Tài liệu Quản lý thu tại bệnh viện đa khoa tỉnh phú thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG LÊ HÙNG QUANG QUẢN LÝ THU TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Phú Thọ, năm 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG LÊ HÙNG QUANG QUẢN LÝ THU TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 Người hướng dẫn: 1. GS. TSKH Lê Du Phong 2. PGS. TS Nguyễn Thị Nguyệt Phú Thọ, năm 2020 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học của tôi. Các tài liệu được sử dụng trong luận văn đều có nguồn gốc rõ ràng. Những đánh giá, nhận định trong luận văn đều do cá nhân tôi nghiên cứu và thực hiện. Việt Trì, ngày tháng 05 năm 2020 Tác giả luận văn LÊ HÙNG QUANG ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ. Trước tiên, tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám hiệu cùng toàn thể các Thầy, Cô giáo Trường Đại học Hùng Vương đã nhiệt tình giảng dạy, truyền đạt, trang bị cho tôi những kiến thức và kinh nghiệm quý báu trong suốt thời gian học vừa qua. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS Nguyễn Thị Nguyệt , người đã tận tâm, nhiệt tình hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ và cán bộ, công chức các phòng nghiệp vụ của Bệnh viện đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thu thập số liệu để thực hiện luận văn. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè, đồng nghiệp những người đã luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ, cổ vũ và động viên tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Xin trân trọng cảm ơn! Việt Trì, ngày tháng 05 năm 2020 Tác giả luận văn LÊ HÙNG QUANG iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG ............................................................................................ vi DANH MỤC HÌNH ............................................................................................ vii DANH MỤC VIẾT TẮT ................................................................................... viii Phần I: MỞ ĐẦU................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................... 1 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 3 4. Quan điểm, phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu....................... 4 5. Đóng góp mới của luận văn .............................................................................. 5 6. Kết cấu của luận văn ......................................................................................... 5 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan tới đề tài.................................... 6 Phần II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ................................................................ 9 Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ THU ĐỐI VỚI CÁC BỆNH VIỆN CÔNG LẬP................................................................................... 9 1.1. Tổng quan quản lý thu bệnh viện công lập .................................................... 9 1.1.1. Khái quát về bệnh viện công lập ................................................................. 9 1.1.2. Quản lý thu đối với các bệnh viện công lập .............................................. 11 1.1.3. Sự cần thiết phải quản lý thu đối với các Bệnh viện công lập .................. 13 1.2 Nội dung quản lý thu tại các bệnh viện công lập .......................................... 15 1.2.1 Lập kế hoạch thu ........................................................................................ 15 1.2.2 Tổ chức thực hiện kế hoạch thu ................................................................ 20 1.2.3 Báo cáo quyết toán ..................................................................................... 23 1.2.4. Kiểm tra tình hình thực hiện công tác thu ................................................. 24 1.3. Những nhân tố cơ bản tác động đến quản lý thu bệnh viện ......................... 27 iv 1.3.1 Nhân tố khách quan .................................................................................... 27 1.3.2 Nhân tố chủ quan........................................................................................ 28 1.4 Kinh nghiệm quản lý thu của một số bệnh viện khác ................................... 29 1.4.1 Kinh nghiệm của Bệnh viện đa khoa Quảng Ninh .................................... 29 1.4.2 Kinh nghiệm của Bệnh viện Đa khoa Trà vinh .......................................... 30 Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH PHÚ THỌ ........................................................................... 32 2.1. Khái quát về Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ .......................................... 32 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Bệnh viện...................................... 32 2.1.3 Khái quát tình hình hoạt động của Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ ...... 37 2.2. Thực trạng công tác quản lý thu Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ ........... 39 2.2.1 Lập dự toán thu........................................................................................... 39 2.2.2 Tổ chức thực hiện kế hoạch thu ................................................................. 43 2.2.3 Quyết toán thu tài chính ............................................................................. 54 2.2.4 Công tác thanh tra, kiểm tra ....................................................................... 56 2.3. Đánh giá chung về công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ ............................................................................................................... 57 2.3.1 Kết quả đạt được ........................................................................................ 57 2.3.2 Hạn chế ....................................................................................................... 58 2.3.3 Nguyên nhân của hạn chế .......................................................................... 59 Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH PHÚ THỌ .................................. 62 3.1. Định hướng phát triển Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ ........................... 62 3.1.1. Định hướng phát triển chung ngành y tế ................................................... 62 3.1.2. Định hướng phát triển Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ ........................ 64 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ ....................................................................................................... 65 3.2.1 Hoàn thiện công tác dự toán thu tài chính đảm bảo sát thực tế ................. 65 v 3.2.2 Thực hiện các biện pháp cụ thể nhằm khai thác tối ưu nguồn thu............. 66 3.2.3 Chuẩn hóa công tác kế toán, quản lý nguồn thu ........................................ 70 3.2.4 Tăng cường thực hiện công tác kiểm tra, kiểm soát .................................. 72 3.3. Kiến nghị ...................................................................................................... 74 3.3.1 Kiến nghị với Nhà nước ............................................................................. 74 3.3.2 Kiến nghị với Sở Y tế tỉnh Phú Thọ........................................................... 75 Phần III: KẾT LUẬN ....................................................................................... 77 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 79 vi DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Tình hình dự toán thu tài chính của Bệnh viện đa khoa Trà vinh ...... 31 Bảng 2.1: Kết quả khám chữa bệnh của Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ ......... 38 Bảng 2.3: Tình hình nguồn thu viện phí của Bệnh viện đa khoa Phú Thọ ......... 49 Bảng 2.4: Nguồn thu từ BHYT của Bệnh viện Đa khoa Phú Thọ ...................... 52 Bảng 3.1: Phân công công tác kiểm tra, giám sát quản lý thu tài chính ............. 72 vii DANH MỤC HÌNH Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức của Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ ......................... 36 Hình 2.2: Trình tự lập dự toán ngân sách hằng năm của Viện ........................... 41 Hình 2.3: Dự toán thu tài chính và tình hình thu thực tế của Bệnh viện ĐK Phú Thọ....................................................................................................................... 43 Hình 2.4: Tình hình thu từ NSNN cấp cho Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ .... 46 Hình 2.5: Tình hình nguồn thu sự nghiệp của Bệnh viện đa khoa Phú Thọ ....... 47 viii DANH MỤC VIẾT TẮT BV : Bệnh viện BVĐK : Bệnh viện đa khoa CP : Chính phủ KCB : Khám chữa bệnh NSNN : Ngân sách nhà nước QLTC : Quản lý tài chính 1 Phần I: MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nguồn tài chính đóng vai trò xương sống trong mọi hoạt động của bất kỳ tổ chức nào. Đối với hoạt động của bệnh viện cũng không nằm ngoài đặc điểm đó, bởi lẽ bất kỳ hoạt động nào của bệnh viện cũng gắn liền với sự vận động của dòng tiền tệ nhất định nào đó. Chính bởi vậy, quản lý thu là nội dung quan trọng trong quản lý tài chính của bệnh viện. Với Bệnh viện công lập - bệnh viện công, thì các khoản thu của Bệnh viện không chỉ tới từ nguồn thu từ cung ứng dịch vụ y tế mà còn từ nguồn tài chính NSNN cấp và các nguồn thu khác. Mục tiêu quản lý thu của Bệnh viện là nhằm mục tiêu đảm bảo thu đúng, thu đủ và phát triển nguồn thu, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu chi tiêu, đầu tư cho sự nghiệp y tế và mục tiêu hiệu quả. Chủ thể thực hiện quản lý thu là các nhà quản lý như trưởng phòng tài chính - kế toán, ban giám đốc Bệnh viện, cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Hệ thống bệnh viện công lập là bộ phận quan trọng của hệ thống y tế ở nước ta. Đây là dịch vụ công do Nhà nước chi trả một phần kinh phí, BHYT và người bệnh cùng chi trả. Trong thời gian gần đây, các bệnh viện công lập đang được chuyển hướng hoạt động theo cơ chế tự chủ hoạt động trong đó tự chủ tài chính là nội dung quan trọng. Các BVCL hiện đang tiến tới tự chủ, nguồn thu từ NSNN đang cắt giảm dần qua các năm nên việc quản lý thu tốt, làm rõ các nguồn thu của các hoạt động nhất là hoạt động khám chữa bệnh sẽ là căn cứ quan trọng để BVCL tính đúng, tính đủ phí dịch vụ KCB, từ đó nâng cao chất lượng KCB và hiệu quả hoạt động của các BVCL. Chủ trương giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính cho các BVCL được cụ thể hoá bằng hàng loạt các Nghị quyết, quyết định, nghị định của Đảng và Chính phủ như: Nghị định số 95/CP về thu một phần viện phí 2 đối với các cơ sở y tế công lập; Nghị định số 10/2002/NĐ-CP của Chính phủ về chế độ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu; Nghị định số “ 43/2006/NĐ-CP quy định về quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công và gần đây là Nghị định số 16 - 2015/NĐ - CP quy định về cơ chế tự chủ đối với ĐVSN công lập. Ngày 15 tháng 10 năm 2012 Nhà nước đã ban hành Nghị định số 85/2012/NĐ-CP về cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp y tế công lập và giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập. Do đó, việc đảm bảo nguồn lực tài chính và nâng cao hiệu quả hoạt động của các bệnh viện công lập là những vấn đề đang được quan tâm hàng đầu. ” “Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ là bệnh viện lớn hàng đầu ở tỉnh Phú Thọ, được xếp loại Bệnh viện hạng I với quy mô 2.000 giường bệnh, tổng số cán bộ viên chức Bệnh viện 1.564 cán bộ, trong đó Bác sỹ và Dược sỹ Đại học: 523 người; số điều dưỡng, NHS, KTV: 781 người; cán bộ khác: 260 người. Bệnh viện có tổng số 40 khoa, phòng, trung tâm trong đó: 08 phòng chức năng, 06 khoa Cận lâm sàng, 17 khoa Lâm sàng và 10 Trung tâm: Trung tâm Ung bướu; Trung tâm Đào tạo chỉ đạo tuyến; Trung tâm khám chữa bệnh chất lượng cao; Trung tâm tim mạch; Trung tâm xét nghiệm;Trung tâm huyết học - truyền máu; Trung tâm Y dược cổ truyền - Phục hồi chức năng; Trung tâm Đột quỵ; Trung tâm Thận - Lọc máu; Trung tâm Sản Nhi.” (Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ) Trong thời vừa qua, Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ cũng không nằm ngoài xu thế chung của tự chủ hoạt động và tự chịu trách nhiệm. Trong bối “ cảnh mới đó, công tác quản lý thu của Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ cũng cần phải có những chuyển biến cho phù hợp. Đặc biệt là giai đoạn hiện nay, công tác quản lý thu tại Bệnh viện vẫn còn nhiều hạn chế cần phải khắc phục. 3 Mức độ thực hiện xã hội hóa còn chưa cao, không tận dụng nguồn lực tài chính, nguồn nhân lực (hoạt động khám chữa bệnh dịch vụ, …), không nâng ” cao được tính chủ động về tài chính (ngân sách cấp bao nhiêu phải chi bấy nhiêu, chi phải đúng như dự toán được duyệt), không nâng cao được tính tự chịu trách nhiệm là nguyên nhân tạo ra sức ỷ lại, dựa dẫm vào ngân sách,…. Trước tình hình đó, đề tài nghiên cứu: “Quản lý thu tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ” được lựa chọn thực sự có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu: Mục đích tổng quát của đề tài là dựa trên cơ sở lý luận về công tác quản lý thu tại bệnh viện công lập để đánh giá thực trạng về công tác quản lý thu tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ và đưa ra một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu tại bệnh viện. Nhiệm vụ cụ thể: - Hệ thống hoá cơ sở lý luận về hiệu quả quản lý thu tại bệnh viện công lập. - Đánh giá công tác quản lý thu Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ nhằm phân tích khó khăn, thuận lợi, kết quả đạt được và những hạn chế trong công tác quản lý thu tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Là công tác quản lý thu của Bệnh viện công lập nói chung và bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ nói riêng. Phạm vi nghiên cứu: - Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý thu ở 4 bệnh viện công lập, bao gồm: Lập kế hoạch tài chính, thực hiện kế hoạch tài chính, báo cáo quyết toán và kiểm tra tài chính bệnh viện công lập. - Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng từ năm 2014 - 2018. Định hướng nghiên cứu giải pháp đến năm 2023 - Về không gian: Luận văn nghiên cứu công tác quản lý thu tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ. 4. Quan điểm, phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 4.1 Quan điểm nghiên cứu Tuân thủ quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin Tuân thủ tư tưởng phát triển vì dân do dân của Bác Hồ Tuân thủ chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước Việt Nam về đối tượng nghiên cứu 4.2. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu Tiếp cận hệ thống Tiếp cận từ lý thuyết đến thực tiễn Tiếp cận liên ngành 4.3 Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập số liệu: Dữ liệu thứ cấp được sử dụng để phân tích cơ sở lý luận, thực trạng và xu hướng hoàn thiện công tác quản lý thu tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp được thực hiện thông qua phương pháp phỏng vấn sâu. Đối tượng phỏng vấn bao gồm: Phó giám đốc phụ trách công tác tài chính của Bệnh Viện và Trưởng phòng Tài chính kế toán của Bệnh viện đa khoa Phú thọ. Thời gian phỏng vấn dự kiến tháng 12/2019. Nội dung phỏng vấn chủ yếu tập trung tìm hiểu đánh giá và các khó khăn, hạn chế trong công tác quản lý thu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ hiện nay 5 - Phương pháp tổng hợp thông tin: Thực hiện tổng quan tài liệu từ nhiều nguồn thu thập khác nhau, tác giả đã cân nhắc và lựa chọn những nguồn thông tin, tài liệu có tính pháp lý và đảm bảo độ tin cậy. Mục đích chính của khảo cứu tài iệu là để tổng hợp các quan điểm, các khung lý thuyết từ các nghiên cứu trước về những chủ đề liên quan đến quản lý thu bệnh viện công lập thành một phân tích liền mạch, mang tính hệ thống và nhất quán. Trên cơ sở đó, tác giả xây dựng khung lý thuyết cho toàn bộ quá trình nghiên cứu của luận văn. Các thông tin thứ cấp mang tính định lượng thu thập đã được tác giả tổng hợp dưới hình thức các biểu bảng thống kê, đồ thị thống kê được sắp xếp và kết cấu lại phù hợp theo mục đích phân tích thực trạng của chương 2. - Phương pháp phân tích thông tin: Tác giả đã sử dụng các phương pháp phân tích thông tin, mô tả dựa trên sơ sở tính toán các chỉ tiêu tuyệt đối, tương đối, các chỉ số, hệ số,... để phản ánh bản chất, đặc điểm của đối tượng nghiên cứu. Trong đó, phương pháp được sử dụng phổ biến là phương pháp so sánh. 5. Đóng góp mới của luận văn - Về mặt lý luận và học thuật: Nêu được những vấn đề lý luận về công tác quản lý thu ở bệnh viện công lập. - Về mặt thực tiễn: Đánh giá thực trạng quản lý thu tại Bệnh viện Đa “ khoa Phú Thọ. Chỉ ra những hạn chế, tồn tại và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ. ” 6. Kết cấu của luận văn Đề tài ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo sẽ có 3 nội dung chính thông qua 3 chương: - Chương 1: Những vấn đề cơ bản về quản lý thu đối với các bệnh viện công lập; - Chương 2: Công tác quản lý thu tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ; - Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu tại Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ. 6 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan tới đề tài Quản lý thu tại bệnh viện đã có một số công trình nghiên cứu, điển hình như: - Trần Kim Thanh (2015), “Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Da liễu Trung Ương”, luận văn thạc sỹ, Trường Đại học Kinh tế quốc dân. Tác giả bài viết đã phân tích và đánh giá cơ chế quản lý trong ngành y tế nói riêng, cụ thể là Bệnh viện Da liễu Trung Ương trong xu huớng chuyển “ sang nền kinh tế thị truờng xã hội chủ nghĩa và chủ truơng xã hội hoá dịch vụ công. Nguồn tài chính của các đơn vị này không chỉ do Ngân sách Nhà nứoc ” cấp mà từng đơn vị khai thác thêm từ các dịch vụ cung ứng cho xã hội. Từ thực trạng thực hiện cơ chế tự chủ tài chính theo Nghị định 43/2006/Nđ-Cp của Bệnh viện Da liễu Trung Ương, tác giả đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện trong đó đề cập đến vấn đề phát triển nguồn thu sự nghiệp của đơn vị. - Trần Thị Hoài Thương (2016), Quản lý nguồn thu sự nghiệp tại Bệnh “ viện Da liễu Trung Ương, luận văn thạc sỹ, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội. Dựa trên thực trạng quản lý nguồn thu sự nghiệp tại Bệnh viện viện Da liễu ” Trung ương, đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm quản lý tốt nguồn thu “ sự nghiệp tại Bệnh viện Da liễu Trung Ương để đáp ứng yêu cầu tự chủ tài chính theo chủ trương của Đảng và Nhà nước. Giải pháp quản lý nguồn thu ” sự nghiệp tại Bệnh viện Da liễu Trung Ương trong thời gian tới được tác giả đề xuất bao gồm: Đổi mới về nhận thức, rà soát, sắp xếp lại tổ chức bộ máy, năng lực đội ngũ cán bộ, nhân viên, giải pháp về chính sách tài chính, giải pháp đổi mới công tác kiểm tra, kiểm soát tài chính. - Lê Thị Chinh (2016), Hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh Hưng Yên, Đại học Thái Nguyên. Đề tài góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý 7 tài chính theo cơ chế tự chủ cho các đơn vị có thu nói chung và trong bệnh viện công lập nói riêng. Thông qua việc tìm hiểu thực trạng công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ của bệnh viện y học cổ truyền tỉnh Hưng Yên, luận văn đề xuất các giải pháp cho các cơ quan quản lý nhà nước tháo gỡ những vướng mắc nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ cho các bệnh viện công một cách hiệu quả. Tác giả đưa ra 6 giải pháp: Hoàn thiện quy chế chi tiêu nội bộ; Tận dụng và khai thác tốt nhất các nguồn thu; Quản lý có hiệu quả các khoản chi; Làm tốt công tác quản lý và sử dụng tài sản; Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát tài chính trong đơn vị; Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ tài chính kế toán - Nguyễn Tuấn Anh (2019), Cơ chế quản lý tài chính các bệnh viện quân đội ở Việt Nam, luận án tiến sỹ, Học viện Tài chính. Về mặt lý luận, tác giả đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về quản lý tài chính tại các bệnh viện quân đội. Trên cơ sở này, dựa vào số liệu thứ cấp và sơ cấp, tác giả phân tích thực trạng cơ chế quản lý tài chính các bệnh viện quân đội ở Việt Nam từ năm 2013 tới năm 2017. Đặc biệt, luận án còn đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính các bệnh viện quân đội ở Việt Nam tới năm 2023. Trong nghiên cứu thực trạng cơ chế quản lý tài chính các bệnh viện quân đội ở Việt Nam, tác giả đã nghiên cứu cơ chế quản lý thu nguồn tài chính: Quản lý nguồn NSNN cấp; Quản lý nguồn thu từ BHYT; Quản lý nguồn thu từ DVYT. - Phạm Văn Long (2014), Quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa Hà Tĩnh, luận văn thạc sỹ, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý tài chính của Bệnh viện công lập; Phân tích thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2011 - 2014; Đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2015-2020. “ - “Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Đa khoa Phú Thọ” 8 của tác giả Lê Thị Kim Oanh, Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên. Tác giả dựa trên lý luận và nghiên cứu thực tế tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, để làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về cơ chế “ quản lý tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực Y tế; Đánh giá thực trạng cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ; Chỉ ra những hạn chế, tồn tại và đề xuất nhằm hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ. Tuy nhiên bài luận văn vẫn chưa ” nêu được những biện pháp kiểm soát và đánh giá hiệu quả hoạt động khi Bệnh viện áp dụng cơ chế tự chủ tài chính trong hoạt động. Có thể nhận thấy, đã có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý tài chính tại các bệnh viện công lập hiện nay. Các công trình này ít nhiều đã đề cập tới công tác quản lý thu tại các bệnh viện như là một trong những nội dung của quản lý tài chính. Mặc dù vậy, chưa từng có công trình nghiên cứu nào đi sâu vào phân tích, đánh giá tình hình quản lý thu của bệnh viện. Bên cạnh đó, tới nay, chưa có công trình nào nghiên cứu về quản lý thu tại Bệnh viện đa khoa Phú Thọ. Do đó, công trình nghiên cứu của tác giả là hoàn toàn không trùng lắp với các công trình nghiên cứu trước đó. 9 Phần II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ THU ĐỐI VỚI CÁC BỆNH VIỆN CÔNG LẬP 1.1. Tổng quan quản lý thu bệnh viện công lập 1.1.1. Khái quát về bệnh viện công lập “Bệnh viện hay nhà thương là cơ sở để khám và chữa trị cho bệnh nhân khi bệnh của họ không thể chữa ở nhà hay nơi nào khác. Đây là nơi tập trung các chuyên viên y tế gồm các bác sĩ nội và ngoại khoa, các y tá, các kỹ thuật viên xét nghiệm cận lâm sàng” [9,11] “Ngày nay trên đà phát triển mạnh mẽ của đất nước ta, bệnh viện đã mang một dáng vóc mới với những chức năng mở rộng hơn rất nhiều. Cụ thể khái niệm bệnh viện được hiểu theo nghĩa rộng: Như một tổ chức y tế trong khu vực dân cư có đầy đủ cơ sở hạ tầng, đội ngũ nhân lực có trình độ kỹ thuật để khám, chữa bệnh, chăm sóc và cung cấp các dịch vụ y tế cho nhu cầu người bệnh. Đảm bảo cho người dân được chăm sóc toàn diện về mặt y tế, đồng thời là nơi đào tạo các cán bộ y tế, và nghiên cứu y sinh học” [9,12] Ở nước ta, bệnh viện công lập là một đơn vị sự nghiệp y tế. “Đơn vị sự nghiệp y tế công lập là tổ chức do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập và quản lý theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, con dấu, tài khoản và tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của pháp luật về kế toán để thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công hoặc phục vụ quản lý nhà nước trong các lĩnh vực chuyên môn y tế như: Y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh; Điều dưỡng và phục hồi chức năng; Giám dịnh y khoa, pháp y, pháp y tâm thần; Y dược cổ truyền; Kiểm nghiệm dược, mỹ phẩm, trang thiết bị y tế; An toàn vệ sinh thực phẩm; Dân số - kế hoạch hóa gia đình; Sức khỏe sinh sản; Truyền thông giáo dục sức khỏe” (Theo Nghị định số 85/2012/NĐ-CP ngày 15 tháng 10 năm 2012) 10 Đối với các đơn vị sự nghiệp y tế do Trung Ương quản lý là các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ. Điển hình như các bệnh viện tuyến Trung Ương chịu sự quản lý của Bộ Y tế, các bệnh viện của quân đội chịu sự quản lý đồng thời của Bộ y tế và Bộ Quốc Phòng,…. Người có thẩm quyền cao nhất là Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan trực thuộc Chính Phủ. Đối với các đơn vị sự nghiệp y tế do địa phương quản lý là Sở Y tế. Cụ thể người có thẩm quyền quản lý cao nhất là UBND cấp tỉnh. Như vậy “ Bệnh viện công lập là những bệnh viện do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập. Là một đơn vị hành chính sự nghiệp cung cấp dịch vụ công về y tế cho người dân, đồng thời thực hiện nghiệp vụ chuyên môn về y tế.” (Lê Phú Vinh, 2012) * Đặc trưng của bệnh viện công lập - Đây là một tổ chức hoạt động phi lợi nhuận, dựa trên nguyên tắc lấy thu bù chi và tự đảm bảo kinh phí hoạt động với nguồn tài chính hoạt động có một phần từ ngân sách nhà nước. - Mục tiêu hoạt động đem lại cho người dân những dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt nhất với chi phí hợp lý nhất, mang tính chất phúc lợi xã hội. - Chức năng hoạt động chủ yếu là khám chữa bệnh cho người dân, “ ngoài ra còn có chức năng đào tạo nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực y tế. ” - Bệnh viện được tổ chức hết sức khoa học, các khâu khám bệnh, chẩn đoán, điều trị, chăm sóc được gắn kết chặt chẽ với nhau. * Vai trò của bệnh viện công lập - Bệnh viện công giữ vai trò chủ đạo trong công tác khám chữa bệnh, đáp ứng phần lớn dịch vụ y tế cho người dân, đảm bảo sức khỏe cơ bản cho người dân. Qua đó, bệnh viện công lập phần đảm bảo mục tiêu phát triển Quốc gia về con người.