Tài liệu Khu lưu niệm nguyễn sinh sắc (nxb đồng tháp 2003) vân sinh, 28 trang

THU'vrEN DoNG rHAp r ilItil ilil ilI 1fl flililililililtilI1 iltil lilil tilt ill DAWl1.65g 59.7gg0 t1 - Hd Sao vd Vom mO (Anh: Minh L6c) - Tu Vdm mO nhin ra phia trudc (Anh: Minh LOc)' $F" (t (.,tr r ) vAtt strun Ktt 5-t-o. 9s= -0*-9 Khu hnr niQm F,, At, NGUYEN SINH SAC - 2003 - I Bia 1: - DAi Sen gila Hd Sao. Bia 4: - Nhd sdn vA Ao cd Bdc Hd trong Khu Nguydn Sinh Sdc (Anh: Minh LOc) tiu ni6m - Cqt Pho bdng NGUyEN SINH SAC (1862 - 192e) pnAN r: z TAT r cu pHo sANe NouvEN stNH si{c: -r-TOM -'j'TIEU SU CU Ph6 bAng Nguy6n Sinh Sdc (Nguy5n Sinh Huy) sinh ndm Nhdm Tudt (1862) tai ldng Kim Li6n, huyQn Nam Ddn, tinh Ngh6 An, trong mOt gia dinh n6ng dAn. Cha lir Nguy5n Sinh Nhdm. Me lA Hd Thi Hy. L6n 3 tudi md c6i cha, 4 tudi md c6i me, cu v6 6 v6i nguoi anh cirng cha kh6c me ld Nguy6n Sinh Tro. Thud nh6, cu Sdc rdt ttrOng minh vi hi6u hoc; nhd anh chi nghdo, cu thudng phAi ng6i hoc tr6n lung trau. Ndm 16 tudi, duoc nhdr nho Hoirng Duong d lirng Hoing Tru dem v6 nu6i day vd gd con g6i ld Hodng Thi Loan cho cu. Cr; c6 4 con: Nguy6n Thi.Thanh, Nguy6n Sinh Khi6m, NguySn Sinh Cung (Hd Chi Minh), Nguy6n Sinh Xin (ch6t lric nh6). Vrla lao ddng vrla hoc tgp, duo. c vd tAo tdn chdm lo, ndm Gidp Ngo (1894) cr; d6 Cfi nhAn vi ndm TAn Srlu (1901)d6 Ph6 bAng. Cu ch6itCr ra lim quan vi vd qud d4y hoc sdng hda minh vdi ddng bdo nghdo khd, tim ban d6ng tdm birn viQc criu nudc, Ddc bi6t, cu rdt ch0 trong d6n viQc gi6o dqrc con cdi. Ndm '1906, cu bi budc ra ldm quan gi0 chtlc ThUa bi6n 86 L5 rdi Tri huy6n Binh Khd (Binh Dinh). Cr; tim moi c6ch $An gOi vd girip dd ddn, thi nh0ng ngudivi thi6u thu6, ch6ng thu6 bi tir vd trung tri bon cudng hdo... n6n cU bi cdch chuc viro ndm 1910. Cu vito Nam ir6i qua nhi6u tinh vir sang tAn N6ng-P6nh (Cam-pu-chia) dd tim gdp cdc nhd y6u nudc. Ndm 1917 vi nhi6u ndm sau, cU thudng tdi lui hoat d0ng 6 Cao Ldnh. Ndm 1927, cr; v6 htn Cao Ldnh lirm nghd thu6c d6 sinh s6ng vi ti6p tuc truy6n bd ch0 nghla y6u nudc trong nhdn ddn. CU mdt vi bi bQnh ngiry 26 th6ng 10 ndm K!'Ty (26-111929) tai ldng Hda An. Nhdn dAn dia phudng thudng yeu, qui trgng cu dd h0n ti6n mua ddt an tdng cr,r d mi6u Trdi Sanh (Chia Hda Long). Cu Nguy6n Sinh S5c lir mQt nhd nho y6u nudc - thudng dAn vA l?r ngudi c6 c6ng sinh thdnh, nu6i d4y cho ddn tQc ViQt Nam m6t.ldnh tU kiet xudt, cho th6 gidi mOt danh nhdn vdn h6a:Ch0 tich Hd Chi Minh. psAN n: vil ruEr vE xttu LIJIJ NIEM NGUYEN stun sAG: Khu lrru niQm Nguy6n Sinh S5c nlm c4nh chia Hda Long (trlc Mi6u Troi Sanh ngdy xrra) c6ch trung tAm ihi xd Cao Ldnh chrlng 1 cAy sd rrldi, tr6n dudng ra b6n phir Cao Ldnh. Toin khu h.ru niQm r6ng gdn 4 h6e-ta, chia lim 2 khu vrlc: Khu vgc mQ cr; Ph6'bAng vi khu vuc Nhi sin - Ao c6 Bdc Hd. Qua c6ng, du khiich gap ngay Nhir kh6ch khang trang phfa tay phii. Ddy cQng ld ndi lam vi6c crla Ban gidm d6c khu luu ni6m. Trong d6 c6 phdng chidu phim tiri lieu phuc vt''t khdch. li hdng vri srla, mQt b6n 16 v6 phia trdi d6n pdng tam quan - c6ng chinh viro khu m0 cu Ph6 bAng. Theo ldi di trdng nhua, m0t b6n la hAng duong th&ng tip, chung 100 thudc Khu vuc ndy hinh ch0 nhdt, di6n tfch hon t h6c-ta. Bao bgc chung quanh lir hirng rdo xi-mdng don giAn, thanh mAnh nhu nhrTng hoa vin trang hoirng th6m v6 dep cOa khu6n vi6n mi kh6ng ldm khu mo cdch btlc vdi vudn ruQng xanh tuoi b6n ngoiri. Khu mO khdi c6ng xAy dgng tu ngdry 22-081975, kh6nhthdnh ngdy 13-02-1977. Nh0ng cdng trinh chinh KiSng vir Nhd trung li: Vdm mQ, Hd Sao, NhA biy. 1. Vdm mQ: Quay vd phfa d6ng, cao tr6n 10 thudc, li 1 cdnh hoa sen c6ch di6u c6 d6ng ddp bin tay xde 0p xu6ng, tr6n ld 9 ddu rdng cdch diQu dAm n6t ddn gian. Vdm mO tudng trung cho nhdn ddn D6ng bing sOng C0u Long, Ddng Thdp che chd, dp y6u ng6i m6 cu Ph6 bing... Ngdi m6 gi0 vi trf c0. DAu ti6n lir ng6i mo ddt. Sau d6, duo.c nh6rn ddn dd nrjm xi-mdng. Ndm 1954, trudc khitqp k6t chuydn qudn ra Bic, cdc don vi b6 d6i da xAy ng6i m6 bing gach, c6 tru xi-mdng vd lan can sit bao chung quanh. Bia mQ ghi: "Cr; Ph6 Bing Nguy5n Sinh Huy - Nhd chi si cdch m?ng - ch6t ngiy 27 lhing 11 ndm K!'Ty 1929. QuAn dAn ch6nh Long Chdu Sa 14p".(*) Hi6n nay, ng6i md dltoc t6n cao l6n vi 6p d6 hoa ctlong. N0m mQ hinh h6p chrl nhut (2m x 1m x 0,9m), miu xdm tro, y6n vi tr6n n6n md bing d6 mii mdu trdng, hinh h,rc gidc kh6ng d6u m0 r6ng ddn ra hai b6n vd phia trudc. (.) Theo cong trinh nghien cti'u - Cq PHo eAt{C_NCUYEN.SINH SAc" c0a Nguy6n HrIu Hi6u - Ng6 86, do KnU ot riCn NGUYEN SINH SAC xudt ban1990, thi cu Ph6 bAng mdt viro ngay 26-1 O nim K!, Ty (nhdm ngdy 26-1 1 -1 929). il o) )(B OJ a .o t o (o. (o P I Phia trong Vdm mQ la bC thd bing dd mdi. B6n tr6n c6 trlong chAn dung cq Ph6 BAng Nguy6n Sinh S6c. Lu huong ddt d phfa ngodi n(m m6. Cdch viri budc, phia trudc Vdm mQ, lit ttinh trdm bing dd Non Nudc c6ch diQu hinh brip sen do Tinh 0y, UBND, MTTQ Tinh NghO Tinh tdng. 2. Hd Sao: Nlm girla khu vtlc, hinh ng6isao 5 c'5nh, dudng kinh 30 thudc (tinh ra ch6t c6nh sao). d giOE hd strng s0ng mQt ddi sen tring cdch diQu dp d6 l-ta-li mdu trSng x6m, cao 6,5 thudc (tinh tir mdt nudc) tudng tR ng cho cuQc ddi thanh b4ch, trong s6ng cOa cu Ph6 bAng Nguy6n Sinh Sic, c0ng lir bidu tuo. ng que huong Kim Li6n - D6ng Th6p vuon thEng gifra ldng td Qudc ViQt Nam. 3. Nhe Kidng: C6ch Hd Sao tr6n 30 thudc, phia b6n phAi (trong nhin ra). Nhd Ki6ng hinh chrT nhr"rt (ddi 24,2m, r6ng 11,5m) thd hiQn theo ki6u d6ng nhd sirn. Ngoiri nhrlng mAng tudng thdp vir cQt xi-mdng t6 d6 rrla, cdc phdng ddu ldp ddt kinh 5 ly (n6n gginhir Ki6ng). Nhir KiSng c0ng d6ng ngudi. li nhir kh6ch trong nh0ng bu6iti6p tdn Tir ngity 2-g-1g7g. Nhir Ki6ng duo.c tu chinh thinh nhir trung biry vd cuQc doi ho4t d6ng c0a B6c H6 (tdng ldu), vir tridn ldm mot sd hinh Anh v6 thanh trJu crja tinh (tdng tr6t)' Cdc phdng tai ddy d6u lhodng rqng, dai trung bAy mdu xanh diu mdt. Cdc hinh Anh ch0 ydu gidi thi6u v6 qu6 hLldng, thdi ni6n thi6u cOa B6c H6. B6c Hd hoqt d6ng ngoai (k6 tr] nim 1911, Bdc roi bdn Nhir R6ng xu6ng tiru ra di tim dtrdng crlu nudc). - Sdi 6 HAi Gdn, Ndm 1941. Bdc vd nudc t4i Bic P6 (Cao Bing) ldnh dqo phong trio cdch mqng ViQt Nam ddnh Ph6p, r6i ddnh M!. Thqrc hiQn di ch0c cOa B6c, Ddng Th6p ki6n tri chi6n ddu, xAy dung, b6o vB bi6n gidi Tdy Nam, tiSn qudn D6ng Th6p MtJdi dd x6a b6 nghdo ndn, lqc hfu- vio Sau ngiy gi6i ph6ng d6n nay, D6ng Thdp c6 nhidu thhnh tr,ru ddng kd, nhdt li tr6n m{t trfn ndng nghi6p. 4. Nhe tung bitY: Ddi di6n Nhir Kidng qua cQt cd gi0a sAn' GAy thti vi cho du khdch vdi ldi kidn tr0c hinh bdt gi6c hin l6n so vdi ddy nhd hinh hqp ch0 nhqtt ndi lidn vqt cao vdi n6. * eHONG TRl,rNG eAY vE cU NGUYEN slNH sAc: Nim trgn trong nhd b6t gi6c (m6i c4nh 5m). Ndn bing tring ldm tdm h4t den. Dai trung bdy miu ving sfnl vidn nau tr6n n6n tuong xanh lot vdi + ch6 th6ng gi6 chia d6 r(ra d6u. V6ch vd n6c cdch nhau mQt khoAng tr6ng d6 nhqn 6nh s6ng trdi c0ng nhu tign viQc bd tri th6m ddn n6-ong' Dudi n6c chr;p tdm ph6ng bing m,6-ca nAu den khidn trdn nhit duong nhu thdp xudng. Ngay chinh girla, duy nhdt mQt chim ddn trla nggn. C6c hQp hinh l6m vAo, c6c mO hinh phoi ra vdi c6c ph6ng ndn xanh, d6. Tdt cA dd t4o n6n mQt c6m gi6c tu nhi6n, giin di,trang nghiBm mh tho6ng ddng. Hai hirng mdu don vi6n thdnh l6i di d5n l6n 5 bac th6m dd mii mdu son. Tir dAy, du khdch nhin thdy ngay Tidu srl t6m tet c0a cr,r Ph6 bAng Nguy6n Sinh SEc l6ng trong khung klnh bing 96 gi6ng huong (cao 3,2m, r6ng 1,4m), chtl lQng mdu tring ndi t6n tr6n n6n nhung d6. BAng tidu srl dqt tr6n be g6 trdn thay cho tdm binh ph6ng chia lirm hai ldi vAo, ra. Theo chidu kim d6ng hd, du khdch lAn lrrgt tham quan hinh 6nh, hi6n vAt vd cu6c ddi cr; Ph6 bAng. G6 thd n6u c6c 6 ch0 d6 chinh. ChO d6,: QUE HITOhIG . THol MEN THIEU . THUS HAN VI CAnh s6ng Lam - n0i Hdng ggi ta nhd cAu hd xtl Ngh6' Ddy lir ling Sen (Kim Li6n) voi nhd thd ho Nguy5n Sinh' Kia lir ldng Chira (Hoirng7t'ir) v6i nfrd thd hQ Hodng... Tranh v6 m6t c4u b6 m4c 6o toi, ngdi lung trAu mAi m6 dgc sdch. D6 lir hinh Anh crla Nguy6n Sinh Sic thdi tho du' Phia sau hdng cau, ng6i nhi tranh 3 gian c0a d6i vo chdng nghBo NguySn Sinh Sdc - Hodng Thi Loan duo.c cha ia ri6ng 6 ldng Hoirng TrD, ndi NguySn Sinh Cung ,9 "ho (bdc H6) chdo ddi . cha d6 2:u6DAT - LAM QUAN Bin chup "Qudc tridu khoa bAng lqc" c6 t6n Nguy6n Sinh Sic trong danh s6ch nhrlng ngudi dau Ph6 bing khoa thi HOi ndm Tdn Stru 1901. Tri6u dinh cdn ban 'Rru tU NINH GIA' son son thdp virng. Ngiry "vinh quy bai t6' dd d6n, nhung Nguy6n Sinh Sdc hoc Od nidu bi6t chrt kh6ng phAi 0d tam quan' Vi tdn khoa dd ali b0 v6 nhi, phd 16 d6n rudc rinh rang, ldm ddn ling ngd ngdng vdi cd long chudn bi sin trong tay' Nguy6n Sinh Sdc cdn ddnh phdn ldn sd ti6n khao thrJdng phAn ph6t cho ddn ngh6o. Ngudi chi nhAn m6t mAnh ddt vd ng6i.nhi tranh 5 gian s6ng gAn g0i, chan hba v6i x6m gi6ng. Nguoi d4y c6c con: "Dilng ldy phong cdch nhd quan lim phong cdch nhd minh" (vft dTquan gia dingO phong dang). 3:TUQUAN. VAO NAM Vdi tdm l6ng thuong ddn nhu vdy, hlc Nguoi ldm tri huy6n Binh Kh6 (Binh Dinh), Ngudi cld trung tri Ta Dfc ChO d6 10 Quang - mQt cuong hiro dia phuong - n6n bi c6ch chtlc (thdng 5-1910). ,QUAN TRUONG THI NO LE TRUNG CHI NO LE HUU No 16 LE', (Quan trudng lir n6 lQ, trong nh6m ngudi n6 hon). 16 cdng no Cdu n6i mir Nguy5n Sinh S5c thudng nhic tdi khi ldm quan 6 Hu6 duo.c khic chfr vdng ddt trong tdm hoirnh b&ng me-ca, n6n d6, ddnh ddu kh0c ngodt mdi c0a cuQc ddi cu tr6n budc dudng di lAn vio Nam. Qua bAn O6 t - Xem thêm -