Tài liệu Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh tại công ty cổ phần điện tử biên hòa

MUÏC LUÏC MÔÛ ÑAÀU ..................................................................................................... trang i CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ ........................ 9 VAØ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH .................................................................................... 9 1.1. Moät soá vaán ñeà veà hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ..............................................................................9 1.1.1. Khaùi nieäm ........................................................................................................9 1.1.2. Baûn chaát hoäi nhaäp kinh teá quoác teá .................................................................10 1.1.3. Tính taát yeáu cuûa hoäi nhaäp kinh teá quoác teá .....................................................10 1.1.4 Nhöõng vaán ñeà ñaët ra trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ....................12 1.2. Vaán ñeà caïnh tranh vaø naêng löïc caïnh tranh ..............................................................................13 1.2.1. Khaùi nieäm veà caïnh tranh ...............................................................................13 1.2.2. Naêng löïc caïnh tranh ngaønh/doanh nghieäp vaø söï phaùt trieån ...........................14 1.2.3. Caùc tieâu thöùc ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh ngaønh haøng khoâng..................15 1.2.4. Moâi tröôøng caïnh tranh .................................................................................18 1.2.5 Caùc chieán löôïc caïnh tranh thò tröôøng .............................................................20 1.3. Vaán ñeà naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh vaän taûi haøng khoâng trong xu theá hoäi nhaäp ....................................................................................................................................23 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG VAØ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA VIETNAM AIRLINES .............................................................................. 25 2.1. Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa Vietnam Airlines..........................................................25 2.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng vaø naêng löïc caïnh tranh cuûa Vietnam Airlines .....................................26 2.2.1. Thò tröôøng ......................................................................................................26 2.2.2. Saûn löôïng vaän chuyeån haønh khaùch töø naêm 1996-2004 .................................28 2.2.3. Saûn löôïng vaän chuyeån haøng hoùa töø naêm 1996-2004......................................30 2.2.4. Doanh thu......................................................................................................31 2.3. Naêng löïc caïnh tranh cuûa VNA ................................................................................................32 2.3.1. Ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh VNA thoâng qua tieàm naêng.............................32 2.3.2 Ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh VNA thoâng qua phöông thöùc caïnh tranh ......36 2.3.3 Phaân tích moâi tröôøng caïnh tranh ...................................................................41 2.4. Nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc ñoái vôùi VNA trong xu theá hoäi nhaäp ...........................................51 2.4.1 Cô hoäi..............................................................................................................51 2.4.2. Thaùch thöùc .....................................................................................................51 CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NHAÈM NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA VIETNAM AIRLINES TRONG XU THEÁ HOÄI NHAÄP 3.1 Xaây döïng muïc tieâu 2005-2010……………………………………………………………………………………………46 3.1.1 Saûn löôïng vaän chuyeån haønh khaùch ...............................................................54 3.1.2 Saûn löôïng vaän taûi haøng hoùa .........................................................................55 3.1.3. Chæ tieâu doanh thu giai ñoaïn 2005-2010 .......................................................55 3.1.4. Chæ tieâu chaát löôïng........................................................................................56 3.2 Ñònh höôùng chieán löôïc naâng cao naêng löïc caïnh tranh VNA giai ñoaïn 2006-2010........ 56 3.3. Giaûi phaùp thöïc hieään chieán löôïc ..............................................................................................58 3.3.1 Naâng cao caùc yeáu toá tieàm naêng cho caïnh tranh.............................................58 3.3.2 Taêng cöôøng aùp duïng phöông thöùc caïnh tranh ................................................62 3.3.3 Xaây döïng keá hoaïch hoäi nhaäp .........................................................................65 3.3.4 Giaûi phaùp khaùc ...............................................................................................66 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ….. …. 59 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC CHÖÕ VIEÁT TAÉT AAPA: Association of Asia Pacific Airlines: Hieäp hoäi caùc haõng haøng khoâng Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông APEC: Asia Pacific Economic Cooperation: Dieãn ñaøn hôïp taùc kinh teá chaâu AÙ-Thaùi Bình Döông ASEAN: Association of Southeast Asian Nations: Hieäp hoäi caùc quoác gia Ñoâng nam AÙ CLMV: Tieåu vuøng goàm Campuchia , Laøo, Mieán ñieän , Vieät nam FFP: Frequent Flyer Priority: Chöông trình Khaùch haøng thöôøng xuyeân HKDDVN: Haøng khoâng daân duïng Vieät Nam IATA: International Air Transport Association: Hieäp hoäi caùc haõng vaän chuyeån theá giôùi ICAO: International Civil Aviation Organization, Toå chöùc haøng khoâng daân duïng theá giôùi IMF: International Monetary Fund: Quyõ tieàn teä Quoác teá TCTHKVN: Toång coâng ty Haøng khoâng Vieät Nam VNA: Vietnam Airlines: Haõng haøng khoâng quoác gia Vieät Nam WTO: World trade organization: Toå chöùc thöông maïi theá giôùi THOÁNG KEÂ BAÛNG SOÁ LIEÄU, BIEÅU ÑOÀ VAØ PHUÏ LUÏC SÖÛ DUÏNG TRONG LUAÄN VAÊN Danh muïc caùc baûng soá lieäu Baûng 2.1: Saûn löôïng vaän chuyeån haønh khaùch VNA giai ñoaïn 1996-2004 Baûng 2.2: Saûn löôïng vaän chuyeån haønh khaùch quoác teá VNA 1996-2004 Baûng 2.3: Saûn löôïng vaän chuyeån haøng hoùa VNA 1996-2004 Baûng 2.4: Saûn löôïng vaän chuyeån haønh hoùa quoác teá VNA 1996-2004 Baûng 2.5: Doanh thu VNA giai ñoaïn 1996-2004 Baûng 2.6: Chæ soá veà cô caáu taøi chính VNA Baûng 2.7: Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá Vieät Nam vaø VNA 1997-2004 Baûng 2.8: So saùnh moät soá chæ tieâu cuûa caùc haõng haøng khoâng trong khu vöïc chaâu AÙ Baûng 2.9: Ma traän hình aûnh caïnh tranh cuûa VNA vôùi moät soá haõng trong khu vöïc Baûng 2.10: Cô caáu haønh khaùch theo muïc ñích chuyeán ñi cuûa VNA Baûng 3.1: Döï baùo thò tröôøng vaän taûi haønh khaùch VNA giai ñoaïn 2005-2010 Baûng 3.2: Döï baùo thò tröôøng vaän taûi haøng hoùa VNA giai ñoaïn 2005-2010 Baûng 3.3: Keá hoaïch kinh doanh VNA giai ñoaïn 2005-2010 Baûng 3.4: Ma traän SWOT cuûa VNA Danh muïc caùc bieåu ñoà Hình 2.1: Thò phaàn vaän chuyeån haønh khaùch quoác teá Hình 2.2: Bieåu ñoà saûn löôïng vaän chuyeån haønh khaùch cuûa VNA 1996-2004 Hình 2.3: Bieåu ñoà saûn löôïng vaän chuyeån haøng hoùa cuûa VNA 1996-2004 Hình 2.4: Thò phaàn vaän chuyeån haøng hoùa quoác teá Hình 2.5: Toác ñoä phaùt trieån doanh thu qua caùc thôøi kyø Hình 2.6: Toác ñoä taêng tröôûng GDP vaø VNA giai ñoaïn 1997-2004 Hình 2.7: Cô caáu haønh khaùch VNA Danh muïc caùc phuï luïc Phuï luïc 2A: Cô caáu toå chöùc Toång coâng ty Haøng khoâng Vieät Nam Phuï luïc 2B: Tình hình hoaït ñoäng cuûa VNA giai ñoaïn 1996-2004 Phuï luïc 2C: Moät soá chæ tieâu chuû yeáu cuûa caùc haõng haøng khoâng trong khu vöïc Phuï luïc 2D: Cô caáu chi phí cuûa moät soá haõng haøng khoâng quoác teá Phuï luïc 3A: Döï baùo hoaït ñoäng kinh doanh VNA 2005-2010 Phuï luïc 3B: Baûng toång hôïp döï baùo haønh khaùch quoác teá Phuï luïc 4: Caùc cam keát thöông maïi dòch vuï cuûa Vieät Nam Phuï luïc 5: Danh saùch caùc haõng haøng khoâng quoác teá hoaït ñoäng taïi Vieät Nam MÔÛ ÑAÀU 1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø moät xu theá khaùch quan troïng theá giôùi ngaøy nay. Khoâng moät quoác gia naøo coù theå phaùt trieån ñöôïc neáu khoâng tham gia vaøo quaù trình naøy. Ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån vaø keùm phaùt trieån (trong ñoù coù Vieät Nam) thì hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø con ñöôøng toát nhaát ñeå ruùt ngaén söï tuït haäu so vôùi caùc nöôùc khaùc vaø coù ñieàu kieän phaùt huy hôn nhöõng lôïi theá so saùnh cuûa mình trong phaân coâng lao ñoäng vaø hôïp taùc quoác teá. Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc ta ñaõ nhaán maïnh quan ñieåm ”Chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø khu vöïc theo tinh thaàn phaùt huy toái ña noäi löïc, ñoàng thôøi tranh thuû nguoàn löïc beân ngoaøi ñeå phaùt trieån nhanh, coù hieäu quaû vaø beàn vöõng …“ (1) . Nhö vaäy, Ñaûng khaúng ñònh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø moät boä phaän trong toång theå ñoåi môùi – hoäi nhaäp – phaùt trieån vaø taêng tröôûng beàn vöõng cuûa nöôùc ta. Ngaønh haøng khoâng ñöôïc xem laø moät ngaønh kinh teá - kyõ thuaät coù vai troø quan troïng trong phaùt trieån neàn kinh teá vaø baûo veä an ninh quoác phoøng cuûa moãi quoác gia. Trong xu höôùng hoäi nhaäp mang tính toaøn caàu ngaøy nay, söï phaùt trieån cuûa ngaønh khoâng nhöõng coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá maø coøn goùp phaàn quan troïng trong tieán trình hoäi nhaäp neàn kinh teá quoác gia vaøo neàn kinh teá theá giôùi. Töø nhöõng nhaän thöùc treân thì vieäc hoäi nhaäp quoác teá theo höôùng töï do hoùa vaän taûi haøng khoâng laø nhu caàu cuûa Haøng khoâng daân duïng Vieät Nam. Chæ coù hoäi nhaäp môùi ñaûm baûo cho ngaønh Haøng khoâng giöõ vöõng vò trí, vai troø cuûa mình trong neàn kinh teá quoác daân, thuùc ñaåy söï lôùn maïnh cuûa haõng Haøng khoâng quoác gia Vieät Nam. Chính hoäi nhaäp ñang ñöa laïi cho caùc quoác gia trong ñoù coù Vieät Nam (1) Nghò quyeát 07-NQ/W ngaøy 27/11/2001 – Boä Chính trò nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc khoâng nhoû. Moät trong nhöõng thaùch thöùc lôùn nhaát ñoái vôùi Vieät Nam hieän nay laø söùc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp vaø haøng hoùa raát yeáu. Rieâng ñoái vôùi ngaønh vaän taûi haøng khoâng, do ñaëc thuø hoaït ñoäng treân phaïm vi quoác teá neân phaûi chòu söùc eùp caïnh tranh gay gaét vaø tröïc tieáp hôn nhöõng ngaønh kinh teá khaùc. Vôùi söï haïn cheá veà nguoàn löïc taøi chính, tính chuyeân nghieäp trong kinh doanh vaø chaát löôïng saûn phaåm dòch vuï, Haøng khoâng Vieät Nam khoâng deã daøng trong cuoäc caïnh tranh vôùi caùc haõng haøng khoâng quoác teá treân caùc thò tröôøng nöôùc ngoaøi. Vì vaäy, naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh vaän taûi haøng khoâng chính laø yeáu toá quyeát ñònh söï thaønh coâng cuûa quaù trình hoäi nhaäp cuûa ngaønh. Xuaát phaùt töø nhöõng nhaän thöùc treân, ñeà taøi “Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Vietnam Airlines trong xu theá hoäi nhaäp” ñöôïc hình thaønh. 2. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Moät laø: Nghieân cöùu lyù luaän vaø thöïc tieãn veà vaán ñeà hoäi nhaäp kinh teá quốc tế vaø naêng löïc caïnh tranh. Hai laø: Ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng cuõng nhö naêng löïc caïnh tranh cuûa Vietnam Airlines so saùnh vôùi moät soá haõng trong khu vöïc ñeå töø ñoù ruùt ra maët maïnh maët yeáu cuûa doanh nghieäp, cuõng nhö nhaän ñònh cô hoäi vaø thaùch thöùc trong quùa trình hoäi nhaäp. Ba laø: Ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån ngaønh haøng khoâng vaø ñeà ra moät soá giaûi phaùp ñeå naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Vietnam Airlines trong xu theá hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. 3. GIÔÙI HAÏN NGHIEÂN CÖÙU Ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Vietnam Airlines (vì hoaït ñoäng cuûa haõng chieám 86% qui moâ hoaït ñoäng cuûa toaøn ngaønh vaän taûi haøng khoâng) töø naêm 1996 ñeán nay vaø nhöõng ñònh höôùng, giaûi phaùp cho giai ñoaïn phaùt trieån 2006-2010. Caùc giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh laø cho Vietnam Airlines chöù khoâng phaûi toaøn ngaønh vaän taûi haøng khoâng. 4. YÙ NGHÓA CUÛA ÑEÀ TAØI Veà maët thöïc tieãn: Ñeà taøi laø taøi lieäu tham khaûo cho caùc cô quan ñôn vò coù lieân quan trong vieäc ñöa ra caùc giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh vaän taûi haøng khoâng Vieät Nam trong xu höôùng töï do hoùa baàu trôøi. Veà maët lyù luaän: Goùp phaàn boå sung vaøo lyù thuyeát caïnh tranh thò tröôøng veà quaûn lyù chieán löôïc cuûa caùc doanh nghieäp lôùn trong quaù trình hoäi nhaäp kinh tế quoác teá töø nhöõng thöïc tieãn cuûa Vieät Nam noùi chung vaø ngaønh haøng khoâng noùi rieâng. 5. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Cô sôû lyù thuyeát cho vieäc nghieân cöùu laø caùc lyù thuyeát veà hoäi nhaäp kinh teá quốc tế, naêng löïc caïnh tranh, quaûn trò chieán löôïc vaø caùc moân khoa hoïc coù lieân quan. Vieäc thu thaäp soá lieäu ñöôïc tieán haønh thoâng qua caùc cô quan chuyeân ngaønh, caùc baøi baùo, caùc baùo caùo nghieân cöùu... Treân cô sôû caùc thoâng tin thu thaäp ñöôïc vaø vaän duïng lyù thuyeát ñaõ hoïc, taäp trung phaân tích moâi tröôøng, phaân tích noäi löïc cuûa ngaønh ñeå thaáy ñöôïc maët maïnh, maët yeáu, caùc cô hoäi vaø thaùch thöùc vaø ñaùnh giaù ñöôïc thöïc traïng khaû naêng caïnh tranh cuûa Vietnam Airlines. Töø ñoù ñònh höôùng chieán löôïc vaø ñeà ra caùc bieän phaùp ñeå naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Vietnam Airlines. Caùc phöông phaùp nghieân cöùu ñöôïc söû duïng trong ñeà taøi laø phöông phaùp moâ taû, phaân tích-toång hôïp, thoáng keââ, so saùnh, phöông phaùp chuyeân gia... 6. KEÁT CAÁU CUÛA ÑEÀ TAØI Ngoaøi phaàn môû ñaàu, muïc luïc, danh muïc taøi lieäu tham khaûo, phaàn phuï luïc, luaän vaên bao goàm: 3 chöông, 60 trang. Chöông 1: Cô sôû lyù luaän veà hoäi nhaäp kinh teá quốc tế vaø naêng löïc caïnh tranh. Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng vaø naêng löïc caïnh tranh cuûa Vietnam Airlines. Chöông 3:Moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Vietnam Airlines trong xu theá hoäi nhaäp. CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ VAØ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH 1.1. Moät soá vaán ñeà veà hoäi nhaäp kinh teá quoác teá 1.1.1. Khaùi nieäm Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø moät thuaät ngöõ ñaõ xuaát hieän trong vaøi thaäp kyû gaàn ñaây vaø coù nhieàu caùch hieåu khaùc nhau veà hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Coù loaïi yù kieán cho raèng: Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø söï phaûn aùnh quaù trình caùc theå cheá quoác gia tieán haønh xaây döïng, thöông löôïng, kyù keát vaø tuaân thuû caùc cam keát song phöông, toaøn caàu ngaøy caøng ña daïng hôn, cao hôn vaø ñoàng boä hôn trong caùc lónh vöïc ñôøi soáng kinh teá quoác gia vaø quoác teá. YÙ kieán khaùc cho raèng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø quaù trình loaïi boû daàn caùc haøng raøo thöông maïi quoác teá, thanh toaùn quoác teá vaø di chuyeån caùc nhaân toá saûn xuaát giöõa caùc nöôùc. Caùc taùc giaû chuû bieân cuoán: “Vieät Nam hoäi nhaäp kinh teá trong xu theá toaøn caàu hoùa vaán ñeà vaø giaûi phaùp” (NXB chính trò QG, naêm 2002) ñaõ ñöa ra ñònh nghóa “Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø quaù trình chuû ñoäng gaén keát neàn kinh teá thò tröôøng cuûa töøng nöôùc vôùi kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi thoâng qua caùc noã löïc töï do hoaù vaø môû cöûa treân caùc caáp ñoä ñôn phöông, song phöông vaø ña phöông”. Nhö vaäy, hoäi nhaäp kinh teá quoác teá thöïc söï laø söï chuû ñoäng tham gia vaøo quaù trình toaøn caàu hoùa, khu vöïc hoùa. - Veà hình thöùc hoäi nhaäp coù caùc hình thöùc nhö: ñôn phöông, song phöông, ña phöông. - Veà phöông thöùc hoäi nhaäp coù caùc phöông thöùc: Khu vöïc maäu dòch töï do, Lieân minh thueá quan, Thò tröôøng chung, Lieân minh kinh teá, Lieân minh tieàn teä, Lieân minh toaøn dieän. Beân caïnh ñoù giöõa caùc quoác gia coøn coù caùc thoûa thuaän nhö : Thoûa thuaän thöông maïi öu ñaõi, Thoûa thuaän thöông maïi tö do töøng phaàn. Caùc bieän phaùp chuû yeáu ñeå thöïc hieän hoäi nhaäp kinh teá quoác teá: Ñaøm phaùn caét giaûm thueá quan; Giaûm, loaïi boû haøng raøo phi thueá quan; Giaûm bôùt caùc haïn cheá ñoái vôùi caùc dòch vuï; Giaûm bôùt trôû ngaïi ñoái vôùi ñaàu tö quoác teá; Ñieàu chænh caùc chính saùch thöông maïi khaùc; Trieån khai caùc hoaït ñoäng vaên hoùa, giaùo duïc, y teá… coù tính chaát toaøn caàu. 1.1.2. Baûn chaát hoäi nhaäp kinh teá quoác teá - Laø söï ñan xen, gaén boù vaø phuï thuoäc laãn nhau giöõa caùc neàn kinh teá quoác gia vaø neàn kinh teá theá giôùi. Noù laø quaù trình vöøa hôïp taùc ñeå phaùt trieån, vöøa ñaáu tranh ñaëc bieät laø ñaáu tranh cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån ñeå baûo veä lôïi ích cuûa mình, choáng laïi aùp ñaët phi lyù cuûa caùc cöôøng quoác kinh teá vaø coâng ty xuyeân quoác gia. - Laøø quaù trình xoùa boû töøng böôùc vaø töøng phaàn caùc raøo caûn veà thöông maïi vaø ñaàu tö giöõa caùc quoác gia theo höôùng töï do hoùa kinh teá. - Taïo thuaän lôïi môùi cho caùc doanh nghieäp trong saûn xuaát kinh doanh, maët khaùc buoäc caùc doanh nghieäp phaûi coù nhöõng ñoåi môùi ñeå naâng cao söùc caïnh tranh treân thöông tröôøng. - Taïo thuaän lôïi cho vieäc thöïc hieän caùc coâng cuoäc caûi caùch ôû caùc quoác gia nhöng ñoàng thôøi cuõng laø yeâu caàu, söùc eùp ñoái vôùi caùc quoác gia trong vieäc ñoåi môùi vaø hoaøn thieän theå cheá kinh teá, ñaëc bieät laø chính saùch vaø phöông thöùc quaûn lyù vó moâ. - Laø taïo döïng caùc nhaân toá môùi vaø ñieàu kieän môùi cho söï phaùt trieån cuûa töøng quoác gia vaø coäng ñoàng quoác teá treân cô sôû trình ñoä phaùt trieån ngaøy caøng cao vaø hieän ñaïi cuûa löïc löôïng saûn xuaát. - Laø söï khôi thoâng caùc doøng chaûy nguoàn löïc trong vaø ngoaøi nöôùc taïo ñieàu kieän môû roäng thò tröôøng chuyeån giao coâng ngheä vaø kinh nghieäm quaûn lyù. 1.1.3. Tính taát yeáu cuûa hoäi nhaäp kinh teá quoác teá Tröôùc ñaây tính chaát xaõ hoäi hoùa cuûa quaù trình saûn xuaát môùi chæ lan toûa beân trong phaïm vi bieân giôùi cuûa töøng quoác gia. Noù gaén quaù trình saûn xuaát, kinh doanh rieâng leû laïi vôùi nhau hình thaønh caùc taäp ñoaøn kinh teá quoác gia. Qua đñoù, quan heä sôû höõu veà tö lieäu saûn xuaát ñaõ coù söï thay ñoåi ñaùng keå, daãn ñeán hình thaønh neân sôû höõu hoãn hôïp. Töø ñoù vieäc ñaùp öùng yeâu caàu veà qui moâ voán lôùn cho saûn xuaát kinh doanh ngaøy caøng thuaän lôïi hôn. Ngaøy nay, moät maët, do trình ñoä phaùt trieån cao cuûa löïc löôïng saûn xuaát laøm cho tính chaát xaõ hoäi hoùa cuûa chính noù caøng vöôït ra khoûi phaïm vi bieân giôùi quoác gia, lan toûa sang caùc quoác gia khu vöïc vaø theá giôùi. Maët khaùc, töï do hoùa thöông maïi cuõng ñang trôû thaønh xu höôùng taát yeáu vaø ñöôïc xem laø nhaân toá quan troïng thuùc ñaåy buoân baùn giao löu giöõa caùc nöôùc, thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá vaø naâng cao möùc soáng cuûa moïi quoác gia. Chính vì vaäy, haàu heát caùc quoác gia treân theá giôùi theo ñònh höôùng phaùt trieån cuûa mình ñeàu ñieàu chænh caùc chính saùch theo höôùng môû cöûa, giaûm vaø tieán tôùi dôõ boû caùc raøo caûn thöông maïi, taïo ñieàu kieän cho vieäc löu chuyeån caùc nguoàn löïc vaø haøng hoùa tieâu duøng giöõa caùc quoác gia ngaøy caøng thuaän lôïi vaø thoâng thoaùng hôn. Trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, caùc quoác gia duø phaùt trieån ñeán ñaâu cuõng khoâng theå ñaùp öùng taát caû nhu caàu cuûa chính mình. Trình ñoä phaùt trieån ngaøy caøng cao caøng phuï thuoäc nhieàu hôn vaøo thò tröôøng theá giôùi - ñaây laø vaán ñeà coù tính qui luaät. Quoác gia naøo chaäm treã hoäi nhaäp kinh teá quoác teá thöôøng phaûi traû giaù baèng chính söï tuït haäu cuûa mình vaø gaëp phaûi nhöõng khoù khaên lôùn trong quan heä giao dòch: - Söï phaân bieät ñoái xöû: caùc quoác gia khoâng laø thaønh vieân cuûa moät toå chöùc hoaëc moät khoái kinh teá seõ khoâng ñöôïc höôûng öu ñaõi veà thueá, ñieàu kieän khi vay voán, thuû tuïc khaùc….vaø ñieàu naøy seõ aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa quoác gia ñoù treân thò tröôøng. - Quan heä qua laïi coù lôïi cho caû hai beân: caùc thaønh vieân trong cuøng khoái, cuøng khu vöïc seõ ñöôïc höôûng caùc lôïi ích töông ñöông nhau khi quan heä giao dòch, khoâng coù tình traïng thoân tính, aùp ñaët laãn nhau. Xu theá khaùch quan naøy baét nguoàn töø qui luaät phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát vaø phaân coâng lao ñoäng quoác teá: toaøn caàu hoùa kinh teá laø moät giai ñoaïn môùi cuûa quoác teá hoùa saûn xuaát vaø trôû thaønh xu theá quan troïng nhaát trong phaùt trieån cuûa neàn kinh teá theá giôùi ñaàu theá kyû 21. 1.1.4 Nhöõng vaán ñeà ñaët ra trong ñieàu kieän hoäi nhaäp kinh teá quoác teá Thöù nhaát: Quaù trình quoác teá hoùa dieãn ra maïnh meõ treân toaøn theá giôùi, theå hieän: - Thò tröôøng caïnh tranh mang tính toaøn caàu. Gia taêng töông taùc kinh teá giöõa caùc quoác gia, ñem laïi cho neàn kinh teá theá giôùi moät caáu truùc môùi-caáu truùc maïng löôùi. Trong ñoù caùc neàn kinh teá quoác gia, caùc coâng ty ñan keát chaët cheõ vôùi nhau, phuï thuoäc vaøo söï phaùt trieån cuûa nhau vôùi möùc ñoä ngaøy caøng cao. - Chuû theå caïnh tranh ngaøy caøng ña daïng. Coâng ty xuyeân quoác gia phaùt trieån chöa töøng coù trong lòch söû vaø ñoùng vai troø heát söùc quan troïng thuùc ñaåy xu theá toaøn caàu hoùa vaø khu vöïc hoùa. Caùc cuoäc caïnh tranh vaø saùt nhaäp caùc taäp ñoaøn lôùn dieãn ra gay gaét vaø quyeát lieät vôùi qui moâ lôùn. - Töï do hoùa taøi chính ngaøy caøng cao: quaù trình toaøn caàu hoùa noåi leân xu höôùng lieân keát kinh teá daãn ñeán söï ra ñôøi cuûa caùc toå chöùc kinh teá , taøi chính vaø thöông maïi quoác teá nhö WTO, IMF, WB , EU, ASEAN… Thoâng qua caùc toå chöùc naøy, qui moâ löu thoâng voán quoác teá lôùn chöa töøng thaáy, toác ñoä taêng tröôûng maäu dòch theá giôùi vöôït xa toác ñoä taêng tröôûng kinh teá. Thöù hai: Cuoäc caùch maïng khoa hoïc – kyõ thuaät - coâng ngheä dieãn ra vôùi toác ñoä chöa töøng coù, coát loõi laø coâng ngheä thoâng tin. Döôùi taùc ñoäng cuûa tieán boä khoa hoïc coâng ngheä, söï thay ñoåi veà tính chaát vaø söï phaùt trieån veà trình ñoä cuûa löïc löôïng saûn xuaát, phöông thöùc saûn xuaát coù thay ñoåi cô baûn, chi phí giao dòch giaûm ñaùng keå, thôøi gian vaø khoaûng caùch giao dòch ngaøy caøng ñöôïc thu heïp. Nhieàu coâng ngheä môùi quan troïng nhö coâng ngheä vaät lieäu, coâng ngheä naêng löôïng, coâng ngheä haøng khoâng vuõ truï môû ra nhöõng tieàm naêng môùi cho phaùt trieån kinh teá. Thöù ba: Quaù trình toaøn caàu hoùa vaø söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc – kyõ thuaät – coâng ngheä ñaõ daãn ñeán söï thay ñoåi nhanh choùng cuûa moâi tröôøng kinh doanh. Ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, caùc doanh nghieäp phaûi luoân thích öùng vôùi söï thay ñoåi cuûa moâi tröôøng. 1.2. Vaán ñeà caïnh tranh vaø naêng löïc caïnh tranh 1.2.1. Khaùi nieäm veà caïnh tranh Caïnh tranh laø moät trong nhöõng ñaëc tröng cô baûn vaø laø ñoäng löïc phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thò tröôøng. Trong kinh teá thò tröôøng, ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, caùc doanh nghieäp phaûi noã löïc ñaùp öùng nhu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng thoâng qua caùc bieän phaùp nhö caûi tieán kyõ thuaät, naâng cao chaát löôïng, taïo ra giaù trò taêng theâm cho saûn phaåm, caûi tieán phöông thöùc baùn haøng...., ñoàng thôøi tieát kieäm chi phí nhaèm ñaït lôïi nhuaän cao. Caïnh tranh coù theå ñöa laïi lôïi ích cho ngöôøi naøy vaø thieät haïi cho ngöôøi khaùc. Nhöng xeùt döôùi goùc ñoä toaøn xaõ hoäi, caïnh tranh luoân coù taùc ñoäng tích cöïc nhö: taïo ra saûn phaåm toát hôn, giaù reû hôn, dòch vuï toát hôn...; quy luaät caïnh tranh seõ loaïi nhöõng thaønh vieân yeáu keùm khoûi thò tröôøng, duy trì vaø phaùt trieån nhöõng thaønh vieân toát nhaát. Caïnh tranh coøn giuùp thò tröôøng hoaït ñoäng coù hieäu quaû nhôø vieäc phaân boå hôïp lyù caùc nguoàn löïc coù haïn. Ñaây chính laø ñoäng löïc cho söï phaùt trieån neàn kinh teá. Caïnh tranh laø moät khaùi nieäm ñöôïc söû duïng trong nhieàu lónh vöïc/caáp ñoä khaùc nhau nhöng vaãn chöa coù moät ñònh nghóa roõ raøng vaø cuï theå. ÔÛ caáp doanh nghieäp/ngaønh, caïnh tranh coù theå ñöôïc hieåu laø söï tranh ñua giöõa caùc doanh nghieäp/ngaønh trong vieäc giaønh caùc yeáu toá saûn xuaát hay khaùch haøng ñeå toàn taïi vaø naâng cao vò theá cuûa mình treân thò tröôøng, thu lôïi nhuaän cao ( 2 ) . Trong boái caûnh kinh teá quoác teá hieän nay, theo quan ñieåm môùi thì: caïnh tranh trong thöông tröôøng khoâng phaûi laø dieät tröø ñoái thuû cuûa mình maø chính laø mang laïi cho khaùch haøng nhöõng giaù trò gia taêng cao hôn hoaëc môùi laï hôn ñeå khaùch haøng löïa choïn mình chöù khoâng löïa choïn ñoái thuû.( 3 ) Nhö vaäy, caïnh tranh khoâng phaûi chæ laø ñoäng thaùi cuûa tình huoáng maø laø caû moät tieán trình tieáp dieãn khoâng ngöøng: moïi doanh nghieäp ñeàu phaûi ñua nhau ñeå phuïc vuï toát nhaát khaùch haøng. Ñieàu ñoù coù nghóa laø khoâng coù giaù trò gia taêng naøo coù theå giöõ nguyeân traïng maø moãi ngaøy phaûi coù theâm moät ñieàu môùi laï. Noùi caùch khaùc, caïnh tranh laø cuoäc “tranh taøi” giöõa caùc doanh nghieäp ñeå phuïc vuï khaùch haøng moãi ngaøy moät toát hôn. Doanh nghieäp naøo haøi loøng vôùi vò theá ñang coù treân thöông tröôøng seõ rôi vaøo tình traïng tuït haäu vaø seõ bò ñaøo thaûi raát nhanh trong moät thò tröôøng theá giôùi caøng ngaøy caøng nhieàu bieán ñoäng. 1.2.2. Naêng löïc caïnh tranh ngaønh/doanh nghieäp vaø söï phaùt trieån Noùi caïnh tranh ôû ñaây laø noùi ñeán haønh vi cuûa moät chuû theå. Trong quaù trình caùc chuû theå caïnh tranh nhau ñeå giaønh lôïi theá veà phía mình, caùc chuû theå phaûi aùp duïng toång hôïp nhieàu bieän phaùp nhaèm duy trì vaø phaùt trieån vò theá cuûa mình treân thò tröôøng. Caùc bieän phaùp naøy theå hieän moät söùc maïnh, moät khaû naêng, moät naêng löïc naøo ñoù cuûa chuû theå ñöôïc goïi laø söùc caïnh tranh, naêng löïc caïnh tranh cuûa chuû theå. Theo lyù thuyeát thöông maïi truyeàn thoáng thì naêng löïc caïnh tranh cuûa ngaønh/doanh nghieäp ñöôïc xem xeùt qua lôïi theá so saùnh veà chi phí saûn xuaát vaø naêng suaát. Hieäu quaû cuûa caùc bieän phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh ñöôïc ñaùnh giaù (2) Chính saùch caïnh tranh ôû Vieät Nam, Vieän nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá TW. (3) Thò tröôøng, chieán löôïc, cô caáu: caïnh tranh veà giaù trò gia taêng, ñònh vò vaø phaùt trieån doanh nghieäp, Toân Thaát Nguyeãn Thieâm, 2004. döïa treân möùc chi phí thaáp. Chi phí saûn xuaát thaáp khoâng chæ laø ñieàu kieän cô baûn cuûa lôïi theá caïnh tranh maø coøn ñoùng goùp tích cöïc cho neàn kinh teá. Coøn theo quan ñieåm toång hôïp cuûa Van Duren, Martin vaø Westgren( 4 ) thì naêng löïc caïnh tranh laø khaû naêng taïo ra vaø duy trì lôïi nhuaän vaø thò phaàn treân caùc thò tröôøng trong vaø ngoaøi nöôùc. Caùc chæ soá ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh laø: naêng suaát lao ñoäng, toång naêng suaát caùc yeáu toá saûn xuaát, coâng ngheä, chi phí cho nghieân cöùu vaø phaùt trieån, chaát löôïng vaø tính khaùc bieät cuûa saûn phaåm. Quan ñieåm quaûn trò chieán löôïc cuûa M. Porter thì khaû naêng, naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp ñöôïc theå hieän qua khaû naêng phaùt huy caùc naêng löïc ñoäc ñaùo cuûa mình tröôùc caùc löïc löôïng caïnh tranh: ñoái thuû tieàm naêng, ñoái thuû hieän taïi, saûn phaåm thay theá, nhaø cung caáp vaø khaùch haøng .( 5 ) Duø coøn nhieàu caùch nhìn nhaän khaùc nhau, nhìn chung caùc nhaø kinh teá treân theá giôùi ñeàu xem xeùt naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp thoâng qua khaû naêng taïo, duy trì lôïi nhuaän vaø thò phaàn treân thò tröôøng. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu ñoù, caùc doanh nghieäp caïnh tranh nhau thoâng qua vieäc tìm caùc yeáu toá ñaàu vaøo vôùi giaù reû (nhaân löïc, voán, coâng ngheä), baùn caùc yeáu toá ñaàu ra cho nhieàu ngöôøi vôùi giaù cao nhaát, chaát löôïng toát nhaát so vôùi caùc doanh nghieäp khaùc treân cuøng moät thò tröôøng. 1.2.3. Caùc tieâu thöùc ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh ngaønh haøng khoâng 1.2.3.1 Ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh qua phöông thöùc caïnh tranh - Chaát löôïng saûn phaåm/dòch vuï: Dòch vuï laø thöïc hieän nhöõng gì maø doanh nghieäp ñaõ höùa nhaèm thieát laäp, cuûng coá vaø môû roäng quan heä ñoái taùc laâu daøi vôùi khaùch haøng vaø thò tröôøng. Dòch vuï ñaït chaát löôïng khi khaùch haøng coù caûm nhaän doanh nghieäp mang ñeán cho hoï giaù trò gia taêng nhieàu hôn caùc doanh nghieäp (4) Assessing the Competitiveness of Canada’s Agrifood Industry, Canadian Journal of Agricultural Economics, Van Duren, Martin vaø Westgren -1991. (5) Chieán löôïc caïnh tranh - Michael E. Porter - NXB KHKT – Haø Noäi 1996 khaùc hoaït ñoäng trong cuøng lónh vöïc. Dòch vuï cung caáp trong ngaønh haøng khoâng chuû yeáu quyeát ñònh bôûi caùc yeáu toá: + Cô sôû vaät chaát: goàm haï taàng, thieát bò ñeå mang ñeán tieän nghi phuïc vuï cho haønh khaùch. + Thôøi gian chuyeán bay: theo thoâng leä, treân veù cuûa caùc haõng haøng khoâng ñeàu coù ghi roõ thôøi gian ngaøy giôø ñi vaø ñeán. Ñoù khoâng phaûi laø moät thoâng baùo bình thöôøng maø laø moät hôïp ñoàng vaø haõng phaûi coù traùch nhieäm thöïc hieän ñuùng giao heïn ñoù ñeå haønh khaùch mua veù vaø boá trí thôøi gian. + Thaùi ñoä phuïc vuï cuûa nhaân vieân: ñöôïc theå hieän luùc khaùch haøng tieáp xuùc vôùi nhaân vieân. Taùc phong, caùch öùng xöû, söï phaûn öùng linh hoaït vaø nhanh choùng cuûa nhaân vieân tröôùc nhöõng vaán ñeà cuûa khaùch haøng laø thöôùc ño thöïc teá veà chaát löôïng dòch vuï cuûa doanh nghieäp. + Qui trình phuïc vuï vaø giaûi quyeát khieáu naïi cuûa doanh nghieäp: möùc ñoä ñôn giaûn hay phöùc taïp cuûa qui trình . - Chaát löôïng giaù caû: khi mua veù maùy bay cuûa haõng haøng khoâng, khaùch haøng quan taâm ñeán möùc giaù. Caùc haõng coù cuøng chaát löôïng dòch vuï, haõng naøo coù möùc giaù thaáp seõ coù khaû naêng thu huùt khaùch haøng. Do vaäy, khi xem xeùt naêng löïc caïnh tranh thoâng qua giaù, ngöôøi ta coøn ñaùnh giaù khaû naêng ñaët giaù ôû möùc ñuû söùc caïnh tranh, thoâng qua khaû naêng tieát kieäm nguoàn löïc hay hieäu quaû nguoàn löïc so vôùi khaû naêng sinh lôøi. - Chaát löôïng thöông hieäu: ñoù laø taát caû danh tính, hình daïng, bieåu töôïng cuûa haõng phaân bieät chuùng vôùi haõng khaùc. Thöông hieäu cuûa haõng ñaït möùc giaù trò voâ hình cao nhaát laø khi khaùch haøng haõnh dieän vôùi quan heä maø khaùch haøng coù vôùi thöông hieäu ñoù. Vì vaäy, teân tuoåi, uy tín cuûa haõng laø moät chaát löôïng mang laïi lôïi theá caïnh tranh ñaëc thuø cho doanh nghieäp. 1.2.3.2 Ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh thoâng qua caùc yeáu toá tieàm naêng - Tieàm löïc taøi chính: coù vai troø quan troïng, laø tieàn ñeà ñeå phaùt trieån thò tröôøng, ñeå quyeát ñònh coù naâng cao chaát löôïng dòch vuï hay khoâng, ñeå taêng ñaàu tö vaøo taøi saûn coá ñònh, phaùt trieån chi nhaùnh hay hieän ñaïi hoùa coâng ngheä nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh. - Chaát löôïng nguoàn nhaân löïc: nhaân löïc coù vai troø quan troïng quyeát ñònh söï phaùt trieån cuûa baát kyø doanh nghieäp naøo. Moät haõng haøng khoâng coù ñoäi nguõ nhaân vieân gioûi, seõ coù khaû naêng saùng taïo, coù khaû naêng hoaïch ñònh chieán löôïc, coù kyõ naêng thao taùc nghieäp vuï chuyeân nghieäp trong quaù trình phuïc vuï haønh khaùch. Nguoàn nhaân löïc coù chaát löôïng cao bieåu hieän doanh nghieäp coù khaû naêng caïnh tranh cao. Ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng nguoàn nhaân löïc ngöôøi ta thöôøng döïa vaøo tieâu thöùc: tuoåi ñôøi, trình ñoä nhaân vieân, naêng löïc quaûn lyù ñieàu haønh , trình ñoä kieán thöùc boå trôï (trình ñoä tin hoïc, ngoaïi ngöõ), caùc yeáu toá veà vaên hoùa thaåm myõ: voùc daùng, kyõ naêng giao tieáp…. - Trình ñoä coâng ngheä: ñeå naâng cao chaát löôïng dòch vuï cho khaùch haøng töø ñoù naâng cao khaû naêng thu huùt khaùch haøng, caùc doanh nghieäp buoäc phaûi hieän ñaïi hoùa coâng ngheä. Trình ñoä coâng ngheä hieän ñaïi cho pheùp doanh nghieäp phaùt trieån theâm dòch vuï môùi, ñôn giaûn thuû tuïc khaùch haøng. Do vaäy, coù theå noùi trình ñoä coâng ngheä cuõng coù tính quyeát ñònh ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Vieäc ñaùnh giaù trình ñoä coâng ngheä cuûa moät haõng haøng khoâng coù theå ñöôïc xem xeùt döôùi 2 goùc ñoä: möùc ñoä hieän ñaïi hoùa ñoäi taøu bay, qui trình xöû lyù caùc thao taùc nghieäp vuï laø ñôn giaûn hay phöùc taïp. - Chieán löôïc kinh doanh: moät haõng haøng khoâng seõ môû roäng hay bò thu heïp thò tröôøng bôûi chieán löôïc kinh doanh coù ñuùng ñaén hay khoâng. Chieán löôïc kinh doanh theå hieän muïc tieâu kinh doanh coù troïng ñieåm roõ raøng, löïa choïn khaùch haøng phuïc vuï thieát thöïc. Nhö vaäy, chieán löôïc caïnh tranh coù taùc ñoäng vaø laø cô sôû ñeå ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa haõng haøng khoâng. 1.2.4. Moâi tröôøng caïnh tranh Moâi tröôøng caïnh tranh seõ aûnh höôûng raát nhieàu ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa moät doanh nghieäp. Caùc yeáu toá cuûa moâi tröôøng caïnh tranh laø nguyeân nhaân chính taïo ra cô hoäi, ruûi ro cho doanh nghieäp. Vieäc nghieân cöùu kyõ caùc moâi yeáu toá moâi tröôøng seõ giuùp doanh nghieäp taän duïng cô hoäi khaéc phuïc nguy cô ñe doïa töø beân ngoaøi nhaèm taêng cöôøng naêng löïc caïnh tranh. 1.2.4.1. Caùc cô hoäi vaø nguy cô töø thò tröôøng Cô hoäi thò tröôøng coù theå laø söï xuaát hieän hay gia taêng cuûa moät nhu caàu naøo ñoù do moâi tröôøng thay ñoåi, hay cuõng coù theå laø söï ruùt lui cuûa moät soá ñoái thuû caïnh tranh. Ngöôïc laïi, nhu caàu suït giaûm hay soá ñoái thuû tham gia thò tröôøng caøng nhieàu thì caøng laøm taêng caïnh tranh, daãn ñeán nguy cô giaûm lôïi nhuaän. ° Caùc aùp löïc cuûa 5 löïc löôïng caïnh tranh: 1. Caùc ñoái thuû caïnh tranh trong ngaønh: cuoäc caïnh tranh giöõa caùc ñoái thuû ñang toàn taïi söû duïng caùc chieán thuaät caïnh tranh veà giaù, quaûng caùo, saûn phaåm, taêng cöôøng phuïc vuï khaùch haøng... 2. Caùc ñoái thuû tieàm naêng: caùc ñoái thuû môùi gia nhaäp ngaønh mang ñeán naêng löïc saûn xuaát môùi, söï mong muoán chieám lónh thò phaàn naøo ñoù vaø coù theå caû nhöõng nguoàn löïc to lôùn. Caùc raøo caûn gia nhaäp caøng thaáp vaø möùc ñoä haáp daãn cuûa thò tröôøng caøng cao thì soá löôïng caùc doanh nghieäp gia nhaäp ngaønh caøng nhieàu, caïnh tranh caøng quyeát lieät. 3. Saûn phaåm thay theá: laø nhöõng saûn phaåm coù cuøng coâng naêng vôùi saûn phaåm cuûa ngaønh. Khaùch haøng seõ chuyeån sang söû duïng saûn phaåm thay theá khi giaù caû cuûa saûn phaåm taêng leân quaù cao. Ñoái phoù vôùi caùc saûn phaåm thay theá laø vaán ñeà chung cuûa toaøn ngaønh, ñoøi hoûi phaûn öùng taäp theå cuûa caùc doanh nghieäp trong ngaønh bao goàm vieäc naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, gia taêng caùc hoaït ñoäng marketing, phaùt trieån maïng löôùi phaân phoái... 4. Ngöôøi cung caáp: Trong moät soá tröôøng hôïp ngöôøi cung öùng coù quyeàn löïc (lôïi theá trong thöông löôïng) ñaùng keå laøm aûnh höôûng ñeán naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp baèng caùch ñe doïa taêng giaù hay giaûm chaát löôïng vaät tö haøng hoùa, töø ñoù laøm giaûm lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp. Quyeàn löïc cuûa ngöôøi cung öùng ñöôïc theå hieän trong caùc ñieàu kieän: chæ coù moät soá ít nhaø cung caáp; ngaønh ñang xeùt khoâng phaûi laø khaùch haøng quan troïng; saûn phaåm cuûa haõng cung öùng laø loaïi vaät tö ñaàu vaøo quan troïng ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng; caùc saûn phaåm cuûa nhaø cung caáp coù tính khaùc bieät. 5. Ngöôøi mua: coù quyeàn löïc (theá maïnh) ñöôïc theå hieän thoâng qua vieäc muoán mua saûn phaåm vôùi giaù thaáp hôn, ñoøi hoûi chaát löôïng toát hôn, ñöôïc phuïc vuï nhieàu hôn vaø vì theá laøm cho caùc ñoái thuû caïnh tranh caïnh tranh caøng gay gaét. Nhoùm khaùch haøng coù quyeàn löïc maïnh neáu coù moät soá ñieàu kieän nhö: nhoùm khaùch haøng mua vôùi khoái löôïng lôùn so vôùi khoái löôïng baùn cuûa ngöôøi baùn; nhöõng saûn phaåm cuûa doanh nghieäp baùn ra theo ñuùng tieâu chuaån phoå bieán vaø khoâng coù gì ñaëc bieät; ngöôøi mua coù ñaày ñuû thoâng tin seõ coù theá maïnh trong cuoäc maëc caû; ngöôøi mua ñe doïa lieân keát ; saûn phaåm cuûa doanh nghieäp khoâng quan troïng ñoái vôùi chaát löôïng saûn phaåm hoaëc dòch vuï cuûa ngöôøi mua. Vieäc löïa choïn caùc nhoùm khaùch haøng cuûa doanh nghieäp phaûi ñöôïc xem nhö quyeát ñònh chieán löôïc quan troïng. Moät doanh nghieäp coù theå caûi thieän vò theá chieán löôïc cuûa mình vaø laøm naâng cao naêng löïc caïnh tranh baèng caùch tìm kieám khaùch haøng coù ít quyeàn löïc ñoái vôùi hoï nhaát. 1.2.4.2 Khoa hoïc kyõ thuaät vaø coâng ngheä Söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc coâng ngheä nhanh choùng laøm xuaát hieän caùc vaät lieäu môùi, caùc loaïi maùy moùc môùi, phöông phaùp quaûn lyù vaø kinh doanh môùi ñaõ aûnh höôûng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. 1.2.4.3 Caùc chính saùch ñònh höôùng cuûa Nhaø nöôùc Nhaø nöôùc coù theå taùc ñoäng ñeán chieán löôïc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp/ngaønh thoâng qua caùc chính saùch phaùt trieån, haïn cheá hay caám ñoaùn vieäc gia nhaäp ngaønh vaø caùc coâng cuï nhö giaáy pheùp, tieâu chuaån chaát löôïng... 1.2.5 Caùc chieán löôïc caïnh tranh thò tröôøng Muoán naâng cao naêng löïc caïnh tranh thì caùc doanh nghieäp/ngaønh phaûi xaùc ñònh lôïi theá caïnh tranh cuûa doanh nghieäp/ngaønh naèm ôû choã naøo vaø caùc bieän phaùp chieán löôïc naøo ñeå naâng cao ñöôïc lôïi theá caïnh tranh. Theo M. Porter, baát kyø chieán löôïc caïnh tranh ñaëc thuø naøo cuõng phaûi döïa treân moät trong ba chieán löôïc toång quaùt: Chi phí thaáp; Khaùc bieät hoùa; Taäp trung vaøo troïng ñieåm. 1.2.5.1. Chieán löôïc chi phí thaáp - Baûn chaát: muïc tieâu doanh nghieäp theo ñuoåi chieán löôïc chi phí thaáp laø vöôït troäi ñoái thuû caïnh tranh baèng caùch taïo ra nhöõng saûn phaåm ñöôïc tieâu chuaån hoùa vôùi chi phí ñöôïc kieåm soaùt chaët cheõ duø raèng chaát löôïng, dòch vuï... laø nhöõng yeáu toá khoâng theå boû qua. - Öu ñieåm: + Do chi phí thaáp doanh nghieäp coù theå baùn saûn phaåm vôùi giaù thaáp hôn ñoái thuû caïnh tranh maø vaãn giöõ nguyeân lôïi nhuaän; + Khi ngaønh kinh doanh ñi vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh, neáu xaûy ra cuoäc caïnh tranh veà giaù, doanh nghieäp naøo coù chi phí thaáp seõ chòu ñöïng vôùi caïnh tranh toát hôn;