Tài liệu Quản lý nhà nước về thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh phú thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG NGUYỄN DUY HÀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Phú Thọ, năm 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO UBND TỈNH PHÚ THỌ TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG NGUYỄN DUY HÀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Thị Lý Phú Thọ, năm 2020 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, nội dung, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng xin cam kết chắc chắn rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc, bản luận văn này là nỗ lực, kết quả làm việc của cá nhân tôi. Phú Thọ, ngày tháng 3 năm 2020 Tác giả Nguyễn Duy Hà ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến các thầy, cô giáo giảng dạy chương trình cao học của Trường Đại học Hùng Vương đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến TS. Phạm Thị Lý - người đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để tôi có thể hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn các cán bộ, lãnh đạo Văn phòng huyện ủy, Văn phòng UBND tỉnh Phú Thọ, Sở Công thương, Trung tâm khuyến công và tư vấn phát triển công thương... đã tạo điều kiện để tôi hoàn thành luận văn này. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn cơ quan chủ quản, gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này./.. iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG, HÌNH, HỘP ......................................................................... iv DANH MỤC VIẾT TẮT .......................................................................................... v MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ .................................................................................10 1.1. Những vấn đề chung về thương mại điện tử.................................................. 10 1.1.1. Quan niệm về thương mại điện tử ................................................................... 10 1.1.2 Các đặc trưng của thương mại điện tử ............................................................. 11 1.1.3. Phân loại thương mại điện tử .......................................................................... 12 1.1.4. Vai trò của thương mại điện tử ....................................................................... 15 1.1.5 Quan niệm về phát triển thương mại điện tử ................................................... 17 1.2 Quản lý nhà nước về thương mại điện tử ....................................................... 18 1.2.1 Khái niệm quản lý nhà nước về thương mại điện tử ........................................ 18 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về thương mại điện tử ......................................... 19 1.2.3 Các nhân tố ảnh hưởng tới quản lý nhà nước về thương mại điện tử .............. 22 1.3 Kinh nghiệm quản lý nhà nước về thương mại điện tử và bài học rút ra cho tỉnh Phú Thọ ............................................................................................................ 24 1.3.1 Kinh nghiệm quản lý nhà nước về thương mại điện tử ở các địa phương ....... 24 1.3.2 Bài học rút ra cho tỉnh Phú Thọ ....................................................................... 28 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ .....................................................30 2.1 Khái quát về đặc điểm tỉnh Phú Thọ.............................................................. 30 2.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội ................................................................................ 30 2.1.2. Đặc điểm tự nhiên ........................................................................................... 31 2.1.3. Đặc điểm văn hóa ............................................................................................ 31 2.2. Thực trạng công tác quản lý nhà nước về phát triển thương mại điện tử iv trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ...................................................................................... 32 2.2.1 Công tác lập quy hoạch, kế hoạch phát triển thương mại điện tử của chính quyền tỉnh Phú Thọ ................................................................................................... 32 2.2.2 Tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển thương mại điện tử của tỉnh Phú Thọ..39 2.2.3 Quán triệt và xây dựng các chính sách phát triển thương mại điện tử của chính quyền tỉnh Phú Thọ ................................................................................................... 50 2.2.4 Kiểm tra, giám sát thực hiện quy hoạch, kế hoạch của chính quyền tỉnh Phú Thọ……. ................................................................................................................... 53 2.2.5. Đánh giá của các tổ chức, cá nhân về QLNN đối với phát triển TMĐT trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ................................................................................................. 55 2.3. Đánh giá chung về quản lý nhà nước phát triển thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh Phú Thọ .............................................................................................. 60 2.3.1 Những thành tựu............................................................................................... 60 2.3.2 Những hạn chế ................................................................................................. 61 2.3.3 Nguyên nhân của hạn chế ................................................................................ 62 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ ...................................................................................................................................66 3.1. Định hướng và mục tiêu về phát triển thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh Phú Thọ .................................................................................................................... 66 3.1.1 Định hướng phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh ................................................ 66 3.1.2 Định hướng phát triển thương mại điện tử của tỉnh Phú Thọ .......................... 67 3.2. Quan điểm quản lý nhà nước về thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh Phú Thọ… ........................................................................................................................ 68 3.3. Giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ..................................................................................................... 69 3.3.1 Xây dựng kế hoạch phát triển thương mại điện tử hằng năm .......................... 69 3.3.2 Tăng cường thực hiện công tác truyền thông ................................................... 70 3.3.3 Mở rộng đối tượng đào tạo, tập huấn TMĐT .................................................. 73 3.3.4 Đa dạng hóa và mở rộng các hoạt động ứng dụng công nghệ thương mại điện v tử……….................................................................................................................... 75 3.3.5 Triển khai ngay công tác kiểm tra, giám sát ................................................... 77 PHẦN III: KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ .................................................................80 1. Kết luận ................................................................................................................ 80 2. Kiến nghị với các Sở, ban ngành ....................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................83 PHỤ LỤC.................................................................................................................85 vi DANH MỤC BẢNG, HÌNH, HỘP Bảng Bảng 2.1: Kết quả khảo sát công tác lập quy hoạch phát triển thương mại điện tử của tỉnh Phú Thọ .......................................................................................................36 Bảng 2.2: Kết quả khảo sát công tác lập kế hoạch phát triển thương mại điện tử của tỉnh Phú Thọ ..............................................................................................................38 Bảng 2.3: Kết quả triển khai hoạt động tuyên truyền về phát triển thương mại điện tử của Tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2019 .............................................................41 Bảng 2.4: Kết quả khảo sát về công tác tuyên truyền phát triển thương mại điện tử đến người dân của tỉnh Phú Thọ ...............................................................................41 Bảng 2.5: Tình hình đào tạo huấn luyện cán bộ làm công tác phát triển thương mại điện tử của tỉnh Phú Thọ (2015-2019) ......................................................................43 Bảng 2.6: Kết quả khảo sát công tác triển khai đào tạo phát triển thương mại điện tử của tỉnh Phú Thọ ...................................................................................................43 Bảng 2.7: Tình hình hỗ trợ ứng dụng thương mại điện tử cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ (2015-2019) ............................................................................45 Bảng 2.8: Kết quả khảo sát hỗ trợ ứng dụng thương mại điện tử cho các doanh nghiệp của tỉnh Phú Thọ ...........................................................................................46 Bảng 2.9: Kết quả hoạt động của Sàn giao dịch TMĐT tỉnh Phú Thọ .....................48 Bảng 2.10: Kết quả khảo sát ứng dụng thương mại điện tử của tỉnh Phú Thọ .........50 Bảng 2.11: Kết quả khảo sát công tác ban hành chính sách của địa phương trong phát triển thương mại điện tử của tỉnh Phú Thọ .......................................................53 Bảng 2.12: Tình hình thực hiện công tác tổng kết hoạt động TMĐT .......................54 Bảng 2.13: Tình hình nhân sự quản lý TMĐT của Sở Công thương Phú Thọ .........63 Hình Hình 2.1: Kết quả khảo sát về công tác kiểm tra, kiểm soát TMĐT ........................55 Hình 2.2: Tình hình nhân lực được đào tạo về TMĐT trong các doanh nghiệp, hộ sản xuất ......................................................................................................................56 Hình 2.3: Tình hình nhận thức về lợi ích của TMĐT trong các doanh nghiệp, hộ sản vii xuất ............................................................................................................................56 Hình 2.4: Tình hình đánh giá của hộ sản xuất, DN về QLNN trong TMĐT ............57 Hình 2.5: Tình hình sử dụng internet của người dân ................................................57 Hình 2.6: Tình hình mua sắm online của người dân .................................................58 Hình 2.7: Các mối lo ngại khi mua sắm online của người dân .................................59 Hình 2.8: Kinh phí phân bổ cho phát triển TMĐT hằng năm ...................................63 Hộp Hộp 2.1: Kết quả phỏng vấn 1 ..................................................................................59 Hộp 2.2: Kết quả phỏng vấn 2 ..................................................................................60 viii DANH MỤC VIẾT TẮT Viết tắt Nghĩa đầy đủ CP Chính phủ DN Doanh nghiệp HTX Hợp tác xã QLNN Quản lý nhà nước TMĐT Thương mại điện tử UBND Ủy ban nhân dân DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa CBQL Cán bộ quản lý CNTT Công nghệ thông tin XTTM Xúc tiến thương mại 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài “ Thương mại điện tử (TMĐT) được hiểu là việc thực hiện hoạt động kinh doanh qua các phương tiện điện tử, dựa trên việc xử lý và truyền dữ liệu điện tử dưới dạng text, âm thanh và hình ảnh. Thương mại điện tử ngày nay ngày càng trở ” nên phổ biến hơn, được sử dụng ngày càng nhiều hơn trong các giao dịch giữa người mua, người bán thậm chí là các giao dịch hành chính. Nhờ sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của Internet, công nghệ thông tin thì các giao dịch thương mại điện tử ngày càng thực hiện nhanh chóng và đơn giản hơn, tạo ra nhiều sự thuận tiện cho người dân, doanh nghiệp. Trong những năm gần đây, cuộc cách mạng 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ. “ TMĐT đã mang lại những lợi ích to lớn cho doanh nghiệp, chính phủ, người tiêu dùng và xã hội. Thương mại điện tử đã vượt ra khỏi lĩnh vực thương mại, ngày càng tác động đến các lĩnh vực khác và hứa hẹn mang lại những thay đổi to lớn và sâu sắc mọi mặt đời sống xã hội loài người. Thương mại điện tử ngày càng được sự quan tâm của các chính phủ, doanh nghiệp, người tiêu dùng và đang trở thành một công cụ hữu hiệu trong quá trình toàn cầu hoá và trong xây dựng nền kinh tế số. ” Xác định thương mại điện tử có nhiều tiềm năng phát triển, thời gian qua, tỉnh Phú Thọ đã chỉ đạo các cấp, ngành và các tổ chức, đơn vị triển khai nhiều giải pháp, hoạt động hỗ trợ, đẩy mạnh phát triển TMĐT, từng bước giúp cho người bán, người mua hàng tại địa phương có thể nhanh chóng tiếp cận thị trường, có thị trường rộng khắp hơn, nhanh chóng thực hiện mua bán với chi phí thấp hơn, sản xuất, giới thiệu, quảng bá, tìm kiếm đối tác, thanh toán nhanh chóng, chính xác và tiện lợi. Điển hình như Kế hoạch số 3967/KH-UBND về phát triển Thương mại điện tử tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2016-2020. Với định hướng phát triển thương mại điện tử nhanh chóng, bền vững, trở thành kênh thương mại phổ biến không chỉ đối với các doanh nghiệp mà còn trong lĩnh vực hành chính nhà nước của địa phương, Sở Công thương đã xây dựng kế hoạch đẩy mạnh phát triển TMĐT, trong đó phối hợp với Cục TMĐT và Kinh tế số 2 - Bộ Công thương tập huấn, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực TMĐT cho các cán bộ quản lý, DN, hợp tác xã đang hoạt động, kinh doanh trên địa bàn tỉnh về các giải pháp hỗ trợ DN online; thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong TMĐT, hướng dẫn mua sắm an toàn; quy trình thông báo/đăng ký website với Bộ Công thương; phân biệt các loại hình kinh doanh mạng xã hội... Hiện nay, theo chỉ số thương mại điện tử năm 2019 do Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam thực hiện, “Phú Thọ xếp hạng thứ 22 trên 54 tỉnh thành của cả nước. Sàn giao dịch thương mại điện tử của Tỉnh mới có 52 doanh nghiệp lập gian hàng với 137 sản phẩm thuộc các lĩnh vực như: Sản phẩm công nghiệp xây dựng, dịch vụ lưu trú và du lịch; sản phẩm hoa, quà tặng, đồ chơi; sản phẩm thiết bị nội thất, ngoại thất; đồ uống; thời trang mỹ phẩm và các dịch vụ khác. Phong trào đã lên nhưng về cơ bản việc ứng dụng thương mại điện tử để bán hàng, mở rộng thị trường kinh doanh của các doanh nghiệp tỉnh Phú Thọ vẫn chưa hiệu quả” (Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam). Tuy nhiên, hiện nay hiệu quả ứng dụng TMĐT tại các doanh nghiệp tại Phú Thọ còn chưa cao. Hầu hết các DN mới chỉ tiến hành quảng bá, truyền thông sản phẩm mà chưa chú trọng khâu tiêu thụ, công tác quản lý đối với loại hình kinh doanh này còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng phát triển mạnh trên thị trường như hiện nay Xuất phát từ các lý do trên, tác giả đã lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nước về thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh Phú Thọ” cho luận văn thạc sỹ của mình. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở phân tích thực trạng QLNN về TMĐT trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, từ đó đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về TMĐT trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đến năn 2019 và tầm nhìn đến năm 2030,. 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về TMĐT và quản lý nhà nước về thương mại điện tử. - Đánh giá và phân tích thực trạng QLNN về TMĐT trên địa bàn tỉnh Phú Thọ 3 - Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường QLNN về TMĐT trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quản lý nhà nước về thương mại điện tử. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn tiếp cận dưới góc độ QLNN về thương mại điện tử bao gồm: (i) Lập quy hoạch, kế hoạch phát triển TMĐT; (iii) Ban hành và thực thi các chính sách phát triển TMĐT; (i) Tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển TMĐT; (iv) kiểm tra, giám sát thực hiện quy hoạch, kế hoạch. - Về không gian: Tại tỉnh Phú Thọ - Về thời gian: + Số liệu thứ cấp thu thập trong 5 năm (2015-2019) + Số liệu sơ cấp (điều tra) năm 2019 4. Quan điểm, phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 4.1 Quan điểm nghiên cứu Tuân thủ quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin Tuân thủ chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của nhà nước Việt Nam về quản lý nhà nước về thương mại điện tử 4.2. Phương pháp tiếp cận Phương pháp tiếp cận từ lý thuyết đến thực tiễn: được tác giả thực hiện để tổng hợp lý thuyết sau đó áp dụng các nội dung lý thuyết đã tổng hợp để phân tích thực trạng nghiên cứu tại địa bàn đã lựa chọn, từ đó rút ra các kết luận cụ thể. 4.3. Phương pháp nghiên cứu cụ thể 4.3.1. Phương pháp thu thập thông tin: + Thu thập thông tin thứ cấp: Tiến hành điều tra, thu thập thông tin, tài liệu, số liệu liên quan về cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác phát triển thương mại điện tử qua sách, báo, mạng internet, các tài liệu nghiên cứu, các đề tài khoa học 4 cấp tỉnh, cấp sở; các khóa luận tốt nghiệp và tài liệu nghiên cứu khác. Thu thập thông tin về vị trí địa lý của tỉnh, điều kiện tự nhiên, điều kiện chính trị, kinh tế - xã hội: Phú Thọ: tình hình chính trị, dân số, lao động, tốc độ tăng trưởng, tình hình hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước, tình hình hoạt động của các Sở, Ban, Ngành trực thuộc UBND tỉnh Phú Thọ, UBND các huyện, thành, trị trong tỉnh thông qua các báo cáo, quyết định, kết luận của các cơ quan chức năng… + Thu thập thông tin sơ cấp: tiến hành đều tra bằng bảng hỏi đối với các cán bộ quản lý, doanh nghiệp, hộ kinh doanh và người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Đối tượng điều tra gồm 3 nhóm 1/ Cán bộ quản lý Nhà nước: cán bộ phụ trách phát triển thương mại điện tử của chính quyền Tỉnh Phú Thọ. Phương pháp chọn mẫu chính xác. Số lượng cán bộ quản lý được khảo sát là 20 người. Nội dung điều tra bao gồm các đánh giá về công tác quản lý nhà nước đối với phát triển TMĐT của tỉnh Phú Thọ. 2/ Doanh nghiệp, hộ kinh doanh: có tham gia vào sàn giao dịch thương mại điện tử, số lượng dự kiến là 30 doanh nghiệp và 30 hộ kinh doanh có tham gia vào sàn thương mại điện tử, phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên, thuận tiện. Nội dung khảo sát tập trung đánh giá về nhận thức và năng lực phát triển TMĐT của các DN, hộ kinh doanh và đánh giá hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với phát triển TMĐT của tỉnh Phú Thọ. 3/ Người tiêu dùng: mua hàng trên sàn giao dịch thương mại điện tử tỉnh Phú Thọ, số lượng dự kiến là 100, phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên. . Nội dung khảo sát tập trung đánh giá về nhu cầu, thói quen sử dụng internet trong mua sắm, các rào cản khi tham gia thương mại điện tử. 4.3.2. Phương pháp xử lý thông tin: Hầu hết thông tin thu thập được xử lý bằng chương trình Excel trên máy vi tính. 4.3.2. Phương pháp phân tích số liệu - Phương pháp so sánh. Sự so sánh sẽ làm bật lên những nội dung cần thay đổi và nó làm cơ sở cho việc đánh giá tình hình phát triển thương mại điện tử của 5 địa phương. Trong đó, phân tích kết quả đạt được trong hoạt động phát triển thương mại điện tử giữa các năm, đánh giá, so sánh với mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội và yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế của địa phương đến năm 2025. Đồng thời, luận văn cũng sử dụng phương pháp so sánh để đánh giá công tác quản lý nhà nước về thương mại điện tử thời gian qua. Sử dụng hai phương pháp là so sánh số tuyệt đối và số tương đối để tìm ra quy luật phát triển của TMĐT trên địa bàn. + Phương pháp so sánh số tuyệt đối: so sánh số liệu các kỳ năm sau so với kỳ năm trước và số liệu kỳ năm sau so với kỳ gốc. (trong giai đoạn từ 2015 tới 2019) + Phương pháp so sánh số tương đối: được đo bằng tỷ lệ phần trăm (%) bao gồm: * Tỷ trọng: là tỷ lệ giữa số liệu thành phần và số liệu tổng hợp. Phương pháp “ chỉ rõ mức độ chiếm giữ của chỉ tiêu thành phần trong tổng số, mức độ quan trọng của chỉ tiêu tổng thể. Luận văn sử dụng so sánh tỷ trọng để đánh gia mức điểm lựa ” chọn của các tiêu chí đánh giá khi khảo sát về công tác quản lý nhà nước về thương mại điện tử. * Tỷ lệ tăng giảm: là tỷ lệ giữa mức thay đổi tuyệt đối giữa kỳ phân tích và kỳ “ gốc với kỳ gốc. Phương pháp chỉ ra tốc độ thay đổi của chỉ tiêu kinh tế so với kỳ gốc từ đó phản ảnh sự thay đổi giữa các kỳ (trong giai đoạn từ 2015 tới 2019). ” + Phương pháp so sánh bằng số bình quân: Được sử dụng nhằm tính toán số liệu trung bình theo phương pháp bình quân gia quyền để lượng hóa các đánh giá của đối tượng khảo sát về công tác quản lý nhà nước về thương mại điện tử. - Phương pháp thống kê mô tả Phương pháp này được vận dụng để mô tả tổng quát về công tác quản lý nhà nước về phát triển thương mại điện tử tại tỉnh Phú Thọ qua các năm. Thực trạng công tác phát triển thương mại điện tử Phú Thọ. Tình hình thực hiện các kế hoạch phát triển thương mại điện tử của các cơ quan quản lý. Sử dụng hệ thống các chỉ tiêu thống kê để đánh giá thực trạng phát triển thương mại điện tử của tỉnh Phú Thọ nói chung. Các chỉ tiêu bao gồm: Số đợt đào tạo cho CBQL trong lĩnh vực TMĐT, số đợt hội thảo về TMĐT được tổ chức, Số DN được hỗ trợ xây dựng website; Số 6 DN được hỗ trợ hóa đơn điện tử, chữ ký số; Hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia các sàn giao dịch thương mại điện tử nhằm quảng bá thương hiệu và giới thiệu sản phẩm; Hỗ trợ phần mềm bán hàng, phần mềm quản lý;…. - Phương pháp phân tích, tổng hợp Thông qua việc tiếp cận, hệ thống hóa số liệu, đánh giá các kết quả đạt được, phân tích từng vấn đề, từ đó rút ra kết luận cụ thể, chính xác, đồng thời đề ra các giải pháp sát với thực tế. 5. Đóng góp mới của luận văn 5.1 Về mặt lý luận và học thuật Luận văn góp phần làm sáng tỏ thêm cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với thương mại điện tử như khái niệm, nội dung, các nhân tố ảnh hưởng tới công tác quản lý nhà nước đối với thương mại điện tử. 5.2. Về mặt thực tiễn Luận văn góp phần cho thấy bức tranh thực trạng về công tác quản lý nhà nước đối với thương mại điện tử của tỉnh Phú Thọ thời gian qua. Qua đó, cung cấp các cơ sở khoa học về hoạch định chủ trương, mục tiêu và các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối với thương mại điện tử của tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới. 6. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung đề tài được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước về thương mại điện tử. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Chương 3: Định hướng và giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài “ Đào Anh Tuấn (2013), luận án tiến sỹ, quản lý nhà nước về thương mại điện tử, Trường Đại học Kinh tế quốc dân. Luận án đã nghiên cứu xây dựng và đề xuất 7 bộ tiêu chí để đánh giá hoạt động quản lý nhà nước về thương mại điện tử trên cơ sở vận dụng mô hình Outcome và phương pháp luận về đánh giá chính sách của Ngân hàng thế giới. Trên cơ sở phân tích thực trạng QLNN về TMĐT giai đoạn 2006” 2012 ở nước ta, tác giả đã đi sâu đánh giá những tồn tại trong công tác này. Cụ thể “(i) thiếu các định hướng chiến lược trong phát triển thương mại điện tử; (ii) pháp luật về thương mại điện tử chưa điều chỉnh hết nhiều lĩnh vực mới nảy sinh trong thương mại điện tử; (iii) niềm tin của người tiêu dùng đối với thương mại điện tử còn thấp; (iv) nguồn nhân lực cho thương mại điện tử còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng; (v) hoạt động kiểm tra, thanh tra thương mại điện tử chưa được chú trọng.” Đồng thời, nội dung quan trọng khác của luận án chính là đề xuất những giải pháp hoàn thiện công tác QLNN về TMĐT trong thời gian tới. Các giải pháp bao gồm: hoàn thiện các quy định về giải quyết tranh chấp trong thương mại điện tử; “ Tăng cường hoạt động đào tạo về thương mại điện tử, công nhận thương mại điện tử là một chuyên ngành chính thức trong hệ thống giáo dục quốc gia; Tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra về thương mại điện tử, thành lập thanh tra chuyên ngành về thương mại điện tử,…. ” Lưu Tiến Thuận và Trần Thị Thanh Vân (2015), bài nghiên cứu, “Các yếu tố tác động đến việc ứng dụng TMĐT của DN nhỏ và vừa (DNNVV) tại thành phố Cần Thơ”. Nhóm tác giả đã phát hiện các yếu tố bên trong ảnh hưởng tới ứng dụng TMĐT trong doanh nghiệp và các yếu tố bên ngoài thuộc về Nhà nước và thị trường. Qua nghiên cứu định lượng, nhóm tác giả chỉ ra rằng chính sách của Nhà nước là yếu tố quan trọng hàng đầu trong thúc đẩy ứng dụng TMĐT vào các DN hiện nay. Các ngành kinh doanh khác nhau cũng có mức độ tác động của các yếu tố này cũng khác nhau. Trong đó, lĩnh vực thương mại dịch vụ là lĩnh vực chịu tác động mạnh hơn cả. Ngoài ra, còn có các yếu tố tâm lý, văn hóa của khách hàng cũng tác động tới việc ứng dụng TMĐT trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Nguyễn Thị Hoan (2015), luận văn thạc sỹ, “Quản lý nhà nước về thương mại điện tử ở Việt Nam,” Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận của QLNN về TMĐT ở Việt Nam bao gồm khái niệm quản lý nhà nước về thương mại điện tử; Nội dung Quản lý nhà nước về thương mại điện tử ở Việt Nam; Các tiêu chí đánh giá quản lý nhà nước về thương mại điện tử ở 8 Việt Nam. Trên cơ sở này, tác giả phân tích thực trạng quản lý nhà nước về thương mại điện tử ở Việt Nam trên các khía cạnh: Xây dựng Chiến lược phát triển thương mại điện tử; Xây dựng chính sách và ban hành pháp luật về thương mại điện tử; Tổ chức thực hiện chiến lược phát triển thương mại điện tử; Kiểm tra, thanh tra thương mại điện tử. Tác giả cũng kiến nghị 6 giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về thương mại điện tử ở Việt Nam, bao gồm: Xây dựng chiến lược phát triển thương mại điện tử quốc gia; Hoàn thiện chính sách phát triển thương mại điện tử; Hoàn thiện pháp luật về thương mại điện tử; Tổ chức thực hiện chiến lược phát triển thương mại điện tử; Hoàn thiện hoạt động thanh tra, kiểm tra thương mại điện tử; Hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nước về thương mại điện tử ở Việt Nam. PGS.TS. Nguyễn Đình Luận (2018), Tạp chí Tài chính, Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý giám sát hoạt động thương mại điện tử,. Bài nghiên cứu đã phân tích những lợi ích của thương mại điện tử. Tác giả cũng phân tích thực trạng và tiềm năng phát triển thương mại điện tử ở Việt Nam. Theo số liệu thống kê, “hoạt động TMĐT Việt Nam năm 2017 đạt tốc độ tăng trưởng 25% so với năm 2016, dự báo năm 2018, mức tăng trưởng sẽ đạt khoảng 30%.” (Tổng cục thống kê) Qua đánh giá thực trạng, tác giả đã đánh giá những hạn chế cũng như những thách thức trong công tác quản lý giám sát hoạt động TMĐT hiện nay. Đồng thời, tác giả cũng đã đưa ra các giải pháp nhằm phát huy cao vai trò của kiểm soát, giám sát. Theo đó, tác giả cũng đã đề xuất một số giải pháp, kiến nghị cụ thể. “ Nguyễn Xuân Thủy (2016), luận án tiến sỹ, Nghiên cứu phát triển thương mại điện tử trong các doanh nghiệp dịch vụ vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Trên cơ sở đánh giá thực trạng và các nhân tố tác động đến sự phát triển thương mại điện tử, luận án đề xuất hệ thống giải pháp có tính khả thi nhằm phát triển thương mại điện tử trong các doanh nghiệp dịch vụ vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, góp phần đưa thương mại điện tử trở thành hoạt động phổ biến, nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp dịch vụ vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đặc biệt, luận án vận dụng mô hình lý thuyết TOE (Technology - Organization - Environment) vào việc đi sâu nghiên cứu phát triển thương mại điện tử trong các doanh nghiệp dịch vụ vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Luận án đã đi sâu nghiên cứu một trường hợp điển hình 9 về ứng dụng thương mại điện tử cho dịch vụ lưu trú ở tỉnh Thừa Thiên Huế. Kết quả nghiên cứu thực tiễn này đã bổ sung và làm phong phú thêm về lý thuyết phát triển thương mại điện tử và là nguồn tư liệu tham khảo hữu ích cho các doanh nghiệp muốn áp dụng thương mại điện tử nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng doanh thu, giảm chi phí, tăng lợi nhuận và phát triển bền vững. “ ” Lê Đức Trường (2016), Luận văn thạc sỹ, Một số biện pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước phát triển Thương mại điện tử tại thành phố Hải Phòng. Đề tài là một công trình có ý nghĩa thực tiễn; là tài liệu tham khảo giúp thành phố Hải Phòng nhìn thấy một phần thực trạng phát triển TMĐT thời gian qua trên địa bàn đồng thời có thể đưa ra một số biện pháp nhằm thúc đầy sự phát triển TMĐT trên địa bàn trong thời gian tới một cách có cơ sở khoa học. Đặc biệt, tác giả đã đánh giá thực trạng phát triển TMĐT tại thành phố Hải Phòng giai đoạn 2011 – 2015 đối với các cơ quan QLNN, các doanh nghiệp và người tiêu dùng trên địa bàn thành phố, từ có thể giúp cho các cấp chính quyền địa phương của thành phố xây dựng chính sách, giải pháp khoa học nhằm tằng cường công tác QLNN về TMĐT góp phần thúc đẩy phát triển TMĐT nói riêng và kinh tế - xã hội nói chung. ” Các công trình nghiên cứu trên đã cung cấp tương đối đầy đủ các nội dung cơ sở lý luận liên quan tới thương mại điện tử. Một số công trình nghiên cứu hệ thống hóa những lý luận cơ bản về quản lý nhà nước đối với thương mại điện tử. Các tác giả còn nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước đối với thương mại điện tử. Tuy nhiên, các nghiên cứu này được thực hiện ở các địa phương khác (Hà Nội, Phú Thọ) hoặc trên phạm vi vĩ mô (cả nước). Do đó, các đánh giá thực trạng và giải pháp không hoàn toàn phù hợp với tỉnh Phú Thọ do các điều kiện ảnh hưởng tới quản lý nhà nước đối với thương mại điện tử khác nhau. Như vậy, tính tới hiện tại, chưa từng có công trình nào nghiên cứu về “Quản lý Nhà nước về thương mại điện tử trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”. Do đó, luận văn của tác giả hoàn toàn không trùng lắp với các công trình đã nghiên cứu trước đây. 10 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ 1.1. Những vấn đề chung về thương mại điện tử 1.1.1. Quan niệm về thương mại điện tử “ Thương mại điện tử (E - Commerce) là việc sử dụng các phương tiện điện tử để làm thương mại. Đó là sự mua bán sản phẩm hay dịch vụ trên các hệ thống điện tử như Internet và các mạng máy tính. TMĐT dựa trên một số công nghệ như chuyển tiền điện tử, quản lý chuỗi dây chuyền cung ứng, tiếp thị Internet, quá trình giao dịch trực tuyến, trao đổi dữ liệu điện tử (EDI), các hệ thống quản lý hàng tồn kho và các hệ thống tự động thu thập dữ liệu. “ ” Liên hợp quốc (UN) đưa ra định nghĩa khá đầy đủ để các nước có thể tham khảo làm chuẩn, tạo cơ sở xây dựng chiến lược phát triển TMĐT phù hợp. Định nghĩa này phản ánh các bước TMĐT theo chiều ngang: “Thương mại điện tử là việc ” thực hiện toàn bộ hoạt động KD bao gồm marketing, bán hàng, phân phối và thanh toán thông qua các phương tiện điện tử”. Định nghĩa của Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD): “Thương mại điện tử là việc làm KD thông qua mạng Internet, bán những hàng hoá và dịch vụ có thể được phân phối không thông qua mạng hoặc những hàng hoá có thể mã hoá bằng kỹ thuật số và được phân phối thông qua mạng hoặc không thông qua mạng”. Định nghĩa của Hiệp hội thương mại điện tử (AEC): “Thương mại điện tử là làm KD có sử dụng các công cụ điện tử”. Định nghĩa này rộng, coi hầu hết các hoạt “ động KD từ đơn giản như một cú điện thoại giao dịch đến những trao đổi thông tin EDI (Electronic Data Interchange) phức tạp đều là thương mại điện tử. ” Định nghĩa của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO): “Thương mại điện tử bao gồm việc sản xuất, quảng cáo, bán hàng và phân phối sản phẩm được mua bán và thanh toán trên mạng Internet, nhưng được giao nhận có thể hữu hình hoặc giao nhận qua Internet dưới dạng số hoá”. Nhìn chung, khái niệm “thương mại điện tử” vẫn đang trong quá trình định hình. Ở Việt Nam, “TMĐT” là thuật ngữ mới xuất hiện trong những năm gần đây.