Tài liệu Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam – chi nhánh bắc quảng bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ tê ́H uê ́ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ in h NGUYỄN HOÀNG LONG ̣c K QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT ho TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH ươ ̀ng Đ ại BẮC QUẢNG BÌNH Tr LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ HUẾ, 2022 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ tê ́H uê ́ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ in h NGUYỄN HOÀNG LONG ̣c K QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT ho TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC QUẢNG BÌNH Đ ại CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ ̀ng MÃ SỐ: 8 31 01 10 Tr ươ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VÕ THỊ NHƯ NGỌC Huế, 2022 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn này là trung thực, tôi đã viết luận văn này một cách độc lập và không sử dụng các nguồn thông tin hay tài liệu tham khảo nào khác ngoài những tài liệu và thông tin đã được liệt kê trong danh mục tài liệu tham khảo trích dẫn của Luận văn. uê ́ Tôi cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và trích dẫn trong danh mục tài liệu tham khảo theo hình thức tê ́H những đoạn trích dẫn nguyên văn hoặc lời diễn giải trong luận văn kèm theo thông tin về nguồn tham khảo rõ ràng. Các số liệu và thông tin trong Luận văn này hoàn toàn dựa trên kết quả thực tế của địa bàn nghiên cứu, có nguồn gốc rõ ràng và chưa được sử dụng cho việc bảo Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c K in h vệ học vị nào. i Tác giả luận văn LỜI CÁM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các Quý thầy cô Trường Đại học Kinh tế Huế đã giúp tôi trang bị kiến thức, tạo điều kiện thuận lợi nhất trong quá trình học tập và thực hiện luận văn này. Với lòng kính trọng và biết ơn, tôi xin được bày tỏ lòng cảm ơn tới TS. Võ uê ́ Thị Như Ngọc đã tận tình hướng dẫn và động viên tôi trong suốt thời gian nghiên cứu để hoàn thành Luận văn đúng thời gian quy định. tê ́H Tôi cũng xin chân thành cảm ơn đến ban lãnh đạo cùng anh/ chị nhân viên tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Bắc Quảng Bình Cuối cùng, tôi xin cám ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và người thân luôn đứng h bên cạnh động viên, khích lệ trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn. in Với thời gian nghiên cứu có hạn, trong khi vấn đề nghiên cứu rộng và phức tạp. Mặc dù đã được sự tận tình giúp đỡ của các đồng nghiệp, của lãnh đạo cơ ̣c K quan nơi công tác và đặc biệt là sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của thầy giáo TS. Võ Thị Như Ngọc, nhưng sự hiểu biết của bản thân còn hạn chế, chắc chắn không ho thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự góp ý chia sẻ của các thầy giáo, cô giáo và những người quan tâm đến lĩnh vực Quản lý dự án đầu tư xây dựng để đề tài nghiên cứu được hoàn thiện hơn. Tr ươ ̀ng Đ ại Tác giả luận văn ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ Họ và tên học viên: NGUYỄN HOÀNG LONG ho ̣c K in h tê ́H uê ́ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế. Mã số: 8 31 01 10 Niên khóa: 2020- 2022 Người hướng dẫn khoa học: TS. VÕ THỊ NHƯ NGỌC Tên đề tài: QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC QUẢNG BÌNH 1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu: - Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở thực trạng quản trị rủi ro tín dụng KHCN tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) Chi nhánh Bắc Quảng Bình, đưa ra giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng KHCN, để tìm cách biến những rủi ro đó thành những cơ hội cho Ngân hàng. Tìm hiểu, đánh giá thực trạng của quản trị rủi ro tín dụng KHCN tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Viêt Nam (Agribank) - Chi nhánh Bắc Quảng Bình. Trên cơ sở đó, quan trọng là rút ra những điều còn hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng KHCN tại Ngân hàng. - Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) Chi nhánh Bắc Quảng Bình. 2. Phương pháp nghiên cứu: Đ ại - Phương pháp thống kê mô tả: thống kê các tài liệu thu thập và sử dụng số liệu cần thiết cho nghiên cứu qua các đại lượng thống kê như tần số, tần suất, tỷ lệ,… - Phương pháp so sánh: So sánh số liệu các chỉ tiêu cần nghiên cứu trong giai đoạn 2019 – 2021 ̀ng - Phương pháp phân tích: Phân tích nguyên nhân tăng giảm của các chỉ tiêu và đưa ra đánh giá về kết quả hoạt động kinh doanh Tr ươ - Phương pháp tổng hợp: tổng hợp những kết quả nghiên cứu để đưa ra các giải pháp hiệu quả nhằm nâng cao công tác quản trị rủi ro tín dụng KHCN. 3. Kết quả nghiên cứu: Qua việc thực hiện nghiêm túc quy trình tín dụng, phát huy vai trò của công tác kiểm tra kiểm soát nội bộ, kiểm soát chặt chẽ giới hạn tín dụng theo đúng quy định của Agribank, góp phần tăng lợi nhuận, tăng uy tín Tỷ lệ nợ của Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình trong giai đoạn 2019 – 2021 luôn trong phạm vi cho phép, thấp hơn kế hoạch Agribank phê duyệt; Thực hiện quyết liệt các biện pháp giảm thiếu và xử lý nợ xấu, nợ đã XLRR. Thành lập ban chỉ đạo xử lý nự xấu; nợ đã XLRR và thu lãi tồn động. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ ngữ viết tắt Giải thích Khách hàng cá nhân CBTD Cán bộ tín dụng NH Nhà nước NHNN Ngân hàng nhà nước NHNo&PTNT Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn NHTM Ngân hàng thương mại RRTD Rủi ro tín dụng SXKD Sản xuất kinh doanh TCTD Tổ chức tín dụng TSĐB Tài sản đảm bảo Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c K in h tê ́H uê ́ KHCN iv MỤC LỤC Lời cam đoan............................................................................................................... i Lời cám ơn ................................................................................................................. ii Tóm lược luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ............................................................. iii Danh mục các chữ viết tắt ......................................................................................... iv uê ́ Mục lục........................................................................................................................v tê ́H Danh mục các bảng ................................................................................................... ix Danh mục các sơ đồ, biểu đồ ......................................................................................x PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ...........................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 h 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2 in 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3 4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3 ̣c K 5. Cấu trúc đề tài .........................................................................................................4 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .........................................6 ho CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.........................................................................................................6 Đ ại 1.1. Tín dụng và rủi ro tín dụng trong Ngân hàng thương mại ...................................6 1.1.1 Tín dụng của Ngân hàng thương mại.................................................................6 1.1.2. Rủi ro tín dụng trong các Ngân hàng thương mại.............................................8 ̀ng 1.2. Tín dụng khách hàng cá nhân và rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân trong Ngân hàng thương mại........................................................................................................10 ươ 1.2.1. Tín dụng khách hàng cá nhân .........................................................................10 1.2.2 Rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân.................................................................14 Tr 1.3. Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân trong các Ngân hàng thương mại 21 1.3.1 Khái niệm .........................................................................................................21 1.3.2 Nội dung quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân.....................................22 1.3.3. Đặc điểm khách hàng cá nhân ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân..............................................................................................................25 v 1.3.4. Quy trình quản trị rủi ro tín dụng ....................................................................26 1.3.5. Tầm quan trọng của quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân ..................27 1.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân trong Ngân hàng thương mại ..............................................................................................27 1.4.1 Các nhân tố bên ngoài ngân hàng ....................................................................27 uê ́ 1.4.2 Các nhân tố bên trong ngân hàng thương mại .................................................28 tê ́H 1.5. Kinh nghiệm về quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại một số ngân hàng thương mại Việt Nam và bài học rút ra cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Bắc Quảng Bình ........................................30 1.5.1. Kinh nghiệm của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam – h Chi nhánh Quảng Bình (Vietinbank Quảng Bình)....................................................30 in 1.5.2. Kinh nghiệm tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội – Chi nhánh Quảng Bình (MB Quảng Bình) .................................................................................31 ̣c K 1.5.3. Kinh nghiệm tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Quảng Bình (Vietcombank Quảng Bình). ...............................................31 ho 1.5.4. Bài học rút ra đối với quản trị rủi ro tín dụng cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Bắc Quảng Bình ................................32 CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG RỦI RO VÀ CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO Đ ại TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC QUẢNG BÌNH.......33 2.1. Giới thiệu về Hội sở Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình..............................33 ̀ng 2.1.1. Giới thiệu về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam ...33 2.1.2. Quá trình hình thành và phát triển của Hội sở Agribank Chi nhánh Bắc Quảng ươ Bình ...........................................................................................................................34 2.1.3. Cơ cấu chức năng các phòng ban của Hội sở Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Tr Bình ...........................................................................................................................36 2.1.4. Khái quát về tình hình hoạt động kinh doanh của Hội sở Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình ........................................................................................................39 2.2. Tình hình hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2019 – 2021 ......................................................................................46 vi 2.2.1. Tình hình chung về hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2019 – 2021 ...................................................................46 2.2.2. Tình hình hoạt động tín dụng cá nhân tại Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2019 – 2021 ......................................................................................49 2.2.3. Doanh số giải ngân và thu nợ tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng uê ́ Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2019 - 2021 ..................................52 tê ́H 2.2.4. Công tác nhận dạng và đo lường rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình ......................................................................56 2.2.5. Công tác ứng phó rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình ........................................................................................................58 h 2.2.6. Công tác kiểm soát rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Agribank Chi in nhánh Bắc Quảng Bình .............................................................................................60 2.2.7. Kết quả công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Agribank Chi ̣c K nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2019 - 2021 .........................................................62 2.3. Đánh giá công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng ho Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình qua khảo sát ý kiến cán bộ ngân hàng .........68 2.3.1. Điều tra khảo sát và kết quả đạt được: ............................................................68 hoảng thừa về đầu tư trong một số ngành: ................................................................72 Đ ại 2.4. Đánh giá chung về công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Agribank chi nhánh Bắc Quảng Bình .......................................................................76 2.4.1.Những kết quả đạt được ...................................................................................76 ̀ng 2.4.2. Nguyên nhân của những hạn chế ....................................................................79 CHƯƠNG 3: NHỮNG GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA RỦI RO TÍN DỤNG ươ KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH BẮC QUẢNG BÌNH ...............................................................................................82 Tr 3.1. Định hướng hoạt động tín dụng tại Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2023 – 2027 ......................................................................................................82 3.1.1. Sản phẩm hiện tại, thị trường hiện tại. ............................................................82 3.1.2. Sản phẩm hiện tại, thị trường mới...................................................................83 3.1.3. Hoàn thiện và mở rộng tuyến sản phẩm hiện tại.............................................83 vii 3.1.4. Tăng cường đào tạo.........................................................................................83 3.2. Những giải pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Agribank chi nhánh Bắc Quảng Bình. ......................................................................................84 3.2.1. Nâng cao chất lượng thông tin tín dụng..........................................................84 3.2.2. Nâng cao chất lượng cán bộ tín dụng..............................................................86 uê ́ 3.2.3. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định........................................................87 tê ́H 3.2.4. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát khoản vay........................................88 3.2.5. Thực hiện đảm bảo tín dụng............................................................................90 3.2.6. Thực hiện bảo hiểm tín dụng ..........................................................................91 3.2.7. Xây dựng chiến lược khách hàng....................................................................92 h 3.2.8. Tăng cường công tác xử lý nợ quá hạn ...........................................................93 in 3.2.9 Đầu tư hệ thống hiện đại hóa công nghệ ngân hàng ........................................95 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................96 ̣c K 1. Kết luận .................................................................................................................96 2. Kiến nghị ...............................................................................................................97 ho DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................101 PHIẾU PHỎNG VẤN THÔNG TIN CÁN BỘ TÍN DỤNG .................................103 QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN Đ ại BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1 BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 2 BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG ̀ng BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN Tr ươ XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Tình hình dư nợ tín dụng tại Hội sở Agribank Chi nhánh .......................42 Bảng 2.2: Kết quả hoạt động kinh doanh của Hội sở Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình năm 2019-2021....................................................................45 uê ́ Bảng 2.3: Tình hình chung về cho vay tín dụng của Ngân hàng Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình (2019-2021)..................................................................48 tê ́H Bảng 2.4: Tình hình cho vay tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2019 - 2021........................................51 Bảng 2.5: Tình hình thu nợ KHCN tại Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2019 - 2021 .....................................................................................52 h Bảng 2.6: Tình hình trích lập dự phòng rủi ro tín dụng cá nhân tại Agribank chi in nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2019- 2021.........................................60 ̣c K Bảng 2.7: Tình hình nợ quá hạn của KHCN Ngân hàng Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2019-2021............................................................63 Bảng 2.8: Tình hình nợ xấu KHCN tại Ngân hàng Agribank Chi nhánh Bắc Quảng ho Bình giai đoạn 2019 – 2021.....................................................................65 Bảng 2.9: Hệ số rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Agribank Bắc Quảng Bình giai đoạn Đ ại 2019 – 2021 .............................................................................................67 Bảng 2.10: Kết quả khảo sát RRTD do nguyên nhân từ môi trường kinh doanh Rủi ro do sự cạnh tranh giữa các tổ chức tín dụng .........................................70 Bảng 2.11: Kết quả khảo sát nguyên nhân từ phía khách hàng Rủi ro do khách hàng ̀ng kinh doanh thua lỗ ...................................................................................73 Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình .....................................................75 Tr ươ Bảng 2.12: Kết quả khảo sát RRTD do nguyên nhân xuất phát từ phía ngân hàng ix DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1: Cơ cấu các phòng ban của Hội sở Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình. .................................................................................................................36 Biểu đồ 2.1: Tỷ lệ huy động vốn từ các thành phần kinh tế trong tổng vốn huy động uê ́ của Hội sở Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình năm 2019 – 2021......40 Biếu đồ 2.2: Tình hình huy động vốn Hội sở Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình tê ́H theo cơ cấu thời gian năm 2019- 2021 ....................................................41 Biểu đồ 2.3: Cơ cấu tín dụng theo kì hạn giai đoạn 2019-2021 ...............................43 Biều đồ 2.4:Cơ cấu tín dụng theo thành phần kinh tế giai đoạn 2019-2021.............44 Biểu đồ 2.5: Thể hiện tình hình tín dụng khách hàng cá nhân của Agribank Chi h nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2019-2021..........................................52 in Biểu đồ 2.6: Biểu đồ thể hiện Trích lập dự phòng rủi ro tín dụng ngân hàng ̣c K Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình giai đoạn 2019 – 2021 ................61 Biểu đồ 2.7: Biểu đồ biểu diễn tỷ lệ nợ xấu của Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Tr ươ ̀ng Đ ại ho Bình giai đoạn 2019 - 2021 .....................................................................66 x PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong môi trường hoạt động nhiều thử thách, các ngân hàng phải gánh chịu rủi ro đáng kể để kiếm được lợi nhuận kỳ vọng. Một trong những hoạt động chủ yếu uê ́ đem lại lợi nhuận và cũng như rủi ro lớn nhất đối với một ngân hàng đó là hoạt tê ́H động tín dụng. Lợi nhuận từ hoạt động tín dụng mang lại và rủi ro tín dụng là hai yếu tố luôn song hành, không thế tách rời. Ngân hàng không thể loại bỏ hoàn toàn được rủi ro tín dụng trong hoạt động của mình mà chỉ có thể áp dụng các biện pháp để phòng ngừa hoặc giảm thiểu thiệt hại tối đa mà rủi ro tín dụng có thể mang lại. h Đứng trên quan điểm quản trị toàn bộ hoạt động ngân hàng nói chung và hoạt động in tín dụng nói riêng, một tỷ lệ tổn thất dự kiến đối với hoạt động tín dụng phải luôn ̣c K được xác định trong chiến lược hoạt động chung. Khi ngân hàng kinh doanh với mức tổn thất thấp hơn hoặc bằng mức tỷ lệ tổn thất dự kiến thì đó là sự thành công trong lĩnh vực quản trị rủi ro. ho Hoạt động tín dụng khách hàng cá nhân (KHCN) của các Ngân hàng Thương mại (NHTM) hiện nay đang ngày càng phát triển. Quản trị rủi ro trong hoạt động tín Đ ại dụng KHCN là vấn đề mà các NHTM, các cơ quan quản lý luôn quan tâm và chú trọng để xây dựng các biện pháp phù hợp. Xây dựng một hệ thống hoàn thiện trong quản trị rủi ro nói chung và quản trị rủi ro tín dụng KHCN nói riêng mang tính chất then chốt trong sự tồn tại của một NHTM. ̀ng Ngân hàng Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam là một trong những ngân hàng uy tín, tình hình kinh doanh được duy trì trong thời gian ươ qua khá ổn định, trong đó hoạt động quản trị rủi ro tín dụng luôn luôn được coi trọng. Ðặc biệt tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi Tr nhánh Bắc Quảng Bình cùng với sự phát triển cả quy mô tín dụng, hoạt động quản trị rủi ro tín dụng đã bắt đầu được quan tâm chặt chẽ và đúng hướng. Mặc dù đã có những kết quả ban đầu nhưng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng KHCN tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam vẫn còn nhiều bất cập, chưa được kiểm soát một cách hiệu quả và đang có xu hướng ngày một gia tăng. 1 Chính vì thế, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Bắc Quảng Bình phải tự mình hoàn thiện hệ thống quản trị rủi ro tín dụng KHCN nhằm duy trì hoạt động một cách hiệu quả và bền vững, vượt qua những thử thách mà nền kinh tế hội nhập đã đang và sẽ đem lại. Rủi ro tín dụng uê ́ KHCN phải được quản lý, kiểm soát một cách bài bản và có hiệu quả, đảm bảo tín tê ́H dụng hoạt động trong phạm vi rủi ro chấp nhận được, hỗ trợ việc phân bổ vốn hiệu quả hơn trong hoạt động tín dụng, giảm thiểu các thiệt hại phát sinh từ rủi ro tín dụng và tăng thêm lợi nhuận kinh doanh của ngân hàng, góp phần nâng cao uy tín và tạo ra lợi thế của ngân hàng trong cạnh tranh. Nhận thức được tầm quan trọng đó h nên tôi đã chọn “Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng in Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Bắc Quảng Bình” 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1.Mục tiêu chung ̣c K để làm đề tài cho luận văn của mình. ho Trên cơ sở thực trạng quản trị rủi ro tín dụng KHCN tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) - Chi nhánh Bắc Quảng Bình, Đ ại đưa ra giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng KHCN, để tìm cách biến những rủi ro đó thành những cơ hội cho Ngân hàng. 2.2. Mục tiêu cụ thể ̀ng - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn liên quan đến quản trị rủi ro tín dụng KHCN trong hoạt động cho vay đối với khách hàng cá nhân của NHTM. ươ - Tìm hiểu, đánh giá thực trạng của quản trị rủi ro tín dụng KHCN tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Viêt Nam (Agribank) - Chi nhánh Bắc Tr Quảng Bình. Trên cơ sở đó, quan trọng là rút ra những điều còn hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng KHCN tại Ngân hàng. - Nghiên cứu đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng KHCN tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) - Chi nhánh Bắc Quảng Bình. 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) - Chi nhánh Bắc Quảng Bình. 3.2. Phạm vi nghiên cứu uê ́ - Về nội dung: Đề tài nghiên cứu quản trị rủi ro tín dụng KHCN tại Ngân tê ́H hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) - Chi nhánh Bắc Quảng Bình. - Về không gian: Đề tài được thực hiện tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) - Chi nhánh Bắc Quảng Bình h - Về thời gian: Đề tài phân tích dựa trên dữ liệu của Ngân hàng Nông nghiệp in và Phát triển Nông thôn (Agribank) - Chi nhánh Bắc Quảng Bình trong giai đoạn 4. Phương pháp nghiên cứu ̣c K 2019 – 2021 4.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu ho Phương pháp nghiên cứu tài liệu được sử dụng trong toàn bộ các nội dung của của luận văn. Phương pháp này được sử dụng trong việc tham khảo, nghiên cứu các công trình nghiên cứu liên quan tới đề tài, phân tích những nội dung chính, Đ ại phương phápđược sử dụng và các kết luận đã được cũng như những điểm cần tiếp tục nghiên cứu của các nghiên cứu trước đó. Qua việc sử dụng phương pháp này, tác giải cũng kế thừa được một số nội dung cơ bản về mặt lý luân và thực tiễn về ̀ng quản trị rủi ro tín dụng KHCN tại Ngân hàng Agribank sử dụng cho việc phân tích nội dung của các chương khác của luận văn. ươ 4.2. Phương pháp thu thập thông tin Tr 4.2.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp Trong luận văn chủ yếu là thu thập thông tin thứ cấp. Thu thập thông tin, số liệu thứ cấp là một bước vô cùng quan trọng trong nghiên cứu khoa học. Từ các tài liệu nghiên cứu có trước, các số liệu và thông tin về tình hình doanh nghiệp, hoạt động tín dụng cá nhân do Ngân hàng Agribank Chi nhánh Bắc Quảng Bình cung cấp. Ngoài ra bằng các phương tiện viễn thông hiện đại như web, e-mail, điện 3 thoại,… tác giả có thể đã tiếp cận gián tiếp với đối tượng cần nghiên cứu để thu thập dư liệu thứ cấp. Tác giả đã tiến hành thu thập dữ liệu thứ cấp từ các nguồn có sẵn để phục vụ mục đích nghiên cứu đề tài. 4.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp: hàng Agribank chi nhánh Bắc Quảng Bình. tê ́H - Phương pháp chọn mẫu: Chọn mẫu ngẫu nhiên thuận tiện. uê ́ - Xác định quy mô mẫu: Điều tra phỏng vấn 50 cán bộ tín dụng tại Ngân - Thiết kế bảng hỏi: Được thiết kế sẵn bao gồm nhiều tiêu chí phù hợp với mục tiêu nghiên cứu. - Thảo luận, phỏng vấn với một số nhà quản lý, kiểm soát nội bộ và cá bộ tín in h dụng làm việc tại Hội sở Agribank Bắc Quảng Bình và các Chi nhánh loại 2 như: Trưởng, Phó Trưởng các phòng Tín dụng, Phòng kiểm soát nội bộ, Phòng Kế hoạch ̣c K tổng hợp, Phòng Marketting, Phòng Kế hoạch – Kinh doanh để thu được những thông tin chính xác và trọng tâm. ho 4.2. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu - Phương pháp thống kê mô tả: thống kê các tài liệu thu thập và sử dụng số liệu cần thiết cho nghiên cứu qua các đại lượng thống kê như tần số, tần suất, tỷ lệ,… Đ ại - Phương pháp so sánh: So sánh số liệu các chỉ tiêu cần nghiên cứu trong giai đoạn 2019 – 2021 - Phương pháp phân tích: Phân tích nguyên nhân tăng giảm của các chỉ tiêu ̀ng và đưa ra đánh giá về kết quả hoạt động kinh doanh và công tác quản trị rủi ro của ươ ngân hàng trong thời gian nghiên cứu. - Phương pháp tổng hợp: tổng hợp những kết quả nghiên cứu để đưa ra các Tr giải pháp hiệu quả nhằm nâng cao công tác quản trị rủi ro tín dụng KHCN. 5. Cấu trúc đề tài Ngoài phần đặt vấn đề, kết luận, kiến nghị, phụ lục và tài liệu tham khảo, Luận văn được kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn về quản trị rủi ro tín dụng cá nhân của Ngân hàng thương mại. 4 Chương 2: Thực trạng rủi ro và công tác quản trị rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) Chi nhánh Bắc Quảng Bình. Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện công tác Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiêp và Phát triển Nông thôn Việt uê ́ Nam (Agribank) Chi nhánh Bắc Quảng Bình. Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c K in h tê ́H Phần III: Kết luận và kiến nghị 5 PHẦN II NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TRONG NGÂN 1.1. Tín dụng và rủi ro tín dụng trong Ngân hàng thương mại tê ́H 1.1.1 Tín dụng của Ngân hàng thương mại uê ́ HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1.1.1 Khái niệm tín dụng Tín dụng là một phạm trù kinh tế, ra đời, tồn tại và phát triển cùng với sự phát triển của nền sản xuất và lưu thông hàng hoá. Theo quan niệm của các nhà h nghiên cứu kinh tế, tín dụng được coi là một quan hệ vay mượn lẫn nhau giữa người in cho vay và người đi vay với điều kiện có hoàn trả cả vốn lẫn lãi sau một thời gian nhất định. hay nói một cách khác “Tín dụng là một phạm trù kinh tế phản ánh mối ̣c K quan hệ kinh tế mà trong đó mỗi các nhân hay tổ chức nhường quyền sử dụng (chuyển nhượng) một khối lượng giá trị hoặc hiện vật cho một cá nhân hay tổ chức khác với những ràng buộc nhất định về: số tiền hoàn trả (gốc và lãi), thời gian ho hoàn trả, lãi suất, cách thức vay mượn và thu hồi...” [10] Theo Luật các Tổ chức tín dụng được sửa đổi bổ sung năm 2010 do Quốc Đ ại hội nước ta ban hành có quy định cụ thể về Cấp tín dụng của Tổ chức tín dụng như sau “Cấp tín dụng là việc thoả thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân ̀ng hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác”. Tín dụng là khái niệm thể hiện mối quan hệ giữa người cho vay và người ươ vay. Trong quan hệ này, người cho vay có nhiệm vụ chuyển giao quyền sử dụng tiền hoặc hàng hoá cho vay cho người đi vay trong một thời gian nhất định. Người Tr đi vay có nghĩa vụ trả số tiền hoặc giá trị hàng hoá đã vay khi đến hạn trả nợ có kèm hoặc không kèm theo một khoản lãi. Theo đó, tín dụng ngân hàng được hiểu là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng, các tổ chức tín dụng, với các nhà doanh nghiệp và cá nhân (bên đi vay), trong đó các tổ chức tín dụng chuyển giao tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời gian 6 nhất định theo thoả thuận, và bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện cả vốn gốc và lãi cho tổ chức tín dụng khi đến hạn thanh toán. Như vậy, tín dụng ngân hàng là việc ngân hàng thỏa thuận để khách hàng sử dụng một tài sản (bằng tiền, tài sản thực hay uy tín) với nguyên tắc có hoàn trả bằng các nghiệp vụ cho vay, chiết khấu (tái chiết khấu), cho thuê tài chính, bảo lãnh ngân uê ́ hàng và các nghiệp vụ khác. Tín dụng ngân hàng bao gồm các hình thức: cho vay, chiết khấu, bảo lãnh và tê ́H cho thuê tài chính. Vì vậy, tín dụng là một khái niệm rộng hơn cho vay bởi nó bao hàm cả cho vay, tuy nhiên trong hoạt động tín dụng thì nghiệp vụ cho vay lại là nghiệp vụ quan trọng nhất, cơ bản nhất và chiếm tỷ trọng lớn ở hầu hết các NHTM. Do đó, thuật ngữ tín dụng và cho vay thường được dùng thay thế cho nhau. h 1.1.1.2. Phân loại tín dụng tín dụng của các tổ chức tín dụng như sau: ̣c K - Căn cứ vào thời hạn tín dụng: in Theo những tiêu chí và cách tiếp cận cơ bản nhất chúng ta có thể phân loại + Tín dụng ngắn hạn: là những khoản vay có thời hạn đến 1 năm, thường ho được sử dụng để cho vay bổ sung thiếu hụt tạm thời vốn lưu động và phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của cá nhân. + Tín dụng trung hạn: là những khoản vay có thời hạn trên 1 năm đến 5 năm; Đ ại được cung cấp để mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kỹ thuật, mở rộng và xây dựng các công trình nhỏ có thời gian thu hồi vốn nhanh. + Tín dụng dài hạn: là những khoản vay có thời hạn trên 5 năm. Loại tín ̀ng dụng này được sử dụng để cung cấp vốn cho xây dựng cơ bản, cải tiến và mở rộng sản xuất với quy mô lớn. ươ - Căn cứ vào đối tượng tín dụng: + Tín dụng vốn lưu động: được sử dụng để hình thành vốn lưu động của các Tr tổ chức kinh tế như cho vay để dự trữ hàng hóa, mua nguyên vật liệu cho sản xuất… + Tín dụng vốn cố định: được sử dụng để hình thành tài sản cố định. - Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn: + Tín dụng sản xuất và lưu thông hàng hóa: là loại cấp phát tín dụng cho các doanh nghiệp và các chủ thể kinh tế khác tiến hành sản xuất và lưu thông hàng hóa. 7 + Tín dụng tiêu dùng: là hình thức cấp phát tín dụng cho cá nhân để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. + Tín dụng học tập: là hình thức cấp phát tín dụng để phục vụ việc học tập của sinh viên. uê ́ Ngoài ra, căn cứ vào mục đích sử dụng vốn còn có thể có nhiều hình thức tín dụng khác. tê ́H - Căn cứ vào đối tượng trả nợ: + Tín dụng trực tiếp: là hình thức tín dụng mà trong đó người đi vay cũng là người trực tiếp trả nợ. h + Tín dụng gián tiếp: là hình thức tín dụng mà trong đó người đi vay và in người trả nợ là hai đối tượng khác nhau. ̣c K - Căn cứ vào tính chất của khoản vay: + Tín dụng có đảm bảo: các khoản vốn tín dụng phát ra đều có hàng hóa, vật tư tài sản tương đương đảm bảo. ho + Tín dụng không có đảm bảo: các khoản tín dụng phát ra không cần có hàng hóa, vật tư, tài sản đảm bảo mà chỉ dựa vào uy tín, sự tín nhiệm đối với các tổ chức, Đ ại cá nhân để cấp vốn tín dụng. 1.1.2. Rủi ro tín dụng trong các Ngân hàng thương mại 1.1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng ̀ng Rủi ro trong hoạt động ngân hàng có xu hướng tập trung chủ yếu vào các hoạt động tín dụng. Đây là rủi ro lớn nhất và thường xuyên xảy ra, có thể khiến ươ ngân hàng rơi vào trạng thái tài chính khó khăn nghiêm trọng. Theo Thomas P.Fitch (1997): “Rủi ro tín dụng là loại rủi ro xảy ra khi người Tr vay không thanh toán được nợ theo thỏa thuận hợp đồng dẫn đến sai hẹn trong nghĩa vụ trả nợ. Cùng với rủi ro lãi suất, rủi ro tín dụng là một trong những rủi ro chủ yếu trong hoạt động cho vay của ngân hàng” (Dictionary of banking terms, Barron’s Edutional, Inc, 1997). Theo Điều 3, Thông tư 02/2013/TT-NHNN của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thì: “Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng là tổn thất có khả 8