Tài liệu Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại các trường trung học cơ sở miền núi huyện tam nông, tỉnh phú thọ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC DƯƠNG VĂN TRÌNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU BÀI HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ MIỀN NÚI HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2019 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC DƯƠNG VĂN TRÌNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU BÀI HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞMIỀN NÚI HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 8.14.01.14 Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS Phó Đức Hòa HÀ NỘI - 2019 LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu tại trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội, đến nay đã hoàn thành luận văn Thạc sỹ khoa học giáo dục. Với tình cảm chân thành tác giả xin được bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới: Ban giám hiệu, phòng sau đại học Trường Đại học Giáo dục; Các Giáo sư, Phó giáo sư, Tiến sĩ, hội đồng đào tạo thạc sỹ chuyên nghành “Quản lý giáo dục”, cùng các thầy cô đã tham gia quản lý, giảng dạy các chuyên đề giáo dục của lớp Quản lý giáo dục QH 2017-S1, đã tận tình quan tâm, giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tác giả trong thời gian học tập và nghiên cứu tại trường. Tôi xin cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo, chuyên viên, cán bộ Phòng GD&ĐT Tam Nông; BGH, TTCM và toàn thể GVcác trường THCS Xuân Quang, Hương Nha, Hiền Quan, Nguyễn Quang Bích, Cổ Tiết, Hưng Hóa đã tham gia đóng góp ý kiến, cung cấp thông tin cho tôi trong suốt thời gian nghiên cứu. Xin cảm ơn gia đình và người thân cùng bạn bè đồng nghiệp đã luôn động viên, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này. Đặc biệt, tôi xin được bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc PGS.TS Phó Đức Hòa, Trường Đại Học Sư Phạm Hà Nội đã tận tâm hướng dẫn, giúp đỡ trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Do thời gian có hạn và kiến thức bản thân phần nào còn hạn chế nên luận văn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các quý thầy cô giáo trong Hội đồng khoa học, bạn bè và đồng nghiệp để luận văn của tôi được hoàn thiện hơn. Tác giả xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 28 tháng 6 năm 2019 Tác giả Dương Văn Trình i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu khoa học của chính bản thân tác giả. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là kết quả của quá trình khảo sát thực tế, các tư liệu tham khảo được sử dụng từ các nguồn tài liệu đáng tin cậy và không trùng lặp với các đề tài khác. Tác giả xin cam đoan và chịu trách nhiệm về công trình nghiên cứu của mình. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 28 tháng 6 năm 2019 Tác giả Dương Văn Trình ii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ...............................................................................................................i LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC.................................................................................................................. iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................. viii DANH MỤC CÁC BẢNG .........................................................................................ix DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ........................................................................................xi DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ .................................................................................. xii MỞ ĐẦU ......................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài .....................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................. 2 3. Khách thể và đối tượngnghiên cứu .......................................................................2 4. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................................3 5. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................. 3 7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ............................................................................3 8. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................4 9. Đóng góp của đề tài .................................................................................................5 10. Cấu trúc luận văn..................................................................................................5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU BÀI HỌC Ở TRƯỜNG THCS ...............6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .............................................................................6 1.1.1. Nghiên cứu nước ngoài .................................................................................6 1.1.2. Nghiên cứu trong nước ..................................................................................8 1.2. Một số khái niệm cơ bản .....................................................................................9 1.2.1. Các khái niệm công cụ ...................................................................................9 1.2.2. Tổ chuyên môn và quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường phổ thông .................................................................................................................................15 1.2.3. Hoạt động nghiên cứu bài học và quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học .....................................................................................18 iii 1.3. Các hoạt động nghiên cứu bài học của tổ chuyên môn ở trường trung học cơ sở .................................................................................................................................21 1.3.1. Hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học ở trường trung học cơ sở .................................................................................................................21 1.3.2. Các bước của quá trình nghiên cứu bài học ở trường trung học cơ sở ....22 1.3.3. Nguyên tắc sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học ở trường trung học cơ sở ...........................................................................................24 1.3.4. Nội dung sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học ở trường trung học cơ sở .......................................................................................................26 1.4. Hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học .......................................................................30 1.4.1. Tổ trưởng chuyên môn quản lý trực tiếp hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học .....................................................................................30 1.4.2. Hiệu trưởng quản lý, chỉ đạo tổ trưởng chuyên môn trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học ..........................................30 1.5. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học ở trường trung học cơ sở ..........................................................................................................31 1.5.1. Lập kế hoạch quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học .....................................................................................................................31 1.5.2. Tổ chức thực hiện hoạt động chuyên môn của giáo viên theo hướng nghiên cứu bài học .................................................................................................34 1.5.3. Chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học .........37 1.5.4. Công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học .............................................................................................................40 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học ở trường trung học cơ sở .........................................................42 1.6.1. Các yếu tố chủ quan .....................................................................................42 1.6.2. Các yếu tố khách quan .................................................................................43 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .........................................................................................45 iv CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU BÀI HỌC TẠI CÁC TRƯỜNG THCS MIỀN NÚI HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ .......................................................46 2.1. Đặc điểm tình hình chung: ................................................................................46 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của địa phương ...................................46 2.1.2. Tình hình giáo dục của các xã miền núi huyện Tam Nông ......................47 2.1.3. Tình hình phát triển giáo dục trung học cơ sở của các xã miền núi huyện Tam Nông ...................................................................................................49 2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng .....................................................................51 2.2.1. Phương pháp khảo sát .................................................................................51 2.2.2. Nội dung điều tra, khảo sát ..........................................................................51 2.2.3. Đối tượng điều tra, khảo sát ........................................................................51 2.2.4. Công cụ điều tra, khảo sát ...........................................................................52 2.2.5. Chọn mẫu điều tra, khảo sát ........................................................................52 2.2.5. Xử lý số liệu ..................................................................................................53 2.3. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại các trường trung học cơ sở miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ......................53 2.3.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng và vai trò của tổ chuyên môn ..53 2.3.2. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động nghiên cứu bài học .............................................................................................................55 2.3.3. Thực trạng về cơ cấu, năng lực của các tổ chuyên môn và kết quả học tập của học sinh ...................................................................................................................57 2.3.4. Thực trạng về nội dung hoạt động của tổ chuyên môn.............................. 60 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại các trường trung học cơ sở miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ...63 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học .................................................................................................63 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học .................................................................................................64 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại các trường trung học cơ sở miền núi huyện Tam Nông ..........................65 v 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học .....................................................................................67 2.4.5. Thực trạng công tác thi đua, khen thưởng, tạo động lực cho tổ trưởng chuyên môn, giáo viên và học sinh........................................................................69 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại các trường trung học cơ sở miền núi huyện Tam Nông ..................................................................................................................70 2.5.1. Nhóm các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn.............................................................................................................70 2.5.2. Các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn.............................................................................................................72 2.6. Đánh giá chung thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại các trường trung học cơ sở miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ..............................................................................................................73 2.6.1. Ưu điểm.........................................................................................................73 2.6.2. Hạn chế .........................................................................................................74 2.6.3. Nguyên nhân hạn chế: .................................................................................75 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .........................................................................................77 CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU BÀI HỌCTẠI CÁC TRƯỜNG THCS MIỀN NÚI HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ .......................................................78 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ....................................................................78 3.1.1. Đảm bảo tính phù hợp với mục tiêu ............................................................ 78 3.1.2. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển ............................................................. 78 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn và thời sự ............................................................... 79 3.1.4. Đảm bảo tính đồng bộ và khả thi ................................................................ 79 3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả và bền vững ...........................................................80 3.2. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại địa phương .............................................................................................. 80 3.2.1. Nâng cao nhận thức, tạo động lực và niềm tin cho giáo viên khi tham gia hoạt động nghiên cứu bài học ...............................................................................80 vi 3.2.2. Bồi dưỡng năng lực quản lý cho tổ trưởng chuyên môn ...........................83 3.2.3. Dịch chuyển nội dung, phương pháp, hình thức xây dựng kế hoạch và phương pháp quản lý nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học .................................................................................................86 3.2.4. Bồi dưỡng kiến thức nghiên cứu bài học cho giáo viên ............................ 91 3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động của tổ chuyên môn đối với giáo viên đáp ứng chuẩn đầu ra ................................................................ 92 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp trong quản lý hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tại các trường trung học cơ sở miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ..........................................................................................97 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp .....................99 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ................................................................................99 3.4.2. Các bước tiến hành khảo nghiệm ............................................................... 99 3.4.3. Kết quả khảo nghiệm .................................................................................100 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .......................................................................................107 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .........................................................................108 1. Kết luận ................................................................................................................108 2. Khuyến nghị ........................................................................................................110 2.1. Đối với Phòng GD&ĐT Tam Nông: .............................................................110 2.2. Đối với cán bộ quản lý các trường trung học cơ sở miền núi của huyện Tam Nông ......................................................................................................................110 2.3. Đối với các tổ trưởng chuyên môn ...............................................................110 2.4. Đối với giáo viên ............................................................................................111 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................112 vii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CBQL CBQLGD CM CSVC CNTT CSTĐ Cán bộ quản lý Cán bộ quản lý giáo dục Chuyên môn Cơ sở vật chất Công nghệ thông tin Chiến sĩ thi đua DHTH Dạy học tích hợp GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GV Giáo viên GVDG Giáo viên dạy giỏi HS Học sinh HT Hiệu trưởng HĐND Hội đồng nhân dân KT-XH Kinh tế - Xã hội KTĐG Kiểm tra đánh giá KHKT Khoa học kỹ thuật NCBH Nghiên cứu bài học PPDH Phương pháp dạy học QLGD Quản lý giáo dục SHCM Sinh hoạt chuyên môn TPCM Tổ phó chuyên môn TTCM Tổ trưởng chuyên môn THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông UBND Ủy ban nhân dân viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thống kê quy mô trường lớp 6 trường trung học cơ sở miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ........................................................................ 49 Bảng 2.2. Thống kê đội ngũ CBQL, GV của 6 trường trung học cơ sở miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ........................................................................ 50 Bảng 2.3. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của Tổ CM đối với việc phát triển chuyên môn nghiệp vụ GV của CBQL, GV các trường THCS miền núi ở huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ............................................................... 53 Bảng 2.4. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV các trường THCS miền núi ở huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ về hoạt động NCBH của tổ chuyên môn đối với công tác dạy và học ..................................................................................... 55 Bảng 2.5. Thực trạng kết quả học tập của 6 trường THCS miền núi ................ 57 huyện Tam Nông. .............................................................................................. 57 Bảng 2.6: Thực trạng về cơ cấu, năng lực của các Tổ CM của 6 trường THCS miền núi huyện Tam Nông. ............................................................................... 59 Bảng 2.7. Kết quả khảo sát các hoạt động của Tổ CM đối với 6 trường THCS miền núi huyện Tam Nông ................................................................................ 60 Bảng 2.8. Thực trạng các bước lập kế hoạch hoạt động của Tổ CM theo hướng NCBH ở 6 trường THCS miền núi huyện Tam Nông ....................................... 63 Bảng 2.9. Thực trạng việc tổ chức thực hiện hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng NCBH ở 6 trường THCS miền núi huyện Tam Nông ........................... 64 Bảng 2.10. Thực trạng chỉ đạo hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS miền núi huyện Tam Nông ......................................................... 65 Bảng 2.11. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học của Tổ CM theo hướng NCBH tại 6 trường THCS miền núi của huyện Tam Nông ................... 67 Bảng 2.12. Thực trạng công tác thi đua, khen thưởng, tạo động lực cho TTCM, GV, HS ở các trường THCS miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ................ 69 ix Bảng 2.13. Bảng khảo sát các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động Tổ CM ở các trường THCS miền núi của huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ ..................................................................................................................... 70 Bảng 2.14. Bảng khảo sát các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động Tổ CM ở các trường THCS miền núi của huyện Tam Nông ....... 72 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệp tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất: ...... 100 Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệp tính khả thi của các biện pháp đề xuất: ......... 102 Bảng 3.3. Mối tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi ......................... 104 của các biện pháp được đề xuất ....................................................................... 104 x DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ các thành phần trong quản lý ...................................... 12 Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp ....................................................... 98 xi DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng và vai trò của tổ chuyên môn ................................................................... 54 Biểu đồ 2.2. Thực trạng nhận thức chung về tầm quan trọng và vai trò của tổ chuyên môn ........................................................................................................ 55 Biểu đồ 2.3. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động nghiên cứu bài học của tổ chuyên môn ............................................................. 56 Biểu đồ 2.4. Thực trạng nhận thức chung về hoạt động NCBH của Tổ CM .... 57 Biểu đồ 3.1. Biểu đồ về mối tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi ... 105 xii MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Bước sang thế kỷ XIX với sự bùng nổ của tri thức, sự tác động của cuộc cách mạng KHKT với nền công nghệ 4.0 trên thế giới đang phát triển mạnh như vũ bão, quá trình toàn cầu hóa đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng đã tác động, làm thay đổi mọi mặt đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội,… đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục. Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm đến sự nghiệp GD&ĐT, coi “Giáo dục, đào tạo là quốc sách hàng đầu”, “đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển” và chủ động hội nhập quốc tế. Giáo dục nước ta đã có sự thay đổi, phát triển toàn diện để đáp ứng yêu cầu thời đại. Vấn đề chất lượng giáo dục đang được xã hội quan tâm, trở thành vấn đề “nóng” và cấp thiết; là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân và toàn xã hội, của ngành GD&ĐT, trong đó CBQLGD có vai trò hết sức quan trọng. Trong văn kiện Đại hội XII của Đảng có chỉ rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học” [16, tr.115] và “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo” [16, tr.117]. Trước những khó khăn, thử thách của thời kỳ đổi mới, hội nhập thì GD&ĐT cần tập trung “Đổi mới QLGD là giải pháp đột phá, phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL là giải pháp then chốt”; Đảng ta khẳng định: “Nâng cao nhận thức về vai trò quyết định chất lượng GD&ĐT của đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục”. Trong những năm qua, GD&ĐT đã có chiến lược, các giải pháp để tăng cường hiệu quả công tác quản lý dạy và học, đặc biệt là quản lý hoạt động của Tổ CM. Đối với trường THCS thì hoạt động Tổ CM là hoạt động trọng tâm, có vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ, chất lượng giáo dục của nhà trường. Đối với GV, Tổ CM là nơi GV học tập và trao đổi chuyên môn. Nếu tổ CM hoạt động có hiệu quả thì chất lượng dạy học của nhà trường được nâng cao. 1 Xuất phát từ thực trạng hoạt động, quản lý hoạt động Tổ CM theo NCBH đã triển khai từ nhiều năm nay, có những đổi mới và đạt kết quả nhất định. Tuy nhiên, việc quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH của các trường THCS miền núi của huyện Tam Nông còn bộc lộ những hạn chế bất cập, đôi lúc còn theo lối mòn cũ, còn mang tính chủ quan, thiếu khoa học,... nhiều trường chưa nhận thức đúng, đủ vị trí, vai trò hoạt động của Tổ CM, chưa đáp ứng yêu cầu giáo dục hiện nay. Vấn đề đặt ra là quản lý hoạt động Tổ CM làm sao vừa đảm bảo hoạt động quản lý của Hiệu trưởng, vừa không làm rào cản hoạt động Tổ CM, đồng thời phát huy được vai trò, khả năng sáng tạo và nâng cao hiệu quả của hoạt động Tổ CM trong nhà trường. Với yêu cầu đổi mới toàn diện, sâu sắc của giáo dục hiện nay thì quản lý hoạt động Tổ CM tại các nhà trường THCS miền núi cần có sự đổi mới hơn nữa. Vì vậy, việc nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động Tổ CM của Hiệu trưởng tại các trường THCS nhằm đề ra các biện pháp quản lý có tính đồng bộ, khả thi, phù hợp với sự phát triển giáo dục hiện nay là vấn đề cấp thiết. Với lý do trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ” làm vấn đề nghiên cứu của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn công tác quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ tác giả đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động Tổ CM nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của Tổ CM theo hướng NCBH. 3. Khách thể và đối tượngnghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động của Tổ CM tại các trường THCS miền núi. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động của Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. 2 4. Câu hỏi nghiên cứu Câu hỏi 1: Thực trạng hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS như thế nào? Câu hỏi 2: Thực trạng quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS miền núi hiện nay ra sao? Câu hỏi 3: Làm thế nào để quản lý có hiệu quả hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ? 5. Giả thuyết khoa học Việc triển khai hoạt động Tổ CM tại các trường THCS miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ hiện nay đã đạt được kết quả nhất định. Tuy nhiên, vẫn còn theo định hướng lối mòn cũ, đôi khi còn mang tính hình thức, chưa thực hiện thường xuyên,... chưa phát huy hết tiềm lực của các thành viên trong tổ. Nếu đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động Tổ CM đúng hướng, phù hợp với thực tiễn, được thực hiện một cách đồng bộ thì chất lượng, hiệu quả quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH sẽ có chuyển biến tích cực và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS. 6.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực thực trạng quản lý hoạt động của Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ và tìm ra nguyên nhân của thực trạng. 6.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động của Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ; từ đó khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp. 6.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp. 7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu 7.1. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu 3 Quản lý hoạt động chuyên môn tại các trường THCS miền núi của huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. Cụ thể: THCS Hưng Hóa, Nguyễn Quang Bích, Xuân Quang, Hương Nha, Hiền Quan, Cổ Tiết. 7.2. Giới hạn về thời gian nghiên cứu 7.2.1. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 10/2018 7.2.2. Số liệu điều tra, khảo nghiệm: Nghiên cứu các tài liệu, số liệu điều tra, khảo nghiệm trong 3 năm học: 2016-2017, 2017-2018, 2018-2019. 7.3. Giới hạn về đối tượng khảo sát 7.3.1. Đối tượng khảo sát: Lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT Tam Nông; CBQL, TTCM, TPCM, GV của 6 trường THCS. 7.3.2. Số lượng khảo sát: Tổng số 161 người 8. Phương pháp nghiên cứu 8.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận - Nghiên cứu các tài liệu, các công trình khoa học, báo, tạp chí về quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH, ... - Nghiên cứu hệ thống văn bản của Đảng, Nhà nước về GD&ĐT, các văn bản của ngành liên quan đến quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH. 8.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 8.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Sử dụng hệ thống câu hỏi đối với Phòng GD&ĐT, CBQL, GV của 6 trường THCS: Hưng Hóa, Nguyễn Quang Bích, Xuân Quang, Hương Nha, Hiền Quan, Cổ Tiết để thu thập số liệu, đánh giá thực trạng và tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng. 8.2.2. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm Nghiên cứu các kế hoạch, hồ sơ chuyên môn của các nhà trường, các Tổ CM... để đánh giá thực trạng hoạt động NCBH và việc quản lý hoạt động NCBH ở Tổ CM; từ đó phân tích tìm ra nguyên nhân để đề ra các biện pháp. 4 8.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Nghiên cứu, tổng kết, rút kinh nghiệm thực tiễn về quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH mà nó mang lại giá trị lý luận và thực tiễn. 8.2.4. Phương pháp chuyên gia Xin ý kiến các chuyên gia, tổng hợp các ý kiến của Lãnh đạo, cán bộ, chuyên viên Phòng GD&ĐT; CBQL, TTCM, TPCM các trường THCS để xây dựng và đánh giá về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất. 8.3. Phương pháp xử lý thông tin Sử dụng phương pháp xử lý thông tin để xử lý các số liệu điều tra. 9. Đóng góp của đề tài Đề tài góp phần nâng cao biện pháp quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS miền núi huyện Tam Nông nói riêng và các trường THCS trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nói chung. 10. Cấu trúc luận văn Ngoài mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục thì cấu trúc của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH ở trường THCS. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động Tổ CM theo hướng NCBH tại các trường THCS miền núi huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. 5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG NGHIÊN CỨU BÀI HỌC Ở TRƯỜNG THCS 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Nghiên cứu nước ngoài Trên thực tế đã có nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động của Tổ CM, cách thức quản lý hoạt động của Tổ CM; nhấn mạnh đến sự cần thiết phải có và vai trò của Tổ CM để GV thực hiện tốt việc dạy học của mình. Ở Xô Viết, một số nhà giáo dục như Xu KhômLinxki (1918-1970), A.X.Makarenko (1888-1939) khẳng định: “Kết quả toàn bộ hoạt động quản lý của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào tổ chức đúng đắn và hợp lý hoạt động giảng dạy của đội ngũ giáo viên” [19, tr.28]. Bởi vậy, để có đội ngũ GV tốt thì Hiệu trưởng phải có quyền được tuyển lựa đội ngũ GV, Tổ CM phải biết sử dụng và phân công nhiệm vụ hợp lý cho GV. Từ thế kỷ thứ XIX, NCBH đã được nhiều nước trên thế giới nghiên cứu, trong đó có Nhật Bản, khơi mào cho phương pháp giảng dạy nâng cao theo hướng đổi mới. Những năm cuối 1990, Sato cùng các đồng nghiệp phát triển NCBH là để thu hút học viên và những nhà nghiên cứu ở Nhật; những nhân tố làm gián đoạn các lớp học là thời điểm cuối thời kỳ bùng nổ kinh tế, bắt đầu sự suy thoái kinh tế; suy thoái kinh tế đã dẫn đến nhiều nhân viên bị sa thải, từ đó rất nhiều trẻ em mất đi niềm yêu thích với học hành. Nhiều vấn nạn xảy ra như HS làm việc riêng, không chú ý trong giờ học, GV chủ yếu sử dụng phương pháp truyền thống, một chiều. Một vấn đề nghiêm trọng ở đây là đa số HS Nhật Bản đã đánh mất niềm đam mê, sự yêu thích và hứng thú học tập. Để thay đổi, Sato và các đồng nghiệp của mình đã giới thiệu vấn đề NCBH cho các tổ, nhóm HS. Trong NCBH cho nhóm HS thì tất cả các GV cần tham gia, họ cần tập trung nhiều hơn việc quan sát và phản ánh, giúp đỡ HS nhiều hơn. 6