Tài liệu Hoạt động m&a ngân hàng thương mại nghiên cứu điển hình tại ngân hàng tmcp bưu điện liên việt

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- LÊ LÂM HOẠT ĐỘNG M&A NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI – NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH TẠI NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Hà Nội - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- LÊ LÂM HOẠT ĐỘNG M&A NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI – NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH TẠI NGÂN HÀNG TMCP BƯU ĐIỆN LIÊN VIỆT Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS LÊ THỊ KIM NHUNG Hà Nội - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, độc lập của tôi, thực hiện dƣới sự dẫn dắt của PGS.TS Lê Thị Kim Nhung. Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực có nguồn gốc rõ ràng. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn “Hoạt động M &A ngân hàng thương maị – Nghiên cứu điển hình taị Ngân hàng TMCP Bưu điê ̣n Liên Viê”,̣t tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo đã giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. Xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến cô giáo, PGS.TS Lê Thị Kim Nhung, giảng viên trƣờng Đại học Thƣơng mại đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn thạc sỹ này. Tôi xin chân thành cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, ngƣời thân, gia đình đã luôn ở bên tôi, động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Mặc dù đã cố gắng, nỗ lực hết mình để nghiên cứu đề tài song do thời gian có hạn, kiến thức và kinh nghiệm thực tế còn hạn chế nên không tránh khỏi thiếu sót khi thực hiện nghiên cứu. Rất mong nhận đƣợc sự góp ý của quý thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! MỤC LỤC Danh mục các ký hiệu viết tắt ............................................................................ i Danh mục bảng biểu.......................................................................................... ii Danh mục các hình vẽ ...................................................................................... iii LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CƢ́U VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG M&A NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI. Error! Bookmark not defined. 1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tàiError! Bookmark not defined. 1.2. Cơ sở lý luận về hoạt động M&A ngân hàng thƣơng mại ................ Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Khái niệm về sáp nhập và mua lại .. Error! Bookmark not defined. 1.2.2. Phân loại và các phương thức thực hiện sáp nhập và mua lại .................................................................... Error! Bookmark not defined. 1.2.3. Những lợi thế và bất lợi của M&A ngân hàng thương mại ... Error! Bookmark not defined. 1.2.4. Các tiêu chí để đánh giá thương vụ M&A thành công .......... Error! Bookmark not defined. 1.2.5. Một số kinh nghiệm để có thể đạt được một thương vụ M&A thành công ............................................................ Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUError! Bookmark not Bookmark not defined. 2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin thứ cấpError! defined. 2.2. Phƣơng pháp xử lý thông tin ................ Error! Bookmark not defined. 2.2.1 Phương pháp phân tích thống kê mô tảError! defined. Bookmark not 2.2.2. Sử dụng mô hình phân tích SWOT .. Error! Bookmark not defined. 2.2.3. Phương pháp biểu đồ ...................... Error! Bookmark not defined. 2.2.4. Phương pháp so sánh ...................... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG M&A NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI Ở VIỆT NAM THỜI GIAN QUA VÀ TRƢỜNG HỢP M&A CỦA NGÂN HÀNG TMCP BƢU ĐIỆN LIÊN VIỆT ..................... Error! Bookmark not defined. 3.1. Thực trạng hoạt động m&a trong lĩnh vực ngân hàng ở việt nam Error! Bookmark not defined. 3.1.1. Cơ sở pháp lý cho hoạt động M&A ngân hàng tại Việt Nam Error! Bookmark not defined. 3.1.2 Thực trạng hoạt động sáp nhập và mua lại ngân hàng tại Việt Nam .................................................................... Error! Bookmark not defined. 3.2. Trƣờng hợp sáp nhập của ngân hàng TMCP Liên Việt và công ty dịch vụ tiết kiệm bƣu điện ................................... Error! Bookmark not defined. 3.2.1 Khái quát tình hình 2 tổ chức trước khi sáp nhậpError! Bookmark not defined. 3.2.2. Phân tích SWOT 2 tổ chức trước và sau khi sáp nhập .......... Error! Bookmark not defined. 3.2.3 Sự cầ n thiế t của viê ̣c sáp nhập......... Error! Bookmark not defined. 3.2.4. Đi ̣nh giá Công ty Dịch vụ Tiết kiệm bưu điện trước khi sáp nhập .................................................................... Error! Bookmark not defined. 3.2.5 Quá trình hợp nhất 2 tổ chức ........... Error! Bookmark not defined. 3.2.6. Đánh giá những mặt đạt được và hạn chế của thương vụ M &A giữa 2 tổ chức ............................................. Error! Bookmark not defined. Chƣơng 4: MỘT SỐ KẾT LUẬN RÚT RA TỪ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN VÀ ĐỀ XUẤT ................................................. Error! Bookmark not defined. 4.1. Định hƣớng phát triển của ngân hàng TMCP Bƣu điện Liên Việt ...................................................................... Error! Bookmark not defined. 4.1.1 Chiến lược phát triển của LPB đến năm 2020Error! Bookmark not defined. 4.1.2 Kế hoạch kinh doanh của LPB......... Error! Bookmark not defined. 4.2. Kết luận và một số giải pháp rút ra từ nghiên cứu thƣơng vụ sáp nhập ...................................................................... Error! Bookmark not defined. 4.2.1 Đánh giá về kế t quả hoạt động của LPB sau thương vụ sáp nhập giữa hai tổ chức .......................................... Error! Bookmark not defined. 4.2.2 Giải pháp thúc đẩy hoạt động mua bán và sáp nhập ngân hàng tại Viê ̣t Nam ..................................................... Error! Bookmark not defined. 4.2.3 Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động sau sáp nhập của NH Bưu điê ̣n Liên Viê ̣t .............................................. Error! Bookmark not defined. 4.3. Kiến nghị, đề xuất ................................ Error! Bookmark not defined. 4.3.1 Với chính phủ và Ngân hàng Nhà nướcError! Bookmark not defined. 4.3.2 Với Ngân hàng Bưu điê ̣n Liên Viê ̣t .. Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN ..................................................... Error! Bookmark not defined. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................... 2 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 EPS Lãi cơ bản trên mỗi cổ phiếu 2 LPB Ngân hàng thƣơng ma ̣i cổ phầ n Bƣu điện Liên Việt 3 LVB Ngân hàng thƣơng ma ̣i cổ phầ n Liên Viê ̣t 4 M&A Sáp nhập và mua lại 5 NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc 6 NHTM Ngân hàng thƣơng ma ̣i 7 PGD Phòng Giao dịch 8 ROA Tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu 9 ROE Tỷ lệ lợi nhuận trên tổng tài sản. 10 TCTD Tổ chức tín dụng 11 TMCP Thƣơng mại cổ phần 12 TTCK Thị trƣờng chứng khoán 13 VNPost Tổ ng Công ty Bƣu chiń h Viê ̣t Nam 14 VNPT Tâ ̣p đoàn Bƣu chiń h Viễn thông Viê ̣t Nam 15 VPSC Công ty Dich ̣ vu ̣ Tiế t kiê ̣m Bƣu điê ̣n i DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng 1 Bảng 3.1 2 Bảng 3.2 3 Bảng 3.3 4 Bảng 3.4 5 Bảng 3.5 6 Bảng 4.1 Nội dung Các thƣơng vụ M&A ngân hàng thƣơng mại từ năm 2008-2011 Các vụ mua bán sát nhập giữa các TCTD ở Việt Nam giai đoa ̣n từ 2011 đến nay Các thƣơng vụ mua lại cổ phần trong các NHTM Viê ̣t Nam từ năm 2011 đến nay Các vụ thoái vốn khỏi cá c NHTM Viê ̣t Nam giai đoa ̣n cơ cấ u la ̣i So sánh mô ̣t số chỉ tiêu tài chiń h của LPB trƣớc và sau sáp nhập Một số chỉ tiêu kinh doanh chính đến năm 2020 của LPB ii Trang 40 41 43 44 62 71 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Nội dung STT Hình 1 Hình 3.1 2 Hình 3.2 Vốn điều lệ của LPB trƣớc và sau sáp nhập 64 3 Hình 3.3 So sánh các chỉ tiêu ROA và ROE qua các năm 65 4 Hình 3.4 So sánh quy mô tổng tài sản của LPB trƣớc và sau sáp nhập So sánh về khả năng chi trả cổ tức (EPS) qua các năm iii Trang 63 66 LỜI MỞ ĐẦU 1. Về tính cấp thiết của đề tài Có thể nói hoạt động mua bán , sáp nhập, mua la ̣i doanh nghiê ̣p (M&A) từ lâu đã trở thành một hoạt động kinh tế sôi nổi nhất trên thế giới và đƣợc coi là một trong các con đƣờng ngắn nhất cũng nhƣ hiệu quả nhất của hoạt động đầu tƣ. M&A là một công cụ thu hút nguồn lực và mở rộng quy mô doanh nghiệp trong giai đoa ̣n phát triể n, còn trong thời kỳ kinh tế suy thoái thì M&A là một phƣơng cách hữu hiệu để thoát ra khỏi suy thoái và phục hồi. Đối với lĩnh vực tài chính ngân hàng ở Viê ̣t Nam trong giai đoa ̣n kinh tế suy thoái vƣ̀a qua thì vấ n đề nổ i bâ ̣t lên là việc tái cấu trúc.Tại Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011- 2015, Thủ tƣớng Chính phủ đã chỉ đạo quan điểm xử lý cơ cấu lại theo hƣớng khuyến khích việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại các tổ chức tín dụng theo nguyên tắc tự nguyện; hạn chế tới mức thấp nhất tổn thất và chi phí của Ngân sách Nhà nƣớc cho xử lý những vấn đề của hệ thống các tổ chức tín dụng. Có thể thấy những mục tiêu đó đến nay đã và đang thực hiện có hiệu quả. Nhƣ vâ ̣y có thể thấ y hoa ̣t đô ̣ng M &A ngân hàng thƣơng ma ̣i đang phát huy vai trò rấ t tố t trong quá triǹ h tái cấ u trúc các ngân hàng, đă ̣c biê ̣t trong bố i cảnh kinh tế suy thoái. Tuy nhiên hoa ̣t đô ̣ng M &A các ngân hàng thƣơng ma ̣i trong thời gian vƣ̀a qua cũng gă ̣p phải hàng loa ̣t các vấ n đề nhƣ hành lang pháp lý cho M&A còn chƣa rõ ràng , đinh ̣ giá trƣớc sáp nhâ ̣p , xƣ̉ lý nơ ̣ xấ u , xung đô ̣t lơ ̣i ić h của cổ đông, nhƣ̃ng rắ c rố i phát sinh hâ ̣u sáp nhâ ̣p,… Năm 2011, với sự góp vốn của Tổng Công ty Bƣu chính Việt Nam vào Ngân hàng TMCP Liên Viê ̣t bằng hệ thống Tiết kiệm Bƣu điện và bằng tiền mặt, Ngân hàng TMCP Liên Viê ̣t đã đƣ ợc đổi tên thành Ngân hàng TMCP Bƣu điện Liên Việt (LPB). Trong khuôn khổ Diễn đàn Mua bán - Sáp nhập 1 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Thị Diệu Chi, 2014. Phát triển hoạt động mua bán và sáp nhập trong lĩnh vực tài chính ngân hàng tại Việt Nam. Luận án tiến sỹ. Trƣờng Đa ̣i ho ̣c Kinh tế quố c dân Hà Nô ̣i. 2. David Sadtler, David Smith and Andrew Campbell, 2008. M&A Mua lại Công ty - Mười bước thông minh dẫn đế n thành công . Dịch từ tiếng Anh. Ngƣời dich ̣ Bùi Hải Lê, 2010. Hà Nội: Nhà xuất bản dân trí. 3. Nguyễn Trung Dũng , 2015. Giải pháp tăng cƣ ờng hoạt động M &A ngân hàng tại Việt Nam. Tạp chí tài chính, số tháng 3/2015, trang 75-77. 4. Phạm Thị Minh Hà , 2013. Giải pháp đẩy mạnh hoạt động M &A tại Viê ̣t Nam. Luâ ̣n văn tha ̣c sỹ. Trƣờng Đa ̣i ho ̣c Đà Nẵng. 5. Phạm Trí Hùng và Đặng Thế Đức , 2011. M&A – Sáp nhập và mua lại doanh nghiê ̣p ở Viê ̣t Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Lao động – Xã hội. 6. Ngô Đƣ́c Huyề n Ngân, 2009. Sáp nhập và mua lại ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Luâ ̣n văn tha ̣c sỹ. Trƣờng ĐH Kinh tế TP. HCM. 7. Ngân hàng TMCP Bƣu điê ̣n Liên Viê ̣t , 2009: Đề án Tổ ng Công ty Bưu chính Việt Nam góp vốn vào Ngân hàng Liên Việt bằng giá trị của Công ty Dịch vụ Tiết kiệm Bưu điện. Hà Nội. 8. Ngân hàng TMCP Bƣu điê ̣n Liên Viê ̣t , 2010-2014. Báo cáo tài chính các năm. Hà Nội. 9. Ngân hàng TMCP Bƣu điê ̣n Liên Viê ̣t , 2014. Báo cáo của Tổng giám đốc về tình hình kinh doanh năm 2014 và định hướng kinh doanh năm 2015. Hà Nội. 10.Trầ n Ái Phƣơng , 2008. Giải pháp thúc đẩy hoạt động sáp nh ập và mua lại ngân hàng theo định hướng hình thành tập đoàn tài chính ngân hàng tại Việt Nam. Luâ ̣n văn tha ̣c sỹ. Trƣờng ĐH Kinh tế TP. HCM. 2 11.Nguyễn Hồng Sơn, 2011. Báo cáo Hội thảo quố c tế : Tái cấu trúc hệ thống ngân hàng: Kinh nghiê ̣m quố c tế và một số hàm ý về tư duy cho Viê ̣t Nam. Trƣờng ĐH Kinh tế – ĐH Quố c gia Hà Nô ̣i tổ chƣ́c tháng 12 năm 2011 12. Phan Diên Vỹ, 2013. Sáp nhập, hợp nhất và mua bán ngân hàng thương mại cổ phần ở Việt Nam. Luận án tiến sỹ. Trƣờng Đa ̣i ho ̣c kinh tế TP. HCM 13. Nguyễn Thi ̣Hải Yế n, 2012. Thực trạng M&A trong lĩnh vực Ngân hàng tại Việt Nam hiện nay – Trường hợp của 3 ngân hàng Đệ Nhất –Tín Nghĩa – Sài Gòn. Luâ ̣n văn tha ̣c sy.̃ Trƣờng Đa ̣i ho ̣c Kinh tế– ĐHQG Hà Nô ̣i. 3