Tài liệu Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty tnhh tm th & dv thành phát

Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế LỜI MỞ ĐẦU Trong công cuộc đổi mới cơ chế quản lý kinh tế ở nước ta, Đảng và nhà nước thực hiện chuyển nền kinh tế tập trung bao cấp sang phát triển nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Điều này đỏi hỏi tính độc lập tự chủ trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cao. Mỗi doanh nghiệp phải năng động, sáng tạo trong kinh doanh, phải tự chịu trách nhiệm và bảo toàn được vốn kinh doanh và quan trọng hơn là phải kinh doanh có lãi. Muốn vậy các doanh nghiệp cần phải nhận thức rõ được vị trí của khâu lưu thông hàng hoá vì nó vì nó quyết định sự phát triển của nền kinh tế và đặc biệt là nó quyết định đến hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp, cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng Đối với các doanh nghiệp thương mại, bán hàng lại càng có vị trí quan trọng vì nó quyết định trực tiếp đến các khâu khác của quá trình kinh doanh thương mại. Có bán được hàng hoá, lấy thu bù chi đảm bảo có lãi thì doanh nghiệp phải đẩy nhanh việc tiêu thụ hàng hoá, rút ngắn vòng quay của vốn, thu hồi một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất. Mặt khác, mục đích chính của doanh nghiệp là lợi nhuận nên việc xác định đúng đắn và chính xác kết quả kinh doanh nói chung và kết quả bán hàng nói riêng cũng rất quan trọng. Do vậy bên cạnh các biện pháp quản lý, việc tổ chức hợp lý công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng là rất cần thiết, giúp cho các doanh nghiệp có đầy đủ thông tin kịp thời và chính xác để đưa ra các quyết định kinh doanh đúng đắn. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề nêu trên, qua quá trình thực tập tại Công ty TNHH TM TH & DV Thành Phát, được sự giúp đỡ tận trình của cô giáo hướng dẫn : Phạm Thị Hồng Diệp, các cán bộ tại phòng kế toán và của giám đốc Công ty em đã chọn đề tài: “ Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH TM TH & DV Thành Phát cho chuyên đề thực tập của mình. Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 1 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế KẾT CẤU CHUYÊN ĐỀ Chương 1: Lý luận chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng trong DN TM Chương 2: Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công Ty TNHH TM TH & DV Thành Phát. Chương 3: Một số biện pháp nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công Ty TNHH TM TH & DV Thành Phát. . Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 2 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ BÁN HÀNG TRONG DN TM 1 SỰ CẦN THIẾT CỦA VIỆC TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ BÁN HÀNG. 1.1.1 Khái niệm bán hàng và xác định kết quả bán hàng a) Bán hàng: là khâu cuối cùng trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thương mại và dịch vụ.Nó là quá trình chuyển giao quyền sở hữu về hàng hoá từ tay người bán sang người mua để nhận quyền sở hữu về tiền hoặc quyền được đòi tiền . Thông qua bán hàng giá trị và giá trị sử dụng của hàng hoá được thực hiện: vốn của doanh nghiệp thương mại và dịch vụ được chuyển từ hình thái hiện vật là hàng hoá sang hình thái giá trị( tiền tệ ), doanh nghiệp thu hồi được vốn bỏ ra bù đắp được chi phí và có nguồn vốn tích luỹ để mở rộng kinh doanh… b) Xác định kết quả bán hàng: là khoảng chênh lệch giữa doanh thu thuần với trị giá vốn của hàng bán ra ( bao gồm giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp ) * Kết quả bán hàng của Doanh nghiệp có thể lãi hoặc lỗ: - Nếu chênh lệch thu nhập > chi phí thì kết quả bán hàng có lãi. - Nếu chênh lệch thu nhập < chi phí thì kết quả bán hàng lỗ. - Trường hợp thu nhập bằng chi phí thì kết quả bán hàng hoà vốn. * Việc xác định kết quả bán hàng được xác định vào cuối kỳ kinh doanh thường là cuối tháng, cuối năm, cuối quí tuỳ thuộc vào đặc điểm và yêu cầu quản lý của mỗi doanh nghiệp. 1.1.2 Đặc điểm của quá trình bán hàng. Đặc điểm chủ yếu của quá trình bán hàng có thể được khái quát như sau: - Về mặt hành vi : Có sự thoả thuận trao đổi diễn ra giữa người mua người bán. Người bán đồng ý bán, người mua đồng ý mua, người bán xuất giao hàng hoá Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 3 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế cho người mua, người mua trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền . - Về bản chất kinh tế : Bán hàng là quá trình thay đổi quyền sở hữu hàng hoá. Sau khi bán hàng quyền sở hữu hàng hoá chuyển cho người mua, người bán không còn quyền sở hữu về số hàng đã bán. - Về nguyên tắc chỉ khi nào chuyển quyền sở hữu hàng hoá từ đơn vị bán sang khách hàng và khách hàng thanh toán tiền hoặc chấp nhận thanh toán thì hàng mới được coi là bán, lúc đó mới phản ánh doanh thu. Do đó tại thời điểm xác nhận là bán hàng và ghi nhận doanh thu có thể Doanh nghiệp thu được tiền hàng hoặc cũng có thể chưa thu được vì người mua mới chấp nhận trả. 1.1.3 Vai trò của quá trình bán hàng và xác định kết quả bán hàng Trong công tác quản lý của mỗi doanh nghiệp hoạt động kế toán bán hàng và xác định kết quả ở doanh nghiệp có vai trò hết sức quan trọng. Các thông tin mà kế toán đưa ra không chỉ phục vụ công tác quản lý của bản thân doanh nghiệp mà còn phục vụ cho công tác quản lý của các bộ phận liên quan khác như( cơ quan thuế, bên tài chính …). Chính vì thế việc hạch toán quá trình bán hàng và xác định kết quả bán hàng là sự cần thiết ở mỗi một doanh nghiệp thương mại. Đối với công tác kế toán trong doanh nghiệp thương mại, việc hạch toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng có ý nghĩa quan trọng, nó cung cấp các thông tin về tình hình tài chính, quyền chủ động kinh doanh của doanh nghiệp( tiền vốn, tài sản …) Nếu doanh nghiệp tổ chức tốt được công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng không những tiết kiêmk được chi phí hạch toán mà còn giúp doanh nghiệp có những phương pháp kinh doanh của doanh nghiệp trong thời tới. 1.1.4 Nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng Nhằm phát huy vai trò của kế toán trong công tác quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh, kế toán bán hàng cần thực hiện tốt những nhiệm vụ sau: - Ghi chép, phản ánh kịp thời, đầy đủ và chính xác tình hình bán hàng của doanh nghiệp trong kỳ cả về giá trị và số lượng hàng bán ra trên tổng số và trên từng mặt hàng, từng địa điểm bán hàng, từng phương thức bán hàng. Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 4 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế - Tính toán chính xác và phản ánh chính xác tổng giá thanh toán của hàng bán ra bao gồm cả doanh thu bán hàng, các khoản giảm trừ doanh thu,thuế giá trị gia tăng đầu ra của từng nhóm mặt hàng, từng hoá đơn, từng khách hàng, từng đơn vị trực thuộc( theo cửa hàng, quầy hàng… ) - Xác định giá mua thực tế của hàng đã tiêu thụ, đồng thời phân bổ chi phí thu mua cho hàng tiêu thụ nhằm xác định kết quả bán hàng. - Kiểm tra đôn đốc tình hình thu hồi và quản lý tiền hàng, quản lý khách hàng nợ, theo dõi chi tiết từng khách hàng, lô hàng, số tiền khách hàng nợ, thời hạn và tình hình trả nợ … - Tập hợp đầy đủ, chính xác, kịp thời các khoản chi phí bán hàng thực tế phát sinh và kết chuyển( hay phân bổ) chi phí bán hàng cho hàng tiêu thụ, làm căn cứ để xác định kết quả kinh doanh. - Phản ánh và tính toán chính xác kết quả của từng hoạt động, giám sát thực hiện nghĩa vụ với nhà nước - Cung cấp các thông tin kế toán phục vụ cho việc lập Báo cáo tài chính và định kỳ phân tích hoạt động kinh tế liên quan đến quá trình bán hàng và xác định kết quả bán hàng. - Cung cấp thông tin cần thiết về tình hình bán hàng, phục vụ cho việc chỉ đạo, điều hành hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. - Tham mưu cho lãnh đạo về các giải pháp để thúc đẩy quá trình bán hàng. 1.1.5 Ý nghĩa của kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng. - Bán hàng là giai đoạn cuối cùng của quá trình tuần hoàn vốn và nó là cơ sở để xác định kết quả bán hàng . - Với các Doanh nghiệp, bán được hàng thì mới có thu nhập để bù đắp chi phí đó bỏ ra và có lãi. Xác định chính xác doanh thu bán hàng là cơ sở để đánh giá chỉ tiêu Kinh tế - Tài chính, trình độ hoạt động của đơn vị và thực hiện nghĩa vụ đối với ngân sách Nhà nước . - Đối với người tiêu dùng công tác bán hàng đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của khách hàng. Chỉ có thông qua bán hàng thì tính hữu ích của hàng hoá mới được Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 5 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế thực hiện và được xác định về mặt số lượng, chất lượng , chủng loại , thời gian, sự phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng mới được xác định rõ. Như vậy có thể nói bán hàng là điều kiện để tái sản xuất xã hội. - Bán hàng là điều kiện vô cùng quan trọng để Doanh nghiệp đứng vững trên thị trường. Do đó công tác bán hàng cần phải được nắm bắt, theo dõi chặt chẽ thường xuyên quá trình bán hàng từ khâu mua hàng, dự trữ, bán hàng, thanh toán thu nộp kịp thời đảm bảo xác định kết quả kinh doanh đúng tránh hiện tượng lãi giả, lỗ thật. 1.2 Các hình thức bán hàng, phương thức bán hàng và phương thức thanh toán. 1.2.1 Các hình thức bán hàng 1.2.1.1 Bán buôn a) Khái niệm và đặc điểm - Khái niệm: Bán buôn hàng hoá là phương thức bán hàng cho các đơn vị thương mại, các doanh nghiệp sản xuất … để thực hiện bán ra hoặc ra công, chế biến bán ra. - Đặc điểm: + Hàng hoá vẫn nằm trong lĩnh vực lưu thông, chưa đi vào lĩnh vực tiêu dùng. + Giá trị và giá trị sử dụng của hàng hoá chưa được thực hiện + Hàng hoá thường được bán theo lô hoặc bán với số lượng lớn. + Giá bán biến động tuỳ thuộc vào khối lượng hàng hoá bán ra và phương thức bán, phương thức thanh toán. b) Các phương thức bán buôn - Bán buôn hàng hoá qua kho: là phương thức bán trong đó hàng bán phải được xuất từ kho bảo quản của doanh nghiệp. Bán buôn qua kho có thể được thực hiện dưới 2 hình thức: + Bán buôn hàng hoá qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp: Theo hình thức này, bên mua cử người đại diện đến kho của người bán để nhận hàng. Doanh nghiệp xuất kho hàng hoá giao trực tiếp cho đại diện bên mua. Sau khi đại diện Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 6 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế bên mua nhận đủ hàng, thanh toán tiền hoặc chấp nhận nợ, hàng hoá được xác định là tiêu thụ. + Bán buôn hàng hoá qua kho theo hình thức chuyển hàng: Theo hình thức này, căn cứ vào hợp đồng đã ký kết hoặc theo đơn đặt hàng, doanh nghiệp xuất kho hàng hoá, dùng phương tiện vận tải của mình hoặc đi thuê ngoài, chuyển hàng đến kho của bên mua hoặc một địa điểm nào đó do bên mua quy định trong hợp đồng. Hàng hoá chuyển bán vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, chỉ khi nào bên mua kểm nhận, thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán thì số hàng chuyển giao mới được coi là tiêu thụ, người bán mất quyền sở hữu về số hàng đã giao. Chi phí vận chuyển do doanh nghiệp thương mại – dịch vụ chịu hay do bên mua chịu là do thoả thuận giữa hai bên. Nếu do doanh nghiệp chịu thì chi phí vận chuyển được ghi vào chi phí bán hàng. Nếu do bên mua chịu thì chi phí vận chuyển sẽ phải thu của bên mua. Chứng từ gửi hàng đi là phiếu gửi hàng, vận đơn vận chuyển . Chứng từ bán hàng cũng là hoá đơn hoặc phiếu xuất kho kiêm hoá đơn. Chứng từ được lập với nhiều liên gửi cho các bộ phận liên quanvà gửi kèm hàng hoá. Hình thức bán hàng này được áp dụng phổ biến ở đơn vị bán buôn có uy tín, có khả năng chủ động chuyển hàng, tổ chức vận chuyển hợp lý tiết kiệm. - Bán buôn hàng hoá vận chuyển thẳng: theo phương thức này, doanh nghiệp thương mại – dịch vụ sau khi mua hàng, nhận hàng, hàng mua không đưa về nhập kho mà chuyển bán thẳng cho bên mua. Phương thức bán này có thể thực hiện dưới hai hình thức sau: + Bán buôn hàng hoá vận chuyển thẳng theo hình thức giao hàng trực tiếp ( còn gọi là hình thức giao tay ba): Theo hình thức này, doanh nghiệp sau khi mua hàng, trực tiếp giao cho đại diện bên mua tại kho của người bán. Sau khi giao nhận, đại diện bên mua ký nhận đủ hàng, bên mua đã thanh toán tiền hàng hoặc chấp nhận nợ, hàng hoá được xác định là tiêu thụ. + Bán buôn hàng hoá vận chuyển thẳng theo hình thức chuyển hàng: Theo hình thức này, doanh nghiệp thương mại sau khi mua hàng, nhận hàng mua, dùng phương tiện vận tải của mình hoặc thuê ngoài vận chuyển hàng hoá đến giao cho Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 7 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế bên mua ở địa điểm đã được thoả thuận. Hàng hoá chuyển bán trong trường hợp này vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp. Khi nhận được tiền hàng hoặc giấy báo của bên mua đã nhận được hàng và chấp nhận thanh toán thì hàng hoá chuyển đi mới xác định là tiêu thụ. 1.2.1.2 Bán lẻ hàng hoá. a) Khái niệm và đặc điểm - Khái niệm: Là phương thức bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng hoặc các tổ chức, đơn vị kinh tế…mua về mang tính chất tiêu dùng nội bộ. - Đặc điểm: + Giá trị hàng hoá đã ra khỏi lĩnh vực lưu thông và đi vào lĩnh vực tiêu dùng + Giá trị và giá trị sử dụng của hàng hoá đã được thực hiện. + Bán lẻ thường bán đơn chiếc hoặc số lượng nhỏ, giá bán thường ổn định. b) Phương thức bán lẻ hàng hoá. - Bán lẻ thu tiền tập trung: là hình thức bán hàng trong đó tách rời nghiệp vụ thu tiền của người mua và nghiệp vụ giao hàng cho người mua. Mỗi quầy hàng có một nhân viên thu tiền làm nhiệm vụ thu tiền của khách, viết hoá đơn hoặc tích kê cho khách để khách đến nhận hàng ở quầy hàng do nhân viên bán hàng giao. Hết ca( hoặc hết ngày) bán hàng, nhân viên bán hàng căn cứ vào hoá đơn và tích kê giao hàng cho khách hoặc kiểm kê hàng hoá tồn quầy để xác định số lượng hàng đã bán trong ngày, trong ca và lập báo cáo bán hàng. Nhân viên thu tiền làm giấy nộp tiền và nộp tiền bán hàng cho thủ quỹ. - Bán lẻ thu tiền trực tiếp: theo hình thức này, nhân viên bán hàng trực tiếp thu tiền của khách và giao hàng cho khách. Trong phương thức này nhân viên bán hàng là người chịu trách nhiệm vật chất về số hàng đã nhận ra quầy để bán lẻ. Để phản ánh rõ số lượng hàng nhận ra và đã bán thì nhân viên bán hàng phải tiến hành hạch toán nghiệp vụ trên các thẻ hàng ở quầy hàng. Thẻ hàng được mở cho từng mặt hàng để ghi chép sự biến động của hàng hoá trong từng ca, từng ngày Hết ca, hết ngày bán hàng, nhân viên bán hàng làm giấy nộp tiền và nộp tiền cho thủ quỹ. Đồng thời, kiểm kê hàng hoá tồn quầy để xác định số lượng hàng hoá đã Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 8 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế bán ra trong ca, trong ngày và lập báo cáo bán hàng. Xác định số lượng hàng bán ra trong ca, trong ngày của từng mặt hàng bằng công thức: Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 9 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế Lượng hàng Lượng hàng bán Lượng hàng còn Lượng hàng nhận = + - còn lại cuối ra trong ca, ngày lại đầu ca,ngày trong ca, ngày ca,ngày - Bán lẻ tự phục vụ( tự chọn): theo hình thức này, khách hàng tự chọn lấy hàng hoá, mang đến bàn tính tiền để tính tiền và thanh toán tiền hàng. Nhân viên thu tiền kiểm hàng, tính tiền, lập hoá đơn bán hàng và thu tiền của khách hàng. Nhân viên bán hàng có trách nhiệm hướng dẫn cho khách và bảo quản hàng hoá ở quầy, kệ do mình phụ trách. - Bán trả góp: người mua trả tiền mua hàng thành nhiều lần trong một thời gian nhất định và người mua phải trả cho doanh nghiệp bán hàng một số tiền lớn hơn giá trị trả ngay một lần. 1.2.2 Các phương thức bán hàng 1.2.2.1 Phương thức bán hàng trực tiếp Bán hàng trực tiếp là phương thức giao hàng cho người mua trực tiếp tại kho( hoặc trực tiếp tại phân xưởng không qua kho) của doanh nghiệp.Khi giao hàng hoặc cung cấp dịch vụ cho người mua, doanh nghiệp đã nhận được tiền hoặc có quyền thu tiền của người mua, giá trị của hàng hoá đã hoàn thành, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ đã được ghi nhận. Sơ đồ bán hàng theo phương thức trực tiếp Tk111, 112,131 Tk 156 (1a) Tk632 Tk 911 Tk 511 (5) (1b) (6) Tk531,532, 521 Tk 111,112... (2) (3) Tk 3331 Tk 133 (4) Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 10 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế (1a) Xuất kho hàng bán (1b) Bán hàng trực tiếp giao tay ba (2) Doanh thu hàng bán ra (3) Các khoản làm giảm trừ doanh thu (4) Kết chuyển các khoản giảm trừ doanh thu (5) Kết chuyển giá vốn hàng bán (6) Kết chuyển doanh thu hàng bán ra 1.2.2.2 Phương thức chuyển hàng chờ chấp nhận Phương thức gửi hàng đi là phương thức bên bán gửi hàng đi cho khách hàng theo các điều kiện của hợp đồng kinh tế đã ký kết. Số hàng gửi đi vẫn thuộc quyền kiểm soát của bên bán, khi khách hàng thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán thì lợi ích và rủi ro được chuyển giao toàn bộ cho người mua, giá trị hàng hoá đã được thực hiện và là thời điểm bên bán được ghi nhận doanh thu bán hàng Sơ đồ bán hàng theo phương thức chuyển hàng chờ chấp nhận Tk111, 112,131 Tk 157 (1b) Tk632 (2) Tk 911 Tk 511 (6) (7) Tk 111,112... (3) Tk531,532, 521 (4) Tk 3331 Tk 133 Tk 156 (5) (1a) (1a) Xuất kho hàng gửi bán (1b) Gửi hàng bán không qua kho (2) Giá vốn hàng gửi bán được xác định là tiêu thụ Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 11 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế (3) Doanh thu hàng gửi bán được xác định là tiêu thụ (4) Các khoản làm giảm trừ doanh thu (5) Kết chuyển các khoản giảm trừ doanh thu (6) Kết chuyển giá vốn hàng bán (7) Kết chuyển doanh thu hàng bán ra 1.2.2.3 Phương thức bán hàng đại lý, ký gửi Bán hàng đại lý, ký gửi là phương thức mà bên chủ hàng xuất hàng giao cho bên nhận đại lý, ký gửi để bán. Bên nhận làm đại lý sẽ trực tiếp bán hàng và được hưởng hoa hồng. Kế toán căn cứ biên bản giao hàng đại lý và quyết toán số hàng đã bán. Tuy nhiên số hàng chuyển giao cho các cơ sở đại lý, ký gửi vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp thương mại cho đến khi doanh nghiệp thương mại được cơ sở đại lý, ký gửi thanh toán tiền hay chấp nhận thanh toán hoặc thông báo về số hàng đã bán, doanh nghiệp mới mất quyền sở hữu về số hàng này. Sơ đồ hạch toán doanh thu bán hàng theo phương thức bán hàng qua đại lý Bên bán: TK911 TK511 Kết chuyển TK331 Hoa hồng được hưởng TK111,112… Tiền hàng phải trả bên giao đại lý TK 003 TK 333(1) - Nhận - Bán - Trả lại Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 12 Thanh toán tiền cho bên giao Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Bên giao: TK911 TK511 Cuối kỳ kc DT thuần Khoa Kinh Tế TK131 TK641 Hoa hồng đaị lý trừ vào số phải thu TK133 Tổng DT hàng hoá đại lý đã tiêu thụ TK521,531 Cuối kỳ kc các khoản giảm trừ DT TK3331 1 TK111,112 Số tiền hàng còn lại đã thu từ đlý Thuế GTGT phải nộp về hàng hoá đại lý 1.2.2.4 Phương thức trả góp, trả chậm Hình thức bán hàng trả góp: theo hình thức này người mua được trả tiền mua hàng thành nhiều lần. Số tiền còn lại người mua chấp nhận trả dần ở các kỳ tiếp theo. Ngoài số tiền thu theo giá bán thông thường còn thu thêm người mua một khoản lãi do trả châm. Về thực chất người bán chỉ mất quyền sở hữu khi người mua thanh toán hết tiền hàng. Tuy nhiên, về mặt hạch toán khi giao hàng cho người mua, hàng hoá bán trả góp được coi là tiêu thụ và bên bán ghi nhận doanh thu. Tk156 (1) Tk 632 Tk 911 Tk 511 (5) (6) Tk 111,112,131 (2a) Tk 3331 Tk 3387 Tk 515 (7) (2b) (3) Tk 131 (4) Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 13 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế (1) Trị giá hàng hoá xuất kho bán (2a)Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ trả ngay (2b)Doanh thu chưa thực hiện (3) Kết chuyển lãi trả chậm, trả góp trong kỳ (4) Số tiền còn phải thu của khách hàng (5) Kết chuyển giá vốn hàng bán cuối kỳ (6) Kết chuyển doanh thu hàng bán cuối kỳ (7) Kết chuyển doanh thu hoạt động tài chính trong kỳ 1.2.2.5 Phương thức hàng đổi hàng Theo hình thức này căn cứ vào hợp đồng kinh tế mà hai bên đã ký kết với nhau, hai bên tiến hành trao đổi hàng hoá của mình cho nhau trên cơ sở ngang giá( có thể theo gía thị trường hoặc theo giá thoả thuận). Trong trường hợp này hàng gửi bán coi như đi bán và hàng nhận về coi là hàng mua. Nếu hàng đem đi trao đổi thuộc diện chịu thuế VAT theo phương pháp khấu trừ và hàng nhận về được dùng cho hoạt động kinh doanh chịu thuế theo phương pháp khấu trừ. Sơ đồ 1.13. Trình tự kế toán bán hàng theo hình thức trao đổi hàng: + Trước hết kế toán cần xác định trị giá hàng xuất kho: TK 632 TK 156 Đơn vị áp dụng phương pháp kê khai thường xuyên TK 611,631 Đơn vị áp dụng phương pháp KKĐK Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 14 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế Đồng thời ghi: TK 511 TK 152, 156, 211,.. TK 131 Doanh thu hàng đưa đi đổi Trị giá hàng nhận trao đổi TK 3331 TK 133 TK 111, 112 Số tiền đã thu Số tiền đã trả 1.2.3 Các phương thức thanh toán 1.2.3.1 Thanh toán bằng tiền mặt Đây là hình thức thanh toán trực tiếp bằng tiền mặt, ngân phiếu giữa người mua và người bán. Khi nhận được hàng hoá vật tư, lao vụ, dịch vụ thì bên mua xuất tiền ở quỹ để trả trực tiếp cho người bán hay người cung cấp. Thanh toán bằng tiền mặt đây là hình thức thanh toán trực tiếp giữa người mua và người bán. Khi đi mua hàng có thể bên mua nhận hàng rồi giao tiền ngay hoặc nhận nợ sau đó xuất quỹ tiền mặt thanh toán cho người bán. 1.2.3.2 Thanh toán không dùng tiền mặt Theo phương thức này, hàng hoá của công ty sau khi giao cho khách hàng, khách hàng có thể thanh toán bằng séc, chuyển khoản, lệnh chi..(thanh toán qua ngân hàng). Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 15 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế Ngoài các hình thức thanh toán trên, các doanh nghiệp còn áp dụng các hình thức thanh toán khác như: thanh toán bù trừ, thanh toán ủy thác thu, thanh toán bằng thư tín dụng, thanh toán bằng nghiệp vụ ứng trước... 1.3 Kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng 1.3.1 Kế toán Doanh thu bán hàng 1.3.1.1 Khái niệm doanh thu bán hàng Là tổng giá trị được thực hiện do việc tiêu thụ hàng hoá, sản phẩm cho khách hàng trong một đơn vị thời gian nhất định. Doanh thu bán hàng là tổng số tiền ghi trên hoá đơn bán hàng, trên các hợp đồng cung cấp hàng hoá, dịch vụ. * Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi thoả mãn đồng thời 5 điều kiện sau: - Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm. - Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý, quyền kiểm soát sản phẩm. - Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn. - Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng. - Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng. Doanh thu bán hàng bao gồm: Doanh thu bán hàng ra ngoài và doanh thu bán hàng nội bộ. 1.3.1.2 Xác định doanh thu bán hàng Tuỳ thuộc vào phương pháp tính thuế GTGT mà doanh thu bán hàng được xác định như sau : - Đối với hàng hoá thuộc diện tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp hoặc không chịu thuế GTGT thì doanh thu bán hàng là tổng giá thanh toán - Đối với hàng hoá thuộc đối tượng chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, doanh thu bán hàng là giá bán chưa có thuế GTGT - Đối với hàng hoá thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thu đặc biệt hoặc thuế xuất nhập khẩu thì doanh thu bán hàng là tổng giá thanh toán ( bao gồm cả thuế tiêu thụ đặc biệt hoặc thuế xuất – nhập khẩu ). Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 16 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế Doanh thu bán hàng là nguồn thu chủ yếu trong thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh được xác định như sau : Doanh thu bán hàng = Khối lượng hàng hoá dịch vụ tiêu thụ Giá bán được xác định là x tiêu thụ * Doanh thu thuần về bán hàng là số chênh lệch giữa tổng số doanh thu bán hàng với khoản giảm trừ doanh thu : Doanh thu thuần về bán hàng = Doanh thu bán hàng - Các khoản giảm trừ doanh thu 1.3.1.3 Chứng từ và tài khoản sử dụng a) Chứng từ sử dụng - Hoá đơn GTGT, hoá đơn bán hàng, phiếu xuất kho, phiếu nhập kho - Báo cáo bán hàng, bảng kê bán lẻ hàng hoá, dịch vụ, bảng thanh toán hàng đại lý ký gửi. - Thẻ quầy hàng , giấy nộp tiền, bảng kê nhận tiền và thanh toán hàng ngày - Các chứng từ thanh toán ( Phiếu thu, giấy báo có , .) b) Tài khoản sử dụng Để hạch toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ kế toán sử dụng tài khoản sau: * TK 511 “ Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ” - Nội dung: TK này dùng để phản ánh tổng số doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ thực tế của doanh nghiệp thực hiện trong kỳ hoạt động kinh doanh. - TK này có 4 TK cấp 2, đó là : + TK 511.1 : Doanh thu bán hàng hoá + TK 511.2 : Doanh thu bán thành phẩm + TK 511.3 : Doanh thu cung cấp dịch vụ + TK 511.4 : Doanh thu trợ cấp, trợ giá - Kết cấu TK511 "Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ": Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 17 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế Nội dung và kết cấu phản ánh TK 511- Doanh thu bán hàng và CCDV - Số thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất - Doanh thu bán sản phẩm, hàng khẩu hoặc thuế GTGT tính theo phương hoá và cung cấp dịch vụ của pháp trực tiếp phải nộp tính theo doanh doanh nghiệp thực hiện trong thu bán hàng thực tế của doanh nghiệp kỳ hạch toán. trong kỳ. - Các khoản ghi giảm doanh thu(Chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, doanh thu hàng đã bán bị trả lại). - Kết chuyển doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ thuần vào TK 911XĐKQKD. TK 511- Doanh thu bán hàng và cung cấp kịch vụ cuối kỳ không có số dư. * TK512- "Doanh thu nội bộ": - Nội dung : Tài khoản này dùng đẻ phản ánh doanh thu của số sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, lao vụ tiêu thụ trong nội bộ giữa các đơn vị trực thuộc trong cùng một công ty, tổng công ty…hạch toán toàn ngành. - TK 512 bao gồm 3 TK cấp 2: + TK5121 – “Doanh thu bán hàng hóa” + TK5122 – “Doanh thu bán sản phẩm” + TK5123 – “Doanh thu cung cấp dịch vụ” - Kết cấu và nội dung phản ánh TK 512- Doanh thu nội . TK 512 - Doanh thu nội bộ - Thuế tiêu thụ đặc biệt hoặc thuế - Doanh thu bán nội bộ của đơn 18 Lại Thị Hoài_Lớp Chuyên đề tốt nghiệp xuất khẩu vàLTTC-ĐH thuế GTGTKT06-K1 tính theo vị thực hiện trong kỳ hạch tóan. phương pháp trực tiếp trên doanh thu bán hàng thực tế của hàng bán Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế TK 512- Doanh thu nội bộ không có số dư. 1.3.1.4 Phương pháp hạch toán Sơ đồ hạch toán Tk 333 Tk 511,512 (4) Tk 111,112,131,136… (1) Tk 521,531,532 (5) (2) Tk 911 (6) Tk 333(11) (3) (1) Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ phát sinh trong kỳ( đơn vị tính thuế theo phương pháp trực tiếp) Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 19 Chuyên đề tốt nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh Tế (2) Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ phát sinh trong kỳ (đơn vị tính thuế theo phương pháp khấu trừ) (3) Chiết khấu thương mại, doanh thu hàng bán bị trả lại, hoặc giảm giá hàng bán phát sinh trong kỳ. (4) Thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp ngân sách nhà nước, thuế GTGT phải nộp (đơn vị áp dụng phương pháp trực tiếp). (5) Cuối kỳ kết chuyển chiết khấu thương mại, doanh thu hàng bán bị trả lại, giảm giá hàng bán phát sinh trong kỳ. (6) Cuối kỳ kết chuyển doanh thu thuần 1.3.2 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu 1.3.2.1 Khái niệm các khoản giảm trừ doanh thu * Chiết khấu thương mại: Dùng để phản ánh khoản chiết khấu thương mại mà doanh nghiệp đã giảm trừ hoặc đã thanh toán cho người mua hàng do việc người mua hàng đã mua hàng hoá với khối lượng lớn theo thoả thuận về chiết khấu thương mại đã ghi trên hợp đồng kinh tế mua bán hoặc cam kết mua, bán hàng Kết cấu và nội dung phản ánh * Hàng bán bị trả lại: là giá trị khối lượng hàng bán đã xác định là tiêu thụ,đã ghi nhận doanh thu nhưng bị khách hàng trả lại do vi phạm các điều kiện đã cam kết trong hợp đồng kinh tế như: Hàng kém phẩm chất, sai quy cách.... * Giảm giá hàng bán: là khoản tiền doanh nghiệp (bên bán ) giảm trừ cho bên mua hàng trong trường hợp đặc biệt vì lí do hàng bán bị kém phẩm chất, không đúng quy cách .... đã ghi trong hợp đồng. * Chiết khấu thanh toán: là khoản tiền người bán giảm trừ cho người mua do người mua đã thanh toán tiền mua hàng (sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ, lao vụ) trước thời hạn thanh toán đã thoả thuận (ghi trong hợp đồng kinh tế mua bán hoặc cam kết thanh toán việc mua hàng ) hoặc vì một lý do ưu đãi khác. 1.3.2.2 Tài khoản sử dụng a) Chiết khấu thương mại TK 521- Chiết khấu thương mại Lại Thị Hoài_Lớp LTTC-ĐH KT06-K1 20 Chuyên đề tốt nghiệp