Tài liệu Kỹ thuật mạch điện tử

HäC VIÖN Kü THuËT QU¢N Sù Bé M¤N C¬ Së Kü THUËT V¤ TUYÕN - KHOA V« TUYÕn §IÖN Tö Pgs . ts tr−¬ng v¨n cËp (chñ biªn) Ths. NguyÔn Duy chuyªn - ts. trÇn h÷u vþ Ths. LuyÖn quang minh - ts. nguyÔn huy hoµng - ts. T¹ chÝ hiÕu Kü thuËt m¹ch ®iÖn tö PhÇn mét Hµ néi - 2008 2 Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu....................................................................................................... 9 TU UT Ch−¬ng 1 Nh÷ng kh¸i niÖm chung vµ c¸c vÊn ®Ò c¬ së cña TU m¹ch ®iÖn tö ................................................................................................11 UT 1.1 Kh¸i niÖm vÒ m¹ch ®iÖn tö vµ nhiÖm vô cña nã ...............11 TU UT 1.2. Håi tiÕp trong bé khuÕch ®¹i ...................................................12 1.2.1. §Þnh nghÜa vµ ph©n lo¹i ......................................................................12 1.2.2. Ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n cña m¹ng bèn cùc cã håi tiÕp. ...........................13 1.2.3. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp ..............................14 1.3. ¶nh h−ëng cña håi tiÕp ©m ®Õn c¸c tÝnh chÊt cña bé TU UT TU UT TU UT TU UT TU khuÕch ®¹i. ................................................................................................18 UT 1.3.1. ¶nh h−ëng cña håi tiÕp ©m ®Õn ®é æn ®Þnh cña hÖ sè khuÕch ®¹i .....18 TU UT 1.3.2. ¶nh h−ëng cña håi tiÕp ©m ®Õn trë kh¸ng vµo. ..................................19 TU UT 1.3.3. ¶nh h−ëng cña håi tiÕp ©m ®Õn trë kh¸ng ra .....................................20 TU UT 1.3.4. ¶nh h−ëng cña håi tiÕp ©m ®Õn d¶i ®éng vµ mÐo phi tuyÕn cña bé khuÕch ®¹i. ....................................................................................................22 1.3.5. ¶nh h−ëng cña håi tiÕp ©m ®Õn ®Æc tÝnh tÇn sè vµ ®Æc tÝnh ®éng cña bé khuÕch ®¹i. ...............................................................................................23 1.4. æn ®Þnh chÕ ®é c«ng t¸c cho c¸c tÇng dïng TU UT TU UT TU tranzistor l−ìng cùc. .........................................................................29 1.4.1. §Æt vÊn ®Ò ...........................................................................................29 1.4.2. HiÖn t−îng tr«i ®iÓm lµm viÖc ............................................................30 1.4.3. C¸c s¬ ®å æn ®Þnh tuyÕn tÝnh. .............................................................32 1.4.4. C¸c s¬ ®å æn ®Þnh phi tuyÕn ...............................................................36 1.4.5. æn ®Þnh ®iÓm lµm viÖc trong c¸c m¹ch tæ hîp t−¬ng tù. ....................37 1.5. æn ®Þnh chÕ ®é c«ng t¸c cho c¸c tÇng dïng UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU tranzistor hiÖu øng tr−êng. ...........................................................39 1.5.1. ChÕ ®é tÜnh .........................................................................................39 1.5.2. C¸c s¬ ®å æn ®Þnh ®iÓm lµm viÖc. .......................................................39 Ch−¬ng 2 c¸c s¬ ®å c¬ b¶n cña tÇng khuÕch ®¹i tÝn hiÖu UT TU UT TU UT TU nhá dïng tranzistor .............................................................................42 UT 2.1. c¸c tham sè c¬ b¶n cña bé khuÕch ®¹i. .............................43 TU UT 3 2.2. c¸c s¬ ®å c¬ b¶n dïng mét tranzistor l−ìng cùc ......45 2.2.1. M¹ch ®iÖn c¸c bé khuÕch ®¹i .............................................................45 2.2.2. C¸c tham sè c¬ b¶n cña tõng s¬ ®å: ...................................................47 2.2.3. C¸c c«ng thøc ®¬n gi¶n th«ng dông ...................................................52 2.2.4. NhËn xÐt chung: ..................................................................................53 2.3. C¸c s¬ ®å bé khuÕch ®¹i dïng tranzistor hiÖu øng TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU tr−êng (FET) ...............................................................................................53 UT 2.4. c¸c bé khuÕch ®¹i dïng nhiÒu tranzistor.......................56 2.4.1. S¬ ®å Dalington: .................................................................................56 2.4.2. S¬ ®å tranzistor bï ..............................................................................59 2.4.3. S¬ ®å Kaskode ....................................................................................60 2.4.4. M¹ch kÕt hîp FET - tranzistor l−ìng cùc. ..........................................61 2.5. bé khuÕch ®¹i vi sai. ......................................................................62 TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT 2.5.1. S¬ ®å vµ nguyªn lý lµm viÖc: ..............................................................63 TU UT 2.5.2 C¸c tham sè c¬ b¶n cña bé khuÕch ®¹i vi sai: .....................................65 2.5.3. HiÖn t−îng tr«i. ...................................................................................69 2.5.4. Mét sè s¬ ®å bé khuÕch ®¹i vi sai. .....................................................70 Ch−¬ng 3 Bé khuÕch ®¹i thuËt to¸n vµ øng dông ..................75 TU UT TU UT TU UT TU UT 3.1 Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ bé khuÕch ®¹i thuËt to¸n ......75 3.1.1 C¸c tÝnh chÊt vµ tham sè c¬ b¶n cña bé khuÕch ®¹i thuËt to¸n. ..........75 3.1.2. C¸c s¬ ®å c¬ b¶n cña bé khuÕch ®¹i thuËt to¸n ..................................81 3.1.3. ¶nh h−ëng cña dßng ®iÖn tÜnh, cña ®iÖn ¸p lÖch kh«ng, cña hiÖn t−îng tr«i ®iÓm c«ng t¸c cña bé K§TT vµ c¸c biÖn ph¸p bï. ......................86 3.1.4. æn ®Þnh c«ng t¸c cña bé K§TT vµ c¸c biÖn ph¸p bï tÇn sè. .............89 3.1.5. CÊu tróc bªn trong cña bé khuÕch ®¹i thuËt to¸n. ..............................97 3.2 C¸c m¹ch tÝnh to¸n vµ ®iÒu khiÓn tuyÕn tÝnh dïng TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU khuÕch ®¹i thuËt to¸n .....................................................................103 3.2.1 Kh¸i niÖm ..........................................................................................103 3.2.2 M¹ch céng vµ m¹ch trõ .....................................................................104 3.2.3 M¹ch biÕn ®æi trë kh¸ng ....................................................................109 3.2.4 M¹ch tÝch ph©n ..................................................................................123 3.2.5 M¹ch PI (Propotional - Integrated) ........................................................2 3.2.6 M¹ch vi ph©n .....................................................................................129 3.2.7 M¹ch PID (Propotional – Integrated - Differential) ..........................130 UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU TU UT TU UT 4 UT 3.3 C¸c m¹ch khuÕch ®¹i vµ t¹o hµm phi tuyÕn dïng TU khuÕch ®¹i thuËt to¸n .....................................................................132 3.3.1 Kh¸i niÖm ..........................................................................................132 3.3.2 C¸c m¹ch khuÕch ®¹i vµ tÝnh to¸n phi tuyÕn liªn tôc ........................133 3.3.3 C¸c m¹ch phi tuyÕn kh«ng liªn tôc. ..................................................148 Ch−¬ng 4 KhuÕch ®¹i chuyªn dông .................................................163 UT TU UT TU UT TU UT TU UT 4.1. KhuÕch ®¹i chän läc ...................................................................163 4.1.1. Kh¸i niÖm. ........................................................................................163 4.1.2. Yªu cÇu vÒ chØ tiªu kü thuËt c¬ b¶n cña bé khuÕch ®¹i chän läc. ....163 4.1.3. VÊn ®Ò æn ®Þnh cña bé khuÕch ®¹i. ..................................................165 4.1.4. Bé khuÕch ®¹i chän läc t¶i céng h−ëng ............................................168 4.1.5. Bé khuÕch ®¹i chän läc ®¬n ®iÒu chuÈn: ..........................................170 4.1.6. Bé khuÕch ®¹i chän läc m¾c so le ....................................................172 4.1.7 Bé khuÕch ®¹i chän läc ®«i ®iÒu chuÈn: ...........................................174 4.1.8. Bé khuÕch ®¹i chän läc tËp trung: ....................................................177 4.2. Bé khuÕch ®¹i d¶i réng .............................................................177 4.2.1. Mét sè ®Æc ®iÓm chung.....................................................................177 4.2.2. C¸c biÖn ph¸p më réng d¶i tÇn cña bé khuÕch ®¹i. ..........................178 4.2.3. Bé khuÕch ®¹i cã t¶i kh«ng céng h−ëng:..........................................180 4.3 m¹ch läc tÝch cùc ..........................................................................183 4.3.1 Kh¸i niÖm ..........................................................................................183 4.3.2 M¹ch läc th«ng thÊp vµ th«ng cao bËc hai ........................................186 4.3.3 M¹ch läc th«ng thÊp vµ th«ng cao bËc cao (n > 2) ............................191 4.3.4 M¹ch läc chän läc vµ m¹ch läc th«ng d¶i. ........................................193 4.3.5 M¹ch nÐn chän läc.............................................................................198 Ch−¬ng 5 KHUÕCH ®¹I C«NG SUÊT........................................................202 TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT 5.1 NHIÖM Vô, YªU CÇU Vµ PH©N LO¹I TÇNG KHUÕCH ®¹I C¤NG TU SUÊT (K®CS). ...............................................................................................202 5.1.1. NhiÖm vô ..........................................................................................202 5.1.2. C¸c yªu cÇu vÒ chØ tiªu kü thuËt cña tÇng K§CS .............................202 5.1.3. Ph©n lo¹i ...........................................................................................203 5.2. PH¦¥NG PH¸P PH¢N TÝCH TÇNG K§CS .......................................203 5.2.1. ChÕ ®é c«ng t¸c vµ x¸c ®Þnh ®iÓm lµm viÖc cho tÇng K§CS ...........203 5.2.2. Ph©n tÝch ®iÒu hßa xung dßng colecto ..............................................206 5.2.3. Quan hÖ n¨ng l−îng trong m¹ch colecto ..........................................208 5.2.4. §Æc tuyÕn t¶i cña tÇng K§CS ...........................................................210 UT TU UT TU TU UT UT TU UT TU UT TU UT UT TU TU UT 5 5.3. TÇNG K§CS TÇN Sè THÊP D¶I RéNG ...........................................212 5.3.1. TÇng K§CS ®¬n ................................................................................212 5.3.2. TÇng K§CS m¾c ®Èy kÐo..................................................................214 5.4. TÇNG K§CS CAO TÇN D¶I RéNG ...................................................218 5.4.1. S¬ ®å khèi tæng qu¸t cña tÇng K§CS cao tÇn d¶i réng.....................218 5.4.2. Mét sè ®Æc ®iÓm cña tÇng K§CS cao tÇn d¶i réng ...........................219 5.5. TÇNG K§CS T¶I CéNG H¦ëNG. ......................................................221 5.5.1. S¬ ®å vµ nguyªn lý lµm viÖc. ............................................................221 5.5.2. Quan hÖ n¨ng l−îng trong tÇng K§CS .............................................222 Ch−¬ng 6 C¸c bé t¹o dao ®éng ..........................................................226 TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT 6.1 c¸c vÊn ®Ò chung vÒ t¹o dao ®éng ....................................226 6.1.1 NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i. ........................................................226 6.1.2 §iÒu kiÖn t¹o dao ®éng vµ ®Æc ®iÓm cña m¹ch t¹o dao ®éng............227 6.1.3 æn ®Þnh biªn ®é vµ tÇn sè dao ®éng. ..................................................231 TU UT TU UT TU UT TU UT 6.2 Bé t¹o dao ®éng RC. ......................................................................232 6.2.1 §Æc ®iÓm chung cña c¸c bé t¹o dao ®éng RC ...................................232 6.2.2 Bé t¹o dao ®éng dïng m¹ch di pha trong kh©u håi tiÕp. ...................232 6.2.3 Bé t¹o dao ®éng dïng m¹ch läc T vµ T- kÐp trong kh©u håi tiÕp. .....234 6.2.4 Bé t¹o dao ®éng dïng m¹ch cÇu Viªn trong kh©u håi tiÕp. ...............236 6.3 Bé t¹o dao ®éng LC .......................................................................238 6.3.1 C¸c lo¹i m¹ch t¹o dao ®éng LC .........................................................238 6.3.2 VÊn ®Ò æn ®Þnh biªn ®é trong c¸c bé t¹o dao ®éng LC. ....................241 6.3.3 VÊn ®Ò æn ®Þnh tÇn sè trong c¸c bé dao ®éng LC: ............................242 6.4. Bé t¹o dao ®éng th¹ch anh...................................................246 6.4.1 TÝnh chÊt vËt lý cña vµ s¬ ®å t−¬ng ®−¬ng cña th¹ch anh. ...............246 6.4.2 Nh÷ng t¸c ®éng ¶nh h−ëng tíi ®é æn ®Þnh tÇn sè cña bé dao ®éng th¹ch anh vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc. .............................................................250 6.4.3 M¹ch ®iÖn bé t¹o dao ®éng th¹ch anh ...............................................251 6.5 T¹o dao ®éng b»ng ph−¬ng ph¸p tæ hîp tÇn sè. ...........255 6.5.1 §Æt vÊn ®Ò. .........................................................................................255 6.5.2 Tæ hîp tÇn sè b»ng ph−¬ng ph¸p kÕt hîp. .........................................255 6.5.3 Tæ hîp tÇn sè theo ph−¬ng ph¸p tù ®éng ®iÒu chØnh tÇn sè. .............260 6.5.4 Tù ®éng ®iÒu chØnh theo tÇn sè (T§T). .............................................261 6.5.5. Tù ®éng ®iÒu chØnh tÇn sè theo pha (T§F) .......................................266 6.5.6 T¹o m¹ng tÇn sè æn ®Þnh b»ng vßng kho¸ pha PLL. .........................277 Ch−¬ng 7 §iÒu chÕ dao ®éng cao tÇn ............................................278 TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU TU UT UT TU UT TU TU UT UT TU UT TU TU 6 UT UT 7.1. Kh¸i niÖm chung:............................................................................278 TU UT 7.2. §iÒu chÕ biªn ®é .............................................................................278 7.2.1. Kh¸i niÖm vÒ ®iÒu chÕ biªn ®é .........................................................278 7.2.2. §iÒu chÕ l−íi mét vµ ®iÒu chÕ baz¬ (cùc gèc ) ...............................283 7.2.3. §iÒu chÕ An«t vµ ®iÒu chÕ colect¬ (cùc gãp) ..................................285 7.2.4. §iÒu chÕ biªn ®é sö dông m¹ch nh©n t−¬ng tù.................................288 7.2.5. §iÒu biªn c©n b»ng. ..........................................................................289 7.3. §iÒu chÕ tÇn sè .............................................................................291 7.3.1. Kh¸i niÖm c¬ b¶n. .............................................................................291 7.3.2. BiÖn ph¸p kü thuËt thùc hiÖn ®iÒu chÕ tÇn sè. ..................................293 7.4. §iÒu chÕ ®¬n biªn...........................................................................298 7.4.1. B¶n chÊt cña ®iÒu chÕ ®¬n biªn ........................................................299 7.4.2. Nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña th«ng tin ®¬n biªn .............................301 7.4.3. C¸c ph−¬ng ph¸p truyÒn tin tøc khi ®iÒu chÕ ®¬n biªn. ...................302 7.4.4. C¸c ph−¬ng ph¸p t¹o tÝn hiÖu ®¬n biªn. ..........................................303 Ch−¬ng 8 t¸ch sãng tÝn hiÖu v« tuyÕn .........................................310 TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT 8.1. Kh¸i niÖm chung .............................................................................310 TU UT 8.2. T¸ch sãng biªn ®é (TSB§) ...........................................................310 8.2.1. C¸c chØ tiªu chÊt l−îng cña TSB§: ...................................................311 8.2.2. Ph©n tÝch chÕ ®é cña bé t¸ch sãng dïng ®i«t. ..................................312 8.2.3. T¸ch sãng ®ång bé............................................................................321 8.2.4. HiÖn t−îng ph¸ch vµ hiÖn t−îng chÌn Ðp tÝn hiÖu trong bé t¸ch sãng ®iÒu biªn. ....................................................................................................322 8.3. T¸ch sãng tÝn hiÖu xung. ..........................................................324 TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT 8.3.1. T¸ch sãng xung v« tuyÕn. .................................................................324 8.3.2. T¸ch sãng xung thÞ tÇn (T¸ch sãng ®Ønh). ........................................326 8.4. t¸ch sãng pha .................................................................................327 8.4.1. C«ng dông, nguyªn lý t¸ch sãng pha. ...............................................327 8.4.2. C¸c d¹ng s¬ ®å t¸ch sãng pha. ..........................................................328 8.5. Bé t¸ch sãng tÇn sè ....................................................................330 8.5.1. C«ng dông, nguyªn lý t¸ch sãng tÇn sè ............................................330 8.5.2. C¸c d¹ng s¬ ®å bé t¸ch sãng tÇn sè. .................................................330 Ch−¬ng 9 Trén tÇn......................................................................................338 TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT 9.1. Lý thuyÕt chung vÒ trén tÇn ................................................338 9.1.1. §Þnh nghÜa: .......................................................................................338 TU TU UT UT 7 9.1.2. Nguyªn lý trén tÇn ............................................................................338 9.1.3. Ph©n lo¹i ...........................................................................................339 9.1.4. øng dông ...........................................................................................340 TU UT TU UT TU UT 9.2. HÖ ph−¬ng tr×nh ®Æc tr−ng vµ c¸c tham sè c¬ b¶n. .340 TU UT 9.3. M¹ch trén tÇn. ...............................................................................344 9.3.1. M¹ch trén tÇn dïng ®i«t. ..................................................................344 9.3.2. M¹ch trén tÇn dïng phÇn tö khuÕch ®¹i ...........................................347 9.4. NhiÔu trong m¹ch trén tÇn. ...................................................355 TU UT TU UT TU UT TU UT 9.5. Trén tÇn ë siªu cao tÇn.............................................................357 9.5.1. Trén tÇn trªn ®Ìn th¸p 3 cùc. ............................................................357 9.5.2. Bé trén tÇn dïng ®Ìn th¸p 2 cùc. ......................................................358 9.5.3. Bé trén tÇn dïng ®i«t b¸n dÉn...........................................................361 9.5.4. Chän chÕ ®é c«ng t¸c cho bé biÕn tÇn dïng ®i«t b¸n dÉn. ...............367 9.5.5. S¬ ®å cÊu tróc cña bé trén tÇn dïng ®i«t b¸n dÉn.............................369 9.5.6. Bé trén tÇn c©n b»ng dïng ®i«t b¸n dÉn ...........................................374 Ch−¬ng 10 M¹ch cung cÊp nguån ......................................................379 TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT 10.1. Kh¸i niÖm ..........................................................................................379 TU UT 10.2. BiÕn ¸p nguån vµ chØnh l−u ...................................................380 10.2.1. M¹ch chØnh l−u nöa sãng................................................................382 10.2.2. M¹ch chØnh l−u toµn sãng...............................................................385 10.2.3. T¶i cña bé chØnh l−u. ......................................................................388 10.2.4. M¹ch béi ¸p. ...................................................................................390 10.2.5. Kh©u läc trong c¸c bé chØnh l−u. ....................................................390 10.3. æn ¸p ...................................................................................................393 10.3.1. M¹ch æn ¸p dïng ®i«t Zener. ..........................................................393 10.3.2. M¹ch æn ¸p dïng ®i«t Zener víi m¹ch lÆp emito ë ®Çu ra. ............395 10.3.3. M¹ch æn ¸p cã håi tiÕp. ..................................................................397 10.3.4. æn ¸p xung. ....................................................................................404 TU UT TU UT TU UT TU UT TU UT TU TU UT UT TU UT TU UT TU UT TU UT 10.4 ChØnh l−u ®¶o. ................................................................................405 10.5. BiÕn ®æi ®iÖn ¸p mét chiÒu vµ bé nguån kh«ng dïng TU UT TU biÕn ¸p nguån. ........................................................................................407 10.5.1. BiÕn ®æi ®iÖn ¸p mét chiÒu .............................................................407 10.5.2. Bé nguån kh«ng dïng biÕn ¸p nguån. ............................................408 Tµi liÖu tham kh¶o ..................................................................................410 UT TU UT TU TU 8 UT UT Lêi nãi ®Çu Bé s¸ch “Kü THUËT M¹CH §IÖN Tö” bao gåm hai phÇn ®−îc dïng lµm tµi liÖu gi¶ng d¹y m«n häc cïng tªn sö dông ë Häc ViÖn Kü thuËt Qu©n Sù. PhÇn I bao gåm c¸c néi dung më réng dïng chung cho nhiÒu chuyªn ngµnh cã liªn quan. PhÇn II gåm c¸c néi dung chuyªn s©u, sö dông riªng cho hai lÜnh vùc víi ®Æc thï kh¸c nhau cña c¸c chuyªn ngµnh ®iÖn tö viÔn th«ng vµ Ra®a, Tªn löa, T¸c chiÕn ®iÖn tö. Ngoµi viÖc dïng lµm tµi liÖu häc tËp vµ tham kh¶o cho c¸c häc viªn chuyªn ngµnh V« tuyÕn ®iÖn tö, bé s¸ch còng cã thÓ dïng lµm tµi liÖu tham kh¶o bæ Ých cho c¸c kü s−, c¸n bé kü thuËt cña c¸c ngµnh cã liªn quan ®Õn kü thuËt ®iÖn vµ ®iÖn tö. Tham gia biªn so¹n bé s¸ch cã c¸c gi¶ng viªn thuéc Bé m«n c¬ së kü thuËt v« tuyÕn - Khoa v« tuyÕn ®iÖn tö . Trong qu¸ tr×nh biªn so¹n chóng t«i ®· nhËn ®−îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp rÊt bæ Ých. Chóng t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh vÒ sù gióp ®ì quý b¸u ®ã. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng, nh−ng v× xuÊt b¶n lÇn ®Çu nªn ch¾c ch¾n sÏ cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ thiÕu sãt. Chóng t«i rÊt mong nhËn ®−îc c¸c ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u göi vÒ Khoa VT§T – Häc ViÖn KTQS. 9 10 Ch−¬ng 1 Nh÷ng kh¸i niÖm chung vµ c¸c vÊn ®Ò c¬ së cña m¹ch ®iÖn tö 1.1 Kh¸i niÖm vÒ m¹ch ®iÖn tö vµ nhiÖm vô cña nã C¸c m¹ch ®iÖn tö cã nhiÖm vô gia c«ng tÝn hiÖu theo c¸c thuËt to¸n kh¸c nhau. VÝ dô: tÝn hiÖu cã thÓ ®−îc khuÕch ®¹i, ®iÒu chÕ, t¸ch sãng, chØnh l−u, nhí, ®o, truyÒn ®¹t, ®iÒu khiÓn, biÕn d¹ng, tÝnh to¸n… Trªn quan ®iÓm kü thuËt, ng−êi ta ph©n biÖt hai lo¹i tÝn hiÖu: tÝn hiÖu t−¬ng tù vµ tÝn hiÖu sè. §Ó gia c«ng chóng, cã hai lo¹i m¹ch ®iÖn tö c¬ b¶n t−¬ng øng: M¹ch t−¬ng tù vµ m¹ch sè. Trong thêi gian gÇn ®©y, kü thuËt xö lý tÝn hiÖu sè ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ ®ãng vai trß rÊt quan träng trong viÖc gia c«ng tÝn hiÖu. Tuy vËy m¹ch sè còng kh«ng thÓ thay thÕ hoµn toµn m¹ch t−¬ng tù v× trong thùc tÕ cã nhiÒu thuËt to¸n kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc b»ng c¸c m¹ch sè hoÆc nÕu thùc hiÖn b»ng m¹ch t−¬ng tù th× tiÖn lîi h¬n. Ngay c¶ trong hÖ thèng sè, còng cã nhiÒu phÇn tö chøc n¨ng t−¬ng tù ë mét sè kh©u nµo ®ã. M¹ch sè ®−îc nghiªn cøu trong m«n häc kü thuËt sè, cßn ®èi t−îng cña m«n häc kü thuËt m¹ch ®iÖn tö chñ yÕu chØ nghiªn cøu c¸c m¹ch t−¬ng tù. Trong thêi gian gÇn ®©y, c¸c m¹ch tæ hîp t−¬ng tù ®· ®ãng vai trß rÊt quan träng trong kü thuËt m¹ch ®iÖn tö. Chóng kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o tèt viÖc tho¶ m·n c¸c chØ tiªu kü thuËt mµ cßn cã ®é tin cËy cao vµ gi¸ thµnh h¹. Trong ®ã, sù ra ®êi cña bé khuÕch ®¹i thuËt to¸n ®¸nh dÊu mét b−íc ngoÆt quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kü thuËt m¹ch ®iÖn tö. Tr−íc ®©y, ®Ó gia c«ng tÝn hiÖu theo nhiÒu thuËt to¸n, ®· cã v« sè c¸c m¹ch chøc n¨ng kh¸c nhau. Ngµy nay, cã thÓ dïng mét sè l−îng h¹n chÕ c¸c m¹ch chøc n¨ng dïng khuÕch ®¹i thuËt to¸n ®Ó thùc hiÖn nhiÒu thuËt to¸n kh¸c nhau nhê m¾c m¹ch håi tiÕp ngoµi thÝch hîp. Xu h−íng ph¸t triÓn cña kü thuËt m¹ch t−¬ng tù lµ n©ng cao ®é tÝch hîp cña m¹ch (gi¶m sè chñng lo¹i nh−ng l¹i t¨ng kh¶ n¨ng sö dông cña tõng chñng lo¹i). Khi ®é tÝch hîp t¨ng th× cã thÓ chÕ t¹o nh÷ng hÖ thèng cã chøc n¨ng ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n trªn mét chÝp. Tãm l¹i, cã hai h−íng ph¸t triÓn cña kü thuËt m¹ch t−¬ng tù, ®ã lµ: Gi¶m nhá kÝch th−íc bªn trong cña m¹ch trong chÕ t¹o vµ t¨ng tÝnh phæ biÕn cña m¹ch trong øng dông. 11 1.2. Håi tiÕp trong bé khuÕch ®¹i 1.2.1. §Þnh nghÜa vµ ph©n lo¹i: Håi tiÕp lµ qu¸ tr×nh ghÐp mét phÇn tÝn hiÖu ra cña m¹ng 4 cùc tÝch cùc vÒ ®Çu vµo th«ng qua mét m¹ng 4 cùc kh¸c gäi lµ m¹ng håi tiÕp (h×nh 1.1). Håi tiÕp ®ãng vai trß rÊt quan träng trong kü thuËt m¹ch t−¬ng tù. Nã cã kh¶ n¨ng lµm thay ®æi thuËt to¸n khi gia c«ng tÝn hiÖu ®ång thêi cho phÐp c¶i thiÖn c¸c tÝnh chÊt cña bé khuÕch ®¹i. Xv Xh X ht Xr K K ht H×nh 1.1: S¬ ®å khèi bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp. K: Kh©u khuÕch ®¹i; Kht: kh©u håi tiÕp; Xv: tÝn hiÖu vµo; Xr tÝn hiÖu ra; Xh : tÝn B B B B B B B B hiÖu hiÖu (hoÆc tæng); Xht: tÝn hiÖu håi tiÕp. B B Cã thÓ ph©n lo¹i håi tiÕp theo mét sè c¨n cø nh− sau: a) Theo pha gi÷a X ht vµ X v ta cã hai lo¹i: - Håi tiÕp ©m: X ht ng−îc pha víi X v . Khi ®ã X h lµ tÝn hiÖu hiÖu, nhá h¬n X v vµ hÖ sè khuÕch ®¹i cña m¹ch gi¶m. Håi tiÕp ©m cã thÓ c¶i thiÖn ®−îc c¸c tÝnh chÊt cña bé khuÕch ®¹i. - Håi tiÕp d−¬ng: X ht ®ång pha víi X v lµm cho hÖ sè khuÕch ®¹i cña m¹ch B B t¨ng. Håi tiÕp d−¬ng ®−îc sö dông ®Ó t¹o dao ®éng vµ sÏ ®−îc xÐt ®Õn trong ch−¬ng 6 cña tµi liÖu nµy. b) C¨n cø vµo tÝn hiÖu håi tiÕp ta cã hai lo¹i håi tiÕp mét chiÒu vµ håi tiÕp xoay chiÒu. - Håi tiÕp ©m mét chiÒu ®−îc dïng ®Ó æn ®Þnh chÕ ®é c«ng t¸c. - Håi tiÕp ©m xoay chiÒu ®−îc dïng ®Ó æn ®Þnh c¸c tham sè cña bé khuÕch ®¹i. c) M¹ch ®iÖn cña bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp ®−îc ph©n thµnh 4 lo¹i: - Håi tiÕp nèi tiÕp - ®iÖn ¸p: tÝn hiÖu håi tiÕp ®−a vÒ ®Çu vµo nèi tiÕp víi nguån tÝn hiÖu ban ®Çu vµ tû lÖ víi ®iÖn ¸p ra . 12 - Håi tiÕp song song - ®iÖn ¸p: TÝn hiÖu håi tiÕp ®−a vÒ ®Çu vµo song song víi nguån tÝn hiÖu ban ®Çu vµ tû lÖ víi ®iÖn ¸p ra. - Håi tiÕp nèi tiÕp - dßng ®iÖn: tÝn hiÖu håi tiÕp ®−a vÒ ®Çu vµo nèi tiÕp víi nguån tÝn hiÖu ban ®Çu vµ tû lÖ víi dßng ®iÖn ra. - Håi tiÕp song song - dßng ®iÖn: tÝn hiÖu håi tiÕp ®−a vÒ ®Çu vµo song song víi nguån tÝn hiÖu ban ®Çu vµ tû lÖ víi dßng ®iÖn ra. 1.2.2. Ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n cña m¹ng bèn cùc cã håi tiÕp. S¬ ®å khèi toµn phÇn cña bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp chØ ra trªn h×nh 1.2. Xv Xn Kn + Xh − K Xr X ht K ht H×nh 1.2. S¬ ®å khèi toµn phÇn cña bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp Kn: Kh©u ghÐp víi nguån tÝn hiÖu Xn: tÝn hiÖu nguån ®−a ®Õn bé khuÕch ®¹i Gi¶ thiÕt c¸c khèi ®Òu lµ c¸c hÖ tuyÕn tÝnh vµ tÝn hiÖu chØ ch¹y theo chiÒu B B B B mòi tªn. Tõ s¬ ®å h×nh 1.2 ta rót ra c¸c quan hÖ sau: X v = X n . K n ; X γ = X h . K ; X ht = X γ .K ht vµ X h = X v − X ht (ë ch−¬ng nµy chñ yÕu xÐt håi tiÕp ©m). Tõ c¸c quan hÖ nµy, ta cã thÓ rót ra ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n cña m¹ng bèn cùc cã håi tiÕp: Trong ®ã: K′ = Xr K = X V 1 + KK ht (1.1) K tp = Kn K Xr = Kn K ′ = Xn 1 + KK ht (1.2) K ′- Hµm truyÒn ®¹t cña m¹ng bèn cùc tÝch cùc cã håi tiÕp, vµ: K tp - Hµm truyÒn ®¹t toµn phÇn Gäi: K V = K .K ht lµ hµm sè truyÒn ®¹t vßng, vµ: g = 1 + K .K ht = 1 + K V lµ ®é s©u håi tiÕp. 13 Nh− vËy cã thÓ x¶y ra hai tr−êng hîp: * g = 1 + KK ht < 1 khi ®ã theo (1.1) K′> K , ta cã håi tiÕp d−¬ng vµ hÖ sè khuÕch ®¹i cña m¹ch t¨ng so víi khi kh«ng cã håi tiÕp. * g = 1 + KK ht > 1, K ′ < K , t−¬ng øng ta cã håi tiÕp ©m. Tr−êng hîp ®Æc biÖt, khi hµm sè truyÒn ®¹t vßng K V >> 1 tøc lµ g = 1 + K V ≈ K V , tõ (1.1) vµ (1.2) suy ra: K′= Xr 1 vµ: ≈ X V K ht K tp = X r Kn ≈ X n K ht (1.3) Tr−êng hîp ®Æc biÖt nµy ®−îc gäi lµ håi tiÕp ©m s©u. Nh− vËy, trong mét hÖ thèng khÐp kÝn víi håi tiÕp ©m s©u, khi hµm sè truyÒn ®¹t vßng cã gi¸ trÞ rÊt lín, th× hµm truyÒn ®¹t cña nã hÇu nh− kh«ng phô thuéc vµo c¸c tÝnh chÊt cña bé khuÕch ®¹i mµ chØ phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña kh©u håi tiÕp. Sù thay ®æi c¸c tham sè cña phÇn tö tÝch cùc vµ ®é t¹p t¸n cña nã kh«ng ¶nh h−ëng tíi c¸c tÝnh chÊt cña bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp. V× vËy cã thÓ lùa chän kh©u håi tiÕp mét c¸ch thÝch hîp ®Ó thay ®æi thuËt to¸n khi gia c«ng tÝn hiÖu. §©y chÝnh lµ mét øng dông rÊt quan träng cña håi tiÕp ©m. 1.2.3. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp: §Ó nhËn biÕt ®−îc nguyªn t¾c lµm viÖc cña c¸c m¹ch ®iÖn tö mét c¸ch thuËn tiÖn vµ nhanh chãng, còng nh− cã thÓ dÔ dµng chuyÓn tÊt c¶ c¸c m¹ch cã håi tiÕp vÒ d¹ng “cÊu tróc chuÈn” (thÓ hiÖn trªn h×nh 1.2), trong môc nµy sÏ tr×nh bµy ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch khèi (th−êng dïng trong kü thuËt ®iÒu khiÓn) ®Ó ph©n tÝch bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp. L−u ®å thuËt to¸n ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh ph©n tÝch bao gåm 6 b−íc nh− chØ ra ë b¶ng 1.1. * B−íc 1: X¸c ®Þnh X γ . 14 - Chän ®¹i l−îng ra lµ ®iÖn ¸p nÕu m¹ch cã håi tiÕp ®iÖn ¸p hoÆc lµ dßng ®iÖn nÕu m¹ch cã håi tiÕp dßng ®iÖn. * B−íc 2: Chän X n , X V , X h . - Víi håi tiÕp nèi tiÕp: chän X n lµ ®iÖn ¸p kh«ng t¶i cña nguån tÝn hiÖu. BiÓu diÔn nguån tÝn hiÖu b»ng s¬ ®å t−¬ng ®−¬ng ®iÖn ¸p vµ chän X h , X V lµ ®iÖn ¸p. - Víi håi tiÕp song song: chän X n lµ dßng ®iÖn ng¾n m¹ch ®Çu ra cña nguån tÝn hiÖu. BiÓu diÔn nguån tÝn hiÖu b»ng s¬ ®å t−¬ng ®−¬ng dßng ®iÖn.. Chän X h , X V lµ dßng ®iÖn. Th−êng chän X h cïng thø nguyªn víi X n (kh«ng b¾t buéc). * B−íc 3: X©y dùng hÖ hai ph−¬ng tr×nh m« t¶ qu¸ tr×nh xö lý tÝn hiÖu trong c¸c kh©u cña bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp. X γ = f1 ( X h ) vµ X h = f2 (X n , X γ ) Riªng ph−¬ng tr×nh f 2 nÕu ¸p dông nguyªn lý xÕp chång ®Ó x©y dùng th× cã thÓ thùc hiÖn ®¬n gi¶n h¬n. * B−íc 4: VÏ s¬ ®å khèi theo cÊu tróc chuÈn (h×nh 1.2). * B−íc 5: X¸c ®Þnh c¸c hÖ sè truyÒn ®¹t K , K ht , K n vµ ®é s©u håi tiÕp g = 1 + KK ht . * B−íc 6: X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè cÇn thiÕt kh¸c. 15 B¶ng 1.1: L−u ®å thuËt to¸n ph©n tÝch bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp. B¾t ®Çu X¸c ®Þnh Xr Chän Xn, Xv, Xh Xây dựng hệ phương trình Xr = f1(Xh) Xh = f2(Xn, Xr) VÏ s¬ ®å cÊu tróc chuÈn (H×nh 1.2) X¸c ®Þnh c¸c hÖ sè K, Kht, Kn, g X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè cÇn thiÕt kh¸c KÕt thóc XÐt mét vÝ dô ®¬n gi¶n ®Ó minh ho¹ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®· xÐt. Trªn h×nh 1.3a tr×nh bµy mét bé khuÕch ®¹i dïng tranzistor l−ìng cùc m¾c E chung, cã ®iÖn trë RE ®ãng vai trß håi tiÕp ©m dßng ®iÖn; h×nh 1.3b lµ s¬ ®å t−¬ng ®−¬ng cña nã. 16 +U CC IC Rn RC IB C B IB rbe IC β IB Ur E Rn IE RE RE IE Un RC Un a) Un b) IB IV 1 Rn + rbe + RE IC K =β Iht RE Rn + rbe + RE C) H×nh 1.3: a) Bé K§ m¾c E chung cã håi tiÕp ©m dßng ®iÖn. b) S¬ ®å t−¬ng ®−¬ng. c) CÊu tróc chuÈn m« t¶ theo l−u ®å thuËt to¸n. B−íc 1: Chän X r = I C v× m¹ch cã håi tiÕp ©m dßng ®iÖn. B−íc 2: Chän X n = U n v× m¹ch cã håi tiÕp nèi tiÕp. Chän X h = I B sÏ thuËn lîi h¬n cho viÖc ph©n tÝch . B−íc 3: I C = βI B vµ I B = U n − I C RE R n + R E + rbe (Dïng nguyªn lý xÕp chång) B−íc 4: VÏ h×nh 1.3c. B−íc 5: K = β ; Kn = RE 1 ; K ht = RE + rbe + Rn RE + rbe + Rn B−íc 6: NÕu chän RE ®ñ lín th×: K .K ht = Nh− vËy: g >> 1 vµ X r = I C ≈ βR E Rn + rbe + R E >> 1 do β >> 1 . Kn X n U n = K ht RE Vµ hÖ sè khuÕch ®¹i ®iÖn ¸p cña m¹ch: Ku = U r I C RC RC = ≈ Un Un RE (1.4) 17 1.3. ¶nh h−ëng cña håi tiÕp ©m ®Õn c¸c tÝnh chÊt cña bé khuÕch ®¹i. 1.3.1. ¶nh h−ëng cña håi tiÕp ©m ®Õn ®é æn ®Þnh cña hÖ sè khuÕch ®¹i: Trong thùc tÕ, hÖ sè khuÕch ®¹i lµ mét ®¹i l−îng phô thuéc vµo nhiÖt ®é, vµo sù thay ®æi cña ®iÖn ¸p nguån cung cÊp, vµo thêi gian sö dông còng nh− vµo ®é t¹p t¸n cña tranzistor. B»ng tÝnh to¸n sau ®©y ta cã thÓ chøng minh r»ng: Sö dông håi tiÕp ©m cã thÓ kh¾c phôc ®−îc c¸c ¶nh h−ëng trªn vµ ®¶m b¶o hÖ sè khuÕch ®¹i æn ®Þnh h¬n. Tr−íc hÕt, lÊy vi ph©n toµn phÇn hai vÕ biÓu thøc (1.2) vµ bá qua c¸c thµnh phÇn v« cïng bÐ bËc cao, ta nhËn ®−îc biÓu thøc: dK tp ≈ Kn ( −1) K K dK n + K n K dK ht + dK 2 1 + KK ht (1 + KK ht ) (1 + KK ht ) 2 Víi sai sè nhá ta cã biÓu thøc gÇn ®óng ®èi víi ®é kh«ng æn ®Þnh t−¬ng ®èi cña hµm sè truyÒn ®¹t: ∆K tp K tp ≈ KK ht ∆K ht ∆K n 1 ∆K − + K n 1 + KK ht K ht 1 + KK ht K (1.5) Tõ (1.5) ta rót ra kÕt luËn: Sai sè t−¬ng ®èi cña hÖ sè khuÕch ®¹i khi cã håi tiÕp ©m nhá h¬n g lÇn ( g = 1 + K .K ht ) so víi sai sè t−¬ng ®èi cña nã khi kh«ng cã håi tiÕp. Tuy vËy, kÕt luËn nµy chØ cã ý nghÜa khi c¸c hÖ sè K n vµ K ht æn ®Þnh. Do vËy, khi cÇn hÖ sè khuÕch ®¹i æn ®Þnh, ph¶i lùa chän c¸c phÇn tö cña c¸c m¹ch håi tiÕp vµ m¹ch ghÐp víi nguån tÝn hiÖu cã ®é chÝnh x¸c cao. Tõ ®ã, kÕt hîp víi biÓu thøc (1.3) suy ra: Håi tiÕp ©m gi÷ cho quan hÖ Xγ ≈ 18 Xv æn ®Þnh (tøc lµ K ht Xγ Xv ≈ h»ng sè). §¹i l−îng X γ ; X v cã thÓ lµ ®iÖn ¸p hoÆc dßng ®iÖn. Nh− vËy, tuú thuéc vµo lo¹i m¹ch håi tiÕp, ta cã c¸c øng dông kh¸c nhau nh− chØ ra ë b¶ng 1.2. B¶ng 1.2: øng dông håi tiÕp ©m ®Ó æn ®Þnh c¸c tham sè cña bé khuÕch ®¹i Lo¹i m¹ch håi tiÕp Håi tiÕp nèi tiÕp - ®iÖn ¸p Håi tiÕp nèi tiÕp - dßng ®iÖn §¹i l−îng ®−îc æn Lo¹i m¹ch øng ®Þnh dông HÖ sè khuÕch ®¹i ®iÖn ¸p U r U V §iÖn dÉn truyÒn ®¹t KhuÕch ®¹i ®iÖn ¸p BiÕn ®æi U →I I r UV Håi tiÕp song song - ®iÖn ¸p §iÖn trë truyÒn ®¹t BiÕn ®æi tõ I → U U r IV Håi tiÕp song song - dßng ®iÖn HÖ sè khuÕch ®¹i dßng ®iÖn I r I V KhuÕch ®¹i dßng ®iÖn 1.3.2. ¶nh h−ëng cña håi tiÕp ©m ®Õn trë kh¸ng vµo. Håi tiÕp ©m lµm thay ®æi trë kh¸ng vµo toµn phÇn cña bé khuÕch ®¹i. Sù thay ®æi nµy chØ phô thuéc vµo ph−¬ng ph¸p m¾c m¹ch håi tiÕp vÒ ®Çu vµo (nèi tiÕp hoÆc song song). V× vËy ta chØ cÇn ph©n biÖt hai tr−êng hîp nh− chØ ra trªn s¬ ®å t−¬ng ®−¬ng ®Çu vµo. (H×nh 1.4.) a) Trë kh¸ng vµo cña bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp ©m nèi tiÕp (h×nh 1.4a) . Coi néi trë cña s¬ ®å t−¬ng ®−¬ng ®iÖn ¸p cña kh©u håi tiÕp cã gi¸ trÞ kh¸ nhá (víi sai sè cã thÓ chÊp nhËn ®−îc): rrht << rh , ta cã thÓ tÝnh trë kh¸ng vµo khi cã håi tiÕp ©m: Z V′ = U V U h + K ht X r U h (1 + K .K ht ) ≈ = = gZ V IV IV IV (1.6) 19 1 K Iv Uh 1 Iv Ih K rh Uh rrh h Uv Uv rr h t rrht Kht Xr K ht X r 1′ a) 1′ Kht b) Kht H×nh 1.4. S¬ ®å t−¬ng ®−¬ng ®Çu vµo bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp a) Håi tiÕp nèi tiÕp; b) Håi tiÕp song song. b) Trë kh¸ng vµo cña bé khuÕch ®¹i cã håi tiÕp ©m song song ( h×nh 1.4b.) Coi néi trë cña s¬ ®å t−¬ng ®−¬ng dßng ®iÖn cña kh©u håi tiÕp cã gi¸ trÞ kh¸ lín: rrht >> rh , ta cã thÓ tÝnh ®−îc dÉn n¹p vµo toµn phÇn khi cã håi tiÕp ©m: YV′ = IV I + K ht X r I h (1 + K ht K ) ≈ h = = gYV UV UV Uv ZV′ = 1 Zv ≈ Yv′ g (1.7) Tõ (1.6) vµ (1.7) ta nhËn thÊy: Håi tiÕp ©m nèi tiÕp lµm t¨ng trë kh¸ng vµo cña phÇn m¹ch n»m trong vßng håi tiÕp g lÇn vµ håi tiÕp ©m song song lµm gi¶m trë kh¸ng vµo còng bÊy nhiªu lÇn. 1.3.3. ¶nh h−ëng cña håi tiÕp ©m ®Õn trë kh¸ng ra: Håi tiÕp ©m còng lµm thay ®æi trë kh¸ng ra. Ng−îc l¹i víi trë kh¸ng vµo, sù thay ®æi nµy chØ phô thuéc vµo ph−¬ng ph¸p m¾c ®Çu ra cña kh©u khuÕch ®¹i víi ®Çu vµo cña kh©u håi tiÕp (håi tiÕp ®iÖn ¸p hay håi tiÕp dßng ®iÖn). Nh− vËy, ta còng chØ cÇn ph©n biÖt hai tr−êng hîp nh− chØ ra trªn s¬ ®å t−¬ng ®−¬ng ®Çu ra. (H×nh 1.5.) 20 K K 2 2 rr KX h rr t KX h Ur Rt Rt Ur rvht rvht 2 2 Kht Kht a) b) Hình 1.5. Sơ đồ tương đương đầu ra của bộ khuếch đại có hồi tiếp a) Hồi tiếp điện áp; b) Hồi tiếp dòng điện. Để tính trở kháng ra, ta cần xác định các đại lượng: Điện áp ra hở mạch U rh và dòng điện ra ngắn mạch I rng : Zr = U rh I rng (1.8) a) Trở kháng ra của bộ khuếch đại có hồi tiếp âm điện áp (hình 1.5a). Ta có nhận xét: Khi ngắn mạch đầu ra 2 − 2′ ở sơ đồ hình 1.5a, sẽ không có điện áp đưa về đầu vào khâu hồi tiếp - mạch hồi tiếp không có tác dụng và X h = X v , như vậy: I rng = KX h KX V = rr rr và U rh = KX h rVht KX v ≈ rr + rvht 1 + KK ht Với giả thiết nội trở của sơ đồ tương đương điện áp của khâu khuếch đại có giá trị nhỏ ( rr << rv ht ) . Như vậy: Z r′ = U rh rr Z ≈ ≈ r I rng 1 + KK ht g (1.9) Trong đó Z r = rr // rvht ≈ rr 21