Tài liệu Phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng tmcp công thương việt nam – chi nhánh tiên sơn

MỤC LỤC TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ..................................................................................... 1 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG ................................................ 1 CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG.................................................... 1 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS NGUYỄN THỊ NHUNG ...................... 1 Hà Nội – 2020............................................................................................................... 1 LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................. 2 LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................ 3 MỤC LỤC ......................................................................................................................... i BẢNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT .......................................................................................... i DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................................ iii DANH MỤC HÌNH VẼ ................................................................................................. iv LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài................................................................... 1 2. Mục tiêu và nhiệ m vụ nghiên cứu ....................................................................... 2 3. Câu hỏi nghiên cứu............................................................................................... 2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 3 5. Kết cấu của đề tài nghiên cứu ............................................................................. 3 CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ........... 4 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu cho vay khách hàng cá nhân trong ngân hàng thương mại ................................................................................................................... 4 1.1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu................................................................. 4 1.1.2 Khoảng trống nghiên cứu ............................................................................ 7 1.2 Cơ sở lý luận về cho vay khách hàng cá nhân trong hoạt động của NHTM ....... 7 1.2.1 Hoạt động cho vay khách hàng các nhân tại các NHTM .......................... 7 1.2.1.1 Khái niệm về hoạt động cho vay khách hàng cá nhân ........................ 7 1.2.1.2 Đặc điểm hoạt động cho vay khách hàng cá nhân .............................. 9 1.2.1.3 Phân loại cho vay khách hàng cá nhân................................................ 9 1.2.1.4 Vai trò của cho vay khách hàng cá nhân ........................................... 12 1.2.1.5 Một số sản phẩm cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại 14 1.2.2 Phát triển cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại ........ 14 1.2.2.1 Khái niệm phát triển cho vay khách hàng cá nhân .............................. 14 1.2.2 Các chỉ tiêu phản ánh phát triển hoạt động cho vay khách hàng cá nhân 15 1.2.2.1 Nhóm chỉ tiêu phản ánh quy mô của phát triển cho vay khách hàng cá nhân .............................................................................................................................. 15 1.2.2.2 Nhóm chỉ tiêu phản ánh chất lượng cho vay khách hàng cá nhân ........... 17 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển cho vay khách hàng cá nhân ...... 20 1.2.3.1. Các nhân tố thuộc về ngân hàng.......................................................... 20 1.2.3.2. Các nhân tố thuộc về khách hàng vay vốn .......................................... 23 1.2.3.3. Các nhân tố thuộc môi trường hoạt động ............................................ 24 1.3 Kinh nghiệm phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại một số ngân hàng thương mại........................................................................................................................... 26 1.3.1. Kinh nghiệm phát triển cho vay khách hàng cá nhân của một số NHTM....... 26 1.3.1.1. Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Hà Thành 26 1.3.1.2. Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Hà Nội ..... 26 1.3.1.3. NHTM Cổ phần Á Châu (ACB) ........................................................... 27 1.3.1.4. NHTMCP Kĩ thương Việt Nam (Techcombank) ................................. 30 1.3.2. Bài học rút ra cho Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Tiên Sơn ............................................................................................................................ 30 CHƯƠNG 2: QUY TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................... 32 2.1 Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................ 32 2.1.1. Nội dung nghiên cứu................................................................................. 32 2.1.2. Quy trình nghiên cứu ................................................................................ 32 2.2 Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 34 2.2.1 Câu hỏi nghiên cứu.................................................................................... 34 2.2.2 Phương pháp thu thập thông tin ............................................................... 34 2.2.3 Phương pháp phân tích tổng hợp .............................................................. 34 2.2.4 Phân tích đánh giá các chỉ tiêu.................................................................. 35  Nhóm chỉ tiêu phản ánh quy mô của phát triển cho vay khách hàng cá nhân ....... 35  Nhóm chỉ tiêu phản ánh chất lượng cho vay khách hàng cá nhân ......................... 35 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI VIETINBANK CHI NHÁNH TIÊN SƠN ................................... 37 3.1. Khái quát về Vietinbank Chi nhánh Tiên Sơn ................................................ 37 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn..................................................................................... 37 3.1.2. Cơ cấu tổ chức hoạt động Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn ........................................................................................................ 39 3.1.2.1 Cơ cấu tổ chức........................................................................................ 39 3.1.2.2 Chức năng nhiệm vụ phòng ban ........................................................... 40 3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Tiên Sơn ..................................................................................... 42 3.2. Đánh giá tổng quát thực trạng phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Vietinbank – CN Tiên Sơn ................................................................................................. 48 3.2.1. Tổ chức hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Vietinbank Chi nhánh Tiên Sơn ............................................................................................................... 48 3.2.1.1. Quy trình cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Tiên Sơn .................................................................... 49 3.2.1.2. Tổ chức cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Tiên Sơn.................................................................. 52 3.2.1.3. Chính sách cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương - Chi nhánh Tiên Sơn.......................................................................... 53 3.2.1.4. Sản phẩm cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Tiên Sơn................................................................... 55 3.2.2. Kết quả hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Tiên Sơn............................................................. 56 3.2.2.1. Quy mô của phát triển cho vay khách hàng cá nhân ....................... 56 3.2.2.2. Chất lượng cho vay khách hàng cá nhân.......................................... 66 3.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới kết quả hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Vietinbank Chi nhánh Tiên Sơn ...................................................................... 71 3.2.3.1. Nhóm nhân tố khách quan................................................................. 71 3.2.3.2. Nhóm nhân tố chủ quan..................................................................... 72 3.3. Đánh giá về thực trạng hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Vietinbank Chi nhánh Tên Sơn........................................................................................ 74 3.3.1. Kết quả đạt được ........................................................................................ 74 3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân........................................................................... 75 3.3.2.1. Hạn chế ............................................................................................... 75 3.3.2.2. Nguyên nhân của hạn chế tồn tại ...................................................... 76 CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI VIETINBANK CHI NHÁNH TIÊN SƠN ĐẾN NĂM 2025 ....................................... 80 4.1. Mục tiêu và định hướng phát triển cho vay khách hàng cá nhân của Vietinbank Tiên Sơn đến năm 2025 .................................................................................. 80 4.1.1. Bối cảnh kinh tế xã hội trên địa bàn Vietinbank Tiên Sơn ..................... 80 4.1.2. Định hướng cho vay khách hàng cá nhân của Vietinbank Tiên Sơn ..... 83 4.2. Giải pháp phát triển cho vay khách hàng cá nhân.......................................... 83 4.2.1. Giải pháp mở rộng quy mô, thị phần cho vay khách hàng cá nhân ....... 83 4.2.2. Giải pháp nâng cáo chất lượng cho vay khách hàng cá nhân ................ 86 4.3. Kiến nghị ............................................................................................................. 88 4.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam ..................... 88 4.3.2. Kiến nghị với ngân hàng nhà nước địa bàn tỉnh ..................................... 89 KẾT LUẬN .................................................................................................................... 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................... 92 BẢNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT STT Nguyên Nghĩa Ký hiệu 1 KHCN Khách hàng cá nhân 2 TMCP Thương mại cổ phần 3 Vietinbank Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam Vietinbank Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam – Tiên Sơn Chi nhánh Tiên Sơn 5 NHTM Ngân hàng thương mại 6 NHNN Ngân hàng nhà nước 7 ACB Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu 8 Vietcombank Ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam 9 RRTD Rủi ro tín dụng 10 Techcombank Ngân hàng thương mại cổ phần kỹ thương Việt Nam 11 KH&ĐT Kế hoạch và đầu tư 12 KHDN Khách hàng doanh nghiệp 13 HTTD Hỗ trợ tín dụng 14 CN Chi nhánh 15 PGD Phòng giao dịch 16 TCHC Tổ chức hành chính 17 ATM Máy rút tiền 18 GDP Tổng sản phẩm quốc gia 19 NHCTVN Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam 20 HĐKD Hoạt động kinh doanh 4 i 21 QHKH Quan hệ khách hàng 22 GHTD Giới hạn tín dụng 23 CBTĐ Cán bộ thẩm định 24 TSĐB Tài sản đảm bảo 25 FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài 26 UBND Ủy ban nhân dân 27 HĐND Hội đồng nhân dân 28 GRDP Tổng sản phẩm trên địa bàn 29 TNHH Trách nhiệm hữu hạn ii DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng 1 Bảng 3.1 Tổng hợp dư nợ cho vay của Vietinbank – CN Tiên Sơn từ 2015 tới 2019 45 2 Bảng 3.2 Tổng nguồn vốn của Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 47 3 Bảng 3.3 Lợi nhuận trước thuế của Vietinbank – CN Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 49 4 Bảng 3.4 Số lượng khách hàng cá nhân vay vốn tại Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 59 5 Bảng 3.5 Số lượng khách hàng cá nhân vay vốn mới tại Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 60 6 Bảng 3.6 Dư nợ cho vay khách hàng cá nhân tại Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 61 7 Bảng 3.7 Cơ cấu dư nợ cho vay tại Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 63 8 Bảng 3.8 Danh mục sản phẩm cho vay khách hàng cá nhân của Vietinbank Tiên Sơn 64 9 Bảng 3.9 Dư nợ Vietinbank tiên Sơn theo nhóm nợ giai đoạn 2015-2019 68 10 Bảng 3.10 Dư nợ KHCN theo nhóm nợ tại Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 69 11 Bảng 3.11 Thu nhập từ lãi vay Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 71 12 Bảng 3.12 Mức độ hài lòng của khách hàng đối với Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 72 Nội dung iii Trang DANH MỤC HÌNH VẼ Nội dung STT Hình 1 Hình 3.1 2 Hình 3.2 3 Hình 3.3 4 Hình 3.4 Tổng nguồn vốn huy động 48 5 Hình 3.5 Cơ cấu nguồn vốn huy động 49 6 Hình 3.6 7 Hình 3.7 8 Hình 3.8 9 10 Cơ cấu tổ chức Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn Tổng dư nợ cho vay của Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 Dư nợ theo khách hàng của Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 Số lượng khách hàng cá nhân vay vốn tại Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 Dư nợ cho vay khách hàng cá nhân tại Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 Cơ cấu dư nợ cho vay tại Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 Nợ xấu và nợ quá hạ tại Vietinbank Tiên Sơn giai đoạn 2015-2019 Thu nhập ròng từ lãi vay Vietinbank Tiên Sơn giai Hình 3.10 đoạn 2015-2019 Hình 3.9 iv Trang 39 45 46 59 62 63 70 71 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài Trong những năm vừa qua, nền kinh tế của đất nước ta ngày càng phát triển mạnh mẽ, tăng trưởng kinh tế có thể duy trì ở mức tốt, đời sống và thu nhập của người dân đã tăng lên nhiều, các nhu cầu của người dân ngày càng lớn. Đối với các ngân hàng thương mại nói chung đây cũng là cơ hội rất tốt để mở rộng thị trường cho vay đáp ứng các nhu cầu của thị trường. Một trong các xu thế cho vay của các ngân hàng thương mại là xu thế phát triển ngân hàng bán lẻ, trong đó nhóm khách hàng cá nhân (KHCN) là một nhóm khách hàng hết sức quan trọng, là thành phần chính và cơ bản trong hoạt động kinh doanh bán lẻ của các ngân hàng thương mại. Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam cũng nhận định mảng cho vay khách hàng cá nhân là rất tiềm năng có khả năng phát triển tốt khi nhu cầu vay vốn để sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của người dân ngày càng lớn, đồng thời cũng nhận định các khoản vay của các khách hàng cá nhân thường có hệ số an toàn cao, tính khả thi của phương án vay vốn tốt, tài sản bảo đảm chắc chắn. Vì vậy, mảng cho vay khách hàng cá nhân được Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam khuyến khích phát triển. Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn đã nắm bắt định hướng phát triển của hệ thống đã đề ra các mục tiêu, chính sách, chương trình hành động nhằm phát triển hoạt động cho vay khách hàng cá nhân trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Đến thời điểm hiện tại, Chi nhánh cũng có những kết quả khá tốt như là một trong những chi nhánh có dư nợ cho vay chiếm tỷ trọng khá cao trong tổng dư nợ của Chi nhánh, hoạt động cho vay khách hàng cá nhân có hiệu quả và chất lượng tốt hơn sơ với đối tượng khách hàng khác. Tuy nhiên, hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn vẫn còn hạn chế như, tốc độ tăng trưởng hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của Chi nhánh so với các đơn vị trên địa bàn và các đơn vị trong hệ thống là chưa cao, không phát huy, khai thác được hết tiềm năng phát triển của địa bản tỉnh Bắc Ninh, 1 một trong những địa bản phát triển rất mạnh trong các năm qua. Tuy chất lượng nợ được kiểm soát, nhưng vẫn để phát sinh các khoản nợ xấu, nợ cần chú ý phải giải quyết. Công tác phục vụ chăm sóc khách hàng, tìm kiếm khách hàng tiềm năng hiệu quả chưa cao, cần cải thiện, thay đổi để phát triển khách hàng tốt hơn. Xuất phát từ nhu cầu thực tế đó, tôi lựa chọn đề tài : "Phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt nam – Chi nhánh Tiên Sơn" làm nội dung nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Luận văn có mục tiêu là đưa ra các giải pháp nhằm phát triển hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Phân tích thực trạng cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn. Trên cơ sở đó, luận văn làm rõ những kết quả mà Chi nhánh đạt được, cũng như những hạn chế và tìm ra nguyên nhân hạn chế trong hoạt động cho vay của đơn vị. - Đề xuất các giải pháp để phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn đến năm 2025. 3. Câu hỏi nghiên cứu - Thực trạng hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn giai đoạn 2015- 2019 như thế nào? Chi nhánh đã có những thành tựu gì? Những hạn chế và nguyên của hạn chế là gì? - Cần có những giải pháp nào để phát triển hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn? 2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần. 4.2. Phạm vi nghiên cứu  Phạm vi nội dung  Phạm vi không gian : Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam : Hoạt động cho vay khách hàng cá nhân – Chi nhánh Tiên Sơn  Phạm vi thời gian 5. Kết cấu của đề tài nghiên cứu : 05 năm từ 2015-2019 Ngoài lời mở đầu và kết luận, kết cấu của luận văn gồm 04 chương : Chương 1 : Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại. Chương 2 : Quy trình và phương pháp nghiên cứu Chương 3 : Thực trạng hoạt động cho vay tại Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn (Vietinbank Tiên Sơn) Chương 4 : Một số giải pháp phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Vietinbank Tiên Sơn đến năm 2025 3 CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu cho vay khách hàng cá nhân trong ngân hàng thương mại 1.1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu Cho vay là một nghiệp vụ truyền thống của ngân hàng thương mại, nghiệp vụ cho vay có vai trò quan trọng trong hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Cho vay khách hàng cá nhân cũng là lĩnh vực tiềm năng và quan trọng cho nên được nhiều ngân hàng quan tâm phát triển. Đồng thời hiện nay, có rất nhiều bài nghiên cứu và tài liệu nghiên cứu có liên quan đến phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại các Ngân hàng thương mại, điển hình chúng ta có thế kể tới một số công trình sau: Nguyễn Thị Minh Thảo (2016) trong luận án tiến sỹ kinh tế với đề tài "Pháp triển cho vay nhà ở đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam" đã trình bày các cơ sở lý luận về cho vay nhà ở đối với khách hàng cá nhân, các nhân tố ảnh hưởng, phương thức phát triển và tiêu chí đánh giá. Tuy nhiên, luận án tiến sỹ của tác giả tập trung nghiên cứu, phân tích và đánh giá thực trạng cho vay nhà ở đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam, từ đó đề xuất giải pháp trực tiếp, hỗ trợ và các kiến nghị áp dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam. Lê Ngọc Hồng Nhung (2013) trong đề tài nghiên cứu khoa học "Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay khối khách hàng cá nhân tại sở giao dịch Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam" đã đưa ra cơ sở lý luận về cho vay khách hàng cá nhân, phân loại và vài trò của cho vay khách hàng cá nhân trong ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, đề tài nghiên cứu mới dừng lại ở đánh giá thực trạng cho vay khách hàng cá nhân tại Sở giao dịch Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam và đưa ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay khối khách hàng cá nhân tại đây. 4 Hoàng Thị Huyền Trang (2015) trong luận văn thạc sĩ kinh tế “Nâng cao hiệu quả cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương – Chi nhánh Hà Tây” đã phân tích về đặc điểm cho vay tiêu dùng và trong những giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay tiêu dùng, có đưa ra một số giải pháp rất có ích cho phát triển cho vay tiêu dùng. Tuy nhiên, luận văn dừng lại ở Ngân hàng TMCP Ngoại Thương – Chi nhánh Hà Tây chưa nghiên cứu về kinh nghiệm nâng cao hiệu quả cho vay tiêu dùng tại các ngân hàng thương mại khác Nguyễn Phương Hằng (2017), trong luận văn thạc sỹ về đề tài “Phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam chi nhánh KCN Hải Dương” tại Đại học Thương Mại, đã nghiên cứu đã trình bày những vấn đề lí luận cơ bản về phát triển cho vay khách hàng cá nhân của các ngân hàng thương mại. Đánh giá thực trạng phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh KCN Hải Dương và kiến nghị các giải pháp phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh KCN Hải Dương Nguyễn Thị Ngọc Thu (2016), trong luận văn thạc sỹ về đề tài:“Phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam Chi nhánh Vĩnh Phúc” đã nghiên cứu những vấn đề lí luận cơ bản về cho vay, cho vay khách hàng cá nhân và phát triển cho vay khách hàng cá nhân của các ngân hàng thương mại. Đồng thời đánh giá tình hình cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Vĩnh Phúc và kiến nghị giải pháp phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Vĩnh Phúc. Trần Trung Hiếu (2017), trong luận văn thạc sỹ về đề tài:“Cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam - chi nhánh Hải Dương” đã trình bày những vấn đề lí luận cơ bản về cho vay, cho vay khách hàng cá nhân của các NHTM. Đồng thời tập trung nghiên cứu về thực trạng hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam - chi nhánh Hải Dương. Từ đó kiến nghị các giải pháp phát triển cho vay 5 khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam - chi nhánh Hải Dương. Nguyễn Thị Nam Phương (2013), trong luận văn thạc sỹ về đề tài "Phát triển cho vay khách hàng cá nhân kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Đà Nẵng" đã trình bày về cơ sở lý luận cho vay và cho vay cá nhân kinh doanh, có những đánh giá và phân tích về hoạt động cho vay khách hàng cá nhân kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Đà Nẵng, đồng thời đề ra các giải pháp phát triển hoạt động cho vay khách hàng cá nhân kinh doanh. Tuy nhiên đề tài chỉ dừng lại ở cho vay khách hàng cá nhân kinh doanh mà không đề cập tới các khách hàng cá nhân tiêu dùng hoặc khách hàng cá nhân khác. Thi Ngọc Giàu (2014), trong luận văn thạc sỹ về đề tài "Phân tích hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiền Giang" đã trình bày về cơ sở lý luận về ngân hàng thương mại, hoạt động cho vay và cho vay tiêu dùng, tác giả có những phân tích và đánh giá về hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiền Giang và đề ra các giải pháp phát triển hoạt động cho vay tiêu dùng tại Chi nhánh. Tuy nhiên đề tài chỉ dừng lại ở cho tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiền Giang. Trên đây là một số nghiên cứu về đề tài liên quan tới cho vay khách hàng cá nhân trong những năm gần đây. Trong thực tế có thể còn những bài nghiên cứu khác về cho vay khách hàng cá nhân nhưng nhận thấy một số nghiên cứu trên gần với đề tài “Phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Tiên Sơn” cho nên có thể làm đại diện cho các nghiên cứu về đề tài cho vay khách hàng cá nhân để tham khảo và học tập các thành quả nghiên cứu. 6 1.1.2 Khoảng trống nghiên cứu Chúng ta có thể thấy tính đa dạng trong các nghiên cứu về cho vay khách hàng cá nhân. Tuy nhiên mỗi bài nghiên cứu đều có những điểm hay, đặc sắc của mình và phù hợp cho một đối tượng, đơn vị cụ thể. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trên đã làm rõ được cơ sở lý luận về cho vay, cho vay khách hàng cá nhân, phương pháp nghiên để thực hiện đề tài. Thông qua phân tích thực trạng tại đơn vị mình để rút ra được kết quả, hạn chế, và nguyên nhân của những hạn chế, từ đó đưa ra được những giải pháp phù hợp với đơn vị mà mỗi luận văn nghiên cứu. Tuy nhiên, chưa có luận văn nào nghiên cứu về phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Tiên Sơn (Vietinbank Tiên Sơn). Với quy mô, tính chất, đặc điểm hoạt động khác nhau của mỗi đơn vị sẽ cần có những giải pháp cụ thể gắn với tình hình thực tiễn và môi trường hoạt động phù hợp với nó. Tất cả những vấn đề nêu trên là căn cứ và mục tiêu để tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu về phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Tiên Sơn. 1.2 Cơ sở lý luận về cho vay khách hàng cá nhân trong hoạt động của NHTM 1.2.1 Hoạt động cho vay khách hàng các nhân tại các NHTM 1.2.1.1 Khái niệm về hoạt động cho vay khách hàng cá nhân Ngân hàng thương mại là một trong những tổ chức tài chính quan trọng nhất của nền kinh tế, hệ thống ngân hàng thường được ví như huyết mạch của nền kinh tế. Hoạt động chủ yếu của ngân hàng thương mại là thu hút tiền gửi sau đó sử dụng số tiền đó để cho vay. Trước đây, ngân hàng thương mại thường hoạt động truyền thống như nhận tiền gửi và cho vay, thì bây giờ ngân hàng đã chuyển sang cung cấp nhiều dịch vụ tài chính đa dạng như thẻ, pos, thanh toán hộ, chuyển tiền, bảo lãnh, bảo hiểm… Tuy nhiên, hoạt động cho vay vẫn được coi là hoạt động kinh doanh cơ bản mà mọi ngân hàng đều có. Theo Luật các Tổ chức tín dụng: “Cho vay là một hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào 7 mục đích xác định, trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi”. Trong thực tiễn các ngân hàng thương mại thường phân chia hoạt động cho vay thành từng loại khác nhau theo những tiêu thức riêng nhau như: Theo loại khách hàng, theo thời hạn cho vay, theo phương thức cho vay, theo đồng tiền cho vay, theo đặc thù sản phẩm, theo hình thức đảm bảo… Nếu dựa vào loại khách hàng, hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại thường được các phân chia thành: Cho vay khách hàng doanh nghiệp, cho vay khách hàng cá nhân, cho vay định chế tài chình, tổ chức khác. Theo quy định của thông tư 39/2016/TT-NHNN về “Quy định hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng” thì khách hàng vay vốn tại tổ chức tín dụng là pháp nhân và cá nhân bao gồm: + Pháp nhân được thành lập và hoạt động tại Việt Nam, pháp nhân được thành lập tại nước ngoài và hoạt động hợp pháp tại Việt Nam + Cá nhân có quốc tịch Việt Nam, cá nhân có Quốc tịch nước ngoài. Như vậy có thể hiểu: “Cho vay khách hàng cá nhân là một hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết cho khách hàng cá nhân một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định, trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi” Cho vay khách hàng cá nhân đã phát triển từ lâu trên thế giới, là một lĩnh vực truyền thống của các ngân hàng thương mại để đáp ứng các nhu cầu tiêu dùng, sản xuất kinh doanh của khách hàng cá nhân. Đặc biệt hiện nay xu hướng cho vay tiêu dùng tăng nhanh, nhất là ở các thành phố lớn nơi có dân số trẻ, với cách tiêu dùng mới. Chính vì thế, nhiều ngân hàng thương mại Việt Nam đã và đang tập trung vào mảng cho vay khách hàng cá nhân đầy tiềm năng và đưa ra nhiều các sản phẩm tín dụng nhằm phát triển thị trường mới nhiều tiềm năng này. 8 1.2.1.2 Đặc điểm hoạt động cho vay khách hàng cá nhân Thứ nhất, khách hàng cá nhân thường có số lượng rất lớn, nhu cầu vay vốn rất đa dạng, phong phú tùy theo đặc điểm của môi trường kinh tế, văn hóa, xã hội địa bàn từng tỉnh, vùng, miền mà khác nhau. Chính vì vậy, ở mỗi khu vực khác nhau, nhu cầu vay vốn của khách hàng cá nhân cũng rất khác nhau. Thứ hai, thông thường các khoản vay của khách hàng các nhân có quy mô vốn nhỏ tương đối nhỏ và có tính chất đặc thù theo từng địa bàn. Đối với ngân hàng thương mại định hướng phát triển cho vay khách hàng cá nhân thường có số lượng các khoản vay lớn. Thứ ba, chi phí mà ngân hàng bỏ ra đối với các khoản cho vay khách hàng cá nhân thường lớn, do đây là lĩnh vực tốn về nhân lực, mạng lưới để phát triển và quản lý. Bởi đối tượng cho vay là khách hàng cá nhân có số lượng các khoản vay là lớn, song quy mô mỗi khoản vay lại tương đối nhỏ, cộng với đặc thù thông tin không minh bạch đầy đủ. Thứ tư, lãi suất cho vay của các khoản cho vay khách hàng cá nhân thường cao hơn so với các khoản cho vay khách hàng là doanh nghiệp. Bởi vì, chi phí cho vay (về thời gian, nhân lực thẩm định và quản lý) khách hàng cá nhân tính trên mỗi đơn vị đồng vốn cho vay là lớn hơn cho vay khách hàng doanh nghiệp. Thứ năm, hoạt động cho vay khách hàng cá nhân có độ phân tán rủi ro cao, tính an toàn vốn tương đối tốt, bởi số lượng khách hàng lớn, quy mô nhỏ nên tính linh hoạt nhạy bén thị trường tốt, cùng với việc thông thương cho vay khách hàng cá nhân thường là cho vay có tài sản bảo đảm, vì vậy ngân hàng luôn có nguồn thu dự phòng trong trường hợp khách hàng không thể trả nợ vay. 1.2.1.3 Phân loại cho vay khách hàng cá nhân  Căn cứ vào thời hạn cho vay Cho vay ngắn hạn là khoản vay có thời gian dưới 12 tháng, để phục vụ nhu cầu tiêu dùng, sản xuất kinh doanh của cá nhân. Đặc biệt các khoản vay kinh doanh của các cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ thường được cho vay ngắn hạn và thực hiện thẩm định đánh giá lại hàng năm để xem xét tiếp tục cho vay. 9 Cho vay trung hạn là khoản vay có thời hạn từ trên 12 tháng đến 60 tháng, đây là các khoản vay phục cho các nhu cầu tiêu dùng, đầu tư sản xuất kinh doanh vào các tài sản cố định như mua đất, xây nhà, ô tô, xây nhà xưởng…. Cho vay dài hạn là khoản vay có thời hạn trên 60 tháng hay tối đa lên tới 20 năm, cũng là các khoản vay phục cho các nhu cầu tiêu dùng, đầu tư sản xuất kinh doanh vào các tài sản cố định như mua đất, xây nhà, ô tô, xây nhà xưởng…. Tuy nhiên thời gian thu hồi vốn là dài hơn.  Căn cứ theo loại tiền Cho vay đồng nội tệ là khoản vay được thực hiện bằng đồng nội tệ. Cho vay đồng ngoại tệ là khoản vay được thực hiện bằng đồng ngoại tệ tùy theo nhu cầu của khách hàng, nhưng phải đảm bảo được quy định về quản lý ngoại hối của Ngân Hàng Nhà Nước.  Căn cứ vào mục đích cho vay Cho vay khách hàng cá nhân nhằm phục vụ mục đích tiêu dùng, đời sống: Đó là các khoản cho vay phục vụ nhu cầu đời sống như mua đất, xây nhà, mua sắm trang thiết bị gia đình, mua sắm phương tiện, đồ dùng sinh hoạt, … Đặc điểm của khoản vay này là sử dụng dụng nguồn thu nhập từ lương, hoạt động kinh doanh không phải là nguồn thu nhập có được từ phương án vay vốn để trả nợ. Cho vay khách hàng cá nhân nhằm phục vụ mục đích sản xuất kinh doanh: Là các khoản cho vay của một cá nhân hoặc một số cá nhân (thường là 2 vợ chồng) để thực hiện các phương án sản xuất kinh doanh. Khoản vay thường được cho vay ngắn hạn, được thẩm định đánh giá khả năng trả nợ hàng năm, nguồn trả nợ của khoản vay là từ chính phương án vay vốn.  Căn cứ vào phương thức hoàn trả Cho vay khách hàng cá nhân từng lần (trả gốc một lần khi đáo hạn): Là các khoản vay của các cá nhân để phục vụ nhu cầu tiêu dùng hoặc sản xuất kinh doanh với một phướng án cụ thể, được trả nợ gốc một lần vào cuối kỳ. Mỗi lần vay khách hàng phải ký kết một hợp đồng tín dụng riêng trong đó có các nội dung như số tiền vay, lãi suất, thời hạn.... Việc cho vay và thu nợ được phân định ranh giới một cách rõ 10 ràng, dễ nhận biết được lúc nao cho vay, lúc nào thu nợ. Phương thức này thường được áp dụng với mục đích tiêu dùng hoặc với một phương án kinh doanh cụ thể, không có tính liên tục. Cho vay hạn mức tín dụng: Là các khoản vay của khách hàng cá nhân phục vụ các mục đích kinh doanh với nhu cầu lưu chuyển vốn thường xuyên. Khách hàng cấp một hạn mức tín dụng mà ở đó khách hàng có thể vay trả thường xuyên với tổng dư nợ không vượt quá hạn mức đó. Thời hạn cho vay cụ thể trên từng giấy nhận nợ đảm bảo không vượt quá thời gian duy trì hạn mức tín dụng (thời điểm hết hạn trả nợ của giấy nhận nợ có thể vượt quá thời điểm hết hiệu lực của thời hạn cho vay). Cho vay trả góp: Khoản vay được trả làm nhiều lần (theo tháng hoặc quý) theo thỏa thuận giữa ngân hàng và khách hàng với số tiền trả giống nhau tại các kỳ trả nợ, phương thức này được dùng để phục vụ cho việc mua sắm các vật dụng tiêu dùng và đặc biệt được các công ty tài chính khai thác áp dụng tại các siêu thị, cửa hàng. Cho vay thẻ tín dụng: Phương thức thành toán bằng thẻ hiện nay rất phát triển, đặc biệt là tại các đô thị lớn vì các tiện ích của mình. Khách hàng có thẻ tín dụng được cung cấp một hạn mức tín dụng mà khách hàng có thể sử dụng bất cứ khi nào họ có nhu cầu chỉ bằng cách quẹt thẻ hoặc thanh toán trực tuyến mà không phải làm bất cứ thủ tục với ngân hàng. Hàng tháng khách hàng sẽ được gửi sao kê với yêu cầu thành toán tối thiểu trên dự nợ là 5% -10%, khách hàng phải thanh toán tối thiểu hoặc lớn hơn do tài chính lúc đó, tuy nhiên cần lưu ý lãi suất của thẻ tín dụng là rất cao, hiện nay trên thị trường dao động từ 24 – 48%/năm.  Căn cứ theo hình thức bảo đảm tiền vay Cho vay có tài sản bảo đảm: Là hình thức cho vay trong đó khoản vay được bảo đảm bằng tài sản như: Bất động sản, động sản, giấy tờ có giá, bảo lãnh của bên thứ ba…. Tài sản bảo đảm làm tăng tính an toàn cho khoản vay do ngân hàng có thể phát mại tài sản đảm bảo khi khách hàng không trả được nợ, giúp giảm bớt tổn thất cho Ngân hàng. Tài sản đảm bảo có thể là tài sản bảo đảm đã hình thành thuộc sở 11 hữu hoặc sử dụng lâu dài của khách hàng cá nhân/bên thứ ba hoặc là tài sản hình thành từ vốn vay. Khi khách hàng cá nhân có nhu cầu vay vốn nhưng không có tài sản đã hình thành để đảm bảo thì khách hàng có thể sử dụng chính tài sản được hình thành từ nguồn tài trợ của ngân hàng để làm vật đảm bảo. Cho vay không có tài sản bảo đảm: Là hình thức cho vay dựa trên uy tín (tín chấp) của người vay vốn. Ngân hàng thẩm đinh khách hàng và nhận thấy khách hàng có uy tín cao và khả năng trả nợ tốt để cho vay không bảo đảm. Với khách hàng cá nhân phương thức cho vay không bảo đảm thường được áp dụng trong cho vay bằng thẻ tín dụng, hoặc cho vay đảm bảo bằng lương của một số cá nhân có công việc, nguồn thu nhập ồn định như công nhân viên chức với đặc thù khoản vay giá trị không lớn và thời hạn vay ngắn. Cho vay bảo đảm một phần bằng tài sản: Là hình thức cho vay kết hợp giữa cho vay có bảo đảm bằng tài sản và không bảo đảm. Ngân hàng áp dụng phương thức này khi thẩm định khách hàng và nhận thấy có thể cho vay không bảo đảm, tuy nhiên vẫn nhận tài sản bảo đảm của khách hàng để đảm bảo cho khoản vay, tài sản đảm bảo của khách hàng có thể không đủ đảm bảo cho khoản vay theo quy định của ngân hàng. 1.2.1.4 Vai trò của cho vay khách hàng cá nhân Cho vay khách hàng cá nhân ngoài những vai trò chung của hoạt động tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thương mại, hoạt động cho vay khách hàng cá nhân còn có những vai trò cụ thể riêng đối với các đối tượng của nền kinh tế: Đối với ngân hàng thương mại Trước hết cho vay khách hàng cá nhân là một hoạt động giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, biên lợi nhuận tốt, đa dạng hóa danh mục cho vay, phân tán rủi ro và mang lại lợi nhuận tốt cho ngân hàng, góp phần vào việc phát triển và quảng bá hình ảnh của ngân hàng tới khách hàng. Bên cạnh đó, cho vay khách hàng cá nhân cũng giúp cho ngân hàng mở rộng thêm khách hàng, mở rộng quy mô, tăng doanh số bán chéo sản phẩm, xây dựng 12