Tài liệu Khóa luận tốt nghiệp giải pháp giải quyết việc làm cho lao động nông thôn tại xã võ lao, huyện văn bàn, tỉnh lào cai

lOMoARcPSD|16911414 HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TẠI XÃ VÕ LAO, HUYỆN VĂN BÀN, TỈNH LÀO CAI Tên sinh viên : Vũ Lương Sơn Chuyên ngành đào tạo : Phát triển nông thôn Lớp : K63PTNTP Niên khóa : 2018-2022 Giảng viên hướng dẫn : Th.S Đồng Thanh Mai Hà Nội – 2022 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các nội dung nghiên cứu và kết quả nêu trong khóa luận là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện khóa luận này đã được cảm ơn và các thông tin được trích dẫn trong khóa luận này đã được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày tháng 5 năm 2022 Tác giả khóa luận Vũ Lương Sơn Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành khóa luận này, tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của nhiều tập thể và cá nhân. Nhân dịp này tôi xin chân thành cảm ơn đến những cá nhân và tập thể đó. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Th.s Đồng Thanh Mai người đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành khóa luận. Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể các thầy cô giáo Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành khóa luận này. Xin cảm ơn tập thể UBND và người dân các thôn trong xã đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập tài liệu để nghiên cứu khóa luận này. Tôi xin chân thành cảm ơn tới những người thân và bạn bè đã cùng chia sẻ những khó khăn, động viên và tạo điều kiện cho tôi nghiên cứu để hoàn thành khóa luận. Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn tất cả sự giúp đỡ của tập thể, người thân và bạn bè đã dành cho tôi! Hà Nội, ngày tháng , năm 2022 Tác giả khóa luận Vũ Lương Sơn Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................ii MỤC LỤC.......................................................................................iii DANH MỤC BẢNG........................................................................vii DANH MỤC BIỂU ĐỒ..................................................................viii DANH MỤC HỘP............................................................................ix DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................x TÓM TẮT KHÓA LUẬN...................................................................xi PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................1 1.1 Tính cấp thiết của đề tài......................................................................1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài.............................................................3 1.2.1 Mục tiêu chung..............................................................................3 1.2.2 Mục tiêu cụ thể..............................................................................3 1.3 Câu hỏi nghiên cứu...................................................................3 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.........................................................4 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu......................................................................4 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu........................................................................4 PHẦN II CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NGHIÊN CỨU NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN...............................5 2.1 Cơ sở lý luận...................................................................................5 2.1.1 Một số khái niệm...........................................................................5 2.1.2 Sự cần thiết của vấn đề giải quyết việc làm cho lao động nông thôn.................................................................................11 2.1.3 Vai trò của lao động việc làm đến kinh tế địa bàn...............13 2.1.4 Nội dung giải quyết việc làm cho lao động nông thôn........14 2.1.5 Các yếu tố ảnh hưởng tới vấn đề giải quyết việc làm cho lao động nông thôn............................................................................................17 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 2.2 Cơ sở thực tiễn........................................................................20 2.2.1 Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn.............................................20 2.2.2 Kinh nghiệm giải quyết việc làm của một số địa bàn huyện lị tại Việt Nam..........................................................................27 2.2.3 Một số chủ trương chính sách của đảng và nhà nước trong việc giải quyết việc làm cho lao động nông thôn.....................29 2.2.4 Bài học kinh nghiệm cho việc giải quyết việc làm cho lao động nông thôn ở địa bàn đang nghiên cứu............................30 2.2.4 Các công trình nghiên cứu có liên quan..............................................31 PHẦN III ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..........................................................................................32 3.1 Đặc điểm địa bàn............................................................................32 3.1.1 Điều kiện tự nhiên........................................................................32 3.1.2 Điều kiện kinh tế- xã hội......................................................34 3.1.3 Đánh giá đặc điểm địa bàn đến vấn đề giải quyết việc làm cho lao động trên địa bàn xã Võ Lao........................................39 3.2 Phương pháp nghiên cứu..................................................................41 3.2.1 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu..................................................41 3.2.2 Phương pháp thu thập số liệu..............................................41 3.2.3 Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu..............................................42 3.2.4 Phương pháp phân tích số liệu.............................................42 3.2.5 Phương pháp phân tích thống kê kinh tế.............................................42 3.2.6 Phương pháp chuyên gia................................................................43 3.2.7 Phương pháp phân tích SWOT.............................................43 3.3 Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu...........................................43 3.3.1 Phản ánh số lượng lao động - cơ cấu lao động.....................43 3.3.2 Chỉ tiêu Phản ánh trình độ lao động....................................44 PHẦN IV : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN...................45 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 4.1 Thực trạng lao động nông thôn tại xã Võ Lao........................45 4.1.1 Thực trạng lao động xã Võ Lao............................................45 4.1.2 Thực trạng số lượng, cơ cấu lao động theo ngành nghề xã Võ Lao.......................................................................................46 4.1.3 Thực trạng về trình độ học vấn, chuyên môn của lao động .................................................................................................49 4.1.4 Thực trạng phân bổ lao động theo độ tuổi, giới tính...........52 4.2 Nghiên cứu những yếu tố ảnh hưởng và giải pháp giải quyết việc làm cho lao động nông thôn tại xã Võ Lao.......................54 4.2.1 Thực trạng phát triển các ngành nghề kinh tế....................54 4.2.2 Đào tạo nghề, việc làm cho lao động nông thôn..................58 4.2.3 Liên doanh với các công ty, doanh nghiêp tạo việc làm cho người lao động .................................................................................................64 4.2.4 Hỗ trợ cho người lao động trong giải quyết việc làm trên địa bàn xã Võ Lao.....................................................................66 4.2.5 Kết quả giải quyết việc làm trong 3 năm của xã Võ Lao.........................70 4.2.6 Đánh giá về thực trạng giải quyết việc làm trên địa bàn xã Võ Lao............71 4.3 Những yếu tố ảnh hưởng tới giải quyết việc làm cho lao động tại xã Võ Lao....................................................................72 4.3.1 Các chủ trương chính sách của đảng và nhà nước..............72 4.3.2 Phát triển kinh tế..........................................................................73 4.3.3 Sự phát triển của các cơ sở đào tạo nghề cho lao động nông thôn.................................................................................74 4.3.4 Điều kiện tự nhiên và phong tục tập quán...........................75 4.3.5 Chất lượng của lao động......................................................76 4.3.6 Năng lực và trình độ của cán bộ địa phương.......................76 4.3.7 Quan hệ hợp tác...................................................................77 4.4 Giải pháp nhằm đẩy mạnh giải quyết việc làm cho lao động tại xã Võ Lao.............................................................................77 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 4.4.1 Bổ sung, hoàn thiện và áp dụng các chủ trương chính sách mới về giải quyết việc làm.......................................................77 4.4.2 Mở rộng và đầu tư cơ sở hạ tầng.........................................78 4.4.3 Tổ chức thêm nhiều lớp đào tạo, giao lưu ngành nghề và giới thiệu việc làm cho lao động được tiếp câ ̣n.............................................79 4.4.4 Giải pháp phát triển loại hình ngành nghề...........................................80 4.4.5 Xuất khẩu lao động.......................................................................80 4.4.6 Quan hệ hợp tác..........................................................................81 Phần V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................82 5.1 Kết luận.......................................................................................82 5.2 Kiến nghị.................................................................................83 5.2.1 Với nhà nước.........................................................................83 5.2.2 Với chính quyền các cấp................................................................83 TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................84 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1 cơ cấu sử dụng đất trên địa bàn xã............................................................34 Bảng 3.2 Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp.......................................................41 Bảng 4.1: Tình hình lao động của xã và thôn Là điểm nghiên cứu năm 2019 – 2021..........................................................................................................48 Bảng 4.2: Lực lượng lao động phân theo trình độ văn hóa và chuyên môn.............51 Bảng 4.3: Lao động theo giới tính và độ tuổi theo khảo sát tại thôn Là...................52 Bảng 4.4 Kết quả phát triển ngành kinh tế nông nghiệp của xã qua 3 năm( 20192021)........................................................................................................55 Bảng 4.5: Kết quả phát triển kinh tế các ngành phi nông nghiệp của xã qua 3 năm (2019 - 2021)....................................................................................57 Bảng 4.6 Hình thức tuyên truyền đào tạo nghề tại xã Võ Lao.................................59 Bảng 4.7 : Các lớp đào tạo cho nông dân của xã Võ Lao.........................................60 Bảng 4.8 Đánh giá của người lao động về chương trình đào tạo nghề.....................61 Bảng 4.9 Nhu cầu học nghề của lao động điều tra trên địa bàn thôn Là, xã Võ Lao 2022...................................................................................................63 Bảng: 4.10 Tình hình tham gia các lớp đào tạo của các lao động điều tra tại thôn Là, xã Võ Lao...........................................................................................64 Bảng 4.11 Tình hình lao động tham gia làm việc vào các công ty lao động............65 Bảng 4.12 Các hoạt động tín dụng chủ yếu tại xã Võ Lao năm 2021......................68 Bảng 4.13 Tình hình vay vốn để giải quyết việc làm của các lao động điều tra.......69 Bảng 4.14: Số lao động được giải quyết việc làm qua 3 năm tại xã Võ Lao............71 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1 :Tổng giá trị sản xuất theo các ngành trong 3 năm 2019-2021.............39 Biểu đồ 4.1: Tình hình việc làm tại xã Võ Lao 2022...............................................46 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 DANH MỤC HỘP Hộp 4.1 Ý kiến về giáo viên hướng dẫn của học viên..............................................62 Hộp 4.2 : Ý kiến người lao động về trợ giúp của chính quyền.................................66 Hộp 4.3: Đánh giá về chất lượng lớp tập huấn của học viên....................................66 Hộp 4.4: Đánh giá của người dân về hỗ trợ thông tin trên địa bàn xã Võ Lao.........70 Hộp 4.5 Đánh giá về trình độ của cán bộ địa phương vào việc giải quyết việc làm............................................................................................................77 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BQ Bình quân CC Cơ cấu CN – TTCN Công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp TM – DV Thương mại – dịch vụ CCB Cựu chiến binh CNH – HĐH Công nghiệp hóa – hiện đại hóa GDP Gross Domestic Product GTSX Gía trị sản xuất HĐND Hội đồng nhân dân KH – KT khoa học – kỹ thuật LLLĐ Lực lượng lao động NĐ – CP nghị định – chính phủ NN&PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn SL Số lượng TBXH Thương binh xã hội THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông UBND Ủy ban nhân dân XKLĐ Xuất khẩu lao động Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 TÓM TẮT KHÓA LUẬN Để xã hội và đời sống người dân ngày một phát triển thì những công việc quan trọng hàng đầu mà chúng ta cần thực hiện đó là tạo việc làm và giải quyết việc làm cho người lao động. Giải quyết việc làm luôn là một vấn đề nóng hổi và còn là thách thức cần được quan tâm với mỗi chúng ta. Muốn đất nước phát triển, đời sống người dân được nâng cao thì trước hết chúng ta cần phải giải quyết việc làm cho người lao động và xóa đói giảm nghèo. Hiện nay đất nước đang ngày một phát triển và chuyển dịch cơ cấu kinh tế sang hướng CNH-HĐH vậy nên vấn đề giải quyết việc làm cho người lao động nông thôn đang cần được quan tâm sâu sắc và có những bước đi tích cực. Xã Võ Lao, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai là một xã có nguồn lao động dồi dào, trên địa bàn xã ngoài những công việc nông nghiệp còn có nhiều ngành nghề phi nông nghiệp, tuy nhiên vẫn còn có nhiều lao động chưa có việc làm, hoặc có nhưng những việc làm này không ổn định, không mang tính chuyên môn. Trên những cơ sở đó tôi tiến hành nghiên cứu đề tài với mục tiêu nghiên cứu chính là: Giải quyết việc làm cho lao động nông thôn xã Võ Lao, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai; phân tích chỉ ra những kết quả, hạn chế từ cơ sở đó đề xuất những giải pháp tăng cường giải quyết việc làm nâng cao đời sống của người dân. Để đạt được những mục tiêu đã đề ra, cần có những mục tiêu sau: Góp phần hệ thống lý luận và thực tiễn việc làm lao động nông thôn, đánh giá thực trạng việc làm của lao động nông thôn trên địa bàn xã Võ Lao, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn xã Võ Lao, đề xuất phương hướng và giải pháp giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn xã Võ Lao. Nhằm làm rõ mục tiêu đề ra, đối tượng nghiên cứu của đề tài là lao động, việc làm cho lao động trên địa bàn xã Võ Lao. Chúng ta cần nắm bắt rõ cơ sở lý luận của đề tài, giúp hiểu sâu hơn về đối tượng cần nghiên cứu. Vì vậy, chúng tôi đưa ra một số khái niệm cơ bản về lao động nông thôn như sau: Việc làm, việc làm nông thôn, người có việc làm, tạo việc làm, lao động, lao động nông thôn, đăc điểm của việc làm nông thôn, đặc điểm của Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 lao động nông thôn Cùng với những lý luận này, nghiên cứu còn đề cập và làm sáng tỏ những vấn đề như lý luận về giải quyết việc làm cho nông thôn và ý nghĩa tạo việc làm cho lao động nông thôn, các nhân tố ảnh hưởng đến tạo việc làm cho lao động nông thôn. Như chúng ta đã biết, lý luận luôn gắn liền với thực tiễn, là cơ sở để ta tìm hiểu thực tiễn của vấn đề rõ hơn, sâu sắc hơn. Chúng tôi đã đưa ra cơ sở thực tiễn như sau: Kinh nghiệm của một số nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn, thực trạng phát triển việc làm cho lao động nông thôn tại Việt Nam, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc giải quyết việc làm cho lao động nông thôn, kết quả giải quyết việc làm của một số địa phương trong nước Từ việc nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu giải quyết việc làm cho người lao động nông thôn tại điạ bàn xã Võ Lao, qua đó có một số vấn đề nổi bật như sau: Thưc trạng giải quyết việc làm trên địa bàn xã Võ Lao, phân tích đưa ra các kết quả đã đạt được và những hạn chế, từ đó đưa ra các giải pháp giải quyết việc làm cho lao động trên địa bàn xã Võ Lao. Chất lượng lao động của xã hiện nay còn thấp, chủ yếu là lao động chỉ đạt trình độ trung học cơ sở, tỷ lệ lao động được tham gia các khóa đào tạo ngắn hạn, dài hạn và có các bằng cấp là rất thấp. Ngoài số lao động làm việc trong các ngành nghề kinh tế khác nhau ra thì số người trong độ tuổi lao động hiện là học sinh, sinh viên tham gia học tập tại các trường THPT, các trường đại học, cao đẳng… còn chiếm tỷ lệ khá lớn. Những lao động này thì chưa tham gia bất kì vào một ngành nghề kinh tế nào cho nên khi nghiên cứu đề tài này thì chúng tôi không xét đến việc những lao động này tham gia vào ngành kinh tế nào hay là trình độ văn hóa, chuyên môn của họ mà chỉ đưa ra giải pháp giải quyết việc làm sau khi học tập xong. Số lượng lao động trên địa bàn xã đã tăng theo mỗi năm, tuy nhiên chưa thể phát huy và có những công việc ổn định nâng cao đời sống người lao động. Trong những năm qua, thực hiện đường lối đổi mới đúng đắn của Đảng, Nhà nước, xã Võ Lao đã tạo ra được sự chuyển biến cơ bản về nhận thức, phương thức tạo mở việc làm, đã huy động được mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển và việc làm. Chương trình giải quyết việc làm đã được triển khai thực hiện có kết quả Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 với sự quan tâm của các ngành, các cấp, các tổ chức đoàn thể. Do vậy mà công tác giải quyết việc làm đã đạt được một số kết quả tích cực về số lượng, chất lượng cũng như mức ổn định việc làm. Nhưng bên cạnh đó vẫn còn những tồn tại trong việc giải quyết việc làm như: Thứ nhất, tỷ lệ lao động thiếu và không có việc làm ổn định còn cao. Thứ hai, chưa có những chủ chương thiết thực và khuyến khích giải quyết việc làm. Thứ ba, số lao động đi xuất khẩu lao động chưa cao, chưa tương xứng với tiềm năng. Thứ tư, số lao động bị mất việc làm do mất đất là nhiều nhưng trong số đó thì lại rất ít lao động tìm được việc làm ổn định. Thứ năm,trên địa bàn xã có nhiều công việc phi nông nghiệp rất tích cực, tuy nhiên còn chưa áp dụng được những thế mạnh này vào giải quyết việc làm Để khắc phục những vấn đề còn tồn tại trên, chúng tôi đưa ra một số giải pháp: - Giải pháp 1: Bổ xung, hoàn thiện các chủ trương chính sách mới trong giải quyết việc làm - Giải pháp 2: Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất để phát triển và tạo ra việc làm mới - Giải pháp 3: Tổ chức đào tạo và giới thiệu việc làm - Giải pháp 4: Phát triển các ngành nghề kinh tế - Giải pháp 5: Tăng số lượng xuất khẩu lao động - Giải pháp 6: Quan hệ hợp tác Khóa luận đã đưa ra các giải pháp chủ yếu để giải quyết việc làm và tạo cơ hội có việc làm cho người lao động nông thôn trong xã bây giờ và trong tương lai. Những giải pháp này nhằm mục đích nâng cao chất lượng nguồn lao động để họ có cơ hội tham gia vào thị trường lao động trong và ngoài nước. Trên cơ sở đó th tôi đưa ra kiến nghị đối với tỉnh, huyện và địa phương nhằm góp phần giải quyết việc làm cho người lao động nông thôn trên địa bàn xã. Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1 Tính cấp thiết của đề tài. Việc làm bền vững có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong bối cảnh phát triển xã hội hiện nay. Đại dịch COVID-19 kéo theo các hệ lụy thất nghiệp, mất nguồn thu nhập ảnh hưởng nghiêm trọng tới mọi mặt trong đời sống xã hội. Do đó hơn lúc nào hết, giải quyết việc làm đang trở thành một vấn đề cấp bách và thiết thực ở Việt Nam hiện nay. Việc làm có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình tồn tại và phát triển của mỗi người, mỗi gia đình cũng như trong việc phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Giải quyết việc làm là vấn đề mang tính toàn cầu, việc làm có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình tồn tại và phát triển của mỗi con người, mỗi gia đình cũng như trong việc phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia. Đối với một nước đang phát triển như Việt Nam, nơi nguồn lao động còn rất dồi dào và tập trung chủ yếu ở các vùng nông thôn thì giải quyết việc làm cho người lao động là mối quan tâm hàng đầu của Đảng và Nhà Nước đă ̣c biê ̣t trong bối cảnh tình hình dịch bê ̣nh do COVID-19 gây ra đang rất phức tạp ảnh hưởng rất lớn đến người lao đô ̣ng. Theo báo cáo của Tổng cục thống kê, tính đến tháng 12/2020, cả nước có đến 32,1 triệu lao động bị tác động, trong đó 39,9% số lao động phải giảm giờ làm, nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên và 14% buộc phải tạm nghỉ, tạm ngừng làm việc. Bên cạnh đó, kỹ năng nghề nghiệp thấp kém, không có nghề dự phòng, phần lớn người lao động chỉ biết một nghề, nhiều người chỉ là lao động phổ thông, không biết hoặc yếu kém về ngoại ngữ, ít có khả năng dịch chuyển để tìm kiếm việc làm ở nơi khác... cũng khiến người lao động gặp khó khăn khi tìm việc làm. Lực lượng lao động dồi dào là một lợi thế, nhưng các chương trình, dự án đào tạo nghề diễn ra hời hợt, chưa đúng với nhu cầu việc làm cho lao động chưa thật sự phù hợp và hiệu quả nên chất lượng lao động vẫn thấp. Năm 2021, lao động nông, lâm nghiệp và thủy sản trong độ tuổi lao động chưa qua đào tạo là 12,57 triệu người, chiếm 89,97% tổng số lao động nông, lâm nghiệp và thủy sản trong độ tuổi lao động. Lao động nông thôn chiếm lượng lớn trong tổng số lao động của cả nước, nhưng lực lượng lao động này lại yếu về chất lượng cũng như sự tiếp cận với khoa Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 học công nghệ, kĩ thuật, vốn, thị trường lao động… dẫn đến mức sống của người lao động rất thấp, đời sống của người dân nông thôn gặp nhiều khó khăn. Vì vậy giải quyết việc làm cho người lao động nông thôn hiện nay là vấn đề nóng bỏng, cấp thiết cho từng ngành, từng địa phương và từng gia đình. Xã Võ Lao là một xã miền núi nằm cách trung tâm Huyện Lỵ 26km, xã có tổng diện tích tự nhiên 5.457,65 ha (số liệu sau khi ghép xã), dân số năm 2021 là 3246 hộ, với 13782 nhân khẩu, 4 dân tộc Tày, Kinh, Dao, Xa Phó, trong đó dân tộc Tày chiếm 65,2 %, Kinh 34,8%, Dao 1,8%, xa phó 0,8%( UBND xã Võ Lao 2021).Trong những năm qua, được sự quan tâm chỉ đạo trực tiếp của Huyện Uỷ, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong xã. Tổng giá trị sản xuất trên địa bàn bình quân đạt hơn 242.000 triệu đồng. Tốc độ phát triển trên địa bàn xã đạt 14.5%. Giá trị bình quân đầu người năm đạt 35 triệu đồng/người/năm. Với sự kết hợp của phát triển nông nghiệp và một số ngành dịch vụ thương mại, xây dựng công nghiệp nên cuộc sống của người dân có phần nào ổn định hơn. Tuy nhiên là một xã thuần nông, người dân chủ yếu sống bằng nghề nông, ít ngành nghề phụ, dân số ngày càng tăng, cơ sở hạ tầng còn yếu kém, chất lượng lao động còn thấp, năng suất lao động chưa cao dẫn đến lao động trong xã thường xuyên thiếu việc làm, đời sống của người dân gặp nhiều khó khăn. Một số lao động có xu hướng chuyển sang các ngành nghề khác nhưng phần lớn người dân trên địa bàn xã chưa được qua đào tạo do đó tìm kiếm việc làm rất khó khăn hoặc tìm được việc làm nhưng mức lương được trả rất thấp không đáp ứng được nhu cầu của cuộc sống. Trong thời gian qua, được sự quan tâm của các cấp chính quyền đối với công tác giải quyết việc làm cho lao động nông thôn, xã đã đạt được những thành tựu đáng khích lệ. Tuy nhiên, công tác giải quyết việc làm tại xã vẫn còn nhiều tồn tại và hạn chế đó là: Các lớp đào tạo nghề và tập huấn khuyến nông còn ít, ngành nghề phát triển chưa đa dạng; cơ sở hạ tầng, máy móc phục vụ cho sản xuất và học tập còn thiếu và kém chất lượng; trình độ của người lao động thấp, không đồng đều; một số nội dung về giải quyết việc làm chưa được quan tâm; việc tổ chức, quản lý còn nhiều bất cập; sự liên kết, phối hợp giữa các tổ chức chưa thực sự tốt còn kém hiệu quả... Vì vậy, làm thế nào để giải quyết Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 việc làm cho lao động nông thôn xã Võ Lao, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai là mô ̣t nút thắt rất lớn cần được quan tâm gỡ nút thắt. Xuất phát từ những lý do trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Giải quyết việc làm cho lao động nông thôn tại xã Võ Lao, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai” từ năm 2019 đến nay và định hướng phát triển kinh tế xã hội của xã, đề xuất các giải pháp chủ yếu giải quyết việc làm cho người lao động nông thôn, nhằm sử dụng lao động hiệu quả và nâng cao đời sống của người dân trên địa bàn. 1.2 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 1.2.1 Mục tiêu chung Trên cơ sở nghiên cứu giải quyết tạo việc làm cho người lao động nông thôn trên địa bàn xã Võ Lao, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai; từ đó đề xuất định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giải quyết việc làm nâng cao chất lượng cuộc sống cho lao động nông thôn tại địa bàn nghiên cứu trong thời gian tới. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về giải quyết việc làm cho người lao động nông thôn. - Đánh giá thực trạng giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn xã Võ Lao, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai. - Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến giải quyết việc làm cho lao động nông thôn tại xã Võ Lao, huyê ̣n Văn Bàn, tỉnh Lào Cai. - Đề xuất các giải pháp nhằm giải quyết việc làm có hiệu quả cho người lao động nông thôn trên địa bàn xã. 1.3 Câu hỏi nghiên cứu - Cơ sở lí luận và thực tiễn nào về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn? - Thực trạng vấn đề giải quyết đào tạo viê ̣c làm và viê ̣c làm của người trong đô ̣ tuổi lao đô ̣ng trên địa bàn xã Võ Lao hiê ̣n nay? - Các yếu tố nào ảnh hưởng tới viê ̣c thực hiê ̣n nghiên cứu những yếu tố ảnh hưởng và giải phải pháp giải quyết viê ̣c làm trên địa bàn xã Võ Lao? - Các giải pháp đặt ra nhằm giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn xã là gì? Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài là vấn đề giải pháp giải quyết viê ̣c làm cho lao động nông thôn và giải pháp nhằm giải quyết việc làm có hiệu quả trên địa bàn xã. 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu 1.4.2.1 Phạm vi nội dung. - Đề tài này tập trung nghiên cứu trên phạm vi xã Võ Lao, huyê ̣n Văn Bàn, tỉnh Lào Cai 1.4.2.2 Phạm vi không gian Đề tài được nghiên cứ trên địa bàn xã Võ Lao, huyê ̣n Văn Bàn, tỉnh Lào Cai. 1.4.2.3 Phạm vi thời gian. - Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 1 đến tháng 5 năm 2022 - Số liệu thứ cấp được thu thập trong 3 năm gần đây (2019 - 2021) - Số liệu sơ cấp được thu thập trong năm 2022 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 PHẦN II CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NGHIÊN CỨU NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN 2.1 Cơ sở lý luận 2.1.1 Một số khái niệm 2.1.1.1. Khái niêm ̣ về lao đô ̣ng – Lao động: là hoạt động có mục đích, có ý thức của con người nhằm thay đổi các vật thể tự nhiên phù hợp với nhu cầu của con người. Thực chất là sự vận động của sức lao động trong qua trình tạo ra của cải vật chất cho xã hội, lao động cũng chính là quá trình kết hợp của sức lao động và tư liệu sản xuất để sản xuất ra sản phẩm phục vụ nhu cầu con người. Có thể nói lao động là yếu tố quyết định cho mọi hoạt động kinh tế. ( Nguyễn Nam,2021) Nguồn lao động: là toàn bộ những người trong độ tuổi lao động không kể đến trạng thái có tham gia lao động hay không. Nguồn lao động được xem xét trên hai góc độ, đó là số lượng và chất lượng. Số lượng lao động được biểu hiện thông qua chỉ tiêu quy mô và tốc độ tăng dân số. Chất lượng lao động được đánh giá trên các mặt như sức khỏe, trình độ văn hóa, trình độ chuyên môn kỹ thuật, phẩm chất, đạo đức (Đinh Thị Hiên, 2010). Nghiên cứu nguồn lao động có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển kinh tế quốc dân nói chung cũng như đối với sự phát triển sản xuất nông nghiệp nói riêng. Nguồn lao động nông thôn bao gồm số lượng và chất lượng. Tuy nhiên, do đặc điểm của sản xuất nông nghiệp, số lượng lao động không hoàn toàn phụ thuộc vào độ tuổi mà chủ yếu dựa vào khả năng lao động. Những người trên và dưới tuổi quy định nhưng có khả năng lao động thì vẫn được coi như một bộ phận của người lao động. Việc tăng số lượng người lao động trực tiếp sản xuất có tầm quan trọng đặc biệt trong việc tạo ra sản phẩm. Số lượng người lao động phải gắn liền với số ngày công lao động, nhất là số ngày và số giờ lao động thực tế, số giờ làm việc hữu ích của người lao động. Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected]) lOMoARcPSD|16911414 Chất lượng nguồn lao động biểu hiện ở trình độ văn hóa, trình độ lành nghề, trình độ kinh tế, tổ chức, mức độ sức khỏe. Số lượng và chất lượng nguồn lao động luôn luôn biến đổi. Yếu tố làm thay đổi nguồn lao động như: Sự gia tăng tự nhiên của dân số, sự chuyển dịch lao động nông nghiệp sang các ngành kinh tế quốc dân khác (công nghiệp, dịch vụ…). Xu hướng chung của sự thay đổi về số lượng nguồn lao động trong nông nghiệp là giảm liên tục cả về số tương đối và số tuyệt đối, cùng với sự tăng năng suất lao động với tốc độ cao và ổn định. – Sức lao động: Sức lao động là tổng hợp thể lực và trí lực của con người trong quá trình tạo ra của cải xã hội, nó phản ánh khả năng lao động của con người, là điều kiện đầu tiên cần thiết trong quá trình lao động xã hội. Trong nền kinh tế hàng hoá sức lao động là một hàng hóa đặc biệt vì nó có giá trị và giá trị sử dụng các hàng hoá khác, ngoài ra hàng hoá sức lao động còn là một sản phẩm có tư duy, có đời sống tinh thần. Thông qua thị trường lao động, sức lao động được xác định giá cả. Hàng hoá sức lao động cũng tuân theo quy luật cung – cầu của thị trường. Mức cung cao sẽ dẫn tới dư thừa lao động, giá cả sức lao động (tiền công) thấp, ngược lại khi mức cung thấp sẽ dẫn tới tình trạng thiếu lao động, giá cả sức lao động sẽ trở nên cao hơn. – Cầu lao động: là lượng lao động mà người thuê có thể thuê ở mỗi mức giá có thể chấp nhận được. Nó mô tả toàn bộ hành vi người mua có thể mua được hàng hoá sức lao động ở mỗi mức giá hoặc ở tất cả các mức giá có thể đặt ra. Cầu về sức lao động có liên quan chặt chẽ tới giá cả sức lao động, khi giá cả tăng hoặc giảm sẽ làm cho cầu về lao động giảm hoặc tăng. – Cung lao động: là lượng lao động mà người làm thuê có thể chấp nhận được ở mỗi mức giá nhất định. Giống như cầu và lượng cầu, đường cung lao động mô tả toàn bộ hành vi của người đi làm thuê khi thoả thuận ở các mức giá đặt ra. Cung lao động có quan hệ tỷ lệ thuận với giá cả. Khi giá cả tăng thì lượng cung lao động tăng và ngược lại. – Thị trường lao động: là nơi diễn ra quan hệ thương lượng về việc làm giữa người lao động (cung lao động) và người sử dụng lao động (cầu lao động) theo nguyên tắc Downloaded by Nguynhavy Ha Vy ([email protected])