Tài liệu Hoàn thiện chính sách thuế nhập khẩu của việt nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------HOÀNG NGỌC TÚ HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH THUẾ NHẬP KHẨU CỦA VIỆT NAM TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN THỊ BẤT XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2016` MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC SƠ ĐỒ LỜI MỞ ĐẦU i ii iii 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VÀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ THUẾ NHẬP KHẨU VÀ HỘI NHẬP QUỐC TẾ .............................................. Error! Bookmark not defined. 1.1. Tổng quan về đề tài nghiên cứu ...................... Error! Bookmark not defined. 1.2. Lý luận chung về thuế nhập khẩu vàhội nhập kinh tế quốc tếError! Bookmark not defined. 1.2.1. Tổng quan về thuế nhập khẩu. .................. Error! Bookmark not defined. 1.2.2. Nội dung của chính sách thuế nhập khẩu. Error! Bookmark not defined. 1.2.3. Hội nhập kinh tế quốc tế và những yêu cầu đặt ra đối với chính sách thuế nhập khẩu ô tô............................................................ Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...... Error! Bookmark not defined. 2.1. Phƣơng pháp luận, cách tiếp cận và thiết kế nghiên cứuError! Bookmark not defined. 2.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu .......................... Error! Bookmark not defined. 2.2.1. Phƣơng pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử . Error! Bookmark not defined. 2.2.2. Phƣơng pháp chuyên gia: ............................. Error! Bookmark not defined. 2.2.3. Phƣơng pháp phân tích thống kê.................. Error! Bookmark not defined. 2.2.4. Phƣơng pháp phân tích tổng hợp ................. Error! Bookmark not defined. 2.2.5. Phƣơng pháp so sánh đối chiếu.................... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 3 : THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH THUẾ NHẬP KHẨU VIỆT NAM .... XÉT TRƢỜNG HỢP THUẾ NHẬP KHẨU Ô TÔ . Error! Bookmark not defined. 3.1. Khái quát về ngành công nghiệp ô tô ở Việt NamError! Bookmark not defined. 3.2. Thực trạng chính sách thuế nhập khẩu Việt Nam trong điều kiện hội nhập xét trƣờng hợp thuế nhập khẩu ô tô ................................. Error! Bookmark not defined. 3.2.1. Cơ sở pháp lý của thuế nhập khẩu ô tô ở Việt Nam ...... Error! Bookmark not defined. 3.2.2. Nội dung chính sách thuế nhập khẩu ô tô ở Việt Nam hiện nay ............. Error! Bookmark not defined. 3.2.3. Kết quả thực thi chính sách thuế nhập khẩu ô tô ở Việt Nam hiện nayError! Bookmark not defined. 3.3. Đánh giá chung về chính sách thuế nhập khẩu ô tô của Việt Nam ..... Error! Bookmark not defined. 3.3.1. Thành tựu .............................................. Error! Bookmark not defined. 3.3.2. Hạn chế .................................................. Error! Bookmark not defined. 3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .......... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 4: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH THUẾ NHẬP KHẨU Ô TÔ CỦA VIỆT NAM TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾError! Bookmark not defined. 4.1. nhập Quan điểm chung về thuế nhập khẩu ô tô của Việt Nam trong điều kiện hội Error! Bookmark not defined. 4.2. Một số kiến nghị hoàn thiện chính sách thuế nhập khẩu ô tô của Việt Nam trong điều kiệnhội nhập kinh tế quốc tế .................... Error! Bookmark not defined. 4.2.1. Hoàn thiện biểu thuế suất thuế nhập khẩu ô tô ....... Error! Bookmark not defined. 4.2.2. Hoàn thiện công tác tổ chức thu thuế ....... Error! Bookmark not defined. 4.2.3. Tăng cƣờng sự phối hợp giữa các cơ quan trong quản lý thuế nhập khẩu ô tô Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN 126 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 127 LỜI MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Thuế là một trong những công cụ quản lý và điều tiết của nhà nƣớc về tình hình sản xuất, kinh doanh và lƣu thông hàng hoá - dịch vụ trong nƣớc. Ngoài ra chính sách thuế còn là một trong những công cụ để thực hiện các chiến lƣợc kinh tế của đất nƣớc. Trong hoạt động kinh doanh thƣơng mại quốc tế, các nƣớc thƣờng dùng các công cụ để quản lý nhƣ: hạn ngạch, tỷ giá, giấy phép, thuế quan. Trong đó thuế xuất nhập khẩu thƣờng đƣợc các nƣớc sử dụng cơ bản nhất bởi nó là cơ sở trong trao đổi buôn bán và là một nguồn thu đối với ngân sách quốc gia. Ở Việt Nam, thuế xuất nhập khẩu đƣợc ban hành thành luật vào tháng 12 năm 1987 với tên gọi là Luật thuế xuất nhập khẩu hàng mậu dịch. Sau hai lần sửa đổi vào các năm 1991 và 1993 và đến năm 2005, Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đƣợc ban hành (luật số 45/2005/QH11 ngày 14/06/2005) và gần đây có những nội dung thay đổi cơ bản về thời hạn tính thuế, thuế xuất, về xử lý vi phạm nhƣ thông tƣ 59/2007/TT-BTC, thông tƣ 05/2009/TT-BTC, thông tƣ 39/2015/TT-BTC.... Tuy vậy trong quá trình thực hiện, thuế xuất nhập khẩu vẫn còn nhiều hạn chế và có những điểm chƣa phù hợp với tình hình thực tế trong nƣớc, cần phải tiếp tục sửa đổi, bổ sung. Mặt khác, trong thực tiễn phát triển kinh tế của đất nƣớc cũng nhƣ bối cảnh quốc tế mới, cần làm cho luật thuế xuất nhập khẩu vừa đáp ứng đƣợc nhu cầu quản lý kinh tế trong nƣớc, vừa phù hợp với luật lệ và thông lệ quốc tế. Điều đó xuất phát từ các lý do: - Do nhu cầu đòi hỏi cần phải có chính sách thuế xuất nhập khẩu phù hợp để đảm bảo sự công bằng giữa các doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu; khuyến khích sản xuất và thúc đẩy xuất khẩu. - Kể từ năm 1995 đến nay, Việt Nam đã và đang hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng. Các hiệp định thƣơng mại tự do (FTA) đƣợc ký trong năm 1 2015 là các FTA thế hệ mới, có nhiều đặc điểm đòi hỏi hội nhập sâu hơn, phạm vi rộng hơn và mức độ tự do hóa mạnh hơn. Tiến trình hội nhập đang mở ra những cơ hội to lớn cũng nhƣ đang đặt ra những thách thức mới buộcchúng ta thực sự phải nỗ lực thì mới đạt đƣợc những mục tiêu phát triển mong muốn. Thách thức trƣớc mắt là chúng ta phải thực hiện những cắt giảm thuế quan với nhiều mặt hàng theo yêu cầu của CEPT trong chƣơng trình của AFTA. Chƣơng trình này đòi hỏi ta phải có những thay đổi về chính sách thuế xuất nhập khẩu cho phù hợp. - Quá trình quốc tế hoá đang phát triển mạnh mẽ, ở khắp các châu lục, các khu vực của thế giới, kéo theo sự tham gia ngày càng mạnh mẽ thậm chí của các nƣớc chậm tiến nhất. Sự hoà nhập quốc tế này đòi hỏi phải có sự thống nhất ngày càng rộng rãi những luật lệ quốc tế trong hợp tác phát triển. Sự hoà nhập tất yếu của Việt Nam vào hợp tác khu vực và quốc tế cũng đang đặt ra nhiệm vụ thích hợp hoá các chính sách quản lý phát triển kinh tế, trong đó đặc biệt nhấn mạnh chính sách thuế xuất nhập khẩu, đối với các điều kiện và thông lệ chung của thế giới. - Lộ trình giảm thuế ATIGA đã bắt đầu có tác động mạnh đến nhiều ngành công nghiệp nƣớc nhà khi thuế nhập khẩu của nhiều mặt hàng cắt giảm xuống còn 0%. Đặc biệt, sức ép từ hội nhập khu vực đã gõ cửa mạnh mẽ ngành ô tô non trẻ của nƣớc nhà khi các dòng xe nhập khẩu từ ASEAN ồ ạt tràn vào Việt Nam. Xuất phát từ nhu cầu thực tế trên,cùng với sự hƣớng dẫn của PGS.TS Nguyễn Thị Bất, tôi mạnh dạn chọn đề tài "Hoàn thiện chính sách thuế nhập khẩu của Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế"làm đề tài nghiên cứu thực hiện luận văn thạc sĩ để chính sách thuế xuất nhập khẩu của nƣớc ta phù hợp với chính sách thuế của khu vực và thế giới. 2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI a) Mục tiêu nghiên cứu Hoàn thiện chính sách thuế nhập khẩu ô tô ở Việt Nam đáp ứng điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. b) Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hoá những lý luận cơ bản liên quan đến chính sách thuế nhập khẩu trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. - Đánh giá thực trạng chính sách thuế nhập khẩu ô tô ở Việt Nam thời gian qua. - Đƣa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện chính sách thuế nhập khẩu ô tô ở Việt Nam đáp ứng điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU a) Đối tƣợng nghiên cứu là chính sách thuế nhập khẩu của Việt Nám trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. b) Phạm vi nghiên cứu Do đề tài khá rộng lớn nên tác giả chú trọng phân tích chuyên sâu vào chính sách thuế nhập khẩu trong lĩnh vực ô tô nhằm đƣa ra các giải pháp phù hợp để hoàn thiện chính sách thuế nhập khẩu đối với mặt hàng ô tô ở Việt Nam. - Về mặt nội dung: đề tài nghiên cứu một số nội dung cơ bản về chính sách thuế nhập khẩu ô tô - Về mặt không gian: các nội dung đƣợc tiến hành trong phạm vinền kinh tế Việt Nam - Về mặt thời gian: các số liệu,tƣ liệu sử dụng trong luận văn là của 5 năm gần nhất, các giải pháp đƣợc đề xuất trong luận văn có ý nghĩa trong 5 năm đến. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Dựa trên cơ sở phƣơng pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, Tác giả luận văn sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu thống kê, so sánh, phân tích đi từ cơ sở lý thuyết đến thực tiễn hoạt động nhằm giải quyết và làm sáng tỏ mục đích đặt ra trong luận văn. 5. BỐ CỤC CỦA ĐỀ TÀI Ngoài phần mục lục, mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo và các phần liên quan khác, đề tài đƣợc chia làm 4 chƣơng nhƣ sau: Chƣơng 1: Tổng quan và lý luận chung về thuế nhập khẩu với hội nhập kinh tế quốc tế Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng chính sách thuế nhập khẩu ở Việt Nam xét trƣờng hợp thuế nhập khẩu ô tô Chƣơng 4: Một số kiến nghị hoàn thiện chính sách thuế nhập khẩu ô tô ở Việt Nam đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT 1- Nguyễn Thị Bất và Vũ Duy Hào, 2010. Giáo Trình Quản Lý Thuế. Hà Nội:Nhà xuất bảnThống Kê. 2- Nghiêm Văn Bẩy, 2015. Cắt giảm thuế theo cam kết của các hiệp định FTA và tác động đến kinh tế Việt Nam. Báo Tài chính, tháng 3/2015, trang 15 – 18. 3- Bộ Chính trị, Nghị quyết 07 về Hội nhập kinh tế quốc tế, Hà Nội. 4- Bộ Ngoại giao - Vụ Hợp tác kinh tế đa phƣơng, Tố chức thương mại thế giới (WTO). Hà Nội: Nxb chính trị Quốc gia,. 5- Nguyễn Hữu Hoàng, 2015. Báo cáo phân tích thị trường ô tô Việt Nam. Báo cáo phân tích - Công Ty Cổ Phần Chứng Khoán Châu Á Thái Bình Dƣơng 6- Sử Đình Thành và cộng sự, 2015. Cải cách hệ thống thuế Việt Nam theo cam kết hội nhập quốc tế đến năm 2020. Tạp chí phát triển kinh tế, tháng 3/2015, trang 3 -26. 7- Nguyễn Thị Thảo và Hoàng Mỹ Bình, 2014. Những thay đổi của chính sách thuế xuất nhập khẩu và ảnh hưởng tới thu ngân sách nhà nước tại Việt Nam.Trƣờng ĐH Kinh tế và QTKD Thái Nguyên 8- Trần Thừa, 1999. Kinh tế học vi mô. Hà Nội : Nhà xuất bản Giáo Dục 9- USAID và Viện Chiến lƣợc và Chính sách tài chính, 2014. Kỷ yếu Hội thảo “Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương và tác động tiềm năng đến kinh tế Việt Nam”. DANH MỤC TÀI LIỆU TIẾNG ANH 10- Giannopoulos, N., 2009. 101 things to be done before 2020: Tax reform. Borneo Post. Retrieved from http://www.swinbume.edu.my/media/campus_beyond/2009/beyond_details09 0805.htrn 11- Nguyen Xuan Chuan, 2006. World automotive industry and Vietnam, Autopetro 2006. 12- Mori Junichi, 2005. Development of Supporting Industries for Vietnam’s Industrialization, Master of Arts in Law and Diplomacy Thesis at Tuft University. 13- Nag B; Banerjee.S & Chaterjee.R, 2007. Changing Features of the Automobile Industry in Asia: Comparison of Production, Trade and Market Structure in Selected Countries, Asia-Pacific Research and Training Network on Trade Working Paper Series, No. 37, July 2007 14- Sturgeon Jimothy, 1998. The automotive industry in Vietnam: prospects for development in a globalizing economy, Research paper of International Motor Vehicle Program, Massachusetts Institute of Technology, Retrieved March 31, 2008 from the World Wide Web http://www.unido.org/filestorage/download?file_id=40538. 15- Sujjapongse, S, 2005. Tax policy and reform in Asian countries: Thailand's perspective. Journal of Asian Economics, 16(6), 1012-1028. 16- Tosun. M. S..& Sohrab, A., 2005. Economic growth and tax components: An analysis of tax changes in OECD. Applied Economics, 57(19). 2251-63. 17- Vazquez, J. M, 2011. Taxation in Asia. Manila, the Philippines: Asian Development Bank. DANH MỤC TẠP CHÍ WEBSITE 18- Các Website : Tổng cục Thuế - Bộ Tài Chính : www.gdt.gov.vn/ Tổng cục Thống kê : www.gso.gov.vn/ Tổng cục Hải quan : www.customs.gov.vn/ Trung tâm WTO : http://www.trungtamwto.vn/ Chƣơng trình nghiên cứu Biển Đông : http://nghiencuubiendong.vn/ Tạp chí tài chính : http://tapchitaichinh.vn/ Ô tô Việt Nam : otofun.net 19- Nam. Cổng thông tin điện tử chính phủ nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Số ngân liệu sách nhà nƣớc các năm 2010- 2015.. [Ngày truy cập : 22 tháng 12 năm 2015]. 20- Kỳ Duyên. Công nghiệp ôtô - 20 năm vẫn một ngã ba đƣờng. . [Ngày truy cập : 22 tháng 12 năm 2015]. 21- Đầu tƣ. Mổ xẻ ngành công nghiệp ôtô Việt Nam. [Ngày truy cập : 22 tháng 12 năm 2015]. 22- Thanh Huyền. Bài phỏng vấn ông Huỳnh Thế Du, Tổng cục thống kê - Ôtô Việt Nam: 20 năm, chỉ là số 0 tròn trĩnh!.. [Ngày truy cập : 22 tháng 12 năm 2015]. 23- Phƣơng Nhung. Ngành lắp ráp ô tô trong nƣớc: Lo bảo hộ, quên ngƣời tiêu dùng. . [Ngày truy cập : 22 tháng 12 năm 2015]. 24- Đƣờng Đăng Ngọc. Giấc mộng ôtô Việt năm 2020 đã thành không tƣởng. . [Ngày truy cập : 22 tháng 12 năm 2015]. 25- Ngƣời lao động. Công nghiệp ôtô VN: Bảo hộ ngƣợc và lợi ích nhóm.. [Ngày truy cập : 21 tháng 12 năm 2015].