Tài liệu Nhận thức của người bệnh trầm cảm về biểu hiện, nguyên nhân và cách điều trị rối loạn này

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ HỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC ---oOo--- GIANG NGỌC THỤY VY NHẬN THỨC CỦA NGƯỜI BỆNH TRẦM CẢM VỀ BIỂU HIỆN, NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN NÀY LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC HÀ NỘI - 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ HỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC ---oOo--- GIANG NGỌC THỤY VYs NHẬN THỨC CỦA NGƯỜI BỆNH TRẦM CẢM VỀ BIỂU HIỆN, NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN NÀY LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC Chuyên ngành: TÂM LÝ HỌC LÂM SÀNG TRẺ EM VÀ VỊ THÀNH NIÊN MÃ SỐ: THÍ ĐIỂM CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: 1. TS. AMIE POLLACK 2. TS. TRẦN THÀNH NAM HÀ NỘI - 2016 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Rối loạn trầm cảm chủ yếu (còn gọi là Rối loạn trầm cảm điển hình hay Rối loạn trầm cảm nặng và thường được gọi là Trầm cảm) là một dạng rối loạn tâm thần phổ biến và gây ra gánh nặng cho xã hội. Trầm cảm chiếm 1015% trong dân số chung [12] với tỉ lệ tự tử thành công khá cao và khả năng tái phát lên đến 50% [30]. Báo cáo Gánh nặng toàn cầu do bệnh tật giai đoạn 1990-2020 của Christopher cho thấy rối loạn này là nguyên nhân thứ hai gây ra tàn tật [69] và làm suy giảm đáng kể chất lượng cuộc sống con người khoảng 63% khi so sánh với nhóm người khỏe mạnh hoặc bị bệnh mạn tính khác [39],[78]. Kinh nghiệm của các nước trên thế giới cho thấy công cuộc chăm sóc sức khỏe cho những người bệnh trầm cảm thực sự gặp khó khăn nếu như chính bản thân bệnh nhân không nhận thức đúng về vấn đề họ gặp phải. Các nghiên cứu cho thấy nhận thức thấp về bệnh không những liên quan đến việc bệnh nhân trầm cảm không đến cơ sở chăm sóc y tế cho đến khi bệnh kéo dài, trở nên trầm trọng hơn [75] mà còn ảnh hưởng lớn đối với việc tìm kiếm sự giúp đỡ và cam kết với những can thiệp được đề nghị [82] và cả phòng ngừa [84]. Chính vì thế, trên thế giới trong những năm qua, nghiên cứu hiểu biết về sức khỏe tâm thần nói chung và về trầm cảm nói riêng của cộng đồng và cả của bệnh nhân được tiến hành nhằm tìm giải pháp để tăng cường hiệu quả và cam kết điều trị. Kết quả của các nghiên cứu đi trước đều khẳng định rằng khả năng hiểu triệu chứng, nhận định về nguyên nhân và ý thức sự ảnh hưởng của bệnh có ảnh hưởng tích cực đến cách chọn dịch vụ điều trị của bệnh nhân cũng như tăng cường niềm tin, sự tuân thủ của người bệnh về phương pháp trị liệu hay hỗ trợ được chứng minh có hiệu quả. 3 Tại Việt Nam, ngoài một vài nghiên cứu quan niệm của bệnh nhân về rối loạn tâm thần nói chung và trầm cảm nói riêng tại cộng đồng [22],[86], hầu hết các nghiên cứu về sức khỏe tâm thần chỉ tập trung mô tả tỉ lệ dịch tễ, biểu hiện triệu chứng, tỉ lệ đáp ứng điều trị thuốc. Nói cách khác, thật sự không có nhiều công bố khoa học nào khảo sát về hiểu biết trầm cảm của chính bệnh nhân mắc rối loạn này, đặc biệt trên người bệnh đang đến khám tại cơ sở chăm sóc sức khỏe tâm thần chuyên khoa. Tóm lại, (1) từ thực trạng tỉ lệ mắc trầm cảm trong xã hội và gánh nặng do trầm cảm gây ra; (2) từ xu hướng và kết hợp các nghiên cứu đi trước về hiểu biết của cộng đồng về tổn thương sức khỏe tâm thần trong đó có trầm cảm; (3) từ thực tiễn thiếu vắng các nghiên cứu về nhận thức của bệnh nhân trầm cảm về biểu hiện, nguyên nhân và cách điều trị căn bệnh này, chúng tôi tiến hành thực hiện luận văn với đề tài "Nhận thức của người bệnh trầm cảm về biểu hiện, nguyên nhân và cách điều trị rối loạn này". 2. Mục đích nghiên cứu Mục đích của nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng nhận thức về (a) biểu hiện của trầm cảm; (b) nguyên nhân gây trầm cảm; (c) cách thức và hiệu quả của can thiệp; (d) năng lực vận dụng kiến thức cho bản thân. Từ đó, đưa ra một số khuyến nghị, đề xuất cho các cơ sở chuyên khoa và cộng đồng nhằm tìm các biện pháp nâng cao hiểu biết về bệnh trầm cảm cũng như ứng dụng và phát triển những liệu pháp tâm lý phù hợp với nguồn lực sẵn có mà vẫn được chấp nhận về mặt khoa học, văn hóa, kinh tế và xã hội. 3. Câu hỏi nghiên cứu Từ mục đích nghiên cứu, một số câu hỏi được đặt ra cho đề tài gồm: Câu hỏi 1: Thực trạng nhận thức của người bệnh trầm cảm (hiểu biết và vận dụng kiến thức) về rối loạn này trong việc nhận diện, nhận định các triệu chứng, nguyên nhân và cách ứng phó -điều trị như thế nào? 4 Câu hỏi 2: Nhận thức của người bệnh trầm cảm về rối loạn này (triệu chứng, nguyên nhân, cách ứng phó - điều trị) có khác biệt giữa các nhóm tuổi, giới tính, trình độ học vấn, nghề nghiệp, thu nhập và tình trạng hôn nhân hay không? Câu hỏi 3: Nhận thức của của người bệnh trầm cảm về rối loạn này (triệu chứng, nguyên nhân, cách ứng phó - điều trị) có liên hệ với mức độ trầm cảm, mức độ ảnh hưởng hoạt động chức năng và số lượng nguồn thông tin về trầm cảm mà bệnh nhân đã tiếp cận trước đây không? 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu - Khách thể nghiên cứu: Tất cả bệnh nhân được chẩn đoán Rối loạn Trầm cảm chủ yếu theo tiêu chuẩn chẩn đoán ICD-10 hoặc DSM-IV-TR, loại trừ bệnh nhân có kèm triệu chứng loạn thần. - Cỡ mẫu: 109 bệnh nhân (55 bệnh nhân tại Viện sức khỏe Tâm thần và 54 bệnh nhân tại Bệnh viện Tâm thần Thành phố Hồ Chí Minh). - Cách chọn mẫu: Ngẫu nhiên Tất cả bệnh nhân vừa đến khám lần đầu tiên tại 2 cơ sở trên (từ tháng 5/2015) sau khi được bác sĩ chẩn đoán trầm cảm trên lâm sàng theo đúng tiêu chuẩn chẩn đoán và đáp ứng tiêu chí chọn mẫu sẽ đều được chọn tham gia vào nghiên cứu. - Đối tượng nghiên cứu: Nhận thức của bệnh nhân về trầm cảm (hiểu biết về biểu hiện, sự ảnh hưởng lên cuộc sống, nguyên nhân được nhận biết, cách điều trị và tìm kiếm giúp đỡ, và cách vận dụng những hiểu biết này cho bản thân). Các yếu tố ảnh hưởng đến nhận thức về trầm cảm của bệnh nhân. 5 5. Giả thuyết nghiên cứu Thẩm định các giả thuyết sau: 5.1. Giả thuyết 1 Người bệnh trầm cảm không nhận diện đầy đủ triệu chứng và không gọi tên chính xác rối loạn mà mình mắc phải. Bệnh nhân có xu hướng dán nhãn vấn đề trầm cảm bằng bệnh cơ thể, bệnh thần kinh. Nhận định nguyên nhân tập trung vào nhóm di truyền và áp lực từ môi trường. Cách thức điều trị chủ yếu là uống thuốc và có sử dụng cả yếu tố tâm linh trong chữa trị. 5.2. Giả thuyết 2 Nhận thức của bệnh nhân về triệu chứng, nguyên nhân, cách ứng phó - điều trị trầm cảm có sự khác biệt giữa các nhóm tuổi, giới tính, trình độ học vấn, nghề nghiệp, thu nhập và tình trạng hôn nhân. 5.3. Giả thuyết 3 Có mối tương quan giữa nhận thức của bệnh nhân về triệu chứng, nguyên nhân, cách ứng phó - điều trị rối loạn trầm cảm và mức độ rối loạn chức năng, mức độ trầm cảm mà bệnh nhân đang trải nghiệm cũng như số lượng nguồn thông tin tuyên truyền về trầm cảm mà người bệnh tiếp cận trước đó. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Nghiên cứu lý luận Tìm hiểu cơ sở lý luận về trầm cảm, hiểu biết của bệnh nhân về trầm cảm. Cụ thể, nghiên cứu này sẽ tìm hiểu các biểu hiện của trầm cảm, sự ảnh hưởng của trầm cảm lên các mặt trong cuộc sống, nguyên nhân được nhận biết, cách điều trị trầm cảm, việc vận dụng kiến thức cho bản thân họ. Bên cạnh đó, tham khảo các công trình nghiên cứu đi trước về các công cụ đo sử dụng cho đề tài. 6 6.2. Nghiên cứu thực tiễn Triển khai thu thập dữ liệu – khảo sát nhận thức về trầm cảm của bệnh nhân bị rối loạn này khi đến khám tại bệnh viện tâm thần. Tiến hành phân tích số liệu để trả lời câu hỏi nghiên cứu của đề tài và chứng minh hoặc bác bỏ các giả thuyết nghiên cứu. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nghiên cứu tài liệu Phương pháp này sẽ hệ thống lại cơ sở lý thuyết, đồng thời tìm hiểu các nghiên cứu đã có về trầm cảm, nhận thức về trầm cảm của người bệnh bằng việc tham khảo các công trình nghiên cứu, sách, báo, tạp chí chuyên ngành trong và ngoài nước, v.v… Từ đó, xác định bảng khảo sát những điều này cho bệnh nhân trầm cảm. Tìm hiểu sơ lược một số nghiên cứu liên quan việc áp dụng mô hình trị liệu tâm lý ngắn hạn có thể phù hợp văn hóa và tình hình kinh tế, xã hội nước ta để hỗ trợ việc tuân thủ điều trị thuốc. Từ đó, đề xuất cho hướng nghiên cứu thực nghiệm tiếp theo. 7.2. Đánh giá bằng các thang đo 7.2.1. Bảng 1: Xác định mức độ trầm cảm của bệnh nhân bằng Thang đánh giá mức độ trầm cảm Hamilton (HAM-D) và Thang đo trầm cảm Beck (BDI) - Thang đánh giá trầm cảm Hamilton: ra đời năm 1960 từ tác giả Hamilton, viết tắt là HDRS (Hamilton Depression Rating Scale) hoặc HAM-D (Hamilton Depression) nhưng đến nay vẫn còn được dùng phổ biến trên lâm sàng. Thang được cấu thành một mặt bởi những triệu chứng thường quan sát thấy ở hầu hết bệnh nhân trầm cảm, mặt khác bởi các biểu hiện tuy ít xảy ra hơn nhưng khi xuất hiện thì chúng giúp xác định được mỗi thể lâm sàng riêng biệt của rối loạn trầm cảm. 7 - Thang đo trầm cảm Beck: nguyên bản đầu tiên được giới thiệu bởi các tác giả Beck, Ward, Mendelson, Mock và Erbaugh vào năm 1961. Đây là thang tự đánh giá nhằm đo lường những biểu hiện trầm cảm, thời gian hoàn thành khoảng 10 phút. Có những nghiên cứu chứng minh cho thấy có sự tương quan giữa 2 thang HAM-D và BDI (0,73) [48]. 7.2.2. Bảng 2: Đánh giá những thay đổi liên quan bệnh đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân bằng Thang đánh giá Sự thay đổi Công việc và xã hội (WSAS). Đây là thang dành cho bệnh nhân tự đánh giá mức độ ảnh hưởng các hoạt động chức năng của mình do bệnh lý gây ra [68]. 7.3. Điều tra bằng bảng hỏi Các câu hỏi mở kiểu phỏng vấn và bảng hỏi Likert đã được nghiên cứu và thực hiện ở nước ngoài sau khi được dịch sẽ áp dụng trước với một nhóm nhỏ người tham gia để điều chỉnh, thích ứng cho phù hợp với ngôn ngữ, văn hóa trước khi tiến hành chính thức cho nghiên cứu. Quá trình này có sự hỗ trợ và thống nhất của các giảng viên hướng dẫn. 7.3.1. Bảng 3: Dựa vào những câu hỏi có nguồn gốc từ Bảng danh mục Phỏng vấn Mô hình Giải thích (Explanatory Model Interview Catalogue – EMIC của Weiss et al., 1992). Khảo sát này dựa vào nghiên cứu trầm cảm trên thang EMIC của Ấn Độ (Raguram và cộng sự, 1996; Weiss và cộng sự, 1992) [76],[88] và Anh (Jadhav và cộng sự, 2001) [51] và thêm phần thang phản ánh những quan điểm bệnh học liên quan sinh học (Nieuwsma, Jason A., 2010) [71]. 8 Tìm hiểu nhận thức về trầm cảm gồm: - Các câu hỏi mở: điều tra theo phương pháp phỏng vấn nhằm để chính bệnh nhân trả lời với những hiểu biết hay quan niệm họ đang có mà không bị ảnh hưởng bởi bảng hỏi cho sẵn. Các câu hỏi liên quan tên gọi vấn đề, các triệu chứng khiến bệnh nhân đến khám, nguyên nhân của vấn đề theo quan niệm của bệnh nhân và cách thức bệnh nhân lựa chọn để tìm kiếm sự giúp đỡ và điều trị. - Bảng hỏi khảo sát: Là bảng liệt kê có nguồn gốc từ nước ngoài nên được chỉnh sửa và thích ứng lại cho phù hợp. Phần này gồm khảo sát những hiểu biết của người bệnh trầm cảm về các triệu chứng nhận biết, nguyên nhân và cách điều trị, ứng phó trước rối loạn này. 7.4. Phương pháp thống kê toán học Phương pháp này được dùng để xử lý các kết quả thu được từ bảng hỏi. Các thông tin sẽ được mã hóa và xử lý bằng phần mềm SPSS 22.0. 8. Đóng góp mới của đề tài Khả năng nhận diện triệu chứng, nguyên nhân cũng như cách tự đi tìm kiếm sự hỗ trợ và chọn lựa điều trị của đại bộ phận người bệnh trầm cảm. Sự ảnh hưởng của các yếu tố nhân khẩu học đối với sự khác biệt trong nhận thức về trầm cảm của người bệnh. Mối tương quan giữa mức độ rối loạn, mức độ bị ảnh hưởng hoạt động chức năng, số lượng thông tin tuyên truyền về trầm cảm được bệnh nhân tiếp cận và mức độ nhận thức trầm cảm của họ. Đưa ra một số khuyến nghị dựa trên kết quả điều tra nhằm góp phần cải thiện và nâng cao nhận thức về trầm cảm của người dân. 9 9. Phạm vi và giới hạn của đề tài 9.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu Nghiên cứu nhận thức về trầm cảm của đề tài chỉ giới hạn ở các khía cạnh: a) Khả năng người bệnh nhận diện triệu chứng, nguyên nhân của trầm cảm các hình thức can thiệp, hỗ trợ có hiệu quả. d) Khả năng người bệnh vận dụng kiến thức cho bản thân. 9.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu Địa bàn khảo sát: Viện Sức khỏe Tâm thần (Hà Nội) và Bệnh viện Tâm thần Thành phố Hồ Chí Minh (Thành phố Hồ Chí Minh). 9.3. Giới hạn về khách thể nghiên cứu Khách thể: Bệnh nhân từ trên 18 tuổi đến khám lần đầu tiên, được chẩn đoán bị trầm cảm tại VSKTT (Hà Nội) và BVTTTPHCM khi đáp ứng tiêu chuẩn chọn mẫu và đồng ý tham gia nghiên cứu. Giới hạn về thời gian nghiên cứu: tiến hành từ tháng 5 - 11/2015. Giới hạn về cỡ mẫu: giới hạn về nhân lực và địa lý nên chỉ chọn tại bệnh viện chuyên khoa trung tâm thành phố lớn là nơi tác giả học tập và làm việc. Giới hạn về việc sử dụng đồng nhất thang đo mức độ trầm cảm: Dùng 2 thang khác nhau đang áp dụng cho người bệnh trầm cảm tại mỗi địa bàn nghiên cứu. 10.Cấu trúc đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo thì luận văn dự kiến gồm 3 chương nội dung chính như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận. Chương 2: Tổ chức và phương pháp nghiên cứu. Chương 3: Phân tích kết quả nghiên cứu thực tiễn. 10 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 (2015), Nghiên cứu dịch tể các rối loạn tâm thần tại cộng đồng ở Việt Nam. 2. Bệnh viện Tâm thần TP.Hồ Chí Minh (2015), Giới thiệu Bệnh viện, Truy cập từ: http://bvtt-tphcm.org.vn/vn-37-0/gioi-thieu.html. 3. Hoàng Bộ và cộng sự (1995), "Sơ bộ nhận xét về lo âu, trầm cảm và suy nhược tại Phòng khám tổng hợp Bệnh viện Tâm thần Biên Hòa", Công trình nghiên cứu khoa học về ICD-10, tr. 97-103. 4. Brigitta B. (2003), "Sinh lý bệnh trầm cảm và cơ chế điều trị", Chuyên đề tâm thần học, NXB Y học, Hà Nội. 5. Trần Văn Cường và cộng sự (1999), "Nghiên cứu dịch tể lâm sàng và các rối loạn trầm cảm", Nội san Viện sức khỏe Tâm thần, tr. 4-6. 6. Lâm Xuân Điền (1999), "Nghiên cứu dịch tể bệnh tâm thần ở dân số chung tại Thành phố Hồ Chí Minh 1998-1999", Tài liệu Nghiên cứu khoa học – Thư viện Bệnh viện Tâm thần TP.HCM. 7. Nguyễn Đăng Dung và Nguyễn Văn Siêm (2000), "Bệnh rối loạn trầm cảm", Bách khoa thư bệnh học, Tập 1, Trung tâm biên soạn từ điển Bách khoa Việt Nam, Hà Nội, tr. 225-230. 8. Đặng Hoàng Hải (2003). "Đánh giá hiệu quả của biện pháp hướng dẫn trong điều trị trầm cảm tại Trung tâm sức khỏe Tâm thần Thành phố Hồ Chí Minh", Tài liệu Nghiên cứu khoa học – Thư viện Bệnh viện Tâm thần TP.HCM. 9. Đặng Hoàng Hải và Lê Hiếu (2002). "Nhận xét hiệu quả điều trị rối loạn trầm cảm tại Trung tâm sức khoẻ Tâm thần TPHCM", Nghiên cứu khoa học – Thư viện Bệnh viện Tâm thần TP.HCM. 10. Lê Hiếu (2001). "Khảo sát lâm sàng các rối loạn khí sắc tại khoa khám bệnh người lớn Trung tâm sức khỏe tâm thần năm 2001", Tài liệu Nghiên cứu khoa học – Thư viện Bệnh viện Tâm thần TP.HCM. 11. Isaac Schweteitzer và Gordon Parker (2001), "Rối loạn cảm xúc", Cơ sở lâm sàng tâm thần học, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, tr. 155-164. 12. Ngô Tích Linh (2005), "Rối loạn trầm cảm nặng", Tâm thần học, Nhà xuất bản Y học, Thành phố Hồ Chí Minh, tr. 116-123. 11 13. Trương Văn Lợi (2013), Ứng dụng liệu pháp hoạt hóa hành vi can thiệp cho bệnh nhân trầm cảm đang điều trị tại bệnh viện Tâm thần Trung ương I, Luận văn Thạc sĩ Tâm lý học, Đại học Quốc gia Hà Nội-Trường Đại học Giáo dục. 14. Trần Ngọc Ly (2015), Nhận thức của giáo viên tiểu học về sức khỏe tâm thần học sinh, Luận văn Thạc sĩ Tâm lý học, Đại học Quốc gia Hà Nộitrường Đại học Giáo dục. 15. Trần Thành Nam (2001), Tìm hiểu nhận thức của các bậc cha mẹ về tổn thương SKTT trẻ em, Luận văn tốt nghiệp, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn ĐHQGHN. 16. Nguyễn Văn Nhận và cộng sự (1998), Tâm lý Y học, Nhà xuất bản Y học Hà Nội. 17. Nguyễn Sinh Phúc và cộng sự (2004), Trắc nghiệm tâm lý lâm sàng, Nhà xuất bản quân đội nhân dân Hà Nội. 18. Ngô Thị Minh Tâm (2013), Bước đầu áp dụng liệu pháp nhận thức hành vi cho bệnh nhân có rối loạn trầm cảm ở Bệnh viện Tâm thần Huế, Luận văn Thạc sĩ Tâm lý học, Đại học Quốc gia Hà Nội-Trường Đại học Giáo dục. 19. Tổ chức y tế thế giới (1992), "Giai đoạn trầm cảm", Phân loại bệnh quốc tế lần thứ 10 về các rối loạn tâm thần và hành vi, Hà Nội. 20. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) (1992), Phân loại bệnh quốc tế lần thứ 10 về các rối loạn tâm thần và Hành vi, Hà Nội. 21. Lâm Tứ Trung (2011), Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và điều trị bệnh nhân trầm cảm bằng liệu pháp kích hoạt hành vi tại Bệnh viện tâm thần thành phố Đà Nẵng, Luận án chuyên khoa II-Tâm thần học, Đại học Y Hà Nội. 22. Lâm Tứ Trung và cộng sự (2012), Đánh giá hoạt động can thiệp truyền thông dự án chăm sóc sức khỏe tâm thần dựa vào cộng đồng, VVAF, Hà Nội. 23. Đặng Thị Thanh Tùng (2015), Mối quan hệ giữa nhận thức của cha mẹ về biểu hiện và nguyên nhân tổn thương sức khỏe tâm thần trẻ em với hành vi ứng xử của họ, Luận văn Thạc sĩ Tâm lý học, Đại học Quốc gia Hà Nội-Trường Đại học Giáo dục. 12 24. Bệnh viện Bạch Mai - Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia (2012), http://bachmai.gov.vn/index.php?option=com_content&task=view&id=11 8&Itemid=88. 25. Nguyễn Khắc Viện và cộng sự (1991), Từ điển Tâm lý học, Nhà xuất bản Ngoại văn Hà Nội. 26. Nguyễn Kim Việt và cộng sự (1984), "Lâm sàng và điều trị các rối loạn cảm xúc ở bệnh nhân nữ tuổi từ 45-65 ở Viện sức khỏe Tâm thần", Công trình nghiên cứu khoa học về ICD-10, tr. 151-157. 27. VVAF (2012), Thí điểm mô hình chăm sóc sức khỏe tâm thần kết hợp từng bước tại thành phố Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa năm 2009-2011, Quỹ Cựu chiến binh Mỹ tại Việt Nam Hà Nội. 28. Trần Đình Xiêm (1996), "Sử dụng thuốc trong Tâm Thần Học: Các thuốc chống trầm cảm", Dược lý Tâm thần, Nhà Xuất bản Y học. 29. Beck A. T. (1988), "Psychometric properties of the Beck Depression Inventory: Twenty-five years of evaluation", Clinical Psychology Review, 8 (1), pp. 77-100. 30. Joshua T. Thornhill I. (2012), NMS Psychiatry, Wolters Kluwer Health, 60. 31. Aggarwal N. K., Balaji M., Kumar S., et al. (2014), "Using consumer perspectives to inform the cultural adaptation of psychological treatments for depression: A mixed methods study from South Asia", Journal of affective disorders, 163, pp. 88-101. 32. AkiskaL H., B Sadock, V Sadock (Eds.) (2005), "Mood disorders: historical introduction and conceptual overview", Comprehensive Textbooks of Psychiatry, 1, London, Lippincott Williams and Wilkins. 33. Arana G. W., Rosenbaum J. F. (2000), Handbook of psychiatric drug therapy, Lippincott Williams & Wilkins. 34. Association A. P. (2014), Desk Reference to the Diagnostic Criteria From DSM-5®, American Psychiatric Pub. 35. Association A. P. (2000), Diagnostic Criteria from dsM-IV-TR, American Psychiatric Pub. 36. Baldwin D. S., Birtwistle J. (2002), An atlas of depression. Informa Healthcare. 13 37. Bhugra D. (1989), "Attitudes towards mental illness", Acta Psychiatrica Scandinavica, 80 (1), pp. 1-12. 38. Bhui K., Bhugra D. (2002), "Explanatory models for mental distress: implications for clinical practice and research", The British Journal of Psychiatry, 181 (1), pp. 6-7. 39. Bonicatto S., Dew M., Zaratiegui R., et al. (2001), "Adult outpatients with depression: worse quality of life than in other chronic medical diseases in Argentina", Social science & medicine, 52 (6), pp. 911-919. 40. Christodoulou G., Havaki-Kontaxaki B., Kontaxakis V. (2002), "Prevention of depression", WPA Bull on Depress, 5, pp. 2-8. 41. De Carvalho W C. D. (1995), "Etats dépressifs chez l'adulte, Les Maladies dépresives", Medicine - sciences Flamamation, pp. 3-18. 42. Dogra N., Omigbodun O., Adedokun T., et al. (2011), "Nigerian secondary school children's knowledge of and attitudes to mental health and illness", Clinical child psychology and psychiatry, pp. 13-59. 43. Fouad N. A., Arredondo P. (2007), "Becoming culturally oriented: Practical advice for psychologists and educators", American Psychological Association. 44. Furnham A. (2009), "Psychiatric and Psychotherapeutic literacy: Attitudes to, and knowledge of, psychotherapy", International Journal of Social Psychiatry. 45. Furnham A., Lousley C. (2013), Mental health literacy and the anxiety disorders. 46. Furnham A., Wong L. (2007), "A cross-cultural comparison of British and Chinese beliefs about the causes, behaviour manifestations and treatment of schizophrenia", Psychiatry research, 151 (1), pp. 123-138. 47. Ganasen K., Parker S., Hugo C., et al. (2008), "Mental health literacy: focus on developing countries: review article", African Journal of Psychiatry, 11 (1), pp. 23-28. 48. Groth-Marnat G. (2009), Handbook of psychological assessment, John Wiley & Sons. 49. Hamilton M. (1960), "A rating scale for depression", Journal of neurology, neurosurgery, and psychiatry, 23 (1), pp. 56. 14 50. Heppner P. P. (2006), "The Benefits and Challenges of Becoming CrossCulturally Competent Counseling Psychologists Presidential Address", The Counseling Psychologist, 34 (1), pp. 147-172. 51. Jadhav S., Weiss M. G., Littlewood R. (2001), "Cultural experience of depression among white Britons in London", Anthropology & Medicine, 8 (1), pp. 47-69. 52. Jorm A. F. (2012), "Mental health literacy: empowering the community to take action for better mental health", American Psychologist, 67 (3), pp. 231. 53. Jorm A. F., Christensen H., Griffiths K. M. (2006), "The public's ability to recognize mental disorders and their beliefs about treatment: changes in Australia over 8 years", Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 40 (1), pp. 36-41. 54. Jorm A. F., Korten A., Jacomb P., et al. (1997), "Mental health literacy. a survey of the public’s ability to recognise mental disorders and their beliefs about the effectiveness of treatment", Med J Aust, 166 (4), pp. 182-186. 55. Jorm A. F., Korten A. E., Jacomb P. A., et al. (1999), "Attitudes towards people with a mental disorder: a survey of the Australian public and health professionals", Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 33 (1), pp. 77-83. 56. Jorm A. F., Nakane Y., Christensen H., et al. (2005), "Public beliefs about treatment and outcome of mental disorders: a comparison of Australia and Japan", BMC medicine, 3 (1), pp. 12. 57. Kaplan H., Sadock B., Grebb J. (1994), "Synopsis of psychiatry: behavior sciences", Clinical psychiatry, Baltimore: Williams & Wilkins. 58. Karasz A. (2005), "Cultural differences in conceptual models of depression", Social science & medicine, 60 (7), pp. 1625-1635. 59. Kermode M., Bowen K., Arole S., et al. (2009), "Attitudes to people with mental disorders: a mental health literacy survey in a rural area of Maharashtra, India", Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 44 (12), pp. 1087-1096. 60. Klimidis S., Hsiao F.-H., Minas I. H. (2007), "Chinese-Australians' knowledge of depression and schizophrenia in the context of their under- 15 utilization of mental health care: an analysis of labelling", International Journal of Social Psychiatry, 53 (5), pp. 464-479. 61. Koyama T., Tachimori H., Sawamura K., et al. (2009), "Mental health literacy of autism spectrum disorders in the Japanese general population", Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 44 (8), pp. 651-657. 62. Lawrence V., Murray J., Banerjee S., et al. (2006), "Concepts and causation of depression: A cross-cultural study of the beliefs of older adults", The Gerontologist, 46 (1), pp. 23-32. 63. Levav I., Shemesh A., Grinshpoon A., et al. (2004), "Mental healthrelated knowledge, attitudes and practices in two kibbutzim", Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 39 (9), pp. 758-764. 64. Link B. G., Phelan J. C., Bresnahan M., et al. (1999), "Public conceptions of mental illness: labels, causes, dangerousness, and social distance", American journal of public health, 89 (9), pp. 1328-1333. 65. McKELVEY R. S., Baldassar L. V., Sang D. L., et al. (1999), "Vietnamese parental perceptions of child and adolescent mental illness", Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 38 (10), pp. 1302-1309. 66. Mezzich J. E., FABREGA Jr H., Coffman G. A. (1987), "Multiaxial characterization of depressive patients", The Journal of nervous and mental disease, 175 (6), pp. 339-346. 67. Mirza I., Hassan R., Chaudhary H., et al. (2006), "Short Report-Eliciting explanatory models of common mental disorders using the Short Explanatory Model Interview (SEMI) Urdu adaptation-a pilot study", JPMA-The Journal of the Pakistan Medical Association, 56 (10), pp. 461. 68. Mundt J. C., Marks I. M., Shear M. K., et al. (2002), "The Work and Social Adjustment Scale: a simple measure of impairment in functioning", The British Journal of Psychiatry, 180 (5), pp. 461-464. 69. Murray C. J., Lopez A. D. (1997), "Alternative projections of mortality and disability by cause 1990–2020: Global Burden of Disease Study", The Lancet, 349 (9064), pp. 1498-1504. 70. Nguyen A. (2003), "Cultural and social attitudes towards mental illness in Ho Chi Minh City, Vietnam", Stanford Undergraduate Research Journal, 2, pp. 27-31. 16 71. Nieuwsma J. A. (2009), "Depression beliefs in northern India and the United States: A cross-cultural study", University of Wyoming. 72. Nunnally Jr J. C. (1961), "Popular conceptions of mental health: Their development and change". 73. Organization W. H. (2015), "MhGAP intervention guide for mental, neurological and substance use disorders in non-specialized health settings", The Lancet. 74. Organization W. H. (2001), The World Health Report 2001: Mental health: new understanding, new hope, World Health Organization. 75. Patel V., Abas M., Broadhead J., et al. (2001), "Depression in developing countries: lessons from Zimbabwe", BMJ: British Medical Journal, 322 (7284), pp. 482. 76. Raguram R., Weiss M. G., Channabasavanna S., et al. (1996), "Stigma, depression, and somatization in South India", American Journal of Psychiatry, 153 (8), pp. 1043-1049. 77. Rahman A. (2007), "Challenges and opportunities in developing a psychological intervention for perinatal depression in rural Pakistan–a multi-method study", Archives of women's mental health, 10 (5), pp. 211219. 78. Rapaport M. H., Clary C., Fayyad R., et al. (2005), "Quality-of-life impairment in depressive and anxiety disorders", American Journal of Psychiatry, 162 (6), pp. 1171-1178. 79. Rippere V. (1977), Commonsense beliefs about depression and antidepressive behaviour: A study of social consensus. Behaviour Research and Therapy, 15 (6), pp. 465-473. 80. Rosenstock I. M., Strecher V. J., Becker M. H. (1988), "Social learning theory and the health belief model", Health Education & Behavior, 15 (2), pp. 175-183. 81. Rouillon F L. E. (1995), "Epidemiologie de la depression", Medicine sciences Flamamation, Paris, pp. 274-281. 82. Saravanan B., Jacob K., Johnson S., et al. (2007), "Belief models in first episode schizophrenia in South India", Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 42 (6), pp. 446-451. 17 83. Scior K., Furnham A. (2011), "Development and validation of the intellectual disability literacy scale for assessment of knowledge, beliefs and attitudes to intellectual disability", Research in developmental disabilities, 32 (5), pp. 1530-1541. 84. Srinivasan J., Cohen N. L., Parikh S. V. (2003), "Patient attitudes regarding causes of depression: implications for psychoeducation", Canadian Journal of Psychiatry, 48 (7), pp. 493-495. 85. Stahl S. M. (2000), "Essential psychopharmacology of depression and bipolar disorder", Cambridge university press. 86. Van der Ham L., Wright P., Van T. V., et al. (2011), "Perceptions of mental health and help-seeking behavior in an urban community in Vietnam: An explorative study", Community mental health journal, 47 (5), pp. 574-582. 87. Wagner R., Manicavasagar V., Silove D., et al. (2006), "Characteristics of Vietnamese patients attending an anxiety clinic in Australia and perceptions of the wider Vietnamese community about anxiety", Transcultural psychiatry, 43 (2), pp. 259-274. 88. Weiss M. G., Raguram R., Channabasavanna S. (1995), "Cultural dimensions of psychiatric diagnosis. A comparison of DSM-III-R and illness explanatory models in south India", The British Journal of Psychiatry, 166 (3), pp. 353-359. 18