Tài liệu Những người có liên quan đến lợi ích và đạo đức trong kinh doanh

Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG CÁC THÀNH VIÊN Nguyễn Thị Mỹ Dung Lê Xuân Cường Bùi Thị Hường Đặng Thị Quỳnh My Trần Hoàng Long NHỮNG NGƯỜI CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LỢI ÍCH VÀ ĐẠO ĐỨC TRONG KINH DOANH MBA 4-2-2 Trang 1 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG CHÖÔNG 2: NHÖÕNG NGÖÔØI LIEÂN QUAN ÑEÁN LÔÏI ÍCH, VAØ ÑAÏO ÑÖÙC TRONG KINH DOANH NHÖÕNG NGÖÔØI LIEÂN QUAN Muïc tieâu nghieân cöùu Toå chöùc toàn taïi ñeå taïo ra haøng hoaù coù giaù trò vaø dòch vuï maø moïi ngöôøi mong muoán. Nhöng ai laø ngöôøi quyeát ñònh haøng hoaù vaø dòch vuï maø toå chöùc neân cung caáp, hoaëc laøm theá naøo ñeå phaân chia caùc giaù trò maø toå chöùc taïo ra giöõa caùc nhoùm khaùc nhau cuûa nhöõng ngöôøi nhö nhaân vieân, khaùch haøng hoaëc caùc coå ñoâng? Neáu moïi ngöôøi cö xöû moät caùch tö lôïi, vaäy cô cheá vaø thuû tuïc chi phoái phöông thöùc söû duïng nguoàn löïc cuûa toå chöùc laø gì? Vaø ñieàu gì seõ ngaên chaën caùc nhoùm khaùc nhau coá gaéng chia heát caùc giaù trò do mình taïo ra ? Taïi moät thôøi ñieåm maø caùc vaán ñeà ñaïo ñöùc doanh nghieäp vaø loøng tham cuûa ban quaûn lyù caáp cao chòu söï giaùm saùt gay gaét thì caùc caâu nghi vaán phaûi ñöôïc giaûi quyeát tröôùc khi ban haønh vieäc giaûi quyeát caùc thieát keá cuûa moät toå chöùc moät caùch hieäu quaû nhaèm taêng naêng suaát. Sau khi nghieân cöùu chöông naøy, baïn seõ coù theå: 1. Xaùc ñònh caùc nhoùm lieân quan khaùc nhau vaø lôïi ích hoaëc caùc yeâu caàu cuûa moät toå chöùc. 2. Söï hieåu bieát veà vaán ñeà löïa choïn vaø caùc vaán ñeà voán coù trong vieäc phaân phoái caùc giaù trò maø toå chöùc taïo ra. 3. Ñaùnh giaù nhöõng ngöôøi coù thaåm quyeàn vaø traùch nhieäm ôû nhöõng vò trí haøng ñaàu cuûa moät toå chöùc, vaø phaân bieät caùc caáp quaûn lyù khaùc nhau cuûa moät toå chöùc. 4. Moâ taû caùc vaán ñeà lieân quan maø toàn taïi trong taát caû caùc moái quan heä quyeàn haïn vaø caùc cô cheá khaùc nhau, chaúng haïn nhö Ban giaùm ñoác vaø söï löïa choïn MBA 4-2-2 Trang 2 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG coå phieáu coù theå ñöôïc söû duïng ñeå giuùp kieåm soaùt haønh vi quaûn lyù baát hôïp phaùp vaø phi ñaïo ñöùc. 5. Thaûo luaän veà vai troø quan troïng trong ñaïo ñöùc baèng vieäc kìm haõm caùc nhaø quaûn lyù vaø nhaân vieân theo ñuoåi nhöõng muïc tieâu mang laïi hieäu quaû laâu daøi cho toå chöùc. NHÖÕNG NGÖÔØI LIEÂN QUAN BEÂN TRONG TOÅ CHÖÙC Toå chöùc toàn taïi do naêng löïc cuûa hoï taïo ra caùc giaù trò vaø keát quaû coù theå chaáp nhaän ñöôïc cho caùc nhoùm khaùc nhau cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan maø nhöõng ngöôøi naøy ñeàu coù lôïi ích, yeâu caàu, hoaëc coå phaàn trong toå chöùc vì nhöõng gì hoï laøm, vaø hoï thöïc hieän toát nhö theá naøo. Noùi chung, nhöõng ngöôøi lieân quan ñöôïc khuyeán khích tham gia vaøo moät toå chöùc khi hoï nhaän ñöôïc caùc phaàn thöôûng khích leä maø vöôït quaù giaù trò ñoùng goùp maø hoï ñöôïc yeâu caàu thöïc hieän. Caùc phaàn thöôûng khích leä naøy laø phaàn thöôûng nhö tieàn baïc, quyeàn löïc, vaø ñòa vò trong toå chöùc. Söï ñoùng goùp laø caùc kyõ naêng, kieán thöùc, vaø chuyeân moân maø caùc toå chöùc yeâu caàu caùc thaønh vieân cuûa hoï trong suoát quaù trình thöïc hieän nhieäm vuï. Coù hai nhoùm chính cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan trong toå chöùc: nhöõng ngöôøi lieân quan beân trong vaø nhöõng ngöôøi lieân quan beân ngoaøi. Caùc phaàn thöôûng khích leä vaø caùc khoaûn ñoùng goùp cuûa moãi nhoùm ñöôïc toùm taét trong baûng 2-1 • Nhöõng ngöôøi lieân quan laø nhöõng ngöôøi chung moät yeâu caàu veà quyeàn lôïi, hoaëc coå phaàn trong moät toå chöùc, vì nhöõng gì hoï laøm, vaø hoï thöïc hieän toát nhö theá naøo. • Caùc phaàn thöôûng khích leä laø phaàn thöôûng nhö tieàn baïc, quyeàn löïc, vaø ñòa vò trong toå chöùc. Söï ñoùng goùp laø caùc kyõ naêng, kieán thöùc, vaø chuyeân moân maø caùc toå chöùc yeâu caàu caùc thaønh vieân cuûa hoï trong suoát quaù trình thöïc hieän nhieäm vuï. MBA 4-2-2 Trang 3 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG Baûng 2-1 Caùc phaàn thöôûng khích leä vaø ñoùng goùp cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan toå chöùc Beân lieân quan BEÂN TRONG Coå ñoäng Söï ñoùng goùp cho coâng ty Tieàn vaø voán Quaûn lyù Kyõ naêng vaø chuyeân moân Löïc löôïng lao Kyõ naêng vaø chuyeân moân ñoäng BEÂN NGOAØI Khaùch haøng Doanh thu töø vieäc mua haøng hoùa vaø dòch vuï Nhaø cung caáp Chaát löôïng ñaàu vaøo cao Chính Phuû Coâng ñoaøn Caùc phaàn thöôûng khích leä Coå töùc vaø söï ñaùnh giaù cao veà coå phieáu Tieàn löông, tieàn thöôûng, ñòa vò vaø quyeàn löïc Tieàn löông, tieàn thöôûng, vieäc laøm oån ñònh, vaø söï thaêng tieán Chaát löôïng vaø giaù caû cuûa haøng hoùa vaø dòch vuï Doanh thu töø vieäc mua nguyeân lieäu ñaàu vaøo Quy ñònh lieân quan vôùi vieäc Caïnh tranh coâng baèng vaø töï quaûn lyù toát trong do kinh doanh Töï do vaø coâng baèng Chia seû coâng baèng caùc öu ñaõi thöông löôïng taäp theå Coäng ñoàng Kinh teá vaø xaõ hoäi cô sôû haï taàng Caùc khoaûn doanh thu, thueá, vaø vieäc laøm Coäng ñoàng ñòa Khaùch haøng trung thaønh vaø Nieàm töï haøo quoác gia danh tieáng phöông Nhöõng ngöôøi lieân quan beân trong coâng ty Nhöõng ngöôøi lieân quan beân trong coâng ty laø nhöõng ngöôøi gaàn guõi nhaát vôùi moät toå chöùc vaø coù tuyeân boá maïnh meõ hoaëc tröïc tieáp nhaát veà taøi nguyeân cuûa toå chöùc: coå ñoâng, quaûn lyù, vaø löïc löôïng lao ñoäng. COÅ ÑOÂNG Laø chuû sôû höõu cuûa toå chöùc, vaø nhö vaäy tuyeân boá cuûa hoï veà taøi nguyeân cuûa toå chöùc thöôøng ñöôïc caân nhaéc haøng ñaàu so vôùi nhöõng tuyeân boá cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan beân trong khaùc. Söï ñoùng goùp cuûa coå ñoâng cho toå chöùc laø ñaàu tö tieàn vaøo noù baèng caùch mua coå phaàn cuûa toå chöùc hoaëc chöùng khoaùn. Caùc phaàn thöôûng khích leä cuûa caùc coå ñoâng duøng ñeå ñaàu tö laø caùc khoaûn tieàn tieàm naêng maø hoï coù theå kieám MBA 4-2-2 Trang 4 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG ñöôïc baèng söï ñaàu tö ôû caùc hình thöùc coå thöùc vaø söï taêng giaù cuûa chöùng khoaùn. Vieäc ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn thì voâ cuøng ruûi ro do söï thu hoài voán khoâng ñöôïc baûo ñaûm. Caùc coå ñoâng khoâng tin vaøo caùc phaàân thöôûng khích leä (ñoàng voán coù theå thu hoài trong kinh doanh) ñuû ñeå ñaûm baûo phaàn ñoùng goùp cuûa hoï (phaàn tieàn maø hoï ñaõ ñaàu tö) baèng coå phaàn cuûa hoï vaø thu hoài söï ñoùng goùp cuûa mình cho toå chöùc. Nhö ví duï sau ñaây minh hoïa, ngaøy caøng nhieàu caùc coå ñoâng döïa vaøo caùc coâng ty ñaàu tö toå chöùc lôùn ñeå baûo veä lôïi ích cuûa hoï vaø ñeå taêng söùc maïnh taäp theå cuûa hoï aûnh höôûng ñeán toå chöùc (Quan ñieåm toå chöùc 2.2) BAN QUAÛN LYÙ Ban quaûn lyù coù traùch nhieäm phoái hôïp caùc nguoàn löïc toå chöùc vaø ñaûm baûo raèng muïc tieâu cuûa moät toå chöùc ñöôïc ñaùp öùng moät caùch thaønh coâng. Nhaø quaûn lyù haøng ñaàu coù traùch nhieäm ñaàu tö tieàn cuûa coå ñoâng trong caùc nguoàn löïc nhaèm toái ña hoùa ñaàu ra veà haøng hoùa vaø dòch vuï trong töông lai. Thöïc ra maø noùi nhaø quaûn lyù, caùc ñaïi lyù hoaëc nhaân vieân cuûa caùc coå ñoâng ñöôïc boå nhieäm giaùn tieáp baèng caùc coå ñoâng thoâng qua moät hoäi ñoàng quaûn trò ñeå quaûn lyù toå chöùc kinh doanh. Ñoùng goùp cuûa caùc nhaø quaûn lyù laø nhöõng kyõ naêng maø hoï söû duïng ñeå tröïc tieáp phaûn öùng caùc aùp löïc töø beân trong vaø beân ngoaøi toå chöùc. Ví duï, kyõ naêng cuûa moät ngöôøi quaûn lyù môû ra phöông höôùng toaøn caàu hoaù thò tröôøng, xaùc ñònh thò tröôøng saûn phaåm môùi, hoaëc giaûi quyeát chi phí giao dòch vaø caùc vaán ñeà coâng ngheä raát coù theå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc ñaït ñöôïc muïc tieâu toå chöùc. Caùc loaïi phaàn thöôûng ñem laïi cho nhaø quaûn lyù ñeå thöïc hieän toát coâng vieäc mình: boài thöôøng tieàn teä (döôùi hình thöùc tieàn löông, tieàn thöôûng, vaø caùc tuøy choïn chöùng khoaùn) vaø söï haøi loøng veà taâm lyù hoï nhaän ñöôïc töø vieäc ñieàu haønh coâng ty, thöïc hieän quyeàn löïc, hoaëc nhaän laáy ruûi ro veà phaàn tieàn cuûa nhöõng ngöôøi khaùc. Nhöõng ngöôøi quaûn lyù maø khoâng tin vaøo caùc öu ñaõi ñaùp öùng hoaëc vöôït quaù nhöõng ñoùng goùp cuûa hoï thì töông töï nhö vieäc ruùt quyeàn hoã trôï cuûa mình baèng caùch rôøi khoûi toå chöùc. Quan ñieåm toå chöùc 2.1 SÖÏ GIA TAÊNG QUYEÀN NAÊNG CUÛA CAÙC NHAØ ÑAÀU TÖ TRONG TOÅ CHÖÙC Söï suïp ñoå cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn vaøo ñaàu nhöõng naêm 2000 ñaõ laøm cho quyõ töông hoã lôùn cuûa nhieàu coâng ty nhö Fidelity hoaëc TIAA / CREF nhaän thaáy hoï phaûi coù traùch nhieäm nhieàu hôn vôùi caùc nhaø ñaàu tö cuûa hoï, nhöõng ngöôøi bò maát haøng tyû trong quyõ höu trí cuûa hoï. Ñaëc bieät, caùc quyõ töông hoã nhaän ra hoï phaûi coù traùch nhieäm nhieàu hôn trong vieäc ngaên chaën caùc haønh vi phi ñaïo ñöùc vaø baát hôïp phaùp gaây ra söï suïp ñoå cuûa Enron, WorldCom, Tyco, Arthur Andersen, nhieàu coâng ty khaùc maø vieäc thöïc haønh keá toaùn cuûa chuùng khoâng roõ raøng daãn ñeán söï suïp MBA 4-2-2 Trang 5 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG ñoå trong giaù coå phieáu cuûa hoï. Laøm theá naøo caùc quyõ töông hoã coù theå can thieäp vaøo caùc hoaït ñoäng cuûa moät coâng ty? Tröôøng hôïp veà heä thoáng höu trí cuûa coâng nhaân vieân ban California (Calpers), moät coâng quyõ höu trí lôùn nhaát taïi Hoa Kyø, maø quaûn lyù 65 tyû cuûa hôn 1.000.000 thaønh vieân. Bôûi vì quyõ lôùn, noù laø moät coå ñoâng lôùn trong nhieàu coâng ty cuûa Myõ vaø do ñoù coù lôïi ích soáng coøn trong hoaït ñoäng cuûa hoï. Trong nhöõng naêm 1990, Calpers nhaän ra raèng noù caàn coù traùch nhieäm hôn trong vieäc baûo veä lôïi ích cuûa nhaø ñaàu tö cuûa mình baèng caùch chuù yù nhieàu hôn ñeán nhöõng gì caùc nhaø quaûn trò haøng ñaàu vaø Ban Giaùm ñoác cuûa caùc coâng ty naøy ñaõ laøm. Neáu quyõ töông hoã cuûa nhieàu coâng ty baûo veä lôïi ích coå ñoâng cuûa hoï, thì hoï caàn phaûi theo doõi vaø gaây aûnh höôûng ñeán haønh vi cuûa caùc coâng ty maø hoï ñaàu tö vaøo, ñeå ñaûm baûo raèng caùc nhaø quaûn lyù haøng ñaàu theo ñuoåi caùc haønh ñoäng maø khoâng ñe doïa lôïi ích coå ñoâng ñoàng thôøi cuõng taêng cöôøng cho rieâng hoï. Nhö laø keát quaû söï quan taâm cuûa caùc coå ñoâng, Calpers vaø caùc quyõ töông hoã khaùc ñang hoaït ñoäng quan taâm trong vieäc kieåm soaùt khaû naêng cuûa moät nhaø quaûn lyù coâng ty ñeå taïo ra caùc quy ñònh trong vieäc ñieàu haønh phaûn khaùng. Nhöõng quy ñònh naøy baûo veä nhaø quaûn lyù khoûi söï ñoät kích cuûa toå chöùc khi hoï muoán tieáp quaûn moät coâng ty, moät quaù trình maø coù theå kieám ñöôïc raát nhieàu tieàn cho caùc coå ñoâng, nhöng coù theå toán chi phí cho vieäc quaûn lyù coâng vieäc cuûa hoï. Quyõ töông hoã cuõng noã löïc cho quyeàn lôïi coå ñoâng nhaèm can thieäp vaøo caùc quyeát ñònh quaûn lyù daøi haïn nhö vieäc mua laïi cuûa coâng ty coù theå aûnh höôûng ñeán giaù trò coå phieáu coâng ty mua laïi naøy. Quyõ cuõng ñaõ ñöôïc quan taâm trong vieäc kieåm soaùt tieàn löông vaø tieàn thöôûng maø caùc nhaø quaûn lyù haøng ñaàu cung caáp cho mình, nhieàu trong soá ñoù ñaõ ñaït ñeán möùc kyû luïc trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Hoï cuõng ñaõ phaûn öùng laïi söï suïp ñoå cuûa Enron vaø caùc coâng ty khaùc baèng caùch yeâu caàu caùc coâng ty neân laøm roõ caùc thuû tuïc keá toaùn cuûa hoï vaø baèng caùch vaän ñoäng haønh lang phaùp lyù môùi, ñieàu naøy laøm khoù cho nhieàu coâng ty coá che giaáu caùc giao dòch phi ñaïo ñöùc hay baát hôïp phaùp maø coù theå ñem laïi lôïi ích cho caùc nhaø quaûn lyù nhöng laïi laøm toån haïi nhöõng ngöôøi lieân quan. Baèng söùc maïnh cuûa caùc quyõ töông hoã vaø caùc nhaø ñaàu tö toå chöùc khaùc taêng, vaø söùc maïnh cuûa coå ñoâng nhö nhöõng ngöôøi lieân quan toå chöùc, moät hình thöùc laø, coâng ty quyõ töông hoã lôùn laø caùc coå ñoâng cuûa moät coâng ñoaøn töông ñöông cho ngöôøi lao ñoäng. Cuõng nhö caùc ñoaøn theå naâng cao khaû naêng rieâng bieät cuûa ngöôøi lao ñoäng trong moái quan heä quaûn lyù, cuõng nhö, caùc coâng ty quyõ töông hoã gia taêng quyeàn löïc cuûa caùc coå ñoâng caù nhaân trong giao dòch vôùi quaûn lyù. MBA 4-2-2 Trang 6 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG LÖÏC LÖÔÏNG LAO ÑOÄNG Löïc löôïng lao ñoäng cuûa moät toå chöùc bao goàm taát caû caùc nhaân vieân khoâng tham gia quaûn lyù. Thaønh vieân cuûa löïc löôïng lao ñoäng coù traùch nhieäm vaø nhieäm vuï (thöôøng ñöôïc neâu trong moâ taû coâng vieäc) trong vieäc thöïc hieän. Söï ñoùng goùp cuûa hoï cho toå chöùc laø vieäc thöïc hieän nhieäm vuï vaø traùch nhieäm cuûa hoï. Moät nhaân vieân thöïc hieän toát ra sao thì phuï thuoäc vaøo söï kieåm soaùt nhö theá naøo, noù laø phöông thöùc ño löôøng. Ñoäng löïc laøm nhaân vieân thöïc hieän toát lieân quan ñeán nhöõng phaàn thöôûng vaø söï tröøng phaït maø toå chöùc söû duïng ñeå taùc ñoäng ñeán quaù trình thöïc hieän coâng vieäc cuûa hoï. Nhaân vieân maø khoâng caûm thaáy caùc phaàn thöôûng öu ñaõi ñaùp öùng hoaëc vöôït quaù nhöõng ñoùng goùp cuûa hoï thì töông töï nhö vieäc ruùt quyeàn hoã trôï cuûa mình baèng caùch rôøi khoûi toå chöùc Nhöõng ngöôøi lieân quan beân ngoaøi coâng ty Nhöõng ngöôøi lieân quan beân ngoaøi laø nhöõng ngöôøi khoâng sôû höõu caùc toå chöùc, coâng ty cuõng khoâng thueâ, nhöng quan taâm ít nhieàu ñeán hoï. Khaùch haøng, nhaø cung caáp, chính phuû, coâng ñoaøn, caùc coäng ñoàng ñòa phöông, vaø coâng chuùng noùi chung - taát caû goïi laø nhöõng ngöôøi lieân quan beân ngoaøi. KHAÙCH HAØNG Khaùch haøng thöôøng laø moät nhoùm lôùn nhöõng ngöôøi lieân quan beân ngoaøi cuûa toå chöùc. Khaùch haøng ñöôïc ñem laïi ñeå löïa choïn moät saûn phaåm (vaø vì moät toå chöùc) töø caùc saûn phaåm thay theá baèng vieäc laäp döï toaùn cuûa hoï vaø veà nhöõng gì hoï nhaän ñöôïc töông ñöông vôùi nhöõng gì hoï phaûi traû tieàn. Tieàn maø hoï phaûi traû cho saûn phaåm laø söï ñoùng goùp cuûa hoï cho toå chöùc vaø phaûn aùnh giaù trò maø hoï caûm thaáy hoï nhaän ñöôïc töø toå chöùc. Mieãn laø toå chöùc saûn xuaát moät saûn phaåm coù möùc giaù baèng hoaëc thaáp hôn giaù trò khaùch haøng caûm thaáy hoï ñang nhaän ñöôïc, hoï seõ tieáp tuïc mua saûn phaåm vaø hoã trôï toå chöùc. Neáu vieäc khaùch haøng töø choái traû giaù toå chöùc ñöôïc yeâu caàu, hoï seõ ruùt laïi söï uûng hoä cuûa hoï, vaø toå chöùc maát moät ñoái taùc quan troïng. Söï quan taâm cuûa haõng haøng khoâng Southwest cho khaùch haøng cuûa mình coù keát quaû trong söï hoã trôï trung thaønh cuûa hoï (Xem quan ñieåm toå chöùc 2.2) CAÙC NHAØ CUNG CAÁP Caùc nhaø cung caáp, moät nhoùm nhöõng ngöôøi lieân quan beân ngoaøi quan troïng khaùc, goùp phaàn cho toå chöùc baèng caùch cung caáp nguyeân lieäu vaø caùc boä phaän thaønh phaàn ñaùng tin caäy cho caùc toå chöùc giaûm chi phí saûn xuaát do laøm giaûm söï khoâng chaéc chaén trong kyõ thuaät hoaëc hoaït ñoäng saûn xuaát. Nhaø cung caáp coù aûnh höôûng tröïc tieáp hieäu quaû toå chöùc vaø aûnh höôûng giaùn tieáp vaøo khaû naêng cuûa mình ñeå thu huùt khaùch haøng. Moät toå chöùc coù ñaàu vaøo chaát löôïng cao coù theå laøm cho saûn MBA 4-2-2 Trang 7 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG phaåm chaát löôïng cao vaø thu huùt khaùch haøng. Ngöôïc laïi, khi nhu caàu veà saûn phaåm gia taêng, thì toå chöùc caøng yeâu caàu yeáu toá ñaàu vaøo coù chaát löôïng cao hôn töø nhaø cung caáp. Moät trong nhöõng lyù do taïi sao xe hôi Nhaät Baûn vaãn coøn raát phoå bieán vôùi ngöôøi tieâu duøng Myõ do hoï vaãn yeâu caàu söûa chöõa ít hôn so vôùi möùc trung bình cuûa ngöôøi Myõ veà phöông dieän ñi laïi. Möùc ñoä tin caäy naøy laø moät keát quaû cuûa vieäc söû duïng caùc linh kieän ñaùp öùng caùc chuoãi tieâu chuaån kieåm soaùt chaát löôïng. Ngoaøi ra, caùc linh kieän cuûa caùc nhaø cung caáp Nhaät Baûn khoâng ngöøng naâng cao hieäu quaû cuûa hoï. Caùc moái quan heä chaët cheõ giöõa saûn xuaát oâ toâ Nhaät Baûn lôùn vaø caùc nhaø cung caáp cuûa hoï laø moät moái quan heä cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan traû coå töùc daøi haïn cho caû hai beân. Nhaän ra ñieàu naøy, trong thaäp kyû qua. Xe hôi saûn xuaát ôû Myõ cuõng ñaõ chuyeån ñeán thieát laäp caùc moái quan heä maïnh meõ vôùi caùc nhaø cung caáp cuûa hoï ñeå naâng cao chaát löôïng, ñoä tin caäy cuûa chieác xe cuûa hoï ñaõ taêng leân nhö moät thaønh quaû. Quan ñieåm toå chöùc 2.1 SOUTHWEST Airlines phuïc vuï khaùch haøng Southwest Airlines, coù truï sôû taïi Phoenix, Arizona, ñöôïc cho laø thaønh coâng khi ñöa ra phöông thöùc giöõ khaùch haøng.Taïi moät thôøi ñieåm khi haàu heát caùc haõng haøng khoâng maát doanh thu vaø lôïi nhuaän, thì haõng vaãn ñaït doanh soá cao nhôø thanh coâng trong khaâu xöû lyù quan heä vôùi khaùch haøng. Cöïu giaùm ñoác ñieàu haønh Herb Kellerher ñaõ cho laø hieäu quaû khi söû duïng chính saùch trong ngaønh haøng khoâng laø vieäc “gaây aán töôïng vôùi khaùch haøng”, baèng caùch hoï göûi thieáp sinh nhaät cho khaùch haøng qua caùc tôø quaûng caùo thöôøng xuyeân cuûa haõng, chuyeån ñi haøng ngaøn laù thö cho khaùch haøng moãi tuaàn, vaø thöôøng xuyeân nhaän ñöôïc thoâng tin phaûn hoài töø khaùch haøng veà caùch ñeå caûi thieän dòch vuï. Quan taâm caù nhaân nhö theá laøm cho khaùch haøng caûm thaáy haøi loøng giaù trò maø hoï ñaõ boû ra khi bay baèng Southwest. Hôn nöõa, Kelleher tin raèng neáu coâng ty boû queân quyeàn lôïi cuûa nhaân vieân mình, thì nhaân vieân cuûa hoï seõ ñoái xöû khoâng toát vôùi khaùch haøng cuûa hoï. Vì vaäy, nhaân vieân cuûa haõng, haàu heát trong soá ñoù laø coâng ñoaøn, sôû höõu 12% cuûa caùc coå phieáu cuûa haõng. Coù ñöôïc quyeàn sôû höõu cuûa coâng ty laøm taêng ñoäng löïc cuûa hoï ñeå ñoùng goùp cho toå chöùc vaø caûi thieän dòch vuï khaùch haøng. Moät nhoùm beân lieân quan (nhaân vieân) giuùp cho beân lieân quan khaùc (khaùch haøng). CHÍNH PHUÛ Chính phuû coù nhieàu yeâu caàu cho moät toå chöùc. Chính phuû muoán caùc coâng ty caïnh tranh moät caùch coâng baèng vaø tuaân theo quy taéc cuûa caïnh tranh töï do. Hoï cuõng muoán caùc coâng ty phaûi tuaân theo thoaû thuaän trong quy ñònh vaø phaùp luaät lieân MBA 4-2-2 Trang 8 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG quan ñeán vieäc thanh toaùn vaø ñieàu trò cuûa nhaân vieân, söùc khoeû cuûa ngöôøi lao ñoäng vaø an toaøn nôi laøm vieäc, thöïc haønh tuyeån duïng khoâng phaân bieät ñoái xöû, vaø caùc vaán ñeà xaõ hoäi vaø kinh teá khaùc maø Ñaïi hoäi ñaõ ban haønh phaùp luaät. Chính phuû laøm cho moät ñoùng goùp cho toå chöùc tieâu chuaån hoùa caùc quy ñònh ñeå hoï aùp duïng cho taát caû caùc coâng ty vaø khoâng coù coâng ty naøo maø coù ñöôïc moät lôïi theá caïnh tranh khoâng laønh maïnh. Chính phuû kieåm soaùt caùc quy taéc haønh ngheà kinh doanh toát vaø coù söùc maïnh ñeå tröøng phaït baát kyø coâng ty phaù vôõ caùc quy taéc naøy baèng caùch haønh ñoäng phaùp lyù choáng laïi noù. Keå töø khi vuï beâ boái coâng ty ñaàu nhöõng naêm 2000, nhieàu nhaø phaân tích ñaõ laäp luaän raèng caàn phaûi coù nhöõng quy taéc nghieâm ngaët hôn ñeå chi phoái nhieàu khía caïnh chöùc naêng cuûa caùc doanh nghieäp. Hoï chæ ra söï caàn thieát phaûi kieåm soaùt caùc moái quan heä giöõa coâng ty vaø coâng ty keá toaùn kieåm toaùn soå saùch cuûa mình baèng caùch, ví duï, haïn cheá soá naêm nhö moät moái quan heä coù theå chòu ñöïng. COÂNG ÑOAØN Moái quan heä giöõa moät coâng ñoaøn thöông maïi vaø toå chöùc coù theå laø moät trong nhöõng cuoäc xung ñoät hoaëc hôïp taùc. Baûn chaát cuûa moái quan heä ñaõ tröïc tieáp taùc ñoäng ñeán naêng suaát vaø hieäu quaû cuûa caùc toå chöùc vaø coâng ñoaøn. Söï hôïp taùc giöõa caùc nhaø quaûn lyù vaø coâng ñoaøn daãn ñeán keát quaû tích cöïc laâu daøi neáu caû hai beân ñoàng yù treân moät phaân chia coâng baèng lôïi ích töø söï caûi thieän trong moät vaän may cuûa moät coâng ty. Quaûn lyù vaø coâng ñoaøn ñaõ ñoàng tình. Ví duï, ñeå chia seû lôïi ích töø vieäc tieát kieäm chi phí do ñeå caûi thieän naêng suaát do haäu quaû cuûa moät lòch trình laøm vieäc linh hoaït. Tuy nhieân theo truyeàn thoáng, moái quan heä coâng ñoaøn quaûn lyù ñaõ ñöôïc ñoái khaùng, bôûi vì caùc nhu caàu cuûa coâng ñoaøn gia taêng lôïi ích xung ñoät tröïc tieáp vôùi caùc nhu caàu cuûa coå ñoâng vì lôïi nhuaän coâng ty lôùn hôn vaø vì thu hoài töø vieäc ñaàu tö cuûa hoï COÄNG ÑOÀNG ÑÒA PHÖÔNG Coäng ñoàng ñòa phöông coù coå phaàn trong hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc vì vieäc laøm, nhaø ôû, vaø kinh teá noùi chung cuûa moät coäng ñoàng bò aûnh höôûng maïnh meõ bôûi söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa doanh nghieäp ñòa phöông. Ví duï, vaän may cuûa Seattle lieân quan chaët cheõ ñeán taäp ñoaøn Boeing, vaø Austin, Dell vaø caùc coâng ty maùy tính khaùc. COÂNG CHUÙNG Coâng chuùng haïnh phuùc khi caùc toå chöùc laøm toát vieäc choáng laïi caùc ñoái thuû caïnh tranh ôû nöôùc ngoaøi. Ñieàu naøy laø khoâng ñaùng ngaïc nhieân vì cho raèng söï giaøu coù hieän taïi vaø töông lai cuûa moät quoác gia lieân quan chaët cheõ ñeán söï thaønh coâng cuûa caùc doanh nghieäp vaø caùc toå chöùc kinh teá. Chaúng haïn, Phaùp vaø YÙ thích xe oâ toâ MBA 4-2-2 Trang 9 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG saûn xuaát trong nöôùc vaø caùc saûn phaåm khaùc, ngay caû khi saûn phaåm nöôùc ngoaøi vöôït troäi hôn haún. ÔÛ moät möùc ñoä naøo ñoù, chuùng ñöôïc xaây döïng bôûi söï töï haøo veà ñaát nöôùc cuûa hoï vaø ñeå ñoùng goùp vaøo caùc toå chöùc quoác gia cuûa hoï baèng caùch mua saûn phaåm cuûa quoác gia hoï. Thoâng thöôøng, ngöôøi tieâu duøng Myõ khoâng hoã trôï caùc coâng ty cuûa hoï trong cuøng moät caùch. Hoï thích caïnh tranh cho loøng trung thaønh nhö laø phöông tieän ñeå ñaûm baûo söùc khoûe töông lai cuûa caùc doanh nghieäp Myõ. Moät coâng chuùng quoác gia cuõng muoán coâng ty cuûa mình ñeå haønh ñoäng moät caùch coù traùch nhieäm vôùi xaõ hoäi, ñieàu naøy coù nghóa laø caùc coâng ty haïn cheá tham gia baát cöù haønh ñoäng naøo coù theå laøm toån thöông hoaëc aùp ñaët caùc chi phí treân nhöõng ngöôøi lieân quan khaùc. Ví duï, trong nhöõng naêm 1990, moät vuï beâ boái laøm rung chuyeån United Way cuûa Myõ sau khi noù ñaõ ñöôïc tieát loä raèng chuû tòch cuûa noù, William Aramony, ñaõ söû duïng sai muïc ñích caùc quyõ cô quan cho caùc chi tieâu caù nhaân moät caùch laõng phí. Ñeå khuyeán khích nhöõng ñoùng goùp trong quaù khöù bao goàm caû caùc nhaø taøi trôï lôùn nhö Xerox vaø General Electric, khoâng töø choái moät khoaûn ñoùng goùp naøo, United Way boå nhieäm Elaine L. Chao, cöïu laõnh ñaïo cuûa Taäp ñoaøn Hoøa bình vaø moät nhaân vieân ngaân haøng ñaàu tö coù kinh nghieäm, laø Chuû tòch môùi cuûa toå chöùc. Coâ nhanh choùng giôùi thieäu moät söï kieåm soaùt nghieâm ngaët taøi chính môùi vaø laøm tieâu tan söï suy giaûm nghieâm troïng trong ñoùng goùp coâng coäng. Trong moät vaøi naêm, vuï beâ boái naøy bò laõng queân vaø söï ñoùng goùp ñaõ trôû laïi nhö möùc ban ñaàu cuûa mình. TOÅ CHÖÙC HIEÄU QUAÛ: ÑAÙP ÖÙNG MUÏC TIEÂU VAØ QUYEÀN LÔÏI CHO NHÖÕN G NGÖÔØI LIEÂN QUAN Moät toå chöùc ñöôïc söû duïng ñoàng thôøi caùc nhoùm khaùc nhau cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu cuûa hoï. Söï ñoùng goùp cuûa taát caû nhöõng ngöôøi lieân quan laø caàn thieát cho moät toå chöùc coù theå ñöùng vöõng ñöôïc vaø hoaøn thaønh söù maïng cuûa saûn xuaát haøng hoaù vaø dòch vuï. Moãi nhoùm nhöõng ngöôøi lieân quan laø ñoäng löïc ñeå ñoùng goùp cho toå chöùc baèng thieát laäp muïc tieâu rieâng cho mình, vaø töøng nhoùm ñaùnh giaù hieäu quaû toå chöùc nhö theá naøo ñeå noù ñaùp öùng toát caùc muïc tieâu cuï theå. Coå ñoâng ñaùnh giaù toå chöùc baèng söï thu hoài maø hoï nhaän ñöôïc treân ñaàu tö cuûa hoï, khaùch haøng, ñoä tin caäy vaø giaù trò cuûa saûn phaåm cuûa mình so vôùi giaù cuûa hoï, nhaø quaûn lyù vaø nhaân vieân, baèng löông cuûa hoï, löïa choïn coå phieáu, ñieàu kieän laøm vieäc, vaø trieån voïng ngheà nghieäp. Thöôøng thì nhöõng muïc tieâu xung ñoät, vaø caùc nhoùm lieân quan phaûi maëc caû treân söï caân baèng thích hôïp giöõa caùc öu ñaõi maø hoï seõ nhaän ñöôïc vaø nhöõng ñoùng goùp maø hoï neân laøm. Vì lyù do naøy, toå chöùc thöôøng ñöôïc coi laø lieân minh hay lieân minh cuûa caùc nhoùm lieân quan tröïc tieáp (vaø giaùn tieáp) maëc caû vôùi nhau vaø söû duïng quyeàn löïc, aûnh höôûng cuûa mình laøm thay ñoåi söï caân MBA 4-2-2 Trang 10 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG baèng caùc öu ñaõi vaø caùc khoaûn ñoùng goùp uûng hoä cuûa hoï. Moät toå chöùc coù theå ñöùng vöõng nhö moät lieân minh thoáng trò cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan ñeå kieåm soaùt caùc öu ñaõi ñuû ñeå noù coù theå coù ñöôïc nhöõng ñoùng goùp caàn thieát töø caùc nhoùm lieân quan khaùc. Enron vaø WorldCom suïp ñoå khi caùc haønh ñoäng baát hôïp phaùp cuûa hoï trôû thaønh phoå bieán vaø nhöõng ngöôøi lieân quan cuûa hoï töø choái ñoùng goùp: caùc coå ñoâng ñaõ baùn coå phieáu cuûa hoï, caùc ngaân haøng töø choái cho vay tieàn, vaø ngöôøi maéc nôï ñöôïc goïi laø caùc khoaûn vay cuûa hoï. Khoâng coù lyù do ñeå giaû ñònh, tuy nhieân, nhöõng ngöôøi lieân quan seõ ñöôïc bình ñaúng haøi loøng vôùi söï caân baèng giöõa caùc öu ñaõi vaø caùc khoaûn ñoùng goùp. Thaät vaäy, yù nghóa cuûa quan ñieåm lieân minh caùc toå chöùc ñöôïc moät soá nhoùm lieân quan öu tieân hôn nhöõng ngöôøi khaùc. Tuy nhieân, ñeå coù hieäu quaû toå chöùc phaûi ít nhaát toái thieåu ñaùp öùng caùc lôïi ích cuûa taát caû caùc nhoùm coù coå phaàn trong toå chöùc. Yeâu caàu cuûa moãi nhoùm phaûi ñöôïc giaûi quyeát; neáu khoâng, moät nhoùm coù theå ruùt laïi söï hoã trôï cuûa noù vaø laøm toån thöông quaù trình thöïc hieän trong töông lai cuûa toå chöùc, chaúng haïn nhö khi ngaân haøng töø choái cho coâng ty vay moät soá tieàn, hoaëc moät nhoùm nhaân vieân ñình coâng. Khi quyeàn lôïi toái thieåu cuûa taát caû nhöõng ngöôøi lieân quan ñöôïc ñaùp öùng, söùc maïnh töông aùi cuûa moät nhoùm nhöõng ngöôøi lieân quan seõ giuùp kieåm soaùt söï phaân boá caùc öu ñaõi, noù ñöôïc xaùc ñònh toå chöùc noå löïc nhö theá naøo ñeå ñaùp öùng muïc tieâu khaùc nhau cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan vaø tieâu chí nhöõng ngöôøi lieân quan seõ söû duïng ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû toå chöùc laø gì. Vaán ñeà maø moät toå chöùc phaûi ñoái maët laø noù seõ coá tranh thuû söï chaáp thuaän cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan bao goàm vieäc löïa choïn muïc tieâu nhöõng ngöôøi lieân quan ñeå ñaùp öùng, quyeát ñònh laøm theá naøo ñeå phaân boå phaàn thöôûng cuûa toå chöùc cho caùc nhoùm lieân quan khaùc nhau, cuõng nhö caân baèng caùc muïc tieâu ngaén haïn vaø daøi haïn. Muïc tieâu caïnh tranh Caùc toå chöùc toàn taïi ñeå ñaùp öùng muïc tieâu nhöõng ngöôøi lieân quan, nhöng ai laø ngöôøi quyeát ñònh muïc tieâu naøo ñeå phaán ñaáu vaø muïc tieâu gì laø quan troïng nhaát? Söï löïa choïn muïc tieâu cuûa moät toå chöùc coù yù nghóa chính trò vaø xaõ hoäi. ÔÛ moät ñaát nöôùc tö baûn nhö Hoa Kyø, noù ñöôïc thöïc hieän cho caùc caáp, caùc coå ñoâng, chuû sôû höõu cuûa caùc toå chöùc veà söï giaøu coù vaø nguoàn voán – nhö maùy moùc cuûa noù, caùc toøa nhaø, ñaát vaø thieän chí -yeâu caàu ñaàu tieân treân giaù trò ñöôïc taïo ra bôûi toå chöùc. Theo quan ñieåm naøy, coâng vieäc cuûa nhaø quaûn lyù ñeå toái ña hoùa taøi saûn cuûa caùc coå ñoâng, vaø caùch toát nhaát ñeå laøm ñieàu naøy laø laøm ñoàng voán ñaàu tö ñöôïc thu hoài moät caùch cöïc ñaïi (moät thöôùc ño toát cho moät toå chöùc töông ñoái hieäu quaû). Vieäc toái ña hoùa söï giaøu coù cho caùc coå ñoâng luoân luoân laø muïc tieâu quaûn lyù chính? Coù moät cuoäc tranh luaän khoâng cho laø vaäy. Khi coå ñoâng uûy quyeàn cho caùc MBA 4-2-2 Trang 11 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG nhaø quaûn lyù phaûi phoái hôïp vaø söû duïng caùc kyõ naêng vaø nguoàn löïc toå chöùc, taùch bieät quyeàn sôû höõu vaø kieåm soaùt seõ xaûy ra. Maëc duø trong lyù thuyeát quaûn lyù laø nhaân vieân cuûa caùc coå ñoâng, trong thöïc teá, quaûn lyù kieåm soaùt heát caùc nguoàn löïc toå chöùc cho hoï söï kieåm soaùt xöùng ñaùng toaøn boä coâng ty ngay caû khi coå ñoâng sôû höõu noù. Keát quaû laø caùc nhaø quaûn lyù coù theå theo ñuoåi muïc tieâu ñeå thuùc ñaåy lôïi ích rieâng cuûa hoï, nhöng khoâng phaûi laø lôïi ích cuûa coå ñoâng. Moät coá gaéng ñeå toái ña hoùa söï giaøu coù coå ñoâng, ví duï, coù theå lieân quan ñeán ruûi ro trong lónh vöïc thaùm hieåm vaø ñaàu tö vaøo nghieân cöùu vaø phaùt trieån, chuùng coù theå mang laïi keát quaû chæ trong thôøi gian daøi, nhö moät saùng cheá vaø phaùt minh môùi taïo ra saûn phaåm môùi vaø vì theá seõ coù doanh thu môùi. Quaûn lyù, tuy nhieân, ñeå coù theå toái ña hoùa lôïi nhuaän ngaén haïn bôûi vì ñoù laø muïc tieâu maø hoï ñöôïc ñaùnh giaù bôûi ñoàng nghieäp cuûa hoï vaø caùc nhaø phaân tích thò tröôøng - nhöõng ngöôøi khoâng coù quan ñieåm daøi haïn. Quan ñieåm khaùc laø caùc nhaø quaûn lyù ñoù muoán coù moät cuoäc soáng yeân tónh, trong ñoù ruûi ro laø thaáp, vaø raèng hoï khoâng coù ñoäng cô ñeå ñöôïc kinh doanh bôûi vì hoï luoân kieåm soaùt tieàn löông cuûa mình. Tuy vaäy, tieàn löông cuûa caùc nhaø quaûn lyù lieân quan chaët cheõ vôùi quy moâ vaø söï phaùt trieån toå chöùc, do ñoù caùc nhaø quaûn lyù cuõng phaûi theo ñuoåi nhöõng muïc tieâu naøy maëc duø hoï cho raèng ñieàu naøy raát ít mang laïi lôïi nhuaän. Töø nhöõng ví duï cho thaáy, caùc muïc tieâu cuûa nhaø quaûn lyù vaø caùc coå ñoâng coù theå caïnh tranh nhau, vaø bôûi vì caùc nhaø quaûn lyù ôû vò trí ñaàu taøu trong toå chöùc, neân muïc tieâu coå ñoâng khoâng phaûi ai cuõng nghe theo. Nhöng neáu khi khoâng coù söï caïnh tranh veà muïc tieâu giöõa nhöõng ngöôøi lieân quan khaùc nhau thì chuùng seõ ñöôïc tuaân theo, söï löïa choïn muïc tieâu seõ taêng cöôøng cô hoäi toàn taïi cuûa toå chöùc vaø söï thònh vöôïng trong töông lai laø nhieäm vuï khoâng deã daøng. Giaû söû raèng caùc nhaø quaûn lyù quyeát ñònh muïc tieâu chính laø ñeå toái ña hoùa taøi saûn cuûa caùc coå ñoâng. Nhöõng gì neân ñöôïc thöïc hieän ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy? Quaûn lyù neân coá gaéng taêng hieäu quaû hay giaûm chi phí ñeå thöïc hieän muïc tieâu naøy moät caùch coù lôïi nhuaän? Hoï coù neân taêng naêng löïc toå chöùc aûnh höôûng ñeán nhöõng ngöôøi lieân quan beân ngoaøi cuûa noù vaø coù theå trôû thaønh moät coâng ty toaøn caàu khoâng? Hoï coù neân ñaàu tö taát caû caùc nguoàn löïc toå chöùc cho döï aùn nghieân cöùu vaø phaùt trieån môùi ñeå laøm taêng naêng löïc cuûa noù? Moät toå chöùc coù theå thöïc hieän baát kyø caùc haønh ñoäng ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu toái ña hoùa söï giaøu coù cuûa coå ñoâng. Nhö baïn thaáy, khoâng coù quy taéc deã laøm theo. Trong nhieàu caùch, söï hieäu quaû coù nghóa laø laøm cho nhieàu söï löïa choïn ñuùng hôn söï löïa choïn sai. Tuy nhieân moät ñieàu chaéc chaén laø: Moät toå chöùc maø khoâng quan taâm ñeán nhöõng ngöôøi lieân quan vaø khoâng noå löïc ñeå ñaùp öùng toái thieåu lôïi ích cuûa hoï, thì ñöông nhieân maát MBA 4-2-2 Trang 12 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG ñieåm cuûa hoï vaø cam chòu thaát baïi. Taàm quan troïng cuûa vieäc aùp duïng ñaïo ñöùc trong toå chöùc ñeå coù keát cuïc naøy ñöôïc trình baøy ôû phaàn cuoái cuûa chöông. CAÁP PHAÀN THÖÔÛNG Nhöõng vaán ñeà troïng taâm khaùc maø doanh nghieäp caàn phaûi ñoái maët laø laøm theá naøo ñeå phaân chia nhöõng phaàn thöôûng maø keát quaû cuûa chuùng mang laïi coù hieäu quaû. Doanh nghieäp laøm sao phaân phaùt ñeå khích leä caùc coå ñoâng chuû choát khaùc nhau trong moät toå chöùc? Doanh nghieäp caàn ñaùp öùng caùc nhu caàu toái thieåu maø moãi taäp theå mong ñôïi. Nhöng khi caùc phaàn thöôûng ñaùp öùng hôn yeâu caàu toái thieåu cuûa moãi nhoùm, vaäy neân laøm theá naøo ñeå phaân phaùt caùc phaàn thöôûng “coäng theâm”? Löïc löôïng lao ñoäng hay ban quaûn trò neân nhaän caùc coå phaàn lieân quan laø bao nhieâu? Vieäc xaùc ñònh nhöõng phaàn thöôûng thích hôïp cho giaùm ñoác laø gì? Phaàn lôùn ngöôøi ta cho raèng phaàn thöôûng thuoäc veà ban quaûn trò seõ ñöôïc ñònh ñoaït thoâng qua doanh soá cuûa doanh nghieäp. Nhöng caâu traû lôøi naøy ñaõ laøm naûy sinh caâu nghi vaán khaùc: Chæ tieâu hieäu quaû toát nhaát caên cöù ñeå ñaùnh giaù phaàn thöôûng cho ban quaûn trò laø gì? Lôïi nhuaän ngaén haïn? Vieäc taêng tröôûng cao nhaát trong daøi haïn? Quaù trình taêng tröôûng cuûa doanh nghieäp? Söï löïa choïn caùc tieâu chuaån khaùc nhau seõ traû lôøi caùc caâu hoûi theo caùch khaùc nhau. Thöïc vaäy, trong nhöõng naêm 1980, möùc löông trung bình cuûa giaùm ñoác ñieàu haønh thì cao hôn gaáp 40 laàn möùc löông coâng nhaân, vaøo khoaûng naêm 2002 möùc löông cuûa giaùm ñoác ñieàu haønh cao hôn 400 laàn. Coù theå taêng gaáp boäi laàn lieäu coù chính ñaùng hay khoâng? Ñieån hình moät soá ví duï veà söï haùm lôïi cuûa doanh nghieäp, caùc nhaø phaân tích khoâng ñoàng tình vaán ñeà naøy, vaø moät soá ngöôøi ñaõ keâu goïi vieäc caét giaûm vieäc chi traû cho GÑ ñieàu haønh. Moät soá thaønh vieân khaùc trong toå chöùc cuõng thaät söï quan taâm nhöõng vaán ñeà töông töï. Nhöõng phaàn thöôûng thích ñaùng cho baäc quaûn lyù caáp trung - nhöõng ngöôøi phaùt minh quy trình môùi coù theå mang laïi cho coâng ty haøng trieäu ñoâ la/naêm hoaëc löïc löôïng lao ñoäng tham gia taïo ra lôïi nhuaän kyû luïc cho coâng ty laø gì? Coù neân taëng hoï nhöõng phaàn thöôûng trong ngaén haïn hay doanh nghieäp ñaûm baûo laâu daøi coâng vieäc cuûa hoï nhö laø söï khích leä sau cuøng cho thaønh quaû cuûa hoï. Töông töï nhö vaäy, caùc coå ñoâng coù neân nhaän coå töùc cuûa hoï hay taát caû lôïi nhuaän seõ ñöôïc ñaàu tö vaøo toå chöùc ñeå phaùt trieån caùc kyõ naêng hay saùng kieán. Caùch thöùc maø nhöõng muïc tieâu coù theå trôû neân xung ñoät ñöôïc minh hoaï trong phaàn Caùi nhìn thaáu ñaùo cuûa toå chöùc 2.3 CAÙI NHÌN THAÁU ÑAÙO CUÛA TOÅ CHÖÙC 2.3 Baùc syõ coù neân sôõ höõu coå phaàn trong beänh vieän? Töø nhöõng thaäp nieân 1990, noåi leân xu höôùng caùc baùc syõ trôû thaønh nhöõng coå ñoâng trong beänh vieän vaø caùc phoøng khaùm maø hoï laøm vieäc. Ñoâi khi moät soá nhoùm MBA 4-2-2 Trang 13 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG caùc baùc syõ ôû khu vöïc ñaëc bieät ñaõ tham gia ñeå môû caùc phoøng khaùm. Maët khaùc, nhöõng chuoãi beänh vieän lôùn cho pheùp caùc baùc syõ coù coå phaàn trong beänh vieän. Xu theá nhö vaäy laø neàn taûng gaây ra chính cuoäc xung ñoät quyeàn lôïi giöõa baùc syõ vaø beänh nhaân cuûa hoï. Laáy moät tröôøng hôïp ôû chuoãi beänh vieän Columbia/HCA. Vaøo naêm 1993, Columbia baét ñaàu giao cho caùc baùc syõ quyeàn naém giöõ taøi chính trong chuoãi cuûa hoï, moät cuoäc thay ñoåi nhaèm khuyeán khích baùc syõ gôûi beänh nhaân cuûa hoï ñeán beänh vieän Columbia ñeå chöõa trò. Tuy nhieân khi caùc baùc syõ trôû thaønh chuû nhaân, hoï ñaõ ñoäng vieân beänh nhaân cuûa hoï baèng söï chaêm soùc vôùi nhöõng tieâu chuaån thaáp nhaát nhaèm caét giaûm chi phí vaø taêng cöôøng söû duïng caùc tuyeán döôùi, hoaëc laø nhieàu khaû naêng beänh nhaân chi traû quaù ñaét cho nhöõng dòch vuï vaø höôûng lôïi töø caùch thöùc ñoù. Ngoaøi ra, moái quan heä taøi chính giöõa baùc syõ vaø beänh vieän minh chöùng thoâng qua nhöõng beänh vieän khaùc coù nhöõng cuoäc haäu phaãu nhieãm truøng vôùi thaønh tích thaáp nhaát, hay söï quan taâm beänh nhaân toaøn dieän maø caùc baùc syõ khaùc khoâng ñöôïc boû qua. Roõ raøng, muïc tieâu caïnh tranh tieàm taøng giöõa baùc syõ vaø beänh nhaân khi baùc syõ laø nhöõng coå ñoâng thì voâ cuøng quan troïng cho nhöõng lôïi ích cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan tröïc tieáp ñeán quyeàn lôïi cuûa toå chöùc. Thaät ra, coù moät soá quan ñieåm uûng hoä vieäc khoâng cho baùc syõ naém giöõ taøi chính trong chính phoøng khaùm hay beänh vieän cuûa hoï laøm. Vaøo naêm 2002, HMO (Health Maintenance Organization) moät toå chöùc chaêm soùc söùc khoeû lôùn do chính baùc syõ thaønh laäp neân baèng quyeàn löïc cuûa mình vôùi muïc ñích buoäc caùc nhaø cung caáp haï giaù thaønh vaø taêng giaù cho caùc beänh nhaân cuûa hoï. Tuy nhieân , baùc syõ tuyeân boá raèng hoï ñang trong tình traïng töông töï nhö luaät sö hay keá toaùn vì khoâng coù lyù do ñeå giaû ñònh raèng hoï seõ taän duïng nhöõng öu theá cuûa beänh nhaân cuûa hoï hôn so vôùi keá toaùn cuûa khaùch haøng cuûa hoï. Vieäc phaân chia caùc phaàn thöôûng hoaëc hình thöùc khích leä, laø thaønh phaàn voâ cuøng quan troïng cuûa toå chöùc ñaït hieäu quaû bôûi vì vieäc khích leä seõ mang ñeán cho nhöõng coå ñoâng xaùc ñònh ñoäng löïc thuùc ñaåy cuûa hoï – ñoù laø hình thöùc vaø möùc ñoä ñoùng goùp cuûa hoï – trong töông lai. Nhöõng quyeát ñònh ñaàu tö trong töông lai cuûa caùc nhaø ñaàu tö phuï thuoäc vaøo thaønh quaû mong ñôïi cuûa hoï töø vieäc ñaàu tö cuûa mình, vieäc thu hoài phuï thuoäc hình thöùc phaân chia, caùc coå phieáu töï do, boång loäc hay löông. Boái caûnh naøy chæ ra vai troø cuûa giaùm ñoác ñöùng ñaàu vaø ban quaûn trò voâ cuøng quan troïng bôûi vì hoï laø nhöõng nhoùm coå ñoâng sôû höõu quyeàn löïc maø seõ ñònh roû giaù trò phaàn thöôûng vaø vieäc khích leä moãi nhoùm – bao goàm caû chính hoï – seõ ñöôïc nhaän sau cuøng. Khi nhaân vieân vaø coå ñoâng cuûa Euron ngöôøi ñaõ bò maát taát caû caùc giaù trò löông höu vaø coå phaàn do mình phaùt hieän ra, giaùm ñoác vaø nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo haøng ñaàu thì khoâng theå hieän toát vai troø cuûa mình. MBA 4-2-2 Trang 14 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG NHÖÕNG NHAØ LAÕNH ÑAÏO HAØNG ÑAÀU VAØ QUYEÀN HAÏN TOÅ CHÖÙC Keå töø khi ban quaûn trò haøng ñaàu laø nhoùm coå ñoâng mang traùch nhieäm toái cao laø hình thaønh nhöõng muïc tieâu vaø ñònh roõ caùc nguoàn löïc toå chöùc nhaèm ñaït nhöõng muïc tieâu ñoù, noù raát höõu ích ñeå coù moät caùi nhìn saâu saéc hôn veà vai troø quaûn lyù haøng ñaàu. Hoï laø ai, vai troø vaø chöùc naêng hoï phaûi thöïc hieän laø gì, vaø laøm theá naøo caùc giaùm ñoác lieân keát ñeå ñieàu haønh vieäc kinh doanh coâng ty. Quyeàn haïn laø söùc maïnh ñeå buoäc ngöôøi ta chòu traùch nhieäm veà haønh ñoäng cuûa mình vaø aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán vieäc hoï neân laøm gì vaø laøm nhö theá naøo. Nhoùm nhöõng ngöôøi lieân quan coù thaåm quyeàn cuoái cuøng veà vieäc söû duïng taøi nguyeân cuûa coâng ty laø coå ñoâng. Moät caùch hôïp phaùp, hoï sôû höõu coâng ty vaø thöïc hieän coâng vieäc kieåm soaùt thoâng qua vai troø ñaïi dieän cuûa hoï, ban quaûn trò. Thoâng qua ban quaûn trò, caùc coå ñoâng seõ uyû quyeàn cho caùc giaùm ñoác quyeàn löïc vaø traùch nhieäm hôïp phaùp ñeå söû duïng nguoàn löïc cuûa coâng ty nhaèm taïo ra giaù trò vaø ñaùp öùng nhöõng muïc tieâu (xem hình 2-1). Ñoàng thuaän vôùi quyeàn haïn vaø traùch nhieäm töø nhöõng coå ñoâng vaø ban quaûn trò seõ taïo söï lieân keát caùc nhaø laõnh ñaïo chòu traùch nhieäm veà phöông thöùc söû duïng nguoàn taøi nguyeân vaø vieäc taïo ra giaù trò bao nhieâu cho toå chöùc. Ban quaûn trò seõ quan saùt caùc quaù trình hoaït ñoäng hôïp taùc cuûa caùc giaùm ñoác vaø ban thöôûng hoï theo ñuoåi hoaït ñoäng vaø ñaùp öùng muïc tieâu nhöõng ngöôøi lieân quan. Hoäi ñoàng coù quyeàn haïn hôïp phaùp ñeå thueâ möôùn, khuyeán khích vaø kyû luaät ban giaùm ñoác ñieàu haønh. Vò theá cuûa ban quaûn trò laø ñaïi dieän chính cho nhöõng ngöôøi lieân quan, chaúng haïn, coù quyeàn haïn lôùn nhaát trong toå chöùc. Thoâng qua hoäi ñoàng quaûn trò, bao goàm nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo vaø giaùm ñoác caáp cao coù taàm quan troïng voâ cuøng quan troïng, vò theá mang traùch nhieäm quan saùt vaø ñaùnh giaù phöông höôùng söû duïng nguoàn taøi nguyeân cuûa toå chöùc. Vò theá naøy vaø nhöõng nhaø quaûn lyù khaùc laø moät trong nhöõng nhaø quaûn trò. Hoï hoaït ñoäng nhö moät uyû vieân quaûn trò nhaèm baûo veä quyeàn lôïi caùc coå ñoâng vaø nhöõng ngöôøi lieân quan khaùc. Hoäi ñoàng löông boång seõ thieát laäp möùc löông vaø caùc ñieàu khoaûn cho ban giaùm ñoác. Coù hai loaïi giaùm ñoác: giaùm ñoác noäi boä vaø giaùm ñoác beân ngoaøi. GÑ noäi boä laø nhöõng ngöôøi giaùm ñoác ñieàu haønh khoái vaên phoøng trong coâng ty vôùi heä thoáng caáp baäc thoâng thöôøng, hoï laø nhöõng nhaân vieân toaøn thôøi gian trong coâng ty. GÑ beân ngoaøi thì khoâng laø nhaân vieân cuûa coâng ty, moät soá ngöôøi laø giaùm ñoác chuyeân gia ngöôøi luoân coù vò trí trong hoäi ñoàng quaûn trò cuûa nhieàu coâng ty, hoaëc laø nhöõng ngöôøi ñieàu haønh cuûa nhöõng coâng ty khaùc nhau ôû nhöõng hoäi ñoàng khaùc nhau. Muïc tieâu cuûa nhöõng nhaø GÑ beân ngoaøi laø mang veà nhöõng muïc tieâu ñeå coâng ty ra caùc quyeát ñònh vaø caân baèng quyeàn haønh vôùi GÑ beân trong, ngöôøi maø beân caïnh hieån nhieân ban quaûn trò. Tuy nhieân trong thöïc teá, ban quaûn trò coù khuynh höôùng chi phoái bôûi GÑ beân trong bôûi vì nhöõng ngöôøi naøy coù cô hoäi gaàn nhöõng thoâng tin MBA 4-2-2 Trang 15 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG quan troïng nhaát cuûa coâng ty, vaø hoï coù theå söû duïng nhöõng thoâng tin naøy aûnh höôûng ñeán vieäc ra caùc quyeát ñònh veà nhöõng ñaëc aân cuûa ban quaûn trò. Tuy nhieân, khuynh höôùng moät soá GÑ beân ngoaøi laø bò ñoäng vaø ñoàng tình nhöõng quyeát ñònh cuûa ban giaùm ñoác moät caùch voäi vaøng khoâng ñaén ño. Noù ñöôïc nhaän ñònh raèng nhieàu vaán ñeà ñöôïc naûy sinh trong Euron vaø nhöõng vaán ñeà khaùc laø haäu quaû cuûa nhöõng GÑ thôø ô, GÑ ñieàu haønh ñaõ chæ roõ hoï ñaõ khoâng thöïc hieän söï giaùm saùt thoûa ñaùng. GÑ cuûa moät soá coâng ty ñaõ bò kieän ra toaø vì söï thôøø ô naøy. Möùc ñoä hôïp taùc cuûa ban quaûn trò naèêm beân trong nhoùm nhöõng ngöôøi lieân quan maø hoï seõ chòu traùch nhieäm sau cuøng veà vieäc thieát laäp caùc muïc tieâu vaø ñích ñeán cuûa coâng ty, veà vieäc phaân phaùt caùc nguoàn taøi nguyeân ñeå ñaït muïc tieâu vaø cuõng veà söï thieát keá caùc caáu truùc cuûa toå chöùc. Ai laø giaùm ñoác ñoaøn theå? Cuï theå hoï laøm ñieàu gì? Vaø hoï ñoùng vai troø gì? Hình 2.1 - caùc tieâu ñeà quaûn lyù ñaõ theå hieän heä thoáng caùc caáp baäc ñieån hình, vaø chuoãi leänh, ñoù laø heä thoáng caùc moái quan heä ñöôïc coâng boá cuûa toå chöùc lôùn. Heä thoáng caáp baäc laø thöù töï haøng doïc cuûa vai troø toå chöùc caên cöù vaøo quyeàn haïn lieân quan cuûa hoï. * Chuoãi leänh : laø heä thoáng caùc caáp baäc theå hieän moái töông quan trong toå chöùc. * Heä thoáng caáp baäc: laø söï phaân loaïi caên cöù vaøo quyeàn haïn vaø chöùc vuï cuûa con ngöôøi. MBA 4-2-2 Trang 16 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh CHUÛ SÔÛ HÖÕU GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG Nhöõng ngöôøi saùng laäp BAN QUAÛN TRÒ UV Ban chaáp haønh BAN ÑIEÀU HAØNH Hoäi ñoàng quaûn trò UV Ban Taøi chính Chuû tòch Hoäi ñoàng quaûn trò Toång Giaùm ñoác ñieàu haønh (CEO) Giaùm ñoác ñieàu haønh (COO) Phoù giaùm ñoác ñieàu haønh Phoù giaùm ñoác ñieàu haønh caáp trung vaø Phoù giaùm ñoác GIAÙM ÑOÁC BOÄ PHAÄN GIAÙM ÑOÁC CHÖÙC NAÊNG MBA 4-2-2 Giaùm ñoác boä phaän Giaùm ñoác chöùc naêng Trang 17 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG TOÅNG GIAÙM ÑOÁC ÑIEÀU HAØNH Toång giaùm ñoác ñieàu haønh (CEO) laø ngöôøi chòu traùch nhieäm sau cuøng veà vieäc thieát laäp caùc chieán löôïc vaø chính saùch cuûa toå chöùc. Maëc duø toång giaùm ñoác ñieàu haønh phaûi baùo caùo tình hình cho chuû tòch taäp ñoaøn (ngöôøi coù quyeàn haønh lôùn nhaát), nhöng trong thöïc teá toång giaùm ñoác ñieàu haønh laø ngöôøi coù nhieàu naêng löïc nhaát trong toå chöùc bôûi vì hoï coù khaû naêng ñieàu haønh söï phaân boå nguoàn löïc. Ban giaùm ñoác cho toång giaùm ñoác ñieàu haønh quyeàn ban haønh caùc chieán löôïc cuûa toå chöùc vaø söû duïng caùc nguoàn löïc cuûa toå chöùc ñeå mang laïi caùc giaù trò cho coâng ty. Thöôøng thì moät ngöôøi seõ vöøa ñaûm nhaän chöùc toång giaùm ñoác ñieàu haønh vöøa laøm chuû tòch taäp ñoaøn. Ngöôøi ñoù vöøa ñaûm nhaän 2 vò trí naém quyeàn quan troïng vöøa lieân heä tröïc tieáp vôùi hoäi ñoàng quaûn trò ñeå ñieàu haønh ban quaûn lyù. Toång giaùm ñoác ñieàu haønh thöïc söï aûnh höôûng tôùi ñònh höôùng hoaït ñoäng cuûa coâng ty nhö theá naøo? Moät toång giaùm ñoác ñieàu haønh coù theå aûnh höôûng tôùi hieäu quaû coâng ty vaø ra quyeát ñònh baèng 5 ñònh höôùng chuû yeáu sau: 1. Toång giaùm ñoác ñieàu haønh phaûi chòu traùch nhieäm trong vieäc thieát laäp caùc muïc tieâu cuûa coâng ty vaø thieát laäp cô caáu toå chöùc. Hoï phaûi ñònh roõ quyeàn haïn vaø traùch nhieäm ñeå caùc nguoàn löïc ñöôïc cuøng nhau phoái hôïp vaø thuùc ñaåy ñaït ñöôïc muïc tieâu ñoù. Caùc cô caáu toå chöùc khaùc nhau seõ xuùc tieán caùc phöông phaùp lieân keát vaø thuùc ñaåy nguoàn löïc khaùc nhau. 2. Toång giaùm ñoác ñieàu haønh löïa choïn ngöôøi quaûn lyù chuû choát ñeå naém giöõ caùc vò trí cao nhaát cuûa heä thoáng caáp baäc quaûn lyù. Vieäc phaân loaïi caùc nhaân vieân laø moät phaàn chuû yeáu cuûa coâng vieäc giaùm ñoác ñieàu haønh vì hieäu quaû cuûa moät quyeát ñònh thì tröïc tieáp ñöôïc taùc ñoäng bôûi khaû naêng cuûa nhöõng nhaø quaûn lyù haøng ñaàu. Toång giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa General Electric laø moät ví duï, hoï ñaõ löïa choïn vaø thaêng chöùc moät caùch ñoäc laäp 100 giaùm ñoác caáp cao vaø pheâ chuaån söï thaêng caáp cuûa 600 toång giaùm ñoác ñieàu haønh khaùc. Baèng söï choïn löïa nhaân söï chuû choát naøy, giaùm ñoác ñieàu haønh ñaõ xaùc ñònh caùc giaù trò, chæ tieâu, vaø vaên hoaù noåi troäi trong toå chöùc. Vaên hoaù ñònh höôùng cho caùc thaønh vieân trong toå chöùc tieáp caän ñeán vieäc ra quyeát ñònh vaø giaûi quyeát vaán ñeà. Coù phaûi hoï bao thaàu hay baûo thuû? 3. Toång giaùm ñoác ñieàu haønh seõ xaùc ñònh caùc phaàn thöôûng vaø phaàn khích leä cho nhaø quaûn lyù caáp cao. Hoï aûnh höôûng ñeán ñoäng cô thuùc ñaåy cuûa ban quaûn lyù caáp cao vaø ñeán vieäc theo ñuoåi muïc tieâu cuûa toå chöùc moät caùch hieäu quaû. Thaäm chí hoï bieát Euron seõ bò suïp ñoå, trong vaøi ngaøy tröôùc ñoù, ban MBA 4-2-2 Trang 18 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG laõnh ñaïo haøng ñaàu cuõng quyeát ñònh töï ban thöôûng cho hoï hôn 880 trieäu ñeàn buø cho vieäc sa thaûi hoï. Vaøo naêm 2002, cuoäc xeùt xöû ôû Houston môû ra ñònh höôùng cho ñaïi dieän caùc coå ñoâng ñeå ñieàu tra veà moùn tieàn naøy vaø soá tieàn khaùc maø caùc maø quaûn lyù caáp cao cuûa noù ñaõ ruùt töø coâng ty. Söï vieäc töông töï dieãn ra ôû Tyco, ba nhaø quaûn lyù caáp cao ñaõ bò buoäc toäi vì ñaõ tham nhuõng haøng traêm trieäu ñoâ la cuûa coâng ty. 4. Toång giaùm ñoác ñieàu haønh kieåm soaùt trong vieäc ñònh vò caùc nguoàn löïc thu lôïi nhanh, chaúng haïn nhö tieàn baïc vaø vieäc ra quyeát ñònh cho caùc khu vöïc vaø lónh vöïc kinh doanh chöùc naêng cuûa toå chöùc. Vieäc kieåm soaùt naøy ñaõ taïo cho giaùm ñoác ñieàu haønh moät quyeàn naêng to lôùn aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán caùc hoaït ñoäng saùng taïo mang giaù trò trong töông lai cuûa coâng ty - moät loaïi saûn phaåm maø coâng ty seõ taïo ra, thò tröôøng maø noù seõ caïnh tranh, v.v… Henry Ford III ñaõ chieám laïi vò trí giaùm ñoác ñieàu haønh ôû Ford sau vò trí naøy tröôùc kia laø cuûa Jacques Nasser, baèng nhöõng lôøi chæ trích sau khi ñaõ boû ra möôøi tyû cho döï aùn toaøn caàu voâ giaù maø chæ kieám laïi lôïi nhuaän ít oûi cho coâng ty. Trieát gia cuûa Ford ñaõ yeâu caàu giaùm ñoác cuûa hoï haõy chöùng minh döï aùn mình seõ mang laïi lôïi nhuaän cho coâng ty tröôùc khi hoï ñaàu tö vaøo. 5. Nhöõng vieäc laøm vaø danh tieáng cuûa toång giaùm ñoác ñieàu haønh seõ taùc ñoäng maïnh ñeán quan ñieåm cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan beân trong vaø beân ngoaøi cuûa toå chöùc vaø aûnh höôûng khaû naêng thu huùt nguoàn löïc töø moâi tröôøng cuûa toå chöùc. Uy tín vaø nhaân caùch cuûa giaùm ñoác ñieàu haønh coù theå aûnh höôûng ñeán khaû naêng toå chöùc kieám ñöôïc tieàn töø caùc ngaân haøng vaø nhöõng ngöôøi lieân quan, cuõng aûnh höôûng ñeán mong muoán khaùch haøng ñöôïc mua saûn phaåm cuûa coâng ty. Vì vaäy, danh tieáng cuûa loøng chaân thaät vaø söï lieâm chính seõ laø moät daáu aán gaây tieáng vang cho vieäc ra caùc quyeát ñònh kinh doanh coù ñaïo ñöùc. Khaû naêng aûnh höôûng ñeán vieäc ra quyeát ñònh cuûa toå chöùc vaø haønh vi quaûn lyù ñaõ taïo cho giaùm ñoác ñieàu haønh moät quyeàn naêng to lôùn aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hieäu quaû cuûa toå chöùc. Vaø cuõng giaùn tieáp aûnh höôûng ñeán vieäc ra quyeát ñònh cuûa caùc giaùm ñoác ñieàu haønh thoâng qua ngöôøi maø hoï boå nhieäm; caùc cô caáu toå chöùc; neàn vaên hoaù maø hoï taïo ra hay ñeå laïi nhö moät taøi saûn keá thöøa. Vì vaäy, ban quaûn lyù caáp cao chæ ra raèng giaùm ñoác ñieàu haønh taïo ra giaù trò ñaïo ñöùc khoâng chæ laø thaønh töïu baây giôø maø coøn laø trong töông lai. MBA 4-2-2 Trang 19 Nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán lôïi ích & Ñaïo ñöùc kinh doanh GVHD: TS. HOÀ NGOÏC PHÖÔNG NHOÙM NHAØ QUAÛN LYÙ CAÁP CAO Sau ban quaûn trò vaø toång giaùm ñoác ñieàu haønh laø giaùm ñoác ñieàu haønh (COO), ngöôøi tieáp tuïc coâng vieäc cuûa CEO hoaëc chuû tòch, ngöôøi coù theå hoaëc khoâng theå thaønh ngöôøi keá thöøa chöùc vuï CEO, laø ngöôøi ñieàu haønh quan troïng nhaát tieáp theo trong heä thoáng caáp baäc quaûn lyù. COO hoaëc chuû tòch tröïc tieáp baùo caùo cho CEO, vaø hoï cuøng chia seû nhöõng traùch nhieäm chính trong vieäc quaûn lyù kinh doanh. Trong haàu heát caùc toå chöùc, boä phaän nhaân söï seõ giöõ vò trí laõnh ñaïo giöõa hai vai troø naøy. Thoâng thöôøng CEO coù nhieäm vuï chính trong vieäc quaûn lyù moái quan heä cuûa coâng ty vôùi nhöõng ngöôøi lieân quan beân ngoaøi; ñeà ra caùc muïc tieâu chieán löôïc laâu daøi cuûa coâng ty noùi chung vaø hoaïch ñònh taát caû coâng vieäc kinh doanh. COO hoaëc chuû tòch coù nhieäm vuï chính laø quaûn lyù caùc hoaït ñoäng noäi boä cuûa coâng ty ñaûm baûo raèng hoï laøm theo muïc tieâu chieán löôïc cuûa toå chöùc. Trong caùc coâng ty lôùn, COO coù theå chæ quan saùt nhöõng boä phaän quan troïng nhaát cuûa coâng ty. Caáp baäc tieáp theo trong quaûn lyù caáp cao laø phoù chuû tòch ñieàu haønh. Ngöôøi ôû chöùc vuï naøy coù traùch nhieäm quan saùt toång theå vaø quaûn lyù caùc ngaønh quan troïng nhaát vaø chòu traùch nhieäm nhaân söï. Nghieäp vuï chuyeân moân seõ ñöôïc giuùp ñôõ bôûi caùc quaûn lyù ngöôøi coù nhieäm vuï tröïc tieáp saûn xuaát haøng hoùa vaø dòch vuï. Chaúng haïn, phoù chuû tòch ñieàu haønh phaûi chòu traùch nhieäm hoaøn toaøn trong vieäc quan saùt quaù trình thöïc hieän cuûa taát caû 200 boä phaän döôïc phaåm cuûa coâng ty hoaëc taát caû caùc phoøng ban cuûa coâng ty. Vai troø cuûa caùn boä nhaân vieân ñöôïc ñieàu haønh bôûi caùc quaûn lyù ngöôøi phuï traùch caùc boä phaän ñaëc bieät cuûa coâng ty nhö baùn haøng hoaëc nghieân cöùu vaø phaùt trieån. Ví duï, uûy vieân ñieàu haønh taøi chính seõ quaûn lyù chung caùc hoaït ñoäng lieân quan tôùi taøi chính, vaø uûy vieân ñieàu haønh nghieân cöùu vaø phaùt trieån seõ quaûn lyù caùc hoaït ñoäng nghieân cöùu cuûa coâng ty. Vai troø caùn boä nhaân vieân chæ laø coá vaán, hoï khoâng tröïc tieáp chòu traùch nhieäm saûn xuaát nhöng nhöõng gì hoï naém giöõ coù aûnh höôûng to lôùn ñeán quyeát ñònh thaønh coâng. CEO, COO, vaø phoù chuû tòch ñieàu haønh laø nhöõng ngöôøi coù naêng löïc nhaát cuûa coâng ty. Nhìn chung, quaûn lyù nhöõng vò trí ñoù taïo thaønh nhoùm quaûn lyù caáp cao cuûa coâng ty, nhoùm quaûn lyù phaûi baùo caùo cho CEO vaø COO vaø giuùp CEO ñeà ra chieán löôïc vaø nhöõng muïc tieâu, muïc ñích laâu daøi cho coâng ty. Taát caû caùc thaønh vieân cuûa nhoùm quaûn lyù caáp cao laø ban quaûn trò hôïp nhaát coù traùch nhieäm ñeà ra chieán löôïc toång theå cho toå chöùc. Phöông thöùc CEO ñieàu haønh nhoùm quaûn lyù haøng ñaàu vaø boå nhieäm ngöôøi thöïc hieän laø moät phaàn cuûa cuoäc baøøn thaûo soáng coøn cuûa CEO. Ví duï nhö CEO boå nhieäm COO, anh ta hoaëc coâ ta seõ ñeà cöû ngöôøi coù lyù lòch roõ raøng nhaát trong nhoùm quaûn lyù veà taát caû caùc vaán ñeà, khía caïnh quan troïng cuûa toå chöùc. Thoâng thöôøng, chaúng haïn, coâng ty seõ löïa choïn CEO môùi hoaëc boå nhieäm COO ngöôøi coù naêng löïc vaø thuoäc ban quaûn trò ñeå hoï coù theå giaûi quyeát, ñöông ñaàu döôùi aùp löïc môùi cuûa taäp MBA 4-2-2 Trang 20