Tài liệu Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp của bảo hiểm xã hội huyện lâm thao, tỉnh phú thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG HÀ HỒNG LAN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Phú Thọ, năm 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG HÀ HỒNG LAN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Trang Thị Tuyết Phú Thọ, năm 2020 i LỜI CAM ĐOAN Tôi đã đọc, nghiên cứu và nhận thức về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam đoan bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật. Phú Thọ, ngày tháng năm 2020 Tác giả Hà Hồng Lan ii LỜI CẢM ƠN Trước tiên em xin chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tập thể thầy, cô giáo Trường Đại học Hùng Vương, đặc biệt là các thầy, cô giáo trong Khoa Quản lý kinh tế đã nhiệt tình chuyền tải trang bị cho em những kiến thức quan trọng trong thời gian học tập và hướng dẫn, giúp đỡ em trong quá trình em viết luận văn. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến PGS,TS Trang Thị Tuyết người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ em với những hướng dẫn khoa học quý báu trong suốt quá trình thực hiện triển khai, nghiên cứu và hoàn thành luận văn thạc sỹ này. Em cũng trân trọng xin cảm ơn đến sự giúp đỡ nhiệt tình của các đồng chí lãnh đạo, cán bộ nhân viên tại Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, cùng bạn bè đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi tốt nhất cho em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Xin chân thành cảm ơn! Tác giả Hà Hồng Lan iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................................ ii MỤC LỤC ............................................................................................................................iii DANH MỤC BẢNG ............................................................................................................ vi DANH MỤC HÌNH ............................................................................................................. vii DANH MỤC VIẾT TẮT ....................................................................................................viii PHẦN I: MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1 1.Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 3 4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................... 3 5. Đóng góp mới của luận văn: .............................................................................................. 6 6. Kết cấu của luận văn: ......................................................................................................... 6 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ........................................................ 7 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC CỦA BẢO HIẾM XÃ HỘI HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP......................................... 9 1.1. Khái quát về thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp ........................... 9 1.1.1. Bảo hiểm xã hội bắt buộc ............................................................................................ 9 1.1.2. Thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp .......................................... 12 1.2. Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp................................................................................................................................... 17 1.2.1. Khái niệm quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện đối với các doanh nghiệp ... 19 1.2.2. Mục tiêu quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của BHXH huyện đối với các doanh nghiệp................................................................................................................................... 20 1.2.3. Bộ máy quản lý thu bảo hiểm xã hội huyện đối với các doanh nghiệp ..................... 24 1.2.4. Nội dung quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp ............................................................................... 26 1.2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp .................................................. 32 iv 1.3. Kinh nghiệm quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của bảo hiểm xã hội một số huyện đối với doanh nghiệp và bài học cho Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ..... 39 1.3.1. Kinh nghiệm của bảo hiểm xã hội một số huyện ....................................................... 39 1.3.2. Bài học rút ra cho Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao tỉnh Phú Thọ ......................... 41 CHƯƠNG 2. PHẦN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỄM XÃ HỘI BẮT BUỘC CỦA BẢO HIÊM XÃ HỘI HUYỆN LÂM THAO,TỈNH PHÚ THỌ ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2017 – 2019 ................................................ 44 2.1. Thực trạng thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp ...................................................................................... 44 2.1.1. Khái quát về bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao ........................................................ 44 2.1.2. Các doanh nghiệp tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ......................................................................................................................... 51 2.1.3. Kết quả thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp ................................................................................................................. 54 2.2. Thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp ..................................................................................................... 58 2.2.1. Thực trạng bộ máy quản lý thu bảo hiểm xã hội của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp. .................................................................................................... 58 2.2.2. Thực trạng lập kế hoạch thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp.................................................................................... 59 2.2.3. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp.................................................................................... 62 2.2.4. Thực trạng kiểm soát thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các DN ..................................................................................................................... 69 2.3. Đánh giá quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp ........................................................................................................................ 71 2.3.1. Đánh giá sự thực hiện mục tiêu ................................................................................. 72 2.3.2. Kết quả đạt được trong quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp ............................................................................................ 73 2.3.3. Hạn chế trong quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp ........................................................................................................... 75 v CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC CỦA BHXH HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP.............................................................................................................................. 81 3.1. Định hướng hoàn thiện quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp.................................................................................... 81 3.1.1. Mục tiêu thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp đến năm 2025 .......................................................................................... 81 3.1.2. Định hướng hoàn thiện công tác thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp ............................................................................... 83 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp ................................................................................................................. 84 3.2.1. Hoàn thiện lập kế hoạch thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp ........................................................................................................................ 84 3.2.2. Hoàn thiện tổ chức thực hiện kế hoạch thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp................................................................................................................................... 85 3.2.3. Hoàn thiện kiểm soát thu BHXH bắt buộc đối với các doanh nghiệp ....................... 90 3.2.4. Các giải pháp khác ..................................................................................................... 94 PHẦN III............................................................................................................................ 101 KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ ............................................................................................... 101 1. Kết luận .......................................................................................................................... 101 2. Kiến nghị........................................................................................................................ 103 2.1. Kiến nghị với Uỷ ban nhân dân huyện Lâm Thao ...................................................... 103 2.2. Kiến nghị với BHXH tỉnh Phú Thọ ............................................................................ 104 2.3. Kiến nghị với BHXH Việt Nam ................................................................................. 106 2.3. Kiến nghị với Nhà nước.............................................................................................. 108 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 112 vi DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Tình hình nhân lực của bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao ................................. 50 theo trình độ Giai đoạn 2017 - 2019 .................................................................................... 50 Bảng 2.2. Tình hình doanh nghiệp thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH ........................... 52 trên địa bàn huyện Lâm Thao năm 2017 – 2019 ................................................................. 52 Bảng 2.3. Tình hình các doanh nghiệp đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt ............................ 53 buộc trên địa bàn huyện Lâm Thao năm 2017-2019. .......................................................... 53 Bảng 2.4: Kết quả thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp........................ 54 trên địa bàn huyện Lâm Thao năm 2017 – 2019 ................................................................. 54 Bảng 2.5: Tình hình nợ đọng BHXH bắt buộc đối với các doanh nghiệp so với kế hoạch thu tại huyện Lâm Thao giai đoạn 2017 - 2019 ......................................................................... 57 Bảng 2.6: Số thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp mà .......................... 60 BHXH tỉnh giao cho BHXH huyện Lâm Thao năm 2017 - 2019 ...................................... 60 Bảng 2.7. Kế hoạch thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp trên địa bàn huyện Lâm Thao năm 2017 – 2019 ..................................................................................... 60 Bảng 2.8: Kế hoạch thu bảo hiểm xã hội bắt buộc chi tiết cho từng ................................... 61 đối tượng DN trên địa bàn huyện Lâm Thao giai đoạn năm 2017 – 2019 .......................... 61 Bảng 2.9: Thực tế thu BHXH bắt buộc đối với các doanh nghiệp ...................................... 62 so với kế hoạch thu tại huyện Lâm Thao ............................................................................. 62 Bảng 2.10: Khen thưởng cho các đơn vị trên địa bàn huyện Lâm Thao ............................. 68 Bảng 2.11: Số liệu các đơn vị DN được BHXH huyện Lâm Thao ...................................... 71 tiến hành kiểm tra qua các năm từ năm 2017 – 2019 .......................................................... 71 vii DANH MỤC HÌNH Sơ đồ hình 1: Khung nghiên cứu ........................................................................................... 3 Hình 2.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của BHXH huyện Lâm Thao ............................................. 48 Hình 3. Bộ máy quản lý thu của BHXH huyện Lâm Thao .................................................. 58 viii DANH MỤC VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nguyên nghĩa ASXH An sinh xã hội BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN Bảo hiểm thất nghiệp BHTNLĐ Bảo hiểm tai nạn lao động BNN Bệnh nghề nghiệp HĐLĐ Hợp đồng lao động LĐTB &XH Lao động thương binh và xã hội NLĐ Người lao động TNLĐ Tai nạn lao động TCCB Tổ chức cán bộ UBND Ủy ban nhân dân SXKD Sản xuất kinh doanh ILO Tổ chức lao động quốc tế GDP TNHH Tổng sản phẩm quốc nội Trách nhiệm hữu hạn 1 PHẦN I: MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Chính sách BHXH là chính sách lớn ở nước ta, là bộ phận quan trọng trong hệ thống chính sách an sinh xã hội, đã được Đảng và Nhà nước quan tâm thực hiện. Quỹ BHXH hiện đang được thực hiện nhằm mục tiêu là trở thành một công quỹ độc lập với ngân sách nhà nước, nhằm đảm bảo về tài chính để chi trả các chế độ BHXH cho người lao động. Vì thế công tác thu BHXH ngày càng trở thành nhiệm vụ quan trọng và ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển bền vững của sự nghiệp BHXH ở nước ta. Hoạt động quản lý thu BHXH ảnh hưởng trực tiếp đến công tác chi và quá trình thực hiện chính sách BHXH. Do vậy, công tác quản lý thu BHXH là nhiệm vụ quan trọng và khó khăn của ngành BHXH. Để công tác thu BHXH đạt chất lượng và hiệu quả cao thì đòi hỏi phải có sự quản lý thu BHXH chặt chẽ, hợp lý, khoa học nhất là trong thời đại công nghệ thông tin bùng nỗ như hiện nay. Công tác quản lý thu BHXH phải được tổ chức chặt chẽ, thống nhất trong toàn hệ thống từ lập kế hoạch thu, tổ chức thực hiện thu, đến kiểm tra, giám sát thu. Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ là một cơ quan thuộc hệ thống BHXH Việt Nam. BHXH Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ là cơ quan trực tiếp tổ chức thực hiện chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội đối với người lao động trên địa bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Trong nhiều năm qua, việc thực hiện chế độ chính sách BHXH ở huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đã đạt được những thành công quan trọng. Số đơn vị sử dụng lao động và số người tham gia BHXH không ngừng tăng lên, cụ thể năm 2017 có 320 doanh nghiệp tham gia BHXH, sang năm 2018 có 367 doanh nghiệp, tăng 47 doanh nghiệp, tương đương với tỷ lệ tăng 15%. Năm 2019 có 430 doanh nghiệp tham gia BHXH bắt buộc, tăng 63 doanh nghiệp, so với năm 2018 số doanh nghiệp tham gia tăng 17%. Đồng thời, thu BHXH cũng có sự tăng trưởng khá, liên tục qua 2 các năm (tốc độ tăng thu BHXH bắt buộc năm 2017 so với 2016 là 12%; năm 2018 so với 2017 là 15%; 2019 so với 2018 tăng 17% số liệu đến tháng 6/2019. Các chế độ BHXH của người lao động được thực hiện khá tốt. Lương hưu và các khoản trợ cấp BHXH của các đối tượng hưởng BHXH được chỉ trả đầy đủ, kịp thời và an toàn. Tuy nhiên trong thời gian qua công tác thu BHXH đối với các doanh nghiệp tại BHXH huyện Lâm Thao còn bộc lộ nhiều hạn chế như: Số doanh nghiệp, số lao động trong các doanh nghiệp chưa tham gia BHXH còn nhiều, tỷ lệ doanh nghiệp chưa tham gia BHXH năm 2017 là 14%, số đơn vị nợ đọng, trốn đóng BHXH tăng nhanh gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với quyền lợi của người lao động. Việc tăng trưởng nguồn thu BHXH còn thấp chưa tương xứng với tiềm năng của huyện. Nguyên nhân căn bản của tình trạng trên xuất phát từ những hạn chế trong quản lý thu BHXH của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp. Để khắc phục những hạn chế trên đồng thời mở rộng và tăng trưởng nguồn thu BHXH, phát triển bền vững quỹ BHXH, rất cần có những giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp. Từ nhận thức về vấn đề nêu trên, học viên đã chọn đề tài “Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ” để thực hiện luận văn thạc sĩ Quản lý kinh tế. 2. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở xác định được khung nghiên cứu về quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện đối với các doanh nghiệp; Phân tích và đánh giá được thực trạng quản lý thu BHXH bắt buộc của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp trong giai đoạn 2017 – 2019; Đề xuất được các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp đến năm 2025. 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đôi tượng nghiên cứu của luận văn là Quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Quản lý thu BHXH bắt buộc đối với các doanh nghiệp của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ được nghiên cứu theo quy trình quản lý, bao gồm: Lập kế hoạch thu, tổ chức thực hiện kế hoạch thu và kiểm soát thu. Trong đó, chủ thể quản lý là BHXH cấp huyện và đối tượng quản lý là hoạt động thu BHXH bắt buộc đối vơi các doanh nghiệp. - Về không gian: BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. - Về thời gian: Dữ liệu thứ cấp được thu thập cho giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2019. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Khung nghiên cứu Sơ đồ hình 1: Khung nghiên cứu ảnh Thực hiện mục tiêu của hưởng đến quản lý thu hưởng đến quản lý quản lý thu BHXH bắt BHXH bắt buộc của thu bắt buộc của BHXH huyện BHXH huyện Lâm buộc của BHXH Lâm Thao, tỉnh Phú Thao, tỉnh Phú Thọ huyện Lâm Thao, Thọ đối đối với các đối với các doanh tỉnh Phú Thọ đối doanh nghiệp: nghiệp: đối với các doanh - Thu đúng, thu đủ số - Các nhân tố thuộc về nghiệp bao gồm: người, tỷ lệ đóng BHXH huyện - Lập kê hoạch thu - Giảm nợ đọng - Các nhân tố thuộc về BHXH bắt buộc - Nâng cao chất lượng Các nhân doanh nghiệp tố ảnh Nội dung BHXH quản lý 4 - Các nhân tố khác - Tổ chức thực hiện kế hoạch thu BHXH bắt buộc - Kiểm soát thu BHXH bắt buộc Nguồn: BHXH huyện Lâm Thao cung cấp 4.2. Phương pháp nghiên cứu - Với phương châm để đạt được hiệu quả tốt nội dung quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp tác giả lựa chọn các phương pháp nghiên cứu theo chỉ tiêu chính. Cụ thể là: Phương pháp phân tích hệ thống: Với việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp, sử dụng phương pháp phân tích hệ thống, tránh cách nhìn phiến diện, tích hợp được các yếu tố không bỏ sót các yếu tố liên quan. Phương pháp phân tích hệ thống: Những thông tin sau khi thu thập được sẽ được phân tổ theo các tiêu chí như loại hình doanh nghiệp tham gia BHXH, mức độ tham gia BHXH của các doanh nghiệp, trình độ học vấn chủ sử dụng lao động, nhận thức của chủ sử dụng lao động và NLĐ về BHXH, quy mô doanh nghiệp, công tác thanh tra và kiểm tra việc thực hiện chính sách BHXH, thu nhập bình quân NLĐ… Phương pháp phân tổ sẽ giúp ta nhìn nhận rõ ràng các sự kiện để có được những đánh giá chính xác nhất đối với công tác quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp. Tác giả kết hợp phương pháp phân tích thống kê qua các bảng biểu để nhìn thấy kết quả thu BHXH một cách dễ dàng để có biện pháp xây dựng kế hoạch thu sát thực tế trên địa bàn quản lý thu của mình. 5 Phương pháp so sánh: Là phương pháp được sử dụng rộng rãi trong công tác nghiên cứu. Thông qua phương pháp này mà ta rút ra được các kết luận về hiệu quả công tác quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp. Phương pháp thống kê mô tả bảng biểu: Dựa trên các số liệu thống kê để mô tả sự biến động quá trình thực hiện công tác tổ chức thu và quản lý nguồn thu BHXH đối với các doanh nghiệp qua đó thấy được những ưu điểm và hạn chế của từng công đoạn trong quy trình thu và quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp, làm cơ sở cho việc đề xuất giải pháp. Phương pháp SWOT: Phương pháp này được áp dụng trong đề tài để thấy được các thuận lợi, khó khăn hiện tại mà BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đang gặp phải, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp với những tiềm năng và lợi ích nhằm thực hiện có hiệu quả tốt hơn trong công tác quản lý quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp nguồn thu BHXH đối với doanh nghiệp. 4.3. Quá trình nghiên cứu “ Để thực hiện các mục tiêu của luận văn, quá trình nghiên cứu được thực hiện theo các bước sau: Bước 1: Nghiên cứu tài liệu (sách, báo, luận án, luận văn, tạp chí,....) có liên quan đến chủ đề nghiên cứu để xây dựng khung nghiên cứu về quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện đối với các doanh nghiệp. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng ở bước này là tổng hợp và mô hình hóa. Bước 2: Thu thập dữ liệu thứ cấp từ các tài liệu, báo cáo của BHXH huyện Lâm Thao. Thu thập dữ liệu sơ cấp thông qua tìm hiểu, báo cáo, năm bắt các cán bộ trong bộ máy quản lý thu BHXH bắt buộc từ các doanh nghiệp của BHXH huyện Lâm Thao và thông qua điều tra khảo sát các doanh nghiệp mà BHXH huyện Lâm Thao đang trực tiếp thu BHXH bắt buộc. 6 Bước 3: Dựa trên dữ liệu thứ cấp và sơ cấp thu thập được, tiến hành phân tích thực trạng thu và quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp giai đoạn 2017-2019. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng ở bước này là phương pháp thống kê, phân tích và so sánh. Bước 4: Trên cơ sở phân tích thực trạng tiến hành đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và chỉ rõ nguyên nhân của các điểm yếu trong quản lý thu BHXH bắt buộc của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng ở bước này là tổng hợp và phân tích. Bước 5: Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH bắt buộc của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao đối với các doanh nghiệp.” 5. Đóng góp mới của luận văn: 5.1. Về mặt lý luận và học thuật Trên cơ sở hệ thống hóa các cơ sở lý luận, tác giả đưa ra một số giải pháp nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chủ trương, chính sách về đối tượng nghiên cứu cho ngành và Địa phương trong thời gian tới. 5.2. Về mặt thực tiễn Tác giả đi sâu đánh giá thực trạng công tác Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đặc biệt là các khó khăn, vướng mắc của quá trình thực hiện quản lý thu BHXH bắt buộc từ đó đưa ra những những mặt đã đạt được, những mặt hạn chế trong công tác quản lý thu hiện nay và đề ra các giải pháp nhằm hoàn thiện nâng cao hiệu quả Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới. 6. Kết cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục nội dung của luận văn được kết cấu thành 3 chương: 7 Chương 1: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp. Chương 2: Phân tích thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, Phú Thọ đối với các doanh nghiệp giai đoạn 2017 – 2019. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ đối với các doanh nghiệp 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc được nhiều nhà nghiên cứu và nhà hoạch định chính sách quan tâm, cụ thể như: Tác giả Đặng Anh Khoa (2015), Quản lý thu BHXH tại BHXH thành phố Hà Nội, luận văn thạc sĩ kinh tế trường Đại học Kinh tế Quốc Dân, Hà Nội. Trong đó tác giả đã hệ thống hóa được cơ sở lý luận về quản lý thu BHXH; Phân tích được thực trạng quản lý thu BHXH tại TP. Hà Nội, các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH của TP. Hà Nội; Từ đó tác giả đã đề xuất được các giải pháp nâng cao hiệu quả Quản lý thu BHXH tại BHXH thành phố Hà Nội. Tác giả Phạm Viết long (2015), Quản lý thu BHXH tại BHXH tỉnh Phú Thọ, luận văn thạc sĩ trường Đại học Thái Nguyên, Thái Nguyên. Tác giả đã phân tích những tồn tại, hạn chế trong Quản lý thu BHXH tại tỉnh Phú Thọ, từ đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả Quản lý thu BHXH tại BHXH tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới. Tác giả Kiều Văn Minh (2008), Công tác thu bảo hiểm xã hội: Thực trạng và định hướng hoàn thiện, Tạp chí Lao động và Xã hội, Số 334, Tr. 9-10; ; Tác giả đã nêu ra được các giải pháp Nâng cao hiệu quả Công tác thu bảo hiểm xã hội; Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH và các yếu tố ảnh hưởng công tác thu bảo hiểm xã hội; Có thể nhận thấy, các nghiên cứu trên đã hệ thống hóa khá đầy đủ lý luận về 8 vai trò của quản lý thu BHXH nói chung quản lý thu BHXH bắt buộc nói riêng liên hệ thực tế ở một số địa phương. Bên cạnh đó, một số công trình đã nghiên cứu, đánh giá đầy đầy đủ thực trạng công tác quản lý thu BHXH ở tỉnh Phú Thọ và một số địa phương trong cả nước cũng đã gợi ý những giải pháp quan trọng để phát triển công tác quản lý thu BHXH ở nước ta. Tuy nhiên, cũng chưa có công trình nghiên cứu nào về Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp của Bảo hiểm xã hội huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ một cách toàn diện và đầy đủ nên luận văn của tác giả là hoàn toàn cấp thiết và không có sự trùng lặp với các công trình khác đã công bố. 9 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC CỦA BẢO HIẾM XÃ HỘI HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP 1.1. Khái quát về thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp 1.1.1. Bảo hiểm xã hội bắt buộc Theo Điều 2 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định về các đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc cũng như là điều kiện đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc: “ Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm: a) Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động b) Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng; c) Cán bộ, công chức, viên chức; d) Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu; đ) Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; e) Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí; 10 g) Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; h) Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương; i) Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn. 2. Người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp được tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định của Chính phủ. 3. Người sử dụng lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân; tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác; cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động. ” 1.1.1.1. Khái niệm bảo hiểm xã hội bắt buộc Theo Tổ chức Lao động Quốc tế năm 1999: BHXH được định nghĩa là: “BHXH là sự bảo vệ của xã hội đối với các thành viên của mình thông qua các biện pháp công cộng nhằm chống lại các khó khăn về kinh tế, xã hội do bị ngừng hoặc giảm thu nhập gây ra bởi ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, thất nghiệp, thương tật, tuổi già, chết; đồng thời đảm bảo các chăm sóc y tế và trợ cấp cho các gia đình đông con”. Với khái niệm này, đối tượng được bảo vệ bằng hệ thống BHXH thường là những người lao động và thân nhân của họ, không phải là tất cả các thành viên của xã hội nói chung. Biện pháp công cộng được sử dụng trong BHXH thông thường là biện pháp lập quỹ chuyên dùng, từ sự đóng góp của người lao động và người sử dụng lao động, hầu như không bao hàm sự chu cấp từ NSNN hoặc từ các quỹ xã hội.