Tài liệu Luận văn các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp sử dụng erp trên địa bàn tp. hồ chí minh​

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH DƯƠNG THỊ CHÍN CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP SỬ DỤNG ERP TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN BÍCH LIÊN Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2017 LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan luận văn Thạc sĩ “Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp sử dụng ERP trên địa bàn Tp. Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân tác giả, dưới sự hướng dẫn của người hướng dẫn khoa học TS. Nguyễn Bích Liên. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và dựa trên số liệu điều tra. Tất cả những phần kế thừa từ các nghiên cứu trước đều trích dẫn và trình bày nguồn cụ thể trong mục tài liệu tham khảo. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Dương Thị Chín MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1.1. Lý do nghiên cứu ................................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................. 2 1.3. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................ 3 1.4. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu ................................................................. 3 1.5. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................... 3 1.5.1. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 3 1.5.2. Phương pháp thu thập dữ liệu ......................................................................... 4 1.5. Những đóng góp của đề tài .................................................................................... 4 1.6. Kết cấu luận văn ..................................................................................................... 5 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN .................................. 6 1.1. Các nghiên cứu nước ngoài.................................................................................... 6 1.2. Các nghiên cứu trong nước .................................................................................... 11 1.3. Một số nhật xét về các công trình nghiên cứu ........................................................ 13 1.3.1. 1.3.2. Đối với các công trình nghiên cứu nước ngoài ............................................. 13 Đối với các công trình nghiên cứu trong nước .............................................. 14 1.4. Khe hổng nghiên cứu và định hướng nghiên cứu của tác giả ................................. 14 1.4.1. Khe hổng các nghiên cứu liên quan ................................................................. 15 1.4.2. Định hướng nghiên cứu của luận văn .............................................................. 16 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1............................................................................................... 16 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT .............................................................................. 17 2.1. Giới thiệu về ERP ................................................................................................ 17 2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. 2.1.4. 2.2. Một số vấn đề chung về chất lượng hệ thống thông tin kế toán .......................... 25 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.3. Hệ thống thông tin ......................................................................................... 25 Hệ thống thông tin kế toán (AIS) .................................................................. 25 Chất lượng hệ thống thông tin kế toán .......................................................... 26 Các lý thuyết liên quan để xây dựng mô hình nghiên cứu................................... 29 2.3.1. 2.3.2. 2.3.3. 2.3.4. 2.4. Hoạch định nguồn lực doanh nghiệp ERP .................................................... 17 Đặc điểm cơ bản của ERP ............................................................................. 18 Lợi ích khi sử dụng ERP ............................................................................... 19 Tác động của ERP đến hệ thống thông tin kế toán ....................................... 19 Lý thuyết về hành vi chấp nhận thông tin ..................................................... 29 Mô hình “hệ thống hoạt động” ...................................................................... 31 Mô hình Leavit .............................................................................................. 33 Mô hình hệ thống thông tin thành công ........................................................ 36 Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán .................... 39 2.4.1. 2.4.2. 2.4.3. 2.4.4. 2.4.5. Sự hỗ trợ của ban quản lý cấp cao ................................................................ 39 Kỹ năng và sự hiểu biết của người sử dụng hệ thống ................................... 41 Môi trường văn hóa doanh nghiệp ................................................................ 42 Cơ cấu doanh nghiệp ..................................................................................... 43 Chất lượng dịch vụ ........................................................................................ 44 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2............................................................................................... 46 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................... 47 3.1. Thiết kế nghiên cứu ................................................................................................ 47 3.1.1. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 47 3.1.2. Quy trình nghiên cứu và các bước thực hiện ................................................ 48 3.2. Mô hình nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu .................................................... 50 3.2.1. Mô hình nghiên cứu ......................................................................................... 50 3.2.2. Các giả thuyết nghiên cứu ............................................................................. 51 3.2.3. Phương trình hồi quy tổng quát..................................................................... 52 3.3. Thiết kế thang đo và xây dựng bảng câu hỏi ....................................................... 52 3.3.1. Thiết kế thang đo, diễn giải và mã hóa thang đo ............................................. 52 3.3.2. Nội dung khảo sát .......................................................................................... 57 3.4. Chọn mẫu nghiên cứu .......................................................................................... 57 3.4.1. 3.4.2. 3.5. Mẫu khảo sát dùng trong nghiên cứu định tính ............................................. 57 Mẫu khảo sát dùng trong nghiên cứu định lượng.......................................... 58 Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu .............................................................. 59 3.5.1. 3.5.2. Đối với nghiên cứu định tính ........................................................................ 59 Đối với nghiên cứu định lượng ..................................................................... 59 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3............................................................................................... 62 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ......................................... 63 4.1. Kết quả nghiên cứu .............................................................................................. 63 4.1.1. Kết quả nghiên cứu định tính ........................................................................ 63 4.1.1.1. Phương pháp và quy trình nghiên cứu ................................................... 63 4.1.1.2. Kết quả nghiên cứu định tính ................................................................. 63 4.1.2. Kết quả nghiên cứu định lượng ..................................................................... 64 4.1.2.1. Thống kê mô tả mẫu ............................................................................... 64 4.1.2.2. Thống kê tần số thang đo ....................................................................... 67 4.1.2.3. Kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha ................................................ 71 4.1.2.4. Kết quả phân tích các nhân tố khám phá (EFA) ..................................... 73 4.1.2.5. Phân tích tương quan hệ số Pearson ....................................................... 78 4.1.2.6. Phân tích hồi quy đa biến ....................................................................... 79 4.2. Thực trạng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp sử dụng ERP ......... 85 4.3. Bàn luận ............................................................................................................... 86 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4............................................................................................... 88 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ĐỂ TĂNG CHẤT LƯỢNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN VÀ CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN HIỆN NAY 89 5.1. Kết luận ................................................................................................................... 89 5.2. Kiến nghị ................................................................................................................. 91 5.2.1. Đối với doanh nghiệp .................................................................................... 91 5.2.2. Đối với nhân viên .......................................................................................... 94 5.2.3. Đối với nhà tư vấn triển khai ......................................................................... 94 5.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo .................................................................. 95 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5............................................................................................... 96 KẾT LUẬN .................................................................................................................... 97 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Danh mục các từ viết tắt tiếng Việt - CLTTKT: Chất lượng thông tin kế toán - CLHTTTKT=CLHT: Chất lượng hệ thống thông tin kế toán - DNVVN: Doanh nghiệp vừa và nhỏ - HTTT: Hệ thống thông tin - TP. Hồ Chí Minh: Thành phố Hồ Chí Minh Danh mục các từ viết tắt tiếng nước ngoài - AIS: Hệ thống thông tin kế toán - EFA: Phân tích nhân tố khám phá - ERP: Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp - IT: Hệ thống thông tin DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Tập hợp các thang đo chất lượng hệ thống thông tin kế toán....................27 Bảng 2.2 Mô hình Leavitt được ứng dụng trong luận văn ........................................35 Bảng 3.1:Thang đo chất lượng hệ thống thông tin kế toán .......................................53 Bảng 3.2: Thang đo sự hỗ trợ của ban quản lý cấp cao ............................................54 Bảng 3.3: Thang đo kỹ năng và sự hiểu biết của người sử dụng hệ thống ...............54 Bảng 3.4: Thang đo môi trường văn hóa doanh nghiệp ............................................55 Bảng 3.5: Thang đo cơ cấu doanh nghiệp .................................................................56 Bảng 3.6: Thang đo chất lượng dịch vụ ....................................................................56 Bảng 4.1. Thống kê mô tả theo giới tính...................................................................64 Bảng 4.2 Thống kê về nghề nghiệp...........................................................................65 Bảng 4.3 Thống kê về số lượng nhân viên ................................................................65 Bảng 4.4 Thống kê về nguốn vốn doanh nghiệp.......................................................65 Bảng 4.5 Thống kê về lĩnh vực kinh doanh ..............................................................66 Bảng 4.6 Thống kê về hãng ERP ..............................................................................66 Bảng 4.7 Thống kê về thời gian sử dụng ERP của doanh nghiệp .............................67 Bảng 4.8 Thống kê tần số thang đo CLHTTKT .......................................................67 Bảng 4.10 Thống kê tần số thang đo Sự hỗ trợ của nhà quản lý cấp cao .................68 Bảng 4.11 Thống kê tần số thang đo Kỹ năng và sự hiểu biết của người sử dụng hệ thống ..........................................................................................................................69 Bảng 4.12 Thống kê tần số thang đo Môi trường văn hóa doanh nghiệp .................69 Bảng 4.13 Thống kê tần số thang đo Cơ cấu doanh nghiệp......................................70 Bảng 4.14 Thống kê tần số thang đo Chất lượng dịch vụ .........................................70 Bảng 4.15 Bảng tổng hợp kết quả kiểm định chất lượng thang đo các nhân tố ảnh hưởng đến CLHTTTKT ............................................................................................71 Bảng 4.16 Bảng kiểm địn KMO và Barlett cho các biến độc lập (lần 1) .................73 Bảng 4.17 Bảng kiểm định KMO và Barlett cho các biến độc lập (lần 3) ...............74 Bảng 4.18 Tổng phương sai trích của các biến độc lập (lần 3) .................................75 Bảng 4.19 Kết quả phân tích nhân tố các biến độc lập sau khi xoay (lần 3) ............76 Bảng 4.20 Bảng kiểm địn KMO và Barlett cho biến phụ thuộc CLHT....................77 Bảng 4.21 Tổng phương sai trích của các biến phụ thuộc CLHT.............................77 Bảng 4.22 Kết quả phân tích nhân tố biến phụ thuộc CLHT ....................................77 Bảng 4.23 Ma trận hệ số tương quan giữa các biến trong mô hình nghiên cứu .......78 Bảng 4.24 Tóm tắt mô hình hồi quy .........................................................................80 Bảng 4.25 Phân tích phương sai (ANOVA) các nhân tố mô hình nghiên cứu .........80 Bảng 4.26 Hệ số hồi quy (Coefficients) của các nhân tố mô hình nghiên cứu .........80 Bảng 4.27 Kết quả kiểm định các giả thuyết của mô hình........................................84 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 2.1 Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM).......................................................30 Hình 2.2 Mô hình Hệ thống hoạt động .....................................................................32 Hình 2.3 Mô hình Diamond của Leavit (1965) .........................................................34 Hình 3.1 Quy trình nghiên cứu của luận văn ............................................................49 Hình 3.2 Mô hình nghiên cứu ...................................................................................51 Hình 4.1 Đồ thị Histogram CLHT ............................................................................82 Hình 4.2 Đồ thị Q-Q Plot CLHT ...............................................................................83 Hình 4.3 Đồ thị phân tán Scatterplot CLHT .............................................................83 Hình 4.4 Mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến CLHTTKT .......................................85 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do nghiên cứu Trong xu thế hội nhập hiện nay, việc đổi mới và ứng dụng công nghệ thông tin nhằm tạo các thông tin hữu ích đã trở thành vấn đề sống còn đối với bất kỳ một lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh nào, đặc biệt là trong công tác quản lý doanh nghiệp lại càng được chú trọng. Ở Việt Nam ngày càng nhiều các doanh nghiệp đã đầu tư và sử dụng hệ thống ERP. Việc sử dụng hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) sẽ cung cấp các thông tin có chất lượng, tăng hiệu quả quản lý của doanh nghiệp. Hệ thống ERP là tập hợp các ứng dụng máy tính được thiết kế để tích hợp các quy trình và chức năng vào trong cùng một hệ thống nhằm giúp cho doanh nghiệp quản lý các hoạt động then chốt. Hệ thống này có khả năng trình bày toàn diện về hoạt động kinh doanh của công ty bằng cách chia sẻ và tích hợp chung một cơ sở dữ liệu, các dữ liệu được cập nhật liên tục và có liên quan với nhau. Thông tin là dữ liệu được tổ chức và xử lý, mang lại ý nghĩa và sự hữu ích cho quá trình ra quyết định (Romney & Steinbart, 2015: 30). Thông tin chất lượng cao là sản phẩm thông tin có những đặc điểm, thuộc tính làm cho các thông tin có giá trị hơn cho người dùng (O'Brien & Marakas, 2011: 390). Gellinas (2012: 19), Mitchell et al. (2000) cho biết chất lượng thông tin kế toán được sử dụng để giúp những nhà quản lý bên trong và bên ngoài doanh nghiệp đưa ra quyết định có ích. Tuy nhiên quá trình vận hành hệ thống thông tin của doanh nghiệp lại tiềm ẩn rất nhiều rủi ro làm ảnh hưởng đến tính chính xác, độ tin cậy của thông tin. Thông tin chất lượng kém sẽ tác động xấu đến hoạt động kinh doanh (Strong et al., 1997), ảnh hưởng đến quyết định của tổ chức (Huang và cộng sự, 1999). Theo Sacer et al. (2006: 61); Hall (2004: 21) và Zimerman et al. (1995) lập luận rằng thông tin kế toán được tạo ra từ hệ thống thông tin kế toán. Vì thế chất lượng thông tin kế toán là vấn đề cực kỳ quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và hiệu quả quyết định của người sử dụng thông tin và cần thiết cho các 2 nhà đầu tư tạo ra thị trường hiệu quả (Kieso et al, 2007: 3). Azhar Susanto (2008) cho biết hệ thống thông tin kế toán là một hệ thống gồm phần cứng, phần mềm, thủ tục, mạng lưới viễn thông và tích hợp trên cùng một cơ sở dữ liệu. Do đó, nếu chất lượng hệ thống kém sẽ dẫn đến thông tin có chất lượng kém, nên việc nhận diện các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán là rất quan trọng và cần thiết để tìm ra các giải pháp kiểm soát tốt các rủi ro và gia tăng độ tin cậy của thông tin. Sau khi tổng quan các bài nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến vấn đề trên, tác giả nhận thấy có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán, nhưng chưa có nhiều nghiên cứu liên quan đến vấn đề này trong môi trường ERP. Tại Việt Nam thì các nghiên cứu về lĩnh vực ERP khá ít và chỉ tập trung vào sự thành công hay thất bại của hệ thống ERP, hay ứng dựng ERP thành công tại một doanh nghiệp cụ thể. Sutton (2006) đã nói rằng cần thiết phải mở rộng và phát triển các nghiên cứu thực nghiệm về ERP đối với các ngành nghề khác nhau đặc biệt là trong lĩnh vực liên quan đến kế toán. Do đó, việc nghiên cứu tìm ra các nhân tố tác động đến chất lượng hệ thống thông tin tại Việt Nam là cần thiết, nên tác giả chọn đề tài nghiên cứu “Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp sử dụng ERP trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh”. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu  Mục tiêu tổng quát Xác định và đánh giá mức độ tác động của các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán trong giai đoạn sử dụng ERP tại các doanh nghiệp trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh.  Mục tiêu cụ thể Để đạt được mục tiêu tổng quát trên, nghiên cứu thực hiện những mục tiêu cụ thể sau: * Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán. 3 * Đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp khi sử dụng phần mềm ERP. * Đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng hệ thống thông tin kế toán cho các doanh nghiệp sử dụng ERP. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu Để giải quyết các mục tiêu nghiên cứu đã đặt ra, các câu hỏi nghiên cứu hình thành tương ứng như sau: Câu hỏi 1: Các nhân tố nào ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán của các doanh nghiệp sử dụng ERP tại địa bàn TP.Hồ Chí Minh? Câu hỏi 2: Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán? Câu hỏi 3: Kiến nghị nào để nâng cao chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp sử dụng ERP? 1.4. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng ERP. - Đối tượng khảo sát: các nhà quản lý, kế toán, nhân viên IT, nhân viên sử dụng ERP,… tại các doanh nghiệp sử dụng hệ thống ERP. - Phạm vi nghiên cứu: Chỉ thực hiện nghiên cứu tại các doanh nghiệp đã cài đặt, triển khai xong và đã đưa ERP vào sử dụng thực tế tại các doanh nghiệp sử dụng ERP ở TP.Hồ Chí Minh. Thời gian thực hiện khảo sát trong giai đoạn từ 2/2017 đến 4/2017. 1.5. Phương pháp nghiên cứu 1.5.1. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp gồm phương pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng. Cụ thể là: 4 Phương pháp định tính: tổng hợp các nghiên cứu liên quan, tham khảo ý kiến - chuyên gia để đưa ra các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp sử dụng ERP, xây dựng mô hình nghiên cứu và bảng câu hỏi khảo sát sử dụng thang đo Likert với 5 mức độ. Phương pháp định lượng: Nghiên cứu sử dụng phần mềm SPSS 20.0 để đưa ra - được kết quả nghiên cứu bao gồm: thống kê tần số, đánh giá độ tin cậy cronbach’s alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích tương quan, sử dụng mô hình hồi quy tuyến tính đa biến để đo lường mối quan hệ giữa các nhân tố với chất lượng hệ thống thông tin kế toán. 1.5.2. Phương pháp thu thập dữ liệu Luận văn sử dụng phương pháp chọn mẫu phi xác suất thuận tiện với đối tượng là các nhân viên kế toán, nhân viên sử dụng ERP, các giám đốc, những người làm ở các doanh nghiệp sử dụng ERP. Thu thập dữ liệu qua bảng câu hỏi gửi đến các đối tượng khảo sát trực tiếp và hộp thư e-mail thông qua công cụ Google Docs. 1.5. * Những đóng góp của đề tài Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ đóng góp hữu ích cho các nhà quản lý doanh nghiệp tìm ra các nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến hệ thống thông tin kế toán, từ đó, giúp doanh nghiệp tập trung kiểm soát các nhân tố quan trọng để đề ra các kế hoạch phát triển hệ thống ERP của doanh nghiệp phù hợp và hiệu quả nhất, nâng cao chất lượng chất lượng hệ thống thông tin kế toán để tăng chất lượng cho hoạt động ra quyết định. * Ý nghĩa khoa học Trên cơ sở tổng kết các nghiên cứu trước liên quan đến đề tài luận văn, đã đưa ra các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán trong điều kiện cụ thể ở Việt Nam; từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất 5 lượng hệ thống thông tin kế toán. Luận văn cũng cung cấp nền tảng kiến thức, tài liệu tham khảo quan trọng cho các nhà nghiên cứu sau này có ý định thực hiện các nghiên cứu tương tự liên quan đến vấn đề này với những môi trường ứng dụng khác nhau tại Việt Nam hay đưa thêm các nhân tố mới để mở rộng mô hình nghiên cứu hiện tại của luận văn này. 1.6. Kết cấu luận văn Luận văn ngoài phần mở đầu, nội dung chính của luận văn chia làm 5 chương sau đây: Phần mở đầu: Đặt vấn đề và lý do chọn đề tài, mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, ý nghĩa thực tiễn của luận văn, kết cấu của luận văn. Chương 1: Tổng quan các nghiên cứu liên quan. Chương 2: Cơ sở lý thuyết về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp sử dụng ERP. Chương 3: Phương pháp nghiên cứu. Chương 4. Phân tích kết quả nghiên cứu và thảo luận. Chương 5: Kết luận và kiến nghị. 6 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN Có nhiều nghiên cứu trong nước cũng như trên thế giới nghiên cứu về chất lượng hệ thống thông tin ảnh hưởng đến doanh nghiệp nhằm tìm ra các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán. Để có một cái nhìn toàn cảnh về các nghiên cứu có liên quan, luận văn đã lựa chọn giới thiệu một số công trình nghiên cứu ở Việt Nam và trên thế giới có tính tiêu biểu liên quan đến đề tài này. Qua đó xác định khe hổng nghiên cứu và đưa ra các định hướng nghiên cứu của luận văn. 1.1. Các nghiên cứu nước ngoài - Ismail (2009) “Factors Influencing AIS Efectiveness among Manufacturing SMEs: Evidence from Malaysia”: Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất vừa và nhỏ: Bằng chứng tại Malaysia. Trong nghiên cứu này tác giả đưa ra hai mục tiêu: khám phá các nhân tố ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Malaysia; kiểm tra mối quan hệ giữa tính hữu hiệu của hệ thống với tám nhân tố gồm: mức độ phức tạp của hệ thống thông tin kế toán, sự tham gia của nhà quản lý vào việc thực hiện hệ thống thông tin kế toán, kiến thức hệ thống thông tin kế toán của nhà quản lý, kiến thức kế toán của nhà quản lý và hiệu quả tư vấn của các chuyên gia bên ngoài (nhà tư vấn, nhà cung cấp phần mềm, cơ quan chính phủ, công ty kế toán) tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành sản xuất tại Malaysia. Nghiên cứu thu thập dữ liệu qua bảng câu hỏi khảo sát với 771 mẫu tại doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Malaysia. Sau đó, tác giả kiểm định mô hình và các giả thuyết theo phương pháp thống kê mô tả qua phần mềm SSPS 12.0. Kết quả cho thấy kiến thức kế toán nhà quản lý, hiệu quả tư vấn của nhà cung cấp phần mềm và hiệu quả tư vấn của các công ty kế toán tác động tích cực đến hiệu quả AIS tại các doanh nghiệp này. Nghiên cứu thấy rằng các nhà quản lý các doanh nghiệp vừa và nhỏ cần phải có kiến thức kế toán đủ để hiểu rõ hơn các yêu cầu thông tin kinh doanh. 7 Thứ hai, các DNVVN nên lựa chọn các nhà cung cấp có trình độ, có kinh nghiệm và hiểu đặc điểm của DNVVN. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng nên khai thác mối quan hệ tốt với các công ty kế toán để giúp họ thực hiện một AIS hữu hiệu. Cuối cùng, điều quan trọng là đối với các DNVVN học cách thực hiện AIS hữu hiệu để hỗ trợ nhu cầu thông tin của họ. - Hajiha và Azizi (2011) “Effective Factors on Alignment of Accounting Information Systems in Manufacturing Companies: Evidence from Iran”: Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phù hợp của hệ thống thông tin kế toán trong các công ty sản xuất: Bằng chứng từ Iran. Nghiên cứu xem xét sự phù hợp giữa nhu cầu xử lý thông tin và khả năng xử lý thông tin để đưa ra 4 nhân tố ảnh hưởng: nhà quản lý có kiến thức về IT và kế toán, sử dụng nhiều chuyên gia bên ngoài, nhiều chuyên gia bên trong, quy mô công ty. Nghiên cứu thu thập dữ liệu khảo sát 81 công ty gồm 162 đối tượng là nhà quản lý với tỷ lệ trả lời bảng câu hỏi 86,4% cho ra kết quả là công ty có nhà quản lý giàu kiến thức về IT và kế toán, nhiều chuyên gia bên trong, quy mô công ty lớn sẽ phù hợp với nhu cầu xử lý thông tin và khả năng xử lý thông tin trong hệ thống thông tin kế toán cao hơn. Tuy nhiên, công ty có sử dụng nhiều chuyên gia bên ngoài hay không thì không ảnh hưởng đến sự phù hợp này. - Pornpandejwittaya và Pairat (2012) “Effectiveness of accounting information system: effect on performance of Thai – listed firms in Thailand”: Hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán: Tác động đối với hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết tại Thái Lan. Với mục tiêu tìm hiểu tác động của tính hữu hiệu của hệ thống thông tin kế toán đến hiệu quả hoạt động của công ty, đồng thời còn xem xét tổ chức biết học hỏi và sự hỗ trợ của tổ chức có ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống thông tin kế toán không. Tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng khảo sát 500 nhân viên kế toán tại các công ty niêm yết Thái Lan qua bảng câu hỏi gửi bằng mail và lấy mẫu ngẫu nhiên, với tỷ lệ phản hồi 23,8%. Phân tích nhân tố được sử dụng để điều tra mối 8 quan hệ giữa các biến và xác định xem các biến quan sát này có thể gom lại thành các nhân tố nhỏ hơn. Sử dụng phân tích hồi quy bình phương bé nhất (OLP) để kiểm định các giả thuyết. Kết quả nghiên cứu chỉ ra tổ chức biết học hỏi và sự hỗ trợ của tổ chức có ảnh hưởng đến tính hữu hiệu của hệ thống thông tin kế toán; và hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức. - Sri Dewi Anggadini (2013) “The Accounting Information Quality and The Accounting Information System Quality Through the Organizational Structure: A Survey of the Baitulmal Wattamwil (BMT) In West Java Indonesia”: Chất lượng thông tin kế toán và chất lượng hệ thống thông tin kế toán thông qua cơ cấu tổ chức: Cuộc khảo sát của BMT ở phía Tây Java, Indonesia. Mục tiêu của nghiên cứu là đo lường ảnh hưởng của chất lượng hệ thống thông tin kế toán đến chất lượng thông tin kế toán thông qua cơ cấu tổ chức. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thu thập qua bảng câu hỏi khảo sát và bảng mô tả với đối tượng khảo sát là những nhà lãnh đạo của 47 công ty quản lý đang áp dụng hệ thống thông tin kế toán của BMT ở phía Tây Java, Indonesia. Kết quả nghiên cứu cho thấy cơ cấu tổ chức ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán, chất lượng hệ thống thông tin kế toán ảnh hưởng tích cực đến chất lượng thông tin kế toán. - Ahmad Al-Hiyari và cộng sự (2013) “Factors that Affect Accounting Information System Implementation and Accounting Information Quality: A Survey in University Utara Malaysia”: Các nhân tố ảnh hưởng đến thực hiện hệ thống thông tin kế toán và chất lượng thông tin kế toán: Cuộc khảo sát tại đại học Utara Malaysia. Mục đích của nghiên cứu để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện hệ thống thông tin kế toán và chất lượng thông tin kế toán từ quan điểm của sinh viên ở đại học Utara Malaysia qua tác động nguồn nhân lực, chất lượng dữ liệu và cam kết quản lý. Cuộc khảo sát với 119 người trả lời ở những mức độ học thức khác nhau như cử nhân, thạc sĩ và sinh viên 9 PHD được chọn để thu thập thông tin đưa ra kết quả rằng cam kết quản lý, chất lượng dữ liệu có ảnh hưởng đáng kể đến hệ thống thông tin kế toán, nguồn nhân lực không ảnh hưởng đáng kể đến hệ thống thông tin kế toán. - Rapina (2014) “Factors Influencing the Quality of Accounting Information System and Its Implications on The Quality of Acounting Information”: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán và sự tác động của hệ thống thông tin kế toán đến CLTTKT. Nghiên cứu đề cập đến các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán gồm: Cam kết của nhà quản lý, văn hóa tổ chức, cơ câu tổ chức và tác động của hệ thống thông tin kế toán đến CLTTKT. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thu thập qua bảng câu hỏi khảo sát 33 nhân viên kế toán làm việc ở hợp tác xã ở Bauding, Indonexia, sau đó sử dụng phần mềm LISREL 8.70 để phân tích dữ liệu khảo sát. Kết quả cho thấy ba nhân tố: Cam kết quản lý, văn hóa tổ chức, cơ cấu tổ chức đều ảnh hưởng tích cực đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán và có sự tác động của CLHTTTKT đến chất lượng thông tin kế toán. Chất lượng hệ thống thông tin kế toán được cải thiện thông qua việc tăng cam kết quản lý, văn hóa tổ chức và cơ cấu tổ chức tốt hơn. - Athambawa Haleem, Low Lock Teng, Kevin (2015) “A Review on Accounting Information Quality in ERP Enviromemt in Sri Lanka: An Exploratory Analysis”: Nhận xét về chất lượng thông tin kế toán trong môi trường ERP ở Sri LanKa: Phân tích khám phá. Mục đích chính của nghiên cứu này là phát triển một khuôn khổ khái niệm để xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán (AIQ) trong môi trường ERP ở Sri Lanka qua các nhân tố: hỗ trợ chuyên gia bên ngoài, hỗ trợ nhà quản lý cấp cao, kiến thức kế toán của nhà quản lý, chất lượng hệ thống ERP. Nghiên cứu sử dụng phương pháp thăm dò qua tìm kiếm tài liệu, phỏng vấn sâu theo nhóm tập trung và phân tích trường hợp. Phương pháp nghiên cứu là thảo luận về các nghiên cứu trước đó có liên quan đến các yếu tố ảnh hưởng đến AIQ trong môi trường 10 ERP. Các giá trị bên trong các nghiên cứu trước đó cho rằng có những phương pháp phân tích khác nhau để đo lường các biến liên quan đến AIQ. Dựa trên các giá trị bên ngoài, có thể kết luận rằng việc thực hiện ERP, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, vẫn còn là một chủ đề thú vị cần được nghiên cứu. Một số những phát hiện trong nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng có một khoảng cách nghiên cứu về chủ đề này cho các nghiên cứu tương lai. - Meiryani, J.S. (2015) “Influence of User ability and Top management support on The Quality of Accounting Information System and Its impact on The Quality of Accounting Information”: Ảnh hưởng của năng lực người dùng và sự hỗ trợ của quản lý cấp cao đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán và tác động của nó đến chất lượng thông tin kế toán. Nghiên cứu thu thập dữ liệu khảo sát qua bảng câu hỏi những nhân viên kế toán của 55 trường cao đẳng ở Bangdung, Indonesia. Kết quả nghiên cứu cho thấy năng lực người dùng, sự hỗ trợ của nhà quản lý cấp cao và sự tham gia của người dùng có ảnh hưởng tích cực đến chất lượng hệ thống thông tin kế toán. Ngoài ra, chất lượng hệ thống thông tin kế toán cũng tác động đến chất lượng thông tin kế toán, qua đó nâng cao chất lượng của hệ thống báo cáo tài chính và hỗ trợ nhà quản lý trong việc thực hiện các chức năng và trách nhiệm lập kế hoạch, chỉ đạo, giám sát và ra quyết định để đạt được các mục tiêu của doanh nghiệp và làm giảm gian lận tài chính. - Ruhul Fritrios (2016) “Factors That Infuence Accounting Information System Implementation and Accounting Information Quality”: Các nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện hệ thống thông tin kế toán và chất lượng thông tin kế toán. Nghiên cứu xác định hiệu quả của cam kết quản lý và đào tạo người sử dụng đến việc thực hiện hệ thống thông tin kế toán, ảnh hưởng của việc thực hiện hệ thống thông tin kế toán đến CLTTKT. Nghiên cứu được tiến hành tại 42 bệnh viện loại A, B, C trong khu vực tỉnh Riau, Indonesia. Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra, sử dụng bảng câu hỏi để thu thập dữ liệu, dùng phần mềm