Tài liệu Nâng cao hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện thanh sơn, tỉnh phú thọ

UBND TỈNH PHÚ THỌ BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG TRẦN BÌNH PHÚC NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH SƠN, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Phú Thọ, năm 2020 UBND TỈNH PHÚ THỌ BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG TRẦN BÌNH PHÚC NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH SƠN, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Ngô Thúy Quỳnh Phú Thọ, năm 2020 i LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, tìm hiểu và nghiên cứu luận văn em nhận được sự hướng dẫn và giúp đỡ của các thầy cô giáo. Cho phép tác giả được gửi lời cảm ơn tới Ban giám hiệu, các Khoa, Phòng, các giảng viên trường đại học Hùng Vương. Em chân thành cảm ơn PGS.TS Ngô Thúy Quỳnh đã tận tình hướng dẫn tác giả hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Trong quá trình học tập, thực hiện luận văn tác giả đã nhận được sự động viên, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi của UBND huyện Thanh Sơn, các anh chị đồng nghiệp trong việc thu thập thông tin, số liệu và gia đình đã hỗ trợ tác giả hoàn thành luận văn. Tác giả xin trân trọng cảm ơn. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Trần Bình Phúc ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Ngô Thúy Quỳnh. Các thông tin, số liệu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Trần Bình Phúc iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Tên viết tắt MST Tên đầy đủ Mã số thuế TNCN Thu nhập cá nhân CQCT Cơ quan chi trả CNTT Công nghệ thông tin ĐTNT Đối tượng nộp thuế NNT NSNN Người nộp thuế Ngân sách nhà nước CCT Chi cục thuế CQT Cơ quan thuế TTHC Thủ tục hành chính UBND Ủy ban nhân dân iv MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN ................................................... 11 1.1. Khái quát về thuế thu nhập cá nhân ................................................ 11 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thuế thu nhập cá nhân ........... 11 1.1.2. Một số vấn đề cơ bản về thuế thu nhập cá nhân tại Việt Nam ...... 15 1.2. Quản lý thuế thu nhập cá nhân ......................................................... 18 1.2.1. Khái niệm quản lý thuế thu nhập cá nhân ..................................... 18 1.2.2. Mục tiêu quản lý thuế thu nhập cá nhân ........................................ 20 1.2.3. Nội dung quản lý thuế thu nhập cá nhân ....................................... 23 1.2.4. Những công việc cơ quan quản lý nhà nước hữu trách phải làm để quản lý tốt thuế TNCN ............................................................................ 28 1.2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thuế thu nhập cá nhân ............ 29 1.2.6. Đánh giá kết quả, hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện ................................................................................................. 31 1.3. Kinh nghiệm quản lý thuế thu nhập cá nhân của một số địa phương và bài học kinh nghiệm đối với huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ .............................................................................................................. 32 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý thuế thu nhập cá nhân của một số địa phương .................................................................................................................. 32 1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ........... 36 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH SƠN, TỈNH PHÚ THỌ ...................... 39 2.1. Tình hình kinh tế - xã hội, tổ chức bộ máy tại chi cục thuế huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ và ảnh hưởng của nó tới quản lý thuế thu nhập các nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn....................................... 39 v 2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ ........................................................................................................... 39 2.1.2. Tình hình tổ chức bộ máy Chi cục thuế huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ ........................................................................................................... 41 2.2. Thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ ......................................................................... 44 2.2.1. Đánh giá quản lý đối tượng nộp thuế............................................. 44 2.2.2. Tình hình quản lý quyết toán thuế và hoàn thuế ............................ 48 2.2.3. Tuyên truyền, hỗ trợ đối tượng nộp thuế ....................................... 56 2.2.4. Quản lý kê khai, kế toán thuế ........................................................ 46 2.2.5. Quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế .......................................... 54 2.2.6. Tình hình thanh tra, kiểm tra thuế thu nhập cá nhân ..................... 52 2.3. Đánh giá chung về kết quả, hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn ....................................................... 57 2.3.1. Kết quả và hiệu quả quản lý thuế TNCN ...................................... 57 2.3.2. Hạn chế chủ yếu trong quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn ..................................................................................... 59 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ................................................... 64 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH SƠN, TỈNH PHÚ THỌ................................................................................................................. 67 3.1. Quan điểm, mục tiêu hoàn thiện quản lý thu thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ .............................. 68 3.1.1. Bối cảnh và quan điểm đối với quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn ........................................................................ 68 3.1.2. Mục tiêu quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn ........................................................................................................... 70 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên vi địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ ................................................ 73 3.2.1. Giải pháp số 1: Tăng cường tham mưu, tổ chức thu ngân sách nhà nước.......................................................................................................... 73 3.2.2. Giải pháp số 2: Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ thuế....................................................................... 75 3.2.3. Giải pháp số 3: Nâng cao hiệu quả tổ chức bộ máy quản lý thuế thu nhập cá nhân ............................................................................................ 77 3.2.4. Giải pháp số 4: Thực hiện tốt công tác quản lý kê khai, nộp thuế thu nhập cá nhân ...................................................................................... 77 3.2.5. Giải pháp số 5: Quản lý mã số thuế và đăng ký cấp mã số thuế .... 80 3.2.6. Giải pháp số 6: Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm Luật thuế thu nhập cá nhân ................ 82 3.2.7. Giải pháp số 7: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức thuế thu nhập cá nhân đến người nộp thuế..................................... 79 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 85 vii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Kết quả cấp mã số thuế TNCN giai đoạn 2016 – 2018 .............................45 Bảng 2.2. Thống kê tình trạng chấp hành nộp quyết toán thuế TNCN giai đoạn 2016 - 2018.........................................................................................................................50 Bảng 2.3. Thống kê lỗi trong kê khai, quyết toán thuế TNCN trong giai đoạn 2016 2018 ...........................................................................................................................51 Bảng 2.4. Kết quả hoạt động tuyên truyền và hỗ trợ NNT giai đoạn 2016 – 2018 ...56 Bảng 2.5. Tổng hợp kết quả khai thuế TNCN giai đoạn 2016 - 2018 .......................47 Bảng 2.6. Số liệu nợ thuế của CQCT thu nhập giai đoạn 2016 - 2018 ......................54 Bảng 2.7. Kết quả thu nợ thuế TNCN của Chi cục thuế huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ bằng biện pháp đôn đốc, thu nợ bình thường .....................................................55 Bảng 2.8. Kết quả kiểm tra về thuế TNCN giai đoạn 2016 - 2018 ............................52 Bảng 2.9. Đóng góp của thuế thu nhập cá nhân cho huyện Thanh Sơn .....................57 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài “ Thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân ngày càng trở nên quan trọng. Thuế thu nhập cá nhân là một trong những nguồn thu ngân sách Nhà nước quan trọng. Thuế thu nhập cá nhân chiếm tỷ trọng lớn trong số thu ngân sách nhà nước ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Do đó, các quốc gia làm tốt công tác quản lý thuế thu nhập nói chung và thuế thu nhập cá nhân nói riêng sẽ có tác dụng lớn đối với việc huy động đầy đủ và kịp thời số thu cho ngân sách nhà nước. Ở ” nước ta, luật pháp về thuế thu nhập cá nhân được ban hành lần đầu tiên vào năm 1990 dưới hình thức Pháp lệnh thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao, nhằm khích lệ sự đóng góp của những cá nhân có thu nhập cao trong nước vào Ngân sách. “ Ngày 21/11/2007, Quốc hội ban hành Luật thuế thu nhập cá nhân và đạo luật này chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2009, thay thế cho Pháp lệnh thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao năm 1990. Sau khi luật thuế thu nhập cá nhân ” ban hành, công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân luôn được coi trọng, tuy đã đạt được những kết quả nhất định song công tác này vẫn gặp không ít những khó khăn, vướng mắc. Tồn tại nhiều hạn chế trong cả việc tổ chức bộ máy từ trung ương đến địa phương, trong nội dung quản lý thuế, trong xác định cơ chế tính thuế, kê khai thu nhập các khoản thu không thường xuyên của một số cá nhân; trong quản lý đối tượng nộp thuế và công tác thanh tra, kiểm tra thuế thu nhập cá nhân. Những điều đó đòi hỏi cần có một công trình nghiên cứu sâu sắc, toàn diện hơn để đề xuất những giải pháp phù hợp, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam. Thanh Sơn là huyện miền núi nằm ở phía Nam tỉnh Phú Thọ có nhiều dân tộc cùng chung sống và nhìn chung thu nhập dân cư còn rất khác nhau giữa các tầng lớp và nhóm dân cư cũng như còn ở mức tương đối thấp. Cùng với những chủ trương, chính sách thu hút các nguồn lực cho đầu tư phát triển của tỉnh Phú Thọ, trên địa bàn huyện Thanh Sơn đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, cá nhân, tập thể trong huyện phát triển kinh tế, đặc biệt với các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn như: công nghiệp chế biến nông – lâm sản, thực phẩm; khai khoáng, hóa chất; 2 sản xuất vật liệu xây dựng; công nghiệp dệt may và du lịch… và thu nhập của dân cư từng bước có sự gia tăng. Nhiều năm gần đây, khoản thu từ thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân ở huyện còn hạn chế, vì vậy cần có những biện pháp tích cực để thu đúng, thu đủ, giảm thiểu thất thoát và tình trạng trốn thuế, đảm bảo dự toán thu ngân sách Nhà nước được thực hiện tốt, đòi hỏi phải nâng cao hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn. Xuất phát từ thực tế trên, tác giả chọn vấn đề: “Nâng cao hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ” làm đề tài luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là góp phần làm rõ thêm những vấn đề lý luận chủ yếu về quản lý thuế thu nhập cá nhân; xác định đúng thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu chủ yếu Để đạt được mục tiêu trên, luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu chủ yếu như sau: a- Làm rõ thêm một số vấn đề lý luận về thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân. Tham khảo kinh nghiệm quản lý thuế thu nhập cá nhân ở một số nơi. b- Đánh giá thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân tại Chi cục thuế huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. c- Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân tại Chi cục thuế huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ; kiến nghị đối với các cơ quan chức năng để tăng tính khả thi trong triển khai các giải pháp về công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. 3 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn nghiên cứu cả lý thuyết và thực tiễn, cả hiện trạng và tương lai về quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn tại Chi cục thuế Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. Nghiên cứu giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện này. - Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân tại chi cục thuế huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn từ năm 2016 đến 2018 và có xem xét cho những năm tiếp theo. - Về không gian: Nghiên cứu quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. 4. Khung nghiên cứu, quan điểm, phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Khung nghiên cứu Khung nghiên cứu của luận văn chỉ ra những việc phải triển khai nghiên cứu và các bước thực thi để hoàn thành đề tài. Cụ thể là: (1). Khi nghiên cứu các vấn đề lý thuyết phải tiến hành tổng quan xem các nhà khoa học đã nghiên cứu vấn đề đến đâu, đồng thời khảo sát thực tiễn xem vấn đề lý luận đã giải quyết đến mức nào. (2). Sau khi làm rõ những vấn đề lý luận về quản lý thuế thu nhập cá nhân tiến hành đánh giá thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân. Khi triển khai đánh giá thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân cần quan sát thêm kinh nghiệm của các địa phương tương đồng và sử dụng các chỉ tiêu đã xác định ở phần nghiên cứu lý luận về quản lý thuế thu nhập cá nhân. Điều quan trọng là phải xác định rõ nguyên nhân (cả nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan) của những hạn chế yếu kém trong quản lý thuế thu nhập cá nhân ở huyện Thanh Sơn tỉnh Phú Thọ (3). Trên cơ sở những vấn đề lý luận đã làm rõ (nhất là làm rõ yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thuế thu nhập cá nhân, đánh giá hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân) ở chương 1; nguyên nhân của những hạn chế đã xác định ở chương 2 và kinh nghiệm thực tiễn của các địa phương đã được tổng quan tác giả đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn Thanh Sơn trong 4 những năm tới. Trước khi đưa ra giải pháp phải xác định rõ quan điểm, phương hướng quản lý thuế thu nhập cá nhân ở huyện Thanh Sơn trong những năm tới. Nghiên cứu lý thuyết về QLTTNCN Giải pháp Đánh giá thực trạng QLTTNCN Tham khảo kinh nâng cao hiệu quả QLTTNCN nghiệm QLTTNCN Ghi chú: QLTTNCN: Quản lý thuế thu nhập cá nhân 4.2. Quan điểm nghiên cứu Việc nghiên cứu của đề tài phải tuân thủ các quan điểm chủ đạo sau đây: - Việc nghiên cứu phải coi trọng tính khả thi và tính khoa học. Coi hiệu quả QLTTNCN là tiêu chí quan trọng hàng đầu. Coi ảnh hưởng của QLTTNCN tới phát triển kinh tế là yêu cầu cần thiết. Việc QLTTNCN không chỉ để gia tăng nguồn thu ngân sách nhà nước mà còn để góp phần gia tăng thu nhập dân cư và phát triển kinh tế bền vững. - Luận văn phải căn cứ vào đường lối phát triển kinh tế - xã hội nói chung và đường lối về thuế của Đảng và nhà nước cũng như của chính quyền các địa phương. Tuân thủ đường lối phát triển sinh kế đa dạng và trách nhiệm của người dân đối với công cuộc phát triển đất nước thông qua nộp thuế để góp phần gia tăng thu ngân sách quốc gia. - Luận văn được nghiên cứu dựa trên các quan điểm chủ đạo về duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, tôn trọng khách quan và chân lý, tôn trọng cái chung và cái riêng. Tác giả đặc biệt coi trọng quan hệ giữa nội dung và hình thức. C. Mác – Lênin coi trọng động cơ/động lực phát triển. Đồng thời, luận văn bám sát tư tưởng của Hồ Chí Minh về mục tiêu của phát triển là hướng tới do dân, vì dân. Bác coi trọng vai trò của nhân dân nên phải xuất phát từ lợi ích của người dân. 4.3. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu Tác giả tiếp cận vấn đề nghiên cứu theo các hướng chính sau đây: - Tiếp cận hệ thống: Coi quản lý thuế thu nhập cá nhân là bộ phận của quản lý 5 thuế, coi mỗi cá nhân là đơn vị cấu thành của xã hội. Đồng thời, quản lý thuế thu nhập các nhân cũng là một hệ thống công việc có quan hệ khăng khít với nhau. Từ đó nhìn nhận vấn đề nghiên cứu không rơi vào tình trạng phiến diện, chủ quan duy ý chí. - Tiếp cận liên ngành: Thuế thu nhập cá nhân liên quan đến nhiều ngành, nào là tài chính, lao động tiền lương, lao động việc làm, cơ quan/tổ chức thuê mướn lao động... Mặt khác, thu nhập cá nhân liên quan trực tiếp tới đời sống các hộ gia đình và khả năng sức mua của người dân. Đồng thời quản lý thuế thu nhập cá nhân là bộ phận quan trọng của việc quản lý thuế. - Tiếp cận từ vi mô đến vĩ mô: Coi thuế thu nhập cá nhân là một vấn đề thuộc lĩnh vực kinh tế tài chính nhà nước phải quản lý, Chính sách của nhà nước về thuế nói chung và thuế thu nhập cá nhân nói riêng có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với không chỉ thu thuế mà còn đối với phát triển kinh tế, tạo ra động lực để người dân cống hiến cho sự nghiệp phát triển kinh tế của địa phương, của đất nước. - Tiếp cận theo nguyên lý nhân - quả. Mỗi kết quả có nguyên nhân của nó, Tác giả tiếp cận theo hướng này để tìm ra nguyên nhân của những hạn chế yếu kém trong quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. 4.4. Phương pháp nghiên cứu Để hoàn thành đề tài, tác giả sử dụng các phương pháp chủ yếu như sau: a. Phương pháp phân tích thống kê Sử dụng phương pháp này để phân tích số liệu thống kê với mục đích xem xét động thái biến động của thuế thu nhập cá nhân ở huyện Thanh Sơn, Phú Thọ qua đó xác định được kết quả và hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân ở huyện Thanh Sơn. Để có số liệu phục vụ phân tích thống kê, tác giả phải triển khai thu thập tư liệu, tài liệu, số liệu và xử lý để tinh hóa số liệu phục vụ việc nghiên cứu. Cụ thể là: - Thu thập tư liệu sơ cấp: Là việc tập hợp các tài liệu liên quan đến đề tài đã được công bố từ các cơ quan thống kê các cấp, các báo cáo tổng kết hàng năm của địa phương, cụ thể tài liệu thu thập ở chi cục thuế huyện Thanh Sơn và cục thuế tỉnh Phú Thọ… Từ đó, mô tả tài liệu thu thập được. 6 Phương pháp này được vận dụng để mô tả bức tranh tổng quát về tình hình phát triển kinh tế ở huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ nói chung và thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ nói riêng. Bằng phương pháp này, chúng tôi mô tả được những nhân tố thuận lợi và những khó khăn trong quá trình thu thuế thu nhập cá nhân tại chi cục thuế huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới. - Xử lý tài liệu phục vụ phân tích và đánh giá Đề tài sử dụng bảng tính Excel để xử lý toàn bộ số liệu đã thu thập được. b. Phương pháp so sánh Sử dụng để so sánh kết quả thu thuế thu nhập cá nhân qua các năm. So sánh kết quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn. Đồng thời, nếu có số liệu thì tiến hành so sánh thu thuế thu nhập cá nhân của huyện Thanh Sơn so với các huyện khác của tỉnh Phú Thọ. Trên cơ sở đó phân tích được hạn chế, yếu kém và nguyên nhân. c. Phương pháp chuyên gia Sử dụng để lấy thêm thông tin, kiểm định thêm các nhận định, kết luận của tác giả trong quá trình xây dựng đề cương và xây dựng thuyết minh báo cáo nghiên cứu đề tài. 5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài a. Về mặt lý luận và học thuật Luận văn làm rõ nội hàm của thuế thu nhập các nhân, làm rõ ý nghĩa, vai trò và nội dung của quản lý thuế thu nhập cá nhân. Đồng thời, góp phần làm rõ thêm hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân ở địa phương cấp huyện. b. Về mặt thực tiễn Luận văn cung cấp thêm một số căn cứ khoa học để chính quyền, Chi cục thuế huyện Thanh Sơn hoạch định chủ trương, kế hoạch thu thuế thu nhập cá nhân và có kế hoạch quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện này. Đồng thời, đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân theo hướng tuân thủ luật pháp hiện hành và khuyến khích người dân thực thi luật pháp về thuế thu nhập cá nhân. 7 6. Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài Tác giả thu thập được 31 tài liệu tham khảo. Theo cách phân tổ tài liệu theo vấn đề cần nghiên cứu và theo tính tương đồng của các ý kiến của các công trình đã tổng quan tác giả đã thu nhận được kết quả sau đây: a. Nhận xét chung - Từ các công trình đã tổng quan cho thấy nhiều điểm có tính gợi mở lý thú cho việc nghiên cứu luận văn. Nhìn chung có nhiều công trình đã đề cập đến vấn đề quản lý nhà nước nói chung và quản lý thuế thu nhập cá nhân nói riêng. - Nhìn chung các tác giả chưa đề cập một cách rõ ràng, thỏa đáng về bản chất của quản lý thuế thu nhập cá nhân, các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thuế thu nhập cá nhân cũng như chưa đề cập đầy đủ nội dung quản lý thuế thu nhập các nhân và đặc biệt chưa đề cập vấn đề đánh giá hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn một huyện hay một tỉnh. Thuế thu nhập cá nhân là sắc thuế có tầm quan trọng trong hệ thống thuế của mỗi quốc gia. Do đó, công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân hiệu quả là vấn đề mà nhiều nhà hoạch định chính sách, nhiều nhà nghiên cứu quan tâm. Hiện nay, đã có nhiều tài liệu, công trình nghiên cứu và công bố có liên quan đến quản lý thuế thu nhập cá nhân, tuy đã có đăng tải trên các tạp chí, sách báo, báo cáo khoa học tại các hội thảo và các báo cáo tổng kết của Trung ương và địa phương. Song, tác giả nhận thấy đối với nghiên cứu về quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn tỉnh Phú Thọ có rất ít tài liệu nêu chuyên sâu. b. Trích dẫn một số công trình khoa học tiêu biểu Tác giả xin tổng quan sâu hơn một số công trình tiêu biểu. - Tác giả Đỗ Hải Nam (2017), trong công trình nghiên cứu Quản lý thu thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, Luận văn thạc sỹ - Đại học Thương Mại đã bám sâu vào nghiên cứu thực trạng công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Từ đó, đánh giá những kết quả đạt được và đưa ra một số hạn chế cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thuế TNCN trên địa bàn. Về cơ bản, công tác quản lý thuế TNCN trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đã đạt được nhiều kết quả quan trọng và có những tác động tích cực cả về kinh 8 tế, chính trị, xã hội; ngành thuế Phú Thọ đã có nhiều biện pháp thực hiện tốt công tác quản lý thu thuế. Song trong quá trình triển khai thực hiện vẫn còn bộc lộ một số hạn chế về công tác kê khai, quyết toán thuế, công tác thanh tra, kiểm tra, tuyên truyền hỗ trợ… Để thực hiện công tác quản lý thu thuế TNCN có hiệu quả, tác giả đã đưa ra một số giải pháp như: hoàn chỉnh chính sách thuế; thực hiện tốt công cuộc cải cách hành chính thuế; cải tiến tổ chức bộ máy tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thuế; hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho các đối tượng nộp thuế, đẩy mạnh mọi hoạt động sản xuất kinh doanh thực hiện nghĩa vụ thuế; nâng cao cơ sở hạ tầng xã hội góp phần đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, từng bước hoà nhập với kinh tế khu vực và thế giới. Như vậy dựa trên nghiên cứu này, tác giả có thể kế thừa tổng quan quản lý thu thuế thu nhập trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, từ đó có thể đề ra các giải pháp hữu ích cho huyện Thanh Sơn về thu thuế thu nhập cá nhân. - Nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Tuyết Nhung (2015), Hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, Luận văn thạc sỹ Đại học kinh tế & QTKD Thái Nguyên. Nghiên cứu đã tập trung đánh giá đúng thực trạng công tác quản lý thuế TNCN đối với người có thu nhập từ tiền lương, tiền công trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Trên cơ sở đó tác giả đã đưa ra một số giải pháp phù hợp nhằm hoàn thiện hơn công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Dựa vào nghiên cứu này, tác giả có thể định hướng được cách tính thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công để nghiên cứu cho địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. - Nguyễn Thị Thùy Dương (2011), trong công trinh Quản lý thuế ở Việt Nam “ trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, Đại học Kinh tế Quốc dân. Tác giả đã chỉ ra những tác động của hội nhập kinh tế quốc tế đến quản lý thuế, bao gồm gia tăng hợp tác thuế giữa các nước, thúc đẩy cạnh tranh thuế, thay đổi chính sách thuế và quản lý thuế, đặc biệt tăng cường đối phó với hiện tượng trốn và tránh thuế quốc tế. ” Trong nhóm giải pháp của nghiên cứu, cũng đã đề cập tới vấn đề cải cách mức thuế, trong đó nhấn mạnh việc giảm bớt thuế suất và mức thuế đối với một số sắc thuế hiện hành tại Việt Nam. Với đề tài nghiên cứu về quản lý thuế nói chung đối với một số sắc thuế tại Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế, đây là một đề tài lớn, 9 nghiên cứu trong phạm vi không gian rộng, phạm vi nội dung lớn nên không thể nghiên cứu sâu cũng như đưa ra những giải pháp xác đáng cho công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân tại chi cục thuế Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. Tuy nhiên, từ nghiên cứu này tác giả có thể áp dụng đưa ra các giải pháp mang tính dài hạn và chiến lược để nâng cao hiệu quả quản lý thuế trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ phù hợp với xu thế hội nhập kinh tế hiện nay. - Nguyễn Hoàng (2014), trong Luận án tiến sỹ kinh tế với đề tài Hoàn thiện quản lý nhà nước đối với thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam, - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã khảo sát và đánh giá về những tồn tại của hệ thống thuế, ảnh hưởng của chính sách, thái độ chấp hành pháp luật của người nộp thuế cơ quan thuế tới việc tuân thủ thuế, tác giả đã chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về thuế thu nhập cá nhân. Với mong muốn giảm mức điều tiết, đơn giản hóa " chính sách, tinh giản thủ tục, minh bạch quy trình, giảm thiểu thất thu trong quản lý, nâng cao chất lượng hệ thống của bộ máy, con người. Hơn nữa, tác giả còn đưa ra những giải pháp như đề xuất lộ trình cải cách chính sách thuế thu nhập cá nhân năm 2017 và 2022 với việc điều chỉnh giảm số thuế suất, nâng ngưỡng giảm trừ gia cảnh phù hợp thông lệ quốc tế có xét đến điều kiện Việt Nam; sử dụng mô hình đánh giá tác động của việc thay đổi chính sách đến người nộp thuế; Tăng cường quản lý thu nhập của người nộp thuế, kết hợp phương thức quản lý chứng từ và quản lý dòng tiền; Ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý thuế, mở rộng và đẩy nhanh tiến độ áp dụng khai nộp thuế điện tử; Hợp nhất hệ thống cơ sở dữ liệu của các cơ quan quản lý nhà nước, kết hợp thu thuế và bảo hiểm xã hội. Từ luận án này, tác giả làm ” cơ sở nghiên cứu tổng quan về quản lý nhà nước đối với thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. - Dương Thị Duyên (2011), Hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn Hà Nội, Luận văn thạc sỹ. Tác giả đã trình bày các cơ sở lý luận về thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân; trên cơ sở đó phân tích, đánh giá công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa Hà Nội và đề ra các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn Hà Nội định hướng cho những năm tiếp theo. Từ nghiên cứu này, tác giả có thể sử dụng 10 những kinh nghiệm quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn Hà Nội có tính hiệu quả để tham khảo cho quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. - Nguyễn Thị Liên (2010), trong cuốn sách Giáo trình thuế thu nhập đã cho biết khái niệm về thuế thu nhập và các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập và thuế thu nhập cá nhân trong điều kiện Việt Nam. Rất tiếc tác giả này chưa nói tới vấn đề nâng cao thu nhập của người dân bằng con đường phát triển việc làm có thu nhập cao; nhất là chưa đề cập tới vấn đề số người có mức thu nhập thuộc diện trung lưu và thượng lưu mà những người này có ý nghĩa lớn đối với thuế thu nhập cá nhân ở nước ta. Đây có thể nói là điều rất quan trọng khi bàn về thuế thu nhập cá nhân. Các công trình tiêu biểu kể trên đã trình bày vấn đề quản lý thuế và quản lý thuế TNCN ở nhiều góc độ khác nhau. Do đó, các công trình đã giúp tác giả hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản. Tuy vậy, một số công trình được viết từ nhiều năm trước đây nên thông tin và dữ liệu chưa được cập nhật để phù hợp với bối cảnh hiện nay. Một số công trình chỉ đề cập tới công tác quản lý thuế nói chung mà chưa đi sâu vào quản lý thuế TNCN. Cũng đi vào nghiên cứu về vấn đề quản lý thuế TN CN trên địa bàn huyện Thanh Sơn tỉnh Phú Thọ, nhưng tác giả sẽ nghiên cứu về thực trạng công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân đối với các cá nhân, hộ trên địa bàn Huyện, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân tại chi cục thuế huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. 7. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận nội dung chính của luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý thuế thu nhập cá nhân. Chương 2: Thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ. 11 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN 1.1. Khái quát về thuế thu nhập cá nhân 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thuế thu nhập cá nhân 1.1.1.1. Khái niệm về thuế thu nhập cá nhân Theo Luật thuế TNCN số 26/2014/QH13 ngày 19/6/2014: “Thuế là một khoản thu của ngân sách nhà nước mang tính bắt buộc, không mang tính hoàn trả trực tiếp và được pháp luật quy định đối với các tổ chức kinh tế xã hội cũng như mọi thành viên trong xã hội.”  Căn cứ theo đối tượng đánh thuế, nghĩa là thuế đánh trên cái gì, thuế “ được chia thành: ” - Thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp ... - Thuế tài sản như thuế sử dụng tài sản nhà nước (thuế sử dụng đất nông nghiệp, thuế tài nguyên ...), thuế chuyển nhượng tài sản (thuế chuyển giao quyền sử dụng đất, thuê mua, bán các tài sản như nhà, xe cộ ...). ” - Thuế tiêu dùng đánh vào hàng hóa, dịch vụ lưu thông trên thị trường trong nước và xuất nhập khẩu như thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt... ”  Căn cứ theo tính chất chuyển giao của thuế thì thuế được chia “ thành hai loại là thuế trực thu và thuế gián thu: ” - Thuế gián thu là các thứ thuế mà người nộp thế gián tiếp nộp thuế cho người tiêu dùng, họ không phải là người chịu thuế. Đặc điểm cơ bản của thuế gián thu là được cấu thành trong giá cả hàng hóa, dịch vụ để bán ra. Ở đây có sự chuyển giao gánh nặng thuế từ người nộp thuế theo luật định sang người tiêu dùng qua cơ chế giá cả. Ở nước ta, đó là các thứ thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ... ” - Thuế trực thu là các thứ thuế trực tiếp huy động một phần thu nhập