Tài liệu Luận văn nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh vĩnh long​

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH TRÁT MINH TOÀN NGHIÊN CỨU NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC TRƯỜNG HỌC CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH VĨNH LONG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH TRÁT MINH TOÀN NGHIÊN CỨU NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC TRƯỜNG HỌC CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH VĨNH LONG Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. PHẠM QUANG HUY TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016 LỜI CAM ĐOAN Đề tài nghiên cứu này do chính tác giả thực hiện, các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tất cả những phần kế thừa, tham khảo đều được trích dẫn đầy đủ và ghi nguồn cụ thể trong danh mục các tài liệu tham khảo. Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2016 Tác giả Trát Minh Toàn MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các biểu bảng Danh mục các sơ đồ Phần mở đầu .................................................................................................................. 1 1. Sự cần thiết nghiên cứu ............................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................... 2 2.1. Mục tiêu chung ................................................................................................ 2 2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................................ 2 2.3. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 3 3.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................... 3 3.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 3 4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................. 3 4.1. Phương pháp nghiên cứu định tính .................................................................. 3 4.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng ............................................................... 4 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài ......................................................................................... 4 6. Kết cấu của đề tài ........................................................................................................ 5 Chương 1: Tổng quan các nghiên cứu đã công bố ..................................................... 6 1.1. Các nghiên cứu công bố ở ngoài nước ..................................................................... 6 1.2. Các nghiên cứu công bố ở trong nước ................................................................... 10 1.3. Xác định khe hỏng nghiên cứu và hướng nghiên cứu của luận văn ...................... 14 Chương 2: Cơ sở lý thuyết.......................................................................................... 17 2.1. Một số vấn đề chung về chất lượng thông tin kế toán ........................................... 17 2.1.1. Khái niệm về thông tin ................................................................................. 17 2.1.2. Khái niệm chất lượng ................................................................................... 18 2.1.3. Khái niệm về chất lượng thông tin ............................................................... 19 2.1.4. Khái niệm về chất lượng thông tin kế toán .................................................. 20 2.1.4.1. Quan điểm của IPSASB ................................................................... 20 2.1.4.2. Quan điểm của CMKT Việt Nam .................................................... 22 2.2. Một số vấn đề chung về IPSAS và hệ thống BCTC theo IPSAS .......................... 23 2.2.1. Lịch sử hình thành và phát triển ................................................................... 23 2.2.2. Mục tiêu của IPSAS ..................................................................................... 23 2.2.3. Vai trò và đặc điểm của IPSAS .................................................................... 24 2.2.4. Mục đích lập BCTC theo IPSAS ................................................................. 25 2.2.5. Hệ thống BCTC theo IPSAS ........................................................................ 25 2.3. Một số vấn đề lý luận chung về ĐVSN công lập và chất lượng TTKT tại các trường học công lập ....................................................................................................... 27 2.3.1. Một số vấn đề lý luận chung về ĐVSN công lập .......................................... 27 2.3.1.1. Đơn vị sự nghiệp công lập và các trường học công lập ...................... 27 2.3.1.2. Chế độ kế toán trong các trường học công lập.................................... 28 2.3.2. Chất lượng TTKT tại các trường học công lập ............................................. 32 2.4. Các nhân tố tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT .................................................. 33 2.4.1. Cơ sở kế toán áp dụng ................................................................................. 33 2.4.2. Hệ thống pháp lý ......................................................................................... 33 2.4.3. Cơ chế tài chính........................................................................................... 34 2.4.4. Hệ thống thông tin kế toán .......................................................................... 34 2.4.5. Khả năng của kế toán viên .......................................................................... 35 2.4.6. Sự nhận thức của người quản lý đơn vị ...................................................... 35 2.4.7. Hoạt động thanh tra, giám sát ..................................................................... 35 2.5. Các lý thuyết nền liên quan đến nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng ..................... 36 2.5.1. Lý thuyết hành động hợp lý và lý thuyết hành vi dự định ............................ 36 2.5.2. Kinh tế học thể chế ........................................................................................ 37 Chương 3: Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 39 3.1. Quy trình nghiên cứu ............................................................................................. 39 3.2. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................ 39 3.2.1. Phương pháp chung ..................................................................................... 39 3.2.2. Các phương pháp cụ thể .............................................................................. 40 3.2.3. Ứng dụng các phương pháp cho từng phần nghiên cứu ............................. 42 3.3. Mô hình nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu ....................................................... 44 3.4. Thiết kế thang đo và xây dựng bảng câu hỏi ......................................................... 46 3.4.1. Thiết kế thang đo ......................................................................................... 46 3.4.1.1. Thang đo sử dụng khảo sát kế toán các trường học công lập ........... 46 3.4.1.2. Thang đo sử dụng khảo sát người sử dụng thông tin kế toán ........... 47 3.4.2. Xây dựng bảng câu hỏi ............................................................................... 49 3.4.2.1. Xây dựng bảng câu hỏi khảo sát kế toán các trường học.................. 49 3.4.2.2. Xây dựng bảng câu hỏi khảo sát người sử dụng thông tin kế toán ... 49 3.5. Thu thập dữ liệu nghiên cứu .................................................................................. 50 3.5.1. Phương pháp chọn mẫu ................................................................................ 50 3.5.2. Đối tượng và phạm vi khảo sát .................................................................... 51 3.5.2.1. Đối tượng và phảm vi khảo sát nhóm đối tượng tạo ra thông tin kế toán ................................................................................................................................ 51 3.5.2.2. Đối tượng và phảm vi khảo sát nhóm đối tượng sử dụng thông tin kế toán ........................................................................................................................... 52 3.5.3. Chất lượng của thông tin nghiên cứu thu thập ............................................. 52 Chương 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận ............................................................. 54 4.1. Kết quả nghiên cứu ................................................................................................ 54 4.1.1. Kết quả nghiên cứu định tính ....................................................................... 54 4.1.1.1. Thực trạng công tác kế toán tại các trường học công lập Vĩnh Long 54 4.1.1.2. Quan điểm của kế toán viên về chất lượng thông tin kế toán ............ 59 4.1.2. Kết quả nghiên cứu định lượng .................................................................... 61 4.1.2.1. Thống kê mô tả................................................................................... 61 4.1.2.2. Đánh giá độ tin cậy của thang đo ....................................................... 64 4.1.2.3. Phân tích nhân tố khám phá ............................................................... 66 4.1.2.4. Phân tích tương quan.......................................................................... 69 4.1.2.5. Phân tích hồi quy tuyến tính ............................................................... 71 4.2. Bàn luận kết quả nghiên cứu .................................................................................. 74 4.2.1. Đánh giá sự khác biệt quan điểm về chất lượng thông tin kế toán giữa nhóm người tạo thông tin và nhóm người sử dụng thông tin kế toán ........................... 74 4.2.2. Đánh giá sự khác biệt quan điểm về chất lượng thông tin kế toán giữa các nhóm người sử dụng thông tin kế toán ......................................................................... 75 Chương 5: Kết luận và kiến nghị ............................................................................... 77 5.1. Kết luận .................................................................................................................. 77 5.2. Một số kiến nghị..................................................................................................... 78 5.2.1. Nâng cao nhận thức của thủ trưởng đơn vị tại các trường học công lập Vĩnh Long về chất lượng thông tin kế toán ............................................................ 78 5.2.2. Xây dựng cơ chế tài chính tự chủ, linh hoạt, phù hợp với các quy định của Nhà nước và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kế toán của đơn vị ........ 79 5.2.3. Nâng cao khả năng của kế toán viên tại các trường học công lập Vĩnh Long ..................................................................................................................... 79 5.2.4. Chuyển từ cơ sở kế toán dồn tích có điều chỉnh sang cơ sở kế toán dồn tích đầy đủ, kết hợp với cơ sở kế toán tiền mặt áp dụng cho các trường học công lập Vĩnh Long ....................................................................................................... 80 5.3. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu trong tương lai ...................................... 81 5.3.1. Hạn chế của đề tài ........................................................................................ 81 5.3.2. Hướng nghiên cứu trong tương lai ............................................................... 82 Kết luận ......................................................................................................................... 83 Tài liệu tham khảo Phụ lục DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1. Các chữ viết tắt có nguồn gốc tiếng Việt Từ viết tắt Từ gốc Từ viết tắt Từ gốc BCTC Báo cáo tài chính HTTTKT Hệ thống thông tin kế toán BTC Bộ Tài chính KP Kinh phí CMKT Chuẩn mực kế toán KVC Khu vực công CSKT Cơ sở kế toán NS Ngân sách DN Doanh nghiệp NSNN Ngân sách Nhà nước GDĐT Giáo dục & đào tạo ĐVSN Đơn vị sự nghiệp HCSN Hành chính sự nghiệp TTKT Thông tin kế toán 2. Các chữ có nguồn gốc tiếng Anh Từ viết tắt Từ gốc bằng tiếng Anh GAAP Generally accepted accounting principles GASB Governmental Accounting Standards Board GPFRs General Purpose Financial Reporting Standards IAS International Accounting Standar IASB International Accounting Standar Board IFAC International Federation of Accountants IFRS International Financial Reporting Standards IPSAS International Public Sector Từ gốc theo nghĩa tiếng Việt Các nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung Hội đồng chuẩn mực kế toán chính phủ Các chuẩn mực kế toán cho mục đích chung Chuẩn mực kế toán quốc tế Ủy ban chuẩn mực kế toán quốc tế Liên đoàn kế toán quốc tế Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế Chuẩn mực kế toán công quốc tế Accounting Standard Hội đồng chuẩn mực kế toán công IPSASB International Public Sector Accounting Standard Board PSC Public Sector Committee Ủy ban khu vực công TPB Theory of Planned Behavior Thuyết hành vi dự định TRA Theory of Reasoned Action Thuyết hành động hợp lý quốc tế DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG Bảng 1.1. Tổng hợp các công trình nghiên cứu trên thế giới ..................................... 9 Bảng 1.2. Tổng hợp các công trình nghiên cứu tại Việt Nam .................................. 14 Bảng 3.1. Kết quả khảo sát ý kiến chuyên gia .......................................................... 44 Bảng 3.2. Bảng tổng hợp biến phụ thuộc và các biến độc lập .................................. 45 Bảng 3.3. Thang đo khảo sát sự ảnh hưởng của công tác kế toán đến chất lượng thông tin kế toán tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long ............. 46 Bảng 3.4. Thang đo khảo sát người sử dụng thông tin về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán tại các trường học công lập Vĩnh Long ....................... 48 Bảng 3.5. Cấu trúc của bảng câu hỏi khảo sát người sử dụng về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán .................................................................... 50 Bảng 3.6. Thống kê trình độ học vấn của kế toán viên ............................................ 51 Bảng 3.7. Thống kê thời gian công tác và số lần tập huấn của kế toán viên ............ 52 Bảng 3.8. Thống kê mục đích sử dụng TTKT trường học công lập Vĩnh Long theo quan điểm của người sử dụng ................................................................................... 52 Bảng 4.1. Thực trạng công tác chứng từ kế toán tại các trường học công lập Vĩnh Long .......................................................................................................................... 54 Bảng 4.2. Thống kê mô tả thực trạng tài khoản kế toán sử dụng tại các trường học công lập Vĩnh Long ................................................................................................... 55 Bảng 4.3. Thống kê mô tả thực trạng sổ sách kế toán sử dụng tại các trường học công lập Vĩnh Long ................................................................................................... 56 Bảng 4.4. Thống kê mô tả về thực trạng báo cáo kế toán sử dụng tại các trường học công lập Vĩnh Long ................................................................................................... 57 Bảng 4.5. Quan điểm của kế toán các trường học công lập Vĩnh Long về nhân tố ảnh hưởng đến CLTTKT........................................................................................... 58 Bảng 4.6. Quan điểm của kế toán các trường học công lập Vĩnh Long về các yêu cầu đối với chất lượng thông tin kế toán ................................................................... 58 Bảng 4.7. Đối tượng sử dụng thông tin kế toán các trường học công lập Vĩnh Long ................................................................................................................. 59 Bảng 4.8. Quan điểm của kế toán viên về cải tiến chất lượng thông tin kế toán ..... 59 Bảng 4.9. Thống kê mục đích sử dụng thông tin kế toán trường học công lập Vĩnh Long theo quan điểm của người sử dụng .................................................................. 60 Bảng 4.10. Thống kê tần số các thang đo bảng câu hỏi dành cho người sử dụng thông tin kế toán ........................................................................................................ 62 Bảng 4.11. Kết quả kiểm định hệ số Cronbach’s Alpha của biến độc lập ............... 64 Bảng 4.12. Kiểm định KMO và Bartlett của biến độc lập........................................ 66 Bảng 4.13. Tổng phương sai trích của biến độc lập ................................................. 67 Bảng 4.14. Ma trận nhân tố sau khi xoay của biến độc lập ...................................... 67 Bảng 4.15. Kiểm định KMO và Bartlett của biến phụ thuộc ................................... 68 Bảng 4.16. Tổng phương sai trích của biến phụ thuộc ............................................. 68 Bảng 4.17. Ma trận nhân tố trước khi xoay của biến phụ thuộc............................... 69 Bảng 4.18. Hệ số tương quan Pearson ...................................................................... 70 Bảng 4.19. Bảng kết quả tổng hợp mô hình hồi quy ................................................ 72 Bảng 4.20. Kết quả phân tích ANOVA .................................................................... 72 Bảng 4.21. Kết quả hệ số hồi quy ............................................................................. 73 Bảng 4.22. Tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng theo quan điểm của kế toán viên và người sử dụng TTKT các trường học công lập Vĩnh Long ...................................... 74 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Sơ đồ thể hiện các đặc điểm chất lượng thông tin kế toán theo IPSASB ............................................................................................................. 22 Sơ đồ 3.1. Quy trình nghiên cứu của luận văn.......................................................... 39 Sơ đồ 3.2. Mô hình đề xuất các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán tại các trường học công lập Vĩnh Long ..................................................................... 45 Sơ đồ 4.2. Mô hình nghiên cứu sau khi phân tích tương quan ................................. 71 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. SỰ CẦN THIẾT NGHIÊN CỨU Các đơn vị công hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo đối với bất kỳ quốc gia nào trên thế giới đều cần thiết và đóng vai trò quan trọng góp phần cung cấp lực lượng lao động có trình độ cho xã hội. Chính vì vậy, việc các đơn vị này hoạt động hiệu quả, có trách nhiệm và minh bạch thông tin sẽ tác động làm tăng lợi thế cạnh tranh của nền kinh tế và tạo ra giá trị gia tăng cho xã hội. Để đạt được điều này cần phải sử dụng hiệu quả các nguồn lực và nguồn kinh phí (KP) nhận được từ chính phủ, đồng thời phải phản ánh thông tin trên báo cáo tài chính (BCTC) một cách đầy đủ, công khai, minh bạch phù hợp với xu hướng hội nhập toàn cầu hiện nay. Do đó, việc nâng cao chất lượng thông tin kế toán (TTKT) trên BCTC tại các đơn vị này theo hướng vận dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế (IPSAS) là cần thiết nhằm phản ánh thông tin một cách có chất lượng theo chuẩn quốc tế. Cùng với xu hướng hội nhập hiện nay, các trường học công lập tại Việt Nam cần thiết phải lập và trình bày BCTC theo IPSAS. Tuy nhiên, tại các trường học công lập Việt Nam hiện nay, BCTC hiện đang được lập và trình bày theo chế độ kế toán hành chính sự nghiệp (HCSN) cũng còn nhiều vấn đề khác biệt và còn khoảng cách so với IPSAS. Vì vậy, việc nghiên cứu, đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC tại các trường học công lập là cần thiết nhằm tìm ra những giải pháp góp phần nâng cao chất lượng TTKT trên BCTC theo hướng dẫn của IPSAS. Tỉnh Vĩnh Long nằm ở trung tâm khu vực đồng bằng sông Cửu Long, nơi mà nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, kinh tế còn khó khăn, nên việc giáo dục đào tạo luôn được quan tâm phát triển. Chính vì vậy, việc hoạt động hiệu quả sẽ giúp các trường học phát triển bền vững và là một điều kiện cho phát triển kinh tế của Tỉnh, bên cạnh đó, các đơn vị này phải có trách nhiệm giải trình một cách đầy đủ, công khai, minh bạch các thông tin về tình hình tài chính và tình hình hoạt động của đơn vị. Tuy nhiên, TTKT trên BCTC tại các trường học công lập của Tỉnh cũng giống như thực trạng chung của Việt Nam và còn khoảng cách lớn so với TTKT được 2 trình bày trên BCTC theo IPSAS. Chính vì vậy, tỉnh Vĩnh Long được chọn làm địa bàn để tiến hành nghiên cứu. Để đánh giá được chất lượng TTKT trên BCTC tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long thì việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC tại các đơn vị này là hết sức cần thiết. Việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long sẽ giúp xác định được các nhân tố ảnh hưởng, trên cơ sở đó đề xuất các kiến nghị góp phần nâng cao chất lượng TTKT trên BCTC tại các đơn vị này. Chính vì những lý do trên mà đề tài “Nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long” cần thiết được thực hiện để nghiên cứu sâu hơn về lĩnh vực này. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2.1. MỤC TIÊU CHUNG Mục tiêu chung của đề tài là xác định và đánh giá nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long, thông qua đó, đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng TTKT trên BCTC tại các đơn vị này. 2.2. MỤC TIÊU CỤ THỂ a) Xác định nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long. b) Đánh giá nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long. c) Đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng TTKT trên BCTC tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long. 2.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU Trên nền tảng của các mục tiêu nghiên cứu, tác giả đưa ra các câu hỏi nghiên cứu như sau: 3 a) Q1: Có những nhân tố nào ảnh hưởng đến chất lượng TTKT tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh long? b) Q2: Đánh giá những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long như thế nào? c) Q3: Những kiến nghị nào cần thiết nhằm nâng cao chất lượng TTKT tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long? 3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 3.1. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long gồm có cơ sở kế toán (CSKT) áp dụng, hệ thống pháp lý, cơ chế tài chính, hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT), khả năng kế toán viên, nhận thức của người quản lý và hoạt động thanh tra, giám sát. 3.2. PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Thời gian nghiên cứu: đề tài được thực hiện từ tháng 4/2016 đến tháng 10/2016. Thời gian khảo sát được thực hiện từ tháng 7/2016 đến tháng 8/2016. - Không gian nghiên cứu: đề tài được thực hiện khảo sát tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long gồm các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, trung học, tiểu học, mẫu giáo; không bao gồm các trường dân lập. 4. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 4.1. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH Để đánh giá sự khác biệt về về các tài liệu, quy định giữa Việt Nam và quốc tế về công tác kế toán áp dụng cho các trường học công lập, tác giả sử dụng phương pháp so sánh đối chiếu nhằm tìm ra sự khác biệt và rút ra những vấn đề cần phải làm đối với kế toán trường học công lập Việt Nam. Để đánh giá thực trạng công tác kế toán tại các trường học công lập Vĩnh Long về công tác chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, sổ sách kế toán, báo cáo kế toán tác giả sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh đối chiếu trên cơ sở 4 số liệu thu thập được và các tài liệu liên quan đến công tác kế toán tại các trường học công lập Vĩnh Long. Sau khi xử lý số liệu, dựa trên kết quả nghiên cứu tác giả sử dụng phương pháp lý luận khách quan kết hợp với các điều kiện thực tiễn để đưa ra các kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng thông tin kế toán tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long. 4.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƢỢNG Để đưa ra mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long tác giả sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp dựa trên phần tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước kết hợp với phương pháp phỏng vấn chuyên gia. Phương pháp được sử dụng để xác định và đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long là phương pháp thống kê mô tả, phương pháp phân tích nhân tố khám phá (EFA), phương pháp phân tích tương quan và phương pháp hồi quy tuyến tính. Để đánh giá sự khác biệt quan điểm chất lượng TTKT giữa nhóm tạo TTKT và nhóm người sử dụng TTKT, giữa các nhóm người sử dụng thông tin kế toán tác giả sử dụng phương pháp so sánh đối chiếu, phương pháp tổng hợp và phương pháp lý luận khách quan, phương pháp phân tích phương sai ANOVA. 5. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI Đề tài nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC qua khảo sát thực tế nhóm đối tượng tạo ra TTKT và nhóm đối tượng sử dụng TTKT trên BCTC tại các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long. Trên cơ sở đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC, đề xuất một số kiến nghị nhằm giúp cho các trường học công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long có thể trình bày TTKT trên BCTC một cách công khai, minh bạch, nâng cao trách nhiệm giải trình, phù hợp với xu hướng hội nhập thế giới hiện nay. 5 6. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI Ngoài phần các danh mục khác nhau, tài liệu tham khảo, 6 phụ lục thì kết cấu của đề tài gồm có phần mở đầu, phần nội dung gồm 5 chương và phần kết luận, cụ thể như sau: Phần mở đầu: Giới thiệu về sự cần thiết của đề tài, mục tiêu nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, ý nghĩa thực tiễn của đề tài, kết cấu của đề tài. Phần nội dung: Chƣơng 1: Tổng quan các nghiên cứu đã công bố. Chƣơng 2: Cơ sở lý thuyết. Chƣơng 3: Phương pháp nghiên cứu. Chƣơng 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận. Chƣơng 5: Kết luận và kiến nghị Phần kết luận: Kết luận lại nội dung nghiên cứu và những đóng góp của đề tài. 6 Chƣơng 1 TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ 1.1. Các nghiên cứu công bố ở ngoài nƣớc Các nước đang phát triển đang nỗ lực cải cách kế toán KVC nhằm đạt được các mục tiêu về kinh tế và thực hiện các chính sách công. Các giá trị xã hội của kế toán KVC đã đóng góp vào mục tiêu phát triển kinh tế xã hội trong đó có mục tiêu về xóa đói giảm nghèo. Việc này đã giúp cho các nhà tài trợ và cho vay quốc tế xác nhận việc áp dụng IPSAS tại các nước đang phát triển. Việc áp dụng IPSAS và chuyển sang CSKT dồn tích sẽ làm cho việc cải cách kế toán KVC trở nên hữu ích hơn (Chan, 2006). Như vậy hệ thống kế toán sẽ giúp các quốc gia đang phát triển cung cấp thông tin có chất lượng hơn, từ đó, các quốc gia này sẽ tạo được lòng tin từ các nhà tài trợ vốn giúp thu hút được nguồn lực mạnh mẽ hơn trong quá trình hội nhập kinh tế thế giới. Cũng theo Chan (2003), tác giả đã phân tích sự khác biệt về mục đích, tính chất của hàng hóa, dịch vụ công cộng, tài chính, thuế với khu vực tư. Điều này được thể hiện trong chuẩn mực kế toán KVC tại các quốc gia phát triển. Kế toán KVC đang có xu hướng tiếp cận đến CSKT dồn tích và sự kết hợp giữa BCTC chính phủ mở rộng và báo cáo quỹ nhằm thúc đẩy trách nhiệm giải trình. Đối với kế toán KVC, tất cả các nguyên tắc kế toán cần phải được quy định thành bộ khung các tiêu chuẩn nhằm thúc đẩy trách nhiệm giải trình tài chính của chính phủ. Tuy nhiên, việc công bố đầy đủ thông tin tài chính của kế toán KVC còn phụ thuộc vào các yếu tố về môi trường chính trị, môi trường kinh tế xã hội và mối quan hệ giữa các lực lượng trong tổ chức như sự ảnh hưởng của các nhóm lợi ích đến chính phủ, sự ảnh hưởng của báo chí hay khả năng của lực lượng kế toán, kiểm toán KVC (Cheng, 1992). Tại Indonesia, quốc gia đang phát triển tại Đông Nam Á, đã và đang chuyển dần trong việc vận dụng IPSAS vào kế toán KVC. Đối với kế toán KVC, tác động của chất lượng hoạt động kiểm toán, khuyến khích từ nhà quản lý và đặc điểm chính quyền địa phương ảnh hưởng đến mức độ công bố thông tin BCTC của chính phủ 7 địa phương. Phương pháp hồi quy đa biến đã được các tác giả sử dụng để thử nghiệm các mô hình. Kết quả cho thấy, chất lượng kiểm toán và khuyến khích từ người quản lý có mối quan hệ tích cực đến thông tin công bố trên BCTC (Martani & Liestiani, 2010). Cùng hướng nghiên cứu này, bằng việc sử dụng các biến độc lập theo các nghiên cứu của Ingram (1984), các tác giả Walter A. Robbins và Kenneth R. Austin đã thực hiện nghiên cứu để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công bố thông tin trong BCTC của chính phủ địa phương hàng năm. Kết quả cho thấy sức mạnh từ quản lý cho thấy sự ảnh hưởng tích cực đến chất lượng thông tin công bố (Robin & Austin, 1986). Một nghiên cứu khác được thực hiện tại Úc năm 2009 đã cung cấp cách nhìn nhận vào sự hữu ích của kế toán các khoản thu nhập cho việc đo lường hiệu suất kinh tế của chính quyền địa phương trên khắp nước Úc. Thông qua nghiên cứu cho thấy rằng kế toán dồn tích được thực hiện bởi chính quyền địa phương cung cấp thông tin hữu ích như đo bởi khả năng dự đoán cho năm tới về dòng tiền hoạt động. Đồng thời, kế toán dồn tích cho chính phủ sẽ cung cấp thông tin có chất lượng cao trên các BCTC (Pinnuck & Potter, 2009). Tương tự như vậy, tầm quan trọng của việc chuẩn hóa hệ thống kế toán theo tiêu chuẩn quốc tế cũng được tác giả Lasse Oulasvirta tại Đại học Tampere (Phần Lan) nghiên cứu trong bối cảnh Phần Lan vào năm 2010. Tại Phần Lan, báo cáo tình hình thực hiện ngân sách (NS) với các phụ lục và báo cáo giải thích tình hình thực hiện NS được xem là quan trọng nhất đối với kế toán KVC. Theo tác giả, trách nhiệm giải trình đối với việc sử dụng NS là điều cần thiết phải làm (Oulasvirta, 2010). Quá trình chuyển đổi CSKT tiền mặt sang CSKT dồn tích trong tiến trình áp dụng IPSAS là điều cần thiết. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu được rút ra từ cuộc khảo sát tại Italia năm 2007, khi hệ thống kế toán tại quốc gia này cùng tồn tại hai hệ thống kế toán dựa trên cơ sở tiền và kế toán dựa trên cơ sở dồn tích. Việc cùng tồn tại hai hệ thống kế toán này được khuyến khích nhưng bằng chứng thực nghiệm cho thấy sự ảnh hưởng là rất ít. Việc cùng tồn tại hai hệ thống kế toán dồn tích và kế toán NS đã tạo nên một cuộc tranh luận về các nguyên tắc kế toán tại Italia. Chính 8 phủ chủ yếu dựa vào báo cáo kế toán NS nên kế toán chính phủ tập trung vào những báo cáo như vậy, cho nên báo cáo trên CSKT dồn tích tuy được chuẩn bị cẩn thận đã bị bỏ qua (Eugeni & Steccolini, 2007). Các tác giả thông qua bài nghiên cứu đã đặt ra vấn đề cho các nghiên cứu tiếp theo về kế toán KVC, đó là vai trò của hệ thống kế toán khi áp dụng các nguyên tắc kế toán truyền thống hoặc áp dụng song song hoặc tích hợp các nguyên tắc kế toán trong quá trình chuyển đổi kế toán KVC. Do đó, việc nghiên cứu nhân tố CSKT là cần thiết nhằm tìm ra CSKT tốt nhất cho việc nâng cao chất lượng TTKT tại các đơn vị công. Tại Hoa Kỳ, chính quyền địa phương tại các khu vực đã áp dụng CMKT Chính Phủ số 34 (GASB 34) để cải thiện tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của Chính phủ. Tuy nhiên, trong quá trình áp dụng GASB 34 tại các khu vực đã có sự khác biệt và tỷ lệ khác nhau trong việc áp dụng chuẩn mực này khi lập và trình bày BCTC. Tác giả Patrick A.P. đã thực hiện nghiên cứu về vấn đề này vào năm 2010. Kết quả cho thấy tỷ lệ áp dụng thấp tại chính quyền địa phương khu vực nông thôn và tỷ lệ áp dụng cao hơn tại chính quyền địa phương khu vực đô thị. Các nhân tố như nghề nghiệp chuyên môn, loại hình chính phủ, và chính phủ đã từng áp dụng BCTC theo GAAP là các nhân tố ảnh hưởng tích cực cho việc áp dụng (Patrick, 2010). Cũng theo một nghiên cứu về kế toán KVC khi áp dụng GASB 34, nghiên cứu này khảo sát 530 trường học khu vực Texas để điều tra sự thích hợp thông tin trên BCTC của chính phủ được công bố theo GASB 34. Bằng chứng khảo sát từ mẫu nghiên cứu cho thấy rằng tổng tài sản ròng từ báo cáo tài sản thuần của báo cáo toàn chính phủ mở rộng (government-wide Statement of Net Assets), cùng với thu nhập dồn tích có điều chỉnh từ các báo cáo quỹ chính phủ, cung cấp thông tin tốt nhất để đánh giá các rủi ro (Plummer, Huchitson & Patton, 2007).