Tài liệu Quản lý thu sự nghiệp tại trung tâm y tế huyện thanh thủy, tỉnh phú thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG NGUYỄN THỊ THOA QUẢN LÝ THU SỰ NGHIỆP TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Phú Thọ, năm 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG NGUYỄN THỊ THOA QUẢN LÝ THU SỰ NGHIỆP TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phạm Ngọc Linh Phú Thọ, năm 2020 i LỜI CAM ĐOAN Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả ii LỜI CẢM ƠN Để thực hiện và hoàn thành luận văn này, ngoài sự nỗ lực cố gắng của bản thân, tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ tận tình, sự đóng góp quý báu của nhiều cá nhân và tập thể: Trước tiên, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới các thầy, cô giáo trong Ban Giám hiệu, các thầy cô Trường Đại học Hùng Vương đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới PGS.TS. Phạm Ngọc Linh đã tận tình hướng dẫn, chỉ đạo và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể Lãnh đạo, cán bộ nhân viên Trung Tâm y tế huyện Thanh Thủy đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cung cấp thông tin, số liệu, tài liệu, ý kiến đóng góp chuyên môn… giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên khuyến khích tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn! iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC VIẾT TẮT ................................................................................ vii MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Các công trình nghiên cứu có liên quan ........................................................ 2 3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu..................................................................... 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 6 5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 6 6. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 9 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGUỒN THU SỰ NGHIỆP TẠI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP Y TẾ CÔNG LẬP ................................................................................................................. 10 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý nguồn thu sự nghiệp tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập ........................................................................................................... 10 1.1.1. Một số vấn đề về đơn vị sự nghiệp y tế công lập.................................. 10 1.1.2. Quản lý nguồn thu sự nghiệp tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập ......... 14 1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý nguồn thu sự nghiệp tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập ........................................................................................................... 30 1.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương về quản lý nguồn thu sự nghiệp tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập ........................................................................ 30 1.2.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ........................................................................................................... 33 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGUỒN THU SỰ NGHIỆP TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ .. 34 2.1. Giới thiệu về Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ............. 34 iv 2.1.1. Sự ra đời và phát triển ........................................................................... 34 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và chức năng nhiệm vụ ................................................ 35 2.2. Thực trạng nguồn thu sự nghiệp tại Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ trong thời gian gần đây.............................................................. 38 2.2.1. Nguồn thu sự nghiệp từ viện phí và Bảo hiểm Y tế.............................. 38 2.2.2. Nguồn thu sự nghiệp từ các hoạt động dịch vụ..................................... 41 2.3. Thực trạng công tác quản lý nguồn thu sự nghiệp tại Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ................................................................... 43 2.3.1. Công tác lập kế hoạch, dự toán thu sự nghiệp ...................................... 43 2.3.2. Công tác thực hiện kế hoạch, dự toán nguồn thu sự nghiệp ................. 44 2.3.3 Công tác hạch toán và quyết toán nguồn thu sự nghiệp ........................ 53 2.4. Đánh giá chung về quản lý nguồn thu sự nghiệp tại Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .............................................................................. 56 2.4.1. Kết quả đạt được ................................................................................... 56 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ....................................................................... 58 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NGUỒN THU SỰ NGHIỆP TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ ................................................................................................................ 60 3.1. Căn cứ đề xuất giải pháp .......................................................................... 60 3.1.1. Quan điểm, mục tiêu của Bộ y tế trong đổi mới công tác quản lý của các đơn vị sự nghiệp y tế ................................................................................. 60 3.1.2 Định hướng phát triển tại Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ................................................................................................................... 62 3.2. Các giải pháp nhằm tăng cường quản lý nguồn thu tại Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ................................................................... 63 3.2.1. Nâng cao nhận thức về chủ trương phát triển nguồn thu sự nghiệp ..... 63 3.2.2. Hoàn thiện cơ chế khai thác và quản lý các nguồn thu ......................... 63 3.2.3. Tăng cường nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ .................................... 67 v 3.2.4. Nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh ..................................... 68 3.3. Một số kiến nghị....................................................................................... 72 3.3.1. Đối với Bộ Y tế ..................................................................................... 72 3.3.2. Đối với Sở Y tế tỉnh Phú Thọ ............................................................... 74 KẾT LUẬN .................................................................................................... 75 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 77 PHỤ LỤC vi DANH MỤC BẢNG, HÌNH HÌNH Hình 1.1 Sơ đồ tổ chức Trung Tâm Y tế huyện Thanh Thủy ......................... 35 Hình 1.2. Sơ đồ tổ chức bộ phận Tài chính – Kế toán .................................... 36 BẢNG Bảng 2.1. Nguồn thu từ bảo hiểm y tế của Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy giai đoạn 2016 – 2018 ..................................................................................... 40 Bảng 2.2. Tổng hợp nguồn thu từ các hoạt động dịch vụ của Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy giai đoạn 2016 - 2018 ...................................................... 42 Bảng 2.3. Tốc độ tăng trưởng hạng mục của các dịch vụ y tế kỹ thuật TTYT huyện Thanh Thủy .......................................................................................... 44 Bảng 2.4. Cơ cấu bệnh nhân ........................................................................... 46 Bảng 2.5. Doanh số thu dịch vụ khám chữa bệnh tại Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy ..................................................................................................... 47 Bảng 2.6. So sánh các nguồn thu của đơn vị .................................................. 48 Bảng 2.7. Tốc độ tăng trưởng nguồn thu sự nghiệp........................................ 49 Bảng 2.8. So sánh chỉ tiêu phát triển nguồn thu sự nghiệp đối với các đơn ... 50 Bảng 2.9. Đánh giá nội dung khảo sát ............................................................ 52 vii DANH MỤC VIẾT TẮT BHYT Bảo hiểm y tế BYT Bộ y tế ĐVSN Đơn vị sự nghiệp ĐVSNYT Đơn vị sự nghiệp y tế NSNN Ngân sách nhà nước NNL Nguồn nhân lực TTYT Trung tâm y tế 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong thời kỳ trước đây, người ta thường coi Y tế, giáo dục là ngành “phi sản xuất”. Do đó, các ngành này có các đặc điểm ngược lại với ngành sản xuất vật chất (nông nghiệp hay công nghiệp). Trong giai đoạn trước đổi mới, các ngành phi sản xuất thường ít được đầu tư hơn, mức đầu tư thấp hơn các ngành sản xuất nông nghiệp vì quan niệm không tạo ra giá trị và giá trị sử dụng. Cũng chính vì vậy, chúng ta thường quan niệm rằng cơ sở y tế, khám chữa bệnh thường là cơ quan HCSN có thu của Nhà nước. Từ khi nước ta đổi mới kinh tế, xã hội theo hướng cơ chế thị trường, góc nhìn với ngành y tế, giá dục cũng đã có sự thay đổi lớn về nhận thức và quan điểm. Y tế hiện nay là một ngành dịch vụ của nền kinh tế quốc dân, đặc biệt có đáp ứng các nhu cầu chăm sóc sức khỏe có tính chất phúc lợi. Như vậy, ngành y tế cũng giống các ngành kinh tế khác, đều có sự tham gia đóng góp vào tổng sản phẩm quốc dân. Quan niệm đầu tư cho y tế cũng dịch chuyển theo hướng đầu tư phát triển. Do đó, trong nền kinh tế thị trường các đơn vị y tế là những đơn vị kinh tế trong lĩnh vực dịch vụ mang nét đặc trưng riêng bởi hoạt động của các cơ sở y tế không đặt lợi nhuận làm mục tiêu mà mục tiêu chính là nhân đạo. Mục tiêu của đơn vị y tế là hoạt động cung ứng dịch vụ nhằm lấy thu bù chi, có thu nhập chứ không phải vì mục tiêu doanh lợi. Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ là một trong những đơn vị sự nghiệp của ngành Y tế đã được giao quyền tự chủ tự chịu trách nhiệm về biên chế và tài chính theo Quyết định số 3064/QĐ-UBND ngày 16/11/2017 của UBND tỉnh Phú Thọ. Các nguồn tài chính của Trung tâm bao gồm các nguồn thu chủ yếu đó là: Nguồn NSNN cấp; thu từ hoạt động sự nghiệp; Thu từ hoạt động viện trợ, quà biếu tặng cho theo quy định của pháp luật,... Trong các nguồn này thì nguồn thu sự nghiệp đang là nguồn thu chủ yếu. Tuy nhiên, hiện nay việc sử dụng, quản lý nguồn thu sự nghiệp còn nhiểu 2 tồn tại về hình thức thu, số thu…. Một số khoản thu chưa phù hợp theo chế độ và định mức quy định của Nhà nước. Từ đó, ảnh hưởng tới việc tăng nguồn thu hợp pháp của Trung tâm. Nhận thức được tầm quan trọng của thu sự nghiệp trong việc quyết định tự chủ tài chính thành công hay không thành công nhằm đáp ứng nhu cầu KCB ngày càng tăng của dân cư trên địa bàn huyện, vấn đề nguồn kinh phí đầu tư cho phát triển cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, đầu tư cho con người là vấn đề vô cùng quan trọng và cần thiết. Xuất phát từ nhận thức cũng như qua thực tế công tác kế toán - tài chính tại Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy tác giả định hướng chọn đề tài “Quản lý thu sự nghiệp tại trung tâm y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ” làm đề tài nghiên cứu luận văn của mình. 2. Các công trình nghiên cứu có liên quan ĐVSN công lập ra đời nhằm đáp ứng cho bộ máy quản lý nhà nước, góp phần định hướng và điều hành các chính sách nhà nước được thuận lợi hơn. Có thể thấy, bên cạnh nguồn thu chủ yếu đến từ ngân sách nhà nước thì nguồn thu sự nghiệp ảnh hưởng không nhỏ đến quy mô phát triển của đơn vị sự nghiệp. Do đó, vấn đề về phát triển nguồn thu nhằm giúp cho đơn vị sự nghiệp tự chủ hơn trong công tác quản lý tài chính và mở rộng được quy mô của đơn vị là rất quan trọng. Đã có một số tác giả nghiên cứu về quản lý thu - chi trong đơn vị sự nghiệp hay về tự chủ tài chính tại ĐVSN công lập như sau: Luận văn thạc sỹ “Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại bệnh viện Bạch Mai” của tác giả Nguyễn Thị Thanh Huệ (2015). Đề tài này là một công trình nghiên cứu tương đối tổng quát về cơ chế quản lý tài chính đối với ĐVSN, đã giải quyết được các vấn đề như: làm rõ được vai trò, vị trí của các đơn vị sự nghiệp đối với sự phát triển của kinh tế - xã hội, sự tồn tại khách quan của các hoạt động SN. Tổng kết, đánh giá những vướng mắc, hạn chế 3 trong chính sách như: về quản lý phí, lệ phí, cơ chế quản lý tài chính đối với các ĐVSN có thu chưa thống nhất, chưa phù hợp với các loại hình hoạt động ĐVSN.. Bên cạnh đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Bạch Mai như huy động các nguồn lực tài chính, nâng cao hiệu quả quản lý chi, hiệu quả quản lý, sử dụng tài sản. Đồng thời nhấn mạnh vị trí, vai trò của Thủ trưởng đơn vị và kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ và ứng dụng CNTT vào công tác quản lý tài chính. - Đề tài: “Quản lý nguồn thu sự nghiệp tại Bệnh viện Da liễu Trung Ương” của tác giả Trần Thu Hoài Thương ( năm 2016). Đề tại đã làm rõ nội dung về đơn vị sự nghiệp y tế đồng thời nêu rõ quan điểm về sự cần thiết thực hiện cơ chế tự chủ tài chính đối đơn vị sự nghiệp Y tế có thu, cụ thể là Bệnh viện Da liễu Trung Ương. Tác giả cũng phản ánh được thực trạng quản lý nguồn thu tại bệnh viện và đưa ra một số giải pháp như đổi mới về nhận thức, rà soát sắp xếp lại Tổ chức bộ máy, năng lực đội ngũ cán bộ, nhiên viên. Đề xuất một số giải pháp về chính sách tài chính và đổi mới công tác kiểm tra, kiểm soát tài chính Đề tài : “Quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu tại tỉnh Bình Thuận” của tác giả Trần Thu Hà năm 2014. Đề tài tập trung khai thác các vấn đề chung về dịch vụ công, khái niệm về đơn vị sự nghiệp có thu và nguồn tài chính của đơn vị, từ đó nêu lên nguyên tắc cũng như các phương pháp quản lý tài chính đơn vị sự nghiệp có thu. Tác giả cũng trình bày thực trạng quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu trên địa bàn tỉnh Bình Thuận, qua đó nêu lên một số giải pháp đối với ngân sách nhà nước. Các giải pháp cụ thể được khuyến nghị như chuyển dịch cơ cấu chi một cách phù hợp giữa chi đầu tư và chi thường xuyên căn cứ vào tình hình NSNN cấp cho các hoạt động sự nghiệp, phù hợp với tình hình hoạt động của đơn vị, định hướng hoạt động trong từng giai đoạn. Thứ hai, cần hoàn thiện chế độ, định mức chi tiêu, định mức phân bổ NSNN, cơ chế, hoạt động quản lý tài chính, tài sản, để nâng cao 4 hiệu quả sử dụng tài sản công. Bên cạnh đó, tác giả cũng đưa ra một số giải pháp đối với các đơn vị sự nghiệp có thu trên địa bàn như: hoàn thiện, cải cách chế độ thu phí dịch vụ của các đơn vị sự nghiệp trên địa bàn nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ, bù đắp được các chi phí bỏ ra, hoàn thiện các chính sách cho người nghèo nhằm đảm bảo an sinh xã hội. Nâng cao chất lượng dịch vụ công, đa dạng hóa các dịch vụ công cung ứng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tốt hơn cho người dân đồng thời đẩy mạnh tự chủ các khoản thu và mức thu và thúc đẩy các khu vực cung cấp dịch vụ công tư nhân. Đề tài “Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ” của tác giả Đinh Thị Kim Oanh (2014). Đề tài đã làm rõ sự cần thiêt trong công tác hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính đối với sự nghiệp y tế. Trình bày về thực trạng quản lý nguồn thu, chi và thực trạng quản lý tài sản, vật tư. Để từ đó đưa ra những giải pháp cụ thể như: tăng cường nhận thức của cán bộ quản lý, cán bộ nhân viên trong bệnh viện về tự chủ tài chính, tăng cường các nguồn thu, hoàn thiện cơ chế phân phối tài chính. Đồng thời cũng tăng cường công tác quản lý tài sản công, giám sát tài chính và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, viên chức. Đề tài: “Hoàn thiện quản lý tài chính tại Trung tâm Y tế Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh” của tác giả Nguyễn Xuân Nghĩa (2012). Đề tài đã góp phần hệ thống hóa lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính, quản lý tài chính tại trung tâm Y tế. Bên cạnh đó, đánh giá thực trạng quản lý tài chính của Trung tâm Y tế Gia Bình tỉnh Bắc Ninh, trên cơ sở phân tích thực trạng quản lý tài chính những ưu điểm, hạn chê... Đề xuất định hướng và giải pháp quản lý tài chính nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị xã hội của trung tâm như: nâng cao năng lực bộ máy quản lý tài chính, kiểm soát nguồn thu - chi của đơn vị, đồng thời nâng cao nhận thức của cán bộ nhân viên trong đơn vị. Có thể nhận thấy, một số công trình nghiên cứu đề cập ở trên đã phân tích và luận giải nhiều khía cạnh về NSNN, NSĐP, quản lý thu - chi tại một 5 số tỉnh, đơn vị sự nghiệp tiêu biểu trên cả nước. Tuy nhiên, một điểm chung trong các công trình nói trên là chưa làm nổi bật được một thực tế hiện nay là NSNN, thậm chí nguồn NS địa phương còn hêt sức hạn chê so với yêu cầu chi tiêu, đầu tư dài hạn vào các công trình công cộng, các cơ sở trực thuộc đơn vị công lập sử dụng NSNN. Một trong những giải pháp để khắc phục hạn chế về ngân sách hiện tại là việc phát triển các nguồn thu, đặc biệt là nguồn thu sự nghiệp nhằm bổ sung ngân sách. Theo nhận thức của tác giả, hiện nay chưa có đề tài nào đề cập về “Quản lý guồn thu sự nghiệp tại Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ”. Chính vì vậy, việc nghiên cứu thực trạng, phân tích và đánh giá về công tác quản lý nguồn thu sự nghiệp để đáp ứng nhu cầu mở rộng quy mô tại đơn vị là hướng nghiên cứu có tính thực tiễn và khoa học. 3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng nguồn thu sự nghiệp tại Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm quản lý tốt nguồn thu sự nghiệp tại Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy để đáp ứng yêu cầu tự chủ tài chính theo chủ trương của Đảng và Nhà nước. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện được mục đích nghiên cứu, đề tài cần triển khai những nhiệm vụ nghiên cứu chủ yếu sau: Một là, hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn cơ bản về công tác quản lý nguồn thu tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập – Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy Hai là, đánh giá thực trạng công tác quản lý nguồn thu sự nghiệp tại Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy; Chỉ ra những ưu và nhược điểm, khó khăn và thuận lợi trong công tác khai thác, quản lý các nguồn thu sự nghiệp tại Trung tâm. 6 Ba là, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nguồn thu sự nghiệp tại Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy trong thời gian tới 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý nguồn thu sự nghiệp tại Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. Đối tượng khảo sát là các cán bộ bác sĩ, y sĩ, y tá và nhân viên làm việc tại trung tâm y tế huyện, các trạm y tế xã và bệnh nhân tại các cơ sở khám chữa bệnh. 4.2. Phạm vi nghiên cứu + Về mặt không gian: Đề tài được thực hiện tại các cơ sở y tế thuộc huyện, các xã và thôn bản nằm dưới sự quản lý trực tiếp của Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ.. + Về mặt thời gian: số liệu thứ cấp được thu thập phục vụ cho nghiên cứu từ năm 2016 đến năm 2018. Số liệu sơ cấp thu thập cho nghiên cứu từ tháng 09 đến tháng 12 năm 2019. + Nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu vấn đề về quản lý nguồn thu sự nghiệp cho Trung tâm y tế cấp huyện, Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập số liệu 5.1.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp Thông tin thứ cấp sử dụng trong đề tài được thu thập như sau: - Những dữ liệu thứ cấp từ các sách, báo, tạp chí, các văn kiện, nghị quyết, các công trình đã được xuất bản, các số liệu về tình hình cơ bản của địa bàn nghiên cứu, số liệu thống kê phản ánh kết quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Thanh Thủy. Ngoài ra tác giả Luận văn còn tham khảo các kết quả nghiên cứu đã 7 công bố của các cơ quan nghiên cứu, các nhà khoa học. Những số liệu này được thu thập bằng cách đọc, trích dẫn như trích dẫn tài liệu tham khảo. - Các số liệu thống kê có sẵn của các bộ phận có liên quan như: các phòng, ban chuyên môn của huyện Thanh Thủy; của các xã, phường theo từng địa bàn, từng mốc thời gian, từng giai đoạn, từng nguồn thu,... - Báo cáo quyết toán hàng năm của TTYT huyện Thanh Thủy và của các đơn vị sự nghiệp công lập có liên quan; bao gồm: + Báo cáo tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn huyện Thanh Thủy năm 2016, 2017, 2018. + Báo cáo tài chính của Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy năm 2016, 2017, 2018. + Báo cáo tình hình thanh quyết toán của Bảo hiểm Xã hội huyện Thanh Thủy năm 2016, 2017, 2018. + Báo cáo tổng hợp dịch vụ kỹ thuật tại trung tâm y tế huyện năm 20162018. + Bảng khảo sát về chất lượng khám chữa bệnh và yêu cầu tính chất công việc trên 100 bệnh nhân và 20 cán bộ tại các trạm y tế xã và Trung tâm. 5.1.2. Phương pháp thu thập tài liệu sơ cấp Thông tin sơ cấp sử dụng trong đề tài bao gồm các thông tin liên quan đến quản lý nguồn thu ngân sách nói chung và phát triển nguồn thu sự nghiệp nói riêng tại Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy từ năm 2016 đến năm 2018. Các thông tin này được thu thập từ ban lãnh đạo, quản lý các khoa phòng và các trạm y tế tuyến xã. Các thông tin thu thập gồm: - Về công tác quản lý và sử dụng nguồn thu NSNN - Về công tác phát triển nguồn thu sự nghiệp của Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy. - Tổ chức thu tiền khám chữa bệnh, tiền dịch vụ: tổ chức công tác thu; 8 hiệu quả hoạt động công tác thu; những khó khăn trong quá trình tổ chức thu, nộp; sự tham gia của các bên vào quá trình thu nộp; - Quyết toán nguồn thu sự nghiệp thông qua BHYT: thời gian quyết toán; những yêu cầu của quyết toán,... - Hoạt động thanh, kiểm tra công tác thanh quyết toán quỹ BHYT: thời gian thực hiện thanh, kiểm tra; tần suất thực hiện thanh, kiểm tra; những khó khăn trong thực hiện hoạt động thanh, kiểm tra; những nội dung thanh, kiểm tra,... - Thu thập số liệu sơ cấp bằng công cụ: bảng số liệu báo cáo tài chính các năm nghiên cứu, bảng tổng kết kết quả hoạt động trong năm nghiên cứu tại TTYT huyện Thanh Thủy. 5.2. Phương pháp xử lý số liệu, dữ liệu 5.2.1. Phương pháp so sánh Đây là phương pháp thường dùng nhằm đánh giá xu hướng cũng như mức biến động của các chỉ tiêu phản ánh đối tượng phân tích. Khi sử dụng phương pháp so sánh ta sử dụng các kỹ thuật so sánh tuyệt đối (chênh lệch giữa chỉ tiêu kỳ phân tích và kỳ gốc) để đánh giá mức độ biến động của chỉ tiêu phân tích và kỹ thuật so sánh bằng số tương đối (chênh lệch giữa mức điện tuyệt đối với chỉ tiêu kỳ gốc để đánh giá tốc độ biến động của chỉ tiêu và đánh giá tương quan tỷ trọng của các thành phần trong chỉ tiêu phân tích) 5.2.2. Phương pháp tổng hợp và phân tích dữ liệu thống kê Phương pháp này cũng được sử dụng khá phổ biến trong nghiên cứu. Luận văn chủ yếu sử dụng thống kê mô tả với các kỹ thuật thường sử dụng như: Biểu diễn dữ liệu bằng các bảng biểu, đồ thị, so sánh dữ liệu, biểu diễn dữ liệu thành các bảng số liệu tóm tắt về dữ liệu. Phương pháp thống kê và phân tích dữ liệu thống kê dựa trên các số liệu hiện có của Trung tâm y tế huyện Thanh Thủy trên các sổ sách, báo cáo, 9 dự toán thu - chi và một số thông tin, số liệu thu thập được trên internet, sách báo. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nguồn thu sự nghiệp tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập. Chương 2: Thực trạng quản lý nguồn thu sự nghiệp tại Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. Chương 3: Giải pháp nhằm tăng cường quản lý nguồn thu sự nghiệp tại Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. 10 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGUỒN THU SỰ NGHIỆP TẠI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP Y TẾ CÔNG LẬP 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý nguồn thu sự nghiệp tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập 1.1.1. Một số vấn đề về đơn vị sự nghiệp y tế công lập 1.1.1.1. Khái niệm về đơn vị sự nghiệp y tế công lập Từ thời sơ khai, con người đã thực hiện công việc KCB. Mặc dù vậy, giai đoạn này công tác khám chữa bệnh còn rất đơn giản, người thực hiện khám chữa bệnh không có chuyên môn, thậm chí có nhiều yếu tố mê tín. Cuối thể kỷ thứ 19, cơ sở khám chữa bệnh tập trung, có tổ chức hoàn chỉnh, có chuyên môn bắt đầu ra đời được gọi là bệnh viện. “Đơn vị sự nghiệp y tế công lập là tổ chức do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập và quản lý theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, con dấu, tài khoản và tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của pháp luật về kế toán để thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công hoặc phục vụ quản lý nhà nước trong các lĩnh vực chuyên môn y tế như: Y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh; điều dưỡng và phục hồi chức năng; giám định y khoa, pháp y, pháp y tâm thần; y dược cổ truyền; kiểm nghiệm dược, mỹ phẩm, trang thiết bị y tế; an toàn vệ sinh thực phẩm; dân số - kế hoạch hóa gia đình; sức khỏe sinh sản; truyền thông giáo dục sức khỏe”. (Chính phủ, Nghị định số 85/2012/NĐ-CP) 1.1.1.2. Đặc điểm của đơn vị sự nghiệp y tế công lập - Là ĐVSN có thu của NN, hoạt động của ĐVSN y tế công lập chịu chỉ đạo của các cơ quan quản lý của Nhà nước được giao thẩm quyền quản lý. - Hoạt động của đơn vị sự nghiệp y tế công lập nhằm đảm bảo tính công bằng trong cung ứng dịch vụ y tế cho mọi người dân, ngay cả với những người có thu nhập thấp. Do đó, các ĐVSN y tế đều hoạt động không vì mục đích lợi nhuận và vì mục tiêu cộng đồng. ĐVSN y tế công lập là bộ mặt của ngành y tế phản ánh sự phát triển y học của đất nước. 11 Theo Nghị định số 85/2012/NĐ-CP ngày 15/10/2012 thì ĐVSN y tế công lập có các bộ phận cấu thành bao gồm: “Ban giám đốc, các phòng nghiệp vụ, các khoa khám chữa bệnh lâm sàng và cận lâm sàng. Một phức hợp chứa đựng nhiều yếu tố có liên quan từ khám bệnh, chuẩn đoán, điều trị, chăm sóc. Tập hợp đầu vào của người bệnh, cán bộ y tế, trang thiết bị, thuốc cần để chuẩn đoán điều trị với tập hợp đầu ra là người khỏi bệnh ra viện hoặc hồi phục sức khỏe hoặc người bệnh tử vong.” Đặc điểm của ĐVSN y tế công lập tuyến huyện bao gồm: - Hướng về dự phòng, hướng về chăm sóc sức khỏe cho người dân các huyện tại địa bàn và các huyện lân cận; - Thực hiện lồng ghép và phối hợp các tổ chức y tế và cung cấp trang thiêt bị y tế trong ngành; - Lãnh đạo, chỉ đạo công tác chuyên môn về y tế cộng đồng thống nhất trong toàn huyện; Đặc biệt, ĐVSN y tế công lập tuyến huyện do Sở y tế của cấp tỉnh quản lý. Do đó, Sở y tế có trách nhiệm hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra tình hình chuyên môn, phân bổ tài chính, nhân sự đối với các đơn vị này. Đồng thời, UBND cấp huyện cũng chỉ đạo quy hoạch phát triển ngành y tế của địa phương, cơ quan cấp trên có thẩm quyền duyệt quy hoạch, kế hoạch. 1.1.1.3. Vai trò của đơn vị sự nghiệp y tế công lập a. Đối với sự phát triển kinh tế - xã hội Thứ nhất, các ĐVSN y tế công lập có vai trò đảm bảo chăm sóc sức khỏe, chữa bệnh cho NLĐ, giúp họ có điều kiện sức khỏe tốt nhất để phát triển KT-XH. NNL là nguồn lực quan trọng hàng đầu trong phát triển của bất kỳ tổ chức, quốc gia nào. Do đó, phát triển NNL là trọng tâm của phát triển KTXH mỗi quốc gia. Đây là điều kiện cần thiết để tác động, thực hiện các mục tiêu KTXH đồng thời cũng là mục tiêu cần đạt được. Muốn vậy, trong quá trình