Tài liệu Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại ngân hàng tmcp kỹ thương việt nam chi nhánh thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH DƯƠNG THỊ LAN PHƯƠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH THÁI NGUYÊN – 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH DƯƠNG THỊ LAN PHƯƠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số: 8.34.01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hoàng Thị Thu THÁI NGUYÊN – 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những số liệu, thông tin và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố cho nghiên cứu khác. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được ghi rõ nguồn gốc. Tác giả Dương Thị Lan Phương Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện Đề tài Luận văn: , tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu. Trước tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS.Hoàng Thị Thu người hướng dẫn khoa học của Luận văn, đã hướng dẫn tận tình và giúp đỡ tôi về mọi mặt để hoàn thành Luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám Hiệu Nhà trường, Ban lãnh đạo các Phòng, Khoa thuộc trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên, cùng tập thể các thầy, cô giáo trong khoa và trực tiếp là các thầy, cô giáo trong khoa Quản trị Kinh doanh đã giúp đỡ tôi về thời gian cũng như kiến thức để tôi hoàn thành quá trình học tập và hoàn thiện đề tài. Xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo và tập thể cán bộ nhân viên Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên đã hỗ trợ cung cấp thông tin, tài liệu và hợp tác trong quá trình thực hiện Luận văn. Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè và gia đình đã giúp tôi thực hiện luận văn này. Trân trọng! Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn iv nhân tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- Chi nhánh Thái Nguyên29 1.2.3 Bài học kinh nghiệm trong công tác Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân cho Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên .................................................................................................... 30 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 32 2.1. Các câu hỏi nghiên cứu ............................................................................ 32 2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 32 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 32 2.2.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin ............................................. 36 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 36 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 37 2.3.1. Nhận diện rủi ro tín dụng ...................................................................... 37 2.3.2. Đo lường rủi ro tín dụng ....................................................................... 38 2.3.3. Xử lý rủi ro tín dụng.............................................................................. 39 2.3.4. Giám sát, ngăn chặn rủi ro tín dụng ...................................................... 40 Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN ............................................ 41 3.1. Khát quát về Ngân hàng TMCP kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ............................................................................................................ 41 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ....................................................................... 41 3.1.2. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ......................................................................................... 44 3.2. Phân tích thực trạng rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ........................ 52 3.2.1. Kết quả hoạt động tín dụng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ............................................................... 52 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn v 3.2.2. Tình hình nợ quá hạn đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ............................................. 54 3.3. Thực trạng Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ........................ 56 3.3.1. Nhận diện rủi ro tín dụng đối với Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ................................. 56 3.3.2. Đo lường rủi ro tín dụng đối với Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ................................. 61 3.3.3. Xử lý rủi ro tín dụng đối với Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ............................................. 73 3.3.4. Giám sát, ngăn chặn rủi ro tín dụng đối với Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên .............. 77 3.3.5. Kết quả điều tra Cán bộ nhân viên và Khách hàng cá nhân về thực trạng quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam – Chi nhánh Thái Nguyên .................................................. 79 3.4. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam chi nhánh Thái Nguyên ........................... 87 3.4.1. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 87 3.4.2. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 90 3.5 Đánh giá chung về công tác Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyê .. 95 3.5.1 Những kết quả đạt được ......................................................................... 95 3.5.2. Hạn chế và nguyên nhân hạn chế .......................................................... 97 Chương 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN KỸ THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH THẢI NGUYÊN .......................................................................................... 102 4.1. Mục tiêu và Định hướng Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn vi nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên102 4.1.1 Mục tiêu................................................................................................ 102 4.1.2 Định hướng........................................................................................... 103 4.2.1 Xây dựng chính sách tín dụng hợp lý vừa tăng trưởng vừa kiểm soát rủi ro tín dụng ..................................................................................................... 106 4.2.2 Mở rộng các hình thức bảo đảm tín dụng đồng thời có biện pháp giám sát TSBĐ nghiêm túc .................................................................................... 107 4.2.3 Nâng cao hiệu quả hệ thống thông tin tín dụng cá nhân ...................... 108 4.2.4 Nâng cao chất lượng thẩm định khách hàng và phân tích tín dụng…..106 4.2.5 Nâng cao chất lượng cán bộ tín dụng cá nhân ..................................... 110 4.2.6. Tăng cường kiểm tra trước, trong và sau khi tín dụng........................ 111 4.3 Một số kiến nghị...................................................................................... 113 4.3.1. Kiến nghị với cơ quan chính quyền tỉnh Thái Nguyên ....................... 113 4.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước tỉnh Thái Nguyên ...................... 115 4.3.3. Kiến nghị với Hội sở NHTM cổ phần Kỹ thương VN ....................... 117 KẾT LUẬN .................................................................................................. 120 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 122 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 124 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TT Đầy đủ Viết tắt 1 BĐS Bất động sản 2 CBNV Cán bộ nhân viên 3 KH Khách hàng 4 KHCN Khách hàng cá nhân 5 KHDN Khách hàng doanh nghiệp 6 NH Ngân hàng 7 NHNN Ngân hàng nhà nước 8 NHTM Ngân hàng thương mại 9 NQH Nợ quá hạn 10 QTRRTD Quản trị rủi ro tín dụng 11 RRTD Rủi ro tín dụng 12 TCKT-XH Tổ chức kinh tế - xã hội 13 TCTD Tổ chức tín dụng 14 TD Tín dụng 15 Techcombank Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam 16 TMCP Thương mại cổ phần 17 TSĐB Tài sản đảm bảo Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn viii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1: Nguồn vốn huy động hàng năm của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ................................................... 45 Bảng 3.2: Dư nợ tín dụng của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ............................................................................. 48 Bảng 3.3: Kết quả hoạt động kinh doanh hàng năm của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam- Chi nhánh Thái Nguyên ....................................... 50 Bảng 3.4: Dư nợ tín dụng đối với Khách hàng cá nhân của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên ................................ 53 Bảng 3.5: Dư nợ quá hạn đối với Khách hàng cá nhân .................................. 55 Bảng 3.6: Bảng xếp hạng Khách hàng cá nhân............................................... 57 Bảng 3.7: Bảng Xếp hạng tín dụng Khách hàng cá nhân ............................... 58 Bảng 3.8: Bảng Chính sách tín dụng theo mức độ rủi ro Khách hàng cá nhân ............................................................................................................. 59 Bảng 3.9: Nợ quá hạn theo thời gian .............................................................. 61 Bảng 3.10: Nợ quá hạn theo mục đích vay vốn .............................................. 63 Bảng 3.11: Nợ quá hạn theo phân khúc Khách hàng ...................................... 65 Bảng 3.12: Tỉ lệ nợ quá hạn tín dụng đối với Khách hàng cá nhân ................ 66 Bảng 3.13: Nợ xấu của Khách hàng cá nhân theo thời gian, theo mục đích vay vốn và phân khúc khách hàng ............................................................. 69 Bảng 3.14: Tỉ lệ nợ xấu tín dụng đối với Khách hàng cá nhân ...................... 70 Bảng 3.15: Đánh giá hệ số rủi ro tín dụng đối với Khách hàng cá nhân ........ 72 Bảng 3.16. Dư nợ được Cơ cấu lại thời hạn trả nợ ......................................... 74 Bảng 3.17. Dư nợ được xử lý bằng TSĐB ...................................................... 75 Bảng 3.18: Trích lập dự phòng RRTD đối với Khách hàng cá nhân.............. 76 Bảng 3.19: Trích lập dự phòng RRTD đối với Khách hàng cá nhân.............. 78 Bảng 3.20: Tổng hợp kết quả điều tra Cán bộ nhân viên ............................... 80 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn ix Bảng 3.21: Tổng hợp kết quả điều tra Khách hàng cá nhân ........................... 85 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn x DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1: Mô hình tổ chức của Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam Chi nhánh Thái Nguyên .................................................................. 45 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hiện nay, hoạt động kinh doanh tín dụng cá nhân đang chiếm tỷ trọng lớn trong các ngân hàng thương mại (NHTM). Tuy nhiên, cùng với việc đem lại thu nhập đáng kể cho ngân hàng thì tín dụng cá nhân cũng là lĩnh vực đem lại nhiều rủi ro. Hậu quả của rủi ro tín dụng cá nhân đối với các ngân hàng thương mại thường rất nặng nề: làm tăng thêm chi phí của ngân hàng, thu nhập lãi bị chậm hoặc mất đi cùng với sự thất thoát vốn vay, làm xấu đi tình hình tài chính và cuối cùng là làm tổn hại đến vị thế của ngân hàng. Vì vậy, sự phát triển của NHTM luôn phải đi đôi với việc nâng cao hoạt động Quản trị rủi ro tín dụng cá nhân, để từ đó nâng cao chất lượng tín dụng, giảm tỷ lệ nợ xấu, nợ quá hạn,… Thực tiễn Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên thời gian qua cũng cho thấy hoạt động này vẫn chưa được kiểm soát một cách hiệu quả và đang có xu hướng ngày một gia tăng, các chỉ số về nợ quá hạn trong 3 năm gần đây luôn đạt trên mức cho phép của hệ thống Ngân hàng nhà nước: Nợ xấu cho vay tiêu dùng và nợ xấu cho vay sản xuất kinh doanh của khách hàng cá nhân tăng đều qua các năm. Cụ thể năm 2016 nợ xấu cho vay tiêu dùng đạt 972 triệu đồng, năm 2018 tăng lên 2.813 triệu đồng (tăng 1.841 triệu đồng tương đương 65% so với năm 2016). Nợ xấu cho vay sản xuất kinh doanh của KHCN tăng từ 176 triệu đồng năm 2016 lên 1.012 triệu đồng trong năm 2018 (tăng 836 triệu đồng, tương ứng tỉ lệ 475% so với năm 2016). Đây là những con số đáng báo động cho thấy khả năng kiểm soát rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân của Ngân hàng đang gặp vấn đề, cần phải được giải quyết triệt để. Chính vì vậy, yêu cầu cấp bách đặt ra là Quản trị rủi ro tín dụng đối với Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 2 khách hàng cá nhân là hoạt động phải được chú trọng trên hết, đảm bảo tín dụng hoạt động trong phạm vi rủi ro chấp nhận được, giảm thiểu các thiệt hại phát sinh từ rủi ro tín dụng và tăng thêm lợi nhuận kinh doanh, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của ngân hàng. Để tìm hiểu và góp phần vào giải quyết vấn đề này, bằng thực tiễn tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên, kết hợp với những lý luận đã được đào tạo, tác giả lựa chọn đề tài để làm luận văn tốt nghiệp. 2. Mục tiêu nghiên cứu Thông qua thực tiễn hoạt động Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên, Đề tài đề xuất giải pháp nhằm tăng cường công tác quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần kỹ thương Việt Nam- Chi nhánh Thái Nguyên trong thời gian tới. o Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về Rủi ro tín dụng và Quản trị rủi ro tín dụng đối với Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại o Đánh giá thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên o Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến Quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam- Chi nhánh Thái Nguyên o Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường công tác quản trị rủi ro tín Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 3 dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt NamChi nhánh Thái Nguyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 4 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Hoạt động quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng là hộ kinh doanh cá thể, cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam- Chi nhánh Thái Nguyên o Về không gian: Tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên o Về thời gian: Số liệu phân tích thực trạng là từ năm 2016 đến năm 2018. Các giải pháp đưa ra cho thời điểm cuối năm 2019, đặc biệt trong giai đoạn 2020 - 2025 o Về nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu hoạt động quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam- Chi nhánh Thái Nguyên 4. Đóng góp mới của đề tài Cung cấp thông tin về quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân của Ngân hàng TMCP. Luận văn đã hệ thống hóa, phân tích nhằm làm sáng tỏ những vấn đề lý luận căn bản về các khái niệm, nguyên nhân, các nguyên tắc và quy trình cơ bản để quản trị rủi ro tín dụng. Đề cập được thực trạng của rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên. Từ đó phân tích ra những yếu điểm, mặt hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế, từ đó đưa ra các giải pháp, chính sách, nhằm hoàn thiện hệ thống quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 5 hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam- Chi nhánh Thái Nguyên. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về Quản trị rủi ro tín dụng đối với Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên Chương 4: Giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 6 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Cơ sở lý luận về Rủi ro tín dụng và Quản trị rủi ro tín dụng đối với Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại 1.1.1.1. Khái niệm Ngân hàng thương mại Ở Việt Nam, theo quy định tại điều 4, Luật các Tổ chức tín dụng Số 47/2010/QH12 được Quốc hội khoá XII thông qua ngày 16/6/2010: “ Ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng có thể được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng theo quy định của Luật này. Theo tính chất và mục tiêu hoạt động, các loại hình ngân hàng bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác xã.” “ Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận.” “ Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số các nghiệp vụ sau đây: Nhận tiền gửi; Cấp tín dụng; Cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản ”. Như vậy, với tư cách là trung gian tài chính, kinh doanh tiền tệ và cung ứng nhiều dịch vụ tài chính, khái niệm Ngân hàng thương mại có thể được xây dựng từ nhiều bình diện khác nhau. Cùng với sự phát triển của hệ thống Ngân hàng trên khắp thế giới, quy định pháp luật của từng quốc gia lại có thể mở rộng tối đa hoặc hạn chế hoạt động của Ngân hàng thương mại trong một số lĩnh vực nhất định. 1.1.1.2. Khái niệm và đặc điểm của Khách hàng cá nhân trong hoạt động của Ngân hàng thương mại Khách hàng cá nhân trong hoạt động của NHTM là một thể nhân có Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 7 quan hệ giao dịch với Ngân hàng, như các cá nhân, hộ kinh doanh cá thể,… Tín dụng ngân hàng giữa Khách hàng cá nhân với Ngân hàng thương mại là giao dịch tài sản giữa Ngân hàng (TCTD) với bên đi vay (là các thể nhân trong nền kinh tế) trong đó Ngân hàng (TCTD) chuyển giao tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời gian nhất định theo thoả thuận, và bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện cả vốn gốc và lãi cho Ngân hàng khi đến hạn thanh toán. 1.1.1.3. Các sản phẩm và dịch vụ dành cho Khách hàng cá nhân của Ngân hàng thương mại Hiện tại, trong hoạt động cũng như định hướng của các Ngân hàng thương mại, có rất nhiều những sản phẩm và dịch vụ dành cho Khách hàng cá nhân, chủ yếu được chia ra làm 2 nhóm chính: o Sản phẩm, dịch vụ lending (Sản phẩm, dịch vụ cho vay): Là các sản phẩm tín dụng như: Cho vay mua xe, vay đầu tư bất động sản, vay xây sửa nhà, vay tiêu dùng, vay kinh doanh,… o Sản phẩm, dịch vụ non-lending (Sản phẩm, dịch vụ không bao gồm cho vay): Là các sản phẩm, dịch vụ phi tín dụng như: Giao dịch tài khoản, bảo hiểm, phát hành thẻ thanh toán,… 1.1.2.1. Khái niệm Rủi ro tín dụng Dù đã có nhiều cải cách trong lĩnh vực tài chính, rủi ro tín dụng vẫn là nguyên nhân chủ yếu gây ra thất thoát và dẫn đến nguy cơ phá sản ngân hàng. Có rất nhiều khái niệm khác nhau về rủi ro tín dụng như sau: Theo Thomas P.Fitch trong cuốn “ Dictionary of Banking Systems ” định nghĩa: Rủi ro tín dụng là loại rủi ro xảy ra khi người vay không thanh toán được nợ theo thỏa thuận hợp đồng dẫn đến sai hẹn trong nghĩa vụ trả nợ. Cùng với rủi ro lãi suất, rủi ro tín dụng là một trong những rủi ro chủ yếu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 8 trong hoạt động cho vay của ngân hàng. Theo Hennie Van Greuning - Sonja B Rejovic Bratanovic trong cuốn: “The World Bank” định nghĩa: Rủi ro tín dụng được định nghĩa là nguy cơ mà người đi vay không thể chi trả tiền lãi, hoặc hoàn trả vốn gốc so với thời hạn đã ấn định trong hợp đồng tín dụng. Điều này gây ra sự cố đối với dòng chu chuyển tiền tệ và gây ảnh hưởng tới khả năng thanh toán của ngân hàng Tại Điều 3, Thông tư số 02/2013/TT-NHNN ngày 21/1/2013 của NHNN nêu rõ: “Rủi ro tín dụng trong hoạt động NH (sau đây gọi tắt là rủi ro) là tổn thất có khả năng xảy ra đối với nợ của Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài do khách hàng không thực hiện, hoặc không có khả năng thực hiện một phần hay toàn bộ nghĩa vụ của mình theo cam kết” Từ các định nghĩa, chúng ta có thể rút ra các nội dung cơ bản về rủi ro tín dụng như sau: o Rủi ro tín dụng xảy ra khi người đi vay trễ hẹn hoặc tồi tệ hơn là không thanh toán trong nghĩa vụ trả nợ theo hợp đồng, bao gồm vốn gốc và/hoặc lãi phát sinh o Rủi ro tín dụng sẽ dẫn đến tổn thất tài chính, tức là giảm thu nhập ròng và giảm giá trị thị trường của vốn. Trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến phá sản Căn cứ theo định nghĩa đã nêu trên, Rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân là khả năng mà các khách hàng vay hoặc bên đối tác (với chủ thể mang tư cách thể nhân) không thực hiện được các nghĩa vụ của mình theo những điều khoản đã cam kết. Rủi ro thất thoát đối với ngân hàng là sự vỡ nợ của người giao ước trong hợp đồng, trong đó sự vỡ nợ được xác định là bất kỳ sự vi phạm nghiêm trọng nào đối với nghĩa vụ hợp đồng khi hoàn trả nợ và lãi. 1.1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn