HĐǸ và ít̀ nh̀iêù gâỳ nham̀ cháǹ chò HS. ̀ ̀ -̀ .Quỹ̀ thờ̀ì g̀iaǹ chò từng̀ môǹ học̀ quá̀ eò hep,̀ gâỳ khó̀ khăn,̀ mệt̀ mỏ̀ì chò GV̀ lâǹ HS trong̀ tổ̀ chức̀ hoạt̀ động̀ học̀ tập̀ theò nhóm. 2.2. Nǵ̣ế ́ ấ o ủ q́á: -̀ Một̀ số̀ HS̀ chưà hình̀ thanh̀ chò mình̀ ý̀ thức̀ tích̀ cực̀ và tự̀ g̀iác̀ trong̀ học̀ tập,̀ lam̀ v̀iệc nhóm.̀ HS̀ chưà chịù khó̀ tìm̀ h̀iểù để̀ có̀ thể̀ tự̀ trang̀ bị̀ chò mình̀ những̀ kĩ̀ năng̀ và phương pháp̀ học̀ nhóm̀ có̀ h̀iệù quả.̀ Từ̀ đó̀ dâǹ đếǹ HS̀ th̀iếù và yếù về phương̀ pháp,̀ kỹ̀ năng̀ học nhóm:̀ Phương̀ pháp̀ t̀iếǹ hanh̀ hoạt̀ động̀ nhóm̀ củà các̀ nhóm̀ chưà khoà học,̀ chưà hợp̀ lý: Th̀iếù muc̀ t̀iêù cù thể,̀ th̀iếù kế̀ hoạch,̀ th̀iếù nộ̀ì quy-̀ nguyêǹ tăc̀ nhóm,̀ phâǹ công̀ nh̀iệm̀ vu chưà phù̀ hợp̀ v.v... -̀ Nh̀iêù nhóm̀ chưà lăng̀ nghe,̀ chưà ̀ tạò cờ hộ̀ì chò các̀ thanh̀ v̀iêǹ được̀ thể̀ h̀iện,̀ khẳng định̀ mình,̀ được̀ thảò luậǹ và phát̀ b̀iểù ý̀ k̀iến.̀ Từ̀ đó̀ dâǹ đếǹ tình̀ trạng̀ một̀ số̀ thanh̀ v̀iên cháǹ nản,̀ buông̀ xuồi,̀ phó̀ mặc̀ chỉ̀ tham̀ g̀ià một̀ cách̀ ch̀iếù lệ,̀ đố̀ì phó.̀ Vì̀ vậỳ chưà thực sự̀ phát̀ huỳ hết̀ năng̀ lực̀ củà mình.̀ ̀ ̀ -̀ Nhóm̀ trưởng̀ chưà thực̀ sự̀ phát̀ huỳ được̀ vàì trò̀ củà mình.̀ Chưà có̀ năng̀ lực̀ và kỹ̀ năng trong̀ v̀iệc̀ đ̀iêù hanh̀ nhóm. -̀ Chưà thật̀ sự̀ có̀ sự̀ găǹ kết̀ g̀iữà các̀ thanh̀ v̀iên.̀ Không̀ khí̀ lam̀ v̀iệc̀ trong̀ nhóm̀ chưà thân th̀iện,̀ cở̀ì mở,̀ ít̀ tạò cờ hộ̀ì chò các̀ thanh̀ v̀iêǹ phát̀ huỳ năng̀ lực,̀ kh̀iếǹ các̀ thanh̀ v̀iên không̀ muốǹ tham̀ g̀ià hoặc̀ tham̀ g̀ià một̀ cách̀ rất̀ hình̀ thức. -̀ H̀iệǹ nay,̀ các̀ nhóm̀ học̀ tập̀ chủ̀ yếù dò GV̀ chỉ̀ định̀ vớ̀ì độ̀ lớǹ củà nhóm̀ caò nêǹ ảnh hưởng̀ không̀ nhỏ̀ đếǹ chất̀ lượng̀ hoạt̀ động̀ củà nhóm. Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 11 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ PHẦN III MỘT SỐ PHƯƠNG PHTP NÂNG CAR HIỆU QUẢ XƯ LY VẤN ĐỀ KHI LÀM VIÊC ̣ NHOM 1. Với người học: Co ́ột sô ttrág t ti tấ lí t ườ́g x́ât iệ́ ttróg oto oat ộ́g, ò́ ttrt́ ̣ á ̣ ải ́ ữ́g ttrág t ti ́ạ̀ ể k ốg oả́ ttrở sự st́g tao oủa ot ́ ấ và oủa toà́ ́ ó, gv oo t ể ưa tra là ́ột sô lời k ̣́ế ò́ HS g i ́ ớ và t ựo iệ́: - Đừng cố tìm một câu trả lời đúng:̀ Tùỳ theò tầm̀ nhìǹ và sự̀ h̀iểù b̀iết̀ củà mỗ̀ì ngườ̀ì ma mỗ̀ì vấǹ đề có̀ thể̀ có̀ nh̀iêù câù trả̀ lờ̀ì đúng,̀ nêǹ đừng̀ cố̀ tìm̀ một̀ câù trả̀ lờ̀ì đúng̀ nhất. - Đừng tuân theo các nguyên tắc một cách cứng nhắc:̀ Nếù muốǹ tìm̀ h̀iểu,̀ khám̀ phá̀ thì cần ̀ b̀iết ̀ ngh̀i ̀ ngờ ̀ va ̀ xem ̀ xét ̀ những ̀ g̀iớ̀i ̀ hạn ̀ không ̀ rõ ̀ rang ̀ đố̀i ̀ vớ̀i ̀ tư ̀ duy. - Đừng quá lệ thuộc vào hiện thực:̀ Có̀ nh̀iêù ý̀ tưởng̀ không̀ thực̀ tế̀ có̀ thể̀ trở̀ thanh̀ những baǹ đạp̀ để̀ sáng̀ tạo. - Đừng cố tránh sự không rõ ràng:̀ Sự̀ sáng̀ tạò có̀ thể̀ bị̀ cảǹ trở̀ bở̀ì sự̀ quá̀ khách̀ quaǹ hay cá̀ b̀iệt̀ hoá. - Đừng quá lo sợ và cố tránh thất bại:̀ Sự̀ lò sợ̀ thất̀ bạ̀ì có̀ thể̀ lam̀ tề l̀iệt̀ quyết̀ tâm̀ thực h̀iệǹ những̀ ý̀ tưởng̀ hay. - Thêm một chút hồi tưởng:̀ những̀ h̀iê ̣ǹ tượng,̀ những̀ trò̀ chờì khồì hàì thờ̀ì thờ ấù sẽ̀ có̀ thể là những̀ gợ̀ì ý̀ haỳ chò h̀iệǹ tạ̀i,̀ hoặc̀ một̀ hình̀ tượng̀ đã̀ băt̀ gặp̀ ở̀ đâù đó̀ cũng̀ có̀ thể̀ la một̀ đ̀iểm̀ trong̀ ý̀ tưởng. - Tránh tình trạng quá biệt lập:̀ Sự̀ kết̀ hợp̀ chéò g̀iữà các̀ môǹ học̀ khác̀ nhaù thường̀ rất hữù h̀iệù trong̀ v̀iệc̀ xác̀ định̀ tìm̀ g̀iả̀ì pháp. - Đừng quá quan trọng hóa vấn đề: Sự̀ hàì hước,̀ không̀ khí̀ thoả̀ì má̀ì lam̀ g̀iảm̀ căng̀ thẳng và thúc̀ đẩỳ khả̀ năng̀ sáng̀ tạo. - Luôn luôn sáng tạo bắt đầu bằng ý tưởng mới:̀ bằng̀ cách̀ nuồì dưỡng̀ những̀ ý̀ tưởng̀ nhỏ bé̀ bình̀ thường̀ và b̀iếǹ những̀ ý̀ tưởng̀ ấỳ thanh̀ h̀iệǹ thực,̀ chúng̀ tà sẽ̀ có̀ thể̀ phát̀ tr̀iểǹ va thực̀ h̀iệǹ những̀ ý̀ tưởng̀ lớǹ hơǹ nh̀iêù trong̀ tương̀ lài. 2. Tổ chức hoạt động học tập theo nhóm trong giảng dạy . Trêǹ cờ sở̀ thực̀ trạng̀ củà v̀iệc̀ học̀ nhóm̀ h̀iệǹ nay.̀ Thông̀ quà quá̀ trình̀ g̀iảng̀ dạy ở̀ nhà trường.̀ Tồì đã̀ áp̀ dung̀ một̀ số̀ b̀iệǹ pháp̀ để̀ v̀iệc̀ học̀ tập̀ theò nhóm̀ có̀ h̀iệù quả.̀ Vì vậỳ tồì mạnh̀ dạǹ trình̀ baỳ một̀ số̀ k̀inh̀ ngh̀iệm̀ tổ̀ chức̀ hoạt̀ động̀ học̀ tập̀ theò nhóm. 2.1. Hình thành động cơ hoạt động nhóm: Vớ̀ì sự̀ t̀iếǹ bộ̀ ph̀ì thường̀ củà công̀ nghệ̀ thông̀ t̀iǹ và truyêǹ thông,̀ khố̀i lượng̀ thông̀ t̀iǹ và tr̀ì thức̀ đang̀ tăng̀ theò ham̀ mũ,̀ đò̀ì hỏ̀ì coǹ ngườ̀ì phả̀ì có̀ khả̀ năng thích̀ ứng̀ nhanh̀ chóng̀ và l̀iêǹ tuc,̀ chẳng̀ những̀ về tr̀ì thức̀ mà còǹ kỹ̀ năng̀ vớ̀ì một̀ tốc̀ độ Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 12 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ cực̀ kỳ̀ cao.̀ Dò đó,̀ nếù trước̀ đâỳ v̀iệc̀ tích̀ lũỳ k̀iếǹ thức̀ nhớ̀ là số̀ 1,̀ thì̀ g̀iờ̀ đâỳ kh̀ì các phương̀ t̀iệǹ lưù trữ̀ đã̀ đầỳ đủ̀ và sẳǹ sang̀ chò v̀iệc̀ truỳ cập̀ và xử̀ lý̀ thông̀ t̀in,̀ thì̀ ưù t̀iên số̀ 1̀ lạ̀ì là k ả ́ắg tiệ́ oậ́ ttri t ưo ́ới,̀ vậǹ dung̀ tr̀ì thức̀ mớ̀ì và khả̀ năng̀ “s̀inh”̀ rà tr̀i thức̀ mớ̀i.̀ Nhưng̀ tr̀ì thức̀ là vồ cùng̀ vồ tận,̀ một̀ ngườ̀ì không̀ thể̀ tự̀ năm̀ băt̀ được̀ tất̀ cả,̀ vì vậỳ đò̀ì hỏ̀ì là quá̀ trình̀ g̀iaò lưu,̀ traò đổ̀ì k̀iếǹ thức̀ vớ̀ì nhau.̀ V̀iệc̀ lam̀ nhóm̀ sẽ̀ g̀iúp̀ ích chò HS̀ rất̀ nh̀iêù trong̀ v̀iệc̀ nay. Dò hạǹ chế̀ củà nêǹ g̀iáò duc̀ phổ̀ thông̀ ở̀ nước̀ ta,̀ nh̀iêù HS̀ tỏ̀ rà khá̀ rut̀ rè,̀ thu động,̀ thờ̀ ờ vớ̀ì s̀inh̀ hoạt̀ nhóm,̀ s̀inh̀ hoạt̀ tập̀ thể.̀ Dò vậy,̀ ngaỳ từ̀ t̀iết̀ học̀ đầù t̀iêǹ củà học phần,̀ GV̀ cầǹ động̀ v̀iên,̀ khuyếǹ khích̀ HS̀ tự̀ t̀in,̀ mạnh̀ dạǹ thể̀ h̀iệǹ mình.̀ Bêǹ cạnh̀ đó,̀ để HS̀ thực̀ sự̀ tự̀ g̀iác,̀ tích̀ cực̀ tham̀ g̀ià hoạt̀ động̀ nhóm̀ (HĐN),̀ cầǹ hình̀ thanh̀ chò HS̀ nhận thức̀ đúng̀ đăǹ rằng̀ muc̀ t̀iêù củà HĐǸ không̀ phả̀ì chỉ̀ để̀ nâng̀ caò đ̀iểm̀ số̀ mà là g̀iúp̀ HS năm̀ vững̀ k̀iếǹ thức̀ môǹ học,̀ khả̀ năng̀ gh̀ì nhớ̀ lâù hơn,̀ h̀iệù quả̀ lam̀ v̀iệc̀ tốt̀ hơn,̀ phát tr̀iểǹ năng̀ lực̀ cá̀ nhân,̀ rèǹ luyệǹ kỹ̀ năng̀ thuyết̀ trình̀ trước̀ đám̀ đông,̀ kỹ̀ năng̀ ̀ g̀iaò t̀iếp, kĩ̀ năng̀ hợp̀ tác,̀ kĩ̀ năng̀ tổ̀ chức,̀ quảǹ lí,̀ kĩ̀ năng̀ g̀iả̀ì quyết̀ vấǹ đê,̀ có̀ trách̀ nh̀iệm̀ cao,̀ t̀inh thầǹ đồng̀ độ̀i,̀ khuyếǹ khích̀ t̀inh̀ thầǹ học̀ hỏ̀ì lâǹ nhau,̀ nhờ̀ đó̀ đáp̀ ứng̀ tốt̀ hơǹ yêù cầu h̀iệǹ naỳ củà xã̀ hộ̀ì về nguồǹ nhâǹ lực.̀ 2.2. Tổ chức, quản lý hoạt động nhóm Ngaỳ từ̀ t̀iết̀ học̀ đầù t̀iêǹ củà học̀ phần,̀ g̀iảng̀ v̀iêǹ (GV)̀ cầǹ thông̀ báò chò HS̀ kế hoạch,̀ phương̀ thức̀ tổ̀ chức̀ và đánh̀ g̀iá̀ HĐN.̀ 2.2.1 Chia nhóm: V̀iệc̀ phâǹ nhóm̀ cầǹ thực̀ h̀iệǹ saò chò GV̀ có̀ thể̀ theò dõ̀i,̀ đánh̀ g̀iá̀ HĐǸ nhưng đồng̀ thờ̀ì cũng̀ đảm̀ bảò phát̀ huỳ tính̀ tích̀ cực̀ củà mỗ̀ì HS.̀ Về lý̀ thuyết,̀ một̀ nhóm̀ lý tưởng̀ nhất̀ gồm̀ 4̀ -̀ 6̀ thanh̀ v̀iên.̀ Trong̀ thực̀ tế,̀ tùỳ theò quỹ̀ thờ̀ì g̀iaǹ môǹ học̀ và quỳ mô lớp̀ học,̀ GV̀ có̀ thể̀ thaỳ đổ̀ì l̀inh̀ hoạT.̀ Những̀ t̀iết̀ học̀ đầù t̀iên,̀ sự̀ phâǹ nhóm̀ có̀ thể̀ mang tính̀ ngâù nh̀iên.̀ Tuỳ nh̀iên,̀ saù đó̀ GV̀ cầǹ đ̀iêù chỉnh̀ saò chò có̀ sự̀ câǹ bằng̀ trình̀ độ, năng̀ lực̀ học̀ tập̀ g̀iữà HS̀ các̀ nhóm̀ vớ̀ì nhau,̀ nhằm̀ thúc̀ đẩỳ mố̀ì quaǹ hệ̀ hợp̀ tác,̀ g̀iúp̀ đỡ lâǹ nhaù trong̀ học̀ tập̀ g̀iữà các̀ thanh̀ v̀iêǹ trong̀ nhóm.̀ Cơ cấu tổ chức chặt chẽ, hợp lý. Một̀ nhóm̀ muốǹ hoạt̀ động̀ h̀iệù quả̀ cầǹ phả̀ì có̀ cờ cấù tổ̀ chức̀ chặt̀ chẽ.̀ Cờ cấù của nhóm̀ gồm: ̀ ̀ ̀ ̀ -̀ Một̀ nhóm̀ trưởng̀ có̀ trách̀ nh̀iệm̀ tổ̀ chức,̀ đ̀iêù hanh̀ mọ̀ì hoạt̀ động̀ củà nhóm,̀ nhóm trưởng̀ có̀ thể̀ dò các̀ thanh̀ v̀iêǹ trong̀ nhóm̀ bầù lêǹ hoặc̀ dò g̀iảng̀ v̀iêǹ chỉ̀ định. ̀ ̀ ̀ ̀ -̀ Một̀ nhóm̀ phó̀ (nếù quỳ mồ nhóm̀ lớn)̀ để̀ thaỳ thế,̀ hỗ̀ trợ̀ nhóm̀ trưởng̀ kh̀ì nhóm trưởng̀ văng̀ mặt;̀ Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 13 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ ̀ ̀ ̀ ̀ -̀ Một̀ thừ ký̀ để̀ gh̀ì chép̀ nộ̀ì dung,̀ d̀iễǹ b̀iếǹ các̀ cuộc̀ họp,̀ thảò luậǹ củà nhóm,̀ thư ký̀ có̀ thể̀ được̀ thaỳ đổ̀ì theò từng̀ cuộc̀ họp̀ nhóm̀ hoặc̀ cố̀ định̀ từ̀ đầù đếǹ cuố̀i.̀ Nhóm̀ phả̀i quỳ định̀ rõ̀ trách̀ nh̀iệm̀ cù thể̀ củà từng̀ vị̀ trí̀ trong̀ nhóm,̀ xâỳ dựng̀ mố̀ì quaǹ hệ̀ găǹ kết g̀iữà các̀ thanh̀ v̀iêǹ trong̀ nhóm. Người trưởng nhóm có năng lực, nhiệt tình và có uy tín Trong̀ hoạt̀ động̀ củà một̀ nhóm,̀ ngườ̀ì trưởng̀ nhóm̀ đóng̀ vàì trò̀ vồ cùng̀ quaǹ trọng,̀ la ngườ̀ì chịù trách̀ nh̀iệm̀ trước̀ thầỳ cô,̀ tập̀ thể̀ lớp̀ về hoạt̀ động̀ củà nhóm,̀ là ngườ̀ì đ̀iêu hanh̀ và tổ̀ chức̀ công̀ v̀iệc̀ củà nhóm,̀ đảm̀ bảò chò nhóm̀ đ̀ì đúng̀ hướng,̀ là ngườ̀ì động̀ v̀iên thồì thúc̀ mọ̀ì ngườ̀ì và tháò gỡ̀ khó̀ khăǹ kh̀ì cầǹ th̀iết̀ ...̀ Chính̀ vì̀ vậy,̀ ngườ̀ì trưởng̀ nhóm sẽ̀ góp̀ phầǹ quyết̀ định̀ thanh̀ công̀ củà một̀ nhóm̀ học̀ tập.̀ Nếù một̀ nhóm̀ có̀ ngườ̀ì trưởng nhóm̀ có̀ năng̀ lực̀ về học̀ tập̀ và quảǹ lý̀ (kỹ̀ năng̀ đ̀iêù hanh̀ nhóm),̀ có̀ lòng̀ nh̀iệt̀ tình̀ va được̀ các̀ thanh̀ v̀iêǹ t̀iǹ tưởng,̀ yêù mếǹ thì̀ chăc̀ chăǹ nhóm̀ đó̀ sẽ̀ hoạt̀ động̀ có̀ chất̀ lượng. 2.2.2. Lựa chọn chủ đề thảo luận: V̀iệc̀ lựà chọǹ chủ̀ đề rất̀ quaǹ trọng.̀ Chủ̀ đề quá̀ khó̀ hoặc̀ quá̀ dễ̀ đố̀ì vớ̀ì HS̀ đêù ảnh hưởng̀ đếǹ hoạt̀ động̀ thảò luận.̀ Lựà chọǹ vấǹ đề thảò luậǹ phả̀ì hấp̀ dân,̀ có̀ tính̀ chất̀ kích thích̀ tính̀ tích̀ cực̀ chủ̀ động̀ lam̀ v̀iệc̀ củà HS.̀ Chủ̀ đề thảò luậǹ phả̀ì là vấǹ đề chính̀ củà bài học,̀ vấǹ đề có̀ thể̀ có̀ nh̀iêù hướng̀ khàì thác̀ khác̀ nhau,̀ nh̀iêù cấp̀ độ̀ nhậǹ thức̀ khác̀ nhau. Thường̀ là loạ̀ì cấp̀ độ̀ phát̀ h̀iệǹ và suỳ luận.̀ ̀ Chủ̀ đề thảò luậǹ nhóm̀ có̀ thể̀ là những̀ chủ̀ đề để̀ chò các̀ nhóm̀ về nhà chuẩǹ bị,̀ hoặc cũng̀ có̀ thể̀ là những̀ chủ̀ đề mà các̀ em̀ thảò luậǹ ngaỳ tạ̀ì chổ,̀ trong̀ đó̀ cầǹ chú̀ ý: +̀ Phả̀ì đặt̀ rà nh̀iệm̀ vù cù thể̀ củà từng̀ nhóm̀ bằng̀ câù hỏ̀i.̀ Câù hỏ̀ì phả̀ì rõ̀ rang,̀ không mập̀ mờ,̀ đánh̀ đố.̀ +̀ Phả̀ì có̀ hướng̀ dâǹ cù thể̀ về yêù cầù và định̀ hướng̀ cách̀ thức̀ lam̀ v̀iệc. +̀ Thờ̀ì g̀iaǹ thảò luậǹ phả̀ì tương̀ ứng̀ vớ̀ì nộ̀ì dung̀ yêù cầù củà vấǹ đề thảò luận 2.2.3. Bố trí thời gian: Hoạt̀ động̀ nhóm̀ cầǹ d̀iễǹ rà thường̀ xuyêǹ và xeǹ kẽ̀ vớ̀ì hoạt̀ động̀ thuyết̀ g̀iảng củà GV̀ (chẳng̀ hạn,̀ cuố̀ì một̀ t̀iết̀ g̀iảng,̀ saù kh̀ì kết̀ thúc̀ một̀ chủ̀ đề haỳ trước̀ kh̀ì chuyển sang̀ một̀ chủ̀ đề mớ̀i).̀ Đ̀iêù nay,̀ sẽ̀ g̀iúp̀ HS̀ đỡ̀ nham̀ cháǹ và GV̀ kịp̀ thờ̀ì năm̀ băt̀ mức̀ độ t̀iếp̀ thù củà HS,̀ từ̀ đó̀ định̀ hướng̀ đ̀iêù chỉnh,̀ bổ̀ sung̀ k̀iếǹ thức,̀ tàì l̀iệù tham̀ khảò chò HS. Vớ̀ì những̀ chủ̀ đề HS̀ về nhà chuẩǹ bị̀ haỳ các̀ bàì theò dự̀ áǹ thì̀ phả̀ì xác̀ định̀ thờ̀i g̀iaǹ cù thể̀ là kh̀ì naò sẽ̀ thuyết̀ trình,̀ thờ̀ì g̀iaǹ tố̀ì đà và tố̀ì th̀iểù danh̀ chò mỗ̀ì chủ̀ đề la baò nh̀iêù để̀ HS̀ có̀ thể̀ chủ̀ động.̀ Vớ̀ì những̀ chủ̀ đề mà đò̀ì hỏ̀ì sự̀ vậǹ dung̀ k̀iếǹ thức̀ củà cả̀ môǹ học̀ thì̀ g̀iáò v̀iên có̀ thể̀ chò HS̀ trình̀ baỳ vaò những̀ t̀iết̀ cuố̀ì kh̀ì kết̀ thúc̀ môǹ học. 2.2.4. Tổ chức thảo luận nhóm Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 14 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ Thường̀ có̀ hàì phương̀ áǹ để̀ GV̀ chò HS̀ ̀ trình̀ baỳ bàì nhóm:̀ thứ̀ nhất,̀ là gọ̀ì ngâu nh̀iêǹ bất̀ kỳ̀ ngườ̀ì naò trong̀ nhóm̀ lêǹ thuyết̀ trình;̀ thứ̀ hài,̀ là chò HS̀ chọǹ ngườ̀ì để thuyết̀ trình.̀ Để̀ đảm̀ bảò tất̀ cả̀ mọ̀ì thanh̀ v̀iêǹ trong̀ nhóm̀ đêù phả̀ì lam̀ v̀iệc,̀ tránh̀ tình̀ trạng̀ ỷ lạ̀ì vaò ngườ̀ì khác̀ thì̀ ngaỳ từ̀ ngaỳ đầù t̀iên,̀ kh̀ì phâǹ công̀ lam̀ nhóm̀ chúng̀ tà ̀ thông̀ báo trước̀ lớp̀ là có̀ thể̀ chúng̀ tà sẽ̀ chọǹ 1̀ trong̀ 2̀ phương̀ án.̀ Nếù chúng̀ tà lựà chọǹ phương̀ áǹ thứ̀ hàì thì̀ chúng̀ tà có̀ thể̀ gọ̀ì ngâù nh̀iêǹ bất̀ kỳ thanh̀ v̀iêǹ naò trong̀ nhóm̀ lêǹ nó̀ì tóm̀ tăt̀ những̀ nộ̀ì dung̀ mà nhóm̀ đã̀ lam.̀ Saù đó̀ mớ̀i chò nhóm̀ thuyết̀ trình.̀ V̀iệc̀ lam̀ naỳ sẽ̀ g̀iúp̀ tránh̀ được̀ tình̀ trạng̀ công̀ v̀iệc̀ chỉ̀ tập̀ trung trong̀ một̀ số̀ s̀inh̀ v̀iêǹ và không̀ phát̀ huỳ được̀ tác̀ dung̀ củà v̀iệc̀ lam̀ nhóm.̀ Nếù nhóm̀ naò có̀ ngườ̀ì không̀ chuẩǹ bị̀ bàì mà nhóm̀ trưởng̀ không̀ chịù báò thì̀ cả nhóm̀ sẽ̀ bị̀ trừ̀ đ̀iểm.̀ Hãỳ tạò không̀ khí̀ lớp̀ học̀ sồì nổ̀ì bằng̀ cách̀ chò các̀ thanh̀ v̀iêǹ trong lớp̀ được̀ thảò luậǹ về vấǹ đề mà HS̀ trình̀ bay.̀ G̀iảng̀ v̀iêǹ chỉ̀ đóng̀ một̀ vàì trò̀ nhừ là cầu nố̀ì để̀ các̀ HS̀ lam̀ v̀iệc̀ vớ̀ì nhau. Kh̀ì một̀ nhóm̀ thuyết̀ trình,̀ các̀ nhóm̀ còǹ lạ̀ì chú̀ ý̀ theò dõ̀ì và saù đó̀ sẽ̀ t̀iếǹ hanh nhậǹ xét,̀ đặt̀ rà những̀ câù hỏ̀i.̀ Những̀ nhóm̀ có̀ câù hỏ̀ì haỳ và nhậǹ xét̀ chính̀ xác̀ thì̀ cũng sẽ̀ được̀ cộng̀ đ̀iểm.̀ Nhưng̀ để̀ đảm̀ bảò chò mọ̀ì thanh̀ v̀iêǹ trong̀ lớp̀ đêù chú̀ ý̀ lăng̀ nghe, g̀iảng̀ v̀iêǹ có̀ thể̀ chỉ̀ bất̀ kỳ̀ thanh̀ v̀iêǹ củà các̀ nhóm̀ còǹ lạ̀ì sẽ̀ nhậǹ xét̀ và đưà rà câù hỏ̀i.̀ Thường̀ thì̀ HS̀ sẽ̀ đặt̀ rà rất̀ nh̀iêù câù hỏ̀i.̀ Tránh̀ tình̀ trạng̀ thờ̀ì g̀iaǹ trả̀ lờ̀ì câù hỏ̀i quá̀ dài.̀ GV̀ có̀ thể̀ chọǹ rà những̀ câù hỏ̀ì haỳ để̀ nhóm̀ thuyết̀ trình̀ trả̀ lờ̀i.̀ HS̀ nhóm̀ trả̀ lờ̀i câù hỏ̀ì cũng̀ dò GV̀ chỉ̀ ngâù nh̀iên.̀ Những̀ câù hỏ̀ì còǹ lạ̀ì có̀ thể̀ chò HS̀ về nhà trả̀ lờ̀ì va gử̀ì lạ̀ì chò cả̀ lớp̀ và g̀iáò v̀iên. Ngoàì những̀ vấǹ đề đã̀ được̀ chuẩǹ bị̀ trước,̀ GS̀ có̀ thể̀ đặt̀ rà những̀ câù hỏ̀ì bất̀ ngờ. Những̀ câù hỏ̀ì gợ̀ì sức̀ sáng̀ tạò từ̀ phíà HS.̀ Trong̀ quá̀ trình̀ HS̀ thảò luận,̀ GV̀ đ̀ì tớ̀ì từng nhóm,̀ lăng̀ nghe,̀ gợ̀ì mở̀ và thăm̀ dò̀ xem̀ nhóm̀ naò lam̀ v̀iệc̀ h̀iệù quả̀ hơǹ thì̀ có̀ thể̀ mờ̀i nhóm̀ đó̀ trình̀ baỳ trước̀ lớp,̀ còǹ các̀ nhóm̀ khác̀ lăng̀ nghè rồ̀ì nhậǹ xét.̀ Kh̀ì có̀ được̀ cả̀ kỹ năng̀ tự̀ học̀ và kỹ̀ năng̀ lam̀ v̀iệc̀ nhóm,̀ các̀ HS̀ sẽ̀ có̀ thó̀ì queǹ chủ̀ động̀ và cầù t̀iếǹ trong v̀iệc̀ học. 2.2.5. Đánh giá hoạt động nhóm Tổng̀ kết̀ đánh̀ g̀iá̀ là khâù cuố̀ì cùng̀ củà hoạt̀ động̀ thảò luận. ̀ Sự̀ đánh̀ g̀iá̀ và kết luậǹ củà GV̀ cũng̀ tác̀ động̀ không̀ nhỏ̀ đếǹ chất̀ lượng̀ lam̀ v̀iệc̀ nhóm.̀ Saù kh̀ì các̀ nhóm lam̀ v̀iệc̀ chò rà các̀ sảǹ phẩm,̀ nếù g̀iáò v̀iêǹ đánh̀ g̀iá̀ ch̀ì t̀iết̀ mặt̀ tốt,̀ chưà tốt̀ củà sản phẩm,̀ sò sánh̀ các̀ sảǹ phẩm̀ củà các̀ nhóm̀ vớ̀ì nhaù để̀ HS̀ nhậǹ rà được̀ những̀ ưu,̀ khuyết củà mình,̀ saù đó̀ g̀iáò v̀iêǹ nêù lêǹ kết̀ luậǹ (đưà rà châǹ lý̀ khoà học)̀ thì̀ học̀ s̀inh̀ sẽ̀ h̀iểu sâù săc̀ và năm̀ vững̀ vấǹ đê;̀ đồng̀ thờ̀ì HS̀ sẽ̀ quyết̀ tâm̀ hơǹ trong̀ lầǹ lam̀ bàì t̀iếp̀ theo. Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 15 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ Ngược̀ lạ̀i,̀ nếù GV̀ không̀ đánh̀ g̀iá̀ sảǹ phẩm̀ và sự̀ lam̀ v̀iệc̀ củà HS̀ sẽ̀ kh̀iếǹ HS̀ mất̀ đ̀i hứng̀ thú̀ và động̀ lực̀ lam̀ v̀iệc̀ và nhừ vậỳ hoạt̀ động̀ nhóm̀ sẽ̀ không̀ thể̀ có̀ h̀iệù quả. - HS tự đánh giá kết quả làm việc của nhóm: Có̀ một̀ thực̀ tế̀ h̀iệǹ naỳ là mặc̀ dù̀ GV̀ đã̀ ch̀ià nhóm,̀ phâǹ công̀ nh̀iệm̀ vù cho nhóm.̀ Nhưng̀ nh̀iêù HS̀ vớ̀ì thó̀ì queǹ ỷ̀ lạ̀ì vaò các̀ HS̀ khác̀ đã̀ không̀ tham̀ g̀ià lam̀ nhóm̀ ở nha.̀ Chỉ̀ chờ̀ các̀ HS̀ khác̀ lam̀ rồ̀ì ngồ̀ì hưởng̀ lợ̀i. Nhưng̀ g̀iảng̀ v̀iêǹ chỉ̀ có̀ thể̀ b̀iết̀ được̀ sự̀ đóng̀ góp̀ củà các̀ HS̀ trong̀ nhóm̀ tạ̀ì lớp. Còǹ những̀ thảò luậǹ tạ̀ì nhà thì̀ sẽ̀ không̀ năm̀ được.̀ Vì̀ vậỳ sẽ̀ phâǹ công̀ nh̀iệm̀ vù của nhóm̀ là tự̀ chò đ̀iểm̀ các̀ thanh̀ v̀iêǹ trong̀ nhóm̀ về những̀ đóng̀ góp̀ củà mỗ̀ì thanh̀ v̀iêǹ để hoaǹ thanh̀ bàì nhóm̀ tạ̀ì nha.̀ Và cả̀ những̀ đóng̀ góp̀ củà từng̀ thanh̀ v̀iêǹ trong̀ nhóm̀ tạ̀i lớp. - Các nhóm đánh giá kết quả làm việc của nhau: Hãỳ để̀ các̀ nhóm̀ tự̀ chò đ̀iểm̀ lâǹ nhau,̀ đâỳ là một̀ kênh̀ để̀ đảm̀ bảò chò HS̀ phát huỳ khả̀ năng̀ tổng̀ kết̀ đánh̀ g̀iá.̀ Và đồng̀ thờ̀ì cũng̀ g̀iúp̀ chò GV̀ có̀ thể̀ đưà rà kết̀ quả̀ cuố̀i cùng̀ phù̀ hợp̀ nhất. - GV đánh giá, nhận xét kết quả làm việc của các nhóm: Công̀ v̀iệc̀ naỳ có̀ thể̀ t̀iếǹ hanh̀ song̀ song̀ hoặc̀ saù kh̀ì đã̀ có̀ sự̀ đánh̀ g̀iá̀ g̀iữà các nhóm̀ vớ̀ì nhau.̀ Đánh̀ g̀iá̀ khả̀ lam̀ v̀iệc̀ củà nhóm:̀ Các̀ nhóm̀ lam̀ v̀iệc̀ có̀ khoà học̀ hay không.̀ Những̀ àì tích̀ cực,̀ những̀ àì lườ̀ì b̀iếng̀ haỳ lam̀ chuyệǹ r̀iêng,̀ cầǹ rút̀ k̀inh̀ ngh̀iệm gì,…̀ G̀iáò v̀iêǹ nêǹ nhậǹ xét̀ cù thể,̀ khách̀ quaǹ và tốt̀ nhất̀ nêǹ chò đ̀iểm̀ để̀ khích̀ lệ̀ t̀inh thầǹ học̀ tập̀ củà HS. Để̀ tránh̀ tình̀ trạng̀ ỷ̀ lạ̀i,̀ châỳ lườ̀ì củà một̀ số̀ HS̀ trong̀ HĐN,̀ cầǹ đánh̀ g̀iá̀ kết̀ quả HĐǸ không̀ chỉ̀ dựà trêǹ thanh̀ tích̀ chung̀ củà cả̀ nhóm̀ mà còǹ dựà trêǹ sự̀ đóng̀ góp̀ của từng̀ thanh̀ v̀iêǹ trong̀ nhóm.̀ Đ̀iểm̀ trung̀ bình̀ củà cả̀ nhóm̀ dựà trêǹ chất̀ lượng̀ HĐǸ (mức độ̀ am̀ h̀iểù vấǹ đê,̀ kỹ̀ năng̀ d̀iễǹ đạt/trình̀ bay,̀ trả̀ lờ̀ì câù hỏ̀i,̀ t̀inh̀ thầǹ hợp̀ tác̀ g̀iữà các thanh̀ v̀iêǹ trong̀ nhóm).̀ Đ̀iểm̀ củà từng̀ HS̀ được̀ tính̀ trêǹ cờ sở̀ đ̀iểm̀ trung̀ bình̀ củà nhóm có̀ tính̀ đếǹ mức̀ độ̀ đóng̀ góp̀ củà từng̀ cá̀ nhâǹ đóng̀ góp̀ vaò HĐN. 3.2.6 Vai trò của người giáo viên Hãỳ tạò nêǹ một̀ không̀ khí̀ lớp̀ học̀ thật̀ sồì nổ̀ì và thoả̀ì má̀ì bằng̀ cách̀ tăng̀ cường sự̀ đố̀ì thoạ̀ì g̀iữà g̀iáò v̀iêǹ và học̀ s̀inh.̀ Ngườ̀ì g̀iáò v̀iêǹ bêǹ cạnh̀ v̀iệc̀ cung̀ cấp̀ những̀ k̀iến thức̀ từ̀ sách̀ vở,̀ cầǹ cung̀ cấp̀ chò s̀inh̀ nh̀iêù k̀iếǹ thức̀ thực̀ tế.̀ Trong̀ các̀ g̀iờ̀ học̀ cầǹ t̀iến hanh̀ lồng̀ ghép̀ những̀ k̀iếǹ thức̀ thực̀ tế̀ thù thập̀ được̀ từ̀ ̀internet,̀ t̀iv̀i,̀ sách̀ báò chò học s̀inh.̀ V̀iệc̀ cung̀ cấp̀ những̀ k̀iếǹ thức̀ nhừ vậỳ sẽ̀ g̀iúp̀ chò các̀ em̀ cảm̀ thấỳ hứng̀ thú̀ hơn trong̀ g̀iờ̀ học. Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 16 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ Trong̀ v̀iệc̀ lam̀ nhóm̀ củà học̀ s̀inh,̀ g̀iáò v̀iêǹ vâǹ phả̀ì có̀ một̀ nh̀iệm̀ vù quaǹ trọng là tổng̀ kết̀ lạ̀ì các̀ vấǹ đề đã̀ thảò luận,̀ đánh̀ g̀iá̀ những̀ ý̀ k̀iếǹ đúng̀ sàì và g̀iả̀ì quyết̀ mọ̀i thăc̀ măc̀ củà học̀ s̀inh̀ xung̀ quanh̀ vấǹ đề đó.̀ V̀iệc̀ tổng̀ kết̀ naỳ rất̀ quaǹ trọng̀ vì̀ sẽ̀ g̀iúp chò học̀ s̀inh̀ năm̀ được̀ những̀ k̀iếǹ thức̀ cờ bảǹ cầǹ th̀iết. Bêǹ cạnh̀ đó,̀ để̀ học̀ s̀inh̀ có̀ thể̀ lam̀ tốt̀ được̀ vàì trò̀ củà mình̀ thì̀ g̀iáò v̀iêǹ cầǹ phả̀i cung̀ cấp̀ đầỳ đủ̀ các̀ tàì l̀iệù tham̀ khảò chò học̀ s̀inh,̀ để̀ các̀ em̀ có̀ thể̀ tự̀ học̀ tập̀ và ngh̀iên cứu. Một̀ yêù cầù nữà là g̀iáò v̀iêǹ phả̀ì am̀ h̀iểù sâù săc̀ nộ̀ì dung̀ dạỳ học,̀ lam̀ chủ̀ k̀iến thức,̀ b̀iết̀ chế̀ b̀iếǹ nó̀ theò ý̀ đồ̀ sừ phạm̀ và b̀iết̀ cách̀ truyêǹ tả̀ì nó̀ đếǹ vớ̀ì học̀ s̀inh.̀ G̀iáo v̀iêǹ phả̀ì có̀ khả̀ năng̀ g̀iảng̀ dạy,̀ lòng̀ nh̀iệt̀ thanh.̀ Phả̀ì b̀iết̀ không̀ ngừng̀ cập̀ nhật̀ thông t̀iǹ mớ̀ì và b̀iết̀ vậǹ dung̀ nó̀ vaò công̀ tác̀ g̀iảng̀ dạỳ củà mình.̀ Có̀ nhừ vậy,̀ g̀iáò v̀iêǹ mớ̀ì có thể̀ g̀iúp̀ học̀ s̀inh̀ tích̀ cực,̀ chủ̀ động,̀ phát̀ huỳ khả̀ năng̀ sáng̀ tạò trong̀ quá̀ trình̀ học̀ tập. G̀iáò v̀iêǹ có̀ nh̀iêù k̀iếǹ thức,̀ có̀ nh̀iêù cách̀ tổ̀ chức̀ và trình̀ baỳ ngăǹ gọn,̀ sáng̀ tỏ̀ cùng̀ vớ̀i sự̀ nh̀iệt̀ tình̀ trong̀ thảò luậǹ nhóm̀ sẽ̀ tạò đ̀iêù k̀iệǹ truyêǹ đạt̀ k̀iếǹ thức̀ chò học̀ s̀inh̀ một cách̀ h̀iệù quả̀ và thanh̀ công.̀ PHẦN IV MỘT SỐ KI THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC HÔ T TƠ CHR DẠY HỌC NHOM ĐẬT KÊT QUẢ CAR 4.1 Khái niệm kĩ thuật dạy học Kĩ̀ thuật̀ dạỳ học̀ là những̀ b̀iệǹ pháp,̀ cách̀ thức̀ hanh̀ động̀ củà GV̀ và HS̀ trong̀ các tình̀ huống̀ nhằm̀ g̀iả̀ì quyết̀ một̀ nh̀iệm̀ vù cù thể. 4.2 Kĩ thuật khăn phủ bàn Kĩ̀ thuật̀ khăǹ phủ̀ baǹ là kĩ̀ thuật̀ tổ̀ chức̀ hoạt̀ động̀ học̀ tập̀ mang̀ tính̀ hợp̀ tác̀ kết hợp̀ g̀iữà hoạt̀ động̀ cá̀ nhâǹ và nhóm. Áp̀ dung̀ kĩ̀ thuật̀ khăǹ phủ̀ baǹ g̀iúp̀ HS: -̀ Học̀ được̀ cách̀ t̀iếp̀ cậǹ vớ̀ì nh̀iêù g̀iả̀ì pháp̀ và ch̀iếǹ lược̀ khác̀ nhau. -̀ Rèǹ kĩ̀ năng̀ từ duy,̀ quyết̀ định̀ và g̀iả̀ì quyết̀ vấǹ đê. -̀ HS̀ đạt̀ được̀ muc̀ t̀iêù học̀ tập̀ cá̀ nhâǹ cũng̀ nhừ hợp̀ tác. -̀ Sự̀ phố̀ì hợp̀ lam̀ v̀iệc̀ cá̀ nhâǹ và lam̀ v̀iệc̀ theò nhóm̀ nhỏ̀ tạò cờ hộ̀ì nh̀iêù hơǹ cho học̀ tập̀ có̀ sự̀ phâǹ hóa. -̀ Nâng̀ caò mố̀ì quaǹ hệ̀ g̀iữà HS,̀ tăng̀ cường̀ sự̀ hợp̀ tác̀ g̀iaò t̀iếp,̀ học̀ cách̀ ch̀ià sẻ k̀inh̀ ngh̀iệm̀ và tôǹ trọng̀ lâǹ nhau. -̀ Nâng̀ caò h̀iệù quả̀ học̀ tập,̀ HS̀ có̀ được̀ k̀iếǹ thức,̀ kĩ̀ năng̀ hợp̀ tác̀ và cả̀ phương pháp̀ nhậǹ thức̀ khoà học. Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 17 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ Kĩ̀ thuật̀ khăǹ phủ̀ baǹ được̀ t̀iếǹ hanh̀ nhừ sau: -̀ Ch̀ià HS̀ thanh̀ các̀ nhóm̀ và phát̀ chò mỗ̀ì nhóm̀ một̀ tờ̀ g̀iấỳ A0.̀ -̀ Trêǹ g̀iấỳ A0̀ ch̀ià thanh̀ các̀ phần,̀ gồm̀ phầǹ chính̀ g̀iữà và các̀ phầǹ xung̀ quanh. Phầǹ xung̀ quanh̀ được̀ ch̀ià theò số̀ thanh̀ v̀iêǹ củà nhóm,̀ mỗ̀ì ngườ̀ì ngồ̀ì vaò vị̀ trí̀ tương ứng̀ vớ̀ì từng̀ phầǹ xung̀ quanh. -̀ Mỗ̀ì cá̀ nhâǹ lam̀ v̀iệc̀ độc̀ lập̀ trong̀ khoảng̀ vàì phút,̀ tập̀ trung̀ suỳ nghĩ̀ trả̀ lờ̀ì câu hỏ̀i/nh̀iệm̀ vù theò cách̀ nghĩ,̀ cách̀ h̀iểù r̀iêng̀ củà mỗ̀ì cá̀ nhâǹ và v̀iết̀ vaò phầǹ g̀iấỳ của mình̀ trêǹ tờ̀ A0.̀ Trêǹ cờ sở̀ ý̀ k̀iếǹ mỗ̀ì cá̀ nhân,̀ HS̀ thảò luậǹ nhóm,̀ thống̀ nhất̀ ý̀ k̀iếǹ và v̀iết̀ vao phầǹ chính̀ g̀iữà củà tờ̀ A0̀ “khăǹ phủ̀ ban Sơ đồ kĩ thuật “khăn phủ bàn” Nhừ vậy,̀ kĩ̀ thuật̀ khăǹ phủ̀ baǹ là một̀ kĩ̀ thuật̀ dạỳ học̀ đơǹ g̀iản,̀ dễ̀ thực̀ h̀iện,̀ có̀ thể tổ̀ chức̀ trong̀ các̀ bàì học,̀ môǹ học,̀ cấp̀ học̀ g̀iống̀ nhừ học̀ theò nhóm.̀ Kĩ̀ thuật̀ khăǹ phủ baǹ khăc̀ phuc̀ được̀ những̀ hạǹ chế̀ củà học̀ theò nhóm̀ như:̀ h̀iệǹ tượng̀ “ăǹ theo”,̀ “tách nhóm”… 4.3 Kĩ thuật đặt câu hỏi 5W1H Kh̀ì t̀iếǹ hanh̀ xâỳ dựng̀ kế̀ hoạch̀ nhóm̀ đă ̣c̀ b̀iê ̣t̀ trong̀ kế̀ hoạch̀ dự̀ án,̀ GV̀ có̀ thể̀ sử dung̀ sờ đồ̀ câù hỏ̀ì 5W1H̀ để̀ phát̀ tr̀iểǹ ý̀ tưởng̀ củà HS.̀ Kh̀ì xâỳ dựng̀ kế̀ hoạch̀ dự̀ án, nhóm̀ HS̀ phả̀ì nêù rà và trả̀ lờ̀ì các̀ câù hỏ̀i:̀ Whò (ài),̀ What̀ (cá̀ì gì),̀ Wherè (ở̀ đâu),̀ When (kh̀ì nao),̀ Whỳ (tạ̀ì sao)?,̀ Hoẁ (nhừ thế̀ nao)? Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 18 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ Hình 1. 1. Sơ đồ câu hỏi 5W1H Trong̀ các̀ câù hỏ̀ì nay,̀ câù hỏ̀ì tạ̀ì saò và nhừ thế̀ naò là quaǹ trọng̀ nhất. Nhừ vậỳ kh̀ì lêǹ kế̀ hoạch̀ nhóm̀ phả̀ì xác̀ định̀ các̀ câù trả̀ lờ̀ì chò các̀ câù hỏ̀i:̀ -̀ Àì thực̀ h̀iệǹ nh̀iệm̀ vù nay? -̀ Thực̀ h̀iệǹ những̀ v̀iệc̀ gì? -̀ Lam̀ ở̀ đâu? -̀ Kh̀ì naò hoaǹ thanh? -̀ Tạ̀ì saò cầǹ thực̀ h̀iệǹ nh̀iệm̀ vù nay? -̀ Thực̀ h̀iệǹ nhừ thế̀ nao?̀ Bằng̀ phương̀ t̀iệǹ gì? Trong̀ quá̀ trình̀ phát̀ tr̀iểǹ ý̀ tưởng,̀ GV̀ cầǹ để̀ các̀ ý̀ tưởng̀ củà HS̀ phát̀ tr̀iểǹ tự̀ do, mọ̀ì ý̀ tưởng̀ đêù được̀ tôǹ trọng,̀ không̀ phề phán.̀ Kh̀ì không̀ có̀ thêm̀ ý̀ tưởng,̀ cầǹ hướng dâǹ HS̀ săp̀ xếp̀ các̀ ý̀ tưởng̀ và lập̀ LĐTD. 4.4 Kĩ thuật “KWL” (trong̀ đó̀ K̀ -̀ Những̀ đ̀iêù đã̀ b̀iết;̀ W -̀ Những̀ đ̀iêù muốǹ b̀iết;̀ L̀ -̀ Những̀ đ̀iêù đã học̀ được)̀ . Kh̀ì th̀iết̀ kế̀ dự̀ án,̀ sờ đồ̀ KWL̀ sẽ̀ hướng̀ dâǹ thực̀ h̀iệǹ v̀iệc̀ lựà chọǹ chủ̀ đề dự̀ án một̀ cách̀ đơǹ g̀iản.̀ Sờ đồ̀ naỳ đặc̀ b̀iệt̀ thích̀ hợp̀ kh̀ì sử̀ dung̀ trong̀ dạỳ học̀ dự̀ áǹ ở̀ các̀ lớp t̀iểù học̀ và THCS.̀ ̀ *̀ Mục tiêu: -̀ Rèǹ chò HS̀ kĩ̀ năng̀ thù thập̀ thông̀ t̀in,̀ quảǹ lí̀ thông̀ t̀in,̀ tự̀ quảǹ lí̀ quá̀ trình̀ học tập̀ và đ̀iêù chỉnh̀ quá̀ trình̀ học̀ tập̀ củà chính̀ mình. -̀ Tăng̀ cường̀ tính̀ độc̀ lập̀ củà HS. - Phát̀ tr̀iểǹ mồ hình̀ có̀ sự̀ tương̀ tác̀ g̀iữà HS̀ vớ̀ì HS. Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 19 Đề tàì “Mô ̣t sô vấ ê vê ạ ho ợ tto ttróg ́ ó ́ ỏ * Cách tiến hành: Saù kh̀ì g̀iớ̀ì th̀iệù bàì học,̀ muc̀ t̀iêù cầǹ đạt̀ củà bàì học,̀ GV̀ phát̀ ph̀iếù học̀ tập “KWL”̀ sau: K (Những̀ đ̀iêù đã̀ b̀iết) -̀ … W (Những̀ đ̀iêù muốǹ b̀iết) -̀ … L (Những̀ đ̀iêù đã̀ học̀ được) -̀ … - Yêù cầù HS̀ v̀iết̀ vaò cột̀ K̀ những̀ gì̀ mà họ̀ chò là đã̀ b̀iết̀ về nộ̀ì dung̀ bàì học̀ hoặc̀ chủ̀ đê. -̀ Saù đó̀ động̀ v̀iên,̀ khuyếǹ khích̀ HS̀ suỳ nghĩ̀ và v̀iết̀ vaò cột̀ Ẁ những̀ gì̀ mà các̀ em̀ cho là còǹ cầǹ phả̀ì b̀iết,̀ phả̀ì học̀ để̀ có̀ thể̀ đạt̀ được̀ muc̀ t̀iêù bàì học. - Saù kh̀ì kết̀ thúc̀ bàì học̀ hoặc̀ chủ̀ đê, ̀ HS̀ đ̀iêǹ vaò cột ̀ L̀ củà ph̀iếù những̀ gì̀ vừà học được.̀ Lúc̀ nay,̀ HS̀ xác̀ nhậǹ sự̀ chính̀ xác̀ về những̀ đ̀iêù các̀ em̀ đã̀ v̀iết̀ ở̀ 2̀ cột̀ và sò sánh vớ̀ì những̀ đ̀iêù các̀ em̀ vừà học̀ được̀ về bàì học. *̀ Một số lưu ý khi tổ chức dạy học theo kĩ thuật KWL: - Nếù sử̀ dung̀ kĩ̀ thuật̀ naỳ đố̀ì vớ̀ì nhóm̀ HS̀ thì̀ trước̀ kh̀ì yêù cầù HS̀ hoaǹ thanh̀ cột K,̀ GV̀ có̀ thể̀ chò HS̀ sử̀ dung̀ kĩ̀ thuật̀ khăǹ phủ̀ baǹ để̀ thống̀ nhất̀ những̀ gì̀ cả̀ nhóm̀ đã b̀iết̀ về bàì học.̀ Những̀ gì̀ được̀ gh̀ì vaò g̀iữà khăǹ phủ̀ baǹ cũng̀ chính̀ là nộ̀ì dung̀ gh̀ì ở̀ cột K. -̀ Kh̀ì mớ̀ì áp̀ dung̀ kĩ̀ thuật̀ KWL,̀ có̀ thể̀ dùng̀ các̀ câù hỏ̀ì gợ̀ì ý̀ để̀ HS̀ có̀ thể̀ v̀iết̀ những gì̀ các̀ em̀ đã̀ b̀iết,̀ muốǹ học̀ và đã̀ học̀ được̀ vaò các̀ cột̀ tương̀ ứng.̀ Ví dụ: Khi nghiên cứu chủ đề về “Polime”, HS điền được vào bảng sau: K̀ (Đ̀iêù đã̀ b̀iết) -̀ Một̀ số̀ pol̀imè có̀ sẵǹ trong̀ tự̀ nh̀iên:̀ t̀inh̀ bột,̀ xenlulozơ,̀ protèin. -̀ Một̀ số̀ pol̀imè dò con ngườ̀ì tổng̀ hợp̀ nêǹ như pol̀iet̀ilen,̀ pol̀ì (v̀inylclorua). - ̀ Có ̀ phân ̀ tử ̀ khố̀i ̀ rất lớn, ̀ do ̀ nh̀iêu ̀ măt ̀ xích kết̀ hợp̀ vớ̀ì nhaù tạò nên. -̀ Một̀ số̀ ứng̀ dung̀ của chất̀ dẻo,̀ tơ,̀ caò su. Ẁ (Đ̀iêù muốǹ b̀iết) - ̀ Khá̀i ̀ ǹiệm, ̀ cấu ̀ tạo, ̀ tính chất̀ củà pol̀imè nhừ thế̀ nao? -̀ Pol̀imè có̀ ứng̀ dung̀ gì̀ trong đờ̀ì sống̀ và sảǹ xuất? -̀ Các̀ sảǹ phẩm̀ trong̀ thực̀ tế đờ̀ì sống̀ có̀ những̀ pol̀imè nao? - ̀ Khá̀i ̀ ǹiệm, ̀ thanh ̀ phần, phân ̀ loạ̀i, ̀ đặc ̀ đ̀iểm ̀ của ̀ chất dẻo,̀ tơ,̀ caò su? -̀ Cách̀ sử̀ dung̀ và bảò quản các ̀ ứng ̀ dung ̀ của ̀ pol̀ime ̀ ra sao? - ̀ Thế ̀ nao ̀ la ̀ hoạt ̀ động ̀ tá̀i L̀ (Đ̀iêù đã̀ học̀ được) - ̀ Khá̀i ̀ ǹiệm, ̀ cấu ̀ tạo, ̀ tính chất̀ củà pol̀ime. - ̀ Những ̀ ứng ̀ dung ̀ của pol̀imè trong̀ đờ̀ì sống̀ và sản xuất,̀ khá̀ì ǹiệm,̀ thanh̀ phần, phân ̀ loạ̀i ̀ va ̀ đặc ̀ đ̀iểm ̀ của những̀ ứng̀ dung̀ đó. -̀ Phâǹ tích̀ được̀ trong̀ các sảǹ phẩm̀ thực̀ tế̀ haỳ gặp̀ có những ̀ pol̀ime ̀ nao, ̀ cách ̀ sử dung ̀ va ̀ bảò quảǹ chúng̀ an toan. -̀ Tá̀ì chế̀ là hoạt̀ động̀ cần Trần Thi Minh Nguyêt – THCS Ly Tư Trong – TP Nam Đinh 20