Tài liệu Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại trường đại học phòng cháy chữa cháy bộ công an

LỜI CẢM ƠN Qua hai năm học tập tại Trƣờng Đại học Kinh tế - ĐHQGHN, với sự nỗ lực không ngừng của bản thân và sự hƣớng dẫn tận tình của các thầy cô trong trƣờng, đến nay tôi đã hoàn thành xong luận văn Thạc sỹ với đề tài “Quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy Bộ Công an”. Trƣớc hết, cho phép tôi đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Phí Mạnh Hồng; ngƣời đã luôn tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn. Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn tới Ban Giám hiệu nhà trƣờng, các Phòng ban chức năng và tập thể giảng viên khoa Kinh tế chính trị thuộc Trƣờng Đại học Kinh tế - ĐHQGHN đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu tại Trƣờng. Nhân dịp này cho tôi xin chân thành cảm ơn tập thể đội ngũ cán bộ làm công tác nghiệp vụ chi thƣờng xuyên NSNN tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy Bộ Công an đã nhiệt tình giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong qua trình thu thập số liệu, nắm tình hình thực tế tại đơn vị. Cuối cùng, tôi xin chân thành cám ơn tập thể lớp QLKT2-K26, trƣờng Đại học Kinh tế - ĐHQGHN, lãnh đạo, đồng nghiệp nơi tôi đang công tác, gia đình và bạn bè đã tạo mọi điều kiện, động viên, khuyến khích và giúp đỡ tôi suốt quá trình học tập nghiên cứu. Mặc dù đã nỗ lực cố gắng song không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong quý thầy, cô, các chuyên gia tiếp tục giúp đỡ, đóng góp ý kiến để Luận văn đƣợc hoàn thiện hơn nữa nghiên cứu của mình cả về mặt thực tiễn và lý luận. MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................... i DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ ii DANH MỤC SƠ ĐỒ ....................................................................................... iii PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 CHƢƠNG 1TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI CƠ SỞ GIÁO DỤC CÔNG LẬP THUỘC LỰC LƢỢNG VŨ TRANG ...................................................... !Unexpected End of Formula 1.1. Tổng quan nghiên cứu............................................................................ 5 1.1.1. Công trình nghiên cứu đã công bố liên quan đến đề tài ................. 5 1.1.2. Nhận xét chung về các công trình cần nghiên cứu và khoản trống cần nghiên cứu .......................................................................................... 7 1.2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lƣợng vũ trang ........... 7 1.2.1. Khái quát chung về cơ sở giáo dục công lập .................................. 7 1.2.2. Chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc ......................................... 11 1.2.3. Quản lý chi thƣờng xuyên NSNN tại cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lƣợng vũ trang ......................................................................... 12 1.2.4. Nội dung quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lƣợng vũ trang............................................ 16 1.2.5. Các nhân tố ảnh hƣởng đến chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lƣợng vũ trang ............................. 24 1.2.6. Tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lƣợng vũ trang ............. 29 1.3. Kinh nghiệm quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc của một số cơ sở đào tạo thuộc ngành Công an và bài học rút ra ................................. 32 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc của Học viên An ninh, Bộ Công an ............................................................... 32 1.3.2. Kinh nghiệm quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc của Học viện Cảnh sát nhân dân, Bộ Công an .............................................. 36 1.3.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy ......................................................................................................... 40 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 41 2.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu ............................................................... 41 2.1.1. Thu thập số liệu sơ cấp ................................................................. 41 2.1.2. Thu thập số liệu thứ cấp ................................................................ 41 2.2. Phƣơng pháp xử lý dữ liệu ................................................................... 41 2.2.1. Phƣơng pháp phân tích.................................................................. 41 2.2.2. Phƣơng pháp thống kê, mô tả ....................................................... 42 2.2.3. Phƣơng pháp so sánh .................................................................... 42 2.2.4. Phƣơng pháp đánh giá ................................................................... 42 2.3. Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu ........................................ 43 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY..................................................................................... 44 3.1. Khái quát chung về trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy ................ 44 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy ................................................................................................ 44 3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy46 3.1.3. Mô hình quản lý của Đại học Phòng cháy chữa ........................... 47 3.2. Hệ thống các văn bản pháp luật sử dụng trong công tác chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng Đại học PCCC Bộ Công an ............ 49 3.3. Thực trạng về công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy .................................................. 51 3.3.1. Thực trạng công tác lập dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc ................................................................................................. 51 3.3.2. Thực trạng công tác chấp hành dự toán ........................................ 60 3.3.3. Thực trạng công tác quyết toán ..................................................... 64 3.4. Đánh giá chung quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại Trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy, Bộ Công an ................................. 68 3.4.1. Những thành công chính ............................................................... 68 3.4.2. Những hạn chế trong quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc ........................................................................................................ 70 CHƢƠNG 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY .................................. 75 4.1. Định hƣớng phát triển và phƣơng hƣớng hoàn thiện quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy....... 75 4.1.1. Dự báo bối cảnh mới có ảnh hƣởng đến quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc ở trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy ............... 75 4.1.2. Định hƣớng phát triển của trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy đến năm 2030 .......................................................................................... 76 4.1.3. Những thuận lợi, khó khăn đối với quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc ở trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy trong giai đoạn mới ................................................................................................. 78 4.1.4. Phƣơng hƣớng hoàn thiện công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng Đại học phòng cháy chữa cháy ...................... 79 4.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy .......................... 80 4.2.1. Hoàn thiện công tác lập dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc ................................................................................................. 80 4.2.2. Hoàn thiện công tác chấp hành dự toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc .......................................................................................... 83 4.2.3. Hoàn thiện công tác quyết toán chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc ................................................................................................. 84 4.2.4. Hoàn thiện công tác thanh tra, kiểm tra, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và thực hiện công khai tài chính, ngân sách nhà nƣớc ............. 85 4.2.5. Tiếp tục bồi dƣỡng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ quản lý tài chính, mở rộng ứng dụng công nghệ vào quản lý.............................. 86 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 88 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 90 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ST Nguyên nghĩa Ký hiệu 1 ANND An ninh nhân dân 2 CAND Công an nhân dân 3 CNCH Cứu nạn cứu hộ 4 CSGD Cơ sở giáo dục 5 CSND Cảnh sát nhân dân 6 CTX Chi thƣờng xuyên 7 ĐHQGHN Đại học Quốc gia Hà Nội 8 ĐVSN Đơn vị sự nghiệp 9 LLVT Lực lƣợng vũ trang 10 NSNN Ngân sách nhà nƣớc 11 PCCC Phòng cháy chữa cháy i DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng 1 Bảng 3.1 Nội dung Dự toán chi thƣờng xuyên dự kiến giao thực hiện năm 2014-2019 Trang 51 Dự toán phân bổ chi tiết ngân sách chi thƣờng 2 Bảng 3.2 xuyên tại trƣờng Đại học PCCC, Bộ Công an từ 53 năm 2014-2019 3 Bảng 3.3 Kết quả khảo sát về lập dự toán 59 4 Bảng 3.4 Kết quả khảo sát một số nội dung về lập dự toán 60 Kết quả thực hiện chi kinh phí thƣờng xuyên tại 5 Bảng 3.5 trƣờng Đại học PCCC, Bộ Công an từ năm 61 2014 - 2019 6 Bảng 3.6 Kết quả khảo sát việc chấp hành dự toán 64 7 Bảng 3.7 Kết quả khảo sát công tác quyết toán 65 8 Bảng 3.8 Kết quả khảo sát công tác thanh tra kiểm tra 67 ii DANH MỤC SƠ ĐỒ STT Sơ đồ 1 Sơ đồ 3.1 Nội dung Trang Bộ máy tổ chức trƣờng Đại học PCCC 47 Bộ Công an iii PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trải qua 57 năm xây dựng và phát triển, tiền thân là Tổ Giáo dục Phòng cháy chữa cháy, đến nay trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy Bộ Công an đã có bƣớc phát triển đào tạo vƣợt bậc về cả qui mô, chất lƣợng và các tiêu chí của một trƣờng trọng điểm về đào tạo lực lƣợng cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu hộ cứu nạn của Bộ Công an. Những học viên tốt nghiệp ra trƣờng có năng lực toàn diện về phẩm chất chính trị, tri thức và thể chất, là thành quả của quá trình làm việc mang tính khoa học và kỷ luật cao của cả hệ thống đào tạo. Trong đó, vai trò của ngƣời thầy là quyết định, nhƣng cũng không thể không kể đến những đóng góp hết sức quan trọng của những cán bộ làm công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc. Quản lý chi ngân sách nhà nƣớc luôn là công cụ hiệu quả đối với mỗi quốc gia trong việc thực hiện các mục tiêu chiến lƣợc. Ở Việt Nam, để phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, phát triển nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa thì công tác quản lý chi ngân sách nhà nƣớc có vai trò quyết định trong hệ thống kinh tế. Việc thực hiện tốt Quản lý chi ngân sách nhà nƣớc cũng nhƣ có sự điều chỉnh, giải pháp phù hợp với tình hình mới là yêu cầu hết sức cần thiết và là mối quan tâm lớn của Đảng, Nhà nƣớc. Trong nhiều năm qua, quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc của trƣờng Đại học PCCC đã đạt đƣợc những kết quả quan trọng. Quản lý chi thƣờng xuyên luôn bảo đảm tính minh bạch và rõ ràng, đúng chế độ. Điều đó góp phần đảm bảo đảm nguồn tài chính của trƣờng đƣợc sử dụng hữu ích, góp phần quan trọng vào nâng cao chất lƣợng đào tạo tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy. Tuy nhiên, trong điều kiện nguồn kinh phí Bộ cấp hàng năm có hạn, quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc của nhà trƣờng cũng còn nhiều 1 vƣớng mắc, khó khăn nhất định. Cơ cấu chi chƣa hợp lý, sử dụng kinh phí chƣa thực sự hiệu quả, cơ sở vật chất còn chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu dạy và học. Mặt khác, chất lƣợng lập kế hoạch tài chính chƣa cao, phối hợp giữa các bộ phận trong lập kế hoạch tài chính chƣa thật tốt, một số quy định trong quy chế chi tiêu chƣa thật hợp lý,..Thực tế đó đặt ra yêu cầu cần có sự nghiên cứu một cách có hệ thống nhằm tìm ra giải pháp khắc phục những bất cập hiện nay trong quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng, bảo đảm các nguồn chi thƣờng xuyên của trƣờng đƣợc sử dụng ngày càng hiệu quả hơn, bảo đảm cho trƣờng thực hiện nhiệm vụ chính trị ngày càng tốt hơn. Xuất phát từ lý do trên và nhận thức đƣợc tầm quan trọng của công tác quản lý NSNN, tác giả chọn đề tài: “Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại trường Đại học Phòng cháy chữa cháy Bộ Công an” làm đề tài luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý kinh tế. 2. Câu hỏi nghiên cứu Luận văn hƣớng tới việc trả lời các câu hỏi sau: - Thực tiễn công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy giai đoạn 2014-2019? - Hiệu quả và các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy giai đoạn 2014-2019 trong tình hình hội nhập và phát triển của đất nƣớc? - Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách tại Trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy? 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 3.1. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Mục tiêu nghiên cứu: Trên cơ sở hệ thống hóa lý thuyết và phân tích thực trạng về quản lý chi thƣờng xuyên NSNN tại trƣờng ĐH PCCC Bộ Công 2 an, đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại cơ sở đào tạo này. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Luận văn hƣớng tới việc trả lời các câu hỏi sau: - Thực tiễn công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy giai đoạn 2014-2019? - Có những hạn chế gì trong quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy giai đoạn 2014-2018? - Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách tại Trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy? 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý chi thƣờng xuyên NSNN tại Trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy Bộ Công an. 4.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài Phạm vi về không gian, đề tài nghiên cứu chủ yếu tập trung làm rõ những nội dung cơ bản của quản lý chi thƣờng xuyên NSNN theo chu trình với chủ thể quản lý là Phòng Hậu cần - Đại học Phòng cháy chữa cháy Bộ Công an. Về nội dung, trong luận văn này chỉ nghiên cứu nội dung quản lý chi thƣờng xuyên NSNN của trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy; bộ máy và cán bộ quản lý ngân sách nhà nƣớc đƣợc coi là nhân tố ảnh hƣởng. Về thời gian, đề tài nghiên cứu thực trạng quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại trƣờng Đại học phòng cháy chữa cháy trong thời kỳ 2014-2019. Các giải pháp đƣợc đề xuất cho thời kỳ tới năm 2025. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 4 chƣơng: 3 Chƣơng 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi thƣờng xuyên NSNN tại CSGD công lập thuộc lực lƣợng vũ trang. Chƣơng 2. Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3. Thực trạng công tác quản lý chi thƣờng xuyên NSNN tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy Chƣơng 4. Phƣơng hƣớng và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thƣờng xuyên NSNN tại trƣờng Đại học phòng cháy chữa cháy. 4 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI THƢỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI CƠ SỞ GIÁO DỤC CÔNG LẬP THUỘC LỰC LƢỢNG VŨ TRANG 1.1. Tổng quan nghiên cứu 1.1.1. Công trình nghiên cứu đã công bố liên quan đến đề tài Liên quan đến đề tài đã có không ít các công trình nghiên cứu, sách, báo, luận án, luận văn xoay quanh vấn đề này thể hiện với nhiều khía cạnh và phạm vi khác nhau nhƣ: Phan Thị Phƣơng Thảo (2018) “Thực trạng chi tiêu công của Việt Nam hiện nay và giải pháp cải thiện hiệu suất trong chi tiêu công”. Trong bài viết này tác giả đã nêu thực trạng chi tiêu công của Việt Nam trong thời gian từ 2011-2017, trong đó cũng đã chỉ ra các nguyên nhân cơ bản dẫn đến sự kém hiệu quả trong chi tiêu công của Việt Nam nhƣ: Thiếu sự kết nối giữa chi đầu tƣ và chi thƣờng xuyên cho vận hành và duy tu bảo dƣỡng; bất cập giữa chỉ tiêu biên chế với trình độ và nhu cầu thực tế, đồng thời tác giả cũng đƣa ra các gải pháp cụ thể để cải thiện hiệu xuất chi tiêu công. Nguyễn Thùy Linh (2015) “Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính tại Trường Bồi dưỡng cán bộ tài chính”. Luận văn thạc sĩ kinh tế, Học viện Tài chính. Luận văn đã trình bày một số lý luận chung về đơn vị sự nghiệp công lập và cơ chế quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp công lập (SNCL); đã phân tích đánh giá thực trạng cơ chế quản lý tài chính nói chung và quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc nói riêng tại Trƣờng Bồi dƣỡng cán bộ tài chính và đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính tại Trƣờng Bồi dƣỡng cán bộ tài chính. 5 Nguyễn Tấn Lƣợng (2011) “Hoàn thiện quản lý tài chính tại các trường đại học công lập tự chủ tài chính trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh”. Luận văn thạc sĩ kinh tế, Học viện Tài chính Luận văn đã đi sâu phân tích đánh giá và đƣa ra giải pháp để quản lý tài chính của các trƣờng đại học công lập. Luận văn tập trung đi sâu vào phân tích, đánh giá công tác quản lý các nguồn thu và quản lý chi. Vũ Thị Thanh Thủy (2012) “Quản lý tài chính các trường Đại học Công lập ở Việt Nam”. Luận án tiến sỹ kinh tế. Trƣờng Đại học Kinh tế quốc dân. Luận án đã hệ thống hóa cơ bản về quản lý tài chính các trƣờng đại học công lập ở Việt Nam đồng thời đƣa ra các giải pháp tối ƣu nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đối với các trƣờng Đại học công lập ở Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, điểm mạnh của luận án là đƣa ra các giải pháp đối với công tác quản lý với vai trò của cơ quan quản lý, trong khi đó chƣa đề cập đến công tác quản lý tại các trƣờng đại học với vai trò đơn vị thực hiện. Phạm Văn Năm (2007) “Hoàn thiện quản lý tài chính ở trường đại học Phòng cháy chữa cháy trong giai đoạn hiện nay”. Luận văn thạc sỹ kinh tế, Học Viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Luận văn nghiên cứu làm rõ các vấn đề lý luận cơ bản về khái niệm, mô hình, các hình thức, công cụ quản lý tài chính đối với đơn vị sự nghiệp nói chung và thực tiễn quản lý tài chính của trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy, phân tích thực trạng quản lý tài chính tại đơn vị giai đoạn 2003-2005 và đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy. Mai Thị Phƣơng Thúy (2015) “Tăng cường quản lý chi thường xuyên tại trường đại học lao động xã hội – cơ sở Sơn Tây”. Luận văn thạc sỹ kinh doanh và quản lý, trƣờng Đại học Thăng Long. Trong luận văn này tác giả đã làm rõ vai trò trong việc thực hiện đúng các nguyên tắc cơ bản trong việc quản lý các khoản chi thƣờng xuyên ngân sách nhà 6 nƣớc: Nguyên tắc quản lý theo dự toán – Nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả Nguyên tắc đảm bảo chi trả trực tiếp qua kho bạc nhà nƣớc, đồng thời thực hiện đúng và đầy đủ nội dung công khai tài chính theo chế độ hiện hành. Việc công khai tài chính đƣợc thực hiện ở các mảng thu - chi của trƣờng, phân bổ ngân sách, báo cáo quyết toán và các chế độ chính sách. 1.1.2. Nhận xét chung về các công trình cần nghiên cứu và khoản trống cần nghiên cứu Nhƣ vậy qua tham khảo nội dung các công trình nghiên cứu nhận thấy: mặc dù mặc dù có nhiều nghiên cứu đã trình bày khá cụ thể và chi tiết nội dung về mặt lý thuyết căn bản, những chỉ tiêu phản ánh thực trạng công tác quản lý tài chính, quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc của đơn vị cụ thể, với nhiều ý tƣởng hay có thể kế thừa. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu hoặc không phù hợp về thời gian nghiên cứu, hoặc mới chỉ đƣa ra các giải pháp chung và các giải pháp cho đơn vị cụ thể, chƣa đề cập đến những nét đặc thù của quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại các trƣờng đại học thuộc lực lƣợng vũ trang (Quân đội và Công an), đặc biệt là cơ sở giáo dục trong lực lƣợng Công an nhân dân cụ thể là trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy Bộ Công an. Vì vậy, việc tác giả đi sâu nghiên cứu công tác quản lý chi thƣờng xuyên NSNN thông qua quá trình lập dự toán, chấp hành dự toán, quyết toán và kiểm soát chi thƣờng xuyên NSNN tại trƣờng Đại học Phòng cháy chữa cháy Bộ Công an là không trùng lặp với các công trình nghiên cứu đi trƣớc. 1.2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý chi thƣờng xuyên ngân sách nhà nƣớc tại cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lƣợng vũ trang 1.2.1. Khái quát chung về cơ sở giáo dục công lập 1.2.1.1. Những khái niệm cơ bản Đơn vị sự nghiệp là loại hình tổ chức dịch vụ công đƣợc nhà nƣớc lập 7 hoặc cho phép thành lập nhằm thực hiện chức năng có tổng các dịch vụ sự nghiệp công cho xã hội. Đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thành lập theo quy định của pháp luật, có tƣ cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công, phục vụ quản lý nhà nƣớc (Điều 9, Luật Viên chức năm 2019). Lực lượng vũ trang nhân dân gồm Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và Dân quân tự vệ. Lực lƣợng vũ trang nhân dân có nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, phục vụ chiến đấu, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; bảo vệ Nhân dân, Đảng, Nhà nƣớc, chế độ xã hội chủ nghĩa, thành quả cách mạng; cùng toàn dân xây dựng đất nƣớc và thực hiện nghĩa vụ quốc tế (Điều 23 Luật Quốc phòng năm 2018) Cơ sở giáo dục công lập là tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân, do cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền quyết định thành lập và nhà nƣớc trực tiếp tổ chức quản lý. Nguồn kinh phí cho các nhiệm vụ chi thƣờng xuyên và đầu tƣ xây dựng cơ sở vật chất chủ yếu do ngân sách nhà nƣớc bảo đảm. Cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lượng vũ trang là đơn vị sự nghiệp công lập do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an thành lập, có chức năng chính là cung cấp các dịch vụ giáo dục, đào tạo phục vụ lực lƣợng vũ trang. Ngoài ra, các đơn vị này còn có chức năng cung cấp các dịch vụ giáo dục, đào tạo phục vụ toàn xã hội. 1.2.1.2. Phân loại các đơn vị sự nghiệp công lập Có rất nhiều tiêu thức để phân loại đơn vị sự nghiệp công lập. Nghiên cứu sẽ tiến hành phân loại dựa vào các tiêu thức sau: * Theo Luật Viên chức số 26/VBHN-VPQH ngày 16 tháng 12 năm 2019, Đơn vị sự nghiệp công lập gồm: 8 - Đơn vị sự nghiệp công lập đƣợc giao quyền tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tài chính, tổ chức bộ máy, nhân sự (gọi là đơn vị sự nghiệp công lập đƣợc giao quyền tự chủ); - Đơn vị sự nghiệp công lập chƣa đƣợc giao quyền tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tài chính, tổ chức bộ máy, nhân sự (gọi là đơn vị sự nghiệp công lập chƣa đƣợc giao quyền tự chủ). * Căn cứ vào cấp quản lý, ĐVSN công lập được phân loại thành: - ĐVSN ở Trung ƣơng là những ĐVSN trực thuộc Chính phủ nhƣ TTXVN, Đài Phát thanh Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, các bệnh viện, trƣờng học, các nhà xuất bản quốc gia,… - ĐVSN công lập ở các Bộ và địa phƣơng nhƣ đài phát thanh truyền hình ở địa phƣơng, các bệnh viện, trƣờng học, do các Bộ, địa phƣơng quản lý,... * Theo tính chất dịch vụ giáo dục được cung ứng, có 2 loại đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập Một là, cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lƣợng vũ trang. Đây là đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập, có chức năng cung cấp các dịch vụ giáo dục, đào tạo công có tính chất vũ trang, quân sự nhƣ cảnh sát, phòng cháy chữa cháy, an ninh, quốc phòng,… Hai là, cơ sở giáo dục công lập thuộc dân sự. Đây là đơn vị sự nghiệp giáo dục có chức năng cung cấp các dịch vụ giáo dục, đào tạo có tính chất dân sự. 1.2.1.3. Đặc điểm của cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lượng vũ trang Cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lƣợng vũ trang có các đặc điểm cơ bản của các đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập nói chung, đồng thời có đặc điểm riêng của các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lực lƣợng vũ trang. Một là, hoạt động có tính đặc thù, không vì mục tiêu sinh lời. Điểm đặc thù của hoạt động của các đơn vị này chủ yếu là đào tạo học 9 viên là chiến sỹ quân đội và công an nhân dân trở thành lực lƣợng bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Hoạt động đào tạo của các đơn vị này có tính đặc thù ở chỗ nội dung đào tạo theo qui chế đặc thù của Bộ Quốc phòng hoặc Bộ Công an. Học viên đƣợc đào tạo trong trƣờng theo nội dung chƣơng trình riêng mà các cơ sở đào tạo dân sự không có. Các hoạt động này không nhằm mục tiêu sinh lời. Hai là, nguồn tài chính phục vụ các hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lực lƣợng vũ trang đƣợc hình thành từ nhiều nguồn. Tài chính của các cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lƣợng vũ trang chủ yếu đƣợc hình thành từ nguồn NSNN cấp. Bên cạnh đó, các đơn vị này đƣợc phép thu một số loại phí, lệ phí từ cá nhân, tập thể sử dụng các dịch vụ giáo dục đào tạo do đơn vị cung cấp. Do vậy, nguồn kinh phí hoạt động của các đơn vị này còn có nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp. Ba là, các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lực lƣợng vũ trang chịu sự quản lý đồng thời của nhiều cơ quan. Các cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lƣợng vũ trang trực tiếp chịu sự quản lý của cơ quan chủ quản nhƣ Bộ Quốc Phòng hoặc Bộ Công an. Việc đào tạo lực lƣợng chính qui của CSGD công lập thuộc lực lƣợng vũ trang do Bộ Quốc phòng và Bộ Công an quản lý về nội dung chuyên môn. Chỉ tiêu học viên, sinh viên của các đơn vị này do Bộ Quốc phòng hoặc Bộ Công an quy định, không phụ thuộc vào chỉ tiêu của Bộ Giáo dục – Đào tạo. Đồng thời, các đơn vị này còn chịu sự quản lý Nhà nƣớc của Bộ Giáo dục và Đào tạo về lĩnh vực sự nghiệp giáo dục đào tạo, sự quản lý hành chính nhà nƣớc của chính quyền địa phƣơng, nơi đơn vị đóng trụ sở và hoạt động. Nhƣ vậy, hoạt động của các CSGD công lập thuộc lực lƣợng vũ trang chịu sự quản lý của nhiều cơ quan, thuộc nhiều cấp quản lý và có mối quan hệ đan xen, phức tạp. 10 1.2.2. Chi thường xuyên ngân sách nhà nước 1.2.2.1. Khái niệm ngân sách nhà nước và chi thường xuyên ngân sách nhà nước  Ngân sách nhà nước Là toàn bộ các khoản thu, chi của nhà nƣớc đƣợc dự toán và thực hiện trong khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền quyết định để đảm bảo thực hiện chức năng nhiệm vụ của nhà nƣớc (Điều 4 Luật NSNN năm 2015)  Chi thường xuyên NSNN Chi thƣờng xuyên là nhiệm vụ chi của NSNN nhằm đảm bảo hoạt động của bộ máy nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, hỗ trợ hoạt động của các tổ chức khác và thực hiện nhiệm vụ thƣờng xuyên của nhà nƣớc về phát triển kinh tế - xã hội đảm bảo quốc phòng, an ninh (Điều 4, Luật NSNN năm 2015) 1.2.2.2. Các khoản chi thường xuyên NSNN tại cở sở giáo dục công lập thuộc lực lượng vũ trang Chi thƣờng xuyên tại các CSGD công lập thuộc lực lƣợng vũ trang bao gồm 4 nhóm cụ thể nhƣ sau: * Chi cho con ngƣời * Chi nghiệp vụ chuyên môn * Chi mua sắm, sửa chữa * Nhóm các khoản chi thƣờng xuyên khác. Chi cho con ngƣời: Là các khoản chi để bảo đời sống sinh hoạt của cán bộ, giảng viên trong nhà trƣờng, nhằm duy trì những hoạt động bình thƣờng của nhà trƣờng. Khoản chi này thƣờng chiếm tỷ trọng cao trong tổng chi của các trƣờng, bao gồm các khoản chi: + Lƣơng, phụ cấp lƣơng. + Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. 11 + Tiền thƣởng. + Phúc lợi tập thể cho giáo viên, cán bộ công nhân viên chức... Chi nghiệp vụ chuyên môn: Tùy theo nhu cầu thực tế của các trƣờng, bao gồm những khoản chi để đảm bảo cho công tác giảng dạy, học tập nhƣ: + Giáo trình, tài liệu, sách. + Tài liệu tham khảo cho giáo viên. + Đồ dùng học tập, phấn viết bảng, vật tƣ văn phòng. + Vật liệu, hóa chất, mẫu vật phục vụ hoá chất thí nghiệm. + Chi hội nghị, chi đoàn ra, đoàn vào, … Khoản chi này nhằm đáp ứng các phƣơng tiện phục vụ việc đào tạo, giảng dạy, giúp cho giảng viên truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả, nâng cao chất lƣợng giảng dạy của đội ngũ giáo viên, giảng viên. Chi mua sắm trang thiết bị, sửa chữa tài sản. Hàng năm do hoạt động, sự xuống cấp tất yếu của các tài sản dùng cho hoạt động hành chính, giảng dạy tại các CSGD nên thƣờng phát sinh nhu cầu kinh phí cần có để mua sắm thêm trang thiết bị hoặc sửa chữa, phục hồi lại giá trị sử dụng cho những tài sản đã bị xuống cấp. Các khoản chi mua sắm, sửa chữa, nâng cấp tài sản trang thiết bị, trƣờng, lớp, bàn ghế, thiết bị học cụ trong lớp nhằm đảm bảo điều kiện cơ sở vật chất cho việc giảng dạy và học tập. Vì vậy, cần phải xác định nhu cầu kinh phí đáp ứng cho mua sắm, sửa chữa tài sản trong dự toán kinh phí hàng năm của mỗi đơn vị để làm cơ sở lập dự toán chi NSNN cho sự nghiệp giáo dục. Các khoản chi thường xuyên khác: Thuộc phạm vi các khoản chi khác nằm trong cơ cấu chi thƣờng xuyên của NSNN, là những khoản chi có thời hạn tác động ngắn nhƣng chƣa đƣợc đề cập tới ở 3 nhóm mục trên. 1.2.3. Quản lý chi thường xuyên NSNN tại cơ sở giáo dục công lập thuộc lực lượng vũ trang 1.2.3.1. Khái niệm Quản lý chi thƣờng xuyên NSNN là sự tác động của chủ thể quản lý tới 12