Tài liệu Phân loại nợ trích lập dự phòng rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại tỉnh sóc trăng

BQ GIAO Dl)C VA DAO T~O TRlfdNG D~I HQC KINH TE Tp.HCM C6W~ LY NGUYET . TRAN PHAN LO~I N<}, TRICH L~P DV PHONG RUI RO TIN DUNG TAl cAc NGAN HANG • • TRUONG MAl TiNH SOC TRANG • I ( Chuyen ngimh: Kinh t~ Tai chinh- Ngan hang Ma sA : 60.31.12 NGVCH HVdNG DAN KHOA HQC: PGS.TS TRAN HUY HOANG THANH PHO HO CHi MINH- NAM 2009 ····- 86 GIAO DUC DAO TAO TRtiONG o~r HQC KINH TE'TP.HCM THUVIEN I s-g'L- . s- 0 '~ LOI CAM I>OAN Toi xin cam doan day hl cong trinh nghien ctru cua rieng toi. Nhfrng thong tin va n9i dung neu trong d~ tai d~u dva tren nghien c(ru thvc t~ va hoan toan dung v6i ngubn trich dfrn. Ly Nguy~t Tran MUCLUC • • PHANMODAU ' d).._e ta1: ' ..................................................................... 1 1. Ly' do ng h'A 1en cuu 0 2. Mvc tieu nghien ctru: .......................................................................... 2 .!..o ' ..................................................... ) 3. Dm tuqng va' phe;tm v1 ng h'A 1en cuu: 0 4. Phu011g phap nghien ctru: .................................................................... 3 - d,ong gop , ma1 , • cua dAe ta1: ' . ...................................................... .. 4 5. Nhung ? ' ' 6. Ket cau cua 1u~n van: .......................................................................... 4 CHUONG 1: NIIO'NG VAN DE CHUNG VE RiJI RO TiN Dl)NG NGAN HANG v A PHAN LO~I NQ, TRiCH L~P DV PHONG DE XU LY RUI RO TiN Dl)NG 1.1 Tin dl,lllg ngan hang va vai tro cua n6 trong n~n kinh t~: .......................... 5 ' • mym t'm dl,lllg va' t'm dl,lllg ngan h'ang: ...................................... . 5 1•11 • Khat 0 A A 1.1.1.11 Khai ni?m va him chdt cita tin dt;ng: ..... 1.1.1. 2/ Khai ni?m tin dt;ng ngan hang: .... 1.1.2 Vai tro cua tin d1,1ng: ..................... 1.2 0 0 5 o ................................ o .... • • • • • • • • • • • 0. 0 •• 0 0 ••• 0. 0 0 0. 0 0 0 •••• 0. 0 0 0 0 0 •• 0 0 0 ...................................... 0 ............. 5 6 Rui ro tin dvng Ngan hang: ..................................................................... 7 1.2.1 Khai ni~m chung v~ rui ro: ............................................................... 7 ------l-.2.2-R-Ui-m-tin-fh,mg-Ng4n-hang: ............................................................. . 1.2.3 H~u qua cua rui ro tin d\mg: ............................................................. 8 1.3 Danh gia rui ro tin d1,1ng: .................................................................... 0 ....... 9 1.3.1 Ty 1~ nq qua he;tn: ............................................................................. 9 1.3.2 Ty tn;mg nq xiiu I T6ng du nq cho vay: ....................................... 1.3.3 H~ s6 rui ro tin dl,lllg: ..... 1.3.4 Ty 1~ 0 .... o . . . . . . . . o . . . . o . . . . . . . oo . . . . . . . . . . . . . . oo . . . . . . . . . . oo . . . . . . . . . . o . . . 10 12 xoa nq: .................................................................................... 13 ' 1'y ru1 '• ro t'1n dvng: ............................................................ 13 1. 4 B Iyn ph'ap quan 'A 0 • 1.4.1 Nang cao chfrt 1uqng cong tac thii.m dinh va phan tich tin d1,1ng: ........ 14 1.4.2 Chu trQng cong tac thu th~p thong tin tin dl,lllg: ................................. 14 1.4.3 ........................................................................................................ 14 2 1.4.4 ........................................................................................................ 14 1.4.5 ........................................................................................................ 14 1.4.6 ........................................................................................................ 14 1.4. 7 Trich l~p dv phong rui ro theo quy djnh cua NHNN: ........................ 14 1.5 Sg cAn thi@t phai phan lo~i va trich l~p dg phong rui ro tin dvng: ............. 15 M()t s6 y@u t6 d~n d@n vi~c phiti phan lo~i va trich l~p dv phong rui ro tin d1,1ng: 1.5.1 Tac d()ng cua Lu~t Ngan hang Nha Nu6c: ......................................... 16 1.5.2 Tac d()ng cua Lu~t cac TCTD: .......................................................... 16 1.5.3 Y@u t6 chu quan: .............................................................................. 17 1.5.4 Y@u t6 khach quan: ........................................................................... 17 1.6 Quy dinh trich l~p dv phong rui ro theo chuful mvc k@ toan Qu6c t@ ( lAS 39): .......................................................................................................... 17 1.6.1 Phuong phap chi@t kh~u Iu6ng ti€n: ............................................. 17 1.6.1.1 Khai ni?m chiit khdu lu6ng tiin: ................................................ 17 1.6.1.2 C6ng thuc chiit khdu lu6ng tiin: ................................................ 18 1.6.1.3 Ty l? chiit khdu: ................................................................ ......... 18 1.6.1.4 Ung d1,mg trong trich ltjp dl! phong rili ro tin d1,mg: ......... .......... . 18 1.6.2 Trich l~p dv phong theo phuang phap chi@t kh~u Iu6ng ti€n ap d1,1ng lai su~t chi@t kh~u la lai su~t thvc t@ cua cac hqp d6ng tin dvng hay gi~y nh~n nq: ...................................................................................................... 19 1. 7 Kinh nghi~m trich l~p dv phong dS xu ly rui ro tin dvng t~i m()t s6 nu6c va bai hQc cho Ngan hang thuang m~i Vi~t Nam: ................................................ 20 1.7.1 Kinh nghi~m trich l~p dg phong d~ xu ly rui ro tin dl,lllg t~i m()t s6 nu6c: .......................................................................................................... 20 1. 7.1.1 Tc;li nu:&c Anh: ............................................................................. 20 1.7.1.2 Tc;ti nu:&c Phap: ........................................................................... 21 1. 7.1. 3 Tqi nu:&c My: .............................................................................. 22 1.7.2 Bai hQc cho Ngan hang thuang m~i Vi~t Nam: ................................. 22 K@t Lu~n Chuang 1: .......................................................................................... 23 3 CHUONG 2: THVC T~G VE PHAN LO~I N<}, TRiCH L!P v A SU DT)NG DV PHONG DE XU LY RUI RO TiN DT}NG T ~I cAc NGAN HANG TRUONG M~I TiNH SOC TRANG 2.1 Sa luqc tinh hinh kinh t~ xa h9i va h~ th6ng Ngan hang thuang m~i: ..... 24 2.1.1 D~c di~m u,r nhien, kinh te, xa h9i tinh S6c Trang: ........................... 24 2.1.1.1 Di;ic ai~m tl! nhien: .................................................................... 24 2.1.1.2 Di;ic ai~m kinh ti: ....................................................................... 24 2.1.1.3 Di;ic ai~m vJ hcmh chinh, xfi h9i: ................................................ 25 2.1.2 H~ th6ng Ngan hang thuang m~i tinh S6c Trang: ............................ 25 2.2 Qui dinh vS trich l~p dv phong d~ xu ly rui ro tin dl,lng t~i Vi~t Nam theo Quyet dinh 493 va Quyet dinh 18: .................................................................. 26 2.2.1 Phan lo~i nq va trich l~p d\I phong C\1 th~: ........................................ 27 2.2.1.1 Phuongphap atnh lu(Yng: (dl!a vao thai gian qua hqn) ............... 27 2.2.1.2 Phuong phap atnh tinh: (dl!a vao kha nang tra nr;) ..................... 31 2.2.2 Dv phong chung: ............................................................................. 34 2.2.3 Sir dl,lng dv phong: .......................................................................... 34 2.2.4 H~ch toan, bao cao: ......................................................................... 35 2.3 Tinh hinh ho~t d9ng tin dl,lng t~i cac Ngan hang thuang m~i tinh S6c Trang trong thai gian qua: ............................................................................... 36 2.3.1 T6ng quat tinh hinh ho~t d9ng cua cac ngan hang thuang m~i tinh S6c Trang: ....................................................................................................... 36 2.4 2. 3.1.1 Tinh hinh tang tru6ng huy a9ng v6n: ...................................... 3 6 2.3.1.2 Tinh hinh tang tru6ng tin dt,mg: ·········································~···· 37 Thvc tr~ng trich l~p va sir dl,lng dv phong d~ xu ly rui ro tin dl,lng t~i cac Ngan hang thuang 2.4.1 m~i tinh S6c Trang: ................................................ 39 Phan nh6m nq theo Quyet dinh 493 va Quyet dinh 18 t~i cac Ngan hang thuang m~i tinh S6c Trang: ........................................................... 40 2.4.2 Cong tac trich 2.4.2.1 l~p va sir d\lllg dv phong rui ro tin dl,lng: ................. 46 Trich l(ip dl! phong: ................................................................ 47 4 2.4.2.2 2.5 Sit d11-ng d¥ phong: .................................................................. 48 Tac d9ng cua trich l~p dv phong nii ro tin dvng d~n hi~u qua kinh doanh cua cac Ngan hang thuang m(;li tinh S6c Trang ...................................... 51 2.6 2.5.1 Tac d9ng d~n ca du nq, phan lo(;li nq ............................................ 52 2.5.2 Tac d9ng d~n chi phi: ..................................................................... 53 2.5.3 Tac d9ng d~n chenh l~ch thu nh~p va chi phi: ................................ 54 Nhfrng t6n t';li va vu6ng m~c tC;li cac NHTM S6c Trang khi ap d1,1ng Quy~t dinh 493 va Quy~t dinh 18: .................................................................. 55 l~p 2.6.1 Thai gian h(;lch toan trich dv phong chua phu hqp: ................... 55 2.6.2 Chua phu hqp khi xac dinh gia tri kh~u trir cua TSDB(C) theo gia tri Uti san ghi tren hqp d6ng dam bao ho~c bien ban dinh gia gftn nh~t duqc khach hang th6ng nh~t (n~u c6): ............................................................ 56 2.6.3 Chua hu6ng dfin each trich l~p dl)' phong rui ro d6i vai cac m6n vay khong c6 TSDB: .................................................................................... 57 2.6.4 Chua d~ c~p d~n vai tro cua Trung tam CIC trong Quy~t dinh: ....... 58 2.6.5 Thai gian thu thach d€ phan lo(;li lC;li cac khoan nq c6 rui ro th~p han (k€ ca nh6m 1): khong phu hqp d6i vai khoan nq ng~n h(;ln: .................. 59 2.6.6 T6n nhi~u thai gian va nhan cong d€ theo d5i cac m6n n~m trong thai gian thu thach d€ chuy€n v~ nh6m t6t: ........................................... 60 2.6.7 Cac TCTD nang gia tri TSDB cao han thvc t~ d€ R cang nho: ....... 61 2.6.8 Trinh tl)' dling dl)' phong d€ xu ly nii ro chua phu hqp: .................... 61 2.6.9 Chua phu hqp khi qui t~t ca cac m6n nq cua cling m9t khach hang vao cling m9t nh6m nq: ......................................................................... 62 2.6.10 Chua d~ c~p d~n nhfrng m6n nq x~u do nguyen nhan chit quan thi c6 duqc xu ly nii ro hay khong: ................................................................. 62 K~t Lu~n Chuang 2: ......................................................................................... 64 CmfONG 3: HOAN THI.tN PIIAN LOL).I NQ', TRiCH L~P VA SU Dl}NG DV PHONG llE xu LY RiJI RO TiN Dl}NG Tl).I c.Ac NGAN HANG THUONG Ml).I TiNH SOC TRANG 5 3 .1 Quan di~m va mvc tieu trich l~p dl,X phong t?i cac N gan hang thuong m?i tinh S6c Trang: ............................................................................................. 65 3.1.1 Quan di~m: ....................................................................................... 65 3 .1.2 Mvc tieu: .......................................................................................... 67 3.2 Cac giai phap d~ hoan thi~n phan lo?i nq, trich l~p dv phong rui ro tin dvng theo QD 493 va QD 18 dSn ho?t d()ng kinh doanh cua cac Ngan hang thuong m?i t?i tinh S6c Trang: .................................................................. 68 3.2.1 Nang cao vai tro cua Trung tam CIC: ............................................... 68 3.2.2 Xac dinh thai di~m trich l~p dv phong rui ro phil hqp: ...................... 68 3 .2.3 Thay d6i thai gian thu thach d6i vai cac khmin nq chuy~n len nh6m rui ro thllp han: ........................................................................................... 69 3 .2.4 Chuy~n len nh6m c6 rui ro thllp hon d6i v6'i cac khmin nq ng&n h?n gia h?n thai h?n tni nq: ................................................................................ 69 3.2.5 Cftn quy dinh cv th~ trong QuySt djnh b&t bu()c cac NHTM phai thvc hi~n theo DiSu 7 QuySt dinh 493 ........................................................... 70 3.2.6 Thay d6i trinh tl,1 xu ly rui ro tin dvng: .............................................. 71 Cac giai phap nang cao hi~u qua trich l~p va su dvng d\f phong: ............. 71 3.3 3.3 .1 Nh6m giai phap d6i vai Chinh Phu: ............................................... 71 3.3.2 Nh6m giai phap d6i vai Ngan hang Nha Nuac: ............................. 72 3.3.3 Nh6m giai phap d6i vai H9i s& chinh cua cac Ngan hang thuong m~i tinh S6c Trang: ....................................................................................... 75 3.3.3.1 Phong ngua va h~n chS rui ro tin dvng truac khi quySt dinh cho vay: ....................................................................................................... 75 3.3.3.2 Ap dvng dang thai 2 phuang phap phan lo~i nq ........................ 87 3.3.3.3 Cftn thuang xuyen canh bao va xu ly sam nq nh6m 2: .............. 87 KSt lu~n Chuong 3: .......................................................................................... 90 >. z - PHAN KET LU~N......................................................................................... 91 DANH MlJC TAI LI1~:u TRAM KHAO .......................................................... 92 PHlJ Ll)C ........................................................................................................ 94 DANH MVC cAc TUVIET TAT ALLL : Dv phong cho cac khofm t6n th~t tin dt,mg va cho thue tai chinh AgriBank : Ngan hang Nong Nghi~p & Phat Tri€n Nong Thon CBTD : Can b9 tin d1,mg DPRRTD : Dv phong nii ro tin dt,mg. Dvt :Don vi tinh IIDQT : H9i d6ng qufm tri IIDTD : Hqp d6ng tin d\lng HTXHTDNB: H~ th6ng x~p h~ng tin d\lng n9i b9 NHNN : Ngan hang Nha Nuac NH : Ngan hang NHTM : Ngan hang thuong m~i NHCV : Ngan hang cho vay MHB : Ngan hang Phat Tri€n Nha D6ng B~ng Song Cliu Long ----~£acomBank-:-Ngan-hang_Sai_GOn_Thuang--LJ.'..,_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ SGDCK : Sa giao dich chtrng khoan TCTD : T6 chuc tin d\lng TTGDCK : Trung tam giao dich chtrng khoan TSTC : Tai san th~ ch~p VCB : Ngan hang Ngo~i Thuong DANH MlJC cAc BANG BIEU Bang 2.1: Tinh hinh huy d()ng v6n tren dia bfm tinh S6c Trang tir 2006-2008 Bang 2.2: Tinh hinh du nq tin d1,mg tren dia ban tinh S6c Trang tir 2006-2008 Bang 2.3: Tinh hinh phan nh6m nq theo QD 493 va QD 18 cua cac NHTM tren dia ban tinh S6c Trang Bang 2.4: Thu nghi~m ap dl,lllg phan lo<;ti nq theo phuang phap dinh tinh t<;ti Ngan hang MHB S6c Trang t<;ti thai diem 31/12/2008 Bang 2.5: Trich l~p dl,l' phong rui ro tin d1,mg t<;ti cac NHTM tren dia ban tinh S6c Trang Bang 2.6: Su d1,mg dl,l' phong rui ro tin d1,mg t<;ti cac NHTM tren dia ban tinh S6c Trang Bang 2.7: Phan lo<;ti nq theo QD 488 va QD 493 t<;ti Ngan hang MHB S6c Trang Bang 2.8: Chi phi trich l~p dv phong t<;ti cac NHTM tinh S6c Trang PHANMODAU 1. Ly do nghien cll'u d~ tai: Trong bAt kY ho~t d()ng mlo, vi~c phong tn1nh rui ro luon c6 y nghia d~c bi~t quan trQng nh~m t6i da h6a gia tri thu dugc va ky VQng tuang lai. Tuy nhien, rui ro la luon tim An va trong nhi€u truemg hgp khong th6 tranh khoi, d~c bi~t d6i vai cac ho~t d()ng tai chinh tin d1,mg. Ma t1;1i Vi~t Nam trong t6ng thu nh~p ngan hang thi thu nh~p tir ho1;1t d()ng tin dl,lllg chi~m cy trQng d~n 84,5% (nam 2008). Kinh doanh tin dl,lllg la ho1;tt d()ng t1;10 ra thu nh~p chu yeu cua cac ngan hang trong khi d6 moi truemg kinh doanh tin d1,mg con nhi€u rui ro. Do d6 rui ro l6n nhAt rna cac Ngan hang thuang ID1;li Vi~t Nam dang g~p phai la rui ro tin dvng. Vi v~y, phan lo1;li theo doi d6 biet dugc tinh hinh sue kh6e cua t6 chuc tin dl,lllg minh va xu ly rui ro tin dvng nhu the nao cho kip thai, c6 hi~u qua la di€u rna mQi t6 chuc tin d1,1ng d~c bi~t quan tam. Han nua trong xu the toan d.u h6a hi~n nay, h~ th6ng tai chinh n6i chung va h~ th6ng Ngan hang thuang m1;1i Vi~t Nam n6i rieng khong chi la huyet m1;1ch cua n€n kinh te qu6c dan rna con mang trong minh v~n h9i vuan r()ng ra khu vl,fc, the giai va dang d(rng truac nhfrng thach thuc mai g~n 1i€n vai ti€m An rui ro cao han. ---~E}0-Gung-Ghinh.-la-yeu-~u-a0i-h0i-m&i-ngan-hang-phai-nang-ea0-nang-lve-tai-ehinh-,- - - - - nang cao SUC C1;lnh tranh, chuAn h6a quy trinh nghi~p Vl,l phu hgp VOi thong 1~ qu6c t€ ... M9t trong nhfrng chuAn ml,fc quan trQng trong ho1;1t d()ng ngan hang hi~n nay la danh gia phan lo1;1i ng can CU vao muc dQ rui ro, tren CO' SO d6 danh gia Va phan lo~i t6 chuc tin d1,1ng, cling nhu ap d1,1ng cac chinh sach dl,l phong phu hgp. Chinh vi v~y, trong quy II/2005 Ngan hang Nha Nu6'c da ban hanh quy dinh v€ phan lo1;1i ng, trich l~p va su d1,1ng dl,f phong d6 xu ly rui ro tin d1,1ng trong ho1;1t d()ng ngan hang theo Quy€t dinh s6 493/2005/QD-NHNN ngay 22/04/2005 cua Th6ng d6c Ngan hang Nha Nu6'c (sau day gQi la Quy€t dinh 493) va Quy€t dinh s6 18/2007/QDNHNN ngay 25/04/2007 cua Th6ng d6c Ngan hang Nha Nu6'c "V€ vi~c sua d6i, b6 sung m9t s6 Di€u cua quy dinh v€ phan lo1;1i ng, trich l~p va su d1,1ng dl,f phong d6 2 xu ly rui ro tin dvng trong ho~t d<)ng ngan hang cua t6 chuc tin d\lllg ban hanh theo Quy@t dinh s6 493/2005/QD-NHNN ngay 22/04/2005 cua Th6ng d6c Ngan hang Nha nu&c" (sau day gQi la Quy@t dinh 18). Hai quy@t dinh nay la m<)t bu&c ti€n l&n so v&i Quy@t dinh 488/2000/QD-NHNN5 ngay 27/11/2000 cua Th6ng d6c Ngan hang Nha nu6c ban hanh tru6c day, vida the hi~n ro hon ban chfrt cua vi~c phan lo~i, trich l~p dv phong trong ho~t d<)ng tin d\lllg. Da g6p phfm tac d<)ng trvc ti€p d@n cong tac qufm ly, nang cao chfrt luQ'llg va giam thieu rui ro, xu ly kip thai nhfmg t6n thfrt c6 the xay ra ru ho~t d<)ng kinh doanh ngan hang. D6ng thai ti€n dfrn d@n sv phu hqp v6i chuAn mvc va thong 1~ qu6c t€. N€u phan lo~i nq t6t thi chfrt luQ'llg tin dvng, kha nang thanh khoan cua ngan hang duqc nang cao ro r~t, qua trinh nay se phan anh chinh xac thvc tr~ng nq xfru, de c6 giai phap quy€t li~t, thich hqp, nh~m hoan thi~n ca ch@ chinh sach kinh doanh tin d\lllg theo huang an toan va hi~u qua thay vi tv danh lua minh, dful d€n mfrt kha nang kiem so at khi rui ro xay ra. "Phan lo~i nQ', trich l~p v 6i ly do tren tac gia chQn nghien c(ru d~ tai d\f phong riii ro tin dyng t~i cac Ngan himg thll'ong m~i tinh Soc Trang" de dong g6p m9t s6 giai phap giup hoan thi~n va nang cao hi~u qua cua vi~c phan lo~i nq, trich l~p dv phong trong ho~t d<)ng tin d\lllg nh~m kiem soat chfrt luQ'llg ho~t d<)ng, luQ'llg hoa mire d9 rui ro de c6 bi~n phap xu ly ----hi~u-Etua,-h~ln-eh~th.4p-nh.4t-rtl-i-r0-Hn-dl;lng-lit-vfin-d~-s8ng-con-vcl-phat-tri~n--cua--cac-- Ngan hang thuong m~i Vi~t Nam n6i chung va cac Ngan hang thuong m~i t~i S6c Trang n6i rieng. 2. Myc tieu nghien cll'u: D~ tai nghien c(ru nhk d~t ba mvc tieu sau day: Thll' nhftt: Lam sang to v~ m~t ly lu~n cua tin dvng, tin d\lllg ngan hang, S\f cfrn thi€t phai phan lo~i nq va trich l~p dv phong, kinh nghi~m v€ vfrn d€ nay cua m<)t s6 nu6c tren th€ gi6i va bai hQc cho Ngan hang thuong m~i Vi~t Nam. Thll' hai: Phan anh va danh gia thvc tr~g cua vi~c phan lo~i nq, trich phong va xu ly rui ro tin dvng t~i l~p dv cac NHTM tinh S6c Trang theo QD 493 va QD 18 va nhfmg vu&ng m~c y€u kern dn phai khai phvc. 3 Thll' ba: Tren CO' sa danh gia dung tht,rc tn;mg cua vi~c phan lol;li nq, trich l~p dv phong va xu ly rui ro tin d1,1ng tl;li cac NHTM tinh Soc Trang, tir d6 d~ ra m9t s6 giai phap nh~m hoan thi~n vi~c phan lol;li nq, trich l~p dv phong rui ro tin d1,mg nh~m nang cao cong tac quan tri rui ro tin d\lllg tl;li cac NHTM tinh S6c Trang va h~ th6ng ngan hang n6i chung. 3. Dfii tuQ'Ilg va phfm vi nghien cfui: D6i tuqng nghien c1ru cua d~ tai la t~p trung nghien cl'ru cac giai phap nh~m g6p ph&n hmln thi~n phat tri~n chinh sach phan lol;li nq, trich l~p dv phong d~ xu ly rui ro tin d1,1ng theo Quy~t dinh 493 va Quy~t dinh 18 cua Th6ng D6c Ngan hang Nha Nu6c. Phl;lm vi nghien cl'ru cua d~ tai la t~p trung vao cac NHTM tinh S6c Trang trir Ngan hang Chinh Sach Xa H9i (vi Di~u 1 Quy~t dinh 493 qui dinh Ngan hang Chinh Sach Xa H()i khong phai thvc hi~n vi~c phan lol;li va trich l~p d\I phong nay). Thai gian nghien cl'ru la tir nam 2006 d~n nam 2008. · 4. Phuong phap nghien ctl'u: D~ tai nghien cl'ru chu y~u dva vao du li~u th6ng ke cac hol;lt d()ng cua cac NHTM tinh Soc Trang v~ cong tac phan lol;li nq, trich l~p va sir d1,1ng dv phong d~ xu ly rui ro tin d1,1ng. D6ng thai xem xet thvc ti~n tmg d\lfig cac Quy~t dinh 493 va ----~uy~t-dinh-1-8-trong-cong-tac-quan-tri--rUi---ro-t1n-dl;lng-t1;ti-cac-NH'fM-tinh-86e-'Fding-.- - - - - - Tir d6 thfiy duqc m()t s6 vu6ng m~c va anh huang cua Quy~t dinh 493 va Quy~t dinh 18 nh~m tl;lo ca sa cho vi~c xay d\Iflg chinh sach, d~ xufit cac giai phap gop ph&n hoan thi~n va phat tri~n vi~c phan lol;li nq, trich l~p dv phong rui ro tin d\lfig. D6 phil hqp v6i n()i dung, yeu du, m1,1c dich cua d~ tai d~ ra, phuang phap duqc thvc hi~n trong qua trinh nghien cl'ru g6m phuang phap th6ng ke, phan tich, t6ng hqp, so sanh k~t hqp v6i phuang phap duy v~t bi~n chtmg, phong vfin trao d6i v6i cac chuyen gia. Ben Cl;lnh d6, d~ tai cling v~n d\lllg k~t qua nghien CUu cua cac cong trinh khoa hQC lien quan d6 lam phong phu va sau S~C han CaC CO' va thvc ti~n cua d~ tai. sa khoa hQC 4 5. Nhfrng dong gop m6i ciia d~ tai: Qua nghien Clru thl,IC tqmg cua tin dl,lng t~i vi~c phfm lo~i nq, trich l~p dl,l phong rui ro cac NHTM tinh S6c Trang, so sanh gifra hai phuang phap phan nh6m nq, lu~n van di saud~ ra cac giai phap quan ly vi mo du6i g6c d9 hyp cua m()t dia phuang d~ giai quy€t nhfrng vfin d~ c6 lien quan d€n vi~c nang cao hi~u qua quan tri rui ro tin dl,lng. D6ng thai k€t hqp v6i cac phuang phap vi mo cfrn thi€t nh~m ph6i hqp phat huy tac dl,lng d6ng b(). ~ ., Iu~m " van: cua 6. Ke~t cau v N()i dung lu~n van bao g6m: Ma dfru '* Chuang 1: Nhfrng vfin d~ chung v~ rui ro tin dl,lng ngan hang va phan lo~i nq, trich l~p dv phong rui ro tin d\lfig. 4 Chuang 2: Thvc tr~ng v~ phan lo~i nq, trich l~p dl,l phong rui ro tin. dl,lng t~i cac Ngan hang thuang m~i tinh S6c Trang. 4 Chuang 3: Giai phap phan t~i lo~i nq, trich l~p dv phong rui ro tin dl,lng cac Ngan hang thuang m~i tinh S6c Trang K€t lu~n Danh ml,lc tai li~u tham khao Plil,lllll,lCc--------------------------------------------------------- 5 CHUONG l:NHUNG VAN DE CHUNG vE RUI RO TiN D\JNG NGAN HANG vA PHAN LO~I NQ, TRiCH L~P DV PHONG DE XU LY RlJI RO TiN D\JNG 1.1 Tin dl}ng ngan hang va vai tro cua no trong n~n kinh t~: 1.1.1 Khai ni~m tin dl}n.g va tin dl}ng ngan hang: 1.1.1.11 Khtii ni~m va biin chfit cua tin d{lng: Tin dvng la quan h~ vay muQTI, quan h~ su dvng v6n l~n nhau gifra nguai di vay va nguai cho vay dva tren nguyen t~c hoan tni. Tin dvng la m()t ph!;lm tru cua kinh t@ hang h6a, c6 qua trinh ra dai t6n t!;li va phat tri~n cling v6i sv phat tri~n cua kinh t@ hang h6a. M~c du tin dvng c6 m()t qua trinh t6n t!;li va phat tri~n lau dai qua nhi6u hinh thai kinh t@ xa h()i, v6i nhi6u hinh thuc khac nhau, song d6u c6 cac tinh ch~t quan trQng sau: - Tin dvng chi la sv chuy~n giao quy6n su dvng m()t s6 ti6n (hi~n kim) ho~c tai san (hi~n v~t) ill chu th~ nay sang chu th~ khac, chu khong lam thay d6i quy6n sa hfru cua chung. - Tin dvng bao gia cung c6 thai h!;ln va phai duqc "hoan tra". - Gia tri cua tin dvng khong nhfrng duqc bao t6n rna con duqc nang cao nha lqi tuc tin dvng. Ban ch~t cua tin dvng la h~ th6ng quan h~ kinh t@ phat sinh giua nguai di vay va nguai cho vay, nha quan h~ ~y rna v6n ti6n t~ duqc v~n d()ng ill chu th~ nay sang chu th~ khac d~ su dvng cho cac nhu cfiu khac nhau trong n6n kinh t@. 1.1.1.21 Khtii ni~m tin d{lng nglin hang: Tin dvng Ngan hang la quan h~ chuy~n nhuQTig quy6n su dvng v6n ill ngan hang cho khach hang trong m()t thai h!;ln nh~t djnh v6i m()t khoan chi phi nh~t djnh. Cung nhu quan h~ tin dvng khac, tin dvng ngan hang chua dl,lllg ba n()i dung: - C6 sv chuy~n nhuQTig quy6n su dvng v6n ill nguai su dvng. sa hfru sang cho nguai 6 - Sv chuy~n nhuqng nay c6 thai h~n hay mang tinh t~ thai. - sv chuy~n nhuqng nay c6 kern theo chi phi. Trong cac lo~i hinh tin d\lllg, tin d1,mg ngan hang la hinh thuc tin d\lllg chu y8u, chi8m vi tri d~c bi~t quan trQng trong vi~c cung trng va di~u hoa v6n cho n~n kinh t8. V6'i vai tro la m9t t6 chuc trung gian tai chinh, ngan hang nh~n ti~n gui cua cac doanh nghi~p va ca nhfm du6'i nhi~u hinh thuc r6i chuyen ngu6n v6n d6 d8n cac chu th€ khac dang c6 nhu d.u phat tri~n san xufrt kinh doanh. Day la hinh thuc tin dl,mg chuyen nghi~p, ho~t d9ng h8t sue da d~ng va phong phu. 1.1.2 Vai tro ciia tin dl}ng: Tin d1,mg c6 vai tro hai m~t: dh. V~ m~t tich eve, tin d\lllg c6 vai tro to Ian sau day: • Tin d\lllg g6p ph&n thuc dAy san xufit va luu thong hang h6a phat tri~n: Tin dvng khong chi la ngu6n cung trng v6n cho cac t6 chuc kinh t8, la m9t trong nhfrng cong Cl,l d~ t~p trung vf>n ffiQt each hiiu hi~U trong n~n kinh t8 rna con la cong Cl,l thuc dAy tich tv v6n cho cac t6 chuc kinh t8. Tfrt ca d~u hqp Ivc va tac d9ng len dai s6ng kinh t8 - xa h9i khi8n tin d\lllg t~o ra d9ng Ivc phat tri~n rfrt m~nh me rna khong CO cong Cl,l tai chinh nao CO th~ thay th8 dUQ'C. • Tin dvng g6p ph&n 6n dinh ti~n t~, 6n dinh gia ca: ------~'I'tnQ\lllg da gop pnftnlam gmm Klf6Tluqng t1~nluu lianli trong luu tnong, d~c bi~t la ti~n m~t trong tay cac tAng 16p dan cu, lam giam ap Ivc l~m phat, nha v~y g6p ph&n lam 6n dinh ti~n t~. M~t khac do cung trng v6n tin dvng, t~o di~u ki~n cho cac t6 chuc kinh t8 cung trng ngay cang nhi~u san phfrm hang h6a dich V\1, dap trng nhu d.u ngay cang tang cua xa h9i, nha d6 tin dvng g6p ph&n lam 6n dinh thi truang gia ca trong nu6'c. • Tin d\lllg g6p ph&n t~o cong an vi~c lam, 6n djnh dai s6ng tr~t t\1' xa h9i: Tin dvng da t~o ra kha nang khai thac cac ti~m nang s~n c6 trong xa h9i v~ tai nguyen thien nhien, v~ lao d9ng, dfrt, rirng, . . . do d6 c6 th~ thu hut nhi~u lvc luqng lao d9ng cua xa h9i d~ t~o ra lvc luqng san xufrt m6'i thuc dfry tang tru6ng kinh t8, 6n dinh dai s6ng va tr~t t\1' xa h9i. 7 • Cu6i cling con c6 th6 n6i tin d\lllg con c6 vai tro quan tr9ng d6 rna n)ng va phat tri6n cac m6i kinh t6 d6i ngo.;ti varna r<)ng giao luu qu6c t6: Sv phat tri6n cua tin dl)llg khong nhfmg a trong ph~ vi qu6c n<)i rna con ma r<)ng ra ca ph.;tm vi qu6c t6, nha d6 n6 thuc dfiy rna r<)ng va phat tri6n cac m6i quan h~ kinh t6 d6i ngo.;ti, nh&m giup da va giai quy6t cac nhu cfiu lfrn nhau trong qua trinh phat tri€n di len cua m6i nu&c, lam cho cac nu&c c6 dieu ki~n xich l~i gfin nhau han va cling nhau phat tri€n. ~ ve m~t tieu eve: Trong ho.;tt d<)ng kinh doanh n6i chung, ho.;tt d<)ng kinh doanh ngan hang n6i rieng thi rui ro la dieu khong th€ tranh khoi. Tin dvng se phat huy duqc vai tro tich C\fC cua n6 n6u duqc phan tich kY va dfiu tu dung huang. Nguqc l.;ti, n6u cung dp tin d\lllg m<)t each tran lan, thi6u dinh huang se dfrn d6n nhfmg hi~n tuqng tieu eve trong tin d\lllg la khong thu h6i duqc v6n cho vay, ngan hang mfrt kha nang chi tni, gia tang l.;tm phat va gay anh huang nghiem trQng d6n dai s6ng kinh t6 xa h<)i. 1.2 Rui ro tin d1J.ng Ngan hang: 1.2.1 Khai ni~m chung v~ rui ro: M9i nguai deu phai thira nh~ r&ng moi truang s6ng cua chung ta dfiy rfiy nhfmg rui ro. Rui ro c6 th€ xufit hi~n trong m9i nganh, m9i linh vvc. Rui ro c6 th6 ---~xufrt-hi~n---m~t-cach-bfttngcramvi-luc;-nn;ri---oot-Tilytheo caclrtffip c~, ta c6 nh""'fm~g~---- each dinh nghia khac nhau ve rui ro. Nhung nhin chung c6 th6 chia lam hai quan di6m: - Theo quan di6m truyen th6ng: Rui ro la nhfmg thi~t h.;ti, mfit mat, nguy hi6m ho~c cac y6u t6 lien quan d6n nguy hi€m, kh6 khan ho~c di~u khong ch~c ch~n c6 th€ xay ra cho con nguai. Xa h<)i loai nguai cang phat tri6n, ho.;tt d<)ng cua con nguai cling ngay cang nhieu va da d.;tng, xufit hi~n nhfmg rui ro m6'i, chua rung c6 trong qua khu. - Theo quan di~m trung hoa: Rui ro la sv bfrt tr~c c6 th6 do luang duqc. Rui ro vira mang tinh tich eve vira mang tinh tieu eve: Rui ro c6 th6 mang d6n cho con nguai nhfmg t6n thfrt, mfrt mat, nguy hi€m, nhung cling c6 th€ mang d6n nhiing ca 8 h()i, thai co. Neu tich eve nghien c(ru, nh~n d~ng do luang rui ro, chung ta c6 thS tim ra dUQ'C nhfrng bi~n phap phong ngua, h~n che nhfrng tieu ClJC va phat huy duqc nhfmg CO' h(}i tich ClJC mang l~i tU rui ro. 1.2.2 Riii ro tin dt,mg Ngan himg: Rui ro tin dvng la "16 ti@m tang v6n c6 duqc t~o ra khi d.p tin dvng cho m()t khach hang" hay n6i each khac "Rui ro tin dvng la kha nang xay ra do khach hang khong thvc hi~n tra nq theo cac di@u khoan da th6a thu~n trong hqp d6ng tin dvng" Day la lo~i rui ro 16n nhfrt va thuang xuyen xay ra trong ho~t d()ng kinh doanh cua ngan hang. Vi v~y, "vi~c danh gia rui ro la trach nhi~m cua ngh@ ngan hang". Rui ro trong tin dvng xay ra khi ben di vay, trong m()t giao dich, khong thvc hi~n duqc vi~c thanh toan ti@n vay theo thai h~n va di@u ki~n trong hqp d6ng lam cho nguai cho vay phai ganh chiu t6n thfrt tai chinh. V~y ill day c6 thS dua ra m()t khai ni~m dfry du v@ rui ro tin d\illg: "Rui ro tin d1,mg la nhfrng thi~t h~i, mfit mat rna ngan hang phai ganh chiu do nguai vay v6n hay nguai sir dl,mg v6n cua ngan hang khong tra dling h~n, khong thvc hi~n dung nghia vv da cam k6t trong hqp d6ng tin dvng v&i bfrt ky ly do nao" Rui ro tin dvng c6 muon hinh muon ve, v&i nhi@u hinh thai, mau s~c, cung b~c khac nhau, chung luon tim An trong su6t qua trinh tru&c, trong va sau khi cho ----vay-va-biSu-hi~n-r-a-ben-ngoai-la-men-vay-kh8ng-thu-hBi-duqe,-nq-qmi-h~n,-nq--kh6·----- - doi, mfit v6n ... 1.2.3 H~u Trong qua ciia riii ro tin dt,mg: ho~t d()ng kinh doanh cua ngan hang, rui ro tin dvng se gay thi~t h~i cho ngan hang v@ lqi nhu~n va tai san, ch~ng h~n nhu: - Giam lqi nhu~n cua ngan hang: vi~c ch~m tra lai vay se lam giam thu nh~p cua ngan hang so v&i dv kien luc cho vay. M~t khac, vi~c ch~m tra kS ca v6n va lai lam chi phi quan ly cua ngan hang cho khoan vay nay tang len vi keo dai thai h~n. - Khong can ddi duqc ngu6n v6n: nq kh6 doi lam d()ng v6n cua ngan hang, c6 thS gay kh6 khan cho ngan hang trong vi~c quan ly ngu6n v6n va sir dvng v6n, kha nang thanh toan bi giam thfrp se d~n den thi~t h~i tai san cua ngan hang. Neu 9 cac khoan nq kh6 doi chi~m cy 1~ 16n va keo dai se lam mAt long tin cua khach hang, lam giam di ngu6n v6n huy d()ng, th~m chi c6 th~ dua ngan hang d~n ba V\fC pha san vi khong con kha nang thanh toan. - MAt co h()i ky k~t hqp d6ng m6i: do khong thu duqc nq dung k~ ho~ch lam cho v6n cua ngan hang khong duqc giai ph6ng theo dl,l dinh va nhu v~y ngan hang c6 th~ b6 qua co h()i kY k~t nhfmg hqp d6ng tin dl)l1g m6i. - Trong m()t s6 truang hqp khi khach hang c6 tinh khong tra nq thi ngan hang phai khai ki~n ra Toa vase phai mAt them phfin chi phi cho khi~u ki~n, xu an, thi hanh an, ... - Chi phi cho cac khoan nq kh6 doi thuang rAt cao, song cac khoan llQ' nay l~i khong c6 kha nang tra Hli. Di~u d6 lam cho ngan hang bi thua 16 va thi~t h~i v~ tai san. 1.3 Danh gia rui ro tin dyng: Cac chi s6 thuang duqc su d1,mg d~ danh gia rui ro tin dvng la : 1.3.1 Ty I~ nq qua htm: Du nq qua h~n X 100% Ty 1~ nq qua h~n = (1.1) T6ng du nQ' cho vay Quy din:Ir-h$rnay--cira-NHNN---cho---phep-du--nq--qua-h~n-eua-eae-NH'FM----- khong duqc vuqt qua 5%, nghla la trong 100 d6ng v6n ngan hang b6 ra cho vay thi nq qua h~n t6i da chi duqc phep la 5 d6ng. Nq qua h~n la khoan nq rna m()t phfin ho~c toan b() nq g6c va/ho~c Hli da qua h~n. M()t each ti~p c~n khac, nq qua h~n la nhfmg khoan tin dl)l1g khong hoan tra dung h~n, khong duqc phep va khong du di~u ki~n d€ duqc gia h~n nq. D€ dam bao quan ly ch~t che, cac khoan nq qua h~n trong h~ th6ng NHTM Vi~t Nam duqc phan lo~i theo thai gian va duqc phan chia theo thai h~n thanh 03 nh6m: - Nq qua h~n du6i 90 ngay- Nq cAn chu y. - Nq qua h~n ill 90 d~n 180 ngay- Nq du6i tieu chudn. - Nq qua h~n ill 181 d~n 360 ngay- Nq nghi nga. 10 - Nq qua h1;1n tren 361 ngay- Nq c6 kha nang mfit v6n. Do vi~c phan lo1;1i chfit luqng tin d1,1ng duqc tinh theo thai gian nhu v~y, nen nhfulg khoan tin d1,1ng a Vi~t Nam tiSm An rfit nhiSu rui ro. Vi r~ng c6 nhfulg khoan nq con trong hl;ln nhung khach hang kinh doanh khong hi~u qua, kha nang tra nq mong manh nhung v~n chua duqc x~p vao lo1;1i nq xfiu d~ ti~n hanh nhfmg bi~n phap phong ngira. 1.3.2 Ty trqng nQ' xiu I TBng du nQ' cho vay: N(l xtiu: la nhfmg khoan nq qua h1;1n 90 ngay rna khong doi duqc va khong duqc tai ca cfiu. T1;1i Vi~t Nam, nq xfiu bao g6m nhfrng khoan nq qua h1;1n c6 ho~c khong th~ thu h6i, nq lien quan d~n cac V\1 an cha XU ly Va nhfmg khoan nq qua h1;1n khong duqc Chinh Phu xu ly rui ro. Nq xfiu (hay nq c6 vfin dS, nq khong lanh m1;1nh, nq kh6 doi, nq khong th~ doi, ... ) la nhfmg khoan nq mang cac - Khach hang da khong tht,rc d~c hi~n trung: nghla V\1 tra nq v6i ngan hang khi cac cam k~t nay da h~t hl;ln. - Tinh hinh tai chinh cua khach hang dang va c6 chiSu huang xfiu d~n d~n c6 kha nang ngan hang khong thu h6i duqc ca v6n l~n lai. - Tarsanaam b1fo(tn~cMp, cam co, rnm-IfurlT)--duqc--danh-giida-gia-tr-i-phat----- - mai khong du trang trai nq g6c va lai. - Thong thuang vS thai gian la cac khoan nq qua h1;1n it nhfit la 90 ngay. Theo Quyit iljnh 149/QD-TTg ngay 05/0112001 thi n(l xliu co thi chia thanh 03 nhom: 4 Nhom 1: NQ' xiu co tili san dam bao, g6m c6: Nq t6n d9ng ngan hang da thu gifr tai san du6i hinh thuc gan, xi~t nq; Nq t6n d9ng ngan hang chua thu gifr tai san nhu nQ' CO tai san lien quan d~n V\1 an cha xet XU, nQ' CO tai san dam bao da qua h1;1n tren 360 ngay. • Nhom 2: NQ' xiu khong co tai san dam bao va khong co d6i tuQ'Ilg d~ thu, g6m c6: Nq x6a thien tai chua c6 ngu6n va con h1;1ch toan n9i bang; nq khoanh 11 doanh nghi~p da gi:H th~, pha san; nq khoanh doanh nghi~p thu<)c cac V\1 an; n<;Y khoanh do thien tai cua h<) san xu!t ... & Nhom 3 : NQ' xiu khong co tai san dam bao nhung con nq v§n con tAn t~i, dang ho~t d(}ng, g6m c6: Nq khoanh doanh nghi~p kh6 thu h6i; nq tin d1,1ng chinh sach con c6 kha nang thu h6i; n<;Y qua hc;m tren 360 ngay. 4 Ngoai ra con c6 nh6m nq phat sinh sau ngay 31112/2000, la nhfmg khoan nq khong thu duqc nhung khong du di€u ki~n d~ khoanh, x6a. Cling ill each phan lo~i nq qua h~n theo thai gian nhu v~y nen ph~n 16n nq qua h~n a nuac ta dSu la nq x!u. Cac khoan nq x!u t6n t~i hi~n nay a cac NHTM bao g6m: + Nq qua h~n ill 90 ngay tra len. + Nq lien quan d€n cac Vl,l an, nq da khai ki~n nhung chua th~ thu h6i cha xu ly, nq c6 Uti san dam bao nhung khong hqp 1~. + Nhfmg khoan nq qua h~n, nq tra thay khong con d6i tuqng d~ thu. Theo Quylt ilinh 493 va Quylt ilinh 18, n!f xiiu cua tB ch/rc tin d(lng bao gam ctic nhom n!f nhu sau: • Nhom nQ' dtr6i tieu chuin (NQ' nhom 3): Cac khoan nq duqc TCTD danh gia la khong c6 kha nang thu h6i nq g6c va lai khi d€n h~n. Cac khmin nq nay duqc TCTDOaiili. gta-lacoklla nang-tfurthfirm9t-ph~nnq--g6e-va-lai~Bae-gsm~:- - - - - - - + Cac khoan nq qua h~n tir 91 ngay d€n 180 ngay; + Cac khoan n<;Y CO' c!u l~i thai h~n tra nq l~n d~u, trir cac khoan n<;Y diSu chinh ky h~n tra nq l~n d~u phan lo~i vao nh6m 2; + Cac khoan nq duqc mi6n ho~c giam lai do khach hang khong du kha nang tra lai d~y du theo hqp d6ng tin d1,1ng; + Cac khoan nq duqc phan lo~i vao nh6m 3. • Nq nghi ngir (NQ' nhom 4): Cac khoan nq duqc TCTD danh gia la kha nang t6n thAt cao, bao g6m: + Cac khoan nq qua h~n tir 181 ngay d€n 360 ngay;