Tài liệu Phát triển tín dụng cá nhân hộ gia đình tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam chi nhánh phú nhuận

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN – HỘ GIA ĐÌNH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH PHÚ NHUẬN LUẬN VĂN THẠC SĨ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN – HỘ GIA ĐÌNH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH PHÚ NHUẬN LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ THỊ HIỆP THƯƠNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017 TÓM TẮT LUẬN VĂN Hiện nay, khi các doanh nghiệp hấp thụ vốn có phần “chậm chạp” thì tín dụng cá nhân – Hộ gia đình đã được nhiều ngân hàng đẩy mạnh, thậm chí là một trong những mũi nhọn tăng trưởng của hầu hết các ngân hàng trong nước. Đây cũng là cơ hội cũng như thách thức đối với Agribank Việt Nam – CN Phú Nhuận trong việc phát triển đa dạng sản phẩm tín dụng cá nhân – Hộ gia đình để có thể đi trước và chiếm lĩnh thị trường đầy tiềm năng này. Luân văn “Phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Phú Nhuận” được nghiên cứu gồm có 3 chương. Trong chương 1, luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề về cơ sở lý luận Tín dụng cá nhân – Hộ gia đình và phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình tại Ngân hàng thương mại. Việc nghiên cứu này nhằm giúp ngân hàng hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình, nêu lên các chỉ tiêu đo lường và các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình một cách tổng quát. Dựa trên những cơ sở lý luận trong chương 1 cùng với số liệu thực tế tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Phú Nhuận cung cấp được đi sau phân tích trong chương 2 nhằm đánh giá những kết quả mà Chi nhánh đã đạt được, những hạn chế và nguyên nhân của hoạt động Tín dụng cá nhân – Hộ gia đình tại Chi nhánh trong những năm qua. Từ những kết quả phân tích thực trạng Tín dụng cá nhân – Hộ gia đình tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận trong chương 2, tác giả đưa ra nhận đình về những hạn chế và nguyên nhân làm cho hoạt động tín dụng cá nhân – Hộ gia đình tại Chi nhánh chưa phát triển tương xứng với tiềm năng của Ngân hàng. Qua đó, tác giả đề cập đến một số giải pháp, kiến nghị nhằm đẩy mạnh hoạt động tín dụng cá nhân – Hộ gia đình phát triển an toàn cả về số lượng và chất lượng tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận. LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG Sinh ngày 05 tháng 07 năm 1976 tại Bắc Thái Là học viên cao học khóa: XVII, lớp 17B1 Khoa Sau Đại Học - Trường Đại Học Ngân Hàng TP.Hồ Chí Minh. Mã số học viên: 020116140354 Cam đoan đề tài: “Phát triển tín dụng cá nhân – Hộ Gia đình tại Ngân hàng nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Phú Nhuận” Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Thị Hiệp Thương. Luận văn được thực hiện tại Trường Đại Học Ngân Hàng Tp.Hồ Chí Minh. Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của tôi. Tác giả Nguyễn Thị Mai Hương LỜI CẢM ƠN Trước hết, với tình cảm chân thân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin gởi lời cảm ơn đến toàn thể các Thầy giáo, Cô giáo Khoa Sau đại học, Ban Giám hiệu Trường Đại Học Ngân Hàng TP.Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành Luận văn tốt nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo và các anh chị em đồng nghiệp trong Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Phú Nhuận giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi và cung cấp những số liệu, tài liệu cấn thiết để tôi hoàn thành luận văn này. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Lê Thị Hiệp Thương đã dành nhiều thời gian tâm huyết, trực tiếp hướng dẫn tận tình, chỉ bảo và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài này. Xin chân thành cảm ơn! MỤC LỤC TÓM TẮT LUẬN VĂN .............................................................................................. LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. MỤC LỤC .................................................................................................................... DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU ........................................................................... DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT......................................................................... MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1.Tính cấp thiết của đề tài ...........................................................................................1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến đề tài ...........2 3. Mục đích nghiên cứu. ..............................................................................................4 4. Câu hỏi nghiên cứu. ................................................................................................4 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. ..........................................................................5 6. Phương pháp nghiên cứu. .......................................................................................5 7. Bố cục luận văn. ......................................................................................................6 CHƯƠNG 1: NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN - HỘ GIA ĐÌNH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...........................7 1.1 Tổng quan về Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình của Ngân hàng thương mại ...........7 1.1.1 Khái niệm về Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình...........................................7 1.1.2 Đặc điểm của Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình ..........................................7 1.1.3 Vai trò của tín dụng cá nhân - Hộ gia đình ..............................................10 1.1.4. Các hình thức tín dụng cá nhân - Hộ gia đình ........................................13 1.2 Phát triển Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình của ngân hàng thương mại ...........15 1.2.1 Quan điểm về phát triển Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình .......................15 1.2.2 Các phương thức và điều kiện phát triển tín dụng cá nhân - Hộ gia đình ...........................................................................................................................17 1.2.3 Các chỉ tiêu phản ánh phát triển tín dụng cá nhân - Hộ gia đình ............18 1.3 Các nhân tố ảnh hưởng tới phát triển Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình của ngân hàng thương mại ....................................................................................................21 1.3.1 Nhóm nhân tố thuộc về ngân hàng cho vay ..............................................22 1.3.2 Nhóm nhân tố thuộc về khách hàng ..........................................................25 1.3.3 Nhóm nhân tố thuộc về môi trường kinh doanh .......................................26 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................29 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN - HỘ GIA ĐÌNH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH PHÚ NHUẬN ..............................................30 2.1 Giới thiệu chung về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam- chi nhánh Phú Nhuận ..................................................................................30 2.1.1 Quá trình hình thành của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Phú Nhuận .............................................................30 2.1.2 Cơ cấu tổ chức của Agribank Chi nhánh Phú Nhuận ..............................31 2.1.3. Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của Agribank Chi nhánh Phú Nhuận .................................................................................................................33 2.2 Thực trạng phát triển tín dụng cá nhân - Hộ gia đình tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận .............................................................................................................42 2.2.1. Chính sách tín dụng cá nhân - Hộ gia đình của Agribank Chi nhánh Phú Nhuận .................................................................................................................42 2.2.2 Phân tích thực trạng phát triển tín dụng cá nhân - Hộ gia đình theo các chỉ tiêu phản ánh quy mô...........................................................................................45 2.2.3 Phân tích thực trạng phát triển Tín dụng cá nhân – Hộ gia đình theo các chỉ tiêu về chất lượng .........................................................................................51 2.2.4. Đánh giá thực trạng phát triển tín dụng cá nhân - Hộ gia đình tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận........................................................................55 2.2.4.1 Kết quả đạt được ..........................................................................................55 2.2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ..............................................................................56 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................65 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN - HỘ GIA ĐÌNH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH PHÚ NHUẬN ..................66 3.1 Định hướng phát triển hoạt động tín dụng cá nhân - Hộ gia đình trong thời gian tới ...................................................................................................................66 3.1.1 Đặc điểm cá nhân - Hộ gia đình trên địa bàn ..........................................66 3.1.2 Định hướng kinh doanh đến năm 2017 ....................................................66 3.1.3 Mục tiêu tín dụng đối với cá nhân - Hộ gia đình của Agribank Chi nhánh Phú Nhuận .........................................................................................................68 3.2 Giải pháp phát triển tín dụng cá nhân - Hộ gia đình tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận .....................................................................................................................69 3.2.1 Đổi mới tư duy về tín dụng cá nhân - Hộ gia đình ...................................70 3.2.2 Đa dạng hoá và nâng cao năng lực cạnh tranh của các sản phẩm tín dụng cá nhân - Hộ gia đình ...............................................................................71 3.2.3 Nâng cao trình độ đội ngũ quản lý, bán hàng, cán bộ tín dụng ...............74 3.2.4 Thực hiện tốt công tác huy động vốn ........................................................75 3.2.5 Nâng cấp cơ sở vật chất, mở rộng mạng lưới và khai thác tiện ích công nghệ ....................................................................................................................76 3.2.6 Đẩy mạnh hoạt động marketing ...............................................................77 3.2.7 Nâng cao chất lượng tổ chức quản lý tín dụng cá nhân - Hộ gia đình ....80 3.3 Những kiến nghị ..............................................................................................83 3.3.1. Kiến nghị với Agribank ............................................................................83 3.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước .........................................................84 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................86 KẾT LUẬN ..............................................................................................................87 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................89 PHỤ LỤC DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức của Agribank Chi nhánh Phú Nhuận................................32 Bảng 2.1: Trình độ cán bộ nhân viên đến ngày 31/12/2016. ....................................32 Bảng 2.2: Kết quả huy động vốn của Agribank CN Phú Nhuận (2014-2016)……...35 Bảng 2.3: Hoạt động tín dụng của Agribank Chi nhánh Phú Nhuận .......................38 Bảng 2.4 Một số chỉ tiêu hoạt động kinh doanh của Agribank CN Phú Nhuận .......41 Bảng 2.5: Quy mô và tỷ trọng Tín dụng cá nhân – Hộ gia đình của Agribank CN Phú Nhuận .................................................................................................................46 Bảng 2.6: Cơ cấu dư nợ Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình của Agribank CN Phú Nhuận ........................................................................................................................48 Bảng 2.7: Cơ cấu cho vay cá nhân – Hộ gia đình theo thời hạn ……………………49 Bảng 2.8: Số lượng cá nhân - Hộ gia đình vay vốn của Agribank CN Phú Nhuận (2014-2016) ...............................................................................................................50 Bảng 2.9: Lợi nhuận cho vay cá nhân – Hộ gia đình tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận từ 2014 – 2016 ……………………………………………………………… ……52 Bảng 2.10: So sánh lợi nhuận cho vay cá nhân – Hộ gia đình tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận từ 2014 – 2016 ………………………………………………… ……53 Bảng 3.1: Các chỉ tiêu phấn đấu của Agribank Chi nhánh Phú Nhuận năm 2017 67 Biểu đồ 2.2.1. Nguồn vốn huy động giai đoạn 2014-2016........................................36 Biểu đồ 2.2.2. Cơ cấu Nguồn vốn huy động theo đối tượng khách hàng giai đoạn 2014-2016..................................................................................................................36 Biểu đồ 2.3. Dư nợ giai đoạn 2014-2016..................................................................39 Biểu đồ 2.4. Cơ cấu dư nợ theo đối tượng vay giai đoạn 2014-2016 .......................40 Biểu đồ 2.5. Lợi nhuận thu được giai đoạn 2014-2016 ............................................42 Biểu đồ 2.6: Quy mô và tỷ trọng dư nợ tín dụng cá nhân – Hộ gia đình tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận ..............................................................................................47 Biểu đồ 2.7: So sánh lợi nhuận cho vay giữa tín dụng cá nhân – Hộ gia đình với tín dụng doanh nghiệp ………………………………………………………………………..54 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Agribank : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam Agribank Chi nhánh Phú Nhuận : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Phú Nhuận CN : Chi nhánh KHCN : Khách hàng cá nhân NHTM : Ngân hàng thương mại TMCP : Thương mại cổ phần XNK : Xuất nhập khẩu : -1- MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Trước đây khái niệm Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình còn khá mới đối với hoạt động của các Ngân hàng Việt Nam. Nhưng chỉ một vài năm trở lại đây Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình đã trở thành mục tiêu và là hoạt động chính của nhiều Ngân hàng, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế, việc gia nhập tổ chức WTO nên đời sống của nhân dân được cải thiện đáng kể, các dịch vụ và nhu cầu tăng mạnh. Chính vì thế ngày càng có nhiều cửa hàng kinh doanh, nhiều loại dịch vụ ra đời. Còn ngân hàng đáp ứng nhu cầu vốn của cá nhân - Hộ gia đình bằng hình thức Tín dụng với nhiều loại hình và ưu đãi, dịch vụ phong phú. Đó là cơ sở và điều kiện thuận lợi cho hoạt động của Ngân hàng và lĩnh vực Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình đang trên con đường phát triển mạnh mẽ và khởi sắc. Tiềm năng phát triển của tín dụng cá nhân - Hộ gia đình còn rất lớn, nhưng chưa được khai thác do thiếu vốn đầu tư, trong đó việc tiếp cận các nguồn tài chính để hỗ trợ cho việc đầu tư mở rộng và phát triển sản xuất kinh doanh của cá nhân Hộ gia đình vẫn còn là vấn đề bức xúc. Hiện nay nhiều ngân hàng thương mại ở Việt Nam định hướng lâu dài trở thành ngân hàng bán lẻ hàng đầu thể hiện rõ nhất là các Ngân hàng như: ACB, Đông Á, VIB, VPB, các ngân hàng nước ngoài như ANZ, HSBC..và thời gian qua các ngân hàng cổ phần có vốn nhà nước như BIDV, Vietinbank, VCB..cũng đã quan tâm và tập trung khai thác mảng tín dụng cá nhân – Hộ gia đình này. Thực tế cho thấy, Ngân hàng nào nắm bắt được cơ hội trong việc mở rộng và phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình sẽ dễ dàng chiếm lĩnh thị trường qua đó có thể bán chéo sản phẩm để khách hàng có thể sử dụng các dịch vụ kèm theo của Ngân hàng. Với việc phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình các Ngân hàng không chỉ có thị trường lớn hơn, lợi nhuận cao hơn mà còn là cơ hội để các Ngân hàng liên tục đổi mới, đa dạng hóa sản phẩm nhằm quảng bá thương hiệu và phục vụ tốt hơn nhu cầu của từng bộ phận cá nhân trong xã hội. -2- Tại Agribank Phú Nhuận với tỷ lệ Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình chỉ chiếm 0,5% trên tổng dư nợ tại thời điểm năm 2016 thì đây là con số rất nhỏ cho thấy công tác Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình chưa được chú trọng, chính sách, tính năng sản phẩm chưa nắm bắt được nhu cầu khách hàng. Chưa xứng với điều kiện cơ sở vật chất, con người, bộ máy, mạng lưới sẵn có của Chi nhánh. Nhận thức được lợi ích phát triển cho Cá nhân - Hộ gia đình, và qua quá trình công tác tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận, tôi chọn đề tài: “Phát triển Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Phú Nhuận” làm đề tài nghiên cứu luận văn của mình. Luận văn nhằm giúp Ngân hàng hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình để tìm ra các giải pháp đẩy mạnh mảng tín dụng này phát triển an toán và hiệu quả cả về số lượng cũng như chất lượng. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến đề tài Tín dụng cá nhân – Hộ gia đình luôn là hoạt động tín dụng chính và cung cấp một lượng lớn vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các cá nhân, hộ gia đình kinh doanh trong cả nước. Trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn, sự đóng bang của khối doanh nghiệp vẫn chưa được tháo gỡ do gánh nặng nợ xấu chưa được giải quyết triệt để, các NHTM trong nước đã dần ý thức được vai trò quan trọng của việc phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại. Do đó tín dụng cá nhân – Hộ gia đình đang là thị trường tiềm năng được nhiều NHTM quan tâm đặc biệt và cạnh tranh gay gắt để giành thị phần. Thời gian qua đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học đi trước liên quan đến vấn để Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình như: Các Công trình ngoài nước. Indian institute of banking and finance (2010), retail banking editin II, Macmillian Publisher India. Trong cuốn sách này đề cập, “ phân tích những thay đổi trong hoạt động cung ứng dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại các NHTM do tác động của cuộc khủng hoẳng sâu của kinh tế thế giới từ năm 2008. Joseph Divana (2004), The future of retail banking, Palgrave Macmillan -3- Publisher. Cuốn sách này trình bày nguyên nhân của sự chuyển hướng sang dịch vụ ngân hàng bán lẻ của ngân hàng thương mại trên thế giới do ảnh hưởng của các yếu tố như cạnh tranh, toàn cầu hóa, cấu trúc thị trường, phân khúc khách hàng, công nghệ và nhân khẩu. Đồng thời tác giả cũng đưa ra một số lí giải về việc các yếu tố này tác động như thế nào, cơ hội kinh doanh. Ngoài ra tác giả còn chỉ ra cách thức để ngân hàng phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ trong đó có cho vay cá nhân - Hộ gia đình. Các công trình trong nước Tác giả Nguyễn Thị Thu Thủy (2015), Trường Đại học Kinh tế Quốc Dân Hà Nội, Phát triển hoạt động Tín dụng khách hàng cá nhân – Hộ gia đình của Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) tại Thị trường Hà Nội. Luận văn đã nêu lên được căn cứ đánh giá sự phát triển và các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình. Đồng thời phân tích thực trạng tình hình hoạt động tín dụng khách hàng cá nhân – Hộ gia đình của Ngân hàng ACB tại thị trường Hà Nội, từ đó đề xuất một số kiến nghị nhằm phát triển mảng nghiệp vụ này trong giai đoạn tiếp theo. Tuy nhiên luận văn còn một số hạn chế như việc nghiên cứu chỉ dừng lại ở phân tích mô tả và phát hiện những đối thủ cạnh tranh trực tiếp với ACB trong phân khúc tín dụng cá nhân – Hộ gia đình, chưa tìm được những thiếu hụt cụ thể của mảng nghiệp vụ này tại Ngân hàng ACB với các Ngân hàng cạnh tranh trên địa bàn Hà Nội nên chưa thể đánh giá tổng quát các đối tượng khách hàng ở các địa phương khác. Tác giả Hàn Tuấn Sơn (9/2015), Trường Đại Học Tài chính Marketing, Giải pháp phát triển tín dụng hộ gia đình và cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn Việt Nam – Chi nhánh Huyện Vĩnh Linh – Quảng Trị . Luận văn đã phân tích, luận giải và hệ thống hóa các vấn đề cơ bản liên quan đến phát triển tín dụng hộ gia đình và cá nhân. Đưa ra các nhân tố ảnh hưởng cũng như các tiêu chí đánh giá mức độ phát triển của tín dụng hộ gia đình và cá nhân. Luận văn cũng đã phân tích, thu thập dữ liệu thực tế để đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng hộ gia đình và cá nhân tại Chi nhánh. Trong đó tập trung phân tích kết quả đạt được -4- của từng sản phẩm trong tổng dư nợ để chứng minh cho những đánh giá mà luận văn đã nêu ra đồng thời đề xuất các giải pháp phát triển tín dụng hộ gia đình và cá nhân tại Chi nhánh. Bên cạnh đó, luận văn chưa làm rõ được tầm ảnh hưởng của tín dụng hộ gia đình và cá nhân đối với toàn bộ hoạt động tín dụng tại Agribank Huyện Vĩnh Linh – Quảng Trị trong thời gian qua. Trên cơ sở đánh giá tổng quan các công trình nghiên cứu nói trên phản ánh nhiều góc độ về hoạt động tín dụng cá nhân – Hộ gia đình. Để bắt kịp xu hướng chung trong hoạt động tín dụng hiện nay và theo tinh thần mới của Thông tư 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 được áp dụng vào ngày 15/03/2017, đòi hỏi chúng ta phải nhanh chóng đưa ra một nghiên cứu về hướng đi mới phù hợp với tình hình thực tế tạo điều kiện thuận lợi phát triển Tín dụng cá nhân – Hộ gia đình . Mặc dù đã có nhiều luận văn nghiên cứu về đề tài tín dụng cá nhân – Hộ gia đình nhưng cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào đề cập đến hoạt động phát triển Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình tại Agribank Phú Nhuận. Vì vậy đề tài luận văn thạc sỹ này không bị trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu đã được công bố từ trước đến nay. 3. Mục đích nghiên cứu - Khái quát hóa cơ sở lý luận về phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình tại các ngân hàng thương mại đồng thời xác định những nhân tố ảnh hưởng đến phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình. - Đánh giá thực trạng về hoạt động phát triển Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình tại Agribank Phú Nhuận trong giai đoạn từ năm 2014 – 2016. Qua đó chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân còn tồn tại trong phát triển tín dụng cá nhân – hộ gia đình. - Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển hoạt động tín dụng cá nhân - Hộ gia đình tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận. 4. Câu hỏi nghiên cứu Để thực hiện các mục tiêu nghiên cứu trên luận văn cần trả lời được các câu hỏi sau: 1. Thế nào là phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình? Những chỉ tiêu nào -5- phản ánh phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình? Và những nhân tố cơ bản nào ảnh hưởng tới phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình tại NHTM? 2. Kết quả phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận trong thời gian qua có những điểm mạnh, điểm yếu nào? Nguyên nhân của những hạn chế là gì? 3. Cần những giải pháp nào để phát triền tín dụng cá nhân – Hộ gia đình tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận trong thời gian tới? 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng: Hoạt động tín dụng cá nhân - Hộ gia đình tại Agribank Phú Nhuận, quan điểm, các tiêu chí giữa sự phát triển và các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển của hoạt động tín dụng cá nhân - Hộ gia đình của NHTM. - Phạm vi: Hoạt động tín dụng cá nhân - Hộ gia đình tại Agribank Chi nhánh Phú Nhuận trong giai đoạn từ năm 2014 – 2016. 6. Phương pháp nghiên cứu - Luận văn chủ yếu dựa trên phương pháp nghiên cứu định tính trên cơ sở thống kê, phân tích, so sánh, diễn giải, quy nạp, tổng hợp các số liệu để thực hiện nghiên cứu, đạt các mục tiêu của đề tài nêu ra. - Phương pháp điều tra khảo sát: Tiến hành khảo sát để thăm dò ý kiến khách hàng thông qua phiếu điều tra khảo sát về sự hài lòng của khách hàng đối với sản phẩm tín dụng cá nhân – hộ gia đình. Từ đó đưa ra định hướng phát triển sản phẩm tín dụng phù hợp với nhu cầu thực tiễn của khách hàng. - Thông tin sử dụng: Thông tin thứ cấp là các dữ liệu thu thập được từ các báo cáo của Agribank Chi nhánh Phú Nhuận, hoặc từ nguồn số liệu báo cáo của NHNN, các tài liệu công khai của các cơ quan thông tin chính thức của nhà nước; thông tin sơ cấp được thu thập từ kết quả khảo sát thực tế các khách hàng đã và đang tham gia vào hoạt động tín dụng cá nhân – Hộ gia đình. -6- 7. Bố cục luận văn Ngoài lời nói đầu và kết luận, kết cấu chính của luận văn gồm có 3 chương: Chương 1: Những lý luận cơ bản về phát triển tín dụng cá nhân - Hộ gia đình tại ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng phát triển tín dụng cá nhân - Hộ gia đình tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Phú Nhuận. Chương 3: Một số giải pháp và kiến nghị nhằm phát triển tín dụng cá nhân Hộ gia đình tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Phú Nhuận. -7- CHƯƠNG 1 NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN TÍN DỤNG CÁ NHÂN - HỘ GIA ĐÌNH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Tổng quan về Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình của Ngân hàng thương mại 1.1.1 Khái niệm về Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình Ngân hàng thương mại là tổ chức kinh doanh tiền tệ với rất nhiều hoạt động đa dạng, có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế nói chung và đối với từng cộng đồng địa phương nói riêng. Tín dụng là một trong những hoạt động chính của ngân hàng và có thể được hiểu như sau: Tín dụng là việc ngân hàng đưa tiền cho khách hàng vay với cam kết khách hàng phải hoàn trả cả gốc và lãi trong khoảng thời gian xác định. Cá nhân - Hộ gia đình do một cá nhân là công dân Việt Nam hoặc một nhóm người hoặc một hộ gia đình làm chủ, chỉ được đăng ký kinh doanh tại một địa điểm, sử dụng không quá mười lao động, không có con dấu và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh. Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình là việc ngân hàng cung ứng vốn cho các cá nhân, cá nhân trong hộ để đáp ứng nhu cầu vốn cho quá trình hoạt động sản xuất như: Sản xuất hàng hóa, thương mại, nông nghiệp, xây dựng, dịch vụ... Các phương thức vay vốn rất đa dạng như: cho vay từng lần, cho vay trả góp, cho vay thấu chi, cho vay theo hạn mức tín dụng,…Thời hạn cho vay linh hoạt tuỳ vào mục đích vay của khách hàng và kết quả thẩm định (khả năng trả nợ) của cán bộ tín dụng. Lãi suất cho vay được xác định dựa trên biểu lãi suất cho vay của ngân hàng, hoặc cũng có thể phụ thuộc vào sự thoả thuận của khách hàng và ngân hàng. Về tài sản đảm bảo cho khoản vay bao gồm bất động sản (nhà, đất,…), động sản (hàng hoá, máy móc thiết bị,…), số dư tài khoản tiền gửi, các chứng chỉ tiền gửi và các giấy tờ có giá khác, tài sản có giá trị khác. 1.1.2 Đặc điểm của Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình Tín dụng cá nhân - Hộ gia đình có những đặc điểm riêng thể hiện sự khác biệt với các loại hình Tín dụng khác như sau: -8- - Thứ nhất qui mô khoản vay thường nhỏ, số lượng các món vay nhiều. Khách hàng cá nhân – hộ gia đình thường có 2 mục đích vay vốn, đó là: + Vay bổ sung vốn kinh doanh: Hoạt động sản xuất kinh doanh của các cá nhân – hộ gia đình được pháp luật thừa nhận nhưng do những điều kiện về năng lực, vốn, tài sản… còn hạn chế nên hoạt động kinh doanh này thường mang tính chất nhỏ lẻ, không có quy mô lớn. + Vay tiêu dùng nhằm đáp ứng trực tiếp nhu cầu chi tiêu trong cuộc sống với giá trị hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng không quá lớn như mua sắm vật dụng gia đình, mua phương tiện phục vụ nhu cầu đi lại, cho vay du học, thấu chi, sửa chữa xây dựng nhà cửa, mua nhà đất để ở,… Bên cạnh đó, số tiền cho vay hai mục đích này thường bị giới hạn bởi những điều kiện từ ngân hàng đó là phương án vay vốn có khả thi hay không? Khả năng trả nợ có đảm bảo không và tài sản bảo đảm cho khoản vay có đáp ứng được hay không? Do đó những khoản vay này thường có quy mô nhỏ. Tuy nhiên, số lượng các khoản tín dụng cá nhân – hộ gia đình là rất lớn do hai nguyên nhân: + Do đối tượng của loại hình cho vay này là mọi cá nhân trong xã hội đủ mọi thành phần kinh tế từ nông dân đến trí thức, từ người có thu nhập thấp đến những người có thu nhập trung bình, cao,.. nên số lượng khách hàng có nhu cầu là rất lớn. + Do nhu cầu cải thiện và nâng cao mức sống của đại đa số người dân ngày càng gia tăng nên nhu cầu tín dụng của các khách hàng cá nhân – hộ gia đình cũng ngày càng phong phú và đa dạng, phát triển cả về số lượng và chất lượng nhằm đáp ứng mong muốn nâng cao chất lượng cuộc sống và trình độ dân trí. - Thứ hai, tín dụng cá nhân – Hộ gia đình gây tốn kém nhiều chi phí. Do đặc điểm của khách hàng cá nhân – hộ gia đình là số lượng nhiều và phân tán rộng nên để duy trì và phát triển tín dụng cá nhân hộ gia đình sẽ tốn kém nhiều chi phí cho các công tác như: + Mở rộng hệ thống mạng lưới quảng cáo tiếp thị tạo điều kiện thuận lợi trong việc tiếp cận các đối tượng khách hàng cá nhân – hộ gia đình ở các địa bàn, khu vực khắp mọi nơi. -9- + Nhằm phục vụ khách hàng được nhanh chóng, chính xác từ khâu tiếp xúc khách hàng, tiếp nhận hồ sơ, thẩm định các điều kiện vay vốn đến quyết định cho vay, làm hồ sơ, giải ngân và thu nợ,… đòi hỏi phải có một lực lượng nhân sự đầy đủ đáp ứng nhu cầu một cách kịp thời nhất. + Các chi phí liên quan như: chi phí quản lý, văn phòng phẩm, điện, nước, điện thoại, công tác phí của cán bộ tín dụng,… - Thứ ba, tín dụng cá nhân – Hộ gia đình thường được xem là có độ rủi ro cao. + Rủi ro do thông tin bất cân xứng, khi thẩm định cho vay thì thông tin về bản thân khách hàng cá nhân – Hộ gia đình là một trong những yếu tố quan trọng để ngân hàng đưa ra quyết định cho vay bên cạnh tính hợp lý và hợp pháp của nhu cầu vốn, khả năng trả nợ và tài sản bảo đảm. Đối với khách hàng doanh nghiệp thì việc nắm bắt thông tin là tương đối thuận lợi do có nhiều nguồn thông tin được công khai lưu trữ như báo cáo tài chính, tình hình nộp thuế, uy tín quan hệ với đối tác, thông tin CIC,… Ngược lại, đối với khách hàng cá nhân – Hộ gia đình thì hoạt động sản xuất kinh doanh thường ở mức tự phát chứ không có dự án sản xuất kinh doanh, thiếu cơ sở để xác định nhân thân, nguồn trả nợ, mục đích sử dụng vốn vay do không có sổ sách cụ thể hoặc hóa đơn chứng từ đầu vào đầu ra. Điều này khiến việc đánh giá tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh thực tế của cá nhân - Hộ gia đình thiếu chính xác, không công khai minh bạch nhất là trong khâu thẩm định đánh giá hiệu quả và dòng tiền lưu chuyển của cá nhân – Hộ gia đình. + Các cá nhân - Hộ gia đình nông, lâm nghiệp thì thường bị ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố tự nhiên. Nhất là thiên tai ảnh hưởng vô cùng lớn đối với quá trình sản xuất kinh doanh của các cá nhân - Hộ gia đình. Đây là một yếu tố rủi ro không lường trước được và với điều kiện tự nhiên tại nước ta thì khả năng này xảy ra rất cao. + Người đại diện cá nhân - Hộ gia đình thường có trình độ học vấn cũng như trình độ chuyên môn còn hạn chế nên thường không thông hiểu luật pháp và các thủ tục pháp lý khi đi vay, nên rất chủ quan trong khái niệm trả gốc lãi đầy đủ và đúng hạn nên dễ dẫn đến việc phát sinh nợ quá hạn gây thiệt hại cho ngân hàng. Hơn nữa, nguồn trả nợ chủ yếu là từ thu nhập ổn định vào thời điểm hiện tại. Do vậy khi có - 10 - sự cố xảy ra đối với những thành viên trong Hộ gia đình thì hầu như quá trình sản xuất kinh doanh sẽ bị ngưng trệ hoàn toàn trong một thời gian dài. Điều này khiến khả năng thu hồi vốn của các cá nhân - Hộ gia đình bị ảnh hưởng, khả năng trả nợ ngân hàng đúng hạn trở nên khó khăn. + Rủi ro tác nghiệp: Do đặc điểm quy mô khoản vay nhỏ nhưng số lượng khoản vay lớn nên đôi khi trong quá trình thẩm định hồ sơ vay các cán bộ thường hay chủ quan, thậm chí lợi dụng sự lỏng lẻo của công tác quản lý và sơ hở của các quy định để gây ra tổn thất cho ngân hàng. 1.1.3 Vai trò của tín dụng cá nhân - Hộ gia đình Có thể nói rằng hầu hết các chủ thể trong nền kinh tế, dù là trực tiếp hay gián tiếp cũng đều được hưởng những lợi ích do hoạt động của ngân hàng mang lại. Hoạt động tín dụng cá nhân – Hộ gia đình cũng không là ngoại lệ khi có những vai trò sau đây: 1.1.3.1 Đối với ngân hàng thương mại.  Góp phần nâng cao thương hiệu cho ngân hàng: Do có đối tượng khách hàng rất rộng nên việc phát triển tín dụng cá nhân – Hộ gia đình sẽ giúp hình ảnh thương hiệu của ngân hàng được phổ biến rộng khắp. Thông qua tín dụng cá nhân – Hộ gia đình, ngoài việc cấp tín dụng cho khách hàng còn giúp ngân hàng thuận lợi trong bán chéo sản phẩm dịch vụ ngân hàng bán lẻ như: tiền gửi tiết kiệm, giao dịch thanh toán, chuyển lương qua tài khoản, phát hành – thanh toán thẻ, dịch vụ ngân hàng điện tử… Khả năng cung cấp gói sản phẩm dịch vụ tài chính cá nhân đồng bộ thỏa mãn tối đa nhu cầu khách hàng sẽ tạo nét khác biệt cho ngân hàng trong cạnh tranh với đối thủ, do đó góp phần nâng cao thương hiệu cho ngân hàng.  Góp phần phân tán rủi ro cho ngân hàng: Nếu một ngân hàng chỉ tập trung cho vay các khách hàng doanh nghiệp có nhu cầu vốn lớn, vì lý do nào đó mà hoạt động kinh doanh của các khách hàng này gặp khó khăn gây ảnh hưởng đến khả năng trả nợ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Do vậy, với nguyên tắc “tránh để tất cả trứng vào một