Lêi nãi ®Çu
Qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®æi míi kinh tÕ, chóng ta ®· kh¼ng ®Þnh ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Tèc ®é t¨ng
trëng ®¹t kh¸ cao, ViÖt Nam ®· ra khái cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ. §êi
sèng cña nh©n d©n ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn vµ bíc vµo thêi kú míi nh
§¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII ®· chØ râ: “ thêi kú tiÕp tôc sù
nghiÖp ®æi míi, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ thùc hiÖn môc
tiªu d©n giÇu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh v÷ng bíc ®i nªn chñ
nghÜa x· héi ”. Trong nh÷ng thµnh tùu ®ã, bíc ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶
cu¶ c«ng t¸c tµi chÝnh ng©n hµng, ho¹t ®éng cña ng©n hµng trong
nh÷ng n¨m qua ®· gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ®Êt níc: æn ®Þnh tiÒn
tÖ, k×m chÕ l¹m ph¸t.
Ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp chÞu sù
t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan: quy luËt c¹nh
tranh, quy luËt cung cÇu,...do vËy nªn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã
tÝnh linh ho¹t cho c¸c s¶n phÈm, thÝch hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng,
®ång thêi doanh nghiÖp cÇn n©ng cao chÊt lîng lao ®éng, cñng cè vµ
hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, chÕ ®é h¹ch to¸n kÕ to¸n, c¶i tiÕn
m¸y mãc thiÕt bÞ, ®æi míi d©y chuyÒn, më réng quy m« s¶n xuÊt hîp lý
nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao theo luËt chung cña thÞ trêng th× míi
®øng v÷ng trong c¹nh tranh. §Ó thùc hiÖn ®îc nh÷ng ho¹t ®éng trªn
®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã méi khèi lîng vèn lín nhiÒu khi vît qu¸
kh¶ n¨ng vèn tù cã cña m×nh. Vµ ®Ó gi¶i quyÕt khã kh¨n nµy doanh
nghiÖp cã thÓ t×m ®Õn ng©n hµng xin vay vèn, th«ng qua ho¹t ®éng tÝn
dông ng©n hµng ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu vèn rÊt lín cho viÖc s¶n xuÊt
kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn. Do ®èi tîng kinh doanh cña ng©n hµng lµ tiÒn, nã kh«ng chuyÓn
giao quyÒn së h÷u mµ nã chØ chuyÓn giao quyÒn sö dông cho ngêi vay,
do ®ã ®é rñi ro thÊt tho¸t vèn cña ng©n hµng vÉn lµ nguy c¬ thêng
xuyªn khi ng©n hµng bá vèn ra cho vay khi cha thu håi ®óng h¹n c¶ vèn
lÉn l·i. §Ó kh«ng xÈy ra ®iÒu trªn th× ng©n hµng ph¶i theo dâi qu¸ tr×nh
cho vay, thu nî, thu l·i chÆt chÏ, ®©y chÝnh lµ c«ng viÖc cña kÕ to¸n cho
vay trong ng©n hµng. §©y lµ nghiÖp vô quan träng vµ chiÕm tØ träng lín
trong c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i ng©n hµng.
1
Víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh hiÖn nay th× mäi ngêi ®îc tù do s¶n xuÊt
kinh doanh kÓ c¶ doanh nghiÖp nhµ níc hay doanh nghiÖp t nh©n, c¸ thÓ. VËy
nªn thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh ngµy cµng ®îc ph¸t triÓn, nhu cÇu vèn
ngµy cµng t¨ng lªn, nªn viÖc cho vay thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh
ngµy cµng chiÕm tØ träng lín chñ yÕu trong ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng
dÉn ®Õn rñi ro thÊt tho¸t vèn cña ng©n hµng lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. Do vËy
c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay c¸c ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh ngµy cµng phøc t¹p vµ
khã kh¨n.
HiÖn nay c¸c ng©n hµng ®ang tõng bíc ®æi míi nghiÖp vô tÝn dông ®Ó
hoµn thiÖn h¬n n÷a nghiÖp vô nµy nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho ng©n hµng.
§Ó thùc hiÖn tèt nghiÖp vô tÝn dông nµy th× ph¶i tæ chøc tèt nghiÖp vô kÕ to¸n
cho vay, bëi kÕ to¸n cho vay lµm nhiÖm vô ghi chÐp ph¶n ¸nh toµn bé viÖc cho
vay, thu nî, theo dâi thu nî ®Òu thuéc nghiÖp vô tÝn dông. XuÊt ph¸t tõ tÇm
quan trong cña kÕ to¸n cho vay nªn trong nh÷ng n¨m ®æi míi nhµ níc nãi
chung còng nh trong ng©n hµng nãi riªng ®· tËp trung gi¶i quyÕt, hoµn thiÖn
chÕ ®é kÕ to¸n cho vay ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nªn kÕ to¸n cho
vay ®· thu ®îc kÕt qu¶ bíc ®Çu. Tuy vËy kÕ to¸n cho vay nãi chung vµ kÕ to¸n
cho vay khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh nãi riªng lµ mÆt nghiªp vô kÕ to¸n
phøc t¹p nªn cßn cã nh÷ng tån t¹i cÇn gi¶i quyÕt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng
t¸c kÕ to¸n.
Qua nghiªn cøu vµ thêi gian thùc tÕ t¹i ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t
triÓn n«ng th«n huyÖn QuÕ Vâ ®· thÊy râ ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ
to¸n cho vay. §Ó ph¶n ¸nh kÕt qu¶ häc tËp trong thêi gian võa qua, t«i ®·
m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng
t¸c kÕ to¸n cho vay t¹i NHNo vµ PTNT huyÖn QuÕ Vâ ” .
V× tÝnh chÊt phøc t¹p cña nghiÖp vô, thêi gian nghiªn cøu ng¾n, tr×nh ®é
vµ kh¶ n¨ng cßn h¹n chÕ nªn bµi chuyªn ®Ò cña t«i kh«ng tr¸nh khái khiÕm
khuyÕt. RÊt mong ®îc sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó chuyªn
®Ò nµy ®îc hoµn thiÖn h¬n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
Sinh viªn: NguyÔn ThÞ H¹nh
2
Ch¬ng 1
Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tÝn dông ng©n hµng vµ kÕ to¸n
cho vay trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng
1. Sù ra ®êi cña tÝn dông ng©n hµng vµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng
trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
1.1. Sù ra ®êi cña tÝn dông.
LÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi cho thÊy h×nh thøc tÝn dông ®Çu tiªn xuÊt
hiÖn trªn thÕ giíi lµ tÝn dông nÆng l·i. §Æc ®iÓm cña tÝn dông nµy lµ l·i xuÊt
cao nh»m tho¶ m·n nhu cÇu chi tiªu cña ngêi cho vay tiÒn. §èi víi c¸c th¬ng
gia, ngêi s¶n xuÊt, hä kh«ng thÓ chÊp nhËn h×nh thøc tÝn dông nµy. ChÝnh ®iÒu
®ã ®É lµm cho tÝn dông nÆng l·i bÞ thu hÑp dÇn, thay vµo ®ã lµ c¸c h×nh thøc
tÝn dông víi l·i xuÊt cho vay thÊp h¬n, phï hîp h¬n víi lîi Ých kinh tÕ cña ngêi kinh doanh.
ë ViÖt Nam, sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña quan hÖ tÝn dông ®· tr¶i qua
c¸c giai ®o¹n lÞch sö kh¸c nhau. Tríc c¸ch m¹ng th¸ng 8/1945, ë ViÖt Nam
tån t¹i quan hÖ tÝn dông t b¶n chñ nghÜa vµ n¹n cho vay nÆng l·i. Sau c¸ch
m¹ng th¸ng 8 thµnh c«ng, cïng víi nh÷ng c¶i c¸ch lín vÒ kinh tÕ x· héi, c¸c
quan hÖ tÝn dông trong nÒn kinh tÕ níc ta b¾t ®Çu mang néi dung míi. Thèng
nhÊt ®Êt níc n¨m 1975, níc ta ®· thi hµnh chÝnh s¸ch tÝn dông thèng nhÊt
trong ph¹m vi c¶ níc. C¸c nguån vèn tÝn dông huy ®éng ®îc cïng víi vèn
viÖn trî, vèn vay cña níc ngoµi ®· ®îc ®Çu t vµo viÖc kh«i phôc kinh tÕ sau
chiÕn tranh, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho khu vùc kinh tÕ quèc doanh,
kinh tÕ tËp trung lµ hai thµnh phÇn kinh tÕ quan träng cña nÒn kinh tÕ quèc
d©n.
HiÖn nay víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ
thÞ trêng víi sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt cña nhµ níc, chÝnh s¸ch tÝn dông cña ta thÓ
hiÖn sù ®èi xö b×nh ®¼ng víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn m«i
trêng c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ víi nhau ®Ó t¹o ra
nhiÒu hµng ho¸ cã chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹, mÉu m· ®Ñp ®¸p øng nhu cÇu
cña x· héi.
Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng níc ta hiÖn nay th× c¸c quan hÖ tÝn dông
sÏ ph¸t triÓn ngµy mét ®a d¹ng díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau: tÝn dông th¬ng
m¹i, tÝn dông ng©n hµng,…
1.2. TÝn dông ng©n hµng.
TÝn dông cã nghÜa lµ tÝn nhiÖm, tin tëng, lµ ph¹m trï kinh tÕ cã s¶n xuÊt vµ
tra« ®æi hµng ho¸ nªn bÊt cø ë ®©u cã s¶n xuÊt hµng ho¸ th× ë ®ã cã ho¹t ®éng
tÝn dông.
TÝn dông lµ sù chuyÓn nhîng t¹m thêi mét lîng gi¸ trÞ tõ ngêi së h÷u sang
ngêi sö dông ®Ó sau mét thêi gian sÏ thu håi ®îc mét lîng gi¸ trÞ lín h¬n gi¸
trÞ ban ®Çu.
Quan hÖ giao dÞch nµy thÓ hiÖn ë c¸c n«Þ dung:
Ngßi cho vay chuyÓn giao quyÒn sö dông vèn t¹m thêi nhµn rçi cña m×nh
sang ngêi vay theo nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ dùa trªn c¬ së sù tin tëng, sù tÝn
nhiÖm. NÕu cã thÓ coi kho¶n tiÒn cho vay lµ mét lo¹i “tµi s¶n” ®Æc biÖt th× tµi
s¶n nµy khi cho vay vÉn thuéc quyÒn së h÷u hîp ph¸p cña ngêi cho vay, thùc
ra nã chØ chuyÓn giaol cho ngêi kh¸c sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh
víi gi¸ c¶ nhÊt ®Þnh. Sau ®ã, “tµi s¶n” nµy ®îc tr¶ vÒ cho chñ së h÷u ®Ých thùc
cña nã - ®ã lµ ngêi cho vay.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng tÝn dông kh«ng ngõng
hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn trë thµnh h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng.
TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ chuyÓn nhîng vèn gi÷a ng©n hµng víi
c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c trong x· héi, trong ®ã ng©n hµng gi÷ vai trß võa lµ
ngêi ®i vay võa lµ ngêi cho vay.
3
1.3. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông, c¸c ng©n hµng huy ®éng vµ tËp trung ®îc
c¸c kho¶n vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c kho¶n tiÒn
nhµn rçi cha cã nhu cÇu sö dông cña ng©n s¸ch nhµ níc, cña c¸c tæ chøc, cña
c¸c tÇng líp d©n c trªn quy m« toµn x· héi. Do ®ã, ng©n hµng cã ®îc mét
nguån vèn tÝn dông dåi dµo ®Ó ®Çu t cho c¸c ngµnh kinh tÕ, ®Ó phôc vô nhu
cÇu ®Çu t cña toµn x· héi. Nh vËy, sù ra ®êi cña ng©n hµng cïng víi sù xuÊt
hiÖn cña tÝn dông ng©n hµng lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cã vai trß to lín trong viÖc
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, nã ®îc thÓ hiÖn trªn c¸c phong diÖn:
1.3.1. TÝn dông ng©n hµng ®¸p øng vèn ®Ó duy tr× qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, ®ång
thêi ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ.
Do qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi lµ thßng xuyªn vµ liªn tôc nªn nhu cÇu vÒ
vèn thêng xuyªn ë møc ®é cao. Trong khi ®ã l¹i cã tæ chøc, c¸ nh©n cã nguån
vèn nhµn rçi t¹m thêi trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. §©y lµ mét vÊn ®Ò cÇn
gi¶i quyÕt sao cho hµi hoµ, c¶ hai bªn ®Òu cã lîi. Bªn cÇn vèn th× cã thÓ vay ®îc vèn víi chi phÝ thÊp vµ kÞp thêi ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc cña m×nh, bªn cã
vèn th× thu ®îc kho¶n lîi trong thêi gian m×nh kh«ng dïng tíi kho¶n vèn ®ã.
Ho¹t ®éng tÝn dông ra ®êi biÕn c¸c nguån vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi trong
x· héi thµnh nh÷ng nguån vèn ®a vµo ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ cho
c¸c doanh nghiÖp trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh còng nh phôc vô cho
mäi tÇng líp d©n c khi cÇn vèn.
Cïng víi nguån lù c s½n cã, doanh nghiÖp ®a vµo s¶n xuÊt, phôc vô s¶n
xuÊt vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt, lu th«ng, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng.
MÆt kh¸c, viÖc cung øng vèn kÞp thêi cña tÝn dông ng©n hµng ®· ®¸p øng ®îc
nhu cÇu vèn quay vßng (lu ®éng), vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp t¹o ®iÒu kiÖn
cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®îc liªn tôc vµ cã thÓ øng dông ®îc c«ng nghÖ
khoa häc kü thuËt thóc ®Èy s¶n xuÊt.
ViÖc ph©n phèi l¹i vèn tÝn dông ®· gãp phÇn cung cÊp, ®iÒu hoµ vèn khiÕn
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc tr«i ch¶y. Ngoµi ra, tÝn dông cßn lµ cÇu nèi
gi÷a tiÕt kiÖm vµ ®Çu t. TÝn dông lµ ®éng lùc kÝch thÝch tiÕt kiÖm, ®ång thêi lµ
ph¬ng tiÖn ®¸p øng nhu cÇu vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ.
Th«ng qua tÝn dông c¸c nguån vèn ®îc tËp trung vµ c¸c nguån vèn ®ã ®îc
®a vµo qu¸ trÝnh s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu nµy khiÕn ®Çu t cho nÒn kinh tÕ ®îc më réng gãp phÇn thóc ®Èy, kÝch thÝch t¨ng trëng kinh tÕ.
1.3.2. TÝn dông ng©n hµng lµ c«ng cô thóc ®Èy qu¸ tr×nh tËp trung vèn vµ tËp
trung s¶n xuÊt.
TÝn dông th«ng qua viÖc ho¹t ®éng ®i vay ®Ó cho vay, lµm nhiÖm vô ®a vèn
tõ n¬i thõa ®Õn n¬i thiÕu.
Nguån vèn tÝn dông ®îc h×nh thµnh tõ: nguån vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi
®îc gi¶i phãng ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vµ
c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi kh¸c trong x· héi. Nã lµ ho¹t ®éng quan träng cña
ng©n hµng, nã t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng ®Çu t vµo c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc
cña nÒn kinh tÕ.
Bªn c¹nh ®ã, viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lu«n ph¶i
®¸p øng nhu cÇu ngêi tiªu dïng: mÉu m·, chÊt lîng, gi¸ c¶ hîp lÝ,… §iÒu nµy
®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®æi míi d©y chuyÒn c«ng nghÖ, khoa häc kü
thuËt ®Ó ®a vµo s¶n xuÊt, tõ ®ã thóc ®Èy nhu cÇu vÒ vèn ngµy cµng t¨ng lªn.
§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy hîp lÝ vµ cã hiÖu qu¶ th× tÝn dông ng©n hµng lµ c«ng
cô quan träng.
TÝn dông ng©n hµng kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cña nÒn kinh tÕ mµ
cßn gióp c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy ®îc thÕ m¹nh vÒ kü thuËt, lao ®éng,…
cña m×nh.
4
Trong qu¸ tr×nh ®Çu t, tÝn dông cha d¶i ®Òu cho mäi chñ thÓ cã nhu cÇu mµ
viÖc ®Çu t ®îc thùc hiÖn mét c¸ch tËp trung chñ yÕu vµo nh÷ng doanh nghiÖp
kinh doanh cã hiÖu qu¶. §Çu t tËp trung lµ qu¸ tr×nh tÊt yÕu võa ®¶m b¶o tr¸nh
rñi ro, võa thóc ®Èy ®îc qu¸ tr×nh t¨ng trëng kinh tÕ.
1.3.3. TÝn dông ng©n hµng thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn hµng ho¸, tiÒn tÖ,
®iÒu tiÕt trong lu th«ng vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t.
Chóng ta cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng, nÕu kh«ng cã sù tham gia cña tÝn dông
th× c¸c kho¶n vèn tiÒn tÖ nhµn rçi cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c kho¶n tiÒn
nhµn rçi kh¸c trong x· héi sÏ kh«ng ®îc sö dông mét c¸ch thÝch ®¸ng cho qu¸
tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt, lu th«ng hµng ho¸ vµ phôc vô c¸c nhu cÇu kh¸c cña
x· héi. Song, trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lu«n lu«n tån t¹i c¸c ho¹t ®éng tÝn
dông nªn c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi b»ng nhiÒu h×nh thøc ®· ®îc huy ®éng l¹i ®Ó
®Çu t cho nÒn kinh tÕ vµ phôc vô nhu cÇu kh¸c cña x· héi vµ d©n c. Sù gÆp gì
gi÷a cung vµ cÇu vÒ vèn ®îc thùc hiÖn th«ng qua thÞ trêng nµy, nh÷ng n¬i
®ang cã vèn tiÒn tÖ t¹m thêi thõa ®îc ®iÒu chuyÓn ®Õn nh÷ng n¬i cÇn bæ sung
vÒ vèn nhê vµo ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c c¬ quan ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc
tµi chÝnh trung gian.
ViÖc ®iÒu hoµ vèn tÝn dông trong nÒn kinh tÕ kh«ng chØ lµ gi¶i quyÕt mèi
quan hÖ cung cÇu vÒ vèn trong nÒn kinh tÕ mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó më réng
ph¹m vi thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ h¹n chÕ viÖc sö dông tiÒn mÆt, tõ
®ã tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ lu th«ng cho x· héi, gãp phÇn vµo viÖc ®iÒu hoµ vµ æn
®Þnh lu th«ng tiÒn tÖ, ®ång thêi kiÓm so¸t ®îc l¹m ph¸t.
1.3.4. TÝn dông ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ víi
níc ngoµi.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi níc ®Òu g¾n liÒn víi thÞ trêng thÕ giíi,
nÒn kinh tÕ “®ãng” cña c¸c níc tríc kia nay ®· nhêng chç cho nÒn kinh tÕ
“më” ph¸t triÓn. TÝn dông ng©n hµng lµ mét trong c¸c biÖn ph¸p tèt nhÊt gióp
c¸c níc t¨ng cêng mèi quan hÖ kinh tÕ. TÝn dông ®îc më réng sÏ kÐo theo
quan hÖ ®Çu t trong nÒn kinh tÕ t¨ng khiÕn cho c¸c quan hÖ th¬ng m¹i kh¸c
còng t¨ng theo. Quan hÖ tÝn dông lµ tiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn c¸c quan hÖ kinh tÕ
kh¸c.
Th«ng qua qu¸ tr×nh nhËn vµ cho vay, tµi trî, xuÊt nhËp khÈu cña c¸c níc
cÊp tÝn dông còng nh c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c còng tham gia trùc tiÕp vµo
quan hÖ thanh to¸n quèc tÕ. §ång thêi tÝn dông ng©n hµng thóc ®Èy ho¹t ®éng
xuÊt nhËp khÈu, thóc ®Èy s¶n xuÊt trong níc ph¸t triÓn vµ lµm mèi quan hÖ
gi÷a c¸c níc trë nªn tèt ®Ñp.
2. Vai trß, nhiÖm vô cña kÕ to¸n cho vay.
Cho vay lµ mét h×nh thøc cÊp tÝn dông, theo ®ã tæ chøc tÝn dông giao cho
kh¸ch hµng sö dông mét kho¶n tiÒn ®Ó sö dông vµo môc ®Ých vµ thêi gian nhÊt
®Þnh theo tho¶ thuËn víi nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i. Do ®ã, ®Ó cã
tÝnh ph¸p lý cña nh÷ng kho¶n cÊp tÝn dông nµy ®· ®îc ph¶n ¸nh trªn c¸c
chøng tõ cña kÕ to¸n cho vay vµ c¸c chøng tõ nµy ®îc ph¸p luËt thõa nhËn.
KÕ to¸n cho vay lµ viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh b»ng con sè cña tÊt c¶ c¸c
kho¶n cho vay, thu nî,.. thuéc nghiÖp vô tÝn dông ng©n hµng.
2.1. Vai trß cña kÕ to¸n cho vay.
KÕ to¸n cho vay gi÷ vÞ trÝ quan träng trong nghiÖp vô kÕ to¸n ng©n hµng, v×
kÕ to¸n cho vay tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh cho vay. Bªn c¹nh ®ã, kÕ to¸n
cho vay cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ, d©n c,… nh÷ng
kh¸ch hµng cã quan hÖ tÝn dông víi ng©n hµng, nhng th«ng tin vÒ qu¸ tr×nh
cho vay, thu nî, thu l·i, thêi h¹n cho vay, l·i xuÊt,… mét c¸ch nhanh chãng vµ
chÝnh x¸c. §ång thêi kÕ to¸n cho vay gióp cho ban l·nh ®¹o ng©n hµng n¾m
®îc c¸c th«ng tin, sè liÖu vÒ d nî cho vay, doanh sè thu nî, thu l·i, doanh sè
cho vay, t×nh h×nh vÒ nî khoanh, nî ®äng, t×nh h×nh nî qu¸ h¹n,… mét c¸ch
5
chÝnh x¸c. Tõ ®ã, ban l·nh ®¹o ng©n hµng cã ph¬ng híng chØ ®¹o, ®iÒu hµnh
cho phï hîp nh»m ®¹t ®îc c¸c môc tiªu ®Ò ra: an toµn, lµnh m¹nh vµ lîi nhuËn
trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng.
KÕ to¸n cho vay gióp ng©n hµng ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng hÊp thô vèn cña
c¸c doanh nghiÖp nh thÕ nµo: doanh nghiÖp sö dông vèn cã hiÖu qu¶ hay
kh«ng, cã ®óng môc ®Ých kh«ng,… ®Ó tõ ®ã ®¸nh gi¸ ® îc doanh nghiªp, gióp
ng©n hµng cã nh÷ng chiÕn lîc ®Çu t phï hîp vµ cã hiÖu qu¶.
Th«ng qua viÖc ghi chÐp qu¸ tr×nh cho vay, thu nî, lu hå s¬, theo dâi kú tr¶
nî hµng ngµy,… kÕ to¸n cho vay cßn lµ c«ng cô ®Ó ®¶m b¶o an toµn kho¶n
vèn cho vay, b¶o vÖ an toµn lîng tµi s¶n lín cña ng©n hµng.
2.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n cho vay.
KÕ to¸n cho vay ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô cña m×nh:
- KÕ to¸n cho vay tríc khi gi¶i ng©n (ph¸t tiÒn) ph¶i kiÓm tra, kiÓm so¸t
hå s¬ cho vay.
- KÕ to¸n cho vay thùc hiÖn viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c
c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh cho vay, thu nî, thu l·i,…
- KÕ to¸n cho vay tÝnh vµ thu l·i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c ®Ó ®¶m b¶o thu nhËp
cho ng©n hµng vµ quyÒn lîi kh¸ch hµng.
- KÕ to¸n cho vay cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý toµn bé hå s¬ vay cña kh¸ch
hµng gåm hå s¬ ph¸p lý ( lµ c¸c lo¹i giÊy tê minh chøng kh¸ch hµng cã
®ñ t c¸ch ph¸p lý ®Ó thiÕt lËp quan hÖ vay vèn víi ng©n hµng) vµ hå s¬
vay vèn, theo dâi kú h¹n nî ®Ó thu håi nî kÞp thêi, ®Çy ®ñ.
Cïng víi bé phËn tÝn dông, kÕ to¸n cho vay qu¶n lý c¸c kho¶n cho vay
®em l¹i hiÖu qu¶ cao. KÕ to¸n cho vay cung cÊp vÒ th«ng tin, sè liÖu vÒ nh÷ng
mãn vay qu¸ h¹n, s¾p ®Õn h¹n thu håi ®Ó c¸n bé tÝn dông cã kÕ ho¹ch ®«n ®èc
thu håi nî kÞp thêi.
KÕ to¸n cho vay cïng víi c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n ng©n hµng kh¸c th«ng qua
ho¹t ®éng cña m×nh gióp ng©n hµng thùc hiÖn tèt chøc n¨ng kinh doanh. Víi
vai trß quan träng cña m×nh, hÖ thèng kÕ to¸n ng©n hµng nãi chung vµ kÕ to¸n
cho vay nãi riªng cÇn ®îc hoµn thiÖn h¬n ®Ó ®¸p øng ®îc nh÷ng ®ßi hái ngµy
cµng cao cña ngµnh ng©n hµng vµ nÒn kinh tÕ.
3. C¸c ph¬ng thøc cho vay.
3.1. Ph¬ng thøc cho vay.
Thêi h¹n cho vay cña tÝn dông ng©n hµng còng phong phó vµ ®a d¹ng. Nã
cã thÓ cung cÊp c¸c kho¶n tÝn dông: ng¾n h¹n, trung h¹n, còng cã thÓ cho vay
dµi h¹n tuú vµo nhu cÇu vµ ®iÒu kiÖn cña kh¸ch hµng cÇn nguån vèn (Theo
quyÕt ®Þnh 1672/2001/Q§-NHNN ngµy 31/12/2001 vÒ viÖc ban hµnh quy chÕ
cho vay cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng). Cã 9 ph¬ng thøc cho vay
sau ®©y.
3.1.1 Ph¬ng thøc cho vay tõng lÇn.
Ph¬ng thøc cho vay tõng lÇn ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay
vèn tõng lÇn. Mçi lÇn vay vèn, kh¸ch hµng vµ tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn thñ
tôc vay vèn cÇn thiÕt vµ kÝ hîp ®ång tÝn dông.
Ph¬ng thøc nµy thêng ®îc ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng kh«ng cã nhu cÇu
vay thêng xuyªn. Kh¸ch hµng cã vßng quay vèn lu ®éng thÊp, kh¸ch hµng lµ
c¸ thÓ.
3.1.2. Ph¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông.
Cho vay theo h¹n møc tÝn dông lµ c¸ch thøc cho vay b»ng c¸ch ng©n hµng
x¸c ®Þnh cho kh¸ch hµng cña m×nh mét h¹n møc tÝn dông trong kho¶ng thêi
gian nhÊt ®Þnh.
§èi víi kh¸ch hµng s¶n xuÊt , kinh doanh tæng hîp th× ph¬ng ¸n s¶n xuÊt
kinh doanh cña kh¸ch hµng lµ tæng hîp ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña
6
tõng ®èi tîng. Theo ®ã, ng©n hµng n¬i cho vay x¸c ®Þnh møc tÝn dông cho c¶
ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doah tæng hîp.
Ph¬ng thøc cho vay nµy ¸p dông cho kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn (thêng xuyªn) víi ng©n hµng, kh¸ch hµng cã vßng quay vèn lu ®éng cao.
Trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông, thêi h¹n hiÖu lùc cña h¹n møc tÝn dông,
mçi lÇn rót vèn vay kh¸ch hµng vµ ng©n hµng lËp giÊy nhËn nî kÌm theo c¸c
chøng tõ phï hîp víi môc ®Ých sö dông vèn trong hîp ®ång tÝn dông, ®¶m
b¶o d nî kh«ng vît qu¸ h¹n møc tÝn dông ®· ký kÕt.
3.1.3 Ph¬ng thøc cho vay theo dù ¸n ®Çu t.
Ph¬ng htøc nµy ®îc ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng vay vèn ®Ó thùc hiÖn c¸c
dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ c¸c dù ¸n ®Êu t phôc vô
®êi sèng.
Ng©n hµng cïng kh¸ch hµng cïng kÝ hîp ®ång tÝn dông vµ tho¶ thuËn møc
vèn ®Çu t duy tr× cho c¶ thêi gian ®Çu t cña dù ¸n, ph©n ®Þnh c¸c kú tr¶ nî.
Ng©n hµng thùc hiÖn gi¶i ng©n theo tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n.
Trong ph¬ng thøc nµy, kÕ to¸n cho vay cã nhiÖm vô theo dâi, gi¸m s¸t
kh¸ch hµng vay vèn kh«ng qu¸ h¹n møc mçi mét lÇn rót vèn vay kh¸ch hµng
ph¶i lËp giÊy nhËn nî tiÒn vay, trong ph¹m vi møc vèn ®Çu t ®· tho¶ thuËn
kÌm theo c¸c chøng tõ xin vay phï hîp.
3.1.4. Cho vay hîp vèn.
ViÖc cho vay hîp vèn thùc hiÖn theo quy chÕ ®ång tµi trî cña tæ chøc tÝn
dông do Thèng ®èc Ng©n hµng nhµ níc ban hµnh v¨n b¶n híng dÉn vµ c¸c
tho¶ thuËn gi÷a c¸c tæ chøc tham gia ®ång tµi trî.
3.1.5. Cho vay tr¶ gãp.
Ph¬ng thøc nµy khi cho vay, NHNo n¬i cho vay vµ kh¸ch hµng cïng tho¶
thuËn sè l·i tiÒn vay ph¶i tr¶ céng víi sè nî gèc ®îc chia ra ®Ó tr¶ nî theo
nhiÒu kú trong thêi h¹n cho vay.
3.1.6. Cho vay theo h¹n møc tÝn dông dù phßng.
Khi cho vay theo ph¬ng nµy th× ng©n hµng cho vay vµ kh¸ch hµng tho¶
thuËn trong hîp ®ång tÝn dông: h¹n møc tÝn dông dù phßng thêi h¹n hiÖu lùc
cña tÝn dông dù phßng: ng©n hµng cho vay cam kÕt ®¸p øng nguån vèn cho
kh¸ch hµng b»ng ViÖt Nam ®ång hoÆc ngo¹i tÖ. Trong thêi gian hiÖu lùc cña
hîp ®ång nÕu kh¸ch hµng kh«ng sö dông hoÆc sö dông kh«ng hÕt h¹n møc tÝn
dông dù phßng, kh¸ch hµng vÉn ph¶i tr¶ phÝ cam kÕt tÝnh cho h¹nn møc tÝn
dông dù phßng ®ã. Møc phÝ nµy ph¶i ®îc tho¶ thuËn gi÷a kh¸ch hµng vµ
NHNo n¬i cho vay.
3.1.7. Cho vay th«ng qua nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông.
Ng©n hµng n¬i cho vay sÏ chÊp thuËn cho kh¸ch hµng sö dông sè vèn vay
trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông ®Ó thanh to¸n tiÒn mua hµng ho¸, dÞch vô vµ
rót tiÒn mÆt t¹i m¸y rót tiÒn tù ®éng. Ng©n hµng n¬i cho vay vµ kh¸ch hµng
ph¶i tu©n thñ theo c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ vµ ng©n hµng nhµ níc ViÖt
Nam vµ theo híng dÉn cña NHNo ViÖt Nam vÒ ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn
dông. Ph¬ng thøc cho vay nµy th«ng qua nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ
tÝn dông thùc hiÖn theo híng dÉn cña thèng ®èc NHNo ViÖt Nam.
3.1.8. Cho vay theo h¹n møc thÊu chi.
Lµ viÖc cho vay mµ NHNo ViÖt Nam tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n chÊp thuËn
cho kh¸ch hµng chi vît qu¸ sè tiÒn cã trªn tµi kho¶n thanh to¸n cña kh¸ch
hµng phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ vµ NHNN ViÖt Nam vÒ ho¹t
®éng thanh to¸n qua c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n.
Ph¬ng thøc nµy ®îc thùc hiÖn theo híng dÉn cña Tæng gi¸m ®èc NHNo
ViÖt Nam.
7
3.1.9. Ph¬ng thøc cho vay kh¸c.
3.1.9.1. Cho vay lu vô.
Ph¬ng thøc nµy chØ ¸p dông trong cho vay hé gia ®×nh c¸ nh©n, ë vïng
chuyªn canh trång lóa vµ c¸c vïng xen canh trång lóa víi c¸c c©y trång ng¾n
ngµy kh¸c.
3.1.9.2. C¸c ph¬ng thøc cho vay kh¸c.
Thùc hiÖn cô thÓ cña Tæng gi¸m ®èc NHNN ViÖt Nam khi ®îc chñ tÞch héi
®ång qu¶n trÞ chÊp thuËn.
4. Chøng tõ vµ tµi kho¶n dïng trong kÕ to¸n cho vay.
4.1. Chøng tõ kÕ to¸n cho vay.
Chøng tõ dïng trong kÕ to¸n cho vay lµ nh÷ng chøng minh b»ng giÊy vÒ
nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ®· ph¸t sinh vµ thùc sù hoµn thµnh vµ lµ c¬ së ®Ó
h¹ch to¸n vµo sæ s¸ch kÕ to¸n vµ cËp nhËt vµo hÖ thèng m¸y tÝnh cña ng©n
hµng.
Chøng tõ kÕ to¸n cho vay gåm:
Chøng tõ gèc: lµ lo¹i chøng tõ lµm c¨n cø ph¸p lý chøng minh mét
nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh vµo hoµn thµnh. Chøng tõ gèc ®îc lËp
ngay khi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµ hoµn thµnh.
Chøng tõ ghi sæ: lµ chøng tõ ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh
ph¸t sinh vµo sæ s¸ch kÕ to¸n. Chøng tõ ghi sæ ®îc lËp trªn c¬ së chøng tõ gèc
hoÆc chøng tõ gèc kiªm chøng tõ ghi sæ .
C¸c giÇy tê trong quan hÖ tÝn dông ®ßi hái ph¶i cã ®Çy ®ñ tÝnh ph¸p lý ®îc thÓ hiÖn trªn chøng tõ kÕ to¸n cho vay lµ c¸c yÕu tè x¸c ®Þnh quyÒn chñ thÓ
cho vay cña ng©n hµng chØ lµ ng¬i chÞu tr¸ch nhiÖm nhËn nî vµ cam kÕt tr¶
gèc vµ l·i ®óng h¹n cho ng©n hµng.
4.2. Tµi kho¶n dïng trong kÕ to¸n cho vay.
§Ó ph¶n ¸nh nghiÖp vô cho vay thuéc tµi s¶n cã cña ng©n hµng, tµi kho¶n
dïng ®Ó ghi chÐp, ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn cho vay cña ng©n hµng ®èi víi ngêi vay ®ång thêi ghi chÐp, ph¶n ¸nh sè tiÒn ngêi vay tr¶ nî ng©n hµng theo
nh÷ng kú h¹n nhÊt ®Þnh.
øng víi mçi ph¬ng thøc cho vay cã tµi kho¶n kh¸c nhau.
TµI kho¶n ph¶n ¸nh nghiÖp vô cho vay
TK 21:cho vay c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trong níc. TµI kho¶n nµy
ph¶n ¸nh sè tiÒn (sè tiÒn ®ång viÖt nam vµ ngo¹i tÖ) tæ chøc tÝnh dông cho tæ
chøc c¸ nh©n trong níc vay:
211: cho vay ng¾n han b»ng ®ång viÖt nam .
212: cho vay trung han b»ng ®ång viÖt nam .
213: cho vay dµI h¹n b»ng viÖt nam ®ång.
214: cho vay ng¾n han b»ng ngo¹i tÖ .
215: cho vay trung han b»ng ngo¹i tÖ.
216: cho vay dµI h¹n b»ng ngo¹i tÖ .
tµI kho¶n :211 dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè tiÒn dång viÖt nam cña tæ chøc tÝn
dông cho c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trong níc vay.
TK: 211cã c¸c tµI kho¶n cÊp 3 sau:
2111: nî cho vay trong h¹n vµ ®îc gia h¹n nî.
2112: nî qu¸ h¹n ®Õn 180 ngµy cã kh¶ n¨ng thu håi .
2113: nî qu¸ h¹n tõ 181 ngµy ®Õn 360 ngµy cã kh¶ n¨ng thu
håi .
2118: nî khã ®ßi.
C¸c tµI kho¶n nµy ding ®Ó ho¹ch to¸n sè tiÒn, tæ chøc tÝn dông cho c¸c
tæ chøc kinh tÕ c¸ nh©n trong níc vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµI h¹n.
KÕt cÊu tµI kho¶n: TK : 2111, 2112, 2113, cã kÕt cÊu gièng nhau.
8
Bªn nî: ph¶n ¸nh sè tiÒn tæ chøc tÝn dông cho kh¸ch hµng vay
®ang nî trong h¹n hoÆc ®· ®îc gia h¹n nî.
Bªn cã : ph¶n ¸nh sè tiÒn kh¸ch hµng tr¶ nî gèc .
:ph¶n ¸nh sè tiÒn chuyÓn nî qu¸ h¹n .
D nî :ph¶n ¸nh sè tiÒn tæ chøc cho vay ®ang trong h¹n.
KÕt cÊu tµI kho¶n :2118 nî khã ®ßi( nî qu¸ h¹n) .
TµI kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè tiÒn kh¸ch hµng ®ang nî qu¸ h¹n tõ 186 ngµy dÕn
360 ngµy:
Bªn nî: ph¶n ¸nh ph¸t sinh t¨ng sè tiÒn kh¸ch hµng ®ang nî qu¸
h¹n ®Ó chuyÓn tõ tµI kho¶n nî trong han hoÆc nî qu¸ h¹n ë cÊp thÊp sang .
Bªn cã: ph¶n ¸nh sè tiÒn kh¸ch hµng tr¶ nî qu¸ h¹n hoÆc nî khã
®ßi
Ph¶n ¸nh sè tiÒn chuyÓn sang cÊp cao h¬n.
D nî : ph¶n ¸nh sè tiÒn nî qu¸ h¹n mµ kh¸ch hµng cha thanh
to¸n ®îc.
TµI KHO¶N :217 tiÒn l·I céng dån dù thu.
TµI kho¶n dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè l·I céng dån tinhs trªn tµI kho¶n tiÒn cho
vay c¸c tæ chøc kinh tÕ c¸c c¸ nh©n trong níc mµ tæ chøc tÝn dông sÏ ®îc nhËn
khi ®Õn h¹n.
ViÖc h¹ch to¸n trªn tµI kho¶n tiÒn l·I céng dån, tæ chøc tÝn dông tÝnh trªn
c¸c tµI kho¶n tiÒn cho vay th× kh«ng quan y©m tíi viÖc liÖu tiÒn ®· ®îc nhËn
hay ch, mµ thu nhËp l·I ®îc h¹ch to¸n khi ph¸t sinh ®îc ghi nhËn trong k× tÝnh
l·I(trªn c¬ së trÝch tríc) ®Ó ®¶m b¶o c¸c b¸o c¸o tµI chÝnh sÏ ph¶n ¸nh c¸c
kho¶n thu nhËp ®óng ®¾n cña tæ chøc tÝn dông trong mét thêi kú kÕ to¸n x¸c
®Þnh b»ng viÖc thÝch øng chi phÝ víi c¸c thu nhËp ®îc t¹o ra.
TµI kho¶n :217 cã c¸c tµI kho¶n cÊp 3
2171: tiÒn l·I céng dån tõ cho vay ng¾n han b»ng ®ång VN.
2172: tiÒn l·I céng dån tõ cho vay trung vµ dµI h¹n b»ng
®ång VN
2173: tiÒn l·I céng dån tõ cho vay ng¾n h¹n b»ng ngo¹i
tÖ .
2174: tiÒn l·I céng dån tõ cho vay trung vµ dµI h¹n b»ng
ngo¹i tÖ .
kÕt cÊu :
Bªn nî: ph¶n ¸nh sè tiÒn l·I tÝnh céng dån
Bªn cã : ph¶n ¸nh sè tiÒn l·I kh¸ch hµng vay tiÒn tr¶
Ph¶n ¸nh sè tiÒn l·I ®Õn kú h¹n mµ kh«ng nhËn ®îc(trong ,mét thêi gian theo qui ®Þnh ) chuyÓn sang l·I cha thu ®îc.
D nî : ph¶n ¸nh sè l·I tiÒn cho vay mµ tæ chøc tÝn dông cha ®îc thanh to¸n .
TµI kho¶n : 219 dù phßng ph¶I thu khã ®ßi .
TµI kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh viÖc lËp dù phßng vµ xö lý c¸c kho¶n dù
phßng vÒ c¸c kho¶n cho c¸c tæ chøc kinh tÕ c¸ nhan vay vµ cã kh¶ n¨ng kh«ng
®ßi ®îc vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n.
Trong thùc tÕ ho¹t ®éng kinh doanh cã nh÷ng kho¶n cho vay mµ ngêi vay
kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. C¸c kho¶n bªn nî cña nh÷ng kh¸ch hµng nµy gäi lµ
nî ph¶I thu khã ®ßi. ®Ó dÒ phßng nh÷ng tæn thÊt vÒ c¸c kháan ph¶I thu khã
®ßi cã thÓ x¶y ra. H¹n chÕ nh÷ng ®ét biÕn vÒ kÕt qu¶ kinh doanh trong kú
h¹ch to¸n tæ chøc tÝn dông ph¶I trÝch tõ chi phÝ ®Ó lËp ra kho¶n dù phßng cho
c¸c kho¶n nî ph¶I thu khã ®ßi .
®èi víi nh÷ng kho¶n ph¶I thu khã ®ßi kÐo dµI trong nhiÒu n¨m, tæ chøc tÝn
dông ®· cè g¾ng lµm mäi biÖn ph¸p ®Ó thu nî mµ vÉn kh«ng thu ®îc kh¸ch
hµng vay thùc sù kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n th× doanh nghiÖp cã thÓ xo¸
9
c¸c kho¶n nîj ph¶I thu khã ®oi trong sæ kÕ to¸n vµ chuyÓn ra theo dâi ë tµI
kho¶n 97(nî khã ®ßi ®· xö lý). Trong tr¬pngf hîp thu ®îc nî sÏ h¹ch to¸n vµo
tµI kho¶n 79 c¸c kho¶n thu nhËp bÊt thêng .
kÕt cÊu tµI kho¶n:
bªn cã: ph¶n ¸nh sè tiÒn dù phßng c¸c kho¶n ph¶I thu khã ®ßi
tÝnh vµo chi phÝ .
Bªn nî: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶I thu khã ®ßi khong thu ®îc phai
xö lý xo¸ nî .
KÕt chuyÓn sè chªng lªch vÒ dù phßng ph¶I thu khã ®ßi ®·c lËp
kh«ng sö dông cßn l¹i ®Õn cuèi niªn ®é kÕ to¸n lín h¬n sè ph¶I trÝch lËp dù
phßng cho niªn ®ä sau .
D cã: ph¶n ¸nh sè dù phßng c¸c kho¶n ph¶I thu cßn l¹i cuèi kú.
5. Quy tr×nh kÕ to¸n cho vay – thu nî.
Chóng ta sÏ nghiªn cøu chñ yÕu hai ph¬ng thøc cho vay :
5.1. Ph¬ng thøc cho vay tõng lÇn.
5.1.1. KÕ to¸n giai ®o¹n cho vay.
Khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn, lµm giÊy tê ®Ò nghÞ vay vèn göi tíi
ng©n hµng ®Ó tr×nh bµy lý do xin vay. Do vËy, ng©n hµng cã c¨n cø ®Ó xem
xÐt, tÝnh to¸n quyÕt ®Þnh cho vay vµ lËp hîp ®ång tÝn dông. NÕu ®· ®îc gi¸m
®èc (ngêi nhËn uû quyÒn gi¸m ®èc) ký duyÖt cho vay th× bé phËn tÝn dông
chuyÓn hå s¬ cho bé phËn kÕ to¸n thùc hiÖn h¹ch to¸n vµ gi¶i ng©n. Khi ®ã bé
phËn kÕ to¸n kiÓm tra l¹i bé hå s¬ vµ híng dÉn kh¸ch hµng lËp c¸c chøng tõ
kÕ to¸n, gi¶i ng©n theo quy tr×nh quy ®inh, ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè trªn
chøng tõ.
Nî: tµi kho¶n cho vay.
Cã: tµi kho¶n tiÒn mÆt tai quü(nÕu cho vay b»ng tiÒn mÆt).
hoÆc tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi vay (thanh to¸n b»ng chuyÓn
kho¶n).
NÕu c¸c mãn vay cã tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp th× kÕ to¸n ph¶i ghi nhËp vµo tµi
kho¶n ngo¹i b¶ng.
5.1.2. KÕ to¸n giai ®o¹n thu nî, thu l·i.
KÕ to¸n viªn gi÷ vµ theo dâi c¸c tµi kho¶n cña tõng ®¬n vÞ vay vèn qua sæ
chi tiÕt. Khi hoµn thµnh hîp ®ång tÝn dông, ®îc gi¶i ng©n. Hîp ®ång tÝn dông
®ìc lu tr÷ trong hå s¬ vay ®Ó theo dâi vµ thu håi nî ®ång thêi ®îc s¾p xÕp mét
c¸ch khoa häc vµ theo dâi chÆt chÏ kú h¹n tr¶ nî.
§Æc ®iÓm cña ph¬ng thøc cho vay tõng lÇn : Mçi lÇn vay ®Òu ®îc x¸c ®Þnh
thêi h¹n tr¶ cuèi cïng. Do ®ã , ngêi vay ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tr¶ nî ng©n hµng
khi ®Õn h¹n. Trong trêng hîp ®Õn h¹n cuèi cïng mµ ngêi vay kh«ng tr¶ ®ñ nî
cho ng©n hµng th× kÕ to¸n sÏ trÝch tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng (nÕu
cã) ®Ó thu nî.
NÕu trêng hîp ngêi vay kh«ng cã tµi kho¶n tiÒn göi hoÆc tµi kho¶n tiÒn göi
®· hÕt sè d còng cha ®ñ tr¶ nî vµo kho¶n vay ®ã kh«ng ®îc ng©n hµng ra h¹n
nî, kÕ to¸n sÏ lµm thñ tôc chuyÓn sang tµi kho¶n nî qu¸ h¹n.
C¸c bµi to¸n ph¶n ¸nh khi thu nî
- Thu nî cÈ gèc vµ l·i cïng mét thêi ®iÓm th× h¹ch to¸n.
Nî: tµi kho¶n tiÒn mÆt hoÆc tiÒn göi cña ngêi vay (phÇn gèc vµ l·i).
Cã: tµi kho¶n cho vay cña ngêi vay (gèc).
tµi kho¶n thu nhËp cña ng©n hµng (tiÓu kho¶n thu lai cho vay).
- Thu nî gèc vµ l·i kh«ng cïng thêi ®iÓm.
Thu theo ph¬ng ph¸p tÝch sè, thu l·i hµng th¸ng theo sè d nî tµi kho¶n cho
vay. Do vËy viÖc thu nî, thu l·i sÏ ®îc h¹ch to¸n ë c¸c ®iÓm kh¸c nhau:
- H¹ch to¸n giai ®o¹n thu l·i.
Nî: tµi kho¶n tiÒn mÆt t¹i quü (nÕu thu b»ng tiÒn mÆt).
10
tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi vay(nÕu thu b»ng chuyÓn kho¶n).
Cã: tµi kho¶n thu nhËp cña ng©n hµng (tiÓu kho¶n thu l·i).
- H¹ch to¸n giai ®o¹n thu lîi gèc.
Nî: tµi kho¶n tiÒn mÆt tai quü (nÕu thu b»ng tiÒn mÆt).
tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi vay (nÒu thu b»ng chuyÓn kho¶n).
Cã: tµi kho¶n cho vay cña ngêi vay.
5.1.3. KÕ to¸n giai ®o¹n chuyÓn nî qu¸ h¹n.
Khi ®Õn kú h¹n cuèi cïng tr¶ nî gèc hoÆc l·i trong thêi h¹n cho vay ®·
tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông, nÕu kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®îc ®óng h¹n
sè nî gèc hoÆc l·i ph¶i tr¶ cña kú h¹n ®ã vµ kh«ng ®îc ng©n hµng n¬i cho vay
chÊp thuËn chuyÓn sè nî gèc hoÆc l·i cha ®îc sang kú tiÕp theo th× kÕ to¸n sÏ
lµm thñ tôc chuyÓn toµn bé sè d nî sang tµi kho¶n nî qu¸ h¹n.
Khi chuyÓn nî qua h¹n kÕ to¸n h¹ch to¸n ghi:
Nî: tµi kho¶n qu¸ h¹n.
Cã: tµi kho¶n cho vay cña ngêi vay.
Xö lý khi chuyÓn nî qu¸ h¹n .
Trong trêng hîp cha tr¶ hÕt l·i th× ng©n hµng sau khi tÝnh l·i h¹ch to¸n
ngo¹i b¶ng: ghi nhËp tµi kho¶n “l·i cha thu” vµ theo dâi khi nµo tµi kho¶n
kh¸ch hµng cã tiÒn th× thu håi.
Khi h¹ch to¸n ngo¹i b¶ng: xuÊt tµi kho¶n “l·i cha thu” ®ång thêi néi b¶ng
ghi:
Nî: tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi vay (phÇn l·i).
Cã: tµi kho¶n thu nhËp cña ng©n hµng (tiÓu kho¶n thu l·i cho vay).
Khi thu håi nî, kÕ to¸n cho vay ph¶i xo¸ nî trªn khÕ íc vay tiÒn. Nh÷ng
khÕ íc thu hÕt nî khi xo¸ xong sÏ ®ãng thµnh lËp riªng. Nh÷ng khÕ íc chØ thu
mét phÇn th× lu l¹i hå s¬ vay vèn cña ngêi vay ®Ó tiÕp tôc theo dâi. KhÕ íc
chuyÓn nî qua h¹n sÏ lu ë hå s¬ nî qu¸ h¹n.
5.2. Ph¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông.
5.2.1. KÕ to¸n giai ®o¹n cho vay.
KÕ to¸n ph¸t tiÒn vay c¨n cø vµo h¹n møc tÝn dông ®· ®îc tho¶ thuËn gi÷a
ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. Trong ph¹m vi cña h¹n møc thêi h¹n hiÖu lùc cña
tÝn dông vµ mçi lÇn rót tiÒn kh¸ch hµng lËp giÊy nhËn nî, kÌm theo chøng tõ
xin vay phï hîp. Nh vËy, tr¸ch nhiÖm cña kÕ to¸n lµ ph¶i theo dâi chÆt chÏ d
nî trªn tµi kho¶n cho vay ®Ó d nî kh«ng vît qu¸ h¹n møc hîp ®ång tÝn dông
®· ký, trong kú.
KÕ to¸n cho vay sau khi kiÓm tra tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p cña chøng tõ vµ ®èi
chiÕu víi h¹n møc tÝn dông nÕu hîp lÖ th× c¨n cø vµo chøng tõ ®Ó h¹ch to¸n.
Nî: tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc.
Cã: tµi kho¶n tiÒn mÆt t¹i quü (nÕu cho vay b»ng tiÒn mÆt).
tµi kho¶n ngêi thu híng (nÕu thanh to¸n cïng ng©n hµng).
tµi kho¶n thanh to¸n qua l¹i gi÷a c¸c ng©n hµng (nÕu thanh to¸n
kh¸c
ng©n hµng).
5.2.2. KÕ to¸n giai ®o¹n thu nî, thu l·i.
Ph¬ng thøc cho vay theo h¹n møc th× viÖc tr¶ nî cña kh¸ch hµng dùa vµo
vßng quay vèn tÝn dông hoÆc kh¸ch hµng tr¶ theo th¸ng ®· tho¶ thuËn trong
hîp ®ång tÝn dông. §¬n vÞ vay ph¶i nép tiÒn b¸n hµng còng nh c¸c kho¶n thu
nhËp kh¸c. Bªn cã cña tµi kho¶n cho vay ®Ó tr¶ nî ng©n hµng. Khi hÕt th¸ng,
kh¸ch hµng kh«ng hoµn tr¶ ®îc nî ®ång thêi kh«ng ®îc xÐt ®Ó chuyÓn sang
thu tiÕp ë th¸ng kÕ tiÕp th× kÕ to¸n chuyÓn sè tiÒn cßn nî sang tµi kho¶n nî
qu¸ h¹n vµ ¸p dông l·i suÊt nî qu¸ h¹n.
11
-Thu nî gèc :
H¹ch to¸n thu nî gèc theo sè tiÒn b¸n hµng cña ®¬n vÞ nép vµo ng©n
hµng.
Nî: tµi kho¶n tiÒn mÆt t¹i quü (thu b»ng tiÒn mÆt).
Cã: tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc.
hoÆc Nî: tµi kho¶n trung gian cña ngêi chi tr¶ (thu chuyÓn kho¶n, thanh
to¸n cïng ng©n hµng).
: tµi kho¶n thanh to¸n qua l¹i gi÷a c¸c ng©n hµng (thu chuyÓn
kho¶n, thanh to¸n kh¸c ng©n hµng).
Cã: tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc.
Nguyªn t¾c: Ng©n hµng chØ thu nî trong ph¹m vi sè tiÒn ng©n hµng ®· cho
kh¸ch hµng vay. §èi víi ®¬n vÞ vay theo hai tµi kho¶n th× ng©n hµng chØ thu
nî trong ph¹m vi d nî cña tµi kho¶n cho vay. Trong trêng hîp ®¬n vÞ vay ®·
tr¶ hÕt nî råi th× sè tiÒn b¸n hµng cña ®¬n vÞ sÏ ghi vµo bªn cã cña tµi kho¶n
tiÒn göi thanh to¸n cña ®¬n vÞ. Khi ®ã, trong tµi kho¶n ®· cã sè d (®¬n vÞ göi
vèn vµo ng©n hµng), lóc nµy ng©n hµng sÏ tÝnh vµ tr¶ l·i suÊt phï hîp.
- TÝnh vµ thu l·i:
§èi víi nh÷ng kh¸ch hµng vay theo tµi kho¶n cho vay h¹n møc tÝn dông th×
viÖc thu l·i ®îc tiÕn hµnh hµng th¸ng theo ph¬ng ph¸p tÝch sè, còng cã thÓ thu
tõ tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n ®Ó thu hoÆc kh¸ch hµng nép tiÒn mÆt.
ViÖc h¹ch to¸n ®îc thùc hiÖn:
Nî: tµi kho¶n tiÒn mÆt t¹i quü (thu b»ng tiÒn mÆt).
Cã: tµi kho¶n thu nhËp cña ng©n hµng.
hoÆc Nî: tµi kho¶n tg cña ngêi chi tr¶ (thu chuyÓn kho¶n, thanh to¸n
cïng ng©n hµng).
: tµi kho¶n thanh to¸n qua l¹i gi÷a c¸c ng©n hµng (thu chuyÓn
kho¶n, thanh to¸n kh¸c ng©n hµng).
Cã: tµi kho¶n thu nhËp cña ng©n hµng.
5.2.3. KÕ to¸n giai ®o¹n chuyÓn nî qu¸ h¹n.
§Õn thêi ®iÓm cuèi cïng cña thêi h¹n cho vay ®· tho¶ thuËn trong hîp
®ång tÝn dông, nÕu kh¸ch hµng kh«ng tr¶ hÕt sè nî gèc hoÆc l·i ®óng h¹n vµ
kh«ng ®îc ng©n hµng chÊp thuËn ra h¹n nî, kÕ to¸n sÏ lËp phiÕu chuyÓn
kho¶n, chuyÓn sè tiÒn ®ã sang tµi kho¶n nî qu¸ h¹n h¹ch to¸n.
Nî: tµi kho¶n nî qu¸ h¹n.
Cã: tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc.
Sè tiÒn ®¬n vÞ cßn nî ng©n hµng chuyÓn sang nî qu¸ h¹n tõ thêi ®iÓm nµo
th× kÕ to¸n tÝnh l·i suÊt nî qu¸ h¹n thêi ®iÓm ®ã.
12
Ch¬ng 2
Thùc tr¹ng kÕ to¸n cho vay t¹i NHNn vµ PTNt
HuyÖn QuÕ Vâ - B¾c Ninh
1. §Æc ®iÓm kinh tÕ - x· héi ë ®Þa bµn QuÕ Vâ vµ ho¹t ®éng kinh doanh
cña NHNN vµ PTNT huyÖn QuÕ Vâ B¾c Ninh.
1.1. §Æc ®iÓm kinh tÕ – x· héi ë ®Þa bµn QuÕ vâ.
1.1.1. §Æc ®iÓm tù nhiªn cña huyÖn QuÕ Vâ.
QuÕ Vâ lµ mét huyÖn ®ång b»ng thuéc tØnh B¾c Ninh, n»m ë phÝa ®«ng
tØnh lÞ tõ trung t©m huyÖn lªn trung t©m tØnh c¸ch nhau 10 km.
- PhÝa B¾c gi¸p ViÖt Yªn, Yªn Dòng tØnh B¾c Giang.
- PhÝa ®«ng gi¸p huyÖn ChÝ Linh tØnh H¶i D¬ng.
- PhÝa Nam gi¸p HuyÖn Gia B×nh vµ HuyÖn ThuËn Thµnh.
- PhÝa T©y gi¸p huyÖn Tiªn Du vµ thÞ x· B¾c Ninh.
HuyÖn QuÕ Vâ lµ mét huyÖn ®ång b»ng cã diÖn tÝch tù nhiªn lµ:17069,63
ha. §Êt thæ c 774,89 ha chiÕm 4,54 % diÖn tÝch ®Êt vµ tù nhiªn (DT§TN).
DiÖn tÝch ®Êt chuyªn dïng 2874,40 ha chiÕm kho¶ng 16,84 % diÖn tÝch ®Êt tù
nhiªn. §Êt l©m nghiÖp 257,90 ha chiÕm kho¶ng 1,51% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn
vµ diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp 10.738,70 ha chiÕm 62,91 % diÖn tÝch ®Êt tù
nhiªn, nh vËy diÖn tÝch ®Êt huyÖn QuÕ Vâ cha ®a vµo sö dông lín 2.423,74 ha
chiÕm 14,20 % diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn chñ yÕu lµ s«ng vµ m¸ng níc. VÒ mÆt tæ
chøc cña huyÖn gåm cã 1 thÞ trÊn vµ 23 x· víi sè d©n lµ 152.542 ngêi. D©n c
sèng tËp trung trong 125 th«n vµ 6 khu thuéc thÞ trÊn ®îc ph©n bè ®Òu trong
toµn huyÖn nªn rÊt thuËn lîi cho qóa tr×nh s¶n xuÊt trªn ®Þa bµn.
1.1.2. T×nh h×nh kinh tÕ x· héi cña huyÖn QuÕ Vâ.
Trªn con ®êng ®æi míi, víi sù l·nh ®¹o cña huyÖn, §¶ng bé huyÖn QuÕ Vâ
cã tèc ®é t¨ng trëng ( GDP ) 10,8 %/n¨m, tØ träng thu tõ n«ng nghiÖp chiÕm
64,2 %, thu nhËp tõ c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp chØ cã 17,6 %, thu tõ
th¬ng m¹i dÞch vô chiÕm 18,2 %. Tõ kÕt qu¶ ®ã cho ta thÊy tØ lÖ GDP cha t¬ng
xøng víi thÕ m¹nh vµ tiÒm n¨ng cña huyÖn.
Trªn huyÖn cã 3 c«ng ty TNHH s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng
nghiÖp, HTX s¶n xuÊt c«ng nghiÖp tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ cã 8 HTX. Tæng
sè lao ®éng trong huyÖn vÒ s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp lµ 3.100 ngêi, trong
®ã hÖ c¸ thÓ 2.950 lao ®éng, doanh nghiÖp HTX lµ 150 ngêi, ngµnh CNTTCN
cßn chËm ph¸t triÓn do cÊp uû §¶ng chÝnh quyÒn cha n¾m b¾t kÞp thêi t×nh
h×nh ph¸t triÓn cña trong vµ ngoµi níc, ngoµi ra cßn cã sù h¹n chÕ vÒ vèn.
Ngêi lao ®éng cha m¹nh d¹n ®Çu t cho tiÓu thñ c«ng nghiÖp, vÉn coi s¶n
xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp lµ nghÒ phô.
Tµi chÝnh, tiÒn tÖ cã rÊt nhiÒu cè g¾ng, víi diÖn tÝch tù nhiªn lín nhÊt trong
tØnh huyÖn QuÕ Vâ rÊt cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ, nhng viÖc ®Çu t cho c¬
së h¹ tÇng cßn h¹n chÕ.
Nh×n vÒ xu híng ph¸t triÓn tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña thiªn niªn kû míi, nÒn
kinh tÕ huyÖn cã bíc ph¸t triÓn kh¸, t¹o ®µ cho nh÷ng n¨m tiÕp theo víi tèc ®é
ph¸t tiÓn cao vµ toµn diÖn trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, nhÊt lµ x©y dùng khu c«ng
nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp hoµn thµnh ®êng quèc lé 18.
1.2. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh cña Ng©n hµng NN & PTNT huyÖn QuÕ Vâ.
1.2.1 LÞch sö ph¸t triÓn cña Ng©n hµng NN & PTNT huyÖn QuÕ Vâ.
Ng©n hµng NN & PTNT huyÖn QuÕ Vâ lµ mét ng©n hµng th¬ng m¹i quèc
doanh n»m trong hÖ thèng ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam, ®îc phÐp ho¹t ®éng
kinh doanh trªn lÜnh vùc thanh to¸n tiÒn tÖ, tÝn dông vµ c¸c dÞch vô ng©n hµng.
Ng©n hµng QuÕ Vâ tiÒn th©n lµ ng©n hµng QuÕ D¬ng ë §«ng Du vµ ng©n
hµng Vâ Giµng ë V©n D¬ng ®îc thµnh lËp n¨m 1960. Ho¹t ®éng theo c¬ chÕ
13
bao cÊp, võa lµm c«ng t¸c tÝn dông võa lµm qu¶n lý nhµ níc. §Õn n¨m 1964
®îc s¸p nhËp thµnh ng©n hµng QuÕ Vâ. Tõ khi hÖ thèng ng©n hµng ®îc t¸ch
thµnh hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp th× ngNHNo QuÕ Vâ trë thµnh ng©n hµng
th¬ng m¹i ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc.
Ng©n hµng QuÕ Vâ hiÖn nay cã 3 ®Þa bµn giao dÞch. Trô së hiÖn nay cña
ng©n hµng ®· ®îc x©y dùng vµ ®i vµo ho¹t ®éng n¨m 1997, n»m ë gi÷a trung
t©m phè míi, s¸t quèc lé 18. §©y lµ n¬i tËp trung kinh tÕ x· héi vµ 2 ng©n
hµng cÊp 4 (ng©n hµng liªn x·). Ng©n hµng liªn x· §«ng Du th¸ng 6/1997,
ng©n hµng liªn x· chî Ch× ®i vµo ho¹t ®éng 6/2000. Nh÷ng n¨m qua, ng©n
hµng QuÕ Vâ ®· kh¼ng ®Þnh híng ®i ®óng ®¾n thùc hiÖn ph¬ng ch©m (nhanh
chãng, chÝnh x¸c, an toµn, hiÖu qu¶) trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng. øng
dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tiÕt kiÖm thêi gian, gi¶m chi phÝ, víi th¸i ®é nhiÖt
t×nh ©n cÇn niÒm në víi kh¸ch hµng. Ng©n hµng ngµy cµng chiÕm ®îc c¶m
t×nh, lßng tin vµ sù tÝn nhiÖm cña kh¸c. Môc tiªu ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i lµ lîi nhuËn, song ®èi víi ng©n hµng QuÕ Vâ ®iÒu quan träng h¬n lµ
lîi Ých ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ . Qu¸n triÖt tinh
thÇn nµy, ng©n hµng QuÕ Vâ lu«n chñ ®éng trong kinh doanh vµ ngµy cµng cã
vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ cña huyÖn.
1.2.2. M« h×nh tæ chøc bé m¸y ng©n hµng QuÕ Vâ.
§Õn ngµy 31/12/2002 tæng sè c¸n bé cña chi nh¸nh ng©n hµng QuÕ Vâ lµ
39 ngêi vµ ®îc ph©n bè nh sau :
Ban gi¸m ®èc: 03 ®ång chÝ, c¸n bé lµm trùc tiÕp lµm c«ng t¸c tÝn dông
(phßng kinh doanh): 19 ®ång chÝ chiÕm tØ träng 48,7 % tæng sè c¸n bé trong
c¬ quan.
C¸n bé trùc tiÕp c«ng t¸c kÕ to¸n, kho quÜ lµ 14 ®ång chÝ chiÕm tØ träng lµ
35,9 %, c¸n bé lµm c«ng t¸c hµnh chÝnh 03 ®ång chÝ chiÕm tØ träng 7,7 % c¸n
bé trong c¬ quan.
Phßng kinh doanh: cã nhiÖm vô x©y dùng kÕ ho¹ch, chiÕn lîc kinh doanh
vµ cho vay, phôc vô c¸c nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng
vµ dÞch vô ®êi sèng ®èi víi s¶n xuÊt vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. T×m kiÕm
kh¸ch hµng, thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n cho vay, qu¶n lý vµ theo dâi qu¸ tr×nh sö
dông tiÒn vay vµ tr¶ nî tiÒn vay cña kh¸ch hµng.
Phßng KÕ to¸n - Ng©n quü: ph¸t huy vai trß kiÓm so¸t nghiÖp vô, c¸c
nghiÖp vô ph¸t sinh dîc h¹ch to¸n kÞp thêi chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ lu©n chuyÓn
chøng tõ nhanh chãng, gän gµng. Ngoµi ra, phßng KÕ to¸n cßn cã nhiÖm vô
kÕt hîp víi phßng kinh doanh theo dâi t×nh h×nh ho¹t ®éng cña chi nh¸nh
ng©n hµng cÊp 4.
Phßng Hµnh chÝnh: bè trÝ m¹ng líi ho¹t ®éng c¸n bé nh©n viªn cho phï
hîp víi yªu cÇu kinh doanh cã hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o cña chi nh¸nh ®· ®îc
thùc hiÖn ®óng híng, gióp c¸n bé nh©n viªn trau dåi kiÕn thøc. Tõ sù ho¹t
®éng n¨ng næ nhiÖt t×nh cña c¸c phßng ban ®· cung cÊp th«ng tin kÞp thêi
chÝnh x¸c cho ban gi¸m ®èc ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh s¸ng suèt duy tr× vµ ph¸t
triÓn theo ®óng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc.
1.3. T×nh h×nh ho¹t ®énh kinh doanh cña NHNo & PTNT QuÕ Vâ.
QuÕ Vâ lµ mét huyÖn ®Êt réng, ngêi ®«ng (mËt ®é d©n sè 884ngêi/km2)
tr×nh ®é d©n trÝ cha cao, c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, th¬ng nghiÖp
dÞch vô cha ph¸t triÓn m¹nh.Thu tõ n«ng nghiÖp chiÕm 65% tæng thu nhËp
quèc d©n cña huyÖn. §iÒu ®ã, ®Æt ra nhiÖm vô nÆng nÒ cho c¸c cÊp, c¸c ngµnh
nãi chung vµ NHNo & PTNT nãi riªng.
1.3.1. Ho¹t ®éng vÒ nguån vèn.
Víi ph¬ng ch©m “ ®i vay ®Ó cho vay “ NHNN QuÕ Vâ ®· ®Èy m¹nh khai
th¸c vèn trong tÇng líp d©n c, c¸c doang nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi
víi nhiÒu biÖn ph¸t tÝch cùc: Më réng m¹ng líi giao dÞch, kÕt hîp víi bé m¸y
14
qu¶n lý ®æi míi phong c¸ch lµm viÖc ,®Èy m¹nh khai th¸c nguån vèn víi h×nh
thøc l·i suÊt ®îc NHNN tØnh vµ NHNN ViÖt Nam chØ ®¹o.
Trong c«ng t¸c huy ®éng vèn cña NHNN huyÖn QuÕ Vâ ®· ®¹t ®îc nh÷ng
kÕt qu¶ kh¶ quan. Víi nguån vèn huy ®éng ngµy cµng cao gãp phÇn ®¸ng kÓ
vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc më
réng kinh doanh.
-TiÒn göi tiÕt kiÖm
-TiÒn göi c¸c tæ
chøc KT-XH
-TiÒn göi kú phiÕu
1676
2389
TØ lÖ t¨ng gi¶m
%
+713
42,6
23964
19156
19858
24653
- 4106
+5497
17,134
28,696
Tæng nguån vèn
44796
46900
+2104
4,697
ChØ tiªu
31/12/2001
31/12/2002
B¶ng 1: C¬ cÊu nguån vèn.
Th«ng qua b¶ng c¬ cÊu nguån vèn cña NHNN QuÕ Vâ cho ta thÊy nguån
vèn tiÒn göi ®Õn ngµy 31/12/2002 lµ 46.900 triÖu ®ång b»ng 105,7% tiÒn göi
31/12/2001 t¨ng 2.104 triÖu ®ång (trong ®ã 100% vèn néi tÖ), g¾n vèn t¨ng trëng 4,0697%.xÐt vÒ kÕt cÊu nguån vèn h×nh thµnh do: TiÒn göi c¸c tæ chøc tÝn
dông kinh tÕ x· héi ®¹t ®îc 19.858 triÖu ®ång gi¶m so víi cïng kú n¨m tríc lµ
4.106 triÖu ®ång. Nguån vèn huy ®éng gi¶m do ngêi göi c¸c doanh nghiÖp
nhµ níc gi¶m, ®Æc biÖt lµ tiÒn göi cña kho b¹c nhµ níc gi¶m 3.914 triÖu ®ång
chiÕm 42% vèn huy ®éng, bªn c¹nh ®ã møc t¨ng trëng cßn thÊp (17.134% ).
§èi víi tiÒn göi kú phiÕu chiÕm tû träng cao 52,56% tæng nguån vèn huy
®éng t¹i ®Þa ph¬ng, ®¹t 24.653 triÖu ®ång t¨ng 5.497 triÖu ®ång so víi
31/12/2001 t¨ng trëng 28.96 % lµ lo¹i tiÒn göi chiÕm tû träng cao nhÊt trong
tæng nguån vèn. §îc nh vËy lµ do kh¸ch hµng nh¹y c¶m víi nh÷ng l·i suÊt
tiÒn göi kú phiÕu cao h¬n l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm, ®ång thêi lîng tiÒn nhµn
dçi ®ã phï hîp víi viÖc quay vßng vèn cã cña hä. Cho nªn kh¸ch hµng ®· rót
ra mét phÇn tiÒn ®Ó tiÕt kiÖm ®Ó mua kú phiÕu víi kú väng sÏ thu ®îc sè tiÒn
l·i só©t cao h¬n . §©y lµ nguån vèn cè ®Þnh ®Ó ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp
kinh doanh nhng ®ång thêi l¹i lµ nguån vèn huy ®éng víi l·i suÊt cao kh«ng
cã lîi Ých cho ho¹ch to¸n kinh doanh cña Ng©n hµng.
TiÒn göi tiÕt kiÖm tÝnh ®Õn 31/12/2002 ®¹t ®îc 2.389 triÖu ®ång, chiÕm tû
träng 5,09 %, tèc ®é t¨ng trëng cao 42,6%, tæng nguån vèn huy ®éng t¹i ®i¹
ph¬ng t¨ng 713 triÖu ®ång so víi 31/12/2001. Nguån vèn huy ®éng cña ng©n
hµng ngµy cµng t¨ng, ®iÒu nµy cho ta thÊy kh¸ch hµng ®· cã lßng tin, sù tÝn
nhiÖm vµo ng©n hµng, quan hÖ gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng ®îc c¶i thiÖn tèt
h¬n. §ång thêi lîng tiÒn nhµn rçi nµy phï hîp víi viÖc kh¸ch hµng dïng trong
chi tiªu hoÆc mçi khi cÇn. Nguån vèn nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng©n
hµng sö dông vèn huy ®éng víi l·i suÊt thÊp ®Ó më réng c«ng t¸c kinh doanh
trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh (ng¾n h¹n).
Trong n¨m 2002, mÆc dï nhµ níc thay ®æi l·i suÊt vµ tiÒn vay cã xu thÕ
gi¶m dÇn nh»m thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p, nhng ng©n hµng vÉn cã t¨ng trëng.
§¹t ®îc kÕt qu¶ nµy, tríc hÕt lµ do NHNo & PTNT huyÖn QuÕ Vâ lu«n ®a
d¹ng, c¸c h×nh thøc huy ®éng vÒ thêi gian vµ l·i suÊt cho phï hîp víi thêi
gian nhµn rçi cña c¸c tæ chøc, d©n c sö dông ®Õn. Bªn c¹nh ®ã, lµ viÖc trang bÞ
15
c¬ së vËt chÊt, thñ tôc tiÒn göi, rót tiÒn ®¬n gi¶n mµ vÉn ®¶m b¶o an toµn cho
nguån vèn ®æi míi phong c¸ch giao dÞch.
1.3.2. C«ng t¸c sö dông vèn.
Thùc hiÖn ®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña §¶ng vµ Nhµ níc, NHNN QuÕ Vâ ®· thùc sù lµ ng©n hµng cña mäi nhµ mäi ngêi, mäi doanh
nghiÖp,... Víi ph¬ng híng ®Çu t cho c¸c doanh nghiÖp, hé s¶n xuÊt lµm ¨n cã
hiÖu qu¶, gãp phÇn kh¬i dËy tiÒm n¨ng c¸c ngµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng
cña ®Þa ph¬ng: gèm Phï L·ng, ®an cãi Chi L¨ng,... t¨ng cêng x©y dùng më
mang ngµnh nghÒ thñ c«ng nghiÖp, hîp t¸c x· vËn t¶i, hîp t¸c x· ®å gç d©n
dông, x©y dùng vµ ph¸t triÓn trang tr¹i,... tõ ®ã t¹o thu nhËp cho ngêi d©n ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi. TÝnh ®Õn 31/12/2002 tæng d nî ®· ®¹t 90.500 triÖu ®ång
t¨ng trëng ®¹t 42,6% so víi n¨m 2001, t¨ng 27.034 triÖu ®ång ®¹t 105,23% kÕ
ho¹ch ®Ò ra. Tõ kÕt qu¶ nµy cho ta thÊy ng©n hµng ®· vît møc kÕ ho¹ch ®Ò ra
5,23%. §iÒu nµy ®· ph¶n ¸nh nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng t¹o ra sù
c¹nh tranh quyÕt liÖt, buéc c¸c doanh nghiÖp, c¸c hé s¶n xuÊt ®æi míi kü thuËt
®Ó t¹o nhiÒu s¶n phÈm cã uy tÝn, chÊt lîng phï hîp víi nhu cÇu ngêi tiªu
dïng. §iÒu nµy ®ßi hái ngêi s¶n xuÊt ph¶i ®Çu t vèn rÊt lín, trong khi ®ã vèn
cña ng©n hµng tham gia vµo qu¸ tr×nh ®æi míi l¹i ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh.
ChÝnh v× thÕ, mµ viÖc cho vay cña ng©n hµng ®Õn 31/12/2002 ®· t¨ng lªn
27.34 triÖu ®ång so víi cïng kú n¨m tríc. Ng©n hµng ®· sö dông vèn cã hiÖu
qu¶, ®ång vèn ®· ®i ®Õn ®îc nh÷ng ngêi cã nhu cÇu ®ång thêi ph¶n ¸nh sù lç
lùc cña c¸n bé nh©n viªn trong ng©n hµng.
1.3.3. C«ng t¸c kÕ to¸n thanh to¸n.
KÕ to¸n thùc hiÖn h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c nghiÖp vô kinh
tÕ ph¸t sinh, chÊp hµnh tèt chÕ ®é h¹ch to¸n, kÕ to¸n, thu chi, tµi chÝnh. Qu¶n
lý tæ chøc, kho quü an toµn, chi tr¶ ®¶m b¶o ®óng kÕ ho¹ch TW vµ tØnh giao.
1.3.4. KÕt qu¶ tµi chÝnh.
Nhê cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng mµ
lîi nhuËn cña ng©n hµng ngµy cµng t¨ng, trong n¨m qua NHNN QuÕ Vâ ®·
h¹ch to¸n ®Çy ®ñ c¸c qu¸ tr×nh thu nhËp, chi phÝ trong c«ng t¸c huy ®éng vèn
kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c chØ tiªu kinh doanh tiÒn tÖ tÝn dông.
Tæng thu n¨m 2002 lµ 9.653 triÖu ®ång t¨ng h¬n n¨m 2001 lµ 24,43% ®¹t
112% kÕ ho¹ch ®Ò ra. Trong ®ã, thu tõ ho¹t ®éng tÝn dông lµ 9.568 triÖu ®ång
t¨ng 25% so víi n¨m 2001 ®¹t 116% kÕ ho¹ch n¨m 2002 ®Ò ra, chiÕm tû träng
lín h¬n trong tæng thu cña ng©n hµng (99,12%). Thu tõ dÞch vô ng©n hµng 51
triÖu ®ång b»ng 135% n¨m 2001 ®¹t 50% kÕ ho¹ch ®Ò ra chiÕm 6,52% tæng
doanh thu. Thu kh¸c 34 triÖu b»ng 80% n¨m 2001 ®¹t 86% kÕ ho¹ch ®Ò ra
chiÕm 0,36% tæng doanh thu.
Tæng chi n¨m 2002 lµ 4.533 triÖu ®ång b»ng 96% n¨m 2001 ®¹t 98% kÕ
ho¹ch.
Do hoµn thµnh tèt c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch n¨m 2002 nªn ®· ®¶m b¶o ®îc chØ
tiªu l¬ng (hÖ sè l¬ng ®¹t 1,337), thùc hiÖn tèt chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi ngêi
lao ®éng, ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn æn ®Þnh vµ tõng bíc ®îc c¶i thiÖn.
2. T×nh h×nh cho vay t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp huyÖn QuÕ Vâ.
2.1. T×nh h×nh kÕ to¸n cho vay nãi chung.
KÕ to¸n cho vay hé s¶n xuÊt trong n¨m 2001 lµ 12.203 hé b×nh qu©n d nî
cña mçi hé lµ 7,4 triÖu ®ång t¨ng so víi 31/12/2001 lµ 1,9 triÖu ®ång/ hé. Nh
vËy, c«ng t¸c cho vay t¹i ng©n hµng QuÕ Vâ chñ yÕu lµ cho vay hé s¶n xuÊt,
®©y lµ h×nh thøc ng©n hµng cho vay ®îc kh¸ch hµng chuyªn dïng vµ phï hîp,
h×nh thøc ng©n hµng cho vay nµy dïng chi phÝ s¶n xuÊt, thêi h¹n cho vay g¾n
víi chu kú s¶n xuÊt lu th«ng, ¸p dông thêi gian lu vô song thêi gian kÐo dµi
kh«ng qu¸ 12 th¸ng ®èi víi cho vay ng¾n h¹n, cho vay trung h¹n vµ dµi h¹n tõ
12 th¸ng ®Õn díi 5 n¨m, vèn cho vay dµi h¹n tõ 5 n¨m trë lªn.
16
KÕ to¸n cho vay ph¶i thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc :
Ph¶i x¸c lËp c¸c hå s¬, chøng tõ cho vay mét c¸ch hîp lÖ, ®Çy ®ñ, khoa
häc. KiÓm so¸t chøng tõ tríc khi ph¸t tiÒn vay.
H¹ch to¸n c¸c kho¶n tiÒn vay kÞp thêi, chÝnh x¸c trong qu¸ tr×nh sö dông
vèn nµy, tõ khi gi¶i ng©n ®Õn khi kho¶n vay ®îc hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i.
Qu¶n lý hå s¬: C¸c chøng tõ ®îc s¾p xÕp b¶o qu¶n chÆt chÏ vµ khoa häc
®Ó ®¶m b¶o thu håi nî kÞp thêi nh»m b¶o vÖ an toµn tµi s¶n. Cuèi th¸ng sao
kª víi sæ phô ph¶i khíp nhau.
ViÖc thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay diÔn ra tèt th× viÖc ®¶m b¶o
vÒ mÆt ph¸p lý c¸c kho¶n cho vay cña ng©n hµng cµng tèt v× ng©n hµng ®Òu
ph¶i dùa vµo c¸c lo¹i chøng tõ ho¹t ®éng cña kÕ to¸n cho vay, mäi liªn gi÷a
kh¸ch hµng vµ thu ng©n vÒ thu nî, thu l·i cho kho¶n vay vµ c¨n cø c¸c chøng
tõ ®ã ®Ó ng©n hµng xö lý nh÷ng kho¶n vay kh«ng thùc hiÖn ®óng hîp ®ång tÝn
dông trong ®ã c¸c chøng tõ gèc vµ chøng tõ ghi sæ.
2.2. VÊn ®Ò lu tr÷ hå s¬ cña kÕ to¸n cho vay.
Theo quy chÕ cho vay ®èi víi kh¸ch hµng trong hÖ thèng NHNN vµ PTNN
ViÖt Nam (Ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 72/Q§ - H§QT - tÝn dông ngµy
31/3/2002 cña chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ NHNo& PTNT ViÖt Nam).
Trong kÕ to¸n cho vay( phßng kÕ to¸n) lu tr÷ hå s¬, ngoµi bé hå s¬ kinh tÕ
do phßng tÝn dông gi÷ tÊt c¶ hå s¬ ph¸p lý hå s¬ cho vay vèn vµ c¸c lo¹i giÊy
tê kh¸c do phßng kÕ to¸n gi÷ viÖc lu giò theo danh môc hå s¬ ®îc thùc hiÖn
trªn m¸y tÝnh.
C¸c giÊy tê ®¶m b¶o tiÒn vay cña kh¸ch hµng ®îc lu gi÷ t¹i kho theo chÕ
®é quy ®Þnh nh ®èi víi giÊy tê cã gi¸.
§èi víi kh¸ch hµng lµ hé gia ®×nh, c¸c c¸ nh©n mµ kh«ng ph¶i thùc hiÖn
thÕ chÊp, b¶o l·nh, cÇm cè dïng sæ vay vèn thay hîp ®ång tÝn dông.
Kho¶n vay sau khi ®îc ng©n hµng ký duyÖt cho vay th× bé phËn tÝn dông
chuyÓn hå s¬ cho bé phËn kÕ to¸n thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô h¹ch to¸n.
Khi nhËn ®îc hå s¬ cña c¸n bé tÝn dông chuyÓn ®Õn c¸n bé kÕ to¸n cho
vay kiÓm tra l¹i hå s¬ cho vay theo nh÷ng danh môc quy ®Þnh sau khi kiÓm tra
tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ. §ñ ®iÒu kiÖn kÕ to¸n tiÕn hµnh ®¨ng ký sæ khÕ íc cho
kh¸ch hµng vµo sæ ®¨ng ký khÕ íc. Sau ®ã kÕ to¸n viªn ph¶i göi b¶n hîp ®ång
tÝn dông cïng c¸c giÊy tê cã liªn quan ®Ó lµm c¨n cø gi¶i ng©n.
ViÖc thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh chung cña ng©n hµng vÒ lu tr÷ hå s¬ vay
vèn cña kh¸ch hµng gióp phßng kÕ to¸n cho vay t¹i ng©n hµng huyÖn QuÕ Vâ
lu tr÷ hå s¬ cho vay an toµn, hîp lý, khoa häc.
2.3. Giai ®o¹n gi¶i ng©n.
ViÖc gi¶i ng©n cho kh¸ch hµng ®îc thùc hiÖn sau khi c¸n bé tÝn dông ®·
®¸nh gi¸ thÈm ®Þnh dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng.
Giao cho bé phËn kÕ to¸n khi ®ã bé phËn kÕ to¸n cho vay kiÓm so¸t, ®èi chiÕu
®óng ®ñ theo danh môc hå s¬ cho vay, kiÓm tra va qu¶n lý theo quy ®Þnh cho
vay hiÖn hµnh, kiÓm so¸t tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p cña bé hå s¬. Sau ®ã, c¨n cø
vµo sè tiÒn cho vay ®· ®îc ký kÕt kÕ to¸n lËp chøng tõ gi¶i ng©n theo quy
tr×nh giao dÞch trùc tiÕp trªn m¸y vi tÝnh.
Sè tiÒn trªn chøng tõ lµm c¨n cø cho kÕ to¸n gi¶i ng©n, h¹ch to¸n:
Nî: tµi kho¶n cho vay thÝch hîp (cña ®¬n vÞ hoÆc c¸ nh©n).
Cã: tµi kho¶n tiÒn mÆt.
§ång thêi lËp phiÕu nhËp tµi kho¶n ngo¹i b¶ng “ tµi kho¶n thÕ chÊp cÇm cè”
nÕu ®¬n vÞ vay cã tµi kho¶n cÇm cè thÕ chÊp.
KÕ to¸n cho vay ph¶i theo dâi vµ ghi chÐp trªn hîp ®ång tÝn dông lÊy ch÷
ký nhËn tiÒn cña kh¸ch hµng vay tiÒn.
17
Giao mét liªn hîp ®ång tÝn dông vay tiÒn cho kh¸ch hµng gi÷, mét liªn
kÌm giÊy tê vay vèn lu cïng bé hå s¬ vay vèn t¹i bé phËn kÕ to¸n cho vay ®Ó
theo dâi thu l·i hµng th¸ng vµ thu nî.
Trong trêng hîp kh¸ch hµng vay theo h¹n møc tÝn dông (nhËn tiÒn vay
nhiÒu lÇn trªn mét hîp ®ång tÝn dông, kÓ tõ lÇn thø hai gi¶i ng©n kÕ to¸n cho
vay ph¶i kiÓm tra ®èi chiÕu tæng sè tiÒn vay ®· gi¶i ng©n c¸c ®ît kh«ng ®îc vît qu¸ sè tiÒn cho vay ®· ký trªn hîp ®ång tÝn dông”.
Trêng hîp ngêi nhËn tiÒn vay kh«ng ph¶i lµ ngêi ®øng tªn trªn hîp ®ång
tÝn dông th× ph¶i cã giÊy uû quyÒn hîp ph¸p cña ngêi ®øng tªn trªn hîp ®ång.
T¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn QuÕ Vâ, chñ
yÕu gi¶i ng©n tiÒn vay b»ng tiÒn mÆt. §a sè kh¸ch vay lµ hé t nh©n, c¸ thÓ vay
®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ch¨n nu«i phôc vô ®êi sèng nªn kh«ng cã tµi kho¶n
riªng t¹i ng©n hµng.
Khi kh¸ch hµng rót vèn vay b»ng tiÒn mÆt sÏ thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng
trong viÖc sö dông vèn vay nhng h×nh thøc nµy lµm cho ng©n hµng gÆp khã
kh¨n trong viÖc kiÓm so¸t sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých. Bëi v× cho vay
nh÷ng hé nµy lµ nh÷ng hé thùc tÕ s¶n xuÊt kh«ng æn ®Þnh, chØ s¶n xuÊt theo
vô ®ång vèn vay Ýt trong khi ®ã sè lîng vay nhiÒu.
2.4. Thùc tr¹ng c«ng t¸c cho vay t¹i NHNN vµ PTNT huyÖn QuÕ Vâ
Trªn c¬ së thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ chiÕn lîc huy ®éng vèn nguån lùc t¹i chç
NHNN huyÖn ®· ®Çu t më réng cho vay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, më réng cho
vay tiªu dïng vµ hé s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t kÕt qu¶.
Theo b¸o c¸o tæng kÕt cña NHNN vµ PTNT huyÖn QuÕ Vâ ®Õn 31/12/2002
tæng d nî ®¹t 90.500 triÖu ®ång, tèc ®é t¨ng trëng ®¹t 42,6% so víi n¨m 2001,
t¨ng 27.034 triÖu ®ång. Tæng d nî ®îc h×nh thµnh vµ thay ®æi theo:
Ph©n theo lo¹i h×nh kinh tÕ .
D nî nhµ níc: 0
D nî hîp t¸c x·: 541 triÖu ®ång, chiÕm tØ träng 0,59 % tæng d nî
víi17 hîp t¸c x· cßn nî.
D nî hé s¶n xuÊt c¸ thÓ: 89.959 triÖu ®ång, chiÕm tû träng 99,41 %
tæng d nî.
Qua ®©y cho ta thÊy d nî cña ng©n hµng t¨ng trong ®ã cho vay s¶n xuÊt lµ
chñ yÕu chiÕm tû träng 99,41 % cßn l¹i hîp t¸c x· chiÕm tØ träng 0,59%,
doanh nghiÖp nhµ níc hÇu nh kh«ng cã.
ChØ tiªu
- D nî ng¾n h¹n
- D nî cho vay
trung vµ dµi h¹n
22845
437604
TØ lÖ t¨ng gi¶m
%
+14759
64,6
40612
52896
+12275
31/12/2001
31/12/2002
30,22
B¶ng 2: Tæng d nî ph©n theo lo¹i vay.
Trong tæng d nî cho vay hé s¶n xuÊt lµ chñ yÕu, sè hé d nî ®Õn ngµy
31/12/2002 lµ 12.203 hé, b×nh qu©n d nî mét hé lµ : 7,4 triÖu ®ång t¨ng so víi
n¨m 2001 lµ 1,9 triÖu ®ång/ 1 hé. ViÖc cho vay hé s¶n xuÊt ®îc ng©n hµng më
réng xuèng c¸c vïng cho c¸c hé vay vèn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Bªn c¹nh cho
vay hé s¶n xuÊt th× cho vay tiªu dïng còng ngµy cµng ®îc më réng vµ ®¹t hiÖu
qu¶ cao.
18
Së dÜ ng©n hµng ®¹t ®îc nh vËy lµ do nh÷ng n¨m qua ng©n hµng ®· kh«ng
ngõng n©ng cao chÊt lîng tÝn dông mµ cßn më réng nã. Më réng ®èi tîng ®Çu
t, tÝch cùc t×m kiÕm, ®Çu t vèn cho c¸c doanh nghiÖp, hîp t¸c x· lµm ¨n cã
hiÖu qu¶, triÓn khai kÞp thêi chÝnh s¸ch kh¸ch hµng: Theo ®Ò ¸n chiÕn lîc kinh
doanh ®· ®îc trung ¬ng phª duyÖt. Bªn c¹nh ®ã, thùc hiÖn giao kho¸n chØ tiªu
kÕ ho¹ch tíi ng©n hµng liªn x·, c¸ nh©n nhËn kho¸n. ChÝnh v× vËy mµ d nî cña
ng©n hµng lu«n t¨ng trëng, ng©n hµng lu«n t¹o sù c©n ®èi gi÷a cho vay trung,
dµi h¹n víi cho vay ng¾n h¹n, thÝch øng víi nguån huy ®éng vµ môc ®Ých cña
ng©n hµng.
ChØ tiªu
- D nî ngµnh NN
- D nî ngµnh CNTTCN
-D nî th¬ng
nghiÖp,dÞch vô
- D nî ®êi sèng
31/12/2001
31/12/2002
48460
895
70507
1137
TØ lÖ t¨ng gi¶m
%
+22047
45,495
+242
27,039
6687
11081
+4394
65,709
7349
7715
+366
4,98
B¶ng 3: Tæng d nî ph©n theo ngµnh kinh tÕ.
Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy d nî cña ng©n hµng liªn tôc t¨ng. Do nÒn
kinh tÕ – xa héi ph¸t triÓn ®· t¸c ®éng tíi ngµnh th¬ng nghiÖp dÞch vô ph¸t
trÓn râ rÖt ; chiÕm 65,709% t¨ng 4394 triÖu ®ång so víi n¨m 2001. Bªn c¹nh
cã nghµnh n«ng nghiÖp chiÕm tØ lÖ ®¸ng kÓ 45,495% t¨ng 22.047 triÖu ®ång
chiÕm 127,04 % d nî tÝnh ®Õn 31/12/2002, d nî cho vay ®êi sèng ®¹t 7.715
triÖu ®ång t¨ng 366 triÖu ®ång ®¹t 105% kÕ ho¹ch ®Ò ra, t¨ng trëng 4,98%. D
nî cho vay ngµnh c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp ®Õn 31/12/2002 ®¹t 1137
triÖu ®ång t¨ng 242 triÖu ®ång t¨ng 27,039 %,chiÕm tØ träng 1,26 % tæng d
nî.
§¹t ®îc kÕt qu¶ trªn lµ do sù nç lùc phÊn ®Êu cña c¸n bé ®îc giao nhiÖm
vô, hä ®· thùc hiÖn tèt qu¸ tr×nh cho vay, thÈm ®Þnh ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh
doanh cña kh¸ch hµng, ®i s©u vµo t×m hiÓu kh¸ch hµng. Ngoµi ra, ng©n hµng
cã h×nh thøc chuyÓn t¶i vèn kh¸ hiÖu qu¶, ®ã lµ viÖc më réng cho vay ®êi
sèng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé nh©n viªn hëng l¬ng cã ®iÒu kiªn vay vèn. §èi
tîng nµy cã thu nhËp æn ®Þnh hµng th¸ng, kh¶ n¨ng thu håi vèn cao tõ ®ã n©ng
cao chÊt lîng tÝn dông.
2.5 T×nh h×nh nî qu¸ h¹n.
ChØ tiªu
Nî qóa h¹n
TØ lÖ
N¨m 2001
38 triÖu ®ång
0,04 %
N¨m 2002
95 triÖu ®ång
0,1%
B¶ng 4: Nî qu¸ h¹n n¨m 2001 vµ 2002.
Tuy ®· cã sù cè g¾ng, phÊn ®Êu nç lùc cña c¸n bé nh©n viªn ng©n hµng,
ban l·nh ®¹o vµ sù gióp ®ì cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng t¹o ®iÒu kiÖn
19
thuËn lîi trong c«ng t¸c ®Çu t qu¶n lý vèn. Song qua s« liÖu trªn cho ta thÊy
nî qu¸ h¹n cã xu híng t¨ng cô thÓ n¨m 2002, ®· t¨ng 0,06% b»ng 57 triÖu
®ång so víi cïng thêi kú n¨m tríc. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy lµ do
d nî cña nh÷ng n¨m tríc cßn tån ®äng l¹i (nî qu¸ h¹n ph¸t sinh n¨m 2002 lµ
5.591 triÖu ®ång nhng ®· thu håi5.531 triÖu ®ång, xö lý rñi ro 2,7 triÖu ®ång).
§iÒu nµy cho ta thÊy cïng víi c¸c cÊp chÝnh quyÒn, ban l·nh ®¹o, c¸n bé nh©n
viªn ng©n hµng cÇn ph¶i cè g¾ng b¸m s¸t, ®i s©u vµo t×m hiÓu kh¸ch hµng h¬n
n÷a, nÕu cã biÕn ®éng th× tuú theo trêng hîp thùc tÕ ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý phï
hîp nh»m gi¶m t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n, ®Æc biÖt lµ nî ®äng v× nã sÏ lµm ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng trong n¨m tiÕp theo.
3. Giai ®o¹n thu nî.
Quy tr×nh kÕ to¸n thu nî t¹i ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng
th«n huyÖn QuÕ Vâ ®îc thùc hiÖn:
KÕ to¸n cho vay c¨n cø vµo kú h¹n tr¶ nî trªn hîp ®ång tÝn dông th«ng b¸o
cho bé phËn tÝn dông chuyªn qu¶n ®«n ®èc thu nî (b»ng viÖc lÊy giÊy b¸o nî
®Õn h¹n theo mÉu quy ®Þnh göi cho c¸n bé tÝn dông).
Khi lËp giÊy b¸o nî ®Õn h¹n ph¶i ®îc lËp vµ göi tíi kh¸ch hµng tríc kú h¹n
tèi thiÓu 10 ngµy (k×úh¹n tr¶ nî lµ ngµy tr¶ nî cuèi cïng ghi trªn hîp ®ång tÝn
dông).
H¹ch to¸n tµi kho¶n cho vay, thu nî trùc tiÕp t¹i ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ
Ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn QuÕ Vâ h¹ch to¸n thu nî (ghi cã tµi kho¶n cho
vay) lµ c¸c chøng tõ hîp lÖ, hîp ph¸p do kh¸ch hµng hoÆc ng©n hµng lËp kÌm
theo hîp ®ång tÝn dông.
Sau ®ã ®îc h¹ch to¸n:
Nî: Tµi kho¶n tiÒn mÆt ( nÕu tr¶ b»ng tiÒn mÆt).
Cã: Tµi kho¶n cho vay cña kh¸ch hµng vay (phÇn gèc céng l·i kÌm).
4. Giai ®o¹n thu l·i cho vay.
KÕ to¸n tiÕn hµnh thu l·i theo th¸ng, khi c¸n bé tÝn dông cho vay ®· quy
®Þnh cho kh¸ch hµng ngµy tr¶ l·i khi kh¸ch hµng ®em tiÒn ®Õn nép l·i, kÕ to¸n
cho vay vµo m¸y vi tÝnh thu l·i vµ ghi sè tiÒn l·i thu vµo hîp ®ång tÝn dông lu
gi÷ t¹i ng©n hµng vµ lËp phiÕu thu ®Ó kh¸ch hµng nép tiÒn bªn quü.
Thêi gian tÝnh l·i:
Thêi gian tÝnh l·i ®îc x¸c ®Þnh theo ngµy.
Thêi gian tÝnh l·i tõ ngµy vay mµ kh«ng tÝnh ngµy tr¶ nî.
Ngµy nghØ, ngµy lÔ sè d tÝnh l·i lµ sè d cña ngµy lµm viÖc h«m tríc
Trêng hîp vay tr¶ trong ngµy thêi gian tÝnh l·i lµ mét ngµy.
Ph¬ng ph¸p tÝnh l·i:
TÝnh l·i theo mãn: ¸p dông trong trêng hîp sè tiÒn gèc kh«ng cã biÕn
®éng trong suèt thêi gian tÝnh l·i nh thu l·i theo ngµy, ®Þnh k× ( tuÇn, th¸ng,
quý…) thu l·i mét lÇn khi ®Õn h¹n.
TÝnh l·i theo tÝch sè: ¸p dông trong trêng hîp sè tiÒn vay biÕn ®éng trªn
tµi kho¶n cho vay hoÆc hîp ®ång tÝn dông trong thêi gian tÝnh l·i, viÖc tÝnh vµ
thu l·i ®îc thùc hiÖn theo th¸ng hoÆc trong mét kú nhÊt ®Þnh.
C«ng thøc tÝnh
TÝnh l·i theo mãn:
TiÒn l·i = gèc x l·i suÊt x sè ngµy
Trong ®ã :gèc lµ sè tiÒn tr¶ nî cña kh¸ch hµng
l·i suÊt: l·i suÊt hµng th¸ng hoÆc l·i suÊt hµng n¨m.
Sè ngµy: ®îc tÝnh tõ ngµy vay mµ kh«ng tÝnh ngµy tr¶ nî.
TÝnh l·i theo tÝch sè:
TiÒn l·i = tæng tÝch sè x l·i suÊt
Trong ®ã: Tæng tÝch sè lµ tæng sè d c¸c ngµy thùc tÕ trong th¸ng
L·i suÊt lµ l·i suÊt hµng th¸ng hoÆc hµng n¨m.
20
- Xem thêm -
.DOC 
29 
88 
141 
