Tài liệu Nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội việt nam 8

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌCKINH TẾ TRỊNH SƠN HỒNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐẦU TƢ QUỸ BẢO HIỂM XÃ HỘI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Hà Nội - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TRỊNH SƠN HỒNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐẦU TƢ QUỸ BẢO HIỂM XÃ HỘI VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài chính - ngân hàng Mã số: 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG ơ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ TRUNG THÀNH Hà Nội -2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và trích dẫn nêu trong Luận văn là hoàn toàn trung thực. Kết quả nghiên cứu của Luận văn chưa từng được người khác công bố trong bất kỳ công trình nào. Hà Nội, ngày 30 tháng 11 năm 2015 Tác giả Luận văn Trịnh Sơn Hồng LỜI CẢM ƠN Đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến thầy giáo hướng dẫn, Tiến sỹ Lê Trung Thành đã tận tâm giúp đỡ em hoàn thành luận văn này. Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong khoa Tài chính Ngân hàng Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện cho em hoàn thành khóa học này. Tôi xin cảm ơn Ban lãnh đạo Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã tạo điều kiện cho tôi được thu thập các số liệu cần thiết để trình bày trong luận văn. Hà Nội, ngày 30 tháng 11 năm 2015 Tác giả Luận văn Trịnh Sơn Hồng TÓM TẮT LUẬN VĂN Tên luận văn: “ Nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ Bảo hiểm xã hội Việt Nam”. Tác giả: Trịnh Sơn Hồng. Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Bảo vệ năm: 2015. Người hướng dẫn khoa học: Tiến sỹ Lê Trung Thành. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu: Mục đích: Luận văn được thực hiện với mục đích nghiên cứu tổng quan về cơ sở lý luận và thực tiễn hiệu quả đầu tư quỹ Bảo hiểm xã hội Việt Nam giai đoạn 2008 – 2014, chỉ ra những kết quả đã đạt được và những tồn tại hạn chế; phân tích nguyên nhân của các hạn chế nhằm tìm kiếm các giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư của quỹ BHXH Việt Nam trong tương lai. Nhiệm vụ: trên cơ sở khung lý thuyết về hiệu quả đầu tư quỹ Bảo hiểm xã hội, kết hợp các số liệu thu thập được, tác giả phân tích thực trạng, chỉ ra các hạn chế và nguyên nhân ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư quỹ BHXH Việt Nam trong giai đoạn 2008-2014, để từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ. Những đóng góp mới của luận văn: Luận văn tiếp cận vấn đề hiệu quả đầu tư quỹ BHXH theo hướng mới đó là phải thỏa mãn được các yêu cầu về an toàn, sinh lợi và thanh khoản. Phân tích thực trạng hiệu quả hoạt động đầu tư tăng trưởng quỹ BHXH Việt Nam giai đoạn 2008-2014 (các số liệu được tác giả sử dụng trong luận văn đều là những số liệu được cập nhật mới). Qua đó đánh giá được những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân của các hạn chế đó trong hoạt động đầu tư tăng trưởng quỹ BHXH Việt Nam. Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ BHXH Việt Nam trong tương lai. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Kí hiệu Nguyên nghĩa 1 BHXH Bảo hiểm xã hội 2 BHYT Bảo hiểm y tế 3 TNLĐ- Tai nạn lao động, bệnh BNN nghề nghiệp 4 BHTM Bảo hiểm thương mại 5 CSTT Chính sách tiền tệ 6 DN Doanh nghiệp 7 NSNN Ngân sách nhà nước 8 NVĐT Nguồn vốn đầu tư 9 QĐ Quyết định 10 TTCK Thị trường chứng khoán 11 NHTM Ngân hàng thương mại 12 CPI Chỉ số giá tiêu dùng 13 GDP Tổng sản phẩm quốc nội i DANH MỤC BẢNG BIỂU TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Bảng Nội dung Bảng Cân đối thu- chi quỹ BHXH bắt buộc giai đoạn 2008 - 3.1 Bảng 3.2 Bảng 3.3 Bảng 3.4 Bảng 3.5 Bảng 3.6 Bảng 3.7 Bảng 4.1 Bảng 4.2 Bảng 4.3 2014 Cân đối thu - chi Quỹ BHXH tự nguyện giai đoạn 2008 2014 Cân đối thu - chi Quỹ BHXH tự nguyện giai đoạn 2008 2014 Đầu tư bảo toàn tăng trưởng Quỹ BHXH giai đoạn 20082014 Trang 58 59 60 62 Bảng hệ số k qua các năm 64 Tăng trưởng NAV quỹ đầu tư vào Việt Nam năm 2014 67 Tăng trưởng GDP của kinh tế thế giới giai đoạn 2010 2015 Dự báo tốc độ tăng dân số, GDP và CPI theo các kịch bản đến 2020 Hệ số Bêta theo ngành của Việt Nam Quý II/2014 Cơ cấu danh mục đầu tư đề xuất cho các kịch bản giả định của nền kinh tế trong giai đoạn 2016-2020 ii 74 83 85 89 DANH MỤC HÌNH VẼ TT Hình Nội dung 1 Hình 1.1 Mô hình bảo hiểm xã hội 8 2 Hình 1.2 Sơ đồ dòng tài chính của Quỹ BHXH 10 3 Hình 1.3 Rủi ro hệ thống và rủi ro phi hệ thống 35 4 Hình 2.1 Sơ đồ nghiên cứu 46 5 Hình 3.1 6 Hình 3.2 7 Hình 3.3 8 Hình 3.4 9 Hình 4.1 10 Hình 4.2 Tăng trưởng tổng tài sản đầu tư quỹ BHXH Việt Nam 2008-2014 Thay đổi tỷ trọng vốn đầu tư của quỹ BHXH Việt Nam vào các loại tài sản trong giai đoạn 2008-2014 Biến thiện của hệ số k giai đoạn 2008 - 2014 Tương quan tỷ lệ lãi đầu tư bình quân của Quỹ BHXH và chỉ số lạm phát Cơ cấu danh mục đầu tư đề xuất cho quỹ BHXH trong kịch bản nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng yếu Cơ cấu danh mục đầu tư đề xuất cho quỹ BHXH trong kịch bản nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng tốt iii Trang 63 64 65 67 90 90 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong quá trình hoạt động, các nguồn thu của Bảo hiểm xã hội (BHXH) bao gồm thu do các đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động, đóng góp của Nhà nước trong một số trường hợp và các nguồn thu hợp pháp khác. Các nguồn thu này khi đưa vào quỹ BHXH có một bộ phận được chi dùng ngay (cho các trợ cấp BHXH ngắn hạn); nhưng phần lớn dùng để chi trả cho các trợ cấp BHXH dài hạn mà tính từ khi đóng phải hàng chục năm sau mới phải chi (nếu tính riêng cho một người). Đối với những hệ thống BHXH tại các quốc gia có dân số trẻ như Việt Nam, số người đóng góp hiện tại lớn hơn nhiều so với số người hưởng BHXH hiện tại, thì số tiền chưa được dùng ngay là rất lớn. Đây được gọi là phần nhàn rỗi tương đối của quỹ BHXH. Theo quy luật tiền tệ, phần nhàn rỗi của quỹ BHXH không được để đóng băng mà phải được đưa vào lưu thông, phải được đầu tư để tránh những rủi ro về tiền tệ như lạm phát và các rủi ro khác. Do vậy, đầu tư trước hết là để bảo toàn giá trị của phần vốn này. Mặt khác, phần sinh lời thực tế (sau khi đã điều chỉnh tỷ lệ lạm phát) sẽ làm tăng quy mô của quỹ BHXH, góp phần cải thiện các trợ cấp BHXH gồm cả trợ cấp dài hạn và trợ cấp ngắn hạn. Do thiết kế kỹ thuật, có tính tới yếu tố thu nhập hiện thời của người lao động, nên phí BHXH chỉ là phí tối thiểu. Nếu tính riêng cho một người lao động thì phần đóng góp không đủ chi trả cho họ từ sau khi nghỉ hưu cho đến khi họ chết. Chính vì vậy, trong kỹ thuật tính phí BHXH phải dựa trên số đông và có tính đến các yếu tố đầu tư. Nếu không đầu tư tăng trưởng thì quỹ BHXH không thể chi dùng đủ cho tương lai, trong khi nhu cầu thụ hưởng của người lao động ngày càng cao theo thời gian (trợ cấp được hưởng tính trên cơ sở thu nhập và mức sống dân cư khi hưởng). Để hạn chế rủi ro, cơ quan BHXH thường lựa chọn một số hình thức đầu tư theo quy định của pháp luật trên cơ sở các nguyên tắc đầu tư là an toàn, sinh lợi, có tính thanh khoản và đạt lợi ích kinh tế xã hội. 4 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Tài Liệu Tiếng Việt 1. Bộ Tài chính, 2012. Thông tư số 113/2012/TT-BTC về Quy định chi tiết về hoạt động đầu tư để bảo toàn và tăng trường các quỹ bảo hiểm do Bảo hiểm xã hội Việt Nam quản lý. Hà Nội, tháng 7 năm 2012. 2. Phan Thị Cúc, 2009. Giáo trình nguyên lý bảo hiểm. Hà Nội:NXB Thống kê. 3. Nguyễn Văn Định, 2009. Giáo trình quản trị kinh doanh bảo hiểm. Hà Nội: NXB Thống kê. 4. Phạm Thị Định, 2004. Hoạt động đầu tư tại các doanh nghiệp bảo hiểm nhà nước tại Việt Nam. Luận án Tiến sĩ. Trường ĐH Kinh tế quốc dân. 5. Đoàn Trung Kiên, 2005. Giải pháp hoàn thiện và phát triển hoạt động đầu tư tại các công ty bảo hiểm ở Việt Nam. Luận án Tiến sĩ. Trường ĐH Kinh tế TP. Hồ Chí Minh. 6. Trịnh Chi Mai, 2013. Hiệu quả hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam. Luận án Tiến sĩ. Trường ĐH Kinh tế quốc dân. 7. Quốc hội, 2006. Luật Bảo hiểm xã hội số 71/2006/QH11. Hà Nội, tháng 6 năm 2006. 8. Quốc hội, 2014. Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2016). Hà Nội, tháng 1 năm 2016. 9. Đỗ Văn Sinh, 2000. Cơ sở khoa học xây dựng mô hình và cơ chế hoạt động của tổ chức đầu tư tăng trưởng quỹ bảo hiểm xã hội. Công trình nghiên cứu. Bảo hiểm xã hội Việt Nam. 10. Võ Thành Tâm, 2005. Giáo trình Bảo hiểm xã hội. TP.Hồ Chí Minh: NXB Giáo dục. 11. Nguyễn Trọng Thản, 2004. Giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội ở Việt nam. Luận án Tiến sĩ. Trường ĐH Kinh tế quốc dân. 5 12. Nguyễn Thị Huyền Thu, 2007. Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư tăng trưởng Quỹ BHXH Việt Nam trong thời gian tới. Luận văn Cử nhân. Trường ĐH Kinh tế quốc dân. 13. Thủ tướng Chính phủ, 2011. Quyết định số 04/2011/QĐ-TTg về việc Quản lý tài chính đối với BHXH Việt Nam. Hà Nội, tháng 1 năm 2011. Tài Liệu Tiếng Anh 14. Boleat, 1998. The insurance industry and the financial services authority. London. 15. Frederic Mishkin, 1994. Economics of Money, Banking, and Financial Markets. New York. 16. Karl, Holzheu and Raturi, 2003. Capital Markets and Insurance Sycles. United Kingdom: Publisher MCB UP Ltd. 17. Masters and Dupont, 2003. Insurance companies: walking up to international standards. United Kingdom: Publisher MCB UP Ltd. 18. Pablo Fernandez, Javier Aguirreamalloa and Luis Corresm, 2012. Market Risk Premium used in 82 countries in 2012. IESE Business School University of Navarra. Website: 19. http://www.baohiemxahoi.gov.vn/ 20. http://div.gov.vn 21. http://www.ssa.gov/ 6