Tài liệu Nguồn vốn huy động tại ngân hàng tmcp đầu tư và phát triển việt nam chi nhánh bắc sài gòn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH --------------NGUYỄN MINH NGÂN NGUỒN VỐN HUY ĐỘNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH BẮC SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SỸ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH --------------NGUYỄN MINH NGÂN NGUỒN VỐN HUY ĐỘNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH BẮC SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SỸ Chuyên ngành: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Mã ngành: 8.34.02.01 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN THỊ NHUNG TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là toàn bộ nội dung và số liệu trong luận văn thạc sĩ này là do tôi nghiên cứu và thực hiện, có sự hỗ trợ từ PGS.TS Nguyễn Thị Nhung hƣớng dẫn, đồng thời các thông tin, số liệu đƣợc sử dụng trong luận văn là hoàn toàn trung thực và chính xác. TP.Hồ Chí Minh, ngày …. tháng …. năm 2019 Tác giả 1 MỤC LỤC MỤC LỤC .................................................................................................................. 1 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... 5 DANH MỤC HÌNH ................................................................................................... 6 DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. 7 GIỚI THIỆU.............................................................................................................. 8 1. Lý do nghiên cứu .................................................................................8 2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................9 3. Câu hỏi nghiên cứu ..............................................................................9 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .....................................................10 5. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................10 6. Nội dung nghiên cứu .........................................................................11 7. Đóng góp của đề tài ...........................................................................11 8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu ....................................................12 9. Bố cục của luận văn...........................................................................14 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI........................................................................................................ 15 1.1 Hoạt động huy động vốn của NHTM ................................................15 1.1.1 Khái niệm về nguồn vốn của NHTM .........................................15 1.1.2 Hình thức huy động vốn. ............................................................15 1.1.3 Vai trò của nguồn vốn huy động ................................................20 1.2 Các tiêu chí đánh giá kết quả huy động vốn. ....................................21 1.3 Các nhân tố tác động đến hoạt động huy động vốn ..........................23 2 1.3.1 Các nhân tố chủ quan..................................................................23 1.3.2. Các nhân tố khách quan ...............................................................27 1.4 Kinh nghiệm về huy động vốn của một số NHTM và bài học cho NHTM CP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn .................28 1.4.1 Kinh nghiệm huy động vốn của các NHTM .................................28 1.4.2 Bài học kinh nghiệm cho NHTM CP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn .........................................................................32 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ..........................................................................33 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC SÀI GÒN ...... 34 2.1 Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam- chi nhánh Bắc Sài Gòn ................................................................................................34 2.1.1 Lịch sử hình thành của hệ thống BIDV và của chi nhánh BIDV Bắc Sài Gòn.......................................................................................................34 2.1.2 Cơ cấu tổ chức của chi nhánh BIDV Bắc Sài Gòn .......................35 2.1.3 Kết quả kinh doanh của chi nhánh BIDV Bắc Sài Gòn giai đoạn 2014-2017 .........................................................................................................35 2.2 Thực trạng nguồn vốn huy động tại NHTMCP đầu tƣ và phát triển Việt Nam - chi nhánh Bắc Sài Gòn giai đoạn 2014-2017 .....................................37 2.2.1 Quy mô và tốc độ tăng trƣởng nguồn vốn huy động. ...................37 2.2.1.1 Nguồn vốn huy động giai đoạn 2014-2017 ...............................37 2.2.1.2 Nguồn vốn huy động thực hiện đƣợc so với kế hoạch giai đoạn 2014-2017 .........................................................................................................39 2.2.1.3 Quy mô nguồn vốn huy động của chi nhánh theo kỳ hạn..........40 2.2.1.4 Quy mô nguồn vốn huy động theo đối tƣợng khách hàng .........41 3 2.2.2 Thị phần nguồn vốn ......................................................................42 2.2.3 Số lƣợng khách hàng .....................................................................44 2.2.4 Tính đa dạng của nguồn vốn huy động. .......................................45 2.2.5 Chất lƣợng nguồn vốn huy động...................................................47 2.3 Tổng hợp kết quả khảo sát ý kiến khách hàng về hoạt động huy động vốn của chi nhánh. .................................................................................................50 2.4 Đánh giá thực trạng về nguồn vốn huy động tại NHTMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Bắc Sài Gòn giai đoạn 2014 – 2017 .................56 2.4.1 Kết quả đạt đƣợc .........................................................................56 2.4.2 Những mặt hạn chế ....................................................................57 2.4.3 Nguyên nhân của những hạn chế ...............................................58 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ..........................................................................61 Chƣơng 3: GIẢI PHÁP GIA TĂNG HUY ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC SÀI GÒN .......................................................................................................................... 62 3.1 Định hƣớng về hoạt động huy động vốn của Chi nhánh BIDV Bắc Sài Gòn ...........................................................................................................62 3.2 Giải pháp gia tăng nguồn vốn huy động của BIDV Bắc Sài Gòn .....64 3.2.1 Nhóm giải pháp về thị phần huy động vốn.................................64 3.2.2 Thực thi chính sách chăm sóc khách hàng, công tác quảng cáo, tuyên truyền và tiếp thị ......................................................................................66 3.2.3 Đa dạng hóa các sản phẩm cung ứng ............................................70 3.3 Kiến nghị ...........................................................................................74 3.3.1 Kiến nghị Ngân hàng Nhà nƣớc chi nhánh TPHCM ..................74 4 3.3.2 Kiến nghị với BIDV ......................................................................75 KẾT LUẬN ................................................................................................77 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 78 PHỤ LỤC 01 ............................................................................................................ 80 PHỤ LỤC 02 ............................................................................................................ 83 PHỤ LỤC 03 ............................................................................................................ 91 PHỤ LỤC 04 ............................................................................................................ 92 5 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 1 NHTM Ngân hàng thƣơng mại 2 TMCP Thƣơng mại cổ phần 3 BIDV Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam. 4 HĐV Huy động vốn 5 NHNN Ngân hàng nhà nƣớc 6 DANH MỤC HÌNH TÊN HÌNH Trang Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức BIDV Bắc Sài Gòn 35 Hình 2.2: Tình hình tăng trƣởng vốn huy động 38 Hình 2.3: Tốc độ tăng trƣởng vốn huy động 39 Hình 2.4: Tình hình huy động vốn so kế hoạch BIDV Bắc Sài Gòn giai 40 đoạn 2014-2017 Hình 2.5: Thị Phần vốn huy động dân cƣ của BIDV Bắc Sài Gòn trên địa bàn giai đoạn 2014 – 2017 45 7 DANH MỤC BẢNG TÊN BẢNG Trang Bảng 2.1: Một số chỉ tiêu kết quả kinh doanh của BIDV Bắc Sài Gòn giai 36 đoạn 2014-2017 Bảng 2.2: Biến động của nguồn vốn huy động 37 Bảng 2.3: Tình hình huy động vốn so kế hoạch BIDV Bắc Sài Gòn giai 39 đoạn 2014-2017 Bảng 2.4: Cơ cấu huy động vốn phân theo kỳ hạn 41 Bảng 2.5: Cơ cấu huy động vốn phân theo đối tƣợng gửi 42 Bảng 2.6: Thị Phần vốn huy động dân cƣ của BIDV Bắc Sài Gòn trên địa 43 bàn giai đoạn 2014 - 2017 Bảng 2.7: Biến động số lƣợng khách hàng 45 Bảng 2.8: Chi phí trả lãi bình quân 48 Bảng 2.9: Chênh lệch thu chi qua các năm 49 Bảng 2.10: Cân đối giữa huy động vốn và sử dụng vốn 50 Bảng 2.11: Kết quả phiếu khảo sát 52 Bảng 2.12: Kết quả khảo sát ý kiến khách hàng về công tác huy động vốn 53 của BIDV 8 GIỚI THIỆU 1. Lý do nghiên cứu Vốn luốn là một trong những yếu tố đầu vào cơ bản của quá trình hoạt động kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Chúng ta cần khẳng định rằng không thể thực hiện đƣợc các mục tiêu kinh tế xã hội nói chung của Nhà nƣớc, cũng nhƣ các mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp nói riêng nếu nhƣ không có vốn. Đối với các NHTM với tƣ cách là một doanh nghiệp, một chế tài trung gian hoạt động trong lĩnh vực tiền tệ thì vốn có một vai trò hết sức quan trọng. Nhu cầu về nguồn vốn luôn luôn là một yếu tố quan trọng và quyết định cho sự phát triển của NHTM, để đáp ứng đƣợc một phần trong tổng nhu cầu vốn trên thị trƣờng thì ngân hàng sẽ phải huy động vốn từ bên ngoài. Vì vậy, vấn đề huy động vốn là vấn đề rất đƣợc chú trọng và cấp thiết để đáp ứng đủ nhu cầu kinh doanh của chính ngân hàng. (Nguyễn Thị Thu Hằng, 2015) Gần hơn 10 năm hoạt động, là một trong những chi nhánh cấp một trong hệ thống BIDV, và là một trong những chi nhánh ngân hàng có sức cạnh trạnh trong khu vực, với việc nhận thức đƣợc tầm quan trọng của nguồn vốn huy động. Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam- Chi nhánh Bắc Sài Gòn đã áp dụng nhiều chính sách, biện pháp và hình thức để gia tăng nguồn vốn huy động và từ đó nguồn vốn của chi nhánh có những sự gia tăng đáng kể. Tuy nhiên, so với tổng nguồn vốn của hệ thống BIDV và nguồn vốn huy động của một số chi nhánh ngân hàng khác trên cùng địa bàn thì chi nhánh còn khá khiêm tốn, chƣa xứng tầm với tiền năng của mình. Đã có những bài nghiên cứu về nguồn vốn của BIDV ở những chi nhánh khác nhau, đến nay chƣa có nghiên cứu nào bàn về nguồn vốn huy động của BIDV- chi nhánh Bắc Sài Gòn. Vậy vấn đề đƣợc đặt ra là làm sao tìm ra những giải pháp để gia tăng nguồn vốn huy động với chi phí hợp lý và ổn định, khai thác đƣợc tối đa những nguồn vốn đang còn tiềm tàng trong nền kinh tế để có đƣợc một nguồn vốn phong phú với cơ cấu vốn tối tƣu. Đây là một trong những vấn đề rất thiết thực và 9 cấp bách của Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Bắc Sài Gòn, đó là lý do của đề tài: “Nguồn vốn huy động tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam- chi nhánh Bắc Sài Gòn” 2. Mục tiêu nghiên cứu  Mục tiêu tổng quát Đánh giá thực trạng hoạt động huy động của BIDV- chi nhánh Bắc Sài Gòn. Trên cơ sở đó đƣa ra giải pháp gia tăng nguồn vốn huy động tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và phát triển Việt Nam- chi nhánh Bắc Sài Gòn.  Mục tiêu cụ thể - Đánh giá đƣợc thực trạng hoạt động huy động vốn tại BIDV Chi nhánh Bắc Sài Gòn giai đoạn 2014-2017. - Tìm ra đƣợc hạn chế của hoạt động huy động vốn tại BIDV Chi nhánh Bắc Sài Gòn. - Đề xuất các giải pháp góp phần gia tăng nguồn vốn huy động của chi nhánh BIDV Bắc Sài Gòn. 3. Câu hỏi nghiên cứu Để giải quyết các mục tiêu trên, đề tài hƣớng đến việc trả lời các câu hỏi sau: - Trong giai đoạn 2014-2017, hoạt động huy động vốn của Chi nhánh đang diễn biến nhƣ thế nào? - Hoạt động huy động vốn tại Chi nhánh có những thế mạnh và hạn chế nào? Nguyên nhân của những hạn chế? - Làm thế nào có thể gia tăng đƣợc nguồn vốn huy động tại Chi nhánh trong thời gian tới? 10 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4. Đối tƣợng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu về hoạt động huy động vốn của - Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và phát triển Việt Nam – chi nhánh Bắc Sài Gòn. Phạm vi nghiên cứu: + Về nội dung: luận văn nghiên cứu hoạt động huy động vốn của Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và phát triển Việt Nam – chi nhánh Bắc Sài Gòn, trọng tâm hƣớng đến việc tìm ra giải pháp gia tăng nguồn vốn huy động cho chi nhánh trong tƣơng lai. + Về không gian: luận văn nghiên cứu tình hình hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Bắc Sài Gòn. + Về thời gian: luận văn nghiên cứu hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Bắc Sài Gòn với chuỗi số liệu phân tích từ năm 2014-2017 ( Từ tháng 09/2018 chi nhánh Bắc Sài Gòn tách chi nhánh con là chi nhánh Ba Mƣơi Tháng Tƣ, số liệu huy động vốn chia sẽ qua cho chi nhánh con nên số liệu tổng hợp không phản ánh thực tế số liệu kinh doanh của chi nhánh). 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Các phƣơng pháp chủ yếu đƣợc sử dụng trong quá trình nghiên cứu viết luận văn là phƣơng pháp khảo sát, thống kê, tổng hợp, phân tích, so sánh và các phƣơng pháp khác nhằm giải quyết các vấn đề có liên quan đến nội dung đề tài. - Phƣơng pháp so sánh: so sánh theo thời gian của từng chỉ tiêu, so sánh với các chi nhánh khác trong tỉnh. - Phƣơng pháp thống kê: số liệu của đề tài đƣợc thống kê từ các báo cáo của chi nhánh BIDV Bắc Sài Gòn. 11 - Phƣơng pháp khảo sát: lập phiếu khảo sát lấy ý kiến của khách hàng về sản phẩm tiền gửi của chi nhánh BIDV Bắc Sài Gòn làm cơ sở tham khảo để gia tăng nguốn vốn huy động. - Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp: tổng hợp, phân tích và đánh giá để tìm ra đƣợc diễn biến cũng nhƣ những hạn chế và từ đó tìm ra giải pháp. Số liệu thu thập và xử lý qua 2 nguồn: - Dữ liệu nội bộ trong chi nhánh. - Dữ liệu ngoại vi thu thập đƣợc từ các nguồn: sách báo, các phƣơng tiện truyền thông, báo cáo thƣờng niên của BIDV và một số chi nhánh NHTM trên địa bàn. 6. Dữ liệu khỏa sát từ khách hàng. Nội dung nghiên cứu - Khái quát lý thuyết về nguồn vốn huy động của NHTM - Luận văn nghiên cứu thực trạng của nguồn vốn huy động, tìm ra các nhân tố cơ bản ảnh hƣởng chính đến nguồn vốn huy động nhƣ: lãi suất, chính sách chăm sóc khách hàng của ngân hàng, thái độ nhân viên ngân hàng, tâm lý e ngại của khách hàng…Qua đó ta có thể đánh giá đƣợc nguồn vốn huy động của chi nhánh đang diễn biến ra sao khi so sánh với kế hoạch đƣợc giao hoặc so với một số NHTM khác trên địa bàn. Rút ra đƣợc những điểm đạt đƣợc và những tồn tại của nguồn vốn huy động nhằm giúp chi nhánh tìm ra đƣợc giải pháp để gia tăng đƣợc nguồn vốn huy động. 7. Đóng góp của đề tài Luận văn góp phần làm đa dạng thêm nghiên cứu thực tế về nguồn vốn huy động của hệ thống BIDV nói chung và chi nhánh BIDV Bắc Sài Gòn nói riêng. Trên cơ sở tìm hiểu, phân tích thực trạng tìm ra những hạn chế của nguồn vốn huy động, từ ;đó tìm ra những giải pháp phù hợp, kiến nghị cho chi nhánh với mục tiêu gia tăng nguồn vốn huy động trong tƣơng lai. 12 8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu Trong giai đoạn hiện nay, nguồn vốn huy động của chi nhánh BIDV Bắc Sài Gòn chƣa đạt đến mức tiềm năng mong muốn. Có thể do chi nhánh chƣa phát huy hết điểm mạnh cũng nhƣ chƣa tìm ra giải pháp để khắc phục những hạn chế của nguồn vốn huy động. Vì vậy, luận văn sẽ đi nghiên cứu một cách chi tiết hơn về nguồn vốn huy động của chi nhánh BIDV Bắc Sài Gòn để tìm ra đƣợc nguyên nhân và giải pháp nhằm gia tăng đƣợc nguồn vốn huy động cho chi nhánh trong tƣơng lai. Trong giai đoạn hiện này, chƣa có nghiên cứu cụ thể nào về nguồn vốn huy động của chi nhánh BIDV Bắc Sài Gòn nhƣng đã có những nghiên cứu về nguồn vốn huy động trong hệ thống BIDV tại những chi nhánh khác nhau, có thể kể đến: Đề tài nghiên cứu của Ths. Huỳnh Thị Kim Phƣợng (2009) về “ Giải pháp gia tăng nguồn vốn huy động đối với hệ thống BIDV”. Mục đích nghiên cứu của đề tài là từ những nghiên cứu đƣợc trong lý luận, phân tích thực trạng công tác huy động vốn của BIDV đƣa ra đƣợc các giải pháp nhằm tăng cƣờng công tác huy động vốn, tạo sự ổn định cho nguồn vốn kinh doanh của BIDV. Ngô Thị Thanh Hà (2013), Tăng cƣờng huy động vốn tại Ngân hàng Đầu tƣ và phát triển Việt Nam – chi nhánh Phú Tài, Luận văn thạc sĩ Quản trị kinh doanh, Đại học Đà Nẵng. Đối với đề tài này,tác giả đã phần nào hệ thống hóa đƣợc các vấn đề cơ bản về hoạt động huy động vốn của ngân hàng thƣơng mại, nêu ra đƣợc các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động huy động vốn, nêu rõ nội dung tăng cƣờng hoạt động huy động vốn của NHTM. Luận văn cũng chỉ ra những đặc điểm cơ bản ảnh hƣởng đến hoạt động huy động vốn của Chi nhánh. Luận văn cũng cho thấy những thành tựu, hạn chế về tình hình huy động vốn của Ngân hàng Đầu tƣ và phát triển Việt Nam – chi nhánh Phú Tài và đã chỉ ra những nguyên nhân chủ quan cũng nhƣ khách quan của những tồn tại hạn chế trong việc huy động vốn của Chi nhánh. Từ đó, tác giả đƣa ra những giải pháp của Chi nhánh đã thực hiện trong thời gian qua, cũng nhƣ các giải pháp sẽ áp dụng trong thời gian tới nhằm phát triển tình hình huy động vốn. 13 Mai Xuân Phúc (2013), Mở rộng huy động vốn tại NHTMCP Phƣơng Tây chi nhánh Đà Nẵng, Luận văn thạc sĩ Quản trị kinh doanh, Đại học Đà Nẵng. Đối với đề tài này, luận văn nêu rõ quan điểm và nội dung về mở rộng huy động vốn của NHTM: mở rộng quy mô, mở rộng thị phần, chi phí huy động hợp lý, cơ cấu huy động vốn hợp lý và tiêu chí đảm bảo chất lƣơng dịch vụ thông qua số liệu khảo sát của ngân hàng; đồng thời luận văn cũng đã nêu lên đƣợc các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động mở rộng huy động vốn của NHTM và một số kinh nghiệm về huy động từ các ngân hàng trong nƣớc và nƣớc ngoài. Trên cơ sở lý luận cơ bản , tác giả đánh giá thực trạng huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Phƣơng Tây – Chi nhánh Đà Nẵng trong giai đoạn 2010-2012. Sau cùng, tác giả đã đánh giá những kết quả đạt đƣợc và những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân để từ đó đƣa ra giải pháp nhằm mở rộng hoạt động huy động vốn của Ngân hàng TMCP Phƣơng Tây – Chi nhánh Đà Nẵng. Nguyễn Thị Thiên Hƣơng (2013), Huy động vốn tại NHTMCP Quốc tế chi nhánh Đăk Lăk, Luận văn thạc sĩ Tài chính ngân hàng, Học viện Hành chính. Đối với đề tài này, luận văn cũng đã hệ thống hóa đƣợc các vấn đề cơ bản về hoạt động huy động vốn của ngân hàng thƣơng mại, nêu các phƣơng thức huy động vốn, quan niệm về hiệu quả huy động vốn, các tiêu chí đánh giá hiệu quả huy động vốn, các nhân tố tác động đến hoạt động huy động vốn của ngân hàng thƣơng mại, kinh nghiệm và bài học của một số ngân hàng. Luận văn phân tích thực trạng công tác huy động vốn tại chi nhánh và đánh giá công tác nâng cao hiệu quả huy động vốn của chi nhánh. Từ đó đƣa ra những giải pháp nhƣ: Nhóm giải pháp đa dạng hóa hình thức và phƣơng thức huy động; Xây dựng cơ chế lãi suất huy động vốn linh hoạt; nhóm giải pháp cải thiện cơ cấu nguồn vốn, sáng tạo trong việc cung cấp các sản phẩm của Ngân hàng TMCP Quốc Tế; tăng cƣờng công tác quảng cáo, tiếp thị, khuyến mãi, chăm sóc; mở rộng, đa dạng hóa khách hàng; nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ. 14 Tóm lại, các công trình nghiên cứu trên đã khái quát những lý luận cơ bản về huy động vốn và hiệu quả huy động vốn, các nhân tố ảnh hƣởng đến huy động vốn và các tiêu chí đo lƣờng hiệu quả huy động vốn của ngân hàng thƣơng mại, qua đó phân tích, đánh giá thực trạng hiệu quả huy động vốn và đƣa ra những giải pháp tăng cƣờng, nâng cao hiệu quả huy động vốn tại một ngân hàng cụ thể. Tuy nhiên, mỗi ngân hàng khác nhau sẽ có cách thức huy động vốn, chiến lƣợc huy động vốn, đặc điểm tình hình hoạt động kinh doanh khác nhau, và các ngân hàng sẽ có những giải pháp khác nhau để nâng cao hiệu quả huy động vốn nhằm đáp ứng nhu cầu kinh doanh của mình. Hiện nay chƣa có tác giả nào viết về đề tài “Nguồn vốn huy động tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam- chi nhánh Bắc Sài Gòn”. 9. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phục lục, danh mục chữ viết tắt, danh mục bảng biểu, tài liệu tham khảo, đề tài đƣợc chia làm 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận chung về huy động vốn của Ngân hàng thƣơng mại. Chƣơng 2: Thực trạng huy động vốn tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Bắc Sài Gòn Chƣơng 3: Giải pháp gia tăng nguồn vốn huy động tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bắc Sài Gòn. 15 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1 Hoạt động huy động vốn của NHTM 1.1.1 Khái niệm về nguồn vốn của NHTM Đối với bất kỳ doanh nghiệp nào, để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh đều phải có vốn, NHTM đƣợc coi là một loại hình doanh nghiệp đặc biệt, kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ, do vậy việc tiến hành biện pháp nghiệp vụ tạo lập nguồn vốn để tổ chức hoạt động kinh doanh là vấn đề vô cùng quan trọng đối với mỗi NHTM. Thành phần nguồn vốn của NHTM bao gồm: Vốn điều lệ và các quỹ, vốn huy động, vốn đi vay, vốn khác. Nguồn vốn huy động là nguồn vốn chủ yếu trong hoạt động kinh doanh của NHTM, thực chất là tài sản bằng tiền của chủ sở hữu mà ngân hàng tạm thời quản lý và sử dụng nhƣng với trách nhiệm hoàn trả kịp thời, đầy đủ theo thỏa thuận giữa ngân hàng và khách hàng (Nguyễn Đăng Dờn, 2009). Nguồn vốn huy động chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn của NHTM. Các NHTM hoạt động đƣợc chủ yếu là nhờ vào nguồn vốn này gồm: + Tiền gửi không kỳ hạn (còn gọi là tiền gửi thanh toán) + Tiền gửi có kỳ hạn của tổ chức, đoàn thể + Tiền gửi tiết kiệm. + Nguồn vốn huy động qua phát hành các giấy tờ có giá nhƣ kỳ phiếu, trái phiếu ngân hàng, chứng chỉ tiền gửi… 1.1.2 Hình thức huy động vốn. Hoạt động của yếu của các NHTM là đi vay để cho vay, do vậy các NHTM làm nhiệm vụ vay tiền ( hầu hết từ những ngƣời gửi tiền) và cho vay hoặc đầu tƣ với mục đích hƣởng lợi qua lãi suất. Đây là công việc của một trung gian tài chính, đóng vai trò trung gian giữa ngƣời có vốn và ngƣời cần vốn. Vốn đóng vai trò quan trọng và là nền tảng giúp ngân hàng tổ chức mọi hoạt động kinh doanh của mình. 16 Do vậy các NHTM phải tìm mọi cách để huy động, thu hút vốn để đáp ứng nhu cầu vay, đầu tƣ,… Các hình thức huy động vốn mà các NHTM thƣờng áp dụng bao gồm: Huy động vốn qua hình thức nhận tiền gửi - Ngân hàng thực hiện nhiều hình thức huy động nhận tiền gửi khác nhau. Các hình thức chủ yếu bao gồm: + Tiền gửi không kỳ hạn Tiền gửi không kỳ hạn là loại tiền gửi mà khách hàng có thể gửi vào và rút ra bất cứ lúc nào và ngân hàng phải thỏa mãn yêu cầu rút tiền chủa khách hàng. Để sử dụng các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt qua ngân hàng, các khách hàng phải mở tài khoản tiền gửi thanh toán tại ngân hàng và có số dƣ nhất định để sẵn sàng đáp ứng nhu cầu thanh toán của mình. Nhƣ vậy, xét về bản chất, khi mở và gửi tiền vào tài khoản này, mục tiêu của khách hàng không phải là tìm kiếm các khoản lãi từ số dƣ tài khoản. Do chủ tài khoản có quyền rút tiền bất kỳ khi nào mình, cho nên việc “tận dụng” số dƣ tiền gửi thanh toán của khách hàng làm nguồn vốn cho ngân hàng là rất hạn chế. Ngân hàng chỉ có thể sử dụng một tỷ lệ thấp trên số dƣ tài khoản của khách hàng làm nguồn vốn kinh doanh của mình. Do vậy, lãi suất tiền gửi áp dụng đối với loại tài khoản này rất thấp, hay nói cách khác, chi phí cho nguồn vốn huy động theo hình thức này là rất rẻ (thậm chí ở nhiều nƣớc trên thế giới, số dƣ tài khoản loại này ngân hàng không phải trả lãi cho khách hàng). Ngoài ra, việc thanh toán qua tài khoản tiền gửi không kỳ hạn còn giúp tăng nguồn thu phí dịch vụ cho các NHTM, giảm thiểu rủi ro trong hoạt động thanh toán của nền kinh tế. Tiền gửi không kỳ hạn là nguồn vốn biến động thƣờng xuyên, giải pháp để tăng cƣờng nguồn vốn này không phải là yếu tố lãi suất mà là sự an toàn, thuận tiện và chất lƣợng dịch vụ. 17 + Tiền gửi có kỳ hạn Tiền gửi có kỳ hạn là loại tiền gửi, mà khi gửi tiền vào có sự thỏa thuận về thời hạn rút tiền ra giữa ngân hàng và khách hàng. Về nguyên tắc ngƣời gửi tiền chỉ có thể rút tiền ra theo thời hạn đã thỏa thuận. Tuy nhiên trên thực tế do quá trình cạnh tranh, để thu hút tiền gửi các ngân hàng thƣờng cho phép khách hàng đƣợc rút tiền ra trƣớc thời hạn nhƣng không đƣợc hƣởng lãi hoặc chỉ đƣợc hƣởng một mức lãi suất thấp hơn. Tiền gửi có kỳ hạn giữ vị trí trung gian giữa tiền gửi thanh toán và tiền gửi tiết kiệm. Đây là nguồn vốn khá ổn định. Ngân hàng có thể sử dụng loại tiền này một cách chủ động làm nguồn vốn kinh doanh. Vì vậy để khuyến khích khách hàng gửi tiền, các NHTM thƣờng đƣa ra nhiều loại kỳ hạn khác nhau nhằm đáp ứng nhu cầu gửi tiền của khách hàng. Với mỗi kỳ hạn, ngân hàng áp dụng mức lãi suất tƣơng ứng theo nguyên tắc kỳ hạn càng dài thì lãi suất càng cao. + Tiền gửi tiết kiệm ( tiền gửi chủ yếu của dân cư) Tiền gửi tiết kiệm là khoản tiền của cá nhân đƣợc gửi vào tài khoản tiền gửi tiết kiệm, đƣợc xác nhận trên thẻ tiết kiệm, đƣợc hƣởng lãi theo quy định của tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm và đƣợc bảo hiểm theo quy định của pháp luật về bảo hiểm tiền gửi. Tài khoản tiền gửi tiết kiệm không đƣợc sử dụng để phát hành séc và thực hiện các giao dịch thanh toán, trừ trƣờng hợp chuyển khoản sang tài khoản tiền vay hoặc tài khoản khác của chính chủ sở hữu tiền gửi tiết kiệm tại tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm đó. Nhìn chung, tiền gửi tiết kiệm là nguồn vốn tƣơng đối ổn định, cho phép ngân hàng chủ động trong việc sử dụng vốn để cấp tín dụng, đầu tƣ. Tuy nhiên, lãi suất áp dụng cho các khoản tiền gửi tiết kiệm thƣờng cao hơn và quy mô số dƣ trung bình của của những khoản tiền gửi này thƣờng có giá trị không lớn. Thông qua các