Tài liệu Quản lý nợ xấu tại ngân hàng thương mại cổ phần sài gòn công thương chi nhánh bạc liêu

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HCM ---------------&œ--------------- LÊ HỒNG MINH QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN CÔNG THƯƠNG CHI NHÁNH BẠC LIÊU LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018 NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HCM ---------------&œ--------------- LÊ HỒNG MINH QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN CÔNG THƯƠNG CHI NHÁNH BẠC LIÊU LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số ngành: 8.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Thị Hiệp Thương TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018 i LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đề tài luận án “Quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu” là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân tác giả, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, kiến thức, nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn, chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sỹ tại bất cứ một trường đại học nào. Không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn./. Học viên thực hiện luận văn Lê Hồng Minh ii LỜI CẢM ƠN Luận văn thạc sĩ với đề tài “Quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu” là kết quả nghiên cứu của bản thân và sự giúp đỡ động viên của thầy cô, bạn bè đồng nghiệp và người thân. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến quý Thầy Cô trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã truyền đạt những kiến thức quý giá cho tôi trong suốt thời gian qua, những kiến thức ấy là nền tảng quan trọng giúp tôi có thể nghiên cứu và làm việc tốt hơn. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cám ơn sâu sắc nhất tới TS. Lê Thị Hiệp Thương, người đã tận tình giúp tôi định hướng và hướng dẫn tôi thực hiện luận văn này. Cuối cùng, tôi xin bảy tỏ lòng cám ơn tới bạn bè, đồng nghiệp, gia đình luôn khuyến khích, động viên tôi để tôi có thêm nghị lực và quyết tâm trong quá trình học tập và thực hiện luận văn thạc sỹ. Tác giả Lê Hồng Minh iii TÓM TẮT KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC CỦA LUẬN VĂN Làm thế nào để quản lý, kiểm soát được nợ xấu là vấn đề hết sức quan trọng đối với các ngân hàng thương mại, bởi tỷ lệ nợ xấu gia tăng đồng nghĩa với tắc nghẽn “mạch máu” của nền kinh tế nói chung và của toàn hệ thống ngân hàng nói riêng. Trong thời gian qua, Saigonbank Chi nhánh Bạc Liêu mặc dù đã áp dụng nhiều biện pháp để nâng cao chất lượng tín dụng và xử lý nợ xấu nhưng nợ xấu vẫn phát sinh và có dấu hiệu gia tăng. Nhằm đảm bảo an toàn hoạt động tín dụng, việc quản lý để ngăn ngừa những khoản nợ xấu phát sinh cũng như có các biện pháp để xử lý và tài trợ rủi ro tín dụng đã và đang thành vấn đề rất được quan tâm, trong đó có Saigonbank – chi nhánh Bạc Liêu, tác giả chọn đề tài “Quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – chi nhánh Bạc Liêu” làm Luận văn Thạc sỹ. Những đóng góp của luận văn, Luận văn đã làm rõ các nội dung như: Thứ nhất, góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về nợ xấu và quản lý nợ xấu tại ngân hàng thương mại từ các nghiên cứu trước đây. Thứ hai, phân tích đánh giá thực trạng nợ xấu và quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – chi nhánh Bạc Liêu trong giai đoạn 2014 – 2017, thông qua đó ghi nhận những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý nợ xấu tại chi nhánh. Thứ ba, đề xuất các giải pháp và kiến nghị đồng bộ nhằm tăng cường công tác quản lý nợ xấu tại chi nhánh từ đó góp phần nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng trong thời gian tới. iv MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ i TÓM TẮT KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC CỦA LUẬN VĂN .......................................iii MỤC LỤC ................................................................................................................ iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................viii DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU...................................................................... ix DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ .................................................................................. x GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI ........................................................................................ 1 1.1. Đặt vấn đề ........................................................................................................... 1 1.2. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................... 2 1.3. Mục tiêu của đề tài............................................................................................. 3 1.3.1. Mục tiêu chung ................................................................................................. 3 1.3.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................................. 3 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 4 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu ....................................................................................... 4 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 4 1.5. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 4 1.6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 4 1.7. Đóng góp của đề tài ........................................................................................... 5 1.8. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước ................................................... 5 1.9. Kết cấu của luận văn ......................................................................................... 8 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ......................................................................................................... 9 1.1. Những vấn đề cơ bản về nợ xấu của ngân hàng thương mại ......................... 9 1.1.1. Khái niệm về nợ xấu ngân hàng ....................................................................... 9 1.1.2. Các tác động của nợ xấu đến hoạt động kinh doanh ngân hàng ..................... 10 1.1.3. Các tiêu chí nhận biết nợ xấu ......................................................................... 13 v 1.1.3.1. Tiêu chí định lượng........................................................................... 13 1.1.3.2. Tiêu chí định tính .............................................................................. 13 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý nợ xấu tại ngân hàng thương mại ........................ 14 1.2.1. Khái niệm quản lý nợ xấu tại các ngân hàng thương mại .............................. 14 1.2.2. Nguyên tắc quản lý nợ xấu theo Basel ........................................................... 15 1.2.3. Nội dung quản lý nợ xấu của ngân hàng thương mại ..................................... 18 1.2.3.1. Nhận biết nợ xấu ............................................................................... 18 1.2.3.2. Đo lường nợ xấu ............................................................................... 21 1.2.3.3. Ngăn ngừa nợ xấu ............................................................................. 22 1.2.3.4. Xử lý và tài trợ nợ xấu ...................................................................... 23 1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý nợ xấu ................................... 24 1.2.4.1. Nhân tố môi trường kinh tế vĩ mô .................................................... 24 1.2.4.2. Nhân tố bên trong ngân hàng ............................................................ 25 1.2.4.3. Nhân tố khách hàng .......................................................................... 26 1.3. Kinh nghiệm quản lý nợ xấu của một số ngân hàng thương mại và bài học cho Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu .......................................................................................................................... 27 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý nợ xấu của các ngân hàng thương mại trên thế giới .... 27 1.3.2. Bài học kinh nghiệm về quản lý nợ xấu cho Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu .......................................................... 29 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ....................................................................................... 32 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN CÔNG THƯƠNG CHI NHÁNH BẠC LIÊU ........................................................................................................................ 33 2.1. Giới thiệu về Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu ....................................................................................................... 33 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .................................................................. 33 2.1.2. Kết quả kinh doanh của Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu .......................... 34 2.2. Thực trạng quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu .................................................................... 39 2.2.1. Tình hình dư nợ và nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công vi Thương – Chi nhánh Bạc Liêu ................................................................................. 39 2.2.2. Môi trường pháp lý cho hoạt động quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu ............................................ 44 2.2.3. Thực trạng quản lý nợ xấu tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu giai đoạn 2014 – 2017 .............................................................................................................. 48 2.3. Đánh giá thực trạng quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu ............................................................ 55 2.3.1. Kết quả đạt được ............................................................................................. 55 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân trong hoạt động quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu ......................... 57 2.3.2.1. Hạn chế trong công tác quản lý nợ xấu tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu ......................................................................................................... 57 2.3.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý nợ xấu tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu ................................................................ 58 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ....................................................................................... 63 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN CÔNG THƯƠNG CHI NHÁNH BẠC LIÊU....................................................................................... 64 3.1. Định hướng hoạt động kinh doanh và quản lý nợ xấu của Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu đến năm 2025 ....................................................................... 64 3.1.1. Định hướng hoạt động kinh doanh của Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu ... 64 3.1.2. Định hướng quản lý nợ xấu tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu ............... 65 3.2. Giải pháp tăng cường quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu ..................................................... 66 3.2.1. Nâng cao chất lượng thẩm định và phân tích tín dụng góp phần giảm nợ xấu cho chi nhánh ............................................................................................................ 66 3.2.2. Chi nhánh phải tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy trình tín dụng ............................................................................................................ 68 3.2.3. Nâng cao trình độ cán bộ tại chi nhánh .......................................................... 70 3.2.4. Tuân thủ quy trình tín dụng và tăng cường biện pháp thu hồi và xử lý nợ xấu .................................................................................................................................. 71 vii 3.3. Một số kiến nghị ............................................................................................... 72 3.3.1. Đối với Chính phủ .......................................................................................... 72 3.3.1.1. Đảm bảo môi trường vĩ mô ổn định và bền vững ............................. 72 3.3.1.2. Ban hành các chính sách hỗ trợ hoạt động xử lý nợ tại các ngân hàng thương mại ..................................................................................................... 73 3.3.1.3. Phát triển thị trường mua bán nợ ...................................................... 74 3.3.2. Đối với Ngân hàng nhà nước Việt Nam ......................................................... 75 3.3.2.1. Nâng cao chất lượng thanh tra giám sát hoạt động của ngân hàng thương mại ..................................................................................................... 75 3.3.2.2. Phát triển hạ tầng thông tin tín dụng ................................................. 76 3.3.2.3. Phối hợp với các Ban/Ngành khác trong việc đẩy mạnh xử lý tài sản đảm bảo .......................................................................................................... 77 3.3.3. Đối với Hội sở chính Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương .................................................................................................................................. 77 3.3.3.1. Hoàn thiện mô hình quản lý rủi ro tín dụng...................................... 77 3.3.3.2. Áp dụng phương pháp phân loại nợ có khả năng cảnh báo sớm rủi ro tín dụng .......................................................................................................... 79 3.3.3.3. Phát triển công nghệ ngân hàng ........................................................ 79 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ....................................................................................... 81 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 82 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 83 viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tiếng Anh CBCNV CBTD CKH CNTT DNNVV HĐQT IAS IMF KKH KHTH NHNN NHTM NPL NVTD QLRR RRTD TCTD TDNH TMCP TSBĐ XLNX VAMC WTO Tiếng Việt Cán bộ công nhân viên Cán bộ tín dụng Có kỳ hạn Công nghệ thông tin Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hội đồng quản trị International Accounting Standards International Monetary Fund Non Performing Loan Vietnam Asset Management company World Trade Organization Chuẩn mực kế toán quốc tế Quỹ tiền tệ quốc tế Không kỳ hạn Kế hoạch tổng hợp Ngân hàng Nhà nước Ngân hàng thương mại Nợ xấu ngân hàng Nhân viên tín dụng Quản lý rủi ro Rủi ro tín dụng Tổ chức tín dụng Tín dụng ngân hàng Thương mại cổ phần Tài sản bảo đảm Xấu lý nợ xấu Cty TNHH MTV Quản lý tài sản của các TCTD Tổ chức Thương mại Thế giới ix DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU Trang Bảng 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu giai đoạn 2014 – 2017 ..................................................................................................... 35 Bảng 2.2: Cơ cấu dư nợ theo nhóm nợ của Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu giai đoạn 2014 – 2017 ..................................................................................................... 40 Bảng 2.3: Nợ xấu tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu giai đoạn 2014 – 2017 .... 41 Bảng 2.4: Cơ cấu nợ xấu theo thời gian tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu giai đoạn 2014 – 2017 ..................................................................................................... 42 Bảng 2.5: Cơ cấu nợ xấu theo ngành tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu giai đoạn 2014 – 2017 ..................................................................................................... 43 Bảng 2.6: Cơ cấu nợ xấu theo thành phần kinh tế tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu ........................................................................................................................... 43 Bảng 2.7: Cơ cấu nợ xấu của Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu theo hình thức đảm bảo ............................................................................................................................ 44 x DANH MỤC CÁC BIỂU ĐÔ Trang Biểu đồ 2.1: Dư nợ của Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu giai đoạn 2014 – 2017 .............................................................................. Error! Bookmark not defined.39 1 GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI 1.1. Đặt vấn đề Trong thời gian qua, hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam đã phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, trong đó điển hình là vấn đề nợ xấu. Nợ xấu đã trở thành một nỗi lo thường trực của nhiều ngân hàng thương mại không chỉ ở trên thế giới mà còn ở hệ thống các tổ chức tín dụng, các ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Do vậy, quản lý nợ xấu là bước đi quan trọng trong quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng. Nhiều hội thảo đã tập trung bàn luận những vấn đề như: thực trạng nợ xấu tại các ngân hàng Việt Nam; nguyên nhân gây ra nợ xấu; những biện pháp tháo gỡ, cơ chế xử lý nợ và kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới. Ngoài ra, những vấn đề như nguồn tài chính xử lý nợ, cách thức giải cứu của Chính phủ, có nên tìm một định chế mới để tham gia vào quá trình xử lý nợ xấu cũng được đề cập tới. Thực tế, những bất cập trong phân loại nợ, vấn đề chuyển nợ, vấn đề đạo đức nghề nghiệp làm nảy sinh nợ xấu tại các ngân hàng khiến nợ xấu có mức cao như hiện nay. Dù nợ xấu ở mức nào thì hiện tại, đã và đang ảnh hưởng không nhỏ đến điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, đến lưu thông dòng vốn vào nền kinh tế, tính an toàn, hiệu quả kinh doanh của chính các ngân hàng. Việc xử lý nợ xấu không tốt hay để xảy ra tình trạng nợ xấu diễn biến phức tạp sẽ ảnh hưởng đến tính an toàn, hiệu quả trong hoạt động kinh doanh tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay. Theo Báo cáo tổng quan thị trường tài chính năm 2016 của Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, dù tỷ lệ nợ xấu ghi nhận mức giảm, song nợ chờ xử lý (bán cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng VAMC) và nợ xấu tiềm ẩn vẫn lớn. Nợ xấu đang là một trong những vấn đề rất được quan tâm nghiên cứu hiện nay, đặc biệt các nhà nghiên cứu chú trọng tìm ra những cách thức xử lý nợ xấu góp phần mang lại sự ổn định của hệ thống ngân hàng. Theo Reinhart và Rogoff (2010); Nkusu (2011) và Louzis và ctg (2012), nợ xấu được xem là dấu hiệu cảnh báo cho cuộc khủng hoảng tài chính trong tương lai nếu không theo dõi và xử lý kịp thời. Quản lý nợ xấu của các ngân hàng thương mại (NHTM) là vấn đề quan tâm hàng đầu của toàn hệ thống ngân hàng từ nhiều năm nay, bởi đây được coi như “cục 2 máu đông” có thể làm tắc nghẽn “mạch máu” của nền kinh tế. Từ năm 2012, vấn đề nợ xấu đã được Chính phủ đặc biệt quan tâm, chỉ đạo hệ thống ngân hàng quyết liệt thực hiện, đến nay đã mang lại nhiều kết quả khả quan, tạo nền tảng cho những chuyển biến tích cực trong thời gian tới…Đặc biệt gần đây, ngân hàng Nhà nước Việt đã ban hành Nghị quyết 42/2017/QH14 (Nghị quyết 42) ngày 15/08/2017 về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD. Nghị quyết 42 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng ra đời được kỳ vọng sẽ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bất cập trong các quy định của pháp luật về xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm của tổ chức tín dụng, thúc đẩy nhanh quá trình xử lý nợ xấu trong hệ thống ngân hàng, đảm bảo sự an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng nói riêng và nền kinh tế nói chung, qua đó góp phần khơi thông nguồn vốn phục vụ phát triển kinh tế đất nước. Bên cạnh những chuyển biến tích cực trong công tác quản lý nợ xấu tại các ngân hàng thời gian qua cũng còn có những hạn chế, tồn tại cần có sự phối hợp, vào cuộc đồng bộ của các cơ quan hữu quan triển khai nhiều giải pháp thiết thực. Đây là những yêu cầu đặt ra trong bối cảnh triển khai quản lý nợ xấu hiện nay cần giải quyết. 1.2. Tính cấp thiết của đề tài Sau 30 năm hình thành và phát triển, Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương (Saigonbank) đã không ngừng vượt qua những khó khăn và thách thức, tận dụng được cơ hội để hoàn thiện mình và vươn lên, tăng trưởng không chỉ về quy mô, tài sản, huy động, cho vay mà còn về mạng lưới hoạt động cũng như có nhiều đóng góp cho nền kinh tế.Từ nguồn vốn điều lệ ban đầu chỉ ở mức 650 triệu đồng (năm 1987) đến nay vốn điều lệ của Saigonbank đã đạt con số 3.080 tỷ đồng. Mạng lưới hoạt động, từ 1 cơ sở và 1 chi nhánh của thời kỳ đầu, hiện nay Saigonbank đã mở rộng 90 điểm giao dịch trên toàn quốc, tỷ lệ nợ xấu đến 31.12.2017 của Saigonbank là 2,97% tổng dư nợ. Tại Bạc Liêu, thế mạnh là nông nghiệp gắn với các sản phẩm chủ lực là trồng trọt và chế biến hàng hoá nông sản, nuôi trồng thủy sản, tiềm ẩn nhiều rủi ro về thị trường và rủi ro về giá cả đầu ra, kể cả rủi ro liên quan đến những yếu tố khách quan như mất mùa do thiên tai, hạn hán… dễ dẫn đến thua lỗ, ảnh hưởng xấu đến tín dụng 3 ngân hàng. Bạc Liêu có 16 chi nhánh ngân hàng và 58 phòng giao dịch tại thành phố và các huyện. Trong môi trường hoạt động như vậy, các tổ chức tín dụng phải cạnh tranh gay gắt với nhau về lãi suất, chính sách cấp tín dụng, cũng như nới lỏng quy trình và thủ tục cho vay để giành giật thị phần và chiếm lĩnh thị trường. Điều này có thể sẽ làm giảm chất lượng tín dụng và gia tăng nợ xấu. Trong thời gian qua, Saigonbank Chi nhánh Bạc Liêu mặc dù đã áp dụng nhiều biện pháp để nâng cao chất lượng tín dụng và xử lý nợ xấu như: Tăng cường chức năng kiểm tra, kiểm soát nội bộ, chấn chỉnh công tác cán bộ, điều chỉnh cơ cấu tín dụng, …nhưng nợ xấu vẫn phát sinh và có dấu hiệu gia tăng. Chính vì vậy, việc quản lý để ngăn ngừa những khoản nợ xấu phát sinh cũng như có các biện pháp để xử lý và tài trợ rủi ro tín dụng đã và đang thành vấn đề rất được quan tâm tại các NHTM hiện nay, trong đó có Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu. Chi nhánh cần phải có những giải pháp phù hợp hơn nữa để xử lý nợ xấu trong thời gian tới mà quan trọng hơn hết là xử lý nợ xấu phải luôn gắn liền với ngăn ngừa nợ xấu phát sinh trong tương lai cũng như tài trợ cho rủi ro tín dụng. Nhận thức được tầm quan trọng đó mà đề tài “Quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu” đã được tác giả lựa chọn làm đề tài nghiên cứu. 1.3. Mục tiêu của đề tài 1.3.1. Mục tiêu chung Đề xuất các giải pháp và kiến nghị để tăng cường công tác quản lý nợ xấu, từ đó giúp Saigonbank - Chi nhánh Bạc Liêu phát triển bền vững. 1.3.2. Mục tiêu cụ thể − Phân tích và đánh giá thực trạng nợ xấu và quản lý nợ xấu tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu, phân tích những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân. − Đề xuất giải pháp và kiến nghị nhằm góp phần tăng cường công tác quản lý nợ xấu tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu. 4 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề lý luận thực tiễn về quản lý nợ xấu tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu. 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu − Không gian nghiên cứu: Tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu. − Thời gian nghiên cứu: Giai đoạn 2014 -2017 1.5. Câu hỏi nghiên cứu − Cơ sở lý luận cho vấn đề quản lý nợ xấu tại ngân hàng thương mại là gì? − Thực trạng quản lý nợ xấu tại Saigonbank - Chi nhánh Bạc Liêu như thế nào? Có những tồn tại hạn chế và nguyên nhân gì trong hoạt động quản lý nợ xấu tại Chi nhánh? − Giải pháp và kiến nghị nào sẽ góp phần tăng cường công tác quản lý nợ xấu tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu trong thời gian tới. 1.6. Phương pháp nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu của đề tài, tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp thống kê: Số liệu được thu thập từ báo cáo tổng kết hoạt động kinh doanh của Sagonbank – Chi nhánh Bạc Liêu, báo cáo tài chính, bản công bố thông tin, báo cáo thường niên một số NHTM, tạp chí chuyên ngành kinh tế, tài chính ngân hàng và xử lý thông tin về thực trạng xử lý nợ xấu tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu. Phương pháp phân tích số liệu thứ cấp: Trong quá trình nghiên cứu, các thông tin báo cáo về nợ xấu và quản lý nợ xấu được tác giả thu thập dưới dạng các báo cáo tổng hợp được ngân hàng công bố. Trong đó có các nội dung về nợ xấu thuộc các nhóm ngành nghề, đối tượng khách hàng nào. Các số liệu được tác giả chọn lọc, xử 5 lý và đưa vào nghiên cứu này dưới dạng các bảng thống kê. − Phương pháp tổng hợp, so sánh được sử dụng việc phân tích thực trạng và đánh giá hoạt động quản lý nợ xấu tại Saigonbank – Chi nhánh Bạc Liêu từ đó tổng hợp, rút kinh nghiệm làm tiền đề, cơ sở để đưa ra các giải pháp tăng cường hiệu quả trong công tác quản lý nợ xấu. 1.7. Đóng góp của đề tài Luận văn có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn tại Chi nhánh, cụ thể: Về lý luận: Làm rõ lý thuyết về nợ xấu và quản lý nợ xấu tại các NHTM, trong đó tác giả cũng đã đưa ra cơ sở lý luận về bản chất và hậu quả của nợ xấu, các nhân tố tác động đến nợ xấu, mô hình quản lý nợ xấu của NHTM các nước trên thế giới và bài học cho Saigonbank. Về thực tiễn: Luận văn đã tập hợp được những đề xuất và đưa ra hệ thống giải pháp, kiến nghị đồng bộ và mang tính khả thi nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý nợ xấu. Đồng thời, luận văn cũng nhấn mạnh việc các nhà quản trị ngân hàng tại chi nhánh cần hiểu rõ hơn các nhân tố tác động đến nợ xấu, từ đó đưa ra những chiến lược và chính sách phù hợp trong việc quản lý nợ xấu nhằm nâng cao chất lượng tín dụng giúp nâng cao khả năng cạnh tranh và tính bền vững đối với hoạt động cho vay trong điều kiện hiện nay và giúp phát triển mạnh trong tương lai. 1.8. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước − Nghiên cứu của Nguyễn Thị Hoài Phương (2013), Quản lý nợ xấu tại ngân hàng thương mại Việt Nam. Luận án đã hệ thống hoá cơ sở lý luận về nợ xấu và quản lý nợ xấu tại các NHTM, nghiên cứu kinh nghiệm về quản lý nợ xấu tại một số ngân hàng trên thế giới; làm rõ thực trạng nợ xấu và quản lý nợ xấu tại các NHTM Việt Nam và đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường quản lý nợ xấu tại các NHTM Việt Nam. − Nghiên cứu của Lê Thị Thuỳ Vân (2017), Xử lý nợ xấu ở Việt Nam: Thực trạng và những vấn đề đặt ra. Nghiên cứu đã phân tích được thực trạng xử lý nợ xấu tại Việt Nam giai đoạn 2007 – 2016. Từ đó, nghiên cứu đã chỉ ra những vấn đề còn tồn tại trong công tác xử lý nợ xấu ảnh hưởng đến quá trình mua và thu hồi nợ, trong 6 đó nổi bật là những vấn đề về nguồn lực xử lý nợ, khuôn khổ pháp lý xử lý tài sản đảm bảo liên quan đến nợ xấu và thị trường mua bán nợ chưa phát triển và thiếu cạnh tranh, quá trình xử lý tài sản đảm bảo của các khoản nợ xấu của WAMC và các tổ chức tín dụng còn nhiều tồn tại vướng mắc pháp lý, Sự phối hợp giữa VAMC và các TCTD chưa hiệu quả khiến tốc độ xử lý nợ còn chậm trong khi các TCTD không tích cực bán nợ cho VAMC. Trên cơ sở đó, nghiên cứu đã đề xuất giải pháp để tạo điều kiện thuận lợi cho việc xử lý nợ xấu tại Việt Nam. Đáng chú ý là giải pháp về hoàn thiện khung khổ pháp lý điều tiết tất cả các hoạt động trong xử lý nợ xấu, đảm bảo tính minh bạch, bình đẳng cho các tổ chức. Bên cạnh đó, cũng cần hoàn thiện khung khổ pháp lý đối với các thủ tục liên quan đến tài sản đảm bảo, thu hồi nợ, thu giữ tài sản, phát mại tài sản, thị trường mua - bán nợ... − Nghiên cứu của Nguyễn Thị Hồng Vinh (2017) “Nợ xấu của hệ thống các ngân hàng thương mại Việt Nam”, Mục tiêu của nghiên cứu là tìm hiểu nợ xấu của các NHTM Việt Nam - các nguyên nhân và ảnh hưởng của nợ xấu. Thông qua nghiên cứu của mình tác giả đã: (1) Đánh giá các nguyên nhân gây ra nợ xấu của các NHTM Việt Nam. Để đạt được mục tiêu nghiên cứu này, tác giả đưa ra các câu hỏi nghiên cứu như sau: Các yếu tố đặc thù của ngân hàng, yếu tố đặc thù ngành và yếu tố kinh tế vĩ mô có tác động đến nợ xấu của các NHTM Việt Nam hay không? Chiều hướng cũng như mức độ tác động của các yếu tố đó như thế nào? Đây là vấn đề luận án xác định cần phải tìm hiểu và trả lời trong nghiên cứu này. Bên cạnh đó, nghiên cứu thực hiện việc đánh giá ảnh hưởng dài hạn của các yếu tố đặc thù và yếu tố vĩ mô đến nợ xấu của các NHTM Việt Nam. Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu này, tác giả nghiên cứu các yếu tố đặc thù ngân hàng, yếu tố đặc thù ngành hay các yếu tố kinh tế vĩ mô có tác động dài hạn đến nợ xấu của NHTM Việt Nam; Mục tiêu thứ hai là phân tích tác động của nợ xấu đến hiệu quả chi phí, hiệu quả lợi nhuận, an toàn vốn và tăng trưởng tín dụng của các NHTM Việt Nam. Để đạt được mục tiêu này, tác giả tìm hiểu: Nợ xấu có ảnh hưởng như thế nào đến hiệu quả chi phí và hiệu quả lợi nhuận của các NHTM Việt Nam? Nợ xấu gia tăng có làm giảm an toàn vốn và làm giảm tăng trưởng tín dụng của hệ thống NHTM Việt Nam? Tóm lại, trên cơ sở xác định nguyên nhân và hậu quả của nợ xấu tại hệ thống NHTM Việt Nam, 7 nghiên cứu đề xuất các giải pháp hạn chế nợ xấu đối với hệ thống NHTM Việt Nam. Đồng thời, kiến nghị cải cách các chính sách kinh tế vĩ mô, cải cách khuôn khổ giám sát tài chính chặt chẽ nhằm ngăn ngừa khủng hoảng của hệ thống ngân hàng trong tương lai. − Nghiên cứu của Phan Thị Thu Hà, Phạm Thị Bích Duyên (2016), Bàn thêm về xử lý nợ xấu. Nghiên cứu đã chỉ ra cách thức các tổ chức tín dụng thực hiện để xử lý nợ xấu như: Đòi nợ khách hàng, bán tài sản đảm bảo của khách hàng hoặc đòi người bảo lãnh, khởi kiện khách hàng, phát mãi doanh nghiệp, xử lý bằng dự phòng, bán nợ…. Trong đó, nghiên cứu đi sâu vào phân tích 2 biện pháp là Xử lý bằng dự phòng và bán nợ. Đồng thời nghiên cứu cũng đề xuất giải pháp tăng cường hiệu quả trong việc xử lý nợ. − Nghiên cứu của Nguyễn Hà Thành (2013), Quản lý nợ xấu tại ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam – Chi nhánh 5 TP HCM. Nghiên cứu tập trung làm rõ các nội dung về cơ chế, quy định, quy trình, quản lý nợ xấu trên thế giới để rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Qua đó tìm hiểu thực trạng nợ xấu và quản lý nợ xấu cũng như biện pháp xử lý nợ xấu của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh 5, từ đó đề ra giải pháp để nâng cao khả năng quản lý nợ xấu tại chi nhánh. Hạn chế của đề tài là các giải pháp đưa ra chỉ dừng lại ở việc kiện toàn các quy trình biện pháp quản lý nợ xấu tại chi nhánh, mà chưa đề xuất các biện pháp kiểm soát cũng như tài trợ rủi ro cho chi nhánh. Mặc dù nợ xấu và quản lý nợ xấu tại ngân hàng là chủ đề không mới và đã có khá nhiều các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến chủ đề này. Nhưng mỗi công trình nghiên cứu phản ánh những góc nhìn khác nhau về thực trạng quản lý nợ xấu tại ngân hàng. Mỗi chi nhánh ngân hàng khác nhau sẽ có cách thức, chiến lược quản lý nợ xấu và nâng cao chất lượng tín dụng, tình hình hoạt động kinh doanh khác nhau, và các ngân hàng sẽ có những giải pháp khác nhau mang tính đặc thù trong công tác quản lý nợ xấu. Trên cơ sở tiếp cận và kế thừa những nghiên cứu trước, tác giả đi sâu tìm hiểu, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nợ xấu gắn liền với đặc điểm hoạt động kinh doanh tại Chi nhánh cũng như phù hợp với chương trình hành động của Chính phủ và Nghị quyết 42 về xử lý nợ xấu của Quốc hội. 8 1.9. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được cấu trúc thành 3 chương: − Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý nợ xấu tại ngân hàng thương mại − Chương 2: Thực trạng quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu − Chương 3: Giải pháp tăng cường quản lý nợ xấu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Công Thương – Chi nhánh Bạc Liêu