Tài liệu Nghiên cứu phát triển làng cổ phước tích nhằm phục vụ du lịch ở thừa thiên huế

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Nghiên cứu phát triển làng Cổ Phước Tích nhằm phục vụ du lịch ở Thừa Thiên Huế ” là công trình nghiên cứu của bản thân tôi và chưa được công bố trên bất kỳ phương tiện thông tin nào. Mọi sự giúp đỡ để hoàn thành đề tài nghiên cứu này đã được cảm ơn đầy đủ, các thông tin trích dẫn trong đề U Ế tài nghiên cứu này đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. Đ A ̣I H O ̣C K IN H TÊ ́H Tác giả đề tài i Nguyễn Thị Bích Liên LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ của nhiều tổ chức và cá nhân. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Cô giáo, TS. Nguyễn Thị Minh Hòa đã nhiệt tình giành nhiều thời gian và trí lực, trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình xây dựng đề cương, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn. Tôi xin trân trọng cám ơn Ban giám hiệu, Phòng Quản lý khoa học - Đối ngoại Trường Đại học Kinh tế Huế cùng toàn thể Quý thầy, Quý cô đã giúp đỡ tôi Ế trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. U Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo UBND huyện Phong Điền, UBND xã ́H Phong Hòa, Ban QL Làng Cổ, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Thừa Thiên TÊ Huế đã nhiệt tình giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thu thập số liệu, nắm bắt tình hình thực tế ở Phước Tích. H Tôi cũng xin chân thành cảm ơn tập thể lớp Cao học Quản trị Kinh doanh IN khoá 2009 - 2011, Trường Đại học Kinh tế Huế; cám ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ, cổ vũ và động viên tôi trong suốt quá K trình học tập và nghiên cứu. ̣C Tuy đã có nhiều cố gắng, nhưng Luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, O hạn chế. Kính mong Quý Thầy cô giáo, các chuyên gia, các nhà khoa học, đồng ̣I H nghiệp và những người quan tâm đến đề tài tiếp tục giúp đỡ, đóng góp để Luận văn được hoàn thiện hơn! Đ A Một lần nữa xin chân thành cảm ơn./. Nguyễn Thị Bích Liên ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ Họ và tên học viên: Nguyễn Thị Bích Liên Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Niên khóa: 2009 - 2011 Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Minh Hòa Tên đề tài: “Nghiên cứu phát triển làng Cổ Phước Tích nhằm phục vụ du lịch ở Thừa Thiên Huế ” 1. Tính cấp thiết của đề tài Ế Du lịch là một ngành kinh tế quan trọng trong thời đại ngày nay trên thế giới, ở U Việt Nam nói chung và làng Cổ Phước Tích nói riêng. Với lợi thế được ban tặng, ́H việc phát triển các loại hình du lịch trong đó có du lịch làng nghề đã tạo nên một TÊ điểm nhấn cho du lịch Thừa Thiên Huế. Xuất phát từ đó tác giả đã lựa chọn đề tài này để nghiên cứu nhóm nhân tố nhằm H phát triển du lịch làng Cổ và đề xuất các giải pháp để phát triển du lịch tại Phước Tích IN góp phần thu hút du khách và phát triển kinh tế - xã hội trong khu vực. 2. Phương pháp nghiên cứu K Phương pháp sử dụng trong đề tài này là tổng hợp từ nhiều phương pháp như: ̣C - Phương pháp điều tra khảo sát thực địa. O - Phương pháp so sánh trên cơ sở dữ liệu sơ cấp và các kết quả thứ cấp. ̣I H - Phương pháp điều tra phân tích thông kê dữ liệu sơ cấp, được thu thập thông tin qua bảng hỏi và sử dụng phần mềm SPSS 16.0 để xử lý. Đ A 3. Kết quả nghiên cứu và những đóng góp khoa học Qua nghiên cứu và thực hiện, đề tài đã đưa ra một số kết quả chính sau: - Hệ thống hóa được cơ sở lý luận du lịch làng Cổ để làm cơ sở cho việc xây dựng và phát triển du lịch làng cổ. - Các giải pháp trước mắt nhằm phát triển du lịch làng Cổ. - Các nhóm giải pháp lâu dài phát triển du lịch làng Cổ. - Kiến nghị với các cấp chính quyền tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện các giải pháp và có các chính sách góp phần phát triển du lịch. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Ban quản lý làng cổ CTDL: Chương trình du lịch DT: Di tích KD: Kinh doanh LCPT: Làng Cổ Phước Tích HDV: Hướng dẫn viên Đ A ̣I H O ̣C K IN H TÊ ́H U Ế BQLLC: iv DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Đ A ̣I H O ̣C K IN H TÊ ́H U Ế Sơ đồ 1: Các bậc thang nhu cầu của con người của A.Maslow [11] ........................18 v DANH MỤC CÁC HÌNH Làng Phước Tích....................................................................................36 Hình 2.2. Sản phẩm gốm Phước Tích....................................................................44 Hình 2.3. Sản phẩm gốm trưng bày tại lễ hội “Hương xưa làng cổ” ....................46 Đ A ̣I H O ̣C K IN H TÊ ́H U Ế Hình 2.1. vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Đặc điểm của du khách đến Phước Tích .............................................49 Bảng 2.2: Kiểm định độ tin cậy của các biến số phân tích với hệ số Cronbach’s Alpha ................................................................................51 Phân tích nhân tố đối với các biến điều tra..........................................53 Bảng 2.4: Kiểm định tính thuần nhất của phương sai của các biến phân tích .....56 Bảng 2.5: Đánh giá của các nhóm tuổi của du khách về các biến phân tích .......58 Bảng 2.6. Kết quả phân tích hồi quy các nhân tố ảnh hưởng đến đánh giá chung ́H U Ế Bảng 2.3: TÊ về hoạt động du lịch ở LCPT...............................................................63 Đánh giá của du khách về tiềm năng phát triển du lịch ở LCPT.........65 Bảng 2.8: Đặc điểm của lữ hành có tham gia đưa khách đến với Phước Tích ....67 Bảng 2.9: Ý kiến đánh giá của lữ hành về vị trí, cơ sở vật chất của LCPT .........68 Bảng 2.10: Ý kiến đánh giá của lữ hành về yếu tố dịch vụ của LCPT ..................69 Bảng 2.11: Ý kiến đánh giá của lữ hành về quy hoạch xây dựng LCPT ...............70 Đ A ̣I H O ̣C K IN H Bảng 2.7: vii MỤC LỤC Lời cam đoan............................................................................................................... i Lời cảm ơn ................................................................................................................. ii Tóm lược luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ............................................................. iii Danh mục các chữ viết tắt ......................................................................................... iv Danh mục các sơ đồ ....................................................................................................v Ế Danh mục các hình.................................................................................................... vi U Danh mục các bảng .................................................................................................. vii ́H Mục lục.................................................................................................................... viii TÊ MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ..........................................................................1 H 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI ............................................................2 IN 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU..............................3 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...........................................................................3 K 5. KẾT CẤU LUẬN VĂN..........................................................................................4 ̣C CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ................................5 O CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ..................................................................................5 ̣I H 1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ DU LỊCH......................................................................5 1.1.1. Khái niệm về du lịch .........................................................................................5 Đ A 1.1.2. Các loại hình du lịch .........................................................................................6 1.1.3. Tài nguyên du lịch.............................................................................................8 1.1.3.1. Nhu cầu và động cơ du lịch..........................................................................17 1.1.3.2. Sản phẩm du lịch..........................................................................................18 1.1.3.3. Đặc trưng cơ bản của sản phẩm du lịch .......................................................20 1.1.4. Nhu cầu du lịch và thị trường du lịch..............................................................21 1.1.4.1. Nhu cầu du lịch ............................................................................................21 1.1.4.2. Thị trường du lịch ........................................................................................21 viii 1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ PHỤC VỤ DU LỊCH ................................................................................................23 1.2.1. Xu hướng phát triển của hoạt động du lịch hiện đại và phát triển làng nghề truyền thống ..............................................................................................................23 1.2.2. Mối quan hệ giữa làng nghề truyền thống và hoạt động du lịch.....................26 1.3. CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY .................................................................27 1.3.1. Việc khôi phục và phát triển làng nghề truyền thống phục vụ du lịch ở một số Ế địa phương và một số nước .......................................................................................27 U 1.3.2. Ở Việt Nam .....................................................................................................32 ́H 1.3.3. Ở Phước Tích ..................................................................................................32 TÊ 1.3.3.1. Lịch sử hình thành du lịch ở Phước Tích .....................................................33 1.3.3.2. Sản phẩm du lịch ở Phước Tích ...................................................................34 H CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG KHAI THÁC TIỀM NĂNG LÀNG PHƯỚC TÍCH .......35 IN PHỤC VỤ DU LỊCH Ở THỪA THIÊN HUẾ TRONG ................................................35 NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY .........................................................................................35 K 2.1. TỔNG QUAN VỀ LÀNG CỔ PHƯỚC TÍCH..................................................35 ̣C 2.1.1. Vị trí địa lý, hành chính...................................................................................35 O 2.1.2. Các nguồn lực chủ yếu tạo tiền đề để phát triển du lịch ở làng cổ Phước Tích .....37 ̣I H 2.1.2.1. Dân số và nguồn nhân lực ............................................................................37 2.1.2.2. Khí hậu .........................................................................................................37 Đ A 2.1.2.3. Cơ sở hạ tầng................................................................................................37 2.1.2.4. Lịch sử hình thành........................................................................................38 2.2. TIỀM NĂNG DU LỊCH ....................................................................................41 2.2.1. Tiềm năng du lịch văn hóa ..............................................................................41 2.2.1.1. Không gian kiến trúc....................................................................................41 2.2.1.2. Làng nghề truyền thống ...............................................................................43 2.2.2. Tiềm năng du lịch sinh thái.............................................................................44 2.3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC TIỀM NĂNG DU LỊCH TẠI LÀNG CỔ PHƯỚC TÍCH ........................................................................................45 ix 2.4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU SỐ LIỆU SƠ CẤP .................................................47 2.4.1. Thiết kế bảng hỏi, điều tra và phân tích số liệu ..............................................47 2.4.2. Đặc điểm phiếu điều tra du khách đến làng cổ Phước Tích............................48 2.4.3. Đánh giá của du khách về các vấn đề liên quan đến phát triển du lịch ở làng cổ Phước Tích....................................................................................................50 2.4.3.1. Kiểm định độ tin cậy của các biến số phân tích với hệ số Cronbach’s Alpha ....50 2.4.3.2. Kết quả phân tích nhân tố về phát triển du lịch làng Cổ Phước Tích ..........52 Ế 2.4.3.3. Kiểm định đánh giá của du khách ở các độ tuổi khác nhau về các biến U điều tra.......................................................................................................................56 ́H 2.4.3.4. Phân tích hồi qui để xác định cụ thể các nhân tố ảnh hưởng đến đánh giá chung về hoạt động du lịch ở làng cổ Phước Tích....................................................62 TÊ 2.4.4. Tổng hợp đánh giá của du khách về tiềm năng phát triển du lịch tại LCPT..........65 2.5. ĐÁNH GIÁ CỦA LỮ HÀNH ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỦA H PHƯỚC TÍCH...........................................................................................................67 IN 2.6. TỔNG HỢP Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ CỦA LỮ HÀNH VỀ SỰ PHÁT TRIỂN K DU LỊCH TẠI LCPT ................................................................................................68 2.7. NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN KHI KHAI THÁC DU LỊCH O ̣C TẠI LÀNG CỔ PHƯỚC TÍCH ................................................................................71 ̣I H 2.7.1.Những thuận lợi trong việc phát triển du lịch tại LCPT ..................................71 2.7.2. Những khó khăn trong việc phát triển du lịch tại LCPT.................................72 Đ A 2.7.2.1. Đối với người dân bản địa............................................................................72 2.7.2.2. Đối với du khách ..........................................................................................73 2.7.2.3 Đối với các lữ hành đưa khách đến LCPT ....................................................73 2.7.3. Những khó khăn khác .....................................................................................74 Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM......................76 PHÁT TRIỂN DU LỊCH Ở PHƯỚC TÍCH......................................................................76 3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ THỦ CÔNG TRUYỀN THỐNG PHƯỚC TÍCH PHỤC VỤ DU LỊCH Ở THỪA THIÊN HUẾ ................................76 x 3.1.1. Dự báo các nhân tố có tác động đến việc khôi phục và phát triển làng nghề truyền thống ở tỉnh Thừa Thiên Huế.........................................................................76 3.1.1.1. Dự báo về các yếu tố kinh tế ........................................................................76 3.1.1.2. Dự báo về các yếu tố xã hội .........................................................................77 3.1.1.3. Dự báo về tiến trình đô thị hóa.....................................................................78 3.1.2. Định hướng và các nguyên tắc, yêu cầu phát triển du lịch tại LCPT .............78 3.1.2.1. Quan điểm phát triển ....................................................................................78 Ế 3.1.2.2. Mục tiêu và định hướng phát triển du lịch LCPT đến năm 2020 ................79 U 3.2. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH TẠI LÀNG LCPT. ...............................82 ́H 3.2.1. Giải pháp phát triển tài nguyên du lịch và môi trường ...................................82 3.2.2. Giải pháp xây dựng cơ sở vật chất. .................................................................83 TÊ 3.3.3. Giải pháp giá cả...............................................................................................84 3.3.4. Giải pháp phát triển nguồn nhân lực và trật tự................................................85 H 3.4. CÁC CHÍNH SÁCH KHUYẾN KHÍCH PHÁT TRIỂN DU LỊCH LÀNG IN GỐM PHƯỚC TÍCH ................................................................................................86 K 3.5. ĐÁNH GIÁ CỦA DU KHÁCH VÀ LỮ HÀNH VỀ DU LỊCH TẠI LCPT.....88 3.5.1. Đánh giá của du khách ....................................................................................88 O ̣C 3.5.2. Đánh giá của lữ hành.......................................................................................88 ̣I H KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................89 1. KẾT LUẬN ...........................................................................................................89 Đ A 2. KIẾN NGHỊ ..........................................................................................................90 2.1. Đối với Nhà nước...............................................................................................90 2.2. Đối với tỉnh Thừa Thiên Huế .............................................................................91 2.3. Đối với Ban Quản lý làng Cổ.............................................................................92 2.4. Với các nhà đầu tư kinh doanh du lịch tại làng Cổ.................................................93 2.5. Với nhân dân tại khu vực làng cổ (Thông qua Mặt trận tổ quốc; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; các Đoàn thể và chính quyền địa phương...)...........................94 TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................95 PHỤ LỤC..................................................................................................................98 xi MỞ ĐẦU 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Trong văn kiện Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ IX năm 2001: Phát triển du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của cả nước…”trong đó có định hướng phát triển du lịch làng nghề như một loại hình du lịch mới hấp dẫn, mang đậm bản sắc văn hóa. Ế Thừa Thiên Huế xưa kia đã từng là Kinh đô - trung tâm kinh tế, chính trị và U văn hoá của cả nước. Đây là mảnh đất có truyền thống lịch sử, văn hoá lâu đời nên ́H tập trung nhiều nghệ nhân và đã phát triển nhiều làng nghề thủ công truyền thống, TÊ tạo ra nguồn tài nguyên nhân văn hấp dẫn đối với du khách [1]. Tuy nhiên trong những năm qua, việc khai thác giá trị của làng nghề thủ công truyền thống phục vụ H phát triển du lịch vẫn chưa được quan tâm đúng mức và còn nhiều bất cập. Vì vậy, IN việc nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp để bảo tồn làng nghề thủ công truyền thống phục vụ phát triển du lịch nông thôn, đồng thời làm phong phú sản ̣C riêng là rất cần thiết. K phẩm du lịch của tỉnh Thừa Thiên Huế nói chung và của làng Phước Tích nói O Hiện nay, du lịch là một trong những ngành kinh tế có tốc độ phát triển ̣I H nhanh nhất và đã trở thành ngành kinh tế quan trọng hàng đầu đối với nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là đối với một số nước đang phát triển như Việt Nam. Du Đ A lịch góp phần thúc đẩy sự phát triển của nhiều ngành kinh tế khác, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo công ăn việc làm, mở rộng giao lưu văn hóa và xã hội giữa các vùng trong một nước cũng như giữa các nước khác nhau. Ngày nay, du lịch trở thành nhu cầu thiết yếu của con người là để được đến những nơi khác lạ trong nước cũng như trên thế giới không chỉ với mục đích thuần túy là tham quan, nghỉ dưỡng mà còn bao hàm cả việc trải nghiệm, thử thách, nghiên cứu... Hoạt động du lịch luôn gắn liền với việc khai thác các tiềm năng tài nguyên môi trường tự nhiên, môi trường nhân tạo cũng như các đặc điểm giá trị văn hóa, nhân văn của các khu du lịch. Đối với nước ta, Đảng và Nhà nước đã xác định: "Phát triển du lịch là một hướng chiến 1 lược quan trọng trong đường lối phát triển kinh tế - xã hội nhằm góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" [1]và đề ra mục tiêu "Phát triển du lịch thực sự trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn" [9]. Đặc biệt, kể từ năm 2006 khi Phước Tích được công nhận là làng Di sản. Tuy nhiên, do sản phẩm du lịch còn nghèo nàn, loại hình du lịch chưa đa dạng, hài hòa với đặc điểm của "di sản", hệ thống cơ sở hạ tầng kỷ thuật còn yếu và thiếu, chưa đáp ứng phát triển du lịch chất lượng cao và thu hút du khách; chưa phát huy và nâng cao vị thế "bậc nhất" về làng Ế Cổ và cảnh quan sinh thái để phục vụ du lịch... U Xuất phát từ những tồn tại thực tế nêu trên, việc nghiên cứu và tìm ra các ́H giải pháp vừa để phát triển du lịch vừa để bảo tồn nguyên vẹn Di sản cấp quốc Gia là vấn đề cần thiết hiện nay ở làng Cổ Phước Tích. Nhận thấy được sự cấp bách của TÊ vấn đề, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Nghiên cứu phát triển làng cổ Phước Tích phục vụ du lịch ở Thừa Thiên Huế” làm luận văn tốt nghiệp của mình. H Mong rằng, đề tài khoa học này của tác giả sẽ có những đóng góp nhất định IN cho việc phát triển du lịch tại Phước Tích. K 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI 2.1. Mục tiêu chung O ̣C Đánh giá thực trạng làng Cổ Phước Tích trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển làng Cổ phục vụ du lịch trong những năm tới. ̣I H 2.2. Mục tiêu cụ thể Đ A - Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về làng nghề thủ công truyền thống Phước Tích nói chung và sản phẩm gốm Phước Tích nói riêng. - Phân tích thực trạng làng nghề Phước Tích phục vụ du lịch trong những năm gần đây (2008-2010). - Tìm ra những nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển của làng Phước Tích nhằm phục vụ du lịch. - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện phát triển Phước Tích phục vụ du lịch trong những năm tới để phục vụ du lịch. 2 3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 3.1. Đối tượng nghiên cứu Tập trung nghiên cứu làng Phước Tích để phục vụ du lịch ở tỉnh Thừa Thiên Huế: Cụ thể như các sản phẩm du lịch ở Phước Tích, hộ dân, khách du lịch, các tour, lữ hành đưa khách đến với Phước Tích. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu: Ế - Phạm vi về nội dung: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển U làng cổ Phước Tích để phục vụ cho du lịch khách đến với Phước Tích ở Thừa thiên Huế ́H - Phạm vi về không gian: Làng Phước Tích, du khách và các lữ hành đưa TÊ - Phạm vi về thời gian: Thời gian đánh giá thực trạng làng cổ phục vụ cho du lịch từ 2008 - 2010; Thời gian đề ra định hướng và giải pháp phát triển du lịch H đến 2015. IN 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU pháp nghiên cứu sau: K Trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài, tác giả sử dụng các phương ̣C 4.1. Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử O Là phương pháp được vận dụng xuyên suốt trong quá trình nghiên cứu: Đặt ̣I H việc phát triển du lịch tại LCPT trong mối quan hệ biện chứng với việc phát triển các khu du lịch liên quan và các lĩnh vực hoạt động khác. Đ A 4.2. Phương pháp điều tra khảo sát thực địa và thu thập số liệu + Phương pháp thu thập số liệu: - Nguồn số liệu thứ cấp: các số liệu liên quan đến du lịch LCPT được thu thập từ các báo cáo tổng kết của các ngành lên quan, các kết quả nghiên cứu đã được công bố và các thông tin từ các tờ báo… - Số liệu sơ cấp: Điều tra du khách đến thăm quan, lữ hành đưa khách đến LCPT, hộ dân tại LCPT theo phương pháp phát phiếu điều tra lấy ý kiến thông qua bảng hỏi. Thông tin số liệu sơ cấp được thu thập để có căn cứ cho việc đánh giá khả năng phát triển du lịch tại LCPT từ phía các đối tượng khách du lịch, lữ hành, người dân. 3 + Các phương pháp tổng hợp và phân tích số liệu: - Phương pháp phân tích thống kê kinh tế: Vận dụng các phương pháp phân tích thống kê, phân tích kinh tế để phân tích một cách có hệ thống thực trạng phát triển du lịch LCPT, nhu cầu của du khách đối với loại hình du lịch LCPT nhằm đề xuất các phương pháp hữu hiệu để phát triển du lịch tại LCPT. Số liệu thu thập được sử dụng phần mềm SPSS for Windows phiên bản 16.0 nhập liệu, sau đó tiến hành kiểm tra sự sai sót và hiệu chỉnh cho chính xác và đúng Ế với thực tế nội dung bảng hỏi. Cuối cùng số liệu này được sử dụng các công cụ nhằm có được những kết luận chắc chắn có ý ́H định thống kê, phân tích nhân tố, U phân tích được định dạng sẵn trên SPSS, bao gồm: thống kê mô tả, các phép kiểm nghĩa về mặt thống kê, từ đó đưa ra giải pháp cơ bản phát triển du lịch làng Cổ. TÊ Việc phân tích chỉ đi sâu những đặc điểm nào được xem là quan trọng đối với việc đánh giá cho sự phát triển du lịch làng Cổ Phước Tích. H 5. KẾT CẤU LUẬN VĂN IN Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương: K Chương 1: Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về vấn đề nghiên cứu. Chương 2: Thực trạng khai thác tiềm năng LCPT phục vụ du lịch ở Thừa O ̣C Thiên Huế trong những năm gần đây. Đ A ̣I H Chương 3: Định hướng và các giải pháp cơ bản phát triển du lịch ở Phước Tích. 4 CHƯƠNG I MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ DU LỊCH 1.1.1. Khái niệm về du lịch Những thập kỷ gần đây, du lịch đã trở thành ngành kinh tế quan trọng, mũi U Ế nhọn, mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội và môi trường ở nhiều quốc gia trên thế ́H giới cũng như ở Việt Nam. Tuy nhiên, cho đến nay, nhận thức về nội dung du lịch vẫn chưa được thống nhất. Do hoàn cảnh khác nhau, dưới mỗi góc độ nghiên cứu TÊ khác nhau mỗi người có một cách hiểu về du lịch khác nhau. Nhà kinh tế học Kaifiotis cho rằng:" Du lịch là sự di chuyển tạm thời của cá H nhân hay tập thể từ nơi ở đến một nơi khác nhằm thỏa mãn nhu cầu tinh thần, đạo IN đức, do đó tạo nên các hoạt động kinh tế..." K Theo I.I. Pirogionic, "Du lịch là một dạng hoạt động của dâc cư trong thơi gian rỗi liên quan tới sự di chuyển và lưu lại tạm thời bên ngoài nơi cư trú thường ̣C xuyên nhằm nghỉ ngơi, chữa bệnh, phát triển thể chất và tinh thần, nâng cao trình O độ nhận thức - văn hóa, hoặc thể thao kèm theo việc tiêu thụ những giá trị về tự ̣I H nhiên, kinh tế, văn hóa". Năm 1963, tại Hội nghị Liên Hợp Quốc về du lịch họp tại Roma, các chuyên Đ A gia đã đưa ra định nghĩa: " Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ, hiện tượng và các hoạt động kinh tế bắt nguồn từ các cuộc hành trình và lưu trú của cá nhân hay tập thể ở bên ngoài nơi ở thường xuyên của họ hay ngoài nước họ với mục đích hòa bình. Nơi họ đến lưu trú không phải là nơi làm việc của họ”. Ở Việt Nam, Pháp lệnh Du lịch Việt Nam năm 2005 cũng đã đưa ra khái niệm "Du lịch là các hoạt động liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định." 5 1.1.2. Các loại hình du lịch Dựa vào mục đích của chuyến đi có thể chia ra các loại hình du lịch sau: a. Mục đích du lịch thuần túy Mục đích của chuyến đi là nhằm nghỉ ngơi, giải trí, nâng cao nhận thức tại chỗ về thế giới xung quanh. Theo mục đích này có các loại hình du lịch sau: - Du lịch tham quan: + Du lịch văn hóa: Mục đích của chuyến đi là nâng cao hiểu biết cho cá Ế nhân, thõa mãn lòng ham hiểu biết và ham thích nâng cao văn hóa thông qua các U chuyến đi du lịch để tìm hiểu về lịch sử, kiến trúc, kinh tế, xã hội, lối sống và phong ́H tục tập quán của đất nước đến viếng thăm. Địa điểm đến thăm quan là các viện bảo tàng, các di tích lịch sử văn hóa, các địa điểm tổ chức các lễ hội địa phương, các TÊ liên hoan nghệ thuật, các cơ sở sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ. + Du lịch sinh thái: Là loại hình du lịch nhằm thõa mãn nhu cầu về với thiên H nhiên của du khách. Địa điểm để tổ chức du lịch sinh thái là những nơi thiên nhiên được IN bảo vệ tốt, chưa bị ô nhiễm như các vườn quốc gia, các khu bảo tồn thiên nhiên. K - Du lịch giải trí: Là loại hình du lịch nảy sinh do nhu cầu thư giản, xả hơi để phục hồi sức khỏe sau những ngày làm việc căng thẳng mệt nhọc. Địa điểm đến du O ̣C lịch là các công viên vui chơi giải trí, các casino... ̣I H - Du lịch thể thao không chuyên: Là loại hình du lịch nhằm đáp ứng lòng ham mê thể thao của mọi người nhằm mục đích nâng cao thể chất, phục hồi sức Đ A khỏe, thể hiện mình...mà không phải là tham gia thi đấu chính thức. Các hoạt động thể thao được ưa thích là săn bắn, câu cá, chơi golf, bơi thuyền, lướt ván, lướt ván... - Du lịch khám phá: Là loại hình du lịch nhằm mục đích nâng cao những hiểu biết mới lạ về thế giới xung quanh. Tùy thuộc vào mức độ, tính chất của chuyến du lịch có thể chia thành 2 loại hình: + Du lịch tìm hiểu: Mục đích của chuyến đi là tìm hiểu về thiên nhiên, môi trường, phong tục tập quán, lịch sử… + Du lịch mạo hiểm: Qua những chuyến du lịch mạo hiểm du khách có thể tự thể hiện mình, tự rèn luyện và tự khám phá sức mạnh, ý chí, nghị lực của bản thân 6 mình, đặc biệt là ở giới trẻ. Điểm đến thường là những nơi chưa hoặc ít in dấu chân người như: những khu rừng rậm, hang động bí hiểm, ngọn núi cao… - Du lịch nghỉ dưỡng: Là loại hình du lịch nhằm thỏa mãn nhu cầu nghỉ ngơi, khôi phục sức khỏe của con người sau những ngày lao động căng thẳng. Điểm đến nghỉ ngơi là những nơi có khí hậu mát mẻ, trong lành, phong cảnh đẹp như các bãi biển, vùng nông thôn hoặc vùng ven song, hồ, thác… b. Mục đích du lịch kết hợp Ế - Du lịch tôn giáo: Đây là loại hình phổ biến và có lâu đời nhằm thỏa mãn U nhu cầu tín ngưỡng đặc biệt của những người theo tôn giáo khác nhau. Điểm đến ́H của các luồng khách này là các chùa chiền, nhà thờ, thánh địa… TÊ - Du lịch học tập, nghiên cứu: Là loại hình du lịch phổ biến do nhu cầu kết hợp lý thuyết với thực tiễn, học đi đôi với hành. Vì vậy, những ngành học như địa H lý, lịch sử, địa chất, khảo cổ, môi trường, sinh học…đều tổ chức cho sinh viên đi IN nghiên cứu, tìm hiểu thực tế. Điểm đến là những nơi có các đối tượng phù hợp với K nội dung học tập như vườn quốc gia, phòng thí nghiệm ngoài trời… - Du lịch thể thao kết hợp: Mục đích chính của các vận động viên chuyên O ̣C nghiệp là tập luyện hoặc tham dự các cuộc thi tài, olympic thể thao. Ngoài thời gian ̣I H tập luyện, thi đấu họ cũng tham gia tìm hiểu về tự nhiên, đời sống văn hóa xã hội ở nơi mà họ đến nên những chuyến đi của họ được xem là đã thực hiện một chuyến Đ A du lịch thể thao kết hợp. - Du lịch công vụ: Nhằm thực hiện nhiệm vụ công tác hoặc nghề nghiệp nào đó. Khách du lịch thường là những người đi dự hội nghị, hội thảo, hội chợ, kỉ niệm các ngày lễ lớn, những cuộc gặp gỡ tìm cơ hội kinh doanh… - Du lịch chữa bệnh: Là hình thức đi du lịch để phòng ngừa hoặc chữa trị một căn bệnh nào đó về thể xác hay tinh thần dựa vào từng loại tài nguyên cụ thể và hoạt động du lịch phù hợp. Loại hình này gắn liền với việc chữa bệnh và nghỉ ngơi tại các khu an dưỡng, khu chữa bệnh, nhà nghỉ, những nơi có suối khoáng, khí hậu tốt lành, khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp. 7 - Du lịch thăm thân nhân: Là loại hình du lịch hình thành do nhu cầu giao tiếp xã hội nhằm thăm hỏi bà con, họ hàng, bạn bè…Loại hình này có ý nghĩa lớn với những nước có kiều bào sống ở nước ngoài như Việt Nam. 1.1.3. Tài nguyên du lịch 1. Khái niệm tài nguyên du lịch Theo Pirogionic "Tài nguyên du lịch là những tổng thể tự nhiên, văn hóa lịch sử và những thành phần của chúng, tạo điều kiện cho việc phục hồi và phát Ế triển thể lực, tinh thần của con người, khả năng lao động và sức khỏe của họ, trong U cấu trúc nhu cầu du lịch hiện tại và tương lai, trong khả năng kinh tế, kĩ thuật cho ́H phép, chúng được dùng để trực tiếp và gián tiếp sản xuất ra những dịch vụ du lịch và nghỉ ngơi." TÊ Luật Du lịch Việt Nam năm 2005 cũng quy định: " Tài nguyên du lịch là cảnh quan thiên nhiên, yếu tố tự nhiên, di tích lịch sử - văn hóa, công trình lao động H sáng tạo của con người và các giá trị nhân văn khác có thể được sử dụng nhằm đáp K tuyến du lịch, đô thị du lịch." IN ứng nhu cầu du lịch, là yếu tố cơ bản để hình thành các khu du lịch, điểm du lịch, Tác giả Bùi Thị Hải Yến cũng đã đưa ra khái niệm tài nguyên du lịch "là tất O ̣C cả những gì thuộc về tự nhiên và các giá trị văn hóa do con người sáng tạo ra có ̣I H sức hấp dẫn du khách, có thể được bảo vệ, tôn tạo và sử dụng cho ngành Du lịch mang lại hiệu quả về kinh tế - xã hội và môi trường." Đ A 2. Phân loại tài nguyên du lịch Để tiến hành nghiên cứu, quản lý, bảo tồn, tôn tạo, phát triển và khai thác tài nguyên du lịch có hiệu quả theo hướng bền vững cần phải tiến hành phân loại tài nguyên du lịch khoa học và phù hợp. Tài nguyên du lịch gồm nhiều loại, có hàm nghĩa rộng, phức tạp, chồng chéo nhau. Tuy nhiên, có thể phân loại tài nguyên du lịch thành hai loại: Tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn. a. Tài nguyên du lịch tự nhiên gồm các yếu tố, các thành phần tự nhiên, các hiện tượng tự nhiên, các quá trình biến đổi chung hoặc có thể được khai thác và sử dụng vào đời sống và sản xuất của con người. 8 Luật Du lịch Việt Nam 2005 quy định : "Tài nguyên du lịch tự nhiên gồm các yếu tố địa chất, địa hình, địa mạo, khí hậu, thủy văn, hệ sinh thái, cảnh quan tự nhiên đang được khai thác hoặc có thể được phục vụ mục đích du lịch." Các tài nguyên du lịch tự nhiên không tồn tại độc lập mà tồn tại, phát triển trong cùng một không gian lãnh thổ nhất định có mối quan hệ qua lại tương hỗ chặt chẽ, theo những quy luật tự nhiên, như quy luật luôn vận động và biến đổi không ngừng, quy luật sinh địa hóa, quy luật địa đới, quy luật tuần hoàn của nước... Ế - Địa chất - Địa hình - Địa mạo U Khi nói đến những đặc điểm giá trị địa chất với tư cách là tài nguyên du lịch ́H thực chất là đề cập đến lịch sử phát triển địa chất, các quá trình địa chất, các vận động địa chất qua các thời kỳ lịch sử phát triển của Trái Đất, các hoạt động địa TÊ chấn, sự hình thành cấu tạo, sự phân bố các lớp đất đá, của các loại tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản trong lòng đất. H Đối với hoạt động du lịch, việc nghiên cứu phát hiện những đặc điểm giá trị IN lịch sử phát triển địa chất, các quá trình của hệ thống lãnh thổ du lịch có nhiều ý K nghĩa: phục vụ cho việc bố trí, xây dựng kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất - kỹ thuật du lịch có hiệu quả, tránh các tác động tiêu cực của các địa chấn, tôn vinh giá trị của O ̣C các điểm đến. Các quá trình địa chất là nguyên nhân tạo ra bề mặt địa hình, việc ̣I H nghiên cứu chúng có thể phát hiện ra những giá trị để hấp dẫn du khách, là cơ sở quan trọng để phát triển du lịch của các địa phương và quốc gia. Đ A Khi nghiên cứu địa hình cần phải nghiên cứu đến các đặc điểm: hình thái, độ cao, độ dốc, hướng của địa hình, các địa hình tạo nên các cảnh quan đẹp. Đối với hoạt động du lịch, đặc điểm hình thái địa hình hay các dấu hiệu bên ngoài của địa hình và các dạng địa hình ngoạn mục, sự kết hợp của địa hình với các dạng tài nguyên nước, khí hậu, sinh vật tạo nên các cảnh quan tự nhiên kỳ thú là những yếu tố hấp dẫn du khách. Địa hình gồm các dạng sau: + Địa hình đồng bằng khá đơn điệu về mặt ngoại hình. Tuy nhiên sự kết hợp giữa đồng bằng với tài nguyên nước như sông, kênh rạch, ao hồ, tài nguyên sinh vật 9