Tài liệu Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nước tại quận cầu giấy, thành phố hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- NGUYỄN THỊ CHIẾN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI QUẬN CẦU GIẤY THÀNH PHỐHÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH HÀ NỘI - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- NGUYỄN THỊ CHIẾN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI QUẬN CẦU GIẤY THÀNH PHỐ HÀ NỘI CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ THU PHONG HÀ NỘI - 2015 MỤC LỤC DANH MỤC HÌNH VẼ ............................................................................................ i DANH MỤC BẢNG, BIỂU ..................................................................................... ii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ iii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................4 CHƢƠNG 1 .................................................................Error! Bookmark not defined. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU, NHƢ̃ NG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚCCẤP QUẬN (HUYỆN) .............Error! Bookmark not defined. 1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu .............................Error! Bookmark not defined. 1.2.Ngân sách nhà nước và hệ thống ngân sách nhà nước cấ p quận, huyện. ... Error! Bookmark not defined. 1.2.1.Ngân sách nhà nước và hệ thống ngân sách nhà nước... Error! Bookmark not defined. 1.2.2. Hệ thống ngân sách nhà nước .........................Error! Bookmark not defined. 1.3. Quản lý ngân sách nhà nước cấp quận, huyện ....Error! Bookmark not defined. 1.3.1. Khái niệm và đặc điểm NSNN cấp quận, huyện .......... Error! Bookmark not defined. 1.3.2. Vai trò và nội dung thu, chi của NSNN cấp quận, huyện .. Error! Bookmark not defined. 1.3.3. Nội dung quản lý ngân sách quận, huyện .......Error! Bookmark not defined. 1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý NSNN cấp quận, huyện ...... Error! Bookmark not defined. 1. 4.1.Cơ chế quản lý tài chính..................................Error! Bookmark not defined. 1. 4.2. Phân cấp quản lý ngân sách trong hệ thống NSNN ..... Error! Bookmark not defined. 1.4.3. Nhận thức của địa phương về tầm quan trọng và trách nhiệm trong công tác quản lý NSNN cấp quận, huyện ................................Error! Bookmark not defined. 1. 4.4. Tổ chức bộ máy và trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý cấp quận, huyện ...................................................................................Error! Bookmark not defined. 1.4.5. Hệ thống thông tin, phương tiện quản lý NSNN cấp quận, huyện ......... Error! Bookmark not defined. 1.5. Kinh nghiệm quản lý NSNN tại Quận Tây Hồ - Thành phố Hà Nội ........... Error! Bookmark not defined. 1.5.1. Về tình hình kinh tế Quận Tây Hồ ..................Error! Bookmark not defined. 1.5.2. Thực tế công tác quản lý NSNN tại Quận Tây Hồ: ...... Error! Bookmark not defined. 1.5.3. Một số bài học kinh nghiệm từ thực tế công tác quản lý NSNN tại Quận Tây Hồ. .............................................................................Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......Error! Bookmark not defined. 2.1. Các phương pháp sử dụng ...................................Error! Bookmark not defined. 2.1.1. Phương pháp thu thập thông tin .....................Error! Bookmark not defined. 2.1.2. Phương pháp phân tích dữ liệu .......................Error! Bookmark not defined. 2.2. Các công cụ được sử dụng ...................................Error! Bookmark not defined. 2.3. Các bước thực hiện và thu thập số liệu................Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 3 .................................................................Error! Bookmark not defined. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NSNN TẠI QUẬN ..... Error! Bookmark not defined. CẦU GIẤY – TP. HÀ NỘI TRONG GIAI ĐOẠN 2012 - 2014 .. Error! Bookmark not defined. 3.1. Đặc điểm - tình hình kinh tế xã hội của Quận Cầu Giấy ... Error! Bookmark not defined. 3.1.1. Đặc điểm tự nhiên ...........................................Error! Bookmark not defined. 3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội Quận Cầu Giấy .....Error! Bookmark not defined. 3.2. Thực tế tình hình công tác quản lý NSNN tại Quận Cầu Giấy trong giai đoạn 2012 – 2014. ................................................................Error! Bookmark not defined. 3.2.1. Đặc điểm thu, chi ngân sách Quận Cầu Giấy .Error! Bookmark not defined. 3.2.2. Thực trạng lập và giao dự toán ngân sách Quận Cầu Giấy.. Error! Bookmark not defined. 3.2.3. Thực trạng chấp hành ngân sách Quận Cầu Giấy ......... Error! Bookmark not defined. 3.2.4. Thực tế công tác quyết toán ngân sách tại Quận Cầu Giấy . Error! Bookmark not defined. 3.2.5. Thực tế công tác thanh tra, kiểm tra NSNN tại Quận Cầu Giấy ............. Error! Bookmark not defined. 3.3. Đánh giá công tác quản lý ngân sách nhà nước tại Quận Cầu Giấy ......... Error! Bookmark not defined. 3.3.1. Kết quả đạt được .............................................Error! Bookmark not defined. 3.3.2. Hạn chế trong quản lý ngân sách nhà nước tại Quận Cầu Giấy ............. Error! Bookmark not defined. 3.3.3. Nguyên nhân của nhữnghạn chế .....................Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 4 .................................................................Error! Bookmark not defined. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁCQUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚCTẠI QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG .... Error! Bookmark not defined. GIAI ĐOẠN 2015 - 2025 ............................................Error! Bookmark not defined. 4.1. Phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm phát triển kinh tế - xã hội Quận Cầu Giấy giai đoạn 2015 - 2025. ................................................Error! Bookmark not defined. 4.1.1 Phương hướng ..................................................Error! Bookmark not defined. 4.1.2.Nhiệm vụ trọng tâm phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2015 - 2025.... Error! Bookmark not defined. 4.1.3.Quan điểm hoàn thiện quản lý ngân sách Quận Cầu Giấy, Thành phố ... Error! Bookmark not defined. Hà Nội .......................................................................Error! Bookmark not defined. 4.2. Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình phát triển của quận ............ Error! Bookmark not defined. 4.3. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nước tại Quận Cầu Giấy – TP. Hà Nội trong giai đoạn 2015 – 2025. ...............Error! Bookmark not defined. 4.3.1. Các giải pháp hoàn thiện quản lý thu NSNN ..Error! Bookmark not defined. 4.3.2. Các giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước .. Error! Bookmark not defined. 4.3.3.Các giải pháp hoàn thiện công tác thanh kiểm tra và công khai NSNN. . Error! Bookmark not defined. 4.3.4. Các giải pháp hoàn thiện bộ máy quản lý NSNN ......... Error! Bookmark not defined. 4.4. Kiến nghị ..............................................................Error! Bookmark not defined. 4.4.1. Đối với Trung ương ........................................Error! Bookmark not defined. 4.4.2 . Kiến nghị với Chính phủ, Bộ Tài chính .........Error! Bookmark not defined. 4.4.3. Đối với UBND Thành phố Hà Nội .................Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN ..................................................................Error! Bookmark not defined. DANH MỤC CÁC GIÁO TRÌNH THAM KHẢO ................................................6 DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1: Hệ thống ngân sách nhà nước ở Việt Nam ............. Error! Bookmark not defined. i DANH MỤC BẢNG, BIỂU Bảng 3.1: Giá trị sản xuất các ngành trên địa bàn Quận Cầu Giấy Error! Bookmark not defined. (giai đoạn 2002-2006) ...............................................Error! Bookmark not defined. Bảng 3.2 Một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội Quận Cầu Giấy giai đoạn 2012 – 2014 ...................................................................................Error! Bookmark not defined. Bảng 3.3: Tình hình lập dự toán thu và giao dự toán thu ngân sách Quận Cầu Giấy giai đoạn 2012-2014 ..................................................Error! Bookmark not defined. Bảng 3.4: Tình hình lập dự toán chi và giao dự toán chi ngân sách Quận Cầu Giấy giai đoạn 2012-2014 ..................................................Error! Bookmark not defined. Bảng 3.5: Tình hình thực hiện thu ngân sách Quận Cầu Giấy giai đoạn 2012 – 2014 ...................................................................................Error! Bookmark not defined. Bảng 3.6: Thực hiện chi ngân sách Quận Cầu Giấy và tỷ trọng các khoản chi Error! Bookmark not defined. (%) giai đoạn 2012-2014...........................................Error! Bookmark not defined. Bảng 3.7: Thực hiện chi thường xuyên giai đoạn 2012-2014 Quận Cầu Giấy. Error! Bookmark not defined. Bảng 3.8: Tình hình quyết toán thu NSNN Quận Cầu Giấy giai đoạn 2012-2014 ...................................................................................Error! Bookmark not defined. Bảng 3.6: Tình hình quyết toán chi NSNN Quận Cầu Giấygiai đoạn 2012-2014 ...................................................................................Error! Bookmark not defined. ii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 1 CNH – HĐH Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa 2 GTGT Giá trị gia tăng 3 GTSX Giá trị sản xuất 4 HĐND Hội đồng nhân dân 5 KBNN Kho bạc nhà nƣớc 6 KH Kế hoạch 7 KT-XH Kinh tế - xã hội 8 NQD Ngoài quốc doanh 9 NS Ngân sách 10 NSNN Ngần sách nhà nƣớc 11 UBND Ủy ban nhân dân 12 SX Sản xuất 13 TP Thành phố 14 TNDN Thu nhập doanh nghiệp 15 TTĐB Tiêu thụ đặc biêt 16 XDCB Xây dựng cơ bản 17 XD Xây dựng 18 XHCN Xã hội chủ nghĩa iii PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Trải qua gần 30 năm thực hiện đường lối đổi mới và xây dựng chủ nghĩa xã hội, kể từ Ðại hội VI (năm 1986), Việt Nam đã thu được những thành tựu to lớn, hết sức quan trọng. Thực hiện đường lối đổi mới, với mô hình kinh tế tổng quát là xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế,đất nước ta đã thoát khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, tạo được những tiền đề cần thiết để chuyển sang thời kỳ phát triển mới - thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa.Đặc biệt là từ khi Luật ngân sách nhà nước được Quốc hộikhoá XI kỳ họp thứ hai thông qua ngày 16/12/2002 và có hiệu lực thi hành từnăm ngân sách 2004 với mục tiêu và ý nghĩa hết sức quan trọng trong việcquản lý và điều hành ngân sách nhà nước, phát triển kinh tế- xã hội; Tăngcường tiềm lực tài chính đất nước; quản lý thống nhất nền tài chính quốc gia;xây dựng ngân sách nhà nước lành mạnh, thúc đẩy vốn và tài sản nhà nướctiết kiệm, hiệu quả; Tăng tích luỹ để thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoáđất nước; Đảm bảo các nhiệm vụ quốc phòng an ninh và đối ngoại. Từ yêu cầu đó, Ngân sách nhà nước với vai trò là nội lực tài chính để phát triển đã khẳng định được tầm quan trọng của mình đối với toàn bộ nền kinh tế, trong mọi lĩnh vực.Nhà nước có thể điều tiết vĩ mô nền kinh tế xã hội thành công khi có nguồn tài chính đảm bảo, điều này phụ thuộc vào việc quản lý các nguồn thu, chi NSNN. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện quản lý thu, chi NSNN vẫn còn nhiều hạn chế bất cập với tình hình thực tế của đất nước và địa phương, cần phải tiếp tục điều chỉnh, bổ sung phù hợp. Với chủ trương phát triển toàn diện của Đảng, ngân sách cấp quận, là một ngân sách cấp trung gian giữa ngân sách cấp tỉnh, thành phố và ngân sách cấp xã phường. Hiện nay, ngân sách cấp quận, chưa thể hiện được vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình với nền kinh tế địa phương và đã có rất nhiều quan điểm, kiến nghị về việc tổ 4 chức, đổi mới lại hệ thống hành chính nhằm làm rõ chức năng, nhiệm vụ của cấp mình. Có thể nói, là một đô thị mới của trung tâm thành phố Hà Nội, Quận Cầu Giấy có vai trò quan trọng nối liền với các quận, huyện ngoại thành ở phía Tây và các quận, huyện phía Bắc. Những năm qua, quận đã phát triển mạnh mẽ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội tạo sức hút người dân đến sinh sống và làm việc. Đặc biệt với sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện của Đảng bộ quận đã huy động và khai thác có hiệu quả mọi nguồn lực đầu tư cho phát triển kinh tế.Việc quản lý thu, chi ngân sách trên địa bàn để đảm bảo tính cân đối ngân sách là vấn đề đáng quan tâm. Vì vậy, hơn bao giờ hết hoàn thiện trong đổi mới công tác quản lý ngân sách quận là một nhiệm vụ luôn được đặt lên hàng đầu, do vậy trong bối cảnh đó việc nghiên cứu “Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nước tại Quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội”là thực sự cần thiết về cả mặt lý luận cũng như thực tiễn. 2.Mục tiêu nghiên cứu * Mục tiêu chung: Trên cơ sở làm rõ những lý luận cơ bản về NSNN, đánh giá đúng thực trạng tình hình quản lý ngân sách tạiQuận Cầu Giấy từ đó đề xuất giải pháp chủ yếu hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nước Quận Cầu Giấy, góp phần phát triển kinh tế xã hội của quận. * Mục tiêu cụ thể: - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý NS cấp quận. - Đánh giá thực trạng tình hình quản lý ngân sách Quận Cầu Giấy. - Đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý ngân sách cấp quận ở Quận Cầu Giấy. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu *Đối tượng nghiên cứu:Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực trạng công tác quản lý NSNN cấp quận như công tác quản lý thu, quản lý chi ngân sách nhà nước từ khâu lập dự toán, chấp hành, quyết toán và kiểm tra NSNN *Phạm vi nghiên cứu: 5 DANH MỤC CÁC GIÁO TRÌNH THAM KHẢO 1. Bộ Tài chính (2003), Thông tư 59/2003/TT-BTC ngày 23/3/2003 hướng dẫn thực hiện Nghị định 60/2003/NĐ-CP ngày 6/6/2003 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật ngân sách nhà nước, NXB Tài chính, Hà Nội. 2. Bộ Tài chính (2005), Thông tư hướng dẫn thực hiện quy chế công khai tài chính đối với các đơn vị dự toán Ngân sách và các tổ chức được Ngân sách nhà nước hỗ trợ, Hà Nội. 3. Bộ Tài chính (2001), Giáo trình Ngân sách nhà nước, NXB Tài chính, Hà Nội. 4. Ban chấp hành Đảng bộ Quận Cầu Giấy (2010), Nghị quyết kỳ họp thứ II về phát triển kinh tế-xã hội nhiệm kỳ 2011-2015, Hà Nội. 5. Chính phủ (2003), Nghị định số 60/2003/NĐ-CP ngày 06/06/2003 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Ngân sách nhà nước, NXB Tài chính, Hà Nội. 6. Đặng Văn Thanh (2005), Phát triển tài chính Việt Nam giai đoạn 2001 – 2005 và định hướng giai đoạn 2006 – 2010 , tr. 18 – 22, Tạp chí Cộng sản, Hà Nội. 7. Học viện Tài chính (2005), Ngân sách nhà nước, NXB Tài chính, Hà Nội. 8. HĐND Thành phố Hà Nội (2008), Nghị quyết số 15/2008/NQ-HĐND ngày 10/12/2008 về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách Thành phố Hà Nội giai đoạn 2009-2010; định mức phân bổ dự toán chi ngân sách Thành phố Hà Nội giai đoạn 2009-2010, Hà Nội. 9. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1998), Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Ngân sách nhà nước, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 10. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2002), Luật Ngân sách nhà nước, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 11. Tổng cục thống kê (2009), Niên giám thống kê, NXB Thống Kê, Hà nội. 12. Trường Đại học Kinh tế quốc dân (1998), Giáo trình quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh tế, NXB Giáo dục, Hà Nội. 6 13. Tào Hữu Phùng (2006), “Về định hướng và giải pháp công tác Tài chính ngân sách - Ngân sách nhà nước giai đoạn 2006 -2010”, tr. 22 – 27, Tạp chí Cộng sản, Hà Nội. 14. Thành ủy Hà Nội (2010), Văn kiện đại hội đại biểu lần thứ XV Đảng bộ thành phố Hà Nội, Hà Nội. 15. UBND Thành phố Hà Nội (2008), Quyết định số 51/2008/QĐ-UBND ngày 16/12/2008 về việc phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế-xã hội trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2009-2010, Hà Nội. 16. UBND Thành phố Hà Nội (2008), Quyết định số 53/2008/QĐ-UBND ngày 16/12/2008 về ban hành định mức phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách Thành phố Hà Nội giai đoạn 2009-2010, Hà Nội. 17. UBND quận Cầu Giấy (2012-2014), Báo cáo phân bổ dự toán ngân sách Nhà nước quận Cầu Giấytừ năm 2012 đến năm 2014, Hà Nội. 18. UBND quận Cầu Giấy (2012-2014), Báo cáo tổng quyết toán ngân sách Nhà nước quận Cầu Giấytừ năm 2012đến năm 2014, Hà Nội. 7