EJ
......
"
"
-----------*
ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA ĐÔNG NAM Á HỌC
CHUYÊN NGÀNH VĂN HÓA ĐÔNG NAM Á
A0Z
-
m&3
Họ và tên: TRỊNH THỊ NGÁT
MSSV : 50460089
Lớp
: DN04VH
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
NHỮNG BIỆN PHÁP THU HÚT
KHÁCH NƯỚC NGOÀI ĐỂN VỚI BẢO TÀNG
CHỨNG TÍCH CHIÉN TRANH
THÀNH PHỐ HÒ CHÍ MINH
GIAI ĐOẠN HỘI NHẬP KINH TÉ QUỐC TẾ
TRIÊNG DẠI HỌC MỞ TP.HCM
THƯ VIỆN
GVHD: TS. Phan Thị Hồng Xuân
Tp. HCM, tháng 08 năm 2008
&
M ỤC LỤC
DẢNNHẬP
Trang
CHƯƠNG 1: G IỚ I THIỆU VÈ BẢO TÀNG CHỬNG TÍCH CHIẾN TRANH
THÀNH PHÓ HỒ CHÍ MINH
1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh
Thành phố Hồ Chí M in h ....................................................... . ........... . .................................... 1
7
7
1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ........................................................................................ 1
1.1.2. Những cột mốc đáng chú ý .................................................................................................5
1.2. Cơ cấu tổ chức và nội dung hoạt động của các phòng ban tại Bảo tàng
Chứng tích Chiến tranh Thành phô Hồ Chí M in h ................................................................ 6
CHƯƠNG 2: HOẠT ĐỘNG CỦA BẢO TÀNG CHỨNG TÍC H CHIÉN TRANH
THÀNH PHỐ HÒ CHÍ MINH
2.1. Hoạt động triễn lãm, trưng bày hiện vật của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh
Thành phố *HỒ Chí Minh từ năm 2001 đến n a y ..................................................................... 12
2.2. Hoạt động bảo tồn, sưu tầm , bổ sung, phát triển các hiện vật trưng bày của
Bảo tàng Chứng tích Chiến tran h Thành phố Hồ Chí M inh............................................... 16
2.2.1. Hoạt động bảo tồn, sưu tàm, bổ sung, phát triển các hiện vật trưng bày........................ 16
2.2.2. Hoạt động kiểm kê và bảo quản hiện vật trưng bày ........................................................25
2.3. Hoạt động đối ngoại của Bảo tàng Chứng tích Chiến tran h Thành phô
Ho Chí M inh.. . ..................... .'...................................... ................ .................................................................................29
7
.7
.7
2.3.1. Chuẩn bị tiếp đón đoàn khách quốc tế ...............................................................................29
2.3.2. Tổ chức tiếp đ o àn ............................................................................................................... 30
2.3.3. Sau khi tiếp đoàn................................................................................................^................32
CHƯƠNG 3: NHỮNG BIỆN PHÁP THU HÚT KHÁCH NƯỚC NGOÀI ĐÉN VỚI
BẢO TÀNG CHƯNG TÍCH CHIẾN TRANH THÀNH PHÓ HỒ CH Í MINH
GIAI ĐOẠN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TÉ
3.1. Phân tích, đánh giá đối tượng khách tham quan Bảo tàng Chứng tích
Chiến tranh Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 1995 - 2005................................................. 35
3.2. Một số biện pháp để thu hút khách nước ngoài đến vói Bảo tàng Chứng tích
Chiến tranh Thành phố Hồ Chí M in h ..................................................................................... 40
3.2.1. Vai trò của con người trong chiến lược phát triển Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh
Thành phố Hồ Chí Minh............................................................................................................... 40
3.2.2. Những biện pháp thu hút khách tham quan quốc tế đến với Bảo tàng Chứng tích
Ị
Chiến tranh Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tể ................................ 41/
KÉT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Quá trình hình thành và phát triển của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh
Thảnh phố Hồ Chí Minh
Phục lục 2: Hoạt động của Bảo tàng Chứng tích Chiến tran h Thành phố Hổ Chí Minh
Phụ lục 3: Các cuộc triễn lãm của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh Thành phế
Hồ Chí Minh
LỜ I M Ở ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐÈ TÀI
Hơn 30 năm qua, kể từ khi đất nước thực hiện chính sách mở cửa đến nay, dù mang tên
là Nhà trưng bày tội ác Mỹ-Ngụy, Nhà trưng bày tội ác Chiên tranh xâm lược hoặc khi đã
đổi tên gọi thành Bảo tàng Chưng tích Chiến tranh, thì nơi đây luôn được Thành phố giao
nhiệm vụ nghiên cứu, sưu tầm, lưu trữ, trưng bày nhũng tư liệu, hiện vật về chứng tích tội
ác và hậu quả các cuộc chiến tranh xâm lược mà thực dân đế quổc đã gây ra đối với dân
tộc Việt Nam, qua đó tố cáo tội ác của các thế lực xâm lược, giáo dục nhân dân nhất là thế
hệ trẻ về lòng yêu nước; tinh thần đấu tranh bảo vệ độc lập tự do cho tổ quốc, đồng thời
nêu bật tinh thần hòa hiếu, khát vọng hòa bình của nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp đâu
tranh bảo vệ hòa bình, phản đối chiến tranh xâm lược. Chính vì vậy, Bảo tàng không chỉ là
điểm đến của nhân dân Việt Nam mà còn là nơi để những người ngoại quốc đến tham quan
và suy ngẫm về một quá khứ đau thương mà hào hùng của dân tộc Việt Nam.
Tuy nhiên, để Bảo tàng có thể phát huy được vai trò của mình là cầu nối hòa bình giữa
nhân dân Việt Nam và nhân dân các nước trên thế giới, Bảo tàng cần có những chính sách
và biện pháp thu hút khách đặc biệt là khách quốc tế đến tham quan tại Bảo tàng. Đó cũng
là lý do dẫn dẳt chúng tôi đến với đề tài khóa luận tốt nghiệp này.
2. LỊCH SỬ NGHIÊN c ử u VÁN ĐÈ
Theo sự hiểu biết của chúng tôi thì đề tài “ Những biện pháp thu hút khách tham quan
nước ngoài đến với Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh Thành Hồ Hồ Chí Minh” từ trước
đến nay chưa có ai nghiên cứu. Để hoàn thành mục tiêu của khóa luận, chúng tôi chủ yếu
sử dụng nguồn tư liệu là những thông tin nội bộ của Bảo tàng, tổng hợp và phân tích sâu
trên quan điểm của cá nhân, đánh giá về khả năng thu hút khách nước ngoài đến với Bảo
tàng trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế.
3. MỤC TIÊU NGHIÊN c ứ u
Khóa luận tốt nghiệp sẽ bám sát nội dung theo tên gọi của đề tài, cụ thể sẽ tìm hiểu về
Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh Thành phố Hồ Chí Minh, phân tích đối tượng khách tham
quan đến với Bảo tàng đặc biệt là khách nước ngoài, từ đỏ đề ra những biện pháp góp phần
nâng cao khả năng thu hút đối tượng này đến với Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh Thành
phố Hồ Chí Minh.
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN c ứ u
Đe thực hiện những mục tiêu nghiên cứu đã đề ra chúng tôi đã sử dụng phương pháp
tông hợp, phân tích, tìm hiêu sâu các đôi tượng có liên quan đên đề tài. Ngoài ra, chúng tôi
đã dành thời gian 2 thảng từ 15/4/2008 đến 15/6/2008 cho việc khảo sát thực tế tại phòng
Nghiệp vụ của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh Thành phố Hồ Chí Minh.
4. BÓ CỤC CỦA ĐÈ TÀI
Ngoài dẫn luận và kết luận, khóa luận được chúng tôi thiết kể qua 3 chương:
Chương 1: Giới thiệu về Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh Thành phố Hồ Chí Minh
Chương 2: Hoạt động của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh Thành phố Hồ Chí Minh.
Chương 3: Những biện pháp thu hút khách nước ngoài đến với Bào tàng Chứng tích Chiến
tranh Thành phổ Hồ Chí Minh giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế.
1
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU VÈ BẢO TÀNG CHỨNG TÍCH CHIÉN TRANH
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
1.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA BẢO TÀNG CHỨNG
TÍCH CHIÉN TRANH THÀNH PHÓ HỒ CHÍ MINH
1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Bảo tàng Chứng tích Chiến
tranh Thành phố Hồ Chí Minh
Từ quá trình hình thành và phát triển của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh
Thành phố Hồ Chí M inh (BTCTCT TP.HCM ) trong 30 năm qua, chúng tôi tạm thời
chia lịch sử hình thành và phát ữ iển cùa Bảo tàng 3 cột mốc như sau:
Giai đoan 1: Từ thảng 8/1975 đến thảng 11/1990
Giai đoạn này bắt đầu bằng việc ban hành Thông tri số: 6/TT-75 ngày 13/8/1975
của Ban Thường vụ Thành ủy Thành phố Sài G òn quyết định chính thức thành lập
“N hà trưng bày tội ác M ỹ - N gụy” với nhiệm vụ chủ yểu là sưu tầm và lưu giữ
những chứng tích vẻ vang của nhân dân V iệt Nam trong các cuộc đấu tranh chống
M ỹ xâm lược, đồng thời tổ chức trưng bày, giới thiệu nhàm tố cáo trước công luận
những tội ác dã man của đế quốc M ỹ và tay sai ngụy quyền trong cuộc chiến tranh
kéo dài hơn 20 năm trên đất nước Việt Nam.
Giai đoan 2: Từ tháng 11/1990 đến thảng 7/1995
Đây là giai đoạn “N hà trưng bày tội ác M ỹ-N gụy” được đổi tên thành “Nhà
trưng bày tội ác chiến tranh” với nhiệm vụ nghiên cứu, sưu tầm và trưng bày những
chứng tích về các cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam.
Giai đoan 3 : Từ tháng 7/1995 đến nay.
Giai đoạn này, “Nhà trưng bày tội ác chiến tranh” được nâng cấp trở thành “Bảo
tàng Chứng tích Chiến tranh” với nhiệm vụ nặng nề hơn, cụ thể là tiến hành nghiên
cứu, sưu tầm và trưng bày các tài liệu, hiện vật liên quan đến tội ác tàn bạo của thực
dân, đế quốc và tay sai trong các cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam; cảnh báo
trước thế giới về những hậu quả khôn lường của những di chứng chiến tranh đối với
con người và sự hủy diệt khủng khiếp đối với môi trường, làm sáng tỏ khát vọng
hòa bình của nhân dân Việt Nam để qua đó, những người yêu chuộng hòa bình trên
thế giới hiểu rõ hơn thiện chí của nhân dân ta và tích cực tham gia đấu tranh ngăn
chặn các ý đồ đen tối cũng như dã tâm xâm lược của các thể lực phản động ở các
nước trên thế giới. N hư vậy, so với trước đây, nhiệm vụ của Bảo tàng trong giai
đoạn này nặng nề hơn nhiều bởi nó được m ở rộng cả về không gian (tất cả các cuộc
2
chiển xâm lược V iệt N am ) và về thời gian (xuyên suốt các giai đoạn lịch sử đấu
tranh dựng nước và giữ nước của nhân dân ta).
Trong số 61 B ảo tàng thuộc hệ thống “B ảo tàng V ì H ò a b ìn h ” của thế giới do
L iên H iệp Q uốc công bố năm 1998 ( theo sách P eace M useum s W orldw ide - Các
B ảo tàng Vì H òa bình thế giới, U nietd N ations P ublications- G eneva, 1998), nếu xét
thứ tự thời gian ra đời, B ảo tàng C hứng tích C hiến tranh T h àn h phố H ồ C hí M inh
được xếp ở vị trí 14/61, m ột vị trí “ cao ” khá bất n g ờ nếu so sánh với những vị trí
xếp hạng của thế giới đối với V iệt N am trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội,
khoa học kỹ thuật khác. Đ iều th ú vị là trong hệ thống các B ảo tàng này, hiếm có
B ảo tàng nào như B ảo tàng C hứng tích C hiến tranh m à ý tư ở n g thành lập lại xuất
hiện chỉ có vài ngày ngay sau khi tiến g súng C hiến tranh v ừ a dứ t v à g iữa biết bao
bộn bề ngổn ngang nhữ ng công v iệc dầu sôi lửa bỏng của n h ữ n g ngày hậu chiến,
chỉ sau 4 tháng chuẩn bị, hệ thố n g p h ò n g trư n g bày chứng tích tội ác xâm lược đã
đàng hoàng được m ở của phục v ụ công chúng vào ngày 4/9/1975. N hữ ng con số đo
thời gian đó càng có ý nghĩa khi ta biết rằng hai B ảo tàng tư ở n g niệm nạn n h ân bom
nguyên tử do M ỹ gây ra năm 1945 ở H irosihim a v à N agasaki ( N h ật B ản) phải m ất
10 năm sau thảm họa m ới ra đời( 1955), hoặc B ảo tàng C aen( Pháp) tư ở n g niệm
những binh sĩ Đ ồng m inh chết tro n g C hiến tranh thế giới lần th ứ hai ở C hâu  u
phải m ất 44 năm sau cuộc đổ bộ N orm andie m ới được thành lập (1988).
M ặt khác việc chọn lựa địa điểm để trư ng bày chứng tích tội ác cũng là m ột ý
tưởng đặc sắc. Trong thời gian dài, tò a n hà số 28 T rần Q uý C áp ( V õ V ăn Tần) là
m ột trong những cơ sở đầu não của bộ m áy chiến tranh xâm lược của M ỹ. T ại nơi
đây và từ nơi đây đã diễn ra với bao nhiêu âm m ưu, th ủ đoạn của guồng m áy chiến
tranh xâm lược, trực tiếp hoặc gián tiếp gây đau thương, hủy diệt v à chết chóc cho
nhân dân ta, dù khi nó m ang tên “Phòng n h ân viên dân chính H o a K ỳ ” (C PO ) từ
năm 1965 lúc M ỹ ồ ạt vào m iền nam V iệt N am , hoặc khi nó trở thành cơ quan bảo
vệ các cơ sở quan trọng của M ỹ sau H iệp định Paris 1973 như: T òa Đ ại sứ M ỹ, cơ
quan U SA ID ( C IA trá hình ), cơ quan G U SPA O ( cơ quan tu y ên truyền chủ nghĩa
thực dân m ớ i ). V ới bề dày thành tích n h ư vậy, tò a nhà này là điểm thật “đắc địa”,
có ý nghĩa chính trị và tính biểu trư ng cao để làm nơi trư ng bày chiến tích tội ác
chiến tranh.
V ới 2 lần chuyển đổi tên từ tên gọi ban đầu N h à T rưng bày tội ác M ỹ - N gụy
năm 1975, N hà T rưng bày tội ác chiến tranh xâm lược năm 1990, B ảo tàng C hứng
tích C hiến tranh năm 1995, quá trình 30 năm hình thành v à trư ở ng thành của Bảo
tàng cũng là quá trình khẳng định vị trí của B ảo tàng C hứng tích C hiến tranh trong
hệ thống các B ảo tàng của T hành P hố H ồ C hí M inh, của cả nư ớ c v à cả thế giới
(Bảo tàng C hứng tích C hiến tran h T hành p hố H ồ C hí M inh được chính thức công
nhận là thành viên của hệ thống B ảo tàng V ì H ò a bình thế giới tại H ội nghị quốc tể
3
lần thứ 3 các Bảo tàng vì Hòa bình tổ chức ở O saka - Tokyo, N hật Bản tháng
11/1998). Đó là quá trình phát triển và tự hoàn thiện m ang những nét rất đặc sắc,
vừa có những điểm chung với các thiết chế văn hóa khác, vừa m ang những dấu ấn,
sắc thái rất riêng, rất đặc thù.
Lớn lên theo từng năm tháng, trưởng thành qua từng chặng đường hoạt động,
Bảo tàng ngày càng thể hiện rõ tính độc đáo của mình: đó là thiết chế gần như duy
nhất trong cả nước gìn giữ và lưu truyền m ột cách có hệ thống và khoa học những
ký ức các cuộc kháng chiến giữ nước của dân tộc, đặc biệt là những chiến tích tội ác
và hậu quà các cuộc chiến tranh m à các thế lực thực dân đế quốc xâm lược đã gieo
rắc trên đất nước chúng ta, đồng thời nêu bật truyền thống hòa hiểu, khát vọng hòa
bình của nhân dân Việt Nam. M ặt khác, dường như ít có thiết chế văn hóa tinh thần
nào ở Thành phố Hồ Chí M inh như Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh mà hoạt động
lại gắn liền m ột cách m áu thịt đến như vậy với dòng chảy lịch sử 30 năm qua của
đất nước và của Thành phổ: từ giai đoạn hồi sinh, ổn định chính trị, khắc phục hậu
quả chiến tranh thời hậu chiến, đến thời kỳ đổi mới, thời kỳ m ở cửa hội nhập, phát
triển hướng về tưcmg lai.
Gắn chặt nội dung hoạt động của m ình với hơi thở, với nhịp đập của Thành phố
Bảo tàng luôn bám sát những vấn đề nóng bỏng của đất nước để thực hiện nhiệm vụ
chính trị của m ình trong từng thời kỳ. Bên cạnh nhiệm vụ xuyên suốt giới thiệu
những chiến tích nhằm tố cáo tội ác chiến tranh của M ỹ và tay sai từ những ngày
đầu m ở cửa, Bảo tàng đã lần lượt bổ sung các chiến tích tội ác khác: từ tội ác của
bọn diệt chủng Pônpốt, đến tội ác của các tổ chức phản động âm m ưu gây bạo loạn
lật đổ chính quyền Cách m ạng và hiện nay đang bổ sung các chiến tích tội ác thời
thực dân Pháp và phát xít N hật để bổ sung hoàn chinh “bộ hồ sơ” chiến tích tội ác
của các thế lực xâm lược đối với nhân dân Việt N am thời cận hiện đại. Song song
đó, Bảo tàng đã từng bước bổ sung nội dung các phong trào đấu tranh của nhân dân
Việt Nam và thế giới chống chiến tranh xâm lược, bảo vệ hòa bình. Quá trình không
ngừng bổ sung, hoặc tự hoàn thiện, tự đổi m ới đã làm cho nội dung của Bảo tàng
ngày càng đầy đủ, phong phủ toàn diện hơn, đồng thời cũng mang tính độc đáo,
khoa học hơn và có sức thu hút, có sức thuyết phục cao hơn đổi với người xem.
Với nhiệm vụ mới mẻ, khó khăn và nặng nề đó, 30 năm qua, đội ngũ cán bộ viên
chức Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh qua các thời kì đã có những cố gắng vượt
bậc, bám sát sự chỉ đạo của Thành ủy, ủ y Ban N hân D ân Thành phố Hồ Chí M inh,
Bộ Văn hóa Thông tin và Sở V ăn hoá Thông tin, từng bước xây dựng Bảo tàng
ngày một lớn mạnh, khẳng định vị trí của m ình trong hệ thống Bảo tàng của Thành
phố Hồ Chí M inh và của cả nước. Với những nổ lực không ngừng, Bảo tàng đã
ngày càng hoàn chỉnh nội dung, m ở rộng qui mô, nâng cấp chất lượng các mặt hoạt
động chuyên m ôn nghiệp vụ.
4
Đến nay Bảo tàng đã xây dựng m ột hệ thống trưng bày khá hoàn chỉnh gồm 8 bộ
sưu tập trưng bày thường xuyên và 15 bộ sưu tập chuyên đề. Đã sưu tầm trên
13.000 tư liệu hiện vật, hình ảnh có giá trị. Tiến hành thực hiện hàng chục công
trình nghiên cứu có chất lượng khá. Công tác kiểm kê, bảo quản đã từng bước đi
vào nề nếp đảm bảo an toàn hiện vật. Công tác trưng bày ngày càng tiến bộ nhờ kết
hợp khá nhuần nhuyễn nội dung và phưcmg thức, đạt hiệu quả tốt. Đ ã thực hiện
thành công chủ trương “ xã hội hóa” với hàng trăm cuộc triễn lãm lưu động tại
nhiều vùng trong cả nước, kể cả nước ngoài. Thông qua quan hệ đối ngoại, đã tạo
được nhiều mối quan hệ tốt với các cá nhân và tổ chức quốc tế. Ngoài ra Bảo tàng
đã chú ý xây dựng củng cố tổ chức bộ máy, đặc biệt quan tâm đào tạo bồi dưỡng
cán bộ, từng bước xây dựng một đội ngũ cán bộ có nhận thức chính trị tốt, có tay
nghề khá, năng động, tâm huyết với công việc. Với trên 350.000 lượt khách tham
quan mỗi năm, hiện nay Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh là m ột trong nhũhg thiết
chế văn hóa có sức thu hút cao, m ột địa chỉ văn hóa du lịch được sự tín nhiệm của
công chúng trong và ngoài nước.
Sở Văn hóa Thể thao D u lịch Thành phố Hồ Chí M inh đánh giá cao những nổ
lực với những kết quả và thành tích đã đạt được trong hơn 30 năm qua của Bảo tàng
Chứng tích Chiến tranh, biểu dương tinh thần trách nhiệm, tính năng động sáng tạo
của đội ngũ cán bộ viên chức Bảo tàng qua các thời kì đã vượt qua nhiều khó khăn
thử thách để xây dựng Bảo tàng ngày càng lớn mạnh, phục vụ có hiệu quả nhiệm vụ
chính trị của Thành phố và của ngành Văn hóa, góp phần đắc lực vào sự nghiệp bảo
tồn và phát huy di sản văn hóa nói riêng và sự phát triển của ngành V ăn hóa Thể
thao Du lịch Thành phố nói chung.
M ặt khác, trong quá trình xây dựng và trưởng thành, Bảo tàng luôn phải tự hoàn
thiện mình, khắc phục những m ặt hạn chế, những m ặt non yếu trong hoạt động
chuyên môn nghiệp vụ, đặc biệt khắc phục tình trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị
nghèo nàn lạc hậu và tình trạng bất cập của bộ máy tổ chức nhân s ự ...
Đứng trước yêu cầu của tình hình m ới và để khắc phục những m ặt hạn chế nêu
trên, vừa qua ủ y Ban N hân D ân Thành phố Hồ Chí M inh, Sở V ăn hóa Thể thao Du
lịch đã có quyết định chọn lựa Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh là Bảo tàng đầu
tiên của Thành phố để đầu tư xây dựng mới và hiện đại hóa toàn diện hoạt động.
Đây vừa là m ột vinh dự lớn nhưng đồng thời cũng là một thách thức không nhỏ đối
với Bảo tàng. Trước mắt, Bảo tàng phải thực hiện tốt sự chỉ đạo của ủ y Ban Nhân
Dân Thành phố Hồ Chí M inh và Sở V ãn hóa Thể thao D u lịch trong việc phối hợp
với các đơn vị có liên quan nhanh chóng hoàn tất công trình xây dựng mới và hiện
đại hóa hoạt động của Bảo tàng trên tất cả các khâu công tác: từ việc nghiên cứu
những vấn đề lý luận Bảo tàng học, đến công tác trưng bày, thuyết minh, công tác
kiểm kê, xây dựng kho bảo quản hiện vật, công tác tuyên truyền quảng bá, tổ chức
5
nhiều hoạt động phong phú đa dạng để tăng cường sức thu hút, đẩy mạnh việc hợp
tác quốc tế. Để thực hiện được nhiệm vụ nặng nề đó, đội ngũ cán bộ viên chức Bảo
tàng phải phát huy cao hom nữa những bản lĩnh chính trị, tinh thần trách nhiệm, tính
năng động sáng tạo, ý thóc tổ chức kỹ luật, truyền thống đoàn kết nội bộ. Đặc biệt,
bên cạnh việc hiện đại hóa nội dung phương thức hoạt động, hiện đại hóa cơ sở vật
chất trang thiết bị, cần phải hiện đại hóa đội ngũ, rèn luyện trau dồi năng lực chuyên
môn nghiệp vụ của cán bộ các cấp, kiện toàn tổ chức bộ m áy ngang tầm với
nhiệm vụ mới.
1.1.2. Những cột mốc đáng chủ ý trong lịch sử hình thành của Bảo tàng
Chứng tích Chiến tranh Thành phố Hồ Chí Minh
• N gày 13/8/1975, Ban Thường Vụ Thành Phố Hồ Chí M inh ban hành Thông tư
số 06/TT-75 quyết định thành lập Ban điều tra và tố cáo tội ác chiến tranh của M ỹ
và tay sai.
• Ngày 4/9/1975, N hà trưng bày tội ác M ỹ-N gụy chính thúc m ở cửa phục vụ công
chúng.
• Ngày 8/3/1977, ủ y Ban N hân Dân Thành phố Hồ Chí M inh ban hành quyết định
số 209/QĐ-UB-Tc công nhận B an Đ iều tra và tố cáo tội ác M ỹ-N gụy, tổ chức thành
N hà Trưng bày tội ác M ỹ-Ngụy trực thuộc Sở V ăn hóa Thông tin.
•
Ngày 10/11/1990, ủ y Ban N hân Dân Thành phố Hồ Chí M inh ban hành Quyết
định số 392/QĐ-UB đổi tên N hà Trưng bày tội ác M ỹ-Ngụy thành N hà Trưng bày
tội ác chiến tranh xâm lược trực thuộc Sở Văn hóa Thông tin.
• Ngày 4/7/1995, ủ y Ban N hân Dân Thành phố Hồ Chí M inh ban hành Quyết
định số 4789/QĐ-UB đổi tên N hà Trưng bày tội ác chiến tranh xâm lược thành Bảo
tàng Chửng tích Chiến tranh trực thuộc Sở V ăn hóa Thông tin.
• Ngày 18/10/1996, Chủ tịch nước Cộng hòa X ã hội Chủ nghĩa Việt Nam ban
hành Quyết định số 1036/KT-CT tặng H uân chương Lao động hạng III cho Bảo
tàng Chứng tích Chiến tranh
• Ngày 6/11/1998 tại Hội nghị quốc tế lần thứ 3 các Bảo tàng vì H òa bình tổ chức
ở Osaka-Kyoto ( Nhật Bản), Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh được chính thức công
nhận là thành viên của hệ thống Bảo tàng vì H òa bình thế giới.
•
Ngày 12/3/2001, Chủ tịch nước Cộng hòa X ã hội Chủ Nghĩa Việt Nam ban hành
Quyết định số 140/KT-Chiến tranh tặng thưởng H uân chương lao động hạng II cho
Bảo tàng Chửng tích Chiến tranh.
• Ngày 15/3/2001, ủ y Ban N hân Dân Thành phố Hồ Chí M inh ban hành Quyết định
1514/QĐ - UB phê duyệt dự án đầu tư xây dựng Bảo tàng Chửng tích Chiến tranh.
•
N gày 27/7/2002, công trình xây dựng B ảo tàng C hứng tích C hiến tranh được
khởi công.
1.2.1. C ơ CẤU TỔ CHỨC VÀ NỘI DƯNG LĨNH v ự c HOẠT ĐỘ NG CỦA
CÁC PH Ò NG BAN TẠI BẢO TÀNG CHỨNG TÍCH CHIÉN TRANH
THÀNH PHÓ HÒ CHÍ M INH
'<
o
co
Theo sơ đồ cơ cấu tổ chức của B ảo tàng C hứng tích C hiến tranh T hành p hố Hồ
Chí M inh, chúng ta thấy, điều hành m ọi hoạt động của B ảo tàng có G iám đốc. G iám
đốc và hai Phó G iám đốc xin được gọi chung là B an lãnh đạo, trình độ học vấn tốt
nghiệp Đ ại học
i- D ưới sự điều hành của Phó G iám đốc N ghiệp vụ có 3 phòng: p h òng N ghiên
cứu - Sưu tàm , phòng K iểm kê - B ảo quản, p h òng T rưng bày.
1. Phòng nghiên cứu - sưu tầm: gồm 6 nhân viên trong đó Phó p h ò n g trình độ
đại học. Phòng N ghiên cú n và Sưu tầm được chia làm 2 tổ: Tổ N g h iên cứu và
Tổ Sưu tầm .
•
Tổ Sưu tầm : có 2 nhân viên trình độ cao đẳng và đại học.
N ghiệp vụ sưu tầm từng bước được nâng lên qua giai đoạn hình thành N hà
T rưng bày và nhất là từ khi trở th àn h B ảo tàng: v ừ a tiến hành đều đặn v iệc bổ sung
nội dung trư ng bày m ới, v ừ a xây dựng các bộ sưu tập hiện vật, củng cố h o àn thiện
hồ sơ theo tiêu chí B ảo tàng học. P hạm vi đối tượ ng sưu tầm ngày càng đi vào chiều
sâu ( cả vật thể và phi vật thể) và m ở rộng ra h ầu hết các v ù n g m iền, các địa phương
trong cả nước v à vư ơ n ra cả quốc tế.
•
Tổ N ghiên cứu: gồm 3 nhân viên trong đó hai đại học v à m ột cao đẳng.
C ông tác nghiên cứu khoa học phục vụ các khâu công tác tro n g B ảo tàng. Trước
hết nghiên cứu phục vụ công tác sưu tầm , kiểm kê, công tác n ghiên cứu còn giúp
cho công tác trư ng bày của B ảo tàn g th ự c sự k h o a học v à chính xác. C ông tác
nghiên cứu ở B ảo tàng C hứng tích C hiến tran h phục vụ 3 yêu cầu:
- M ột là y êu cầu n ghiên cứu th u ộ c p h ạm v i chức n ăn g trư n g bày triễn lãm của
m ình.
- H ai là nghiên cứu về cơ bản lỷ luận để giải quyết n hữ ng vấn đế lớn của B ảo
tàng.
- B a là công tác nghiên cứu theo yêu cầu của x ã hội
2. Phòng Kiểm kê —Bảo quản: gồm 8 n h ân viên, phó p h ò n g trìn h độ đại học.
Phòng K iểm kê và B ảo quản được chia làm 2 tổ: T ổ K iểm k ê v à T ổ B ảo quản.
•
Tổ K iểm kê: có 3 nhân viên với trình độ m ột lớp 12 v à hai đại học.
H oạt động kiểm kê từ những bước sơ khai ban đầu của thời kì N h à T rưng bày đã
dần dần được quan tâm thực h iện theo các tiêu chí và qui trìn h B ảo tàng học: phổi
họp với các chuyên gia các ngành từ n g bước tiến hành xác định nguồn gốc xuất xứ
các hiện vật, phân loại, lập hồ sơ lý lịch, đư a vào kho bảo quản. Đ ến nay toàn bộ
hiện v ật B ảo tàng đã được đưa v ào p h ần m ềm quản lý. V iệc x ét duyệt hồ sơ lý lịch
8
hiện vật đi vào thường xuyên nề nếp với việc tổ chức họp định kì H ội đồng khoa
học của B ảo tàng để xét duyệt m ột cách căn cơ, có hệ thống.
•
Tổ B ảo quản: có 4 nhân v iên trìn h độ học vấn: m ột lớp 8, hai lóp 12 v à m ột
cao đăng.
C ông tác B ảo quản, m ặc dù gặp khó khăn do tình trạng các kho chật hẹp và
trang thiết bị chuyên dùng nghèo nàn, nhưng đã có nhiều cố gắng nhằm đảm bảo an
toàn hiện vật. C án bộ bảo quản đã từ n g bước tìm tòi, học tập các kỹ thuật, phương
thức xử lý đối với những loại chất liệu, kể cả xây dựng m ột xưở ng xử lý hiện vật
trước khi nhập kho cơ sở. H iện nay việc xây dựng hệ thống các kho m ới đang được
chuẩn bị với việc lắp đặt các trang th iết bị hiện đại nhằm bảo vệ tuyệt đối an toàn
hiện vật, đồng thời nghiên cứu xây dựng “ kho m ở ” phục v ụ yêu cầu cung cấp
thông tin, nghiên cứu cho các n h à k h o a học, sinh viên, học s in h ...
3. Phòng Trưng bày: có tấ t cả 14 nhân viên. T rong đó p h ó p h òng trìn h độ học
vấn 12. Phòng N ghiệp v ụ được ch ia làm 3 tổ: Tổ T rư ng bày, T ổ T u y ên truyền v à
Tổ Đ ối ngoại.
•
Tổ T rưng bày: có 3 nhân viên đều có trình độ học vẩn là đại học.
H oạt động trưng bày ngày càng được nâng chất lượng v à h iệu quả với việc từng
bước ứng dụng các biện pháp p h ư ơ n g thức trư ng bày đồng bộ hơn: từ việc xây dựng
đề cương trưng bày ph ù họp với nhiệm vụ chính trị, chọn lựa bổ sung tư liệu hiện
vật, số liệu tiêu biểu, gây ấn tư ợ n g có xuất xứ rõ ràng, có tính th u y ết phục cao, đến
việc bố cục sắp xếp “ kịch b ản ” khéo léo hợp lý để dẫn dắt n g ư ờ i xem cũng như áp
dụng các thủ pháp kỹ- m ỹ thuật, n h ất là việc kết h ọp m àu sắc, ánh sáng, âm thanh,
hình k h ố i... các phòng trư ng bày tạm , đảm bảo tru y ền tải nội dung chính cuả Bảo
tàng cho khách tham quan, không n g ư n g nghỉ hoạt động ngày nào. B ên cạnh việc tổ
chức hàng chục cuộc triễn lãm chuyên đề ngắn hạn tro n g khu ô n v iên B ảo tàng, đã
tổ chức gần m ột trăm cuộc triễn lãm lưu động với nhiều ch u y ên đề tại các quận,
huyện tại Thành phố và tại các v ù n g sâu, v ù n g xa của n h iều đ ịa p h ư ơ n g trong cả
nước, đưa nội dung trư ng bày của B ảo tàng đi vào chiều sâu, th ự c hiện th iết thực
chủ trương “ xã hội h ó a” . C ông tác trư n g bày còn v ư ơ n ra n ư ớ c ngoài với việc tổ
chức 6 cuộc triễn lãm tranh thiếu nhi đề tài “ C hiến tran h vì H ò a b ìn h ” tại N h ật B ản
và Đ an M ạch gây tiếng vang tốt.
•
Tổ Đ ối ngoại: gồm 4 nhân viên, trình độ học vấn đại học.
H oạt động đối ngoại ở B ảo tàng thư ờ ng xuyên thực hiện n hữ ng nhiệm vụ: tổ
chức đón tiếp các đoàn khách quan trọng, tổ chức các buổi giao lưu giữa khách
tham quan với nhân chứng chiến tranh, phối h ọp trư ng bày, triển lãm , và diễn
9
thuyết về hậu quả các cuộc chiến tranh xâm lược V iệt N ạm ở các nước, tran h th ủ sự
giúp đỡ của các cá nhân tổ chức nước ngoài.
C ông tác đối ngoại của B ảo tàn g ngày càng có vị trí quan trọng, nhất là từ thời
kì “m ở cửa hội nhập” . B ên cạnh việc hàng ngày đón tiếp m ộ t lượng khách nước
ngoài rất lớn, B ảo tàng đã tạo dựng được nhiều m ối quan hệ với các cá nhân v à tố
chức quốc tế, đặc biệt với các B ảo tàng tro n g hệ thống B ảo tàn g V ì H òa bình của
thế giới. T hông qua quan hệ đối ngoại, B ảo tàn g đã th am g ia n h iều cuộc hội nghị,
hội thảo quốc tế, đưa triễn lãm ra nước ngoài, tranh thủ được sự trợ giúp tư vấn của
bạn về kiến thức, kinh nghiệm B ảo tàng học kể cả về vật chất như: xây dựng nội
dung “ thỏa thuận k h ung” trong D ự án FSP do chính p hủ P háp tài trợ th àn h lập
T rung tâm ảnh kỹ thuật số cho B ảo tàng, đào tạo kỹ th u ật viên, cung cấp ảnh tư liệu
từ các trung tâm lưu trữ của Pháp; kí kết văn bản h ọ p tác chuyên m ôn với B ảo tàng
Vì H òa bình K yoto ( N h ật B ản); thu thập nhiều hiện vật tài liệu có giá trị b ổ sung
cho các chủ đề trư ng b à y ... M ặt khác, hoạt động đối ngoại đã góp phàn đắc lực vào
việc tuyên truyền quảng bá chính n g h ĩa cuộc kháng chiến của nhân dân V iệt N am
và hình ảnh đất nước tươi đẹp của đất nư ớ c con ngư ờ i V iệt N am đến với công
chúng và bạn bè quốc tế.
•
Tổ T uyên truyền: có 6 nhân viên, trình độ học vấn: m ột tru n g cấp v à 5 đại
học.
M ột trong những chức năng x ã hội cơ bản v à quan trọ n g của B ảo tàn g là tuyên
truyền, có chức năng tru y ền tải n h ữ n g nội dung trư n g bày của B ảo tàn g th ô n g qua
những hiện vật, hình ảnh, tài liệ u ... V ai trò của ngườ i th u y ết m inh vẫn là quan trọng
nhất trong công tác tuyên truyền, là cầu nối g iữa k h ách tham quan với nội dung và
hiện vật trưng bày sao cho dễ hiểu v à đầy đủ nhất.. C án bộ th u y ết m inh có nhiệm vụ
trực tại bàn tiếp tân, luôn sẵn sàng phục vụ khi k h ách th am quan yêu cầu.
4- N goài sự điều hành của Phó G iám đốc N ghiệp vụ, cơ cấu tổ chức của B ảo
tàng còn có m ột Phó G iám đốc p hụ trách H àn h chính tổ n g họp, điều hành 2 phòng
chức năng: phòng H ành chính tổng hợp v à K ế toán trưởng.
4. Phòng Hành chính: bao gồm 22 nhân viên, trong đó trư ở n g phò n g có trình
độ học vấn là cao đẳng v à phó p h ò n g trình độ đại học. P hò n g H ành chính được
chia làm 3 tổ: Tổ H ành chính, T ổ B ảo vệ v à Tổ Q uản trị.
•
Tổ H ành chính: có 4 nhân viên, trình độ học vấn: m ột 12, hai C ao đẳng và
m ột Đ ại học.
C ông tác hành chính từng bước được củng cố và đi vào nề nếp phục vụ thông
suốt và kịp thời sự chỉ đạo và điều hành của lãnh đạo cơ quan. C ông tác kế hoạch
tài chính được quan tâm , thực hiện tố t các qui định của nhà nước, góp p h ần đắc lực
10
vào việc thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch năm , góp p h ần thực hiện chế độ chính sách,
ổn định thu nhập cho cán bộ v iên chức. T ừ khi có N g h ị định 10/CP của chính phủ,
đã tích cực khai thác tăng các nguồn thu, áp dụng các giải p h áp tiết kiệm ( xây dựng
tiêu chuẩn định m ức chi phí, xây dựng qui chế chi tiêu nội bộ), từ n g bư ớ c nâng cao
đới sống v à tinh thần cho các cán bộ viên chức. C ơ chế tự chủ m ột p h ần về tài
chánh bước đầu tạo m ôi trư ờng v à động lực để nâng cao chất lượng h o ạt động của
đơn vị. C ông tác quản trị bảo vệ ngày càng được củng cố kiện toàn, đạt hiệu quả tôt
nhờ thực hiện nhiều biện pháp tổng hợp: thườ ng xuyên đề cao cảnh giác, phòng
chống cháy nổ, đảm bảo tuyệt đối trật tự an toàn cho cơ quan.
•
Tổ B ảo vệ: gồm 10 nhân viên, trình độ học vấn: m ột lớp 7, m ột lớp 10, ba
lóp 11, bốn lóp 12 và m ột cao đẳng.
B ảo tàng C hứng tích C hiến tranh, nơi trư n g bày n hữ ng tư liệu, hình ảnh tố cáo
tội ác của thực dân đế quốc gây ra cho dân tộc V iệt N am , đồng thời tu y ên truyền
cho công chúng và những người yêu chuộng h ò a bình trên thế giới thấy được tội ác
và hậu quả của chiến tranh để đấu tranh cho m ột thể giới h ò a bình v à ổn định. D o
tính chất hoạt động của B ảo tàn g là m ộ t trong n hữ ng điểm nhạy cảm v ề chính trị
cho nên các thể lực thù địch có th ể lợi dụng dùng làm nơi tu y ên tru y ền x u yên tạc,
chống p h á gây bất ổn về an ninh chính trị v à trật tự xã hội. C hính vì vậy, bảo vệ tài
sản, bảo vệ an toàn cho cơ quan v à cho khách tham quan là m ộ t nhiệm vụ hết sức
quan trọng đối với lực lượng bảo vệ cơ quan góp p h àn cho h o ạt động trư ng bày và
tuyên truyền thêm hiệu quả.
•
T ổ quản trị: gồm 6 nhân viên tro n g đó trình độ học vấn: m ột lóp 10, hai lớp
11, hai lớp 12 v à m ộ t trung cấp.
N hiệm vụ của tổ quản trị hằng ngày là kiểm tra, sửa chữa, đảm bảo tố t điện,
nước cho cơ quan. N goài ra, tổ quản trị còn đảm bảo vệ sinh cho B ảo tàng sao cho
khuôn viên tham quan luôn luôn sạch sẽ, g ọn gàng giúp cho việc thu hú t khách
tham quan đến với B ảo tàng ngày càng nhiều hơn.
5. Phòng Kế toán: gồm 3 n h ân viên: 2 K ế to án trìn h độ trung cấp v à 1 thủ quĩ
trình độ lớp 12.
N hiệm vụ của p h òng K e toán là tổng h ọ p các khoản th u tiền vé hàng tháng, chi
trả cho những buổi tiểp khách, những chuyến đi công tác của cán bộ B ảo tàng cũng
như những cuộc triễn lãm tại các tỉnh thành, tổng k ết v à trả lương cho các cán bộ
B ảo tàng.
T iểu kết: Q ua hơn 30 năm hình th àn h v à p h át triển, B ảo tàn g C hứ ng tích Chiến
tranh Thành phố H ồ C hí M inh đ ã từng bư ớ c trư ở n g thành, k h ô n g n gừ ng đổi m ới để
vươn lên m ạnh m ẽ v à p hát triển toàn diện hơn.
11
v ề cơ cấu bộ m áy tổ chức hiện nay của B ảo tàng, chúng tôi đánh giá với đội ngũ
nhân sự như hiện tại, B ảo tàng rất khó đáp ứng được yêu cầu m ở rộng, nâng cấp và
phát triển trong giai đoạn m ới. Đ ội ngũ cán bộ viên chức B ảo tàn g phần đông có tư
tưởng, trình độ nhận thức chính trị vữ n g v àn g v à chuyên m ô n khá, có tâm hu y ết về
nghề nhưng so với những đòi hỏi cao tro n g giai đoạn B ảo tàng đi vào hiện đại hóa,
hội nhập kinh tế quốc tế thì theo chúng tôi, B an G iám đốc B ảo tàn g cần phải quan
tâm hơn nữ a đến trình độ chuyên m ôn, nghiệp vụ của B ảo tàng h ọc hiện đại.
12
CHƯƠNG 2
HOẠT ĐỘNG CỦA BẢO TÀNG
CHỬNG TÍCH CHIẾN TRANH THÀNH PHÓ HÒ CHÍ MINH
2.1. HOẠT ĐỘNG TRIẺN LÃM, TRƯNG BÀY HIỆN VẬT CỦA BẢO
TÀNG CHỨNG TÍCH CHIẾN TRANH THÀNH PHÒ HÒ CHÍ MINH TỪ
NĂM 2001 ĐÉN NAY
Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh đã nhận được Quyết định của ủ y ban Nhân
dân Thành phố Hồ Chí M inh chấp thuận cho xây dựng mới từ năm 2001. N ếu Bảo
tàng đóng cửa ngưng hoạt động để tiến hành thi công xây dựng thì công tác phục vụ
khách tham quan sẽ bị gián đoạn, nhiệm vụ chính trị của Bảo tàng không hoàn
thành. Vì vậy đorn vị đã được duyệt phưcmg án vừa thi công xây dựng, vừa tiếp tục
trưng bày ở khu vực không thi công để có thể duy trì việc phục vụ khách tham quan
qua các nội dung chính của Bảo tàng.
Đây là m ột công việc cấp thiết, khó khăn đổi với cán bộ công chức Bảo tàng khi
cùng một lúc thực hiện song song việc xây dựng m ới Bảo tàng và trưng bày tạm
phục vụ khách tham quan. Trong thời điểm ấy, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh đã
dốc hết toàn lực tập trung cho kế hoạch trưng bày tạm và cố gắng đạt được mục tiêu
“phục vụ tốt khách tham quan” trong mọi hoàn cảnh. Bảo tàng đã xác định vẫn giữ
nội dung trưng bày chính nhưng cần phải chỉnh lý sao cho nội dung thật cô đọng,
xúc tích và hấp dẫn. Do “trưng bày là cầu nối giữa Bảo tàng với công chúng” nên
Bảo tàng đã cố gắng phát huy sức m ạnh của m ình để tạo ra những sản phẩm tinh
thần có chất lượng, thu hút khách tham quan. Nhằm đáp ứng sự m ong đợi của công
chủng, Bảo tàng đã cân nhắc chọn lọc nội dung, thực hiện thi công trên cơ sở đảm
bảo liên tục m ở cửa phục vụ khách tham quan, không đóng cửa dù chỉ m ột ngày.
Nội dung trưng bày của Bảo tàng khỉ chưa đập phá xây dựng gồm 8 chuyên đề
khác nhau. Trong quá trình xây dựng, do diện tích có hạn nên không thể trưng bày
toàn bộ 8 chuyên đề. Vì vậy, đơn vị đã chọn trưng bày 6 chuyên đề vốn thu hút
khách nhiều nhất từ năm 1996 đến nay. Đó là các chuyên đề:
1. Những sự thật lịch sử
2. Bộ sưu tập ảnh tư liệu “Hồi niệm ”
3. Chứng tích tội ác chiến tranh
4. N ạn nhân của chế độ lao tù từ thời Ngô Đình Diệm đến N guyễn Văn Thiệu
13
5. Bộ sưu tập ảnh tư liệu “Việt Nam - Chiến tranh và H òa bình” của phóng
viên Nhật Ishikawa Bunyo.
6. Thế giới ủng hộ Việt Nam kháng chiến
Trong đó chuyên đề “N hững sự thật lịch sử” và “N ạn nhân của chế độ lao tù từ
thời Ngô Đ ình Diệm đến N guyễn V ăn Thiệu” là những nội dung chủ yếu của Bảo
tàng Chứng tích Chiến tranh: nêu rõ âm m ưu và quá trình quân đội M ỹ gây ra cuộc
chiến tranh xâm lược Việt Nam - phản ảnh tội ác và hậu quả thảm khốc của cuộc
chiến tranh đối với thiên nhiên và con người Việt Nam trong nhiều lĩnh vực: của các
cuộc hành quân bắt giết, hậu quả của chất độc hóa học, của bom đạn, của chế độ tù
đày dã man. Riêng chủ đề “Thế giới ủng hộ Việt Nam kháng chiến” vừa nêu bật
khát vọng hòa binh, chính nghĩa của nhân dân Việt N am , vừa chứng tỏ sự đồng tình
ủng hộ của nhân dân thể giới đổi với cuộc kháng chiến chống M ỹ cứu nuớc ở Việt
Nam.
Nội dung trưng bày tạm sau khi chỉnh lý vẫn phải đảm bảo yêu cầu giúp khách
tham quan trong và ngoài nước hiểu rõ tội ác và hậu quả thảm khốc của cuộc chiến
tranh xâm lược do M ỹ gây ra. Đ ồng thời Bảo tàng còn chứng m inh thiện chí của
nhân dân Việt Nam: K hông quên quá khứ nhìn về tưcmg lai, sẵn sàng nối vòng tay
hòa bình, hữu nghị với tất cả các nước trên thế giới. Bảo tàng vẫn tiếp tục góp phần
không nhỏ trong việc giáo dục cho thế hệ trẻ ngày nay về lịch sử đau thưong mà
hào hùng của dân tộc, từ đó họ sẽ có ý thức trách nhiệm đóng góp công sức xây
dựng đất nước Việt Nam giàu đẹp, khắc phục hậu quả chiến tranh.
Khi các nội dung chính của Bảo tàng được chọn lọc, nỗi đắn đo của người làm
công tác trưng bày là làm cách nào để “tải” hết được nội dung đã nêu, khi diện tích
trưng bày đã bị thu hẹp từ hom 300m 2 còn khỏang lOOm2 - 200m2 m à yêu cầu nội
dung trưng bày tạm vẫn phải thật sự hấp dẫn, thu hút khách tham quan m ạnh mẽ.
Công việc chuẩn bị tiến hành thi công trưng bày tạm được thực hiện trên các tiêu
chuân:
♦ Chọn lọc hình ảnh, số liệu, hiện vật tiêu biểu, có sức thuyết phục cao có tính
khoa học, chính xác, gây ấn tượng sâu sắc đối với khách xem.
# Bổ sung số liệu m ới về hậu quả cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam của M ỹ
để cập nhật thông tin phục vụ khách.
^ Tiết kiệm, tận dụng tối đa các phương tiện trưng bày hiện có, đồng thời vẫn
phải đảm bảo được tính khoa học, m ạch lạc của nội dung và giải pháp trưng bày
sáng tạo.
Trên cơ sở đó Bảo tàng tiến hành xây dựng đề cương trưng bày tạm hợp lý trong
điều kiện hiện hữu, lập danh mục những hình ảnh, bảng trích, sơ đồ, bản đồ có tận
14
dụng để giảm kinh phí thi công. Đơn vị phối họp cùng với họa sĩ chuẩn bị lập dự
toán, lên maquette ảnh trưng bày tạm, chọn các giải pháp mỹ thuật, kích thước ảnh,
bản trích và xây dựng kịch bản trưng bày phù hợp với điều kiện, diện tích hiện có.
Đầu tháng 7/2001 công tác di đời nội dung trưng bày tạm được tiến hành. Công
việc thật tất bật vì phải thực hiện trong thời gian ngắn nhất mà đưa tất cả nội dung
trưng bày ra khu vực phía ngoài, trả lại m ặt bằng bên trong để đập phá xây dựng
mới. K hông có cách nào khác ngoài phương án thi công cuốn chiếu: đưa từng
chuyên đề m ột ra khu vực trưng bày tạm ban đêm để sáng hôm sau lập tức có thể
mở cửa phục vụ khách tham quan. Cách thực hiện này đảm bảo được thời gian m ở
cửa liên tục. Đến ngày 27/7/2002 bảo tàng đã hoàn tất được công việc theo dự kiến
đã định. K huôn viên của đơn vị đã có hai khu vực riêng biệt, phía ngoài m ở cửa
trưng bày tạm phục vụ khách tham quan, bên trong tổ chức lễ khởi công xây dựng
Bảo tàng.
Chính sách m ở cửa đã giúp cho đất nước Việt N am thay đổi về kinh tế, văn hóa,
xã hội ... Việc ứng dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật làm cho đời sống người dân
ngày càng được cải thiện. N hu cầu thưởng thức văn hóa và nhu cầu thông tin của
người dân ngày càng m ột tăng lên. Bảo tàng luôn cố gắng chỉnh lý, bổ sung nội
dung trưng bày, cập nhật và cung cấp thông tin kịp thời để đạt hiệu quả thu hút
khách. Đặc biệt nhân kỷ niệm 30 năm ngày m iền Nam hoàn toàn giải phóng
(30.4.1975 - 30.4.2005) Bảo tàng được giao mặt bằng tầng trệt tòa nhà mới để đưa
vào sử dụng. Thời gian rất gấp; chỉ có m ột tuần để thực hiện chuyển nội dung trưng
bày “Chứng tích tội ác chiến tranh” từ khu vực tạm phía ngoài vào nhà mới trong
một không gian rộng lớn kết hợp trưng bày m ẫu tượng, phù điêu, tranh thiếu nhi “
Chiến tranh và Hòa Bình” với phòng chiếu phim tư liệu đã tạo nên bộ m ặt mới của
Bảo tàng. Diện tích tham quan của khách được thông thoáng, nội dung phong phú,
trưng bày khu vực ngoài trời cũng được chỉnh lý phục vụ khách tham quan.
Cho đến nay, hơn ba năm m ở cửa phục vụ khách, các phòng trưng bày tạm vẫn
phát huy được vai trò của mình. Có thể thấy rằng số lượng khách tham quan đến với
Bảo tàng vẫn đông mặc dù diện tích m ặt bằng đã bị thu hẹp. Từng đoàn học sinh,
sinh viên, cán bộ viên chức các ngành của các tỉnh thành đã liên tục đến tham quan
Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh. Có lúc lên đến “đỉnh điểm ”, đoàn quá đông đến
gần 2.000 khách trong ngày, tưởng như không sao tải hết nhưng nhờ sự sắp xếp
khéo léo của đội ngũ thuyết m inh khách vẫn tham quan được những nội dung chính
của Bảo tàng. Ke cả trong năm 2003 mặc dù ảnh hưởng của chiến tranh Iraq và dịch
bệnh viêm đường hô hấp cấp (SARS), làm cho lượng khách du lịch đến Việt Nam
giảm nghiêm trọng nhưng tổng số khách tham quan của Bảo tàng Chứng tích Chiến
tranh cả năm vẫn đạt được đảng kể.
s ố lượng khách tham quan của Bảo tàng trong thời gian hoạt động trưng bày
( xem trang 30 - 31 bảng 1)
B ảo tàng đang ở vào giai đoạn xây dựng m ới, bên cạnh việc thực hiện trư ng bày
Ạ
tạm các nội dung chính để phục vụ khách tham quan, đơn vị còn tổ chức 56 cuộc
triển lãm chuyên đề ngắn hạn tại đơn vị v à triển lãm lưu động ở các địa phươ ng
„
phục vụ đồng bào vùng sâu vùng xa. T ận dụng diện tích cỏ hạn B ảo tàng dựng lên
hai nhà bạt. M ột nhà bạt với diện tích 72m 2, m ột nhà b ạt có diện tích 105m 2 dùng để
thực hiện các cuộc triển lãm chuyên đề: “ C hiến tranh p h á hoại m iền B ắc V iệt N am ,
tranh thiểu nhi, C hiến tranh và H òa b ìn h ” . N g o ài ra, B ảo tàng đã phối h ọp với m ột
số đơn vị ban tổ chức các cuộc triển lãm như: phối hợp với N h à T ruyền thống,
Trung tâm V ăn hóa huyện C ủ C hi tổ chức triển lãm chuyên đề “ C ủ C hi đất thép N hữ ng năm tháng không quên ” với 120 ảnh v à nhiều tài liệu giới thiệu với công
chúng. Triển lãm đã thu hút trên 60 ngàn kh ách tham quan, trong đó có hơn 47 ngàn
khách nước ngoài. B ảo tàng cũng phối hợp với B ảo tàn g 4 tỉnh T ây N g u y ên (G ia
Lai, K on Tum , Đ ắc Lắc, L âm Đ ồng), triển lãm chuyên đề “T ội ác củ a th ự c dân, đế
quốc và các thế lực thù địch đối với đồng bào các dân tộc T ây N g u y ên ” , phối hợp
với B an Q uản lý Di tích và D anh thắng cảnh tỉnh Q uảng Trị, tổ chức ra p h á bom
m ìn của V ương quốc A nh (M A G ) tổ chức chuyên đề “C hử ng tích bom m ìn ở
Q uảng T rị” . C ác chuyên đề trên đã thu hú t số lượng lớn khách tham quan trong đó
tỷ lệ sinh viên - học sinh đến B ảo tàng chiếm 70 - 80% so với lượng khách trong
nước. Đ ơn vị phối hợp với T rường Đ ại học M ỹ th u ật T hành p h ố H ồ C hí M inh tổ
chức triển lãm tranh “K ý ức chién tran h ” n h ân dịp X uân 2004, phối họp với p h óng
viên Đ oàn Đ ức M inh triển lãm bộ ảnh “Phải số n g ” n h ân N gày ủng hộ nạn nhân chất
độc da cam 10/8/2004, phối họp với B ảo tàn g p h ụ nữ N am bộ, B ảo tàn g L ự c lượng
V ũ trang m iền Đ ông N am B ộ, B ảo tàng Đ ồng N ai triển lãm chuyên đề “K ỷ vật thời
chiến tranh” với 200 hiện vật thu hú t 42.296 kh ách th am quan.
B ảo tàng đã phối họp với các đơn vị ở các tỉnh thành như: T rung tâm triển lãm
V ăn hóa N ghệ thuật V iệt N am , B ảo tàn g tỉn h Lai C hâu, B ảo tàn g Q uân đoàn 1,
Q uân đoàn 2, Q uân đoàn 3, Q uân đoàn 4, Q uân đoàn 7, Q uân đoàn 9, nhà truyền
,
thống huyện G ò C ông tỉnh T iền G iang, B ảo tàn g tỉnh T rà V inh, T rung tâm V ăn hóa
quận 4, H ội những người bạn H uể ở Đ an M ạch, T rung tâm H ò a b ìn h O sak a ... Tổ
chức thực hiện nhiều cuộc triển lãm lưu động.
Thông qua các cuộc triển lãm lưu động, nhân dân ở khắp m ọi m iền đất nước đã
biết đến B ảo tàng C hứng tích C hiến tranh. Đ ến với nội dung triển lãm , nhân dân
cũng đã tiểp cận được những kiến thức về hậu quả của cuộc chiến tranh xâm lược
do quân đội M ỹ gây ra. Đ ồng thời các cuộc triển lãm lưu động còn nêu bật truyền
thống kiên cường, anh dũng đấu tran h chống chiến tranh xâm lược của nhân dân
V iệt N am . Q ua đó B ảo tàng giáo dục th ế hệ trẻ lòng tự hào dân tộc, ý chí chống
16
I
ngoai xâm, động viên các thế hệ mai sau không ngừng phấn đấu học tập, lao động
góp phần khắc phục hậu quả chiến tranh, xây đựng đất nước Việt Nam ngày càng
giàu đẹp.
*
H on ba năm qua, mặc dù Bảo tàng đang trong giai đoạn xây dựng mới nhưng
-
công tác chuyên m ôn của Bảo tàng vẫn hoạt động thường xuyên liên tục. Bên trong
khuôn viên của Bảo tàng ngổn ngang với những sắt thép, xi măng, gạch, đá ... để
xây dựng cho ngôi nhà mới. K huôn viên bên ngoài Bảo tàng vẫn m ở cửa hoạt động
phục vụ khách tham quan. Công tác trưng bày không vì thế mà bị đình trệ, gián
đoạn. Trong khả năng và phạm vi cho phép Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh đã
không ngừng tổ chức các cuộc triển lãm chuyên đề. M ỗi triển lãm có nội dung, hình
ảnh, tài liệu, hiện vật khác nhau nhưng cùng chung mục đích là tố cáo tội ác chiến
tranh xâm lược, đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình của nhân dân Việt Nam
2.2. HOẠT ĐỘNG BẢO TỒN, SƯU TẦM, BỎ SUNG, PHÁT TRIỂN CÁC
HIỆN VẬT TRU>ỈG BÀY CỦA BẢO TÀNG CHỨNG TÍCH CHIÉN TRANH
THÀNH PHÓ HỒ CHÍ MINH
2.2.1.
bày
Hoạt động bảo tồn, sưu tầm, bổ sung, phát triển các hiện vật trưng
Qua 3 giai đoạn trong quá trình hình thành và phát triển của Bảo tàng Chứng
tích Chiến tranh đã được trình bày ở trên, có thể thấy rằng giai đoạn 1 và giai đoạn
2 là giai đoạn chuan bị tiền đề cho giai đoạn 3 và điều đó cũng phù họp với việc ra
đời của nhiều Bảo tàng trên thế giới, có nghĩa là trước khi thành lập Bảo tàng, người
ta thường tổ chức các cuộc trưng bày và triển lãm chuyên đề để trên cơ sở đó hình
thành các sưu tập cho bảo tàng.
Từ thực tế hoạt động của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh trong những thập kỷ
qua, Bảo tàng đã hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, điều đó thể hiện ở m ột số thành
quả chủ yếu sau đây:
Từ 1975 đến nay, Bảo tàng đã sưu tầm được hơn 13.000 tài liệu, hiện vật. Đây là
một cố gắng lớn của Bảo tàng, bởi hầu hết các hiện vật trên không phải được tiếp
nhận từ những sưu tập của m ột Bảo tàng sẵn có m à chỉ m ột sổ ít trong số đó thu
nhận từ những chuyên đề để triển lãm rồi dần dần bổ sung bằng việc Bảo tàng chủ
động tổ chức sưu tầm với nhiều cách thức và nhiều nguồn khác nhau. Từ khối lượng
hiện vật thu nhận và sưu tầm được, Bảo tàng chọn lọc những hiện vật tiêu biểu để
trưng bày, số còn lại được bảo quản trong 6 kho hiện vật, gồm:
Kho bảo quản các loại súng.
Kho bảo quản các loại bom, mìn, lựu đạn, rocket.
Kho bảo quản các loại hiện vật chất liệu vải.
TBƯỜHG ĐẶIHQC
THƯ VIỆN
Kho bảo quản các loại phim ảnh.
Kho bảo quản tài liệu khoa học hỗ trợ.
Kho bảo quản tạm thời.
Từ những chuyên đề triển lãm ban đầu, đến nay, Bảo tàng Chứng tích Chiến
tranh đã xây dựng m ột hệ thống trưng bày với 6 chuyên đề, gồm:
N hững sự thật lịch sử
N hững nạn nhân chiến tranh.
Chế độ lao tù thời Ngô Đ ình Diệm đển N guyễn V ăn Thiệu.
M ột số vũ khí và phương tiện chiến tranh do quân đội M ỹ sử dụng tại chiến
trường Việt Nam.
Các thể lực thù địch không ngừng chống phá cách m ạng V iệt Nam.
Thế giới ủng hộ nhân dân Việt Nam kháng chiến.
Ngoài ra, Bảo tàng còn tiến hành trưng bày m ột số chuyên đề không cố định
nhằm đáp ứng các nhiệm vụ chính trị của từng giai đoạn
M ột thành quả rất quan trọng của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh trong những
năm qua thể hiện ở việc Bảo tàng đã thực hiện tốt chức năng tuyên truyền, giáo dục
và phổ biến tri thức khoa học cho nhiều loại đối tượng khách tham quan. Có thể
khẳng định rằng, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh là nơi có đông khách tham quan
nhất ở Thành phố Hồ Chí M inh, kể cả khách nước ngoài. Điều trên m inh chứng cho
hiệu quả phục vụ công chúng của Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh.
So với các Bảo tàng trong cả nước nói chung, ở Thành phố Hồ Chí M inh nói
riêng, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh cũng là m ột trong những nơi có khá nhiều
biện pháp trong việc thực hiện chủ trương “xã hội hóa hoạt động bảo tàng” mà
Đảng và N hà nước Việt N am đã đề ra, như : tổ chức hoặc phổi hợp tổ chức các cuộc
trưng bày tại Bảo tàng cũng như tiến hành nhiều đợt triển lãm lưu động ở các địa
phương khác nhau; tham gia và phục vụ tốt phong trào “H ành trình đến với bảo
tàng” ; phối hợp tổ chức các cuộc thi “đố em ” và thi “nét vẽ xanh” ...; tạo điều kiện
cho các nhà lão thành cách mạng, các nhân chứng lịch sử tham gia trong các hoạt
động của Bảo tàng ... Với cách làm đó, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh đã thực
hiện được chủ trương “Đ ưa công chúng đến với Bảo tàng” cũng như “Đ ưa bảo tàng
đến với công chúng” và với việc tạo điều kiện cho “những người trong cuộc”tham
gia trong các công việc liên quan, hiệu quả hoạt động của Bảo tàng Chứng tích
Chiến tranh càng được nâng cao hơn.
18
- Xem thêm -
.PDF 
50 
156 
69 
